Twee beroemde simulanten Vormen van simuleren Hoe te detecteren? Geheugenverlies voor een delict Een Maastrichtse casus Conclusie
|
|
- Esmée Vos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Opbouw: Simuleren van stoornissen Marko Jelicic Faculteit der Psychologie en Neurowetenschappen Universiteit Maastricht Twee beroemde simulanten Vormen van simuleren Hoe te detecteren? Geheugenverlies voor een delict Een Maastrichtse casus Conclusie and Neuroscience Een beroemde simulant: de pianoman BBC 16 mei 2005: Op 7 april 2005 wordt, in Sheerness, een verwarde man aangehouden door de lokale politie Het gaat om een jongeman, gekleed in een doorweekt kostuum met stropdas (man heeft geen papieren op zak; kleding bevat geen labels!) Man zwijgt in alle toonaarden en wordt door de politie naar een ziekenhuis gebracht and Neuroscience and Neuroscience Ook in de kliniek blijft man zwijgen. Maatschappelijk werker Michael Camp geeft de onbekende man een stuk papier waarop hij zijn naam kan schrijven. Man schrijft zijn naam niet op, maar tekent een vleugel and Neuroscience and Neuroscience 1
2 Camp laat de zwijgzame man een piano zien en de man speelt de sterren van de hemel. De maatschappelijk werker: It is extraordinary. The first time we took him down to the piano he played several hours, nonstop and Neuroscience Karen Dorey-Rees, mental health manager: Nobody was skilled enough to recognise the music, they just knew it was classical music and he played very well BBC: er zijn overeenkomsten met de film Shine (1996) over de zenuwinzinking van de pianist David Helfgott and Neuroscience BBC 31 mei 2005: Pianoman is niet de Tjechische pianist Tomas Strnad BBC 2 juli 2005: Pianoman blijft zwijgen, maar wijst Oslo aan op een landkaart (op 7 april zou een Noors schip langs Sheerness zijn gevaren) Een ingeschakelde Noor probeert vergeefs contact te maken met de pianoman and Neuroscience and Neuroscience BBC 8 augustus 2005: Woordvoerder van de West Kent NHS trust: misschien komen we wel nooit achter de identiteit van de pianoman Daily Mirror 22 augustus 2005: Pianoman is plotseling gaan praten. Hij heeft zijn stomheid/geheugenverlies gesimuleerd. De pianoman lijkt ook nauwelijks piano te kunnen spelen Het gaat om een Duitser die, na het verlies van zijn baan in Frankrijk, zelfmoord wilde plegen and Neuroscience and Neuroscience 2
3 Een verpleegster vroeg de pianoman of hij vandaag wél iets zou zeggen. Tot haar grote verbazing antwoordde hij: Ja, dat denk ik wel De verpleegster: We were stunned. He has been with us for months and we have got nowhere with him. We thought he was going to be with us forever. and Neuroscience Pianoman werkte vroeger in een psychiatrisch instituut en heeft simpelweg het gedrag van sommige patiënten gekopieerd and Neuroscience BBC 23 augustus 2005: Wat zeiden experts over de pianoman? Pianoman is plotseling gaan praten. Het gaat om de 20-jarige boerenzoon Andreas Grassl uit Prosdorf (Beieren) and Neuroscience and Neuroscience Pianoman is (speculaties voor 22 augustus 2005) Autistisch (Dr Judith Gold, National Autistic Society, UK) Autistisch of schizofreen (Dr Stephen Lawrie, University of Edinburgh) Getraumatiseerd (Dr Ellert Nijenhuis) Nijenhuis: Pianoman doet denken aan een dissociatieve amnesie. Mensen zijn dan een deel van hun herinneringen kwijt. Die zitten nog wel opgeslagen in hun hoofd, maar ze kunnen er even niet bij. Daar gaan traumatische ervaringen aan vooraf. and Neuroscience and Neuroscience 3
4 Nijenhuis II: Mijn vingers jeuken om hem te behandelen. Ik zou met een piano naast hem gaan zitten. Bij muziek voelt hij zich thuis. Bij zo n patiënt is het belangrijk om aan te sluiten bij wat hij wél kan. Na het pianospel zou ik overgaan op zingen. Hopelijk is dat de taal die hij wel spreekt. Ook de behandelaars van de pianoman gingen uit van iemand met een bonafide stoornis and Neuroscience and Neuroscience Lessen van de pianoman: Mensen kunnen een gesimuleerde stoornis tenminste vier maanden volhouden Met de klinische blik is simuleren moeilijk te detecteren (zie ook het beroemde onderzoek van Rosenhan uit 1970) and Neuroscience Waarom faalt de klinische blik bij de detectie van simuleren? Artsen en klinisch psychologen leren tijdens hun opleiding dat het wegsturen van een patiënt die naar later blijkt toch iets mankeert, wordt gezien als de ergste fout die kan worden gemaakt. Het woord van de patiënt dient daarom serieus te worden genomen and Neuroscience Simuleren in forensische context: Pinochet Reist oktober 1998 naar Londen voor een rugoperatie Enkele dagen na zijn aankomst in Engeland vraagt Spanje om zijn uitlevering Maart 1999 beslist het Engelse Hogerhuis dat Pinochet mag worden uitgeleverd Oktober 1999 claimen de advocaten van Pinochet dat hun cliënt te ziek is, hij zou dementerende zijn, om te worden uitgeleverd and Neuroscience and Neuroscience 4
