ADVIES BURGEMEESTER EN WETHOUDERS. Datum B&W-vergadering : Openbaar Onderwerp : Vaststellen beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang

Transcriptie

1 ADVIES BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Datum B&W-vergadering : Openbaar Onderwerp : Vaststellen beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Portefeuillehouder(s) : P. H. Roos, Afdelingshoofd/hoofd BMO: R. Schaatsbergen Paraaf : Paraaf: Afdeling : Samenleving Datum : Taakveld : Welzijn/Onderwijs Reg. nr. : Redacteur : Peter Vink Betrokken afd./or : VROM Inspraak : Nee Bezwaar/beroep mogelijk : Nee Conceptbesluit: 1. De beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland met het afwegingsmodel handhaving kinderopvang Gemeente Wormerland 2009 (bijlage 2) vast te stellen als beleidskader voor de handhaving Wet kinderopvang; 2. De vaststelling van de beleidsnotitie te publiceren in De Zaankanter en op de website; 3. De raad te informeren. Paraaf: Akkoord Bespreken Het college heeft besloten burgemeester conform advies 1e wethouder conform advies met tekstuele wijzigingen i.o.m. portefeuillehouder 2e wethouder met wijzigingen 3e wethouder het advies aan te houden secretaris Bevoegdheid: Gemeenteraad (voorblad griffie vereist) College van Burgemeester en Wethouders Burgemeester Delegatie/mandaat Voorhangprocedure: Ja (voorblad griffie vereist) Nee Naar de raad (voorblad griffie vereist)

2 Aanleiding en probleemstelling (Analyse) De Wet kinderopvang legt de handhaving van de kinderopvang (dagopvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang) in handen van het college. De Wet is in werking getreden op en Wormerland heeft tot op heden geen handhavingsbeleid vastgesteld. Hierover zijn recent ambtelijk gesprekken gevoerd tussen de gemeente Wormerland en de Inspectie voor het Onderwijs (het tweedelijns toezicht). Het ministerie ziet graag dat Wormerland een beleid rond handhaving op- en vaststelt. Formeel is het vaststellen van een handhavingsbeleid niet wettelijk verplicht. Echter, de inspectie hecht daaraan zeer grote waarde. Afgesproken is dat Wormerland begin maart ambtelijk een notitie opstelt en in maart laat vaststellen door het college. Gemeenten kunnen lokaal beleid ontwikkelen voor de handhaving Wet kinderopvang. Voorliggende notitie is gebaseerd op afspraken met de regiogemeenten in Zaanstreek-Waterland, waarmee zoveel mogelijk een eenduidig beleid geldt voor de hele regio. Bijgevoegde notitie met bijlagen geeft vorm aan het handhavingsbeleid rond de Wet kinderopvang in Wormerland. Uw college wordt voorgesteld de Beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland inclusief het Afwegingsmodel Handhaving Kinderopvang Gemeente Wormerland 2009 (bijlage 2) vast te stellen. Bestaand beleid In de regio Zaanstreek-Waterland zijn door gemeenten en GGD afstemmingsafspraken gemaakt over het toezicht en de handhaving op grond van de Wet Kinderopvang. De gemeenten hebben een gelijk handhavingsbeleid. Hierdoor is een vrijwel uniforme werkwijze ontstaan. Dit maakt de uitvoering voor de GGD (toezichthouder op grond van de Wet) eenvoudiger. Immers, niet met alle gemeenten afzonderlijk hoeven afspraken te worden gemaakt over toezicht, handhaving en sancties. Ook treden geen verschillen (rechtsongelijkheid, concurrentiepositie) op voor kinderopvangorganisaties die vestigingen hebben in meerdere gemeenten in de regio. Een paar maal per jaar wordt ambtelijk overlegd door de gemeenten in de regio Zaanstreek-Waterland met de GGD Z-W. In dit overleg worden afstemmingsafspraken gemaakt over inspecties, toezicht en handhaving. Nieuwe bestuurlijke doelstellingen en randvoorwaarden In bijgevoegde notitie is rekening gehouden met het gezamenlijke beleid in de regio Z-W rond handhaving op grond van de Wet kinderopvang. Ook is rekening gehouden met de wijziging per 1 april 2008 van de beleidsregels Kwaliteit binnen de Wet Kinderopvang. In het bijgevoegde afwegingsmodel (bijlage 2) zijn per overtreding boetebedragen opgenomen. De vermelde boetes gelden per overtreding, meerdere overtredingen leiden daarmee tot een hogere boete. Herhaling van de overtreding kan reden zijn de boete te verhogen (met een percentage) of in te schalen in een hogere categorie. De boetes stijgen naarmate een overtreding zwaarder wordt beoordeeld op basis van het afwegingsmodel (bijlage 2 bij de beleidsnotitie). De maximale hoogte van de gezamenlijke boetes is wettelijk beperkt. Conceptbesluit 1. De beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland met het afwegingsmodel Handhaving kinderopvang Gemeente Wormerland 2009 (bijlage 2) vast te stellen als beleidskader voor de handhaving Wet kinderopvang; 2. De vaststelling van de beleidsnotitie te publiceren in De Zaankanter en op de website; 3. De griffie ontvangt de beleidsnotitie met bijlagen ter informatie. Bevoegdheid De handhaving op grond van de Wet kinderopvang is wettelijk bij het college neergelegd (artikel 61 Wet kinderopvang). Hoewel eerder de vaststelling van de beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang is aangemeld als agendapunt voor de raad, betreft het een wettelijke bevoegdheid van het college. Na vaststelling wordt de beleidsnotitie ter informatie aan de raad gezonden. Communicatie

3 Na vaststelling van de beleidsnotitie en bijlagen door uw college wordt dit gepubliceerd via een bekendmaking in De Zaankanter en op de gemeentelijke website. Na de vaststelling ontvangen de volgende partijen ter informatie een exemplaar van de beleidsnotitie met bijlagen: Kinderopvang Baloe B.V., Stichting OPA, GGD Zaanstreek-Waterland, de inspectie voor het Onderwijs (t.a.v. mevr. S. Winkel) en de griffie ter informatie aan de raad. Beslag op middelen Geen extra beslag op financiële middelen.

