Singer wil culturele hart t Gooi worden

Transcriptie

1 Vernieuwd complex in Laren bijzonder particulier erfgoed Singer wil culturele hart t Gooi worden De ongekend lichte foyer biedt naar links toegang tot het nieuwe intieme theater, terwijl rechts de Denker van Auguste Rodin boven de doorgang prijkt naar de gerestaureerde villa De Wilde Zwanen, geboorteplek van het nu 60 jaar oude Singer Laren. Het bijzondere particuliere cultureel erfgoed in het Gooi is geheel vernieuwd. DE NIEUWE HALFRONDE THEATERZAAL (FOTO CHRISTIAN VAN DER KOOY). TEKST: THEO VAN OEFFELT Villa De Wilde Zwanen werd begin 20e eeuw gebouwd door het puissant rijke en zeer kunstzinnige Amerikaanse echtpaar Anna en William Singer. Samen met cultuurminnende vrienden luisterden zij er naar muziek en bekeken kunst. Gecharmeerd van de vele kunstenaars in brinkdorp Laren verzamelden de Singers een grote collectie schilderijen, die Anna na het overlijden van William onderbracht in een op Amerikaanse leest geschoeide stichting. Om de kunstverzameling voor publiek te ontsluiten werd villa De Wilde Zwanen uitgebreid met een museumvleugel, ontworpen door de Larense architect Wouter Hamdorff. In de tuin sneuvelde daarvoor het atelier van William Singer, om plaats te maken voor de tuinzaal waar sindsdien kunst in onovertroffen daglicht wordt geëtaleerd. Aan de andere zijde van de villa verrees een concertzaal. Ook muziek was een passie van Anna Singer, zelf een niet onverdienstelijk pianiste. Modernisme In de nog altijd groeiende verzameling van het museum speelt het modernisme, waaronder neo-impressionisme, expressionisme en kubisme, de hoofdrol. De vaste Singer collectie omvat onder meer schilderijen van Jozef Israëls, Anton Mauve en Albert Neuhuys. De ambitie om de verscheidenheid van Nederlands modernisme te tonen, werd de afgelopen jaren gehonoreerd met verschillende schenkingen. Zo kreeg het museum in 2013 het Staand naakt op de rug gezien van Jan Sluijters. In 2015 MONUMENTAAL NR

2 DE ZWARTE HOUTEN PLANKEN REFEREREN AAN DE AGRARISCHE SCHUREN (FOTO MICHIEL VAN OOSTEN). DE FOYER, KIJKEND NAAR VILLA DE WILDE ZWANEN (FOTO CHRISTIAN VAN DER KOOY). DE BEELDENTUIN (FOTO CHRISTIAN BOONTJES). 32 MONUMENTAAL NR

3 schonk verzamelaar Reneé Smithuis haar collectie schilderijen van de Bergense School, de eerste Hollandse expressionisten. Ook werk van hedendaagse Larense kunstenaars, onder wie beeldhouwer Pépé Grégoire, wordt geëxposeerd. Versmelting De concertzaal maakte vooral in tweede helft van de vorige eeuw furore als locatie voor televisie-uitzendingen van coryfeeën als Willem Duys en Mies Bouwman. Bovendien was zij podium voor tal van jazzfestivals. Zestig jaar later was de zaal echter sleets geworden. Renovatie bleek geen optie. Dat, in combinatie met de wens de verschillende ingangen van het complex samen te voegen, leidde in 2010 tot het plan over te gaan tot ingrijpende verbouwing. Gewenst werd een nieuwe entreefoyer die een nieuw theater verbindt met de beeldentuin, het museum, de villa en de museumwinkel. Dat immers was de droom van Anna Singer: een ruimte voor versmelting van beeldende kunst, muziek en theater, voor iedereen toegankelijk. Supporters Daarom, zegt Evert van Os, algemeen directeur van Singer Laren, kozen wij voor het ontwerp van architectuurstudio krft, waarin die foyerentree een centrale rol kreeg, niet de zaal. De algehele vernieuwing werd in totaal begroot op vijftien miljoen euro. Dat heeft het project ook precies gekost. Want die Amerikaanse leest waarop de stichting was geschoeid betekende dat wij in de loop der tijd tal van supporters aan ons hebben weten te binden. Die particulieren brachten met z n allen 11,5 miljoen euro in, in verhouding een uniek bedrag in Nederland. De resterende 3,5 miljoen kwam van de gemeente Laren (die als bijdrage ook een nieuwe parkeerplaats aanlegde aan de achterzijde van het complex), de provincie Noord-Holland en de BankGiroloterij. De jaarlijkse gemeentelijke bijdrage voor Singer Laren is nu gefixeerd: zeven procent van onze exploitatie van 3,5 miljoen euro. Bij gemiddelde culturele instellingen elders is dat niet zelden zeventig procent, aldus Van Os. Comédiennezaal De architecten Oscar Vos en Thomas Dieben van studio krft, en interieurarchitect Sanne Oomen van Oomen Ontwerpt, doken in de geschiedenis van het theater. Succesvolle theaters, weet Vos, danken dat aan hun intimiteit. De acteurs staan dicht bij het publiek, dat werkt goed. Daarom hebben wij de doosvormige concertzaal vervangen door een halfronde tribune. Oomen: Zoals comédiennezalen altijd rondliepen. De fraaie golvende vormen in de plafonds en de balustrades en de reliëfs in stroken kersenfineer op de wanden (refererend aan de binnenzijde van een muziekinstrument, een knipoog naar de originele muziekzaal van Anna Singer - TvO) zijn niet alleen esthetisch belangrijk, maar dienen vooral de akoestiek. De bekleding van de 400 in Italië ontworpen stoelen het theater heeft welbewust zijn oorspronkelijke omvang behouden zijn in verschillende kleuren draad geweven. Onder invloed van de belichting ogen zij nu eens ingetogen rood, dan weer zachtblauw en vervolgens rustig DE FOYER, KIJKEND NAAR VILLA DE WILDE ZWANEN (FOTO CHRISTIAN VAN DER KOOY). MONUMENTAAL NR

