SCHOOLVEILIGHEIDSBELEID

Transcriptie

1 SCHOOLVEILIGHEIDSBELEID Scholen die het beste uit hun leerlingen en docenten willen halen, dienen zorg te dragen voor een veilig schoolklimaat. Inleiding Het vorige schoolveiligheidsbeleid dateert van augustus In de periode die ligt tussen deze datum en de dag van vandaag hebben we ervaringen opgedaan op een aantal beleidsterreinen en activiteiten die daaruit voortkwamen. Deze ervaringen en voortschrijdend inzicht zijn voor ons aanleiding om het beleid ten aanzien van schoolveiligheid opnieuw te formuleren en om te zetten in concrete activiteiten. Op een enkel ernstig incident na hebben we niet de indruk dat het gebruik van geweld op onze scholen toeneemt. Het tegendeel is eerder waar. Het algemene beeld vanuit de media dat het aantal (gewelds)incidenten op scholen toeneemt, wordt niet ondersteund door eigen onderzoek. Of iemand zich veilig of niet veilig voelt, is sterk van de persoon afhankelijk. Wat de een als onveilig beleeft, ervaart een ander niet als onveilig. Ook al is statistisch niet aangetoond dat het minder veilig is op scholen, hebben mensen toch de indruk dat er een verruwing in gedrag is opgetreden in onze huidige samenleving, die ook in de scholen een rol speelt. De toename van de verruwing die vaak tot uitdrukking komt in verbale agressie en intimidatie, soms ook fysiek geweld en weinig respect voor eigendommen, is voor de overheid reden om de veiligheid op school expliciet onderdeel van het schoolbeleid te maken. Het Ministerie van Onderwijs heeft inmiddels bepaald dat er uiterlijk in 2011 een wettelijke basis ligt om incidenten op school te registreren. Nadere berichtgeving wordt afgewacht, maar gezien onze ervaringen in het registeren van incidenten tot voor kort in Iris en sinds dit schooljaar in Magister, zien we deze verplichting niet als bedreigend. 1. Onderscheid in veiligheid. Het beleid dat gericht is op het realiseren van een gezonde en veilige leer-en werkomgeving binnen de schoolorganisatie laat zich in drie terreinen onderscheiden: 1.1 De fysieke veiligheid. Onder fysieke veiligheid verstaan we de directe veiligheid en gezondheid ten aanzien van gebouwen, de inrichting, de apparaten e.d. In de Arbowet staat geregeld dat de werkgever verplicht is te zorgen voor veilige en gezonde werkomstandigheden. Dat houdt in dat op alle locaties een aantal activiteiten worden uitgevoerd die als een minimum gelden. De vestigingen kunnen in hun schoolplan desgewenst aanvullende activiteiten opvoeren. De minimale eisen zijn de volgende: 1. Elke locatie beschikt over een Risico Inventarisatie en Evaluatie of is daarmee bezig. 2. Op elke locatie is een Arbo werkgroep ingericht die alle activiteiten qua veiligheid en gezondheid initieert en coördineert. 3. Elke locatie kent een veiligheidscoördinator. 4. Elke locatie kent een BHV organisatie en jaarlijks wordt er een ontruimingsoefening gehouden. De BHV ers ontvangen centrale scholing. 5. Het onderhoud aan technische installaties en arbeidsmiddelen, inclusief l.o. materialen wordt uitgevoerd conform de vigerende regelgeving. 6. Gevaarlijke stoffen in magazijnen, kabinetten en vaklokalen worden veilig opgeslagen. 7. De personen die in de hierboven genoemde activiteiten een rol hebben, worden daartoe door de schoolleiding gefaciliteerd. 1