4 Beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland Maart 2009 beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 1

5 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doel notitie 4 3. Rol van de betrokken actoren 3.1 Ondernemer Ouders Gemeente GGD als toezichthouder 5, 6 4. Melding, registratie en onderzoek kwaliteitseisen 7 5. Handhavinginstrumenten Bevel Exploitatieverbod Verwijdering uit register Bestuursdwang Bestuurlijke boete 9 6. Handhavingsbeleid/ prioritering/ sanctieprotocol Sanctieprotocol 10, Proces handhaving Wet kinderopvang Niet gemelde/ geïnspecteerde kinderopvang Afwijking beleidsregels 14 Bijlage 1: brandveiligheid 15 Bijlage 2: Afwegingsmodel handhaving kinderopvang beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 2

6 1. Inleiding Met ingang van 1 januari 2005 is de Wet kinderopvang (verder te noemen: Wk) in werking getreden. Middels deze wet stelt de overheid kwaliteitseisen aan de ondernemers in de kinderopvang. Deze eisen gelden als minimum eisen. De Wk vereist verantwoorde kinderopvang die bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind in een veilige en gezonde omgeving. De Wk ziet toe op de kwaliteit van kinderopvang in kindercentra en kinderopvang geboden middels gastouderbureaus. De Wk hanteert de volgende definities: Kinderopvang: Het bedrijfsmatig of anders dan om niet verzorgen en opvoeden van kinderen tot de eerste dag van de maand waarop het voortgezet onderwijs voor die kinderen begint. Kindercentrum: Een voorziening waar kinderopvang plaatsvindt, anders dan gastouderopvang. Gastouderopvang: Kinderopvang in een gezinssituatie door een ander dan degene die als ouder op grond van de Wk aanspraak kan maken op een tegemoetkoming of diens partner, bestaande in de gelijktijdige opvang van ten hoogste vier kinderen in de woning waar de ouder of de gastouder zijn hoofdverblijf heeft. Gastouderbureau: Een organisatie die gastouderopvang tot stand brengt en begeleidt. De Wk voorziet in uniforme landelijke kwaliteitseisen, die door GGD toezichthouders namens de gemeenten worden beoordeeld volgens landelijk vastgestelde toetsingskaders. Er is geen landelijk uniform handhavingsbeleid. De verantwoordelijkheid voor de handhaving van de wetgeving bij of krachtens de Wk berust bij het college van burgemeester en wethouders (verder te noemen: het college). Dit biedt aan iedere gemeente de mogelijkheid een eigen handhavingsbeleid te ontwikkelen. Keerzijde daarvan is dat grote verschillen kunnen ontstaan in de handhaving van de kinderopvang in Nederland. Dat kan leiden tot rechtsongelijkheid en verschillen in concurrentiepositie. Ook voor de GGD en is deze ontwikkeling ongewenst, omdat zij als toezichthouder in de praktijk te maken kan krijgen met deze verschillen in handhaving en per gemeente afzonderlijke handhavingafspraken moet maken. Om problemen in de handhaving te voorkomen heeft de VNG de Handreiking kwaliteit handhaven in de kinderopvang ontwikkeld. Hierin is een afwegingsmodel opgenomen dat gemeenten kunnen gebruiken voor het ontwikkelen van hun handhavingsbeleid. In de regio Zaanstreek-Waterland hebben gemeenten en GGD gezamenlijk afspraken gemaakt over het toezicht en het handhavingsbeleid. Dat biedt grote voordelen voor de GGD die daarmee een uniforme werkwijze kan hanteren in de gehele regio. Op grond van de Wk houdt de GGD toezicht op de naleving van de kwaliteitsregels. Om haar handhavingstaak te kunnen vervullen, beschikken het college en de GGD als toezichthouder over de nodige toezicht- en sanctiebevoegdheden. Duidelijker dan voorheen ligt de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit in de kinderopvang bij de branche: bij de houders en ook bij de ouders. Kwaliteit van kinderopvang is een continu en dynamisch proces, waar houders, gebruikers en lokale overheden elk hun eigen verantwoordelijkheid hebben. Deze notitie geeft beleidsregels aangaande het toezicht en handhaving van de Wk. De Handreiking kwaliteit handhaven in de kinderopvang van de VNG heeft als uitgangspunt gediend voor het opstellen van deze notitie. Deze notitie geeft een afwegingskader weer van belangen, vaststelling van feiten en de uitleg van wettelijke voorschriften bij het gebruik van de bevoegdheden om handhavend op te treden. Bij het gebruik van bevoegdheden mag van de geformuleerde beleidsregels worden afgeweken. In dat geval dient de afwijking van de beleidsregel gemotiveerd te worden aangegeven. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 3

7 2. Doel van de notitie Het gaat bij kinderopvang om jonge kinderen. Ouders moeten de zorg voor hen met een gerust hart kunnen uitbesteden. De gemeente Wormerland wil haar inwoners dan ook kunnen garanderen dat er sprake is van kwalitatief goede voorzieningen. Om deze garantie waar te kunnen maken is het van belang de drie pijlers van het kwaliteitsbeleid voor de kinderopvang goed uit te werken. Deze 3 pijlers zijn: Pijler 1: Pijler 2: Pijler 3: Het stellen van kwaliteitsregels Toezicht op de naleving van de regels Handhaving en sanctionering bij het niet naleven van de regels Deze notitie gaat volledig over de derde pijler. Er bestaat echter wel samenhang tussen de drie pijlers. Daarom worden de drie pijlers onderstaand kort toegelicht. 2.1 Pijler 1 Kwaliteitsregels De kwaliteitsregels voor de kinderopvang zijn vastgelegd in de Wet kinderopvang. Deze wet verplicht de houders om verantwoorde kinderopvang aan te bieden. Verantwoord betekent dat het bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind in een veilige en gezonde omgeving. De kwaliteitsregels richten zich op de domeinen ouders, personeel, veiligheid en gezondheid, accommodatie en inrichting, groepsgrootte en beroepskracht-kind-ratio, pedagogisch beleid en praktijk en klachten. Voor gastouderopvang (in Wormerland is geen gastouderbureau gevestigd) betreft het de domeinen ouders, personeel, veiligheid en gezondheid, aantal kinderen, pedagogisch beleid en praktijk, kwaliteit gastouders en opvangwoning, kwaliteit gastouderbureau en klachten. 2.2 Pijler 2 Toezicht In de Wet kinderopvang is vastgelegd dat de GGD, namens het college, toezicht houdt op de naleving van de kwaliteitsregels. De toezichthouder (GGD) onderzoekt na melding door de houder of een kindercentrum of gastouderbureau voldoet aan de regels. Daarnaast onderzoekt de toezichthouder periodiek (jaarlijks) of aan de kwaliteitseisen wordt voldaan. Incidenteel onderzoek is ook mogelijk. Bij de inspecties gebruikt de toezichthouder toetsingskaders. Op basis hiervan bepaalt de toezichthouder of een kindercentrum of gastouderbureau wel of niet voldoet aan de gestelde voorwaarden, of dat er geen oordeel gegeven kan worden. De GGD rapporteert vervolgens aan de gemeente en geeft daarbij een handhavingsadvies. Op grond van de Wet kinderopvang voert de GGD het eerstelijnstoezicht uit op de kindercentra. De Inspectie Onderwijs houdt weer toezicht op de gemeenten en ziet er op toe dat het systeem van eerstelijnstoezicht toezicht en handhaving kinderopvang door gemeenten goed werkt. Het toezicht van de Inspectie voor het Onderwijs is signalerend van aard, maar kan uitmonden in een aanwijzing als een gemeente de zaken niet op orde heeft. Het college moet jaarlijks een gemeentelijk verslag Wet kinderopvang opstellen over de werkzaamheden die in het kader van toezicht en handhaving zijn verricht in het voorgaande jaar. 2.3 Handhaving Als uit inspectie blijkt dat een kindercentrum of gastouderbureau niet aan de regelgeving voldoet, zal het college moeten ingrijpen. Het is van belang vast te leggen hoe we omgaan met overtredingen van de kwaliteitsregels. Dit is vastgelegd in het afwegingsmodel in deze notitie. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 4