4 DE NIEUWE PLEK VAN DE DENKER BOVEN DE ENTREE NAAR HET MUSEUM (FOTO CHRISTIAN VAN DER KOOY). 34 MONUMENTAAL NR

5 antraciet. Van Os benadrukt het comfort van de stoelen, met extra veel beenruimte. Die is inderdaad opmerkelijk groot: 101 centimeter, terwijl de norm in theaterland 85 centimeter is. Wij willen de bezoeker een luxe ervaring meegeven. Daarmee doen we tegelijkertijd iets terug voor de supporters. We laten de stoelen adopteren, als onderdeel van ons dekkingsplan. Er zijn er nog een paar in de aanbieding. Zwarte planken Buiten wijzen de architecten op het gebruikte materiaal, waarvoor zij zich hebben laten inspireren door wat in de omgeving al eeuwenlang aanwezig is. De donkere bakstenen die begin vorige eeuw voor de villa s werden gehanteerd, en de eertijds door teer zwart geworden planken van de agrarische schuren komen nadrukkelijk terug in de nieuwbouw. Was het theater voorheen een vanaf de straat gezien gesloten doos, nu toont het zich met onder andere de theatrale trap en een enorm raam dat voorbijgangers een kijkje naar binnen gunt. De volledig glazen gevel is aan de buitenkant voorzien van donkere lamellen waartussen steeds een glimp van het interieur te zien is. Overweldigend De enorme entreefoyer is misschien wel het meest spectaculaire deel van de vernieuwing. De plafondhoogte van liefst 4,5 meter en de kolossale glazen puien, die een schitterend beeld geven op de binnentuin, werken overweldigend. Ondanks de vele harde materialen, vooral beton, is de akoestiek prima. Dat komt door het gebruik van uit wol gemaakt vilt, zegt architect Oscar Vos, doelend op de anders nauwelijks opgevallen vulling tussen de betonnen balken in het plafond en tussen de goudkleurige wandpanelen. De foyer, museumwinkel, horeca, daktuin en beeldentuin zijn dagelijks vrij toegankelijk van uur tot uur (maandag gesloten). Alleen voor het museum en het theater moet een kaartje worden gekocht, beklemtoont directeur Evert van Os. Zo willen we het culturele hart van het Gooi worden. De Singerdirecteur wijst naar het plein voor de ingang, vroeger de parkeerplaats. Nu wordt het een Frans pleintje, dat doorloopt naar binnen, de ideale plek om elkaar te ontmoeten. Het plein voor, de daktuin boven en de beeldentuin achter de foyer zijn in grote samenhang vormgegeven door de wereldwijd vermaarde tuinarchitect Piet Oudolf. De Denker Ook de oorspronkelijke kraamkamer van Singer Laren, villa De Wilde Zwanen van het Singer-echtpaar, is opgeknapt. Boven de nieuw gecreëerde doorgang vanuit de foyer is de Denker opgesteld. Het in 2007 verwoeste en daarna gerestaureerde beeld is nu van onderaf te zien, zoals de Franse impressionist Rodin zich ook diens positie in de overigens nooit verwezenlijkte Hellepoort had voorgesteld. De toch al prachtige museumwinkel is uitgebreid en de verschillende vertrekken in de villa, waar eerder de catering en het restaurant waren ondergebracht, zijn opgeknapt en van nieuwe kleuren op de wanden voorzien, passend bij wat er hangt: enkele van de door Anna en William Singer verworven schilderijen. TUSSEN DE BALKEN IS VILT AANGEBRACHT VOOR DE AKOESTIEK (FOTO CHRISTIAN VAN DER KOOY). MONUMENTAAL NR