5 Pinochet (vervolg) Andere beroemde simulanten: Pinochet wordt begin 2000 onderzocht door een team van topspecialisten Hij wordt inderdaad dement verklaard en maart 2000 op een vliegtuig naar Chili gezet Bij aankomst in Chili blijken de problemen van Pinochet als sneeuw voor de zon verdwenen te zijn and Neuroscience and Neuroscience Hoe vaak? In ongeveer 20% van Amerikaanse strafzaken In pakweg 30% van Amerikaanse letselschade-zaken Mogelijk onderschatting: succesvolle simulanten worden niet opgemerkt door gedragsdeskundigen Er is reden om aan te nemen dat simuleren ook in Nederland op enige schaal voorkomt (vgl. Merckelbach e.a., 2008) and Neuroscience Waarom? Strafvermindering (soms ontslag van rechtsvervolging) Voorkeur voor verblijf in psychiatrisch instituut boven de gevangenis Obstructie van politieonderzoek and Neuroscience Simuleren van symptomen? Bij simuleren: bewust proces met extern motief (bijv. strafvermindering of plaatsing in kliniek i.p.v. gevangenis) Bij nagebootste stoornis: bewust proces met intern motief (bijv. aandacht van hulpverleners) Bij somatoforme stoornis: onbewust proces Simuleren: Kan uiteenlopen van een beetje aandikken van symptomen tot het compleet uit de duim zuigen van een stoornis and Neuroscience and Neuroscience 5
6 Wat wordt gesimuleerd? Psychose Posttraumatische stressstoornis Zwakzinnigheid Epilepsie Slaapwandelen Dementie Geheugenverlies voor een delict Etc. and Neuroscience Soms is sprake van dissimulatie: het verborgen houden van een stoornis Komt nogal eens voor in TBSklinieken: patiënten willen behandelaars de indruk geven dat zij genezen zijn and Neuroscience Als klinische blik tekortschiet: hoe simuleren te detecteren? Specifiek kijken naar atypische symptomen Verzamelen van collaterale informatie Gebruik van speciale tests Atypische kenmerken Bijv. bij psychose: stemmen worden altijd (de hele dag door) gehoord door patiënt Bijv. bij PTSS: patiënten praten graag over de traumatische gebeurtenissen die zij hebben meegemaakt and Neuroscience and Neuroscience Collaterale informatie Blijkt het horen van stemmen ook uit andere informatie (bijv. dossier van huisarts, informatie van een school psycholoog, verklaringen van vrienden/kennissen van betrokkene)? Speciale tests: SIMS Vragenlijst met 75 ja/nee items, 5 domeinen (amnesie, cognitieve stoornissen, psychose, depressie en mentale retardatie) Items vragen naar atypische en bizarre kenmerken, zoals bijv. Mijn verleden en de belangrijkste gebeurtenissen daarin zijn plotseling uit mijn geheugen verdwenen of De stemmen die ik hoor en anderen niet horen zijn altijd aanwezig and Neuroscience and Neuroscience 6
7 Geheugenverlies voor een delict: Simulanten weten niet dat echte patiënten deze atypische en bizarre symptomen (bijna) nooit rapporteren Bij score boven 16 is sprake van overrapportage (aandikken of fabriceren) van symptomen Komt op enige schaal voor. In Verenigd Koninkrijk claimt ongeveer 20% van daders van geweldsmisdrijven amnesie voor het delict. and Neuroscience and Neuroscience Ook in Nederland: In een dorp nabij Alkmaar slaat, najaar 2004, Dennis K. zijn echtgenote met hard voorwerp tegen het hoofd, daarna wurgt hij zijn vrouw. (Vrouw overleeft de aanslag). Dennis K. claimt vervolgens amnesie voor het delict In de woorden van de dader: Gisteravond had ik een feessie en mijn vrouw ging eerder naar huis met de buuf. Ik ging een tijdje later en toen heb ik nog effe rondgelopen en toen ben ik in slaap gevallen op de bank. Ik werd wakker van geschreeuw van mijn vrouw zeg maar en het vreemde was Ik schrok ervan dat ik het deed. Ik dacht Jezus, wat ben ik nu aan het doen en toen was het al klaar and Neuroscience and Neuroscience Geheugenverlies loont soms: Gesimuleerde delict-amnesie: hoe te detecteren? Dennis K. wordt door de rechtbank in Alkmaar vrijgesproken Net als de Assense man die zijn vrouw wurgde en daar geheugenverlies voor claimde Kenmerken van amnesie en/of daders Gebruik van standaard malingertests, zoals de SIMS Speciale Symptom Validity Tests and Neuroscience and Neuroscience 7