8 3. Rol van de betrokken actoren 3.1 Ondernemer Met de invoering van de Wk is het vergunningenstelsel komen te vervallen. Voldoende is nu dat kindercentra en gastouderbureaus geregistreerd staan in het register kinderopvang bij de gemeente. Voor de exploitatie van een kindercentrum of gastouderbureau van start kan gaan moet de ondernemer zich eerst melden bij de gemeente. Door de ondernemer moet bepaalde informatie, zoals vestigingsgegevens en andere gegevens die belangrijk zijn voor de uitvoering van toezicht en die informatief zijn voor derden, schriftelijk worden verstrekt. Die informatieplicht en de te verstrekken gegevens vloeien voort uit de Wk. De gemeente legt die informatie vast in een openbaar register. Na melding en inschrijving in het register geeft de gemeente opdracht aan de GGD voor een voorinspectie. Vervolgens moet, voordat de exploitatie aanvangt, door de GGD zijn vastgesteld dat er naar verwachting sprake zal zijn van verantwoorde kinderopvang in de zin van de Wk en de daarop gebaseerde beleidsregels. Afwijking van de kwaliteitsregels is nog mogelijk; omdat het kindercentrum nog moet starten met de exploitatie kunnen niet alle aspecten worden beoordeeld. Om tijdig een oordeel te kunnen geven dient de ondernemer zich 8 weken voor de geplande opening te melden. Een latere melding zal met zich meebrengen dat doorgaans niet gestart kan worden op de voorgenomen datum. Drie maanden na de start van de exploitatie controleert de GGD nogmaals, nu op alle onderdelen. Vervolgens wordt eens per jaar geïnspecteerd door de GGD. Inschrijving in het register en goedkeuring door de GGD betekent niet per definitie dat de exploitatie kan worden aangevangen. Dit bijvoorbeeld omdat de gebruiksvergunning door de brandweer nog niet is verstrekt of omdat de vestiging niet in het bestemmingsplan past (zie bijlage 1). Het college besluit of de vestiging haar deuren kan openen. 3.2 Ouders Alhoewel de ondernemer primair verantwoordelijk is voor de opvang ligt, zeker deels, de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit in de kinderopvang ook bij de ouder(s) zelf. De kinderopvang vindt immers plaats op basis van een schriftelijke overeenkomst tussen ondernemer en ouder(s). Daarbij komt dat de ouder(s) de ondernemer kunnen wijzen op diens wettelijke verplichtingen hen te informeren over het te voeren beleid en de gestelde kwaliteitseisen. Bovendien zijn de ouder(s) in staat om te participeren door middel van de (door de ondernemer verplicht in te stellen) oudercommissie waarbij dus invloed kan worden uitgeoefend op de wijze van opvang. Het is verder belangrijk dat ouders beseffen dat inschrijving in het gemeentelijk register geen garantie is voor het ook daadwerkelijk voldoen aan de kwaliteitseisen. 3.3 Gemeente De gemeente ziet toe op de naleving van de Wk. Hiertoe wijst het college de GGD aan als toezichthouder en maakt daarvan melding in een lokaal verspreid dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad. De gemeente zorgt voor afstemming met de werkzaamheden van de GGD in haar rol als toezichthouder. Niet alleen de taaken rolverdeling moet duidelijk zijn, maar bijvoorbeeld ook de planning van de inspecties, de daarmee gemoeide kosten, de wijze van rapporteren door de GGD en de wijze waarop het college vervolgens met de bevindingen omgaat. Tussen de GGD Zaanstreek-Waterland en de gemeente zijn hierover afspraken gemaakt. Als eindverantwoordelijke moet het college jaarlijks voor 1 juli een jaarverslag opstellen over de werkzaamheden die in het kader van toezicht en handhaving van het voorgaande jaar zijn verricht. Dit verslag stuurt het college ter kennisname naar de gemeenteraad en de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De gemeentelijke jaarverslagen vormen de basis van het door de Inspectie voor het Onderwijs, namens de minister, uit te oefenen tweedelijnstoezicht. 3.4 Rol GGD als toezichthouder Op grond van de Wk houdt de GGD toezicht op de naleving van de kwaliteitsregels en worden zij door het college aangewezen als toezichthouder. De GGD inspecteert alle kindercentra minimaal één keer per jaar. Met de aanwijzing tot toezichthouder komen de toezichthouders bevoegdheden en plichten toe zoals opgenomen in Hoofdstuk 5 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Zo dienen zij een legitimatiebewijs bij zich te dragen, dienen zij proportioneel gebruik te maken van hun bevoegdheden voor zover dat redelijkerwijs voor de vervulling van hun taak nodig is. De toezichthouder kan bijvoorbeeld inlichtingen vorderen, is bevoegd met medeneming van benodigde apparatuur elke plaats te betreden, met uitzondering van een woning zonder toestemming van de bewoner. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 5

9 Op grond van de Algemene wet bestuursrecht is een ieder verplicht medewerking te verlenen aan een toezichthouder voor zover hij dat redelijkerwijs kan vorderen bij de uitoefening van zijn bevoegdheden. De inspecteurs werken conform de landelijke richtlijnen die in de Beleidsregels werkwijze toezichthouder staan. De werkzaamheden van de GGD in opdracht van de gemeente met betrekking tot de kinderopvangsector bestaan onder meer uit de volgende activiteiten: - Inspectie voor aanvang nieuw kindercentrum, na melding (art. 62 lid 1 Wk) - Reguliere ofwel jaarlijkse inspectie o.b.v. landelijke uniforme regels (art. 62 lid 2 Wk) - Nader onderzoek/ herinspectie met een specifiek doel, bijvoorbeeld of afspraken zijn nagekomen, een aanwijzing of bevel is opgevolgd. - Inspectie na klacht of signaal bijvoorbeeld in geval van een niet gemeld kindercentrum of klacht over een kwaliteitsaspect (art. 62 lid 3 Wk) - Rapporteren aan en adviseren van de gemeente (art. 63 lid 1 Wk) - Openbaarmaking inspectierapportages (art. 63 lid 5 Wk) Naar vorm kunnen de inspecties zowel aangekondigd dan wel onaangekondigd plaatsvinden, naar inhoud op naleving van alle eisen of naleving van deelaspecten. De kosten van de inspecties komen voor rekening van de gemeente. Waar voorheen de rol van de GGD het adviseren van de ondernemer was, is dat onder de huidige wetgeving het inspecteren ten behoeve van de gemeente. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 6

