Beleidsmaatregelen en best practices in de Noordzee regio. Nicolien van der Grijp Agni Kalfagianni

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beleidsmaatregelen en best practices in de Noordzee regio. Nicolien van der Grijp Agni Kalfagianni"

Transcriptie

1 Beleidsmaatregelen en best practices in de Noordzee regio Nicolien van der Grijp Agni Kalfagianni

2 Onderzoeksdoel en -aanpak Doel: Input leveren aan: 1) KRM Regionale Actie Programma s 2) KRM Programma s van Maatregelen 3) CleanSea Roadmap Aanpak: Sterke en zwakke punten in beleid Inventarisatie van good en best practices Analyseren van 2-3 best practices

3 Typologie van instrumenten (Taylor et al, 2012) Directe regulering Economische instrumenten Communicatie en informatie Co-regulering en zelf-regulering Onderzoek en kennisverspreiding

4 NOORDZEE (BE, NL, VK) Sterke punten Zwakke punten Politieke bereidheid Eerste commitment Geen kwantitatieve doelstellingen Institutioneel kader en capaciteit Goed ontwikkeld Regionale en lokale verschillen Bezuinigingen Circulaire economie en afvalpreventie Veelbelovende aanzetten Nog weinig ontwikkeld Relatief hoge afvalproductie per capita Maatschappelijk verantwoord ondernemen Producentenverantwoordelijkheid Publiek-private arrangementen Enkele sterke pioniers Vrijblijvendheid Infrastructuur voor afvalverwerking Adequate verwerkingscapaciteit -- Afvalverwerking in de praktijk Adequate implementatie van EU regelgeving Storten is uitzondering Merendeel afval wordt verbrand Afval uit scheepvaart en visserij Illegale afvaltransporten Onderbouwde consumentenkeuzes Ecolabelling Informatieve websites en apps Beperkt consumentenbewustzijn Niet alle noodzakelijke informatie is (makkelijk) toegankelijk Verantwoordelijk gedrag van burgers Diverse schoonmaakinitiatieven Vrijetijdsbesteding is belangrijke bron van zwerfvuil

5 Eerste suggesties voor beleidsopties Harmoniseer de Regionale Actie Plannen voor Marien Zwerfafval Neem afvalpreventie expliciet mee in ander beleid zoals structuurfondsen en overheidsaanbestedingen Ga na in hoeverre bestaande regelgeving het gebruik van eenmalige producten stimuleert (hygiene, veiligheid, etc.) Versterk MVO en producentenverantwoordelijkheid door het due diligence principe voor milieu te erkennen Stimuleer een no-litter mentaliteit en lifestyle door een krachtig beleid op nationaal niveau

6 Eerste resultaten inventarisatie good practices Nederland Initiatief Product, dienst of activiteit Fase in levenscyclus Belangrijkste actoren Innovatief element Beat-the-Microbead Cosmetica Preventie Milieu-organisaties, cosmetica-industrie Bescherm een Wrak Visnetten Opruimen en recycling Duikers, sportvissers en NGO s Sociaal en technisch Sociaal Fishing-for-Litter Zwerfafval in zee Opruimen en verwerken Green Deals Strandtentexploitatie, Alle stadia scheepvaart, visserij Visserij Overheid en diverse sectoren Institutioneel Institutioneel en technisch Kunststofketenakkoord In principe alle kunststofproducten Alle stadia Overheid en diverse sectoren Institutioneel en technisch Perpetual Plastic Plastic bekertjes Recycling Designers en burgers Sociaal en technisch Project Plastic Heroes Verpakkingen Inzameling en recycling Afvalverwerking, recyclers en burgers Sociaal en technisch Repair Café s Vnl. apparaten en kleding Preventie Burgers Sociaal

7 Selectie van best practices Effectiviteit Fysieke effecten Maatschappelijke effecten Adoptie door doelgroep Gedragsverandering Cognitieve effecten Neveneffecten Innovatief gehalte (economisch, institutioneel, sociaal, technisch, etc) Business case Repliceerbaarheid

8 Shortlist van mogelijke best practices Land Initiatief Product, dienst of activiteit Fase in levenscyclus Belangrijkste actoren Innovatief element Duitsland No-specialfee-system Mecklenburg- Pomerania Scheepsafval Preventie Scheepvaart Financieel Spanje Groene Beach Bar Certificaat Verpakkingen Opruimen en preventie Strandtentexploitanten Sociaal Verenigd Koninkrijk Courtauld Commitments Verpakkingen Preventie en recycling Supermarktketens Institutioneel en technisch Verenigd Koninkrijk A Greener Festival Award Music festivals and other major events Preventie en recycling Milieuorganisaties, organisatoren van festivals, publiek Sociaal Verenigde Staten Verbod op microplastics in de Staat Illinois Cosmetica Preventie Overheid en cosmeticaindustrie Institutioneel

9 1) Hebben wij een belangrijke Nederlandse good practice gemist? 2) Welke NL good practice is interessant als case study?

