Eerlijke weergever. Benieuwd hoelang B&W, Musical Fidelity, Meridian en Monitor Audio nog zelfstandig

Transcriptie

1 Rogers is één van de klassieke Engelse merken, vooral bekend door de jarenlange licentiebouw van de door de BBC ontworpen LS 3/5a-monitor. Hoewel het merk misschien niet echt weggeweest is, is het in ons land toch op z n minst een tijdje uit beeld geweest. In ieder geval is Rogers terug met een reeks nieuwe luidsprekers en elektronica. Hetzelfde geldt voor Luxman. Dat onlangs weer een nieuwe importeur heeft gevonden. Eerlijke weergever ROGERS 25 De klassieke Engelse merken worden in hoge mate opgegeten door grote internationale investeerders. Zo zijn Quad en Wharfedale eigendom van de Chinese International Audio Group (IAG), met het UK hoofdkantoor in Huntingdon. Wharfedale was al eerder eigendom van de Rank Organisatie (sinds 1959) en in 1969 werd Leak daar aan toegevoegd. In 1979 verdwenen Leak en Rank volledig van de markt. Ook Leak werd overgenomen door IAG. De recente overnames van IAG betreffen Mission en TAG McLaren. Audiolab verdween in 1997 en werd eigendom van de McLaren race-stal. Achteraf is dat niet helemaal succesvol uitgepakt en vanaf 2004 werd het audiomerk eigendom van IAG. Nu is het terug op de markt onder de naam Audiolab. Mission wordt nu gebouwd in de Shen Zhen fabriek in Zuid-China. Benieuwd hoelang B&W, Musical Fidelity, Meridian en Monitor Audio nog zelfstandig zullen zijn. Rogers werd in 1947 opgericht door Jim Rogers, een militaire communicatiedeskundige die een licentie verkreeg om de bekende Wiliams-versterker te mogen bouwen. Initieel bouwde de fi rma apparatuur voor onderzeeboten. In 1954 kwam Rogers met de Junior-versterker. Deze zogenaamde RD-Junior is een ultralineair ontwerp met Mullard EL84 s in de uitgang. In juli 1956 schreef de recensent P.Wilson in the Grammophone dat deze versterker één van de drie beste op de Engelse markt is. De andere merken zullen ongetwijfeld Quad en Leak zijn geweest. Bij de reeks Junior producten hoorde een voorversterker, met de in die tijd gebruikelijke schakelbare correctiecurven voor grammofoonplaten van diverse merken. Ook