10 4. Melding, registratie en onderzoek kwaliteitseisen Na melding (art. 45 Wk) wordt de onderneming direct geregistreerd in het gemeentelijke register kinderopvang (art. 46 Wk). Aan de registratie zelf zijn geen kwaliteitseisen verbonden, invulling en inzending van het registratieformulier is voldoende. Na ontvangst geeft de gemeente opdracht aan de GGD (art. 61 Wk) om te onderzoeken of er sprake is van kinderopvang in de zin van de Wk en of de geboden kwaliteit verantwoord is respectievelijk zal kunnen zijn (art. 49 Wk). Deze globale kwaliteitseis is nader uitgewerkt in de beleidsregels kwaliteit kinderopvang, een ministeriele regeling op basis van het tussen vereniging van ondernemers en de vereniging van ouders gesloten convenant. Het GGD-onderzoek na de melding is éénmalig en dient plaats te vinden binnen 8 weken na melding (art. 10 Wk). Deze termijn is van belang omdat een kindercentrum of gastouderbureau in exploitatie mag worden genomen zodra er 8 weken na de melding zijn verstreken zonder dat er een inspectie heeft plaatsgevonden. Binnen deze 8 weken dient het college zich dan ook een oordeel te vormen of de aanstaande exploitatie uitgesteld dient te worden. Deze eerste inspectie betreft slechts die kwaliteitsaspecten die voorafgaand aan een opening te onderzoeken zijn. Een volledig kwaliteitsoordeel is voor de start van de exploitatie niet mogelijk. Vooraf te onderzoeken zijn in ieder geval: accommodatie, vloeroppervlakte, buitenspeelruimte, roosterindeling, diploma s, verklaringen omtrent het gedrag. Aspecten als leidster/ kind ratio, het voldoen aan het pedagogisch beleidsplan, overleg oudercommissie zijn niet vooraf te onderzoeken en komen in de verplichte jaarlijkse periodieke inspectie aan bod. Deze jaarlijkse inspectie dient plaats te vinden binnen 3 maanden na aanvang van de exploitatie (art. 5 beleidsregels werkwijze toezichthouder). De GGD legt binnen 6 weken na de controle haar oordeel vast in een inspectierapport. De ondernemer wordt in de gelegenheid gesteld zijn of haar zienswijze kenbaar te maken ten aanzien van het conceptrapport alvorens het definitieve rapport wordt opgemaakt (art. 63 Wk en art. 7 beleidsregels werkwijze toezichthouder). De zienswijze wordt opgenomen in het definitieve inspectierapport. Indien de toezichthouder GGD na onderzoek (art. 61 Wk) concludeert dat de exploitatie redelijkerwijs zal kunnen plaatsvinden conform de wettelijke regels voor een verantwoorde kinderopvang, kan de exploitatie starten. De inspecteur van de GGD legt zijn bevindingen vast in oordelen en beschrijft wat hij gezien heeft en hoe hij tot dat oordeel is gekomen. Het rapport wordt afgesloten met een beschouwing, afspraken met de ondernemer en een advies aan de gemeente. Indien er geen sprake is van een instemmende verklaring omdat niet wordt of kan worden voldaan aan de kwaliteitseisen dan is exploitatie verboden en volgt er een exploitatieverbod. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 7

11 5. Handhavinginstrumenten Het kan voorkomen dat een geregistreerd kindercentrum niet (meer) aan de kwaliteitseisen voldoet. Op grond van vaststaande jurisprudentie rust op het college een beginselplicht tot handhaving. Behoudens bijzondere omstandigheden is het college niet enkel bevoegd tot handhavend optreden, maar daar in beginsel ook toe gehouden. De algemene belangen die worden gediend met het optreden tegen illegale situaties en het voorkomen van ongewenste precedentwerking eisen dit. Gelet op deze beginselplicht tot handhaving zal bij geconstateerde overtreding in beginsel het handhavingstraject wordt gestart om tot beëindiging van de overtreding te komen. Soms is handhavend optreden disproportioneel of verzetten andere belangen zich tegen handhavend optreden. Derde belanghebbenden kunnen het bevoegd gezag verzoeken handhavend op te treden tegen een bestaande of aanstaande overtreding. In het hierna volgende worden de verschillende sanctie-instrumenten toegelicht. 5.1 Een aanwijzing wordt gegeven door het college op basis van artikel 65 lid 1 Wk wanneer niet of in onvoldoende mate de voorschriften in hoofdstuk 3 2 en 3 (eisen kwaliteit en oudercommissie) worden nageleefd. Het betreft een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Dat betekent onder andere dat het college de betrokkene vooraf in de gelegenheid stelt zijn zienswijze te geven (artikel 4.8 van de Algemene wet bestuursrecht). De aanwijzing kan worden afgedwongen met bestuursdwang of een last onder dwangsom. Deze onderwerpen worden aan het einde van deze paragraaf belicht. 5.2 Bevel Als het college oordeelt dat de kwaliteit van de kinderopvang dusdanig tekortschiet dat het nemen van maatregelen redelijkerwijs geen uitstel kan leiden, kan zij een schriftelijk bevel geven (art. 65 lid 3 Wk). Het bevel is een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht en dient derhalve te voldoen aan de eisen die de Algemene wet bestuursrecht aan besluiten stelt. Dat betekent onder andere dat het college de betrokkene vooraf in de gelegenheid stelt zijn zienswijze te geven (artikel 4.8 van de Algemene wet bestuursrecht). Het bevel heeft een geldigheidsduur van 7 dagen. Het college kan indien nodig de geldigheidsduur verlengen. Een bevel kan niet worden uitgeoefend ten aanzien van een gastouderbureau. Het bevel kan worden afgedwongen met bestuursdwang of een last onder dwangsom bij niet naleving. Deze onderwerpen worden aan het einde van deze paragraaf belicht. 5.3 Exploitatieverbod De toezichthouder onderzoekt na melding of de exploitatie redelijkerwijs zal plaatsvinden in overeenstemming met de Wk. Als blijkt dat de houder niet zal voldoen aan de voorschriften van de Wk en bestuursdwang niet mogelijk is, kan het college (art. 66 WK) de houder verbieden een kindercentrum of gastouderbureau in exploitatie te nemen. In de praktijk zal deze maatregel alleen worden genomen als de houder na herhaalde controles en sancties in de vorm van aanwijzingen of bevelen geen aanpassingen heeft verricht. Te denken valt daarbij aan een langdurige overtreding van bijvoorbeeld het leidster-kind-ratio, waardoor als gevolg van structureel te weinig inzet van leidsters de veiligheid van de kinderen direct in gevaar is. Dit instrument zal dan ook in bijzondere omstandigheden functioneel zijn en kan worden beschouwd als een extra optie. Overigens zal het college, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het geval, uiteraard alsnog beoordelen of er extra handhavingmaatregelen nodig zijn om het exploitatieverbod kracht bij te zetten. 5.4 Verwijdering uit het register De Wk bevat regels over het gemeentelijk register. In deze regeling is opgenomen dat het college de gegevens van een kindercentrum of gastouderbureau uit het register kan verwijderen als uit onderzoek blijkt dat de houder niet aan de kwaliteitseisen voldoet. Verwijdering ligt echter niet meteen voor de hand. Eerst zal geprobeerd worden om afspraken te maken over het nemen van maatregelen om de tekortkomingen op te heffen. Het verwijderen uit het register is een uiterst middel en wordt toepast indien andere sanctiemiddelen niet het gewenst effect, te weten het opheffen van de overtredingen, hebben gehad. Verwijdering uit het register heeft tot gevolg dat de ouders aanspraak op tegemoetkoming in de kosten van kinderopvang verliezen. De verwijdering dient daarom bij verschillende instanties bekend te worden gemaakt. Daarbij valt te denken aan de belastingdienst, gemeentelijke diensten die kinderopvang voor doelgroepen financieren en uiteraard de ouders. Gelet hierop wordt de verwijdering uit het register in ieder geval bekend gemaakt op de gemeentepagina in een huis- aan - huis blad. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 8