Plastics: ontwikkelingen internationaal en activiteiten RWS

Plastics: ontwikkelingen internationaal en activiteiten RWS Plastics: ontwikkelingen internationaal en activiteiten RWS Frederieke Knopperts Water, Verkeer en Leefomgeving Inhoud Beleidskader: Kaderrichtlijn Mariene Strategie Internationale samenwerking: OSPAR

Nadere informatie

Programma Circulaire Economie RKI NRK, december 2018

Programma Circulaire Economie RKI NRK, december 2018 Programma Circulaire Economie RKI, december 2018 Het sluiten van kringloop Aanpak programma /PEN Stuurgroep CE e acties/projecten Door (groepen) bedrijven Consumentenproducten acties/projecten door bedrijven

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2018 2019 32 852 Grondstoffenvoorzieningszekerheid C VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 18 september 2018 Omgeving 1 en voor Economische Zaken

Nadere informatie

Vraag 1 Ben u bekend met het artikel Onderzoekers: plasticsoep in Stille Oceaan komt vooral van visserij en scheepvaart 1?

Vraag 1 Ben u bekend met het artikel Onderzoekers: plasticsoep in Stille Oceaan komt vooral van visserij en scheepvaart 1? > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Help plastic afval de zeeën uit

Help plastic afval de zeeën uit Help plastic afval de zeeën uit 8 Plastic afval in zee is een toenemend probleem dat honderden diersoorten aantast. Ook zijn er grote onzekerheden over de indirecte effecten. Voldoende reden voor onmiddellijke

Nadere informatie

Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking

Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking John Wante Vlaams parlement, 17 april 2018 Uitdagingen en knelpunten Toename wegwerpverpakkingen, vooral plastic nietdrankverpakkingen

Nadere informatie

Van Afval Af. transitie-agenda naar een circulaire economie. Roel van Raak(DRIFT) vanraak@drift.eur.nl

Van Afval Af. transitie-agenda naar een circulaire economie. Roel van Raak(DRIFT) vanraak@drift.eur.nl Van Afval Af transitie-agenda naar een circulaire economie NVRD themadag Roel van Raak(DRIFT) vanraak@drift.eur.nl Aanleiding en doel van Van Afval Af Verpakkingenakkoord Circulaire Economie Schuivende

Nadere informatie

BIJLAGEN. bij. mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's

BIJLAGEN. bij. mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's EUROPESE COMMISSIE Straatsburg, 16.1.2018 COM(2018) 28 final ANNEXES 1 to 3 BIJLAGEN bij mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het

Nadere informatie

Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen.

Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Het Havenbedrijf Rotterdam wil investeren in de vermindering van de plastic soep. Samen met andere partijen gaan we de mogelijkheid onderzoeken

Nadere informatie

Duurzaam verpakken in de praktijk. Chris Bruijnes

Duurzaam verpakken in de praktijk. Chris Bruijnes Duurzaam verpakken in de praktijk Chris Bruijnes Afvalbeheerstructuur 2 Copyright 2019 KIDV Kennisinstituut Duurzaam verpakken Verminderen van de milieudruk van verpakkingen Onderdeel van de producentenverantwoordelijkheid

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 32 852 Grondstoffenvoorzieningszekerheid 33 043 Groene economische groei in Nederland (Green Deal) Nr. 52 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR

Nadere informatie

BIJLAGE. bij het. Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad

BIJLAGE. bij het. Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.7.2014 COM(2014) 397 final ANNEX 1 BIJLAGE bij het Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van de Richtlijnen 2008/98/EG betreffende

Nadere informatie

Indicatoren voor zwerfafval. VNG congres 26 november 2018

Indicatoren voor zwerfafval. VNG congres 26 november 2018 Indicatoren voor zwerfafval VNG congres 26 november 2018 Agenda - Presentatie indicatoren zwerfafval - Discussie - Stellingen 2 Opdracht Vraag Rijkswaterstaat (ism NVRD en NederlandSchoon): Ontwerp indicatoren

Nadere informatie

F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers

F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers F.4.1 Inleiding Deze bijlage geeft een toelichting bij de productie en verwerking van het Nederlands afval sinds 1985 plus een inschatting hiervan tijdens de komende planperiode.

Nadere informatie

VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 4 juli Voorzitter van de commissie, Agnes Mulder

VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 4 juli Voorzitter van de commissie, Agnes Mulder Tweede Kamer der Staten- Generaal Vergaderjaar 018-019 1 501-08 Milieuraad Nr. 785 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 4 juli 019 Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Waterstaat

Nadere informatie

Betreft: Zienswijze Plastic Soup Foundation op het Ontwerp Mariene Strategie (deel 1)

Betreft: Zienswijze Plastic Soup Foundation op het Ontwerp Mariene Strategie (deel 1) Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat & Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit t.a.v. De Staatssecretaris van IenW en de Minister van LNV Verstuurd via platformparticipatie.nl Amsterdam,

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Recyclebaar? Check t! Karen van de Stadt

Recyclebaar? Check t! Karen van de Stadt Recyclebaar? Check t! Karen van de Stadt Verpakkingen Een inwoner van Europa opent gemiddeld 7 verpakkingen per dag. Dit is gemiddeld 157 kilo verpakkingsafval per persoon per jaar. Wat bijna 40% van het

Nadere informatie

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.7.2014 SWD(2014) 208 final WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING bij Voorstel voor een Richtlijn van het Europees Parlement en

Nadere informatie

Kenniscentrum Duurzaam Verpakken

Kenniscentrum Duurzaam Verpakken Kenniscentrum Duurzaam Verpakken 1. Aanleiding In de Raamovereenkomst 2013-2022 is in Artikel 4 afgesproken een Kennisinstituut op te richten (verder te noemen Kenniscentrum Duurzaam Verpakken [KCDV]).