8 Kenmerken van gesimuleerde amnesie: Amnesie met een scherp omlijnd begin en einde (bijv.van uur tot uur) Totale amnesie (geen islands of memory ) Hints en cues helpen niet om geheugen terug te krijgen Voorts: Echte amnesie ook zeer onwaarschijnlijk bij een gepland delict en bij daders met psychopathische trekken and Neuroscience and Neuroscience SIMS: Cima e.a. (2003) namen de SIMS af bij 17 forensische patiënten die delictamnesie claimden 10 van hen (59%) hadden een SIMS score boven het afkappunt and Neuroscience Echter: Standaard malingertests werken waarschijnlijk alleen bij simulanten die aangeven vaker last te hebben van black outs De vraag is of deze tests ook werken bij bijv. simulanten die amnesie claimen omdat zij de bewuste dag veel gedronken zouden hebben (maar normaal een goed geheugen hebben) and Neuroscience Speciale Symptom Validity Tests : Dader krijgt een reeks twee-keuzen vragen over delict en plaats delict (werd het misdrijf gepleegd met pistool of riot gun? droeg de dader een petje of een pruik? etc.) Komt op deze manier in de verleiding om opzettelijk foute antwoorden te geven en kan dan (volgens de binomiale verdeling) onder kansniveau gaan presteren Zogenaamde binomiale verdeling 20 keer met een munt gooien Er is sprake van een eerlijke munt als 6-14 keer kop wordt gegooid and Neuroscience and Neuroscience 8
9 SVT: 20 twee-keuze vragen over delict/plaats delict Er is sprake van amnesie als 6-14 vragen correct worden beantwoord and Neuroscience and Neuroscience In literatuur: Een redelijk aantal daders beschreven die op een SVT door de mand vielen O.a. door de Maastrichtse (nu: Tilburgse) psychologe Maaike Cima (2003) En: Veel studenten die een mock crime moeten uitvoeren en vervolgens worden gevraagd om amnesie voor deze daad te claimen worden door een SVT als simulant bestempeld and Neuroscience and Neuroscience Detectie van dissimulatie : Supernormality Scale (SS): iedereen heeft wel een beetje psychopathologie (bijv. neerslachtigheid of opdringerige gedachten) Patiënten die hoog scoren op dit instrument voelen zich echter stukken normaler dan de doorsnee mens => aanwijzing voor het verborgen houden van een stoornis. and Neuroscience Een casus: meneer Ganser Man van middelbare leeftijd Fiscaal jurist met eigen bureau Met auto van de weg geraakt en tegen een boom beland (bijna nieuwe auto; normale verkeersomstandigheden; geen andere verkeersdeelnemer in het spel) Sinds ongeval in de ziektewet. Echter, geen afwijkingen op hersenscans and Neuroscience 9
10 Onderzoek bij meneer Ganser: Had 2 jaar voor ongeval riante arbeidsongeschiktheid verzekering afgesloten Gediagnosticeerd door psychiater als patiënt met het Ganser syndroom (geven van antwoorden die net niet goed zijn) Wij zagen betrokkene op verzoek van verzekeringsmaatschappij. Concrete vraagstelling: is hier sprake van gesimuleerde cognitieve stoornissen? and Neuroscience Gesprek (o.a. anamnese) met betrokkene en zijn vrouw Vragenlijsten (o.a. de SIMS) Neuropsychologische tests (o.a. een speciale simuleertaak) and Neuroscience Ook afgenomen: Beroemde gezichten test. Deel 1: Patiënt of betrokkene krijgt gezichten te zien van beroemde personen uit verschillende tijdsperioden te zien (jaren 50, 60, 70 en 80). Bij elk plaatje: gaat het hier om een politicus, sporter,artiest, of schrijver/intellectueel? and Neuroscience and Neuroscience Gesprek: Beroemde gezichtentest deel 2: patiënt of betrokkene krijgt telkens twee gezichten tegelijk te zien (één gezicht is bij deel 1 getoond; het andere gezicht is nieuw ) en moet aangeven welk gezicht hij/zij tijdens deel 1 heeft gezien. Bij echte geheugenstoornis: prestatie ligt op 50% goed; bij simuleren ligt prestatie onder kansniveau Meneer Ganser en zijn vrouw komen heel overtuigend over. Man geeft blijk van Ganser-achtige symptomen. Vrouw vertelt met tranen in de ogen hoe slecht het wel niet gaat met haar echtgenoot. Haar man is een grote last voor het gezin and Neuroscience and Neuroscience 10
11 Vragenlijsten: SIMS score: 31 (afkappunt: 16). Score is vergelijkbaar met die van studenten die gevraagd worden te simuleren. Tests: Scores op neuropsychologische taken komen overeen met die van Alzheimer-patiënten AKTG (simuleertaak) score: 56 (onder 86: aanwijzingen voor simuleren) Prestatie op beroemde gezichtentest zeer slecht. Herkent tijdens deel 2 slechts 25% van de gezichten (onder kansniveau!) and Neuroscience and Neuroscience Kortom: Om beter inzicht te krijgen in de motieven van meneer Ganser, zochten wij hem op het internet op Meneer Ganser stond nog wekelijks op de tennisbaan (speelde niet onverdienstelijk in de lokale tenniscompetitie)! Hij was ook nog eens scheidsrechter bij de plaatselijke hockeyclub! Meneer Ganser leed niet aan een nagebootste stoornis of een somatoforme aandoening, maar was een ordinaire oplichter! Collaterale informatie kan dus belangrijk zijn and Neuroscience and Neuroscience Ten slotte: Vragen? Simuleren komt op enige schaal voor bij justiabelen Er bestaan goede methoden om simuleren te detecteren Om iemand als simulant te brandmerken, moet de evidentie voor simuleren uit verschillende hoeken komen and Neuroscience and Neuroscience 11
WAT DOET EEN ONGEVAL MET DE PSYCHE VAN HET SLACHTOFFER?