12 5.5 Bestuursdwang De bevoegdheid van het college tot het toepassen van bestuursdwang op grond van Afdelingen 5.3 en 5.4 van de Algemene wet bestuursrecht vloeit voort uit artikel 125 gemeentewet. Als men geen gevolg geeft aan een aanwijzing of bevel, kan het college besluiten tot toepassing van bestuursdwang. Bestuursdwang is een herstelsanctie, dus gericht op het ongedaan maken van de overtreding. Bestuursdwang komt neer op de verplichting om te dulden dat het college zelf de aanwijzing of het bevel uitvoert. De verplichting wordt opgelegd aan degene die het feitelijk in zijn macht heeft de overtreding te doen eindigen; dat kan een andere persoon of instantie zijn dan de overtreder. De hiermee gepaard gaande kosten kunnen op grond van de Algemene wet bestuursrecht op de overtreder worden verhaald. Een voorbeeld van een geval waarin men tot bestuursdwang kan overgaan, zijn onveilige speeltoestellen op de buitenspeelplaats. De uitvoering van de bestuursdwang kan worden voorkomen indien de overtreder binnen een door het college te bepalen termijn alsnog zelf overgaat tot opheffing van de overtreding. De lengte van die termijn wordt bepaald naar de omstandigheden van het geval waarbinnen nakoming redelijkerwijs mogelijk moet zijn. Voordat het college besluit tot bestuursdwang, moeten zij de betrokkenen waarschuwen, en moeten die in de gelegenheid worden gesteld hun zienswijze naar voren te brengen. Het horen kan vormvrij geschieden, dus ook telefonisch of ter plaatse. Het college kan van horen afzien, als de vereiste spoed zich daartegen verzet (openbare orde, veiligheid). 5.6 In plaats van het toepassen van bestuursdwang kan het college besluiten tot het opleggen van een last onder dwangsom op grond van artikel 5:32 Algemene wet bestuursrecht. Deze last kan alleen worden opgelegd aan de overtreder. De bedoeling ervan is: de overtreding ongedaan laten maken of verdere overtreding of herhaling voorkomen. Voor het opleggen van een last onder dwangsom is geen plaats bij acuut gevaar voor veiligheid en gezondheid en/of (grote) materiële schade. In een dergelijk geval dient te worden gekozen voor het toepassen van bestuursdwang. Een voorbeeld waar een last onder dwangsom op zijn plaats zou zijn is het niet voldoen aan de leidsterkind-ratio. De dwangsom kan, afhankelijk van de overtreding, op verschillende manieren worden vastgesteld. Zo kan worden gekozen voor een bedrag ineens, een bedrag per tijdseenheid waarin de last niet is uitgevoerd en een bedrag per overtreding van de last. De hoogte van het te verbeuren bedrag dient in verhouding te staan tot de zwaarte van het geschonden belang, de beoogde werking van de dwangsom, de hoogte van de kosten die het treffen van voorzieningen met zich meebrengt in relatie tot het voordeel dat de overtreder heeft bij voortzetting van de overtreding. Bij het bepalen van de hoogte van de dwangsom mag slechts het financiële voordeel meewegen dat de overtreder heeft bij voortduring van de overtreding. De dwangsom is niet bedoeld om onterechte winst uit het verleden af te romen en mag niet bestraffend hoog zijn. Ook voor het opleggen van een last onder dwangsom, geldt wat hiervoor bij bestuursdwang gezegd is: het college moet eerst een waarschuwing laten uitgaan en betrokkene in de gelegenheid stellen zijn zienswijze naar voren te brengen. Als er al feitelijk sprake is van een overtreding, moet de overtreder vervolgens een redelijke termijn krijgen om de overtreding zelf ongedaan te maken. 5.7 Bestuurlijke boete Het college kan een bestuurlijke boete opleggen indien men verplichtingen op grond van de Wet kinderopvang, een bevel of aanwijzing niet nakomt of handelt in strijd met een exploitatieverbod (artikel 72 Wk). De bestuurlijke boete bedraagt ten hoogste Een bestuurlijke boete is in tegenstelling tot bestuursdwang en een last onder dwangsom een punitieve sanctie. Dit bijzondere karakter brengt een aantal extra waarborgen met zich. Zo is de houder formeel een verdachte die niet verplicht is aan zijn eigen veroordeling mee te werken. Daarmee heeft hij een zwijgrecht en dat dient hem bij het horen te worden medegedeeld. Dit wordt het geven van de cautie genoemd. Een bestuurlijke boete kan tegelijkertijd worden opgelegd met een last onder dwangsom of het toepassen van bestuursdwang. De hoogte van de boete moet worden afgestemd op de ernst van de overtreding, de mate van verwijtbaarheid van de overtreder en de omstandigheden waarin de overtreder verkeert. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 9