Nadere informatie

Workshop minder afval en meer circulaire economie

Workshop minder afval en meer circulaire economie Workshop minder afval en meer circulaire economie 27 oktober 2016 Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stefan Romijn 010 238 28 27 ONDERZOEK CO2 Stimular Websites DuurzaamMKB.nl DuurzameBedrijfsvoeringOverheden.nl

Nadere informatie

Recyclebaar? Check t! Workshop Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen 28 maart 2019

Recyclebaar? Check t! Workshop Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen 28 maart 2019 Recyclebaar? Check t! Workshop Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen 28 maart 2019 Programma Workshop Introductie KIDV Uitleg Recyclecheck Presentatie KIDV voorbeelden obv recyclecheck. Deelnemers

Nadere informatie

IenM EFMZV GMB project 3: School education and public awareness on marine environment, sustainable use and prevention of (waste) pollution.

IenM EFMZV GMB project 3: School education and public awareness on marine environment, sustainable use and prevention of (waste) pollution. IenM EFMZV GMB project 3: School education and public awareness on marine environment, sustainable use and prevention of (waste) pollution. Opdracht 1: Het agenderen en intensiveren van de aandacht voor

Nadere informatie

Leveranciersdag categorie management bedrijfskleding. MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD Ondernemen RIJK. Hanneke op den Brouw 23 april 2015

Leveranciersdag categorie management bedrijfskleding. MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD Ondernemen RIJK. Hanneke op den Brouw 23 april 2015 Leveranciersdag categorie management bedrijfskleding MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD Ondernemen RIJK Hanneke op den Brouw 23 april 2015 Wensbeeld bedrijfskleding Rijk Design Duurzaam materiaal Circulaire keten

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2017 2018 30 872 Landelijk afvalbeheerplan (LAP) D VERSLAG VAN EEN NADER SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 14 mei 2018 De leden van de vaste commissie voor

Nadere informatie

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij het. Voorstel

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij het. Voorstel EUROPESE COMMISSIE Brussel, 4.11.2013 SWD(2013) 443 final WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING bij het Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT

Nadere informatie

Rethink Nieuwjaarsbijeenkomst NRK/PE - Tilburg,16 januari 2019

Rethink Nieuwjaarsbijeenkomst NRK/PE - Tilburg,16 januari 2019 Rethink Nieuwjaarsbijeenkomst NRK/PE - Tilburg,16 januari 2019 Peter Coolen Managing Director Corporate Affairs Creation Pak uw mobiele telefoon Ga naar www.kahoot.it Voer de GamePin in En geef uw naam

Nadere informatie

Een race for space op zee Mariene Ruimtelijke Planning in de Belgische Zeegebieden

Een race for space op zee Mariene Ruimtelijke Planning in de Belgische Zeegebieden Marien Ruimtelijk Plan Marijn Rabaut Expert Noordzee Kabinet Vice-Eerste Minister en Minister van Economie, Consumenten en Noordzee Een race for space op zee Mariene Ruimtelijke Planning in de Belgische

Nadere informatie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Masterclass Afval en Grondstof Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Gemeentelijk Afvalcongres, 19 maart 2015 AGENDA 1. 2. 3. 4. 5. Afvalmanagement Ladder van

Nadere informatie

Energie uit Afval & InnoFase Michiel Timmerije, Directeur Energy & Residues Bezoek Bert de Vries, plv. directeur-generaal Energie en Duurzaamheid

Energie uit Afval & InnoFase Michiel Timmerije, Directeur Energy & Residues Bezoek Bert de Vries, plv. directeur-generaal Energie en Duurzaamheid Energie uit Afval & InnoFase Michiel Timmerije, Directeur Energy & Residues Bezoek Bert de Vries, plv. directeur-generaal Energie en Duurzaamheid MinEZ 12 November 2014 Citaat (Green Deal board 2012) :

Nadere informatie

Kunststof in de spotlights

Kunststof in de spotlights Kunststof in de spotlights Empack miniconferentie 3 april 2019 Jur Zandbergen Directeur NRK Verpakkingen Algemeen Directeur NRK (Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie) Wat is de NRK? Federatie met

Nadere informatie

De Europese Ster. Een initiatief van: Kooistra, Josina. Europese Ster Verzonden: maandag 10juli :09 Aan:

De Europese Ster. Een initiatief van: Kooistra, Josina. Europese Ster Verzonden: maandag 10juli :09 Aan: Kooistra, Josina Van: Europese Ster Verzonden: maandag 10juli 2017 15:09 Aan: Statengriffie provinsje Fryslân Onderwerp: Hoe gaat het met onderhandelingen van pakket circulaire economie?