WAT DOET EEN ONGEVAL MET DE PSYCHE VAN HET SLACHTOFFER? Dr. Lex Vendrig, klinisch psycholoog NIS, Oegstgeest, 6-12-2012 INDELING CONTUSIO CEREBRI PTSS POSTCOMMOTIONEEL SYNDROOM NEUROPSYCHOLOGISCH ONDERZOEK
Nadere informatieGedwongen opname met een IBS of RM *
Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke
Nadere informatieDelier. Informatie voor familie en betrokkenen
Delier Informatie voor familie en betrokkenen Inleiding Op onze verpleegafdeling is een familielid, vriend(in) of kennis van u opgenomen. Tijdens uw bezoek aan de patiënt heeft u waarschijnlijk gemerkt
Nadere informatieVerdiepingsstage Vroege Psychosen. Dorpsblik. informatie voor aios
Verdiepingsstage Vroege Psychosen Dorpsblik informatie voor aios Verdiepingsstage Vroege Psychosen Dorpsblik Hoe eerder mensen met een vroege psychose worden behandeld, hoe groter de kans op functioneel
Nadere informatieMonica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.
Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.
Nadere informatieU in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren
Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.
Nadere informatieDementiepoli. Mondriaan. Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen. Ouderen. voor geestelijke gezondheid
Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Dementiepoli Als je geheugen je in de steek laat... September 2011 Copyright Mondriaan
Nadere informatieDIS-Q VRAGENLIJST. Voorbeeld In welke mate is de volgende uitspraak op U van toepassing. Ik kan moeilijk een beslissing nemen.
DIS-Q VRAGENLIJST Deze vragenlijst bestaat uit twee delen. Het eerste deel bevat enkele algemene vragen over uw achtergrond. In het tweede deel wordt U gevraagd aan te geven in welke mate de volgende ervaringen
Nadere informatieOP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS
OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS Susanne Smorenburg, programmamanager Ben Sajetcentrum Marjon van Rijn, docent / onderzoeker HvA / AMC Symposium HBO-V van de Toekomst
Nadere informatieTSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant:
TSCYC Ouderversie Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen ID 256-18 Datum 24.12.2014 Informant: Mieke de Groot-Aerts moeder TSCYC Inleiding 2 / 10 INLEIDING De TSCYC is een vragenlijst die
Nadere informatieDementiepoli. Ouderen
Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.
Nadere informatieEen zaak van de behandelaar?
HersenletselCongres 2014 3 november Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen De betrokken relaties bij dit project zijn: C2 Onderpresteren bij mild hersenletsel: een zaak van
Nadere informatieInformatie voor betrokkenen
Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Nederla voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Nederlands Instituut vo Psychiatrie en Psychologie Nederlands Instituut voor Forensisc
Nadere informatieOnderwerp: Acute verwardheid of delier
Onderwerp: 1 Informatie over acute verwardheid of delier Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder is bedoeld voor patiënten die worden opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis. Zoals de verpleegkundige aan
Nadere informatieQuestionnaire for patients with HIV
Questionnaire for patients with HIV Name QUOTE-HIV Language Dutch Number of items 27 Developed by Academic Medical Centre. University of Amsterdam, NIVEL Year 1998 Corresponding literature Hekkink CF,
Nadere informatieChecklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24)
Checklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24) Voor de domeinen cognitie, communicatie en psycho-emotioneel kan de checklijst voor Cognitie en Emotionele problemen na een
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek
Neuropsychologisch onderzoek Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is neuropsychologie?... 1 Mogelijke gevolgen van hersenproblematiek... 1 Wat is een neuropsychologisch onderzoek?... 2 Voorbeelden van neuropsychologisch
Nadere informatieTSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie
TSCYC Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen HTS Report ID 15890-3156 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader INLEIDING TSCYC 2/8 Inleiding De TSCYC is een vragenlijst
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Nachtmerrie. www.kinderneurologie.eu
Nachtmerrie Wat is een nachtmerrie? Een nachtmerrie is een slaapprobleem waarbij kinderen of volwassenen plotseling wakker worden nadat ze heel eng gedroomd hebben en deze droom nog heel goed kunnen herinneren.