2 26 dere topapparaten van welleer. Nu heeft het merk opnieuw een importeur gevonden en in de luisterruimte staan de LR AV-receiver en de DVA-250 multispeler. Deze machine is gemodifi ceerd door Van Medevoort. Dat betekent aanpassingen in de demping, in de voeding, een betere ontkoppeling van de elektronische schakelingen en de vervanging van kritische componenten door high-grade audiofi ele exemplaren. Deze schijftaster leest cd, dvd-audio en sacd. Er is Dolby Digital en DTS 5.1 conversie aan boord en progressive scan is beschikbaar op de component-uitgangen. Ook de meeste MP3, dts-cd, Kodak-cd, Fuji-cd, cd-r, cd-rw, dvd-rw en dvd-rw schijven worden gelezen. De LR-8500 is een AV-receiver. In principe zijn er zes ingebouwde eindversterkers met een output van ongeveer 140Watt in een 8ohm-load. Intern is er DTS ES 6.1 discrete decoding en Dolby 6.1. Ook is er DTS 96/24 en DTS Neo6. Op lijnniveau gaat deze processor een stapje verder. Er is een 7.1 lijningang en een 7.1 lijnuitgang. Op deze multikanaals-uitgang kunnen dan losse eindversterkers aangesloten worden voor front l/r, centre, surround l/r, surround back l/r en de subwoofer. Deze Luxman kan ook component video schakelen en er zijn mogelijkheden voor multi-room. Vanzelfsprekend is er support voor composieteen tuner en een fraaie behuizing stonden in de toenmalige Rogers catalogus. In dit zogenaamde Table Cabinet, paste, naast de Rogers units, ook een Collaro Model 2010 draaitafel. In 1962 introduceerde Rogers de bekende stereo Cadet geïntegreerde versterker en deze kom je nog wel eens tegen op de tweedehands markt. Rogers is altijd erg innovatief geweest op het gebied van luidsprekerontwerpen. Zo werd er al in een vroeg stadium gewerkt aan modellen met een hoorn en ook stond er een platte weergever voor aan de muur (the Wafer) in de catalogus. Later bouwde Rogers ook krachtiger buizenversterkers en paste ook de transistor toe (Ravensbourne- en Ravensbrook-versterkers). Met de licentie-opdracht van de BBC om de LS3/5a te gaan bouwen (1973) legde Rogers zich verder toe op de ontwikkeling van luidsprekers. Zo bouwde het bedrijf de eerste carbon fi bre dome tweeter. Andere professionele weergevers waren de LS 5/8 en LS5/9 Grade One studio monitors. Allemaal exclusieve Rogers/BBC ontwerpen. Vanaf 1993 werd Rogers onderdeel van de Wo Kee Hong Group en dat geeft het bedrijf een solide fi nanciële basis en modern management. Op de Las Vegas CES (1995) introduceerde het bedrijf de nieuwe AB-1 monitor en deze kreeg de Innovations Award. Momenteel is Rogers weer terug met een indrukwekkende reeks weergevers en de E40a klasse A geïntegreerde buizenversterker. De 6L6GT eindbuizen leveren 40Watt per kanaal. In de luisterruimte staan de LS602 en de LS3a. De laatste is een direct derivaat van de beroemde LS3/5a. Ondanks bovenstaande informatie is er niet echt veel bekend over Rogers. In tegenstelling tot merken als Quad en Leak, is de hoeveelheid te vinden informatie over de producten spaarzaam. Zo heb ik nog steeds geen totaaloverzicht over alle gebouwde versterkers. Wie nog folders of informatie heeft mag dat naar de redactie sturen. Luxman Luxman is opnieuw terug in Nederland. In mijn optiek is het grote succes uit het verleden voor het grootste deel te danken aan de inspanningen van Audioscript. Datzelfde geldt voor het merk B&W. Luxman-apparaten werden individueel gemeten, opnieuw ingeregeld en voor bepaalde tuners werden hier in Nederland zelfs compleet nieuwe boards gebouwd. Nadat Audioscript de deuren sloot, verdween het merk en kwam jaren later bij een andere Nederlandse importeur. De nieuwe Lux-modellen zijn hier ooit nog eens ter test geweest, maar hadden in mijn beleving niet meer de kwaliteit van een oude M3 of de an-

3 video en s-video. Audio Benelux is nu de nieuwe Luxman importeur en zij meten de Lux-apparaten ook individueel en zorgen voor een optimale inregeling. Rogers De LS602 is een monitor van 91 cm hoog met een 28mm tweeter en een 165mm woofer. De gevoeligheid is 90dB en de impedantie 8ohm. Het 3dB punt ligt op 45Hertz. Met de LS602 als basis, is er met de andere nieuwe Rogers-weergevers een complete set te maken voor multichannel-muziekweergave en/of voor fi lmgeluid. De LS3a heeft een gevoeligheid van 88dB en zet in bij 60Hz. De afmetingen zijn 197x302x194mm en in mijn beleving zijn ze kleiner dan de originele LS3/5a. Het is een tweeweg met refl ex-loading en een extreem lineair geluidsdruk-verloop. Ben benieuwd naar de prestaties. Wie wel eens een originele LS3/5a heeft gehoord, weet dat deze weergever extreem neutraal en lineair klinkt. Om een klein beetje terug te gaan naar de oude Engelse Rogers sfeer en simpelweg voor de fun, zijn de beide Rogers-luidsprekers aangestuurd met naar originele specifi caties gerestaureerde Rogers tube-amplifi ers. Luisteren Om de kwaliteiten van de Rogers weergevers te kunnen beoordelen, zijn ze aangesloten op enkele klassieke Rogers versterkers en op het LUA Sinfonia/Appassionato combo. Kabels zijn van Elco, Shunyata, Nordost, van Medevoort Zilver en Analysis