Nadere informatie

Aan de slag met de uitdagingen uit Europa

Aan de slag met de uitdagingen uit Europa Nederland Circulair in 2050 Aan de slag met de uitdagingen uit Europa Recyclingsymposium 25 oktober 2017 Loek Knijff Ministerie van Infrastructuur en Milieu Probleem en aanpak Milieuwetgeving gaat vnl.

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing

Nadere informatie

dwrdwrdw Dwars Visiestuk circulaire economie Commissie Energie en grondstoffen zomercongres 2017

dwrdwrdw Dwars Visiestuk circulaire economie Commissie Energie en grondstoffen zomercongres 2017 dwrdwrdw Dwars z Visiestuk circulaire economie Commissie Energie en grondstoffen zomercongres 2017 1. Inleiding Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het

Nadere informatie

ANTWOORDMODEL LESBRIEF IKCIRCULEER. titel: Plastic soep. Dat eet je niet! Antwoordmodel opdracht A (T1)

ANTWOORDMODEL LESBRIEF IKCIRCULEER. titel: Plastic soep. Dat eet je niet! Antwoordmodel opdracht A (T1) ANTWOORDMODEL LESBRIEF IKCIRCULEER titel: Plastic soep. Dat eet je niet! Antwoordmodel opdracht A (T1) 1. Waarom vindt Peter plastic soep zo n goede naam voor het plastic afval in de oceanen? Noteer 2

Nadere informatie

Programma. De Noordzee. 17 maart Eelco Leemans Stichting De. Ø Inleiding Ø Stichting De Noordzee Ø De Noordzee: ecosysteem en natuurgebieden

Programma. De Noordzee. 17 maart Eelco Leemans Stichting De. Ø Inleiding Ø Stichting De Noordzee Ø De Noordzee: ecosysteem en natuurgebieden De Noordzee: natuurgebied of wingewest? 17 maart 2008 Eelco Leemans Stichting De De Noordzee Programma Ø Inleiding Ø Stichting De Noordzee Ø De Noordzee: ecosysteem en natuurgebieden Ø Effecten van menselijk

Nadere informatie

Zwerfafval: toekomstige aanpak

Zwerfafval: toekomstige aanpak Zwerfafval: toekomstige aanpak Marc Pruijn Programmacoordinator Van Afval Naar Grondstof Directie Duurzaamheid Ministerie Infrastructuur en Milieu Zwerfafval: goed bezig in Nederland Recent onderzoek van

Nadere informatie

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018 Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak 3 mei 2018 Wat is er gaande rond plastics? EU: Circulaire economie met wetgevend pakket EU: Plastics Strategy BE: Uitbreiding

Nadere informatie

Mr. R. (Rogier) Hörchner @afvaladvocaat

Mr. R. (Rogier) Hörchner @afvaladvocaat Mr. R. (Rogier) Hörchner @afvaladvocaat Zwerfafval: wiens verantwoordelijkheid? A. Producenten B. Gemeenten C. Hufters D. U en ik: gewoon oprapen A. Producenten De producent of importeur draagt zorg voor

Nadere informatie

Burgerinitiatieven rond recycling, afval en grondstoffen

Burgerinitiatieven rond recycling, afval en grondstoffen Burgerinitiatieven rond recycling, afval en grondstoffen AT Osborne, Kracht in NL, Groene Brein en Kennislab voor Urbanisme Utrecht, 9 december 2016 INHOUD Context maatschappelijk initiatief Introductie

Nadere informatie

Vlaams afval- en materialencongres 6 april

Vlaams afval- en materialencongres 6 april Vlaams afval- en materialencongres 6 april Erik de Baedts Directeur NVRD President MWE Board member ISWA Strategisch omgaan met grondstoffen Nederlandse vereniging van gemeenten ogv afvalbeheer & reiniging

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Brudalex. Kaderbesluit inzake afvalbeheer. JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017

Brudalex. Kaderbesluit inzake afvalbeheer. JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017 Brudalex Kaderbesluit inzake afvalbeheer TECHNISCH: Evy Trogh Inge Van Engeland Catherine Van Nieuwenhove JURIDISCH: Rodolphe Paternostre Delphine Clesse 30/03/2017 INHOUD VAN DE PRESENTATIE 1. Inleiding

Nadere informatie

Scheepsafval. in het Noordzeekanaalgebied

Scheepsafval. in het Noordzeekanaalgebied Scheepsafval in het Noordzeekanaalgebied Scheepsafval in het Noordzeekanaalgebied Een schonere zee via een goed geregelde inzameling van scheepsafval. Met dat doel voor ogen heeft de EU vastgesteld dat

Nadere informatie

hergebruiken milieu-impact papier

hergebruiken milieu-impact papier Groene evenementen De meeste Europese steden organiseren en hosten grootschalige evenementen. Honderden tot duizenden bezoekers stromen samen en genereren een aanzienlijke sociale en milieu-impact. De

Nadere informatie

Van afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners

Van afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners Van afval naar grondstof Informatieavond voor inwoners Agenda 2 1. Welkom en inleiding (wethouder Jan van t Zand) 2. Presentatie Afvalbeheer (Paul de Bruin, IPR Normag) 3. Vragen en dialoog 4. Afsluiting