Nadere informatieIn de war? Op de Intensive Care
In de war? Op de Intensive Care Albert Schweitzer ziekenhuis juni 2015 pavo 1168 Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care. Waarschijnlijk
Nadere informatieSpeech Voorzitter bij het afscheid van Jan de Wit op 1 april 2014
Speech Voorzitter bij het afscheid van Jan de Wit op 1 april 2014 Geachte heer de Wit, beste Jan, Een paar weken geleden kwam je mijn kamer in lopen met een mooie bos bloemen. Voor mij! Je kwam me vertellen
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieDe Commissie beslist met inachtneming van haar Reglement en op basis van de volgende stukken:
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 95 d.d. 27 oktober 2009 (mr. B. Sluijters, voorzitter, mr. P.A. Offers en dr. D.F. Rijkels, arts) 1. Procedure De Commissie beslist met inachtneming
Nadere informatieVERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht
VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht GEDRAG: De wijze waarop iemand zich gedraagt, zijn wijze van doen, optreden
Nadere informatieDementiepoli. Ouderen
Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.
Nadere informatieACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN
ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen
Nadere informatieDiagnosestelling en de vernieuwde IADL-vragenlijst
Diagnosestelling en de vernieuwde IADL-vragenlijst Congres Moderne Dementiezorg Sessie Vroegsignalering en diagnosestelling 28 november 2011 Prof. dr. Philip Scheltens Dr. Sietske Sikkes VU Medisch Centrum
Nadere informatieWorkshop Acute NAH. 14 januari 2015 Dr. S.Rasquin
Workshop Acute NAH 14 januari 2015 Dr. S.Rasquin s.rasquin@adelante-zorggroep.nl Doel 1) Leren signaleren 2) Eerste Hulp Bij Onzichtbare gevolgen NAH Cognitie Signaleren WCN-Lijst CLCE-24 EHBOnzichtbare-gevolgen-NAH
Nadere informatieDe mantelzorg DER LIEFDE
De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers
Nadere informatieDandachi-FitzGerald, B. (2017). Symptom validity in clinical assessments.
Dandachi-FitzGerald, B. (2017). Symptom validity in clinical assessments. Het onderzoek beschreven in dit proefschrift richt zich op de validiteit van (neuro)psychologische onderzoeken van patiënten met
Nadere informatieWie zijn onze patiënten?
In deze folder vertellen wij u graag wat meer over Forensisch Psychiatrisch Centrum de Kijvelanden. De Kijvelanden behandelt mensen met een psychiatrische stoornis. De rechter heeft hen tbs met bevel tot
Nadere informatieDe Stemmenpolikliniek
Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) De Stemmenpolikliniek Inhoud Inleiding 1 Stemmen horen 1 De behandeling 2 Kennismaking 3 De inhoud van de behandeling 3 Behandelaars 4 Vragen 4 Belangrijke adressen
Nadere informatieWorkshop HoNOS en MANSA
Workshop HoNOS en MANSA Voor het ROM Doorbraakproject Deel 1 2015 Annet Nugter en Petra Tamis GGZ Noord-Holland-Noord Inhoud workshop Kennismaking Introductie HoNOS en MANSA: Wat zijn dit voor instrumenten
Nadere informatieZorgpad Autisme Spectrum Stoornissen
Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Wanneer u autisme heeft, ondervindt u problemen in het contact met anderen. Het kan zijn dat u geen contact maakt of juist veel aandacht vraagt. U kunt zich moeilijk
Nadere informatieSTOP ELECTRONISCHEWAPENS STOP GROEPSTALKING
Openbaar Ministerie Parket-Generaal T.a.v. De directie Postbus 20305 2500 EH Den Haag Datum: 10 oktober 2011 Betreft: Onvolkomenheden in de bewijsvoering van het Openbaar Ministerie naar de geestelijke
Nadere informatieCAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013
CAT VRAGEN OEFENEN Week 1 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 1.Psychiatrisch onderzoek: De cognitieve functies bestaan o.a. uit: a. geheugen,
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatieUitnodiging. 2e Symposium neuropsychologie Nieuwe SVT s in de klinische praktijk. Wanneer vrijdag 3 juni 2016 Waar Pieter van Foreestzaal (015)
2e Symposium neuropsychologie Nieuwe SVT s in de klinische praktijk Locatie Alkmaar Wanneer vrijdag 3 juni 2016 Waar Pieter van Foreestzaal (015) Uitnodiging There s a method to his madness. Shakespeare
Nadere informatieVerkeersongeluk. Misdrijf. Calamiteit. Praktisch. Slachtofferhulp Nederland Veelzijdig deskundig
Misdrijf Verkeersongeluk Calamiteit Juridisch Emotioneel Praktisch Veelzijdig deskundig biedt juridische, praktische en emotionele hulp aan slachtoffers van een misdrijf, calamiteit of verkeersongeluk.