2 De algemeen directeur houdt toezicht op de naleving van deze voorwaarden of laat dat doen door de veiligheidscoördinator van de scholengroep. 1.2 De sociale veiligheid. Hierbij gaat het om het beleid dat het gebied bestrijkt van: - Verbale, psychische en fysieke agressie, geweld, waaronder pesten, (seksuele) intimidatie en discriminatie. - Vandalisme en diefstal van eigendommen van anderen. - Het in het bezit hebben van bij wet verboden wapens en drugs alsook het dealen in of gebruiken van drugs. In de tekst worden de begrippen agressie en geweld gebruikt. Daarmee wordt het hele gebied dat het sociale veiligheidsbeleid bestrijkt, aangeduid. Met agressie en geweld zijn bedoeld: alle incidenten waarbij een leerling, medewerker of ouder, verbaal, psychisch en/of fysiek wordt lastig gevallen, bedreigd of aangevallen onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met het leren c.q. het werken op school. De onderwijsinspectie heeft bij het laatstgehouden periodiek kwaliteitsonderzoek ( januari 2006) geconcludeerd dat op de drie scholen van Tongerlo het schoolklimaat goed is. Ook uit de waarderingsonderzoeken die gehouden zijn in het kader van de zelfevaluatie en uit de veiligheidsmonitor blijkt dit. Op het gebied van veiligheid wordt al veel gedaan op de scholen. Wat ontbreekt is samenhang in en explicitering van het beleid op het gebied van sociale veiligheid. In de voorliggende notitie is de beoogde samenhang in het veiligheidsbeleid geformuleerd. In het schoolplan van de vestigingen wordt aangegeven welke activiteiten er worden ondernomen om in preventief opzicht uitingen van agressie en geweld te voorkomen en welke curatieve maatregelen er genomen worden bij ernstige incidenten. De kaders hierbij zijn onder 2 aangegeven. 1.3 De personeelszorg en het voorkomen van ziekteverzuim. De personeelszorg is een belangrijke taak die onderdeel uitmaakt van het integrale personeelsbeleid. Op dit aspect wordt in het kader van het veiligheidsbeleid niet verder ingegaan. 2. Doel en uitgangspunten van het (sociale) schoolveiligheidsbeleid Veiligheid is geen losstaand onderwerp en beperkt zich niet tot het voorkomen van of goed omgaan met daden van agressie en geweld. Veiligheid is ingebed in het dagelijkse werk: in de lessen, in de pauzes, schoolactiviteiten, in de leerlingenbegeleiding en leerlingenzorg, in het personeelsbeleid, in de wijze waarop de school georganiseerd is en structuur biedt etc. We hebben als school twee onderscheiden maar met elkaar samenhangende opdrachten: een onderwijskundige opdracht en een pedagogische opdracht. We dienen er ons zeer bewust van te zijn dat wij, de professionals, een voorbeeldfunctie hebben en dat er een afhankelijkheidsrelatie is tussen leraar en leerling. De mensen die op school werken en de leerlingen moeten elkaar kennen en vertrouwen. Wij, alle medewerkers van de school, maken de school tot een veilige school. Wij, alle medewerkers, zorgen ervoor dat er een goed schoolklimaat is, waarin voor de leerlingen en hun ouders/verzorgers, voor het personeel en voor de leidinggevenden duidelijk is wat wel en wat niet getolereerd wordt, zodat een ieder weet waar hij 1 aan toe is. 1 Voor de leesbaarheid wordt de mannelijke vorm gebruikt. Waar hij is genoemd is ook zij bedoeld. 2

3 Doel Het doel van het schoolveiligheidsbeleid is een veilig leer- en leefklimaat te realiseren op school door het voorkomen van alle vormen van agressie en geweld tegen personeel, leerlingen en ouders binnen en in de directe omgeving van de school en door waar zich incidenten voordoen adequaat te reageren. Uitgangspunten De uitgangspunten van het schoolveiligheidsbeleid zijn: 1. We erkennen dat agressie en geweld fenomenen zijn die ook binnen de school voorkomen en personeel, leerlingen, ouders en bezoekers kan treffen. 2. We zijn allemaal verantwoordelijk voor het voorkómen van alle vormen van agressie en geweld. 3. We treffen maatregelen om agressie en geweld binnen de school of in de directe omgeving van de school te voorkomen. 4. Waar zich incidenten voordoen treffen we adequate maatregelen om verdere escalatie te voorkomen. 5. Waar agressie en geweld onze competenties en verantwoordelijkheid te boven gaan, werken we samen met de gemeente, politie, jeugdhulpverlening en andere instanties die psychosociale hulp kunnen verlenen. 