Nadere informatie

C-171 Green Deal Visserij voor een Schone Zee

C-171 Green Deal Visserij voor een Schone Zee C-171 Green Deal Visserij voor een Schone Zee Partijen: Rijksoverheid De Staatssecretaris van Economische Zaken, mevrouw S.A.M. Dijksma (hierna te noemen: EZ); De Minister van Infrastructuur en Milieu,

Nadere informatie

VANG Van Afval Naar Grondstof

VANG Van Afval Naar Grondstof Afval is een keuze VANG Van Afval Naar Grondstof Regionaal Symposium Grondstoffen in Afvalland? Dinteloord, 15 april 2015 Maarten Goorhuis Senior beleidsmedewerker Koninklijke NVRD Koninklijke NVRD Vereniging

Nadere informatie

C-166 Green Deal Scheepsafvalketen

C-166 Green Deal Scheepsafvalketen C-166 Green Deal Scheepsafvalketen Partijen Rijksoverheid 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J. Kamp; 2. De Minister van Infrastructuur en Milieu, mevrouw M.H. Schultz van Haegen, de Staatssecretaris

Nadere informatie

Green Deal Visserij voor een Schone Zee

Green Deal Visserij voor een Schone Zee Green Deal Visserij voor een Schone Zee Green Deal Visserij voor een Schone Zee 20 november 2014 Opgemaakt door: Mareike Erfeling RWS Zee en Delta (Ministerie I en M) Bert Veerman KIMO Nederland en België

Nadere informatie

Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 4.11.2013 COM(2013) 761 final 2013/0371 (COD) Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot wijziging van Richtlijn 94/62/EG betreffende verpakking en

Nadere informatie

Jeroen Winckers. Communicatieadviseur

Jeroen Winckers. Communicatieadviseur Jeroen Winckers Communicatieadviseur 12 juni 2014 De organisatie Milieu Centraal Onafhankelijk kennisinstituut én voorlichtingsorganisatie Bestuur met bedrijven en maatschappelijke organisaties Validatieproces

Nadere informatie

Afvalconferentie 30 oktober 2014

Afvalconferentie 30 oktober 2014 Afvalconferentie 30 oktober 2014 Benchmark Beleidsprestaties Review België/Vlaanderen en Nederland Frank Hopstaken en Kees Wielenga 30 oktober 2014, Het Paleis, Antwerpen Inhoud 1 Afvalproductie en behandeling

Nadere informatie

Boskalis Beach Cleanup Tour. van Stichting De Noordzee

Boskalis Beach Cleanup Tour. van Stichting De Noordzee Boskalis Beach Cleanup Tour van Stichting De Noordzee 2014 MyBeach Cleanup Challenge 2013 2 Resultaten MyBeach Cleanup Challenge 2013 350 km Noordzeekust schoonmaken in één maand Een team van Stichting

Nadere informatie

Constaterende dat de verpakkingsindustrie een belangrijke veroorzaker is van de afvalberg en zwerfafval,

Constaterende dat de verpakkingsindustrie een belangrijke veroorzaker is van de afvalberg en zwerfafval, GROEN Motie statiegeldalliantie Constaterende dat de verpakkingsindustrie een belangrijke veroorzaker is van de afvalberg en zwerfafval, Overwegende dat statiegeld op blikje en (pet)flessen een belangrijke

Nadere informatie

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur Aanpak van het USI Vraaggericht expertise mobiliseren om kennis te valoriseren ( integrating

Nadere informatie

Kosten en effecten van statiegeld op kleine flesjes en blikjes. Toelichting onderzoek door Geert Bergsma

Kosten en effecten van statiegeld op kleine flesjes en blikjes. Toelichting onderzoek door Geert Bergsma Kosten en effecten van statiegeld op kleine flesjes en blikjes Toelichting onderzoek door Geert Bergsma CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische,

Nadere informatie

DOE MEE AAN DE WEEK VAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE 2018

DOE MEE AAN DE WEEK VAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE 2018 DOE MEE AAN DE WEEK VAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE 2018 NEDERLAND CIRCULAIR! 2 Wij hebben sinds 1992 een recyclingfabriek en zijn dus al bijna 25 jaar met circulariteit bezig. We delen graag onze kennis met

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma VANG-HHA

Uitvoeringsprogramma VANG-HHA Uitvoeringsprogramma VANG-HHA Samen op weg naar 100 kg huishoudelijk restafval Mini-symposium Indaver Meer gft-afval uit de hoogbouw 16 april 2015 Guus van den Berghe Inhoud presentatie Programma Van Afval

Nadere informatie

(VNG) Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. 26 november COS/U Lbr. 18/076

(VNG) Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. 26 november COS/U Lbr. 18/076 (VNG) Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad Datum 26 november 2018 Ons kenmerk COS/U201801074 Lbr. 18/076 Telefoon 070 373 8393 Bijlage(n) 1 Onderwerp Motie Utrechtse Heuvelrug over plastic

Nadere informatie

Rijksbrede aanpak. Minisymposium: Circulaire Economie en Werkgelegenheid. Marc Pruijn Directie Duurzaamheid. Ministerie van IenM