Nadere informatieTrauma en verslaving. Mondriaan. Verslavingszorg. Informatie voor patiënten
Verslavingszorg Trauma en verslaving Als u naast uw verslaving ook last heeft van een nare of ingrijpende gebeurtenis uit uw verleden Informatie voor patiënten Mondriaan voor geestelijke gezondheid Trauma
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek Afdeling medische psychologie.
Neuropsychologisch onderzoek Afdeling medische psychologie www.nwz.nl Inhoud Neuropsychologisch onderzoek 3 Wat is een neuropsychologisch onderzoek? 3 Stoornissen door een hersenbeschadiging 3 Het onderzoek
Nadere informatielevend en dood tegelijk
levend en dood tegelijk levend en dood tegelijk lezing over NAH in een gezin 9 april 2015 Carina van Welzenis alias Karin van Leeuwen 28 december 2004 rtl nieuws Twee bomen geraakt Een enorme klap, daarna
Nadere informatiePsychiatrie. De Stemmenpolikliniek
Psychiatrie De Stemmenpolikliniek Inhoud Inleiding 0 Stemmen horen 0 Klachten en symptomen 0 Oorzaken De behandeling 0 Doel 0 Voor wie 0 Tijdsduur 0 De inhoud van de behandeling 0 Coping-training 0 Psycho-educatie
Nadere informatieAngststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol
Angststoornissen Verzekeringsgeneeskundig protocol Epidemiologie I De jaarprevalentie voor psychische stoornissen onder de beroepsbevolking in Nederland wordt geschat op: 1. 5-10% 2. 10-15% 15% 3. 15-20%
Nadere informatiePsychologische en psychiatrische rapportage in strafzaken. Informatie voor onderzochte
Psychologische en psychiatrische rapportage in strafzaken Informatie voor onderzochte de rechter. ook zij bedoeld. i. Als in deze brochure wordt gesproken over hij wordt daarmee Terminologie: gaat maken.
Nadere informatiePatiënteninformatie. Het delier. Informatie voor familie en betrokkenen terTER_
Patiënteninformatie Het delier Informatie voor familie en betrokkenen 1234567890-terTER_ Het delier Informatie voor familie en betrokkenen. U heeft een afspraak in Tergooi gehad voor een behandeling.
Nadere informatieinformatie voor cliënten FACT-team
informatie voor cliënten FACT-team FACT-team Voor een grote groep mensen is het leven moeilijk. Zij hebben niet alleen last van psychiatrische klachten, zoals bijvoorbeeld somberheid of het horen van stemmen,
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)
Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid
Nadere informatiePatiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Nadere informatieZingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?
Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en
Nadere informatieBijlage 3. Effectinstrumenten. 1 De hulp is goed verlopen. 2 Ik heb voldoende geleerd om na de hulp zelf verder te gaan
Bijlage 3 Effectinstrumenten Tevredenheid hulpverlening Helemaal niet mee eens Niet mee eens Wel mee eens Helemaal mee eens 1 De hulp is goed verlopen 2 Ik heb voldoende geleerd om na de hulp zelf verder
Nadere informatieAandacht geven op afstand
Aandacht geven op afstand In het voortgezet onderwijs experimenteert een groep docenten van CVO Zuid-West Fryslân en het Dockinga College met onderwijs op afstand via videoconferencing. Zij verbinden hun
Nadere informatieHoe Yulius jongeren met autisme kan helpen
Jongeren Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Vragen? Voor wie is deze brochure? Je hebt deze brochure gekregen omdat je autisme hebt of nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieWier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie
Wier Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen Patiënten & familie 2 Voor wie is Wier? Wier is er voor mensen vanaf achttien jaar (en soms jonger)
Nadere informatie1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen
11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,
Nadere informatieAcuut optredende verwardheid (delier)
PSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE Acuut optredende verwardheid (delier) Informatie voor de patiënt, partner, familie en betrokkenen Acuut optredende verwardheid (delier) Uw partner, familielid, vriend of kennis
Nadere informatieFilmverslag Nederlands De tweeling
Filmverslag Nederlands De tweeling Filmverslag door een scholier 1926 woorden 10 maart 2005 6,6 402 keer beoordeeld Vak Nederlands De tweeling 1. Verklaar de titel van de film. De titel van de film is
Nadere informatieSchizofrenie. Leven in een andere wereld. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie
ggz voor doven & slechthorenden Schizofrenie Leven in een andere wereld Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie Herkent u dit? Denkt u wel eens dingen te zien
Nadere informatieOnderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel
Onderzoek Stress 5 Juni 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 20 mei tot en met 5 juni 2014 in samenwerking met 7Days, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 949 scholier en
Nadere informatieDrs. I. Visser, psychiater/neuropsycholoog Psyon
Drs. I. Visser, psychiater/neuropsycholoog Psyon Stellingen Een neuropsychologisch onderzoek (NPO) is de gouden standaard bij het objectiveren van cognitieve klachten. Neuropsychologisch onderzoek kan
Nadere informatieBurn out bij patiënt / bij (student) arts
Burn out bij patiënt / bij (student) arts prof. dr. Nele Michels faculteit Geneeskunde & Gezondheidswetenschappen - Centrum voor Huisartsgeneeskunde / ICHO / Skills Lab - EURACT 1 Hakuin Ekaku (1685-1768)
Nadere informatie13 Jij en pesten. Ervaring
82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken
Nadere informatierijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005
rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard
Nadere informatieDisclaimer. Deze presentatie kan off-label informatie bevatten. Raadpleeg altijd de SmPC alvorens enige medicatie voor te schrijven.