6. We zorgen voor goede opvang van en nazorg voor slachtoffers en daders. 7. We registreren systematisch alle incidenten en voorvallen. 8. We evalueren regelmatig het gevoerde beleid. 3. Kaders van het (sociaal) schoolveiligheidsbeleid Invulling geven aan het schoolveiligheidsbeleid gebeurt op diverse momenten en/of manieren: 1. Preventieve maatregelen ter voorkoming van incidenten 2. Curatieve maatregelen ter voorkoming van verdere escalatie in geval van incidenten. 3. Het geven van nazorg, ter ondersteuning van slachtoffers en daders. 4. Evalueren: middels registratie en inventarisatie van incidenten de bestaande situatie analyseren om vervolgens gericht te kunnen werken aan verbetering c.q. borging van het schoolveiligheidsbeleid. Ad.1 Preventief beleid. Voorkomen is altijd beter dan genezen. De nadruk van het schoolveiligheidsbeleid ligt op preventieve maatregelen ter voorkóming van geweldsuitbarstingen in de school en uitval van medewerkers en leerlingen. De beste remedie is dat de medewerkers en de leerlingen adequaat kunnen omgaan met situaties die dreigen om te slaan in agressie of geweld. Preventiebeleid stoelt op de volgende punten: De scholen en de centrale dienst streven naar een cultuur die gebaseerd is op veiligheid, respect, tolerantie, gelijke mogelijkheden, samenwerking en kwaliteit van het onderwijsproces en de leerlingenzorg. Er zijn breed gedragen en voor iedereen duidelijk kenbare veiligheidsnormen. De schoolleiding stimuleert scholing van onderwijsondersteunend personeel als voorbereiding op het omgaan van eventuele uitingen van agressie en geweld. De schoolleiding garandeert dat geen enkele vorm van geweld wordt getolereerd. Van iedereen - docent, ondersteunend medewerker, leidinggevende - wordt verwacht dat hij geweld voorkomt door tijdig problemen te onderkennen en te bespreken. Waar locaties en situaties in of om de school tot (een gevoel van) onveiligheid kunnen leiden, worden door de schoolleiding maatregelen genomen ter voorkoming van incidenten. De schoolorganisatie monitoort op een gestructureerde wijze tweejaarlijks het veiligheidsgevoel onder leerlingen en medewerkers. Eenmaal per vier jaar worden er onder personeelsleden, leerlingen en ouders in de cyclus van het kwaliteitszorgbeleid waarderingsonderzoeken gehouden, waar de schoolveiligheid ook deel uit maakt. 3

4 In geval van strafbare feiten doet de betreffende medewerker, die slachtoffer hiervan, aangifte bij de politie. Wanneer er sprake is van een vermoeden van seksuele intimidatie wordt dit gedaan door algemeen directeur. Ad.2 Curatief beleid. Ondanks goede en goedbedoelde preventieve maatregelen, kan het toch voorkomen dat er zich incidenten voordoen waarbij sprake is van agressie of geweld. Het curatief beleid is erop gericht om escalatie van problemen te voorkomen. Het curatief beleid omvat de volgende punten: Alle medewerkers zijn psychologisch weerbaar en zijn bekwaam in het kunnen hanteren van conflictsituaties. Op elke school c.q. locatie is er één of meer aanspreekbare, coördinerende personen voor leerlingen en voor medewerkers die makkelijk toegankelijk zijn. Elk meldenswaardig incident wordt geregistreerd in Magister, het centrale programma voor leerlingadministratie, dat ook voor andere aspecten van leerlingbegeleiding wordt gebruikt. Op dezelfde wijze worden ook de ongevallen als type incident geregistreerd. Er is een draaiboek of checklist over hoe om te gaan met bepaalde incidenten. Tegen leerlingen die zich niet houden aan de geldende gedragsregels worden maatregelen genomen. De ernstige ongevallen die vallen onder de criteria, die genoemd worden in de Arbowet, artikel 9 worden onmiddellijk, telefonisch, gemeld bij de Arbeidsinspectie. Ad.3 Nazorg. Slachtoffer zijn