Rijksbrede aanpak. Minisymposium: Circulaire Economie en Werkgelegenheid. Marc Pruijn Directie Duurzaamheid. Ministerie van IenM Rijksbrede aanpak Minisymposium: Circulaire Economie en Werkgelegenheid Marc Pruijn Directie Duurzaamheid Ministerie van IenM Wat wil het kabinet bereiken? 100% circulaire economie in 2050 50% minder eindige

Nadere informatie

Nee. Besluit ; Akkoord. Extra overwegingen / kanttekeningen voor College VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS & RAADSINFORMATIEBRIEF

Nee. Besluit ; Akkoord. Extra overwegingen / kanttekeningen voor College VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS & RAADSINFORMATIEBRIEF VOORSTEL AAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS & RAADSINFORMATIEBRIEF Van: J. Klijberg Tel nr: 8550 Nummer: 17A.01398 Datum: 18 december 2017 Team: Afval en Reiniging Tekenstukken: Ja Bijlagen: 2 Afschrift aan:

Nadere informatie

Cradle2Cradle in Actie!

Cradle2Cradle in Actie! Cradle2Cradle in Actie! RESULTATEN VAN WORKSHOP 3 C2C binnen bedrijven 2 Stap 1: inventarisatie C2C leeft al in Amsterdam: Van Gansewinkel december 2007: af van afval helpen van klanten om afval probleem

Nadere informatie

BOSKALIS BEACH CLEANUP TOUR 2018

BOSKALIS BEACH CLEANUP TOUR 2018 BOSKALIS BEACH CLEANUP TOUR 2018 N6 N5 N4 N3 N2 N1 N7 N8 N9 N10 N11 N12 N13 N14 N15 Z14 Z15 Z13 Z12 Z8 Z7 Z6 Z10 Z9 Z11 Z4 Z5 Een initiatief van Z3 Z2 Z1 1. DE HÉLE NOORDZEEKUST SCHOON Boskalis Beach Cleanup

Nadere informatie

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Milieu, hergebruik en. duurzaamheid van het profiel D&P vmbo beroepsgericht

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Milieu, hergebruik en. duurzaamheid van het profiel D&P vmbo beroepsgericht Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Milieu, hergebruik en duurzaamheid van het profiel D&P vmbo beroepsgericht Deze vakinhoudelijke uitwerking is ontwikkeld door het Redactieteam van de Schooleamenbank

Nadere informatie

5.1 Closing the loop Een EU-actieplan voor de circulaire economie

5.1 Closing the loop Een EU-actieplan voor de circulaire economie 5.1 Closing the loop Een EU-actieplan voor de circulaire economie In december 2015 presenteerde de Europese Commissie Closing the loop - Een EU-actieplan voor de circulaire economie. Het doel van dit maatregelenpakket

Nadere informatie

17/05/2018 MARITIEME IMPORT VAN RESTSTROMEN STEVE SEL, MANAGER PROJECTEN EN VALORISATIE A.I. 23/05/2018, Gent. De logistieke cluster

17/05/2018 MARITIEME IMPORT VAN RESTSTROMEN STEVE SEL, MANAGER PROJECTEN EN VALORISATIE A.I. 23/05/2018, Gent. De logistieke cluster MARITIEME IMPORT VAN RESTSTROMEN STEVE SEL, MANAGER PROJECTEN EN VALORISATIE A.I. 23/05/2018, Gent De logistieke cluster 2 1 Flanders Recycling Hub Deelnemers: Partners: Klankbordgroep: 3 Aanleiding Gunstige

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

ThreeC - verpakkingen. Lessenserie

ThreeC - verpakkingen. Lessenserie ThreeC - verpakkingen Lessenserie Opzet van het project Lesblok1 Maandag 16 maart Lesblok 2 Donderdag 19 maart Lesblok 3 Vrijdag 20 maart Introduc>e op het onderwerp Uitwerken oplossing Posterpresenta>e

Nadere informatie

28694 Verpakkingsbeleid. 30872 Landelijk afvalbeheerplan. Den Haag, 18 juni 2015. Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu

28694 Verpakkingsbeleid. 30872 Landelijk afvalbeheerplan. Den Haag, 18 juni 2015. Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu 28694 Verpakkingsbeleid 30872 Landelijk afvalbeheerplan Nr. 130 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 18 juni 2015

Nadere informatie

Het Major Groups Collectief (MGC)

Het Major Groups Collectief (MGC) Project: Het Versterken van de Nationale Capaciteit voor het Uitvoeren van de REDD+ Strategie en het Voorbereiden van het Uitvoeringsraamwerk Het Major Groups Collectief (MGC) Gepresenteerd door: Madhawi

Nadere informatie

Nederland Circulair in 2050

Nederland Circulair in 2050 Nederland Circulair in 2050 Het Rijksbrede programma circulaire economie en de betekenis voor het Nederlandse afvalbeleid NVRD Themadag Afval en Grondstoffen 24 november 2016 Marc Pruijn Directie Duurzaamheid

Nadere informatie

Voorstel 2: Creëer grondstoffenhubs en recycle bedrijfsafval

Voorstel 2: Creëer grondstoffenhubs en recycle bedrijfsafval Gemeenteblad Initiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van.. Jaar 2015 Nummer Publicatiedatum Agendapunt initiatiefvoorstel Onderwerp Initiatiefvoorstel van het raadslid

Nadere informatie

Er is een onderscheid tussen de verontreiniging die van het land afkomstig is en verontreiniging afkomstig van schepen.