Disclaimer De inhoud van deze presentatie is onafhankelijk samengesteld door de spreker(s). De slides representeren de persoonlijke mening van de spreker(s). Deze presentatie kan off-label informatie bevatten.
Nadere informatieKindvriendelijke verhoorstudio
Het horen van kinderen door de politie HET HOREN VAN KINDEREN DOOR DE POLITIE Jannie van der Sleen Binnen een strafrechtelijk onderzoek: Doel van het verhoor is waarheidsvinding/feiten: Is er al dan niet
Nadere informatieLiturgie voor de viering op 24 april 2016 om 10.00 uur in de Lichtkring met de Catechesegroep Gehandicapten Hoofddorp
Liturgie voor de viering op 24 april 2016 om 10.00 uur in de Lichtkring met de Catechesegroep Gehandicapten Hoofddorp Ouderling van dienst is Burg Anker Diaken is Alma van Hengel De piano wordt bespeeld
Nadere informatieProefexamen PsBK3. Centraal Exameninstituut Complementaire Zorg
Proefexamen PsBK3 Centraal Exameninstituut Complementaire Zorg Dit proefexamen PsBK3 bestaat uit 2 cases met bijbehorende open vragen. Het werkelijke examen PsBK3 bestaat uit 6 cases met bijbehorende open
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieIn de war? Op de Intensive Care
In de war? Op de Intensive Care Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care.
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek
Psychologie, medische (volwassenen) Neuropsychologisch onderzoek www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is een klinisch neuropsycholoog?... 3 Voor wie kan een klinisch neuropsycholoog iets betekenen?...
Nadere informatieDe vrouw van vroeger (Die Frau von früher)
Roland Schimmelpfennig De vrouw van vroeger (Die Frau von früher) Vertaling Tom Kleijn Personen FRANK, midden veertig CLAUDIA, zijn vrouw ROMY VOGTLÄNDER ANDI, zoon van Frank en Claudia TINA, Andi's vriendin
Nadere informatieSCREENER MIDDELENGEBRUIK. Achternaam. Cliëntnummer. Naam interviewer
SCREENER MIDDELENGEBRUIK Achternaam bij vrouwelijke cliënten meisjesnaam Geboortedatum Cliëntnummer Datum interview d d m m d d m m Naam interviewer Interview is niet volledig afgenomen want: cliënt beëindigde
Nadere informatieElektroconvulsietherapie
Specialist op het gebied van intensief forensische zorg Elektroconvulsietherapie Wat is ECT? Wat is ECT? ECT is een behandeling die wordt toegepast bij een aantal psychiatrische aandoeningen. Het gaat
Nadere informatieInleiding Agenda van vandaag
Inleiding Agenda van vandaag Werkgebied GGD Deelname aan het ZAT Afname KIVPA vragenlijst Jongerenspreekuur op aanvraag (per mail aangevraagd) overleg mentoren, zorg coördinator en vertrouwenspersoon Preventief
Nadere informatieDie Jezus volbracht in zijn leven, toen hij in de wildernis leefde
Kunt u een verhaal over Jezus vertellen dat veel voor u betekent? Ja, Jezus is erg belangrijk voor mij en anderen die geloven dat hij onze redder en heer der levenden is Een belangrijk verhaal voor mij
Nadere informatieLekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.
Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar
Nadere informatieFamilie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.
Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm
Nadere informatie6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015
6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015 Het is al weer lang geleden dat jullie iets van ons hebben gehoord en dat komt omdat er veel is gebeurd. We hebben namelijk heel veel analyses kunnen doen op
Nadere informatieVolgens de Wet Bopz zijn er diverse vormen van gedwongen opname of gedwongen behandeling:
GEDWONGEN OPGENOMEN MET EEN INBEWARINGSTELLING (IBS) INHOUD Woord vooraf Hoe kunt u gedwongen worden opgenomen? Wat is een IBS? Wat is de procedure bij een IBS? Hoe lang duurt een IBS? Wat zijn de gevolgen
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatieCoördinatie van zorg. Test jezelf.
