JAARVERSLAG. Directie Uitvoeringstaken Arbeidvoorwaardenwetgeving. Mei 2005

Transcriptie

1 JAARVERSLAG Directie Uitvoeringstaken Arbeidvoorwaardenwetgeving 2004 Mei 2005

2 INHOUDSOPGAVE BLZ VOORWOORD I 1 TAKEN 1 2 ACTIVITEITEN IN Registratie van CAO s en loonkostennotities CAO-onderzoek (en beleidsinformatie) Algemeenverbindendverklaring van bepalingen van CAO s Duur AVV-procedure Onderbreking van de AVV-procedure Bedenkingen CAO-fondsen en de eisen uit het Toetsingskader Procedure-onderbreking van AVV-verzoeken voor fondsen Verplichtstellingen pensioenfondsen Ontheffingen werktijdverkorting Meldingen collectief ontslag 12 BIJLAGEN 1 Checklisten i 2 Overzicht bedenkingen iv

3 VOORWOORD De directie Uitvoeringstaken Arbeidsvoorwaardenwetgeving (UAW) is op 1 februari 2004 ontstaan door afsplitsing van de Arbeidsinspectie. De overgang van AI naar een zelfstandige directie heeft zich soepel voltrokken; ze heeft dan ook nagenoeg geen effect gehad op de te verrichten werkzaamheden. Een korte zoektocht naar het raison d être van de nieuwe directie leidde tot de vaststelling van de volgende missie: Wij bevorderen het proces van arbeidsvoorwaardenvorming in Nederland door het verstrekken van politiek relevante informatie én het voor alle betrokkenen effectief uitvoeren van wetgeving. Met betrekking tot het effectief uitvoeren van wetgeving, werd in 2004 een mijlpaal bereikt: vanaf 1 september 2004 is het voor CAO-partijen mogelijk om de CAOaanmeldingen digitaal te verrichten. Deze nieuwe werkwijze leidt aan de kant van de CAO-indieners tot een aanmerkelijke verkorting van de aanmeldingsprocedure. Een digitale aanmelding wordt geheel digitaal verwerkt; ook de zgn. kennisgeving van ontvangst wordt, voorzien van een digitale handtekening, digitaal verzonden. Voor CAO-fondsen gelden sinds 1 januari 2003 aangescherpte eisen, onder andere voor de inrichting van de jaarverslagen. Deze aanvullende eisen beogen voornamelijk een zo transparant mogelijke verantwoording van uitgaven. De toepassing van deze eisen was aan de orde bij de inrichting van het jaarverslag over 2003 dat uiterlijk 1 juli 2004 diende te zijn ingeleverd. De controle op de naleving ervan en de daarmee samenhangende toets op evidente strijdigheden was een van de speerpunten van stond voor UAW daarnaast in het teken van het mislukte voorjaarsoverleg van het kabinet met de sociale partners waardoor veel minder CAO s tot stand zijn gekomen dan in normale- jaren. Een en ander zal door het te verwachten inhaaleffect ongetwijfeld gevolgen hebben voor de in 2005 te leveren inspanningen. Voorts was er de aankondiging van selectief avv-beleid voor loonbepalingen in cao s en de - omvangrijke technische voorbereiding voor de uitvoering daarvan. Bij gelegenheid van het centraal akkoord van 5 november 2004 is echter door het kabinet besloten om alsnog van het selectief avv-en af te zien. De voorspoedige ontwikkeling van UAW en de dynamiek van het werkveld hebben het jaar 2004 tot een bijzonder jaar gemaakt. Van de inzet van de medewerkers en de inspiratie van de missie getuigt dit jaarverslag. mr. M.H.M. van der Goes Directeur Uitvoeringstaken Arbeidsvoorwaardenwetgeving I

4

5 1. TAKEN. De directie UAW heeft de volgende taken: 1. Het, ingevolge artikel 4 van de Wet op de loonvorming, registreren van CAO s en het bevestigen van de ontvangst van de melding van het sluiten, wijzigen of opzeggen van CAO s; 2. Het rapporteren van belangrijke ontwikkelingen in CAO s, o.a. door het opstellen van loonkostennotities; 3. Het verrichten van CAO-onderzoek; 4. Het voorbereiden van besluiten tot algemeen verbindendverklaring van (bepalingen van) CAO s en het behandelen van tegen verzoeken tot avv ingediende bedenkingen en dispensatieverzoeken aan de hand van het Toetsingskader avv; 5. het voorbereiden van besluiten tot vaststelling van bindende regelingen als bedoeld in artikel 6 van de Wet op de loonvorming en het behandelen van tegen verzoeken tot vaststelling ingediende bedenkingen en dispensatieverzoeken; 6. Het voorbereiden van besluiten tot verplichtstelling van bedrijfstakpensioenfondsen en beroepspensioenregelingen, het behandelen van daartegen ingediende zienswijzen en het verlenen van individuele ontheffingen aan de hand van het Besluit verplichtstelling tot deelname in een bedrijfstakpensioenfonds, alsmede het Toetsingskader Wet Bpf 2000, alsmede het voorbereiden van de afgifte van verklaringen van geen bezwaar ingevolge de Wet betreffende verplichte deelneming in een beroepspensioenregeling; 7. Het voorbereiden van besluiten tot toepassing van artikel 8, derde lid, van het Buitengewoon besluit arbeidsverhoudingen (WTV); 8. Het innemen van meldingen in het kader van de Wet melding collectief ontslag en de behandeling van dispensatieverzoeken van de in acht te nemen wachttijd; 9. het verzorgen van beleidsinformatie met betrekking tot bovengenoemde taken. Hieronder wordt, per taakonderdeel, verslag gedaan van de activiteiten over het jaar ACTIVITEITEN IN Registratie van CAO s en loonkostennotities. Artikel 4 van de Wet op de loonvorming schrijft voor dat CAO-partijen van het sluiten, wijzigen of opzeggen van een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) de minister van SZW schriftelijk in kennis stellen. Aanmelding van een CAO is noodzakelijk voor de inwerkingtreding van de CAO. In totaal zijn in 2004 circa 1100 CAO s aangemeld. Het gaat dan niet alleen om arbeidsvoorwaarden (reguliere) CAO s maar ook om andersoortige regelingen (sociaal plan, sociaal fonds). 1