van een daad van agressie en/of geweld heeft een enorme impact op mensen. Het is de taak van de schoolleiding om het initiatief te nemen bij de nazorg en om begeleiding te bieden aan personeelsleden, leerlingen en ouders, die geconfronteerd zijn met agressie, geweld of (seksuele) intimidatie. Steun en begrip van de onmiddellijke omgeving blijkt de beste vorm te zijn van hulp bieden aan het slachtoffer. De basis van de nazorg gebeurt vanuit de erkenning van het gebeuren en is gericht op het normaliseren van de verhoudingen en op het hervatten van de werkzaamheden. Eveneens is er aandacht voor de dader, die vaak ook getraumatiseerd is door de gevolgen van zijn daden. Ad.4 Evaluaties. Om te kunnen sturen, evalueren en bij te stellen is het noodzakelijk dat er een goed zicht is op de aard en het aantal incidenten en de voorvallen die zich voordoen op het gebied van veiligheid. Door middel van een eenduidige registratie en inventarisatie zorgt de schoolleiding ervoor dat er een goed zicht is op en inzicht in het gevoerde beleid. Op basis van een jaarlijkse analyse van de geregistreerde incidenten en van de uitkomsten van de inventarisatie wordt het gevoerde beleid getoetst en waar nodig bijgesteld. 4. Verdeling verantwoordelijkheden De algemeen directeur van Tongerlo is verantwoordelijk voor het vaststellen van het schoolveiligheidsbeleid. De Medezeggenschapsraad heeft het recht van instemming bij het vaststellen van het schoolveiligheidsbeleid. De collegedirecteur is verantwoordelijk voor het opstellen van en uitvoering geven aan het schoolveiligheidsplan van zijn school. Nadat het schoolveiligheidsplan is opgesteld legt de collegedirecteur het plan ter fiattering voor aan de algemeen directeur. De algemeen directeur draagt er zorg voor dat er jaarlijks een overzicht wordt opgesteld van het aantal meldingen van incidenten en ongevallen voor Tongerlo als geheel en rapporteert daarover aan de medezeggenschapsraad. De collegedirecteur is verantwoordelijk voor de verplichte melding bij de Arbeidsinspectie ingeval er sprake is van een ernstig incident of ongeval. De algemeen directeur is verantwoordelijk voor melding bij de Raad van Bestuur indien er sprake is van een strafbaar feit. 4

5 5. Van schoolveiligheidsbeleid naar schoolveiligheidsplan Elke school is anders, omdat de historie van de school, de sociale omgeving, de samenstelling van het personeelsbestand en ervaringen van personeelsleden en leerlingen anders zijn. Daarom is het hanteren van een centraal schoolveiligheidsplan niet effectief. Van belang is ook dat het veiligheidsbeleid gedragen wordt door het personeel. Ook leerlingen en ouders hebben een rol. Het schoolveiligheidsbeleid geeft richting aan het beleid en stelt de kaders vast waarbinnen het beleid invulling en vorm wordt gegeven. Elke college stelt op basis van het schoolveiligheidsbeleid van Tongerlo zijn eigen schoolveiligheidsplan op en voert het plan uit. Waar bij de uitvoering van de plannen efficiencywinst is te behalen, worden delen van de plannen op eenzelfde manier ingevuld. Een voorbeeld daarvan is het registratie- en administratiesysteem en evaluaties. 6. Doelen in de komende jaren. Om aan het aangepaste beleid te voldoen is het noodzakelijk om, uitgaande van de huidige situatie, een aantal zaken explicieter aan te pakken. Te noemen valt in elk geval: - Implementatie van het systeem om de incidenten op een identieke wijze in Magister te registreren. - De relevante onderhoudscontracten van installaties e.d. worden centraal geregistreerd en nieuwe contracten worden ook centraal afgesloten. - Periodieke afname van de veiligheidsmonitor onder leerlingen en medewerkers. De eerstvolgende staat gepland afgenomen te worden in het schooljaar Het opstellen van een schoolveiligheidsplan per college 5