Coördinatie van zorg. Test jezelf. Pagina 1 Kun jij coördineren? Werk je planmatig en zorgvuldig? Ben je goed in samenwerken? Doe de testjes en kijk of jij een kei bent! 1. Coördineren Continuïteit en
Nadere informatie1 Geheugenstoornissen
1 Geheugenstoornissen Prof. dr. M. Vermeulen 1.1 Zijn er geheugenstoornissen? Over het geheugen wordt veel geklaagd. Bij mensen onder de 65 jaar berusten deze klachten zelden op een hersenziekte. Veelal
Nadere informatie2. Identificatiegegevens van de patiënt. Handtekening van de patiënt* De patiënt verklaart akkoord te zijn met de organisatie van dit overleg
. 1. Identificatie aanvrager Datum aanvraag*:... aanvrager*:... Organisatie/discipline*:... 2. Identificatiegegevens van de patiënt (invullen of het kleefbriefje V.I. aanbrengen) en voornaam*:... *:...
Nadere informatieWelkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden
Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren
Nadere informatieProefexamen PsBK3. Centraal Exameninstituut Complementaire Zorg
Proefexamen PsBK3 Centraal Exameninstituut Complementaire Zorg Dit proefexamen PsBK3 bestaat uit 2 cases met bijbehorende open vragen. Het werkelijke examen PsBK3 bestaat uit 6 cases met bijbehorende open
Nadere informatiePSYCHOLOGIE, WAARHEIDSVINDING & HET INTERVIEW ALS OPSPORINGSMIDDEL
Bram B. Van der Meer Recherchepsycholoog PIV Conferentie 2016 Onderweg naar overmorgen Apeldoorn, 18 Maart 2016 PSYCHOLOGIE, WAARHEIDSVINDING & HET INTERVIEW ALS OPSPORINGSMIDDEL INTRODUCTIE Recherchepsycholoog
Nadere informatieAppendix A Material Used in the Experiment: Short Stories and Target Sentences
Appendices Appendix A Material Used in the Experiment: Short Stories and Target Sentences Item VB1 VB2 Item T1 T2 T3 T4 T5 T6 Short story & Target sentence Jan is ziek geworden. Hij moet op bed blijven
Nadere informatie3. In de scoringstabel kunt u dan zien in hoeverre er bij u mogelijk sprake kan zijn van een burn out situatie.
BURN OUT TEST Deze burn out test 1 bestaat uit 30 vragen en kan u een indicatie 2 geven of en in hoeverre er in uw leven sprake is van burn out symptomen. Instructie: 1. Vul bij elke vraag in in hoeverre
Nadere informatieDeze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten.
Ik wil EmoKnallen. Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met jongeren en volwassenen. Benodigdheden: een sjoelbak en sjoelschijven. Te spelen op school, in jongeren en opvangcentra, in het gezin, bij
Nadere informatieHoofdstuk 1 Milde geheugenproblemen
Hoofdstuk 1 Milde geheugenproblemen Meneer Ter Burg: Ik merkte al een tijdje dat mijn geheugen achteruitging. Maar je wilt het niet toegeven, hè? Mijn vrouw merkte het ook, zo bleek later. Op een gegeven
Nadere informatieSlecht nieuws-gesprek
INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 1. OPBOUW SLECHT NIEUWS-GESPREK... 4 2. TIPS BIJ HET VOEREN VAN EEN SLECHT NIEUWS GESPREK... 5 INLEIDING Het doel van een slecht nieuws-gesprek is de boodschap zo te brengen
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieWAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN
WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat
Nadere informatieQUOTE-questionnaire for disabled persons
QUOTE-questionnaire for disabled persons Name Language Number of items Developed by QUOTE-Disabled Dutch Focus on GP-care, rheumatologist, physiotherapist and homecare NIVEL, NOW Year 1997 Corresponding
Nadere informatiede 9 mentale vaardigheden van een succesvolle atleet Topsport Limburg Sittard, 28 maart 2012 drs. Joep Teeken, VSPN -sportpsycholoog
de 9 mentale vaardigheden van een succesvolle atleet Topsport Limburg Sittard, 28 maart 2012 drs. Joep Teeken, VSPN -sportpsycholoog doel inzicht krijgen in het belang van en ervaren van mentale vaardigheden
Nadere informatieVRAGENLIJST OVER UW ERVARINGEN MET DE VRUCHTBAARHEIDSZORG
VRAGENLIJST OVER UW ERVARINGEN MET DE VRUCHTBAARHEIDSZORG PATIENT-CENTEREDNESS QUESTIONNAIRE-INFERTILITY (PCQ-INFERTILITY) DEZE VRAGENLIJST IS BESTEMD VOOR MENSEN DIE ONDER BEHANDELING ZIJN VOOR VRUCHTBAARHEIDSPROBLEMEN
Nadere informatie2)Waarvoor heeft u hulp gezocht? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk; u kunt alle antwoorden aankruisen die op u van toepassing zijn.
187 reacties Alle reacties weergeven Analyse publiceren richard@readyforchange.nl Dit formulier bewerken Overzicht 1)Heeft u in de afgelopen 4 maanden tenminste één behandelcontact gehad met een therapeut,
Nadere informatie