13 6. Handhavingsbeleid/ prioritering/ sanctieprotocol De gemeente dient bij de besluitvorming en de te nemen besluiten niet alleen rekening te houden met bijvoorbeeld de bepalingen uit de Wk, de beleidsregels kwaliteit kinderopvang en de beleidsregels werkwijze toezichthouder kinderopvang, maar ook met de Gemeentewet en de Algemene wet bestuursrecht. Waar de gemeente over diverse juridische instrumenten beschikt om naleving van de kwaliteitseisen af te dwingen, is het gewenst om in beleid van de gemeente aan te geven wat de juridische consequenties zijn van het overtreden van bepaalde regels. Met het toepassen van de verschillende sanctiemiddelen wordt gekozen voor het minst bezwaarlijke middel, handhavend optreden wordt toegepast als een ultimum remedium. Hierbij wordt vanzelfsprekend een zorgvuldige belangenafweging gemaakt waarbij de veiligheid en de gezondheid van de kinderen voorop staan. Voor repressieve handhaving mag het niet uitmaken wie een bepaalde overtreding begaat. Bepalend is met name de ernst van de overtreding, de omstandigheden waaronder de overtreding is begaan en de mate van verwijtbaarheid. Verder kan ook het genoten economisch voordeel een rol spelen. In geval van bijvoorbeeld recidive kan/zal een zwaardere sanctie op zijn plaats zijn. De door de VNG ontwikkelde afwegingsmodellen handhaving kinderopvang voor dagopvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang geven per overtreding aan welke prioritering daarvoor geldt, welke hersteltermijnen kunnen worden gehanteerd, welke sancties en welke boetes (per overtreding, bij herhaling van de overtreding is het mogelijk de boete te verhogen) mogelijk zijn. Uw college wordt voorgesteld deze afwegingsmodellen (zie bijlage 2) direct na vaststelling van deze notitie te hanteren. Het afwegingsmodel van de VNG is aangepast aan de wijzigingen van de beleidsregels Kwaliteit binnen de Wet kinderopvang per 1 april Deze wijzigingen betreffen het opnemen van de voorwaarde dat elke houder van een kindercentrum een meldcode kindermishandeling dient te hebben, aangescherpte normen voor gastouderopvang en aanpassingen in het formulier dat de GGD bij de inspectie invult. De gewijzigde beleidsregels hebben geleid tot nieuwe toetsingskaders voor dagopvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang. De prioritering in de afwegingsmodellen geeft een leidraad in de besluitvorming tot handhavend optreden. Bijzondere omstandigheden van een geval kunnen leiden tot een andere prioriteit. Hierbij kan worden gedacht aan een dusdanig grote afwijking van het leidster-kind-ratio dat direct ingrijpen noodzakelijk en de prioriteit Gemiddeld in dat geval niet juist is. Dit zal afhankelijk zijn van de omstandigheden van het geval en behoeft ten alle tijden een nadere motivering. Uit de tabellen blijkt met name het domein Veiligheid en Gezondheid een hoge prioriteit te krijgen. Dit sluit aan bij het feit dat dit van directe invloed op de kinderen is. 6.1 Sanctieprotocol De prioriteitstelling gebruiken we om te bepalen welke sanctie-instrumenten ingezet gaan worden. Sanctionering gebeurt conform de Wk in twee fasen. Fase 1 De eerste fase is gericht op herstel. De ondernemer krijgt, afhankelijk van de vastgestelde prioriteit, een bevel, aanwijzing of waarschuwing. Aangegeven wordt dat niet wordt voldaan aan een of meerdere kwaliteitsregels van de Wk en dat de ondernemer een bepaalde tijd krijgt om de situatie te herstellen. Bij uitblijven van herstel van de situatie gaat fase twee in. Fase 2 In deze fase wordt door middel van bijvoorbeeld een last onder dwangsom of het toepassen van bestuursdwang afgedwongen dat een ondernemer de kwaliteitsregels nakomt. Uitgangspunt is hoe hoger de prioriteit, hoe zwaarder het sanctie-instrument zal zijn. Om de sanctiestrategie te bepalen is een sanctieprotocol opgesteld. Handhaving van wetgeving vraagt altijd om maatwerk. Op grond hiervan is het sanctieprotocol slechts een richtlijn, in voorkomende gevallen kan daarvan gemotiveerd worden afgeweken. Zo kan bijvoorbeeld bij meerdere lichtere overtredingen of herhaling van overtredingen besloten worden tot het toepassen van een zwaarder sanctiemiddel. In geval van vereiste spoed, waarbij kinderen zijn of worden blootgesteld aan een gevaarlijke of onveilige situatie kan van het horen en van het stellen van een termijn worden afgezien en direct spoedeisende bestuursdwang worden toegepast. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 10

14 Prioriteit Hoog Gemiddeld Laag Beoordeling GGD Slecht Onvoldoende Slecht Onvoldoende Slecht Onvoldoende Fase Sanctie-instrument Hersteltermijn Controle 1 - Bevel - 7 tot 14 dagen Ja 2 - Exploitatieverbod Maximaal 6 weken Ja - Verwijdering uit register - Bestuursdwang tot 14 dagen Ja 2 - Exploitatieverbod Maximaal 3 maanden Ja - Verwijdering uit register - Bestuursdwang tot 18 weken Ja 2 - Dwangsom Maximaal 2 weken tot Ja - Bestuursdwang 6 maanden - Bestuurlijke Boete 1-6 tot 18 weken Ja 2 - Dwangsom Maximaal 2 weken tot Ja - Bestuursdwang 6 maanden - Bestuurlijke boete 1 Waarschuwing 5 tot 7 maanden Nee, meenemen bij reguliere inspectie 2 - Dwangsom - Bestuursdwang Maximaal 1 jaar - Last onder Dwangsom 1 Waarschuwing 5 tot 7 maanden Nee, meenemen bij reguliere inspectie 2 - gevolgd - Maximaal 6 maanden Ja Ja beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 11

15 6.2 Proces handhaving Wet kinderopvang - Melding art.45 - Termijn minister - Jaarlijks Administratieve controle - Gepland - Incidenteel op klacht Geen actie nodig Controle ter plaatse Overtreding Input afwegingsmodel Prioriteit Hoog Prioriteit Middel Prioriteit Laag Onvoldoende Slecht Onvoldoende Slecht Onvoldoende Slecht / Bevel Bevel/ Aanwijzig / Waarschuwing Waarschuwing Waarschuwing Enkele dagen tot enkele weken Enkele maanden Aandacht jaarlijkse Inspectie Aandacht Jaarlijkse Inspectie - Verlening bevel - Expl. Verbod - Verwijdering uit register - dwangsom - bestuursdwang Dwangsom Bestuursdwang Dwangsom Bestuursdwang beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 12

16 7. Niet gemelde/ geïnspecteerde kinderopvang Indien wordt geconstateerd dat een kindercentrum reeds in werking is zonder daartoe benodigde melding en daarmee samenhangende inspectie(s) van de GGD, wordt in beginsel direct handhavend opgetreden omdat in zijn geheel niet duidelijk is in hoeverre de veiligheid en de gezondheid van de kinderen worden gewaarborgd. Direct onderzoek uitvoeren door GGD De GGD voert direct een onderzoek uit waaruit globaal de kwaliteit van de kinderopvang wordt bekeken. Indien uit dit eerste onderzoek blijkt dat de kwaliteit op een aantal punten te kort schiet wordt het kindercentrum door het college een verbod opgelegd de exploitatie voort te zetten. Dit verbod kan indien nodig worden afgedwongen door middel van het toepassen van bestuursdwang. Bij het toepassen van deze sanctiemiddelen wordt voor zover mogelijk een redelijke termijn gesteld zodat voor de kinderen vervangende opvang gerealiseerd kan worden. Bovendien worden de ouders van de betrokken kinderen in kennis gesteld. Het belang van de kinderen op verantwoorde (en dus veilige en gezonde) kinderopvang prevaleert in dergelijke gevallen boven de belangen van het kindercentrum. Op het moment dat een melding is ingediend en de inspectie na melding heeft uitgewezen dat de opvang redelijkerwijs zal plaatsvinden conform de kwaliteitseisen uit de Wk, kan de exploitatie wederom een aanvang maken. Binnen 3 maanden na aanvang van de exploitatie voert de GGD conform de beleidsregels werkwijze toezichthouder kinderopvang een reguliere inspectie uit. Indien uit de eerste globale inspectie van de GGD blijkt dat de geboden kwaliteit van de kinderopvang in orde is kan de exploitatie van het kindercentrum worden voortgezet. Bij het uitblijven van een melding wordt het kindercentrum een bevel gegeven tot het indienen van een melding onder gelijktijdige oplegging van een last onder dwangsom. Na de ingediende melding wordt de reguliere procedure na melding gevolgd. Indien tijdens deze procedure blijkt dat het kindercentrum alsnog de exploitatie niet kan voortzetten wordt hiertegen handhavend opgetreden middels het toepassen van bestuursdwang. Dit blijft voor eigen risico en rekening van het kindercentrum. Het tijdig indienen van een melding en het indien nodig verrichten van een voorinspectie is gericht op het voorkomen van dergelijke situaties. Het is niet toegestaan een kindercentrum in exploitatie te nemen voordat uit onderzoek van de GGD is gebleken dat de exploitatie redelijkerwijs zal plaatsvinden in overeenstemming met de eisen uit de wet- en regelgeving of nadat de termijn van 8 weken na het indienen van de melding is verstreken. Het is van belang dit uitgangspunt te hanteren omdat de controle door de GGD zal uitwijzen in hoeverre de veiligheid en de gezondheid van de kinderen worden gewaarborgd. Indien het kindercentrum de exploitatie zal aanvangen voordat het kindercentrum een melding heeft ingediend en/of de GGD een controle heeft uitgevoerd kan de veiligheid en gezondheid niet voldoende worden gewaarborgd, hetgeen onwenselijk is. In een dergelijk geval zal het kindercentrum een verbod in exploitatie te gaan worden opgelegd en indien nodig zal de exploitatie daadwerkelijk voorkomen worden door middel van het toepassen van bestuursdwang. Het wel of niet toepassen van bestuursdwang zal afhankelijk zijn van de ernst van de overtreding, mate van gevaar en de mate van medewerking van de overtreder. Indien een kindercentrum een verbod om in exploitatie te gaan is opgelegd wordt zo spoedig mogelijk een controle door de GGD uitgevoerd op het moment dat het kindercentrum wel een melding heeft ingediend. Indien uit deze controle blijkt dat de kinderopvang redelijkerwijs zal plaatsvinden op verantwoorde wijze conform de kwaliteitseisen van uit de wet- en regelgeving, wordt het verbod in exploitatie te gaan opgeheven. Binnen 3 maanden na aanvang van de exploitatie voert de GGD conform de beleidsregels werkwijze toezichthouder kinderopvang wederom een controle uit. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 13

17 8. Afwijking beleidsregels Op grond van de Wk heeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, destijds nog verantwoordelijk voor de Wet kinderopvang, beleidsregels geformuleerd. De beleidsregels geven invulling aan een beperkt aantal globale kwaliteitsnormen uit de Wk. Beleidsregels zijn voor degene die verplicht is tot naleving van de betrokken wettelijke voorschriften niet bindend. Uitgangspunt is echter dat, wanneer conform het gestelde in deze beleidsregels wordt gehandeld, er op vertrouwd mag worden dat de desbetreffende wettelijke regels in voldoende mate worden nageleefd. Indien een kinderopvangondernemer echter op een andere gelijkwaardige of betere wijze aan de betreffende wettelijke voorschriften kan voldoen, vinden deze beleidsregels geen toepassing. Bij gebleken afwijking van de beleidsregels wordt de ondernemer in de gelegenheid gesteld aan te tonen op welke gelijkwaardige of betere wijze verantwoorde kinderopvang wordt geboden en op die manier toch voldoet aan het doel van de specifieke eis waarvan wordt afgeweken. De GGD beoordeelt of sprake is van betere of gelijkwaardige wijze van verantwoorde kinderopvang. Indien de ondernemer binnen de gestelde termijn van deze mogelijkheid geen gebruik maakt, blijft de beleidsregel onverkort van kracht en wordt er van uitgegaan dat de ondernemer geen afwijking van de beleidsregel wenst. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 14

18 Bijlage 1 brandveiligheid. Artikel 51 Wet Kinderopvang. De houder voert een beleid dat ertoe leidt dat de veiligheid en de gezondheid van de op te vangen kinderen in elk door hem geëxploiteerd kindercentrum zoveel mogelijk is gewaarborgd. De houder legt, voor zover hierin niet wordt voorzien bij of krachtens andere wet- en regelgeving, in een risicoinventarisatie schriftelijk vast welke risico's de opvang van kinderen met zich brengt. Voordat een kinderopvang wordt opgestart moeten er vooraf een aantal zaken met de gemeente worden geregeld. Hierbij moet onder andere worden gedacht aan: Bestemmingsplan: De gemeente zal op verzoek nakijken of er op grond van het geldende bestemmingsplan een kindercentrum/gastouderbureau op de gewenste locatie kan worden gevestigd. Immers, indien de vestiging in strijd is met de voorschriften van het bestemmingsplan kan dit betekenen dat er geen kinderopvang op die locatie mag plaatsvinden. Er bestaat wel een mogelijkheid om een bestemmingsplanwijziging of ontheffing aan te vragen. Bouwvergunning: Ook is het van belang dat de houder van de kindercentra zich laat informeren over een eventuele aanvraag voor een bouwvergunning met betrekking tot de bouw van een nieuwe locatie of bij ingrijpende verbouwingen om een bestaand pand geschikt te maken voor het gebruik. Dan wordt het ingediende bouwplan getoetst aan de eisen zoals gesteld in het Bouwbesluit. Gebruiksvergunning: Daarnaast zal men een gebruiksvergunning, conform artikel van de bouwverordening, moeten hebben als er aan meer dan 10 kinderen jonger dan 12 jaar dagverblijf wordt verschaft. Daarin wordt onder andere de volgende onderdelen in behandeld; Het voorkomen, beperken en bestrijden van brand. Het beperken van brandgevaar Het voorkomen en beperken van ongevallen als gevolg van brand. Bijlage 3 en 4 van de bouwverordening is van toepassing op elk bouwwerk en daarnaast wordt er specifiek gekeken naar; * Brandblusmiddelen * Branddetectie * Ontruimingsinstallatie * Vluchtwegen, vluchtweg aanduiding * Nooduitgangen * Calamiteitenplan * BHV organisatie Voor nadere informatie over het bestemmingsplan, de bouwvergunning en de gebruiksvergunning kan de houder van de kindercentra terecht bij de afdeling VROM in het gemeentehuis te Wormer. beleidsnotitie handhaving Wet kinderopvang Gemeente Wormerland 15

19 Bijlage 2 AFWEGINGSMODEL HANDHAVING KINDEROPVANG Gemeente Wormerland 2009 Handhaving- en sanctiebeleid gemeenten betreffende kwaliteit en handhaving kinderopvang 1. Dagopvang blz Buitenschoolse opvang (BSO) blz Gastouderopvang (GOO) blz

20 Toelichting De gemeente hanteert het Afwegingsmodel Handhaving Kinderopvang bij het uitvoeren van de handhavingacties die nodig zijn als een houder van een kindercentrum of een gastouderbureau niet voldoet aan een of meer kwaliteitseisen van de Wet kinderopvang en de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang van de staatssecretaris van OCW. In het model worden de algemene geldende regels opgenomen die de gemeente kan hanteren bij het overtreden van de kwaliteitseisen. Het gemeentelijke handhavingtraject begint direct na ontvangst van het inspectierapport van de GGD. De GGD geeft in het rapport een handhavingadvies aan de gemeente. In het rapport is het Overzicht bevindingen toezichthouder per inspectiedomein de basis voor het afwegen van de te ondernemen handhavingactie. In dit overzicht beschrijft de toezichthouder per domein de context van de voorwaarden waar de houder niet aan voldoet. De gemeente kan de aangegeven verzwarende of verzachtende omstandigheden, de inspanning van de houder etc. mee laten wegen bij het beoordelen van de te nemen handhavingactie. De gemeente kan in bijzondere gevallen, voordat de eerste juridische stap van aanwijzing wordt gezet, overwegen eerst een schriftelijke waarschuwing te geven. Ook kan overwogen worden eerst op basis van mondelinge overreding de houder te bewegen de overtreding te herstellen. Zowel de waarschuwing als de overreding hebben geen juridische status en betekenen daarom een uitstel van het handhavingtraject. De eerste (juridische) stap zal meestal het opleggen van een aanwijzing zijn. Ingeval de GGD al een bevel heeft gegeven, dan kan dit worden beschouwd als fase 1. De gemeente kan dan direct overgaan naar fase 2: het opleggen van andere sancties. Het opleggen van een aanwijzing is dan niet nodig. De GGD geeft alleen een bevel indien hij van mening is dat de kwaliteit bij een kindercentrum zodanig tekortschiet dat het nemen van maatregelen redelijkerwijs geen uitstel kan leiden. Ingeval van overtredingen met een lage of gemiddelde prioritering zal hier niet snel sprake van zijn. De zwaarte van de prioritering komt tot uiting in de hersteltermijn van de aanwijzing. De hersteltermijn in dit model wordt aangegeven in een bandbreedte. De handhaver dient per geval de exacte hersteltermijn aan te geven. Na het verstrijken van een hersteltermijn dient de overtreding beëindigd te zijn. Ter controle hiervan kan de handhaver schriftelijke bewijsstukken opvragen dan wel de GGD de opdracht geven voor een herinspectie. Hiervoor moeten afspraken worden gemaakt met de GGD. De Kolom Boetes in het Afwegingsmodel betreft richtbedragen voor de hoogte van de boetes per overtreding. Er kan rekening gehouden worden met verlichtende of verzwarende omstandigheden, bij herhaling van de overtreding kunnen de boetes worden verhoogd. Wettelijk zijn maxima gesteld aan de hoogte van de boetes die kunne worden opgelegd. 2

21 1. Afwegingsmodel handhaving dagopvang De kwaliteitsaspecten die de toezichthouder beoordeelt voor dagopvang, zijn ingedeeld naar de volgende domeinen: 1. ouders 2. personeel 3. veiligheid en gezondheid 4. accommodatie en inrichting 5. groepsgrootte en beroepskracht-kind-ratio 6. pedagogisch beleid en praktijk 7. klachten 3

22 1.1 Reglement oudercommissie 1,2 (Wk artikel 59) Prioritering overtreding: Laag 1 Het reglement omvat regels omtrent het aantal leden. 2 Het reglement omvat regels omtrent de wijze van kiezen van de leden. 3 Het reglement omvat regels omtrent de zittingsduur van de leden. 4 Het reglement omvat geen regels omtrent werkwijze van de oudercommissie. 5 De houder wijzigt het reglement na instemming van de oudercommissie. 1.2 Instellen oudercommissie 30 (Wk artikel 58) Prioritering overtreding: Laag 1. De houder heeft een oudercommissie ingesteld Voorwaarden oudercommissie 30 (Wk artikel 58) Prioritering overtreding: Laag De samenstelling van de oudercommissie 1 De houder is geen lid. 2 Het personeel is geen lid. 3 De leden worden gekozen uit en door de ouders. Werkwijze 4 De houder stelt de oudercommissie in de gelegenheid haar eigen werkwijze te bepalen. Afwegingsmodel handhaving dagopvang 1. Ouders Fase 1 Fase 2 (met toelichting) Boetes (in ) maanden 5-7 maanden 5-7 maanden Dit item geldt niet voor kindercentra waar de opvang uitsluitend en onbezoldigd door ten minste een van de ouders wordt gedaan. 2 Conform art. 59 van de Wet kinderopvang geldt de verplichting voor het vaststellen van een reglement binnen zes maanden na melding. Het instellen van een oudercommissie op basis van dit reglement en het toepassen van het adviesrecht is eveneens aan deze termijn van zes maanden na melding gekoppeld. 4