6 Figuur 1.1 Aantal in 2004 aangemelde CAO s, uitgesplitst naar reguliere en overige CAO s bedrijfstakken ondernemingen totaal regulier overig CAO-aanmeldingen moeten, ingevolge het Besluit aanmelding van collectieve arbeidsovereenkomsten en het aanvragen van algemeen verbindend verklaring 1 voldoen aan een aantal (vorm)vereisten. Wanneer er sprake is van een of meerdere gebreken in de aanmelding wordt de procedure onderbroken. Het aantal procedurele onderbrekingen bij CAO-aanmeldingen neemt jaarlijks af. Dit is het gevolg van het feit dat vereisten ten aanzien van de CAO-aanmelding de laatste jaren niet zijn gewijzigd, maar ook het gebruik van de mogelijkheid tot de digitalisering van de CAO-aanmelding draagt hiertoe waarschijnlijk bij. Figuur 1.2 Procedurele onderbrekingen aanmelding CAO procedurele onderbrekingen , ,6 procedurele onderbrekingen 1 Besluit van 2 december 1998, Stcrt.1998, nr. 240 laatstelijk gewijzigd bij besluit d.d.23 augustus 2004, Stcrt. 2004, nr

7 Door de aanmelding van CAO s wordt gewaarborgd dat de minister op de hoogte blijft van de ontwikkelingen in de CAO s. Artikel 4 van de Wet op de loonvorming is de basis en de noodzakelijke randvoorwaarde voor het doen van CAO-onderzoek (zie verder onder 2.2) Een van de eisen bij CAO-aanmelding is dat bij de aanmelding een opgave moet worden gedaan van de geschatte loonkostenontwikkeling. Op basis van die gegevens wordt de loonkostennotitie opgesteld 2. Het gaat hierbij om, afhankelijk van de looptijd van de CAO s en het verloop van de onderhandelingen, jaarlijks circa 70 notities. Zo kan een beeld worden geschetst van de ontwikkeling van de contractuele loonkosten in de sectoren markt, zorg en overheid. De loonkostennotities worden ook verstrekt aan andere ministeries, het CPB, het CBS en De Nederlandsche Bank. Voor de afhandeling van CAO-aanmeldingen zijn intern gemiddelde maximale afhandelingtermijnen vastgesteld die, afhankelijk van de vraag of de aanmelding vergezeld gaat van een avv-verzoek varieert van 5 tot 10 werkdagen. Aan deze targets is, met gemiddelde afdoeningstermijnen die variëren van 4 tot 8 werkdagen, in 2004 ruimschoots voldaan CAO-onderzoek (en beleidsinformatie) De bij het ministerie aangemelde CAO s vormen de basis voor CAO-onderzoek en het leveren van beleidsinformatie aan de bewindslieden en de SZW-beleidsdirecties. Voor de uit te voeren onderzoeken wordt gebruik gemaakt van de zogenaamde steekproef- CAO s: bedrijfstak-cao s met en meer werknemers en ondernemings- CAO s met en meer werknemers. Op basis van deze onderzoeksgroep wordt voor werknemers onder een CAO een representatief beeld geschetst. In 2004 omvatte de steekproef 122 CAO s. 2 Dit geldt alleen voor de jaarlijks door UAW vast te stellen groep steekproef-cao s. 3

8 Figuur 3.1 Aantal steekpr oef CAO s ten opzichte van het totaalaantal aangemelde regulier CAO s naar werknemersaantallen steekproef totaal bedrijfstakken ondernemingen totaal Het onderzoeksprogramma wordt jaarlijks, in overleg met de SZW-beleidsdirecties vastgesteld. Voor 2004 zijn in dit overleg 4 prioritaire onderwerpen aangegeven: sociale fondsen, arbeidstijdenwet, laagste loonschalen en flexibiliteit en zekerheid. De volgende onderzoeksrapportages zijn in 2004 opgeleverd: Voor- en najaarsrapportage 2004 In deze rapportages worden de stand van zaken en de ontwikkelingen beschreven met betrekking tot CAO-afspraken over de contractloonontwikkeling, flexibele beloning, vervroegde uittreding, employability, reïntegratie en bovenwettelijke uitkeringen in 2003 en Afspraken Najaarsakkoord 2003 Kabinet en Sociale partners hebben in het najaarsoverleg onder meer afgesproken dat de contractlonen in 2004 niet mogen stijgen. Het betreft hier een wekelijkse rapportage. Sociale fondsen 2001 en 2002 In dit onderzoek is nagegaan wat de doelstellingen van de sociale fondsen zijn, wat de inkomstenbronnen en de uitgavenposten van de fondsen zijn en hoe groot het vermogen van de fondsen is. Laagste loonschalen In dit onderzoek is het niveau en de ontwikkeling van de laagste loonschalen in CAO s ten opzichte van het WML over een aantal jaren in beeld gebracht. Het gaat hier zowel om de loonschalen voor vakvolwassenen als om loonschalen voor jongeren. Evaluatie werving en selectie In dit onderzoek is nagegaan wat de doorwerking is van de aanbevelingen van Stichting van de Arbeid over werving en selectie in CAO s. 4

9 Arbeid en zorg De combinatie van arbeid- en zorgtaken kan worden bevorderd met CAO-afspraken over diverse verlofvormen (voor bijvoorbeeld calamiteiten, geboorte en adoptie, en langdurige zorgtaken). In aansluiting op voorgaande onderzoeken is nagegaan in welke mate dergelijke afspraken in CAO s voorkomen. Kinderopvang Dit onderzoek richt zich op de vraag in welke mate in CAO's afspraken over kinderopvang voorkomen. Flexibilisering van de arbeidsmarkt Onderzocht is in welke mate CAO-partijen gebruik hebben gemaakt van de ruimte die de wetgeving rond Flexibiliteit en Zekerheid biedt om in CAO s zelf nadere afspraken over dit onderwerp te maken. Arbeidstijdenwet (ATW) De ATW biedt sociale partners ruimte om in CAO's afspraken te maken waarmee een invulling aan de ATW wordt gegeven die beter is toegesneden op de situatie in het bedrijf of de economische sector. Tevens is in de ATW bepaald dat werkgevers en werknemers moeten overleggen over arbeidstijden. Onderzocht is in welke mate sociale partners in CAO's gebruik hebben gemaakt van de ruimte die de ATW biedt. Doorwerking afspraken arbo-convenanten In diverse economische sectoren worden convenanten afgesproken waarin sociale partners en overheid afspraken maken gericht op de verbetering van de arbeidsomstandigheden in die sectoren. In het CAO-onderzoek wordt nagegaan of de afspraken in die convenanten ook in CAO's hun weerslag vinden. Werktijdverkorting (WTV) Halfjaarlijks wordt onder meer gerapporteerd over het aantal WTV-verzoeken (zie hiervoor verder 2.5) dat is ingediend, het aantal toekenningen en afwijzingen en de redenen die aan de WTV-verzoeken ten grondslag liggen. Minderheden Dit onderzoek inventariseert CAO-afspraken over minderheden, zodat een beeld wordt verkregen van de ontwikkeling van de afspraken. 2.3 Algemeenverbindendverklaring van bepalingen van CAO s Aan een verzoek tot algemeenverbindendverklaring (AVV) van CAO-bepalingen worden formele en materiële eisen gesteld. Een belangrijke materiële eis betreft de representativiteit. Een verzoek tot algemeenverbindendverklaring is alleen mogelijk indien CAO-bepalingen voor een belangrijke meerderheid (minimaal 60%) van de bedrijfsgenoten gelden. Het Toetsingskader algemeen verbindendverklaring van CAO- 5

10 bepalingen (avv) 3 (hierna: het toetsingskader) bevat de beleidsregels die bij de behandeling van verzoeken tot avv in acht worden genomen Duur AVV-procedure De termijn voor de afhandeling van een volledig AVV-verzoek is op netto 8 weken gesteld 4. De doorlooptijd van het AVV-proces is vaak langer dan de netto behandelingsduur van 8 weken. Dit als gevolg van incomplete verzoeken, inhoudelijke problemen en ingediende bedenkingen. De gemiddelde doorlooptijd in 2004 was 10,2 weken. In 2004 zijn 199 AVV-besluiten genomen. Het aantal AVV-verzoeken en daarmee het aantal AVV-besluiten is in de loop van 2004 sterk afgenomen vanwege het uitblijven van een sociaal akkoord. 94% van de AVV-verzoeken is binnen de termijn van netto 8 weken afgehandeld Onderbreking van de AVV-procedure Van de 199 in 2004 genomen AVV-besluiten is bij 43,7% sprake geweest van een procedurele onderbreking; in 2003 was dit 48,3%. Het percentage procedurele onderbrekingen lijkt voornamelijk het gevolg van nieuwe vereisten ten aanzien van de te verstrekken representativiteitsgegevens en de nieuwe vormvereisten ten aanzien van CAO-fondsen. Deze nieuwe eisen gelden sedert 1 januari Figuur 2.2 Procedurele onderbrekingen aanmelding AVV-verzoek procedurele onderbrekingen , ,7 procedurele onderbrekingen 3 Bekendmaking van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 2 december 1998, Stcrt. 1998, nr. 240, laatstelijk gewijzigd bij bekendmaking van 28 december 2004, Stcrt. 2004, nr De netto duur is de doorlooptijd van de procedure vanaf het ontvangen van een volledige avv-aanvraag verminderd met de duur van procedure onderbrekingen en/of ingediende bedenkingen of verzoeken om dispensatie. 6

11 2.3.3 Bedenkingen Tegen een verzoek om algemeenverbindendverklaring van CAO-bepalingen kunnen bedenkingen worden ingediend 5. Deze bedenkingen kunnen betrekking hebben op: overlap in werkingssfeer het hebben van een eigen rechtsgeldige CAO de representativiteit overige/ inhoudelijk bedenkingen In 2004 zijn in totaal 54 bedenkingen ingediend tegen 28 van de 199 in 2004 afgehandelde AVV-verzoeken. 7 van deze AVV-verzoeken waren nog afkomstig uit Bedenkingen kunnen overigens betrekking hebben op meerdere categorieën. In 2003 zijn tegen 28 van de 178 afgehandelde AVV-verzoeken bedenkingen ingediend. In totaal zijn in bedenkingen ingediend. Figuur 2.3 Aantal bedenkingen tegen ingediende AVV-verzoeken, afgezet tegen het totaalaantal AVV-verzoeken bedenkingen AVV-verzoeken met bedenkingen totaal aantal ingediende AVV-verzoeken Ten opzichte van 2003 is in 2004 het aantal AVV-verzoeken waartegen bedenkingen zijn ingediend gelijk gebleven Het aantal bedenkingen is licht gestegen van 50 naar 54. Soort bedenkingen: werkingssfeeroverlap Een algemeenverbindendverklaring van CAO-bepalingen die de werkingssfeer van een andere AVV de CAO overlapt, is niet mogelijk omdat op een arbeidsverhouding niet gelijktijdig twee AVV-besluiten van dezelfde aard van toepassing kunnen zijn. Dit geldt 5 Ingevolge een uitspraak van de Raad van State d.d geldt dat besluiten omtrent dispensatie van concreet aangeduide ondernemingen vatbaar zijn voor bezwaar en beroep. Voorheen werd ervan uit gegaan dat dergelijke besluiten onderdeel uitmaakten van een besluit van algemene strekking waartegen bezwaar en beroep zijn uitgezonderd. Bij gevolg geldt sedertdien een procedureel onderscheid tussen bedenkingen en verzoeken om dispensatie. 7

12 niet alleen omdat bepalingen kunnen conflicteren, maar ook omdat daaruit dubbele verplichtingen kunnen voortvloeien. 8 bedenkingen hadden betrekking op deze categorie. Soort bedenkingen: dispensatie i.v.m. eigen CAO In het Toetsingskader AVV is bepaald dat na schriftelijke mededeling van bedenkingen tegen een algemeenverbindendverklaring, dispensatie van het AVV-besluit wordt verleend aan werkgevers die direct (niet door AVV) gebonden zijn aan een andere rechtsgeldige CAO. Van de verleende dispensaties had het merendeel (14 van de 18) betrekking op de vervoerssector en de uitzendbranche. Soort bedenkingen: Representativiteit In 2004 zijn 8 bedenkingen tegen de representativiteit ingediend. In 7 gevallen is daarop, conform het Toetsingskader, om een accountantsverklaring gevraagd. In het achtste geval was het AVV-verzoek al voorzien van representativiteitscijfers met een accountantsverklaring. Soort bedenkingen: overige/ inhoudelijke bedenkingen De onder deze categorie vallende bedenkingen hebben veelal betrekking op (veronderstelde) strijdigheid van CAO-bepalingen met wet- en regelgeving, het niet hebben van toegang tot het CAO-overleg, de kostenverhoging die het algemeen verbindend verklaren van CAO-bepalingen met zich mee brengt en de benadeling van de rechtmatige belangen van derden. In 2004 zijn 16 bedenkingen afgehandeld die betrekking hadden op deze categorie. Figuur 2.4 Soorten bedenkingen aantal 5 0 werkingssfeer overlap dispensatie i.v.m. eigen CAO representativiteit overige bedenkingen CAO-fondsen en de eisen uit het Toetsingskader Sedert gelden voor de cao-fondsen in het Toetsingskader neergelegde aangescherpte eisen. Het gaat hier om vormvoorschriften t.a.v. doelformulering en financiële verantwoording waarmee - met het oog op de rechtmatige belangen van door 6 Bekendmaking van 14 juni 2002, Stcrt. 19 juni 2002, nr

13 avv gebonden derden - een zo groot mogelijke transparantie van vooral de uitgaven van de fondsen wordt beoogd. De nieuwe vereisten vergen dat het jaarverslag en de accountantsverklaring van de fondsen binnen uiterlijk 6 maanden na afloop van het kalenderjaar waarop het verslag betrekking heeft aan UAW moeten worden toegezonden. De fondsen zijn op deze verplichting tijdig geattendeerd met een gerichte mailing. Van de 195 CAO-fondsen met een jaarverslagverplichting hebben 156 CAO-fondsen het jaarverslag voor 1 juli 2004 toegestuurd (80%; 2003: 41%). De fondsen die het jaarverslag niet tijdig hebben toegezonden zijn vervolgens gerappelleerd om vóór 1 augustus 2004 alsnog het jaarverslag toe te sturen. Op 1 augustus hadden 3 CAO-fondsen nog niet afdoende gereageerd, doch uiteindelijk hebben alle fondsen aan hun verplichtingen voldaan. Alle ontvangen jaarverslagen worden, binnen een taakstellende periode van 6 maanden door UAW in globale zin bezien. Dit om te verkennen of zij in het licht van het bepaalde in het Toetsingskader AVV evidente vragen oproepen. Bij 19 jaarverslagen werden gebreken geconstateerd in de verantwoordingen van subsidieontvangende instellingen; 26 jaarverslagen gaven aanleiding voor inhoudelijke vragen, waarbij het meestal ging om de vraag of specifieke uitgaven strijdig waren met de Wet avv of het Toetsingskader. In totaal zijn 8 CAO-fondsen naar aanleiding van het uitblijven van een (afdoende) reactie op zowel procedurele als inhoudelijke evidente vragen in gebreke gesteld. Hierbij is aangekondigd dat indien binnen twee weken niet afdoende gereageerd zou worden, de intrekkingsprocedure ten aanzien van het huidige AVV-besluit gestart zou worden. Van de 8 aangekondigde intrekkingsprocedures zijn er 7 niet gestart omdat 6 CAO-fondsen binnen de gestelde termijn afdoende gereageerd hebben en 1 CAO-fonds per 1 januari 2005 is opgeheven. Aan dit laatste fonds is uitdrukkelijk te kennen gegeven dat dit niet wegneemt dat de ontbrekende verantwoordingen van subsidieontvangende instellingen alsnog toegestuurd dienen te worden. In één geval is de intrekkingsprocedure gestart maar binnen een week gestuit omdat alsnog een afdoende reactie van het desbetreffende CAO-fonds is ontvangen Procedure-onderbreking van AVV-verzoeken voor fondsen In 2004 zijn 160 AVV-verzoeken voor fondsen ingediend. Voor deze AVV-verzoeken zijn eveneens vormvereisten geformuleerd 7. Uit onderzoek is gebleken dat in % van de fondsen waarvoor een AVV-verzoek is ingediend in eerste instantie niet voldeed aan de vormvereisten. In 2003 bedroeg dit percentage 54,9%. Per fonds kan er sprake zijn van meerdere gebreken. 7 Een overzicht van de procedurele gebreken is te vinden in de bijlage: Checklist (vorm)vereisten fondsen. 9

14 Figuur 2.5 Procedurele onderbrekingen aanmelding Fondsen procedurele onderbrekingen 60 54, ,0 procedurele onderbrekingen 2.4 Verplichtstellingen pensioenfondsen In 2004 zijn 14 besluiten genomen betreffende een wijziging dan wel intrekking van een verplichtstelling tot deelname in een bedrijfstakpensioenfonds. Van 2 van deze besluiten dateren de verzoeken uit 1999 en vielen daarom onder de oude Wet betreffende verplichte deelneming in een bedrijfspensioenfonds. De overige 12 procedures, waarvan het verzoek is gedaan onder het regime van de nieuwe Wet BPF kennen een gemiddelde doorlooptijd van 207 dagen. Dit is vanaf het moment van in behandeling nemen van het verzoek tot aan het moment van besluitvorming. De gemiddelde doorlooptijd wordt beïnvloed door de tijd gebruikt door de Nederlandsche Bank (voorheen door de Pensioen-& Verzekeringskamer) in het kader van haar advisering met betrekking tot verplichtstellingsverzoeken. Deze adviestijd bedroeg gemiddeld 177 dagen. Voor de afhandeling door UAW is intern als target geformuleerd dat alle besluiten moeten zijn genomen binnen 8 weken na ontvangst van het advies van de Nederlandsche Bank. Voor 2004 is dit gerealiseerd. In het jaar 2004 zijn 14 beschikkingen afgegeven betreffende een verzoek om individuele ontheffing van de verplichte deelname in een bedrijfstakpensioenfonds. In het kader van de Wet op de Beroepspensioenregelingen (Wet BPR) kunnen vertegenwoordigende organisaties de Minister verzoeken de deelneming in een beroepspensioenregeling voor beroepsgroepen verplicht te stellen. In 2004 zijn in dit kader 4 besluiten genomen. In 2004 is 1 verklaring van geen bezwaar met betrekking tot gewijzigde statuten/reglementen van een beroepspensioenregeling afgegeven. 8 In werking getreden op 1 januari

15 2.5 Ontheffingen werktijdverkorting Werktijdverkorting (WTV) heeft tot doel een tijdelijke abnormale vermindering van de bedrijvigheid in de onderneming, die het gevolg is van oorzaken die niet tot het normale ondernemersrisico behoren, te overbruggen, zonder dat de werknemers worden ontslagen. De basis van deze mogelijkheid ligt in artikel 8 van het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945 (BBA). In artikel 8, eerste lid van het BBA, is bepaald dat de werkgever de werktijd niet mag verkorten en het loon van de werknemer evenredig mag verlagen, terwijl in het derde lid van dit artikel de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de mogelijkheid heeft gekregen om onder bepaalde voorwaarden (beleidsregels 9 ) tijdelijk hiervan ontheffing te verlenen. Deze ontheffing geeft bedrijven de toestemming om tijdelijk de werknemers minder te laten werken tegen evenredige vermindering van het loon. Vervolgens wordt over de niet gewerkte uren door het UWV 70% WW uitgekeerd. De werkgever vult dit veelal aan tot 100% van het nettoloon. In 2004 zijn door 252 ondernemingen 347 aanvragen om werktijdverkorting ingediend: 219 eerste aanvragen en 128 verlengingsaanvragen. De helft van deze herhalingsaanvragen komt nog voor rekening van gebeurtenissen uit 2003, de zgn. overloop. Figuur Aantal ondernemingen en aanvragen uitgesplitst naar toegewezen, afgewezen en ingetrokken aanvragen ondernemingen aanvragen toegwezen afgewezen ingetrokken totaal Van het totaalaantal ingediende aanvragen om ontheffing is 53% toegewezen, 36% afgewezen en 10% van de aanvragen is voortijdig door de onderneming ingetrokken. 9 Laatstelijk gewijzigd en gepubliceerd in de Staatscourant van 15 oktober 2004, nr

16 Ten opzichte van vorige jaren is het aantal afgewezen aanvragen fors gestegen, als gevolg van de per 18 oktober 2004 geldende gewijzigde beleidsregels. Door de ondernemingen wordt een verscheidenheid aan oorzaken voor de verminderde bedrijvigheid genoemd: 26% van de ondernemingen geeft brand als oorzaak van de (gedeeltelijke) stillegging aan, 40% noemt economische omstandigheden en 8% de nasleep van de vogelpest. Voor de afdoening van WTV-verzoeken geldt als target dat alle verzoeken binnen 8 weken moeten zijn afgedaan. In 2004 is dit gerealiseerd. 2.6 Meldingen collectief ontslag Indien werkgevers voornemens zijn tot collectief ontslag (20 werknemers of meer) dan dienen zij dit te melden bij het CWI. Het CWI stuurt deze meldingen vervolgens door aan UAW en informeert periodiek de beleidsdirecties over het aantal meldingen evenals het aantal daarbij betrokken werknemers. In 2004 zijn 247 meldingen in ontvangst genomen. Artikel 6, vierde lid, van de Wet melding collectief ontslag vormt ook de basis voor verzoeken tot dispensatie van de in acht te nemen maand wachttijd bij een ontslagaanvraag. In 2004 is terzake twee maal dispensatie verleend. 12

17 BIJLAGEN JAARVERSLAG 2004 DIRECTIE UAW

18

19 1 CHECKLISTEN Checklist papieren aanmelding CAO(-wijziging) ex. Artikel 4 van de Wet op de loonvorming AANMELDINGSBRIEF 1.1 Is de brief door of namens partijen ondertekend? 7,14% 3,74% 2,35% 1.2 Vermeldt de brief: a. dat de CAO is afgesloten of gewijzigd? 0,91% 1,52% 0,97% b. door welke partijen de CAO(-wijziging) is afgesloten? 2,89% 2,46% 0,97% c. het tijdvak waarvoor de CAO als geheel is aangegaan, alsmede, in geval de CAO bepalingen kent met uiteenlopende expiratiedata, de expiratiedatum van de meerderheid van de CAO-bepalingen. d. het aantal werknemers dat onder de werkingssfeer van de CAO valt? Bij een tussentijdse CAO-wijziging is vermelding alleen vereist indien die wijziging (mede) betrekking heeft op de werkingssfeer van de CAO. 2 BIJ DE AANMELDINGSBRIEF TE VOEGEN BIJLAGEN 2.1 Soort aanmelding Een voor de eerste maal afgesloten CAO a. De digitale tekst van de integrale CAO (inclusief alle daarbij horende bijlagen waaronder de rechtens geldende statuten en reglementen van fondsen) waarbij gebruik is gemaakt van WP of Word. b. De letterlijke tekst van de integrale CAO, inclusief alle daarbij behorende bijlagen, waaronder de rechtens geldende statuten en reglementen van fondsen. Alle andere aanmeldingen van CAO-wijzigingen a. De digitale tekst van de integrale CAO (inclusief alle daarbij horende bijlagen waaronder de rechtens geldende statuten en reglementen van fondsen) waarbij gebruik is gemaakt van WP of Word. en indien sprake is van een CAO op ondernemingsniveau waaronder 2000 of meer werknemers vallen, of indien sprake is van een CAO op bedrijfstakniveau: b. De letterlijke test van de integrale CAO, inclusief alle daarbij behorende bijlagen, waarbij de wijzigingen zijn aangegeven door middel van duidelijke markeringen in de tekst, of De letterlijke tekst van de integrale CAO, inclusief alle daarbij behorende bijlagen, waarbij de letterlijke tekst van de gewijzigde bepalingen is aangegeven in de vorm van een bijgevoegde nota van wijzigingen, of de letterlijke tekst van de gewijzigde bepalin gen in de vorm van een bijgevoegde nota van wijzigingen Indien sprake is van een CAO op ondernemingsniveau waaronder 2000 of meer werknemers vallen, of indien sprake is van een CAO op bedrijfstakniveau: een inhoudelijke toelichting op de (belangrijkste) CAO-wijzigingen en een overzicht van de geschatte loonkosten daarvan. Doorgaans zal met een korte toelichting kunnen worden volstaan. Indien de wijzigingen slechts van redactionele aard zijn en/of indien er sprake is van niet kwantificeerbaare loonkosten, volstaat vermelding daarvan Indien een werkgevers/werknemersvereniging voor de eerste keer in haar bestaan een CAO heeft aangegaan: een afschrift van de statuten van de betreffende vereniging. 5,62% 3,68% 3,04% 7,60% 5,50% 4,14% 4,71% 5,50% 5,52% 0,00% 2,34% 1,24% 8,97% 11,11% 13,12% 6,38% 8,89% 3,04% 3,04% 3,74% 2,49% 2,74% 3,51% 2,62% 9,12% 6,67% 5,52% 0,76% 2,92% 1,80% i

20 Checklist procedurele vormvereisten t.b.v. verzoek tot algemeen verbindendverklaring van CAO-bepalingen HET SCHRIFTELIJK VERZOEK 1.1 Is het verzoek ingediend en ondertekend door of namens een of meer werkgevers of een of meer verenigingen van werkgevers of werknemers die partij zijn bij de CAO? 1.2 Vermeldt het verzoek 0,67% 3,93% 1,01% a. van welke CAO-bepalingen AVV wordt gevraagd? 4,70% 6,18% 3,02% b. voor welk tijdvak AVV wordt gevraagd? 6,04% 5,62% 4,52% 2 BIJ HET VERZOEK TE VOEGEN BIJLAGEN 2.1 Het verzoek heeft betrekking op: Zowel de looptijd en andere bepalingen wijzigen 1. De digitale tekst van de integrale CAO op diskette waarbij: 1.1 gebruik is gemaakt van WP of Word (aangeven op diskette); 5,37% 7,87% 2,51% 1.2 de tekst volgens het gebruikte programma is opgemaakt; 4,70% 3,37% 2,51% 1.3 de bepalingen waarvoor geen AVV wordt verzocht zijn gerenvooieerd 9,40% 6,18% 3,52% 2. Een op papier geprinte versie van de onder 1 genoemde digitale tekst in viervoud, waarvan: 2.1 twee exemplaren met de gerenvooieerde tekst, en 6,71% 10,67% 6,03% 2.2 twee exemplaren zonder gerenvooieerde tekst 5,37% 7,30% 2,51% 3. De representativiteitsgegevens 7,38% 15,17% 14,57% Een ongewijzigde looptijd maar andere bepalingen wijzigen wel 1. De digitale tekst van de integrale CAO op diskette waarbij: 1.1 gebruik is gemaakt van WP of Word (aangeven op diskette); 3,36% 1,12% 2,51% 1.2 de tekst volgens het gebruikte programma is opgemaakt; 3,36% 1,12% 2,01% 1.3 de bepalingen waarvoor geen AVV wordt verzocht zijn gerenvooieerd 3,36% 2,81% 3,52% 2. Een op papier geprinte versie van de onder 1 genoemde digitale tekst van alleen de tussentijds gewijzigde bepalingen in viervoud, waarvan indien van toepassing: 2.1 twee exemplaren met de gerenvooieerde tekst, en 4,70% 1,69% 6,03% 2.2 twee exemplaren zonder gerenvooieerde tekst 4,70% 1,69% 6,03% 3. De representativiteitsgegevens indien ook de werkingssfeer wijzigt 0,67% 0,00% 0,00% De looptijd wijzigt maar andere bepalingen wijzigen niet 1. De letterlijke tekst van het gewijzigde looptijdartikel in de vorm van een in 2-voud bijgevoegde nota van wijzigingen. 0,00% 1,12% 0,00% 2 De representativiteitsgegevens 0,00% 0,00% 3,02% ii

21 Checklist (vorm)vereisten fondsen ALGEMENE VEREISTEN 1. Heeft het fonds de rechtsvorm van de stichting? 0,00% 0,00% 0,00% 2. Blijkt uit de CAO dat de statuten en reglementen daar een geintegreerd onderdeel van zijn? 4,21% 1,54% 2,50% 3. Is de werkingssfeer van de stichting niet ruimer dan de werkingssfeer van de CAO? 2,11% 6,10% 2,50% 4. Correspondeert de overige CAO-tekst met de statuten en reglementen? 4,21% 3,66% 4,38% 5. Is/wordt het (financieel) jaarverslag en de accountantsverklaring (zie punt 13) binnen 6 maanden na afloop van het boekjaar in 3-voud aan de Directie Uitvoeringstaken Arbeidsvoorwaardenwetgeving toegezonden? 2,11% 3,66% 2,50% 6. Zijn eventuele bepalingen betreffende de mogelijkheid tot vrijwillige aansluiting buiten het AVV-verzoek gehouden? 23,16% 15,85% 21,25% 7. Zijn eventuele bijdragebepalingen waarin een eenmalige verplichting wordt opgelegd, te voldoen op een tijdstip dat voor (of na) de werkingsduur van het AVV-besluit ligt, buiten het AVV-verzoek gehouden? 4,21% 8,54% 5,00% SPECIFIEKE VEREISTEN TEN AANZIEN VAN STATUTEN EN REGLEMENTEN 8. Is het doel nauwkeurig omschreven en wordt een limitatieve omschrijving gegeven van de 12,63% 13,41% 18,13% bestedingsdoelen resp. van de activiteiten welker kosten uit de middelen van het fonds mogen worden gefinancierd? (Zo dienen bijv. voor financiering in aanmerking komende activiteiten van instellingen (werkgevers- en werknemersverenigingen, vakraad, Stichting etc.) limitatief te zijn benoemd en - bij algemeen geformuleerde activiteiten - gespecificeerd). 9. Fondsvorming a. Wordt de wijze van fondsvorming aangegeven? 3,16% 0,00% 1,88% b. Is, ingeval daarbij sprake is van een inhouding op het loon van de werknemer, voldaan aan voorschriften gesteld in titel 2 van het Besluit fondsen en spaarregelingen? 1,05% 1,22% 1,88% 10. Recht op verstrekking a. Blijkt op welke wijze en onder welke voorwaarden er recht op verstrekking uit het fonds bestaat? b. Is met betrekking tot de voorwaarden waaronder er recht op verstrekking bestaat in voorkomend geval voorgeschreven dat: # subsidie-verzoekende instellingen een begroting moeten indienen welke moet zijn gespecificeerd volgens de bestedingsdoelen / activiteiten bedoeld onder punt 8? # subisidie-ontvangende instellingen jaarlijks een door een registeraccountant of accoutantadministratieconsulent met certificerende bevoegdheid gecontroleerde verklaring overleggen over de besteding van de gelden, welke verklaring (tenminste) moet zijn gespecificeerd volgens de onder punt 8 bedoelde bestedingsdoelen / activiteiten en geïntegreerd onderdeel uit moet maken van het (financieel) jaarverslag (zie punt 13)? 11. Voorzover (elementen van) bovenstaande vereisten inhoudelijk zijn uitgewerkt in de overige CAO-tekst van dezelfde CAO waarvan het fonds deel uitmaakt: wordt uitdrukkelijk verwezen naar de desbetreffende CAO-bepalingen? 12. Is voorgeschreven dat het bestuur jaarlijks een begroting opstelt, welke voor bij het fonds betrokken werkgevers/werknemers beschikbaar moet zijn en welke moet zijn ingericht en gespecificeerd volgens de onder punt 8 bedoelde bestedingsdoelen/activiteiten? 13. Jaarverslag a. Is vastgesteld dat het bestuur jaarlijks een (financieel) verslag opstelt waarin het bestuur rekenschap aflegt van het gevoerde beleid? b. Is voorgeschreven dat het verslag volgens de onder punt 8 bedoelde bestedingsdoelen/activiteiten moet zijn gespecificeerd en gecontroleerd door een registeraccountant of accountant-administratieconsulent met certificerende bevoegdheid, uit welke stukken moet blijken dat de uitgaven conform de bestedingsdoelen zijn gedaan? 2,11% 1,22% 1,25% 8,42% 18,29% 17,50% 9,47% 12,20% 6,88% 13,68% 14,63% 15,63% 0,00% 0,00% 0,00% 6,32% 10,98% 14,38% c. Is bepaald dat het verslag en de accountantsverklaring ter inzage van de bij het fonds 8,42% 19,51% 14,38% betrokken werkgevers/werknemers worden neergelegd ten kantore van het fonds en op een of meer door de minister van SZW aan te wijzen plaatsen? d. Wordt bepaald dat het verslag en de accountantsverklaring op aanvraag aan de bij het fonds betrokken werkgevers/werknemers worden toegezonden (tegen betaling van de daaraan verbonden kosten)? 4,21% 14,63% 11,88% 14. Is het bestuur belast met het beheer van het fondsvermogen? 1,05% 0,00% 0,63% 15. Is bepaald dat het boekjaar gelijk is aan het kalenderjaar? 1,22% 0,00% iii

22 2 OVERZICHT BEDENKINGEN In deze bijlage zijn de in 2004 afgehandelde bedenkingen opgenomen. Het overzicht bestaat uit twee delen: de overloop uit 2003, bedenkingen die al in 2003 zijn ingediend en in 2004 zijn behandeld, én de bedenkingen uit Overloop uit 2003 Beroepsgoederenvervoer Gemaksvoedingindustrie Beroepsgoederenvervoer Reïntegratie Besloten busvervoer inzake Fonds Scholing en Ordening Vervoer van personen met personenauto s inzake Sociaal Fonds Beroepsgoederenvervoer O&O Grafimedia Afgehandeld in 2004 Schilders- afwerking en glaszetbedrijven Motorvoertuigenbedrijf bijdrage fonds Binnenscheepvaart VUT Uitzendkrachten Horecabedrijf SOHOR Technische groothandel FKB Meubileringsbedrijven aanvullingsfonds Bakkersbedrijf Uitzendkrachten Pluimveeverwerkende industrie Besloten busvervoer Recreatie Taxivervoer Woondiensten Apotheken Apotheken ARBO Apotheken bedrijfsfonds Technisch installatiebedrijf O&O Motorvoertuigenbedrijf en tweewielerbedrijf O&O Carrosseriebedrijf O&O iv