Er is een onderscheid tussen de verontreiniging die van het land afkomstig is en verontreiniging afkomstig van schepen. Beantwoording van de vragen van het lid Ouwehand (PvdD) door de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer mede namens de Minister van Buitenlandse Zaken en de staatssecretaris

Nadere informatie

Eindrapport. Onderzoek naar de opslag van huisvuil aan boord van vissersschepen

Eindrapport. Onderzoek naar de opslag van huisvuil aan boord van vissersschepen Eindrapport Onderzoek naar de opslag van huisvuil aan boord van vissersschepen Opgemaakt door: B. Veerman Secretaris KIMO Nederland en België December 2014 2 INHOUD 1.0 Inleiding en probleemstelling 4

Nadere informatie

Ecotoerisme. Wat houdt het in?

Ecotoerisme. Wat houdt het in? Ecotoerisme De Europese Commissie beschouwt toerisme als een van de meest veelbelovende economische activiteiten in de Europese Unie. Omdat toerisme zo belangrijk is, moet het een duurzame activiteit worden

Nadere informatie

Onderzoek Afvalsamenwerking Twente

Onderzoek Afvalsamenwerking Twente Waarderweg 33B-10 haarlem, postbus 2016 2002 la haarlem, t 023 5319141, e info@iprnormag.nl. Onderzoek Afvalsamenwerking Twente Nadere informaties in de aanloop naar het Symposium op 4april 2013 20 februari

Nadere informatie

Resultaten van Fase 2 van de studie- en begeleidingsopdracht

Resultaten van Fase 2 van de studie- en begeleidingsopdracht ESF project Bevorderen van duurzaam en transparant ondernemen in Vlaanderen Resultaten van Fase 2 van de studie- en begeleidingsopdracht MVO-Event (Brussel, 26-27 januari 2012) Het peloton komt pas in

Nadere informatie

ONTWERPADVIES. NL In verscheidenheid verenigd NL. Europees Parlement 2015/0272(COD) van de Commissie industrie, onderzoek en energie

ONTWERPADVIES. NL In verscheidenheid verenigd NL. Europees Parlement 2015/0272(COD) van de Commissie industrie, onderzoek en energie Europees Parlement 2014-2019 Commissie industrie, onderzoek en energie 2015/0272(COD) 17.5.2016 ONTWERPADVIES van de Commissie industrie, onderzoek en energie aan de Commissie milieubeheer, volksgezondheid

Nadere informatie

Minder afval, minder CO2, minder kosten

Minder afval, minder CO2, minder kosten Minder afval, minder CO2, minder kosten Nog maar dertig jaar geleden kostte het storten van een ton ongesorteerd afval hooguit iets meer dan 4 euro. Nu is dat bijna vijftig keer zo veel: 200 euro. Het

Nadere informatie

Reacties ministerie van Infrastructuur en Milieu op de internetconsultatie Ontwerpregeling verbod op gratis plastic draagtassen

Reacties ministerie van Infrastructuur en Milieu op de internetconsultatie Ontwerpregeling verbod op gratis plastic draagtassen Reacties ministerie van Infrastructuur en Milieu op de internetconsultatie Ontwerpregeling verbod op gratis plastic draagtassen dd. 21 december 2015 Openbare internetconsultatie van 9 oktober tot en met

Nadere informatie

Jeroen Dagevos. Stichting De Noordzee

Jeroen Dagevos. Stichting De Noordzee Jeroen Dagevos Stichting De Noordzee Over de Organisatie: - Natuur- & Milieuorganisatie sinds 1980 - ANBI status - Goed doel, CBF keurmerk - Transparantie, Code Wijffels - 15 medewerkers - Jaarlijks 3

Nadere informatie

Circulaire Economie. Keten innovatie als sleutel voor best practices. IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland

Circulaire Economie. Keten innovatie als sleutel voor best practices. IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland Circulaire Economie Keten innovatie als sleutel voor best practices IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland Kennis- en netwerkinstelling met meer dan 70 aangesloten brancheorganisaties

Nadere informatie

(VOEDSEL) AFVAL UIT HUISHOUDENS

(VOEDSEL) AFVAL UIT HUISHOUDENS . (VOEDSEL) AFVAL UIT HUISHOUDENS DOET ROTTERDAM HET GOED GENOEG? - - Robbert van Duin Groene Conferentie RMC 17 December 2014 kg huishoudelijk afval per inwoner 1. Hoeveelheid afval per inwoner per jaar

Nadere informatie

Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen?

Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen? 1 Belgen doen het slimmer en goedkoper Wat is de toverformule van Vlaanderen? Danny Wille Ingenieur - OVAM Inhoud 2 Inleiding; Vlaams afvalstoffenbeleid; Statistieken Vlaanderen-Nederland; diftar in het

Nadere informatie

Evaluatie Raamovereenkomst Verpakkingen

Evaluatie Raamovereenkomst Verpakkingen Tweede Kamer der Staten Generaal t.a.v. de vaste kamercommissie Infrastructuur en Waterstaat Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Cie.iw@tweedekamer.nl Datum Behandeld door 7 maart 2018 Olaf Prinsen Ons

Nadere informatie

Over het UMP. Deze PDF is gegenereerd op via

Over het UMP. Deze PDF is gegenereerd op via Over het UMP Deze PDF is gegenereerd op 23-07-2017 via www.umpverpakkingen.nl 3. Kader wet- en regelgeving In wet- en regelgeving en verschillende overeenkomsten zoals de Raamovereenkomst - zijn zowel

Nadere informatie

Initiatieven op het gebied van circulaire economie in de zorg Workshop NEN & RadboudMC 31 augustus 2017

Initiatieven op het gebied van circulaire economie in de zorg Workshop NEN & RadboudMC 31 augustus 2017 Initiatieven op het gebied van circulaire economie in de zorg Workshop NEN & RadboudMC 31 augustus 2017 Transitieprogramma Zorgeloos Afval Jolein Baidenmann Transitiemanager Circulaire Economie in de Zorg

Nadere informatie

Van design tot recycling:

Van design tot recycling: Van design tot recycling: wat kun jij doen om de verpakkingsketen te sluiten? Hester Klein Lankhorst, Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) In deze presentatie Duurzaamheid: ontwikkelingen en ambities.

Nadere informatie

Zwerfafval bij waterschappen

Zwerfafval bij waterschappen Zwerfafval bij waterschappen Een verkenning Joan Meijerink Waterschap Zuiderzeeland Zwerfafval, plas?c en water Zwerfvuil nummer 3 in top 10 Ergernissen van burgers in de openbare ruimte 77% van zwerfafval

Nadere informatie

Positieve gezondheid. Mini-symposium 31 maart 2017

Positieve gezondheid. Mini-symposium 31 maart 2017 Positieve gezondheid Mini-symposium 31 maart 2017 Inhoud Positieve gezondheid Wat voegt het toe? Methoden en interventies De rol van de Gezondheidspsycholoog Interventies in de praktijk: positieve Positieve

Nadere informatie

TOELICHTING VOOR DE WEBSITE OP DE AFVALSTOFFENVERORDENING NIEUWEGEIN 2010

TOELICHTING VOOR DE WEBSITE OP DE AFVALSTOFFENVERORDENING NIEUWEGEIN 2010 TOELICHTING VOOR DE WEBSITE OP DE AFVALSTOFFENVERORDENING NIEUWEGEIN 2010 Algemeen Hoofdstuk 10 van de Wet milieubeheer (Wm) gaat over afvalstoffen. Hierin is vastgelegd dat de gemeenteraad een afvalstoffenverordening

Nadere informatie

Haringvliet-Biesbosch Plastic Vrij

Haringvliet-Biesbosch Plastic Vrij Poort van Europa t steurt mij wel al het plastic! Haringvliet-Biesbosch Plastic Vrij Elkaar vinden in gezamenlijke doelen Natuur, beleving en waterkwaliteit Gelukkig keren ze het tij met een gezamenlijke

Nadere informatie

Smart City Rotterdam. Een visie op een slimme toekomst

Smart City Rotterdam. Een visie op een slimme toekomst Smart City Rotterdam Een visie op een slimme toekomst Opdracht Deze studie is verricht in opdracht van de dienst Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam. Contactpersonen voor de begeleiding van deze

Nadere informatie

Afval inzameling in Houten

Afval inzameling in Houten Afval inzameling in Houten Historie Rol gemeente Wat is het beleid / doelstellingen? Hoe doen wij het? Kringloopwinkel Tussendoortje: Afvalrace! Historie Foto van vuilophaal 100 jaar geleden Historie Overslag

Nadere informatie

Renew Reduce Reuse Recycle Recover. Verbod gratis verstrekken plastic tasjes bedreiging of kans?

Renew Reduce Reuse Recycle Recover. Verbod gratis verstrekken plastic tasjes bedreiging of kans? Renew Reduce Reuse Recycle Recover Verbod gratis verstrekken plastic tasjes bedreiging of kans? Aafko Schanssema NVGP, 14 april 2015 Even iets over NRK Verpakkingen Onze leden Producenten en importeurs/handelaren

Nadere informatie

Context maatschappelijk initiatief

Context maatschappelijk initiatief Inleiding Eind 2016 onderzochten wij drie burgerinitiatieven die zich richten op recycling van plastic. Dit zijn opvallende initiatieven, omdat zij in de eerste plaats iets goeds doen: zij brengen plastic

Nadere informatie

AANGENOMEN TEKSTEN Voorlopige uitgave. Vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu ***I

AANGENOMEN TEKSTEN Voorlopige uitgave. Vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu ***I Europees Parlement 2014-2019 AANGENOMEN TEKSTEN Voorlopige uitgave P8_TA-PROV(2018)0411 Vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu ***I en van het Europees Parlement aangenomen

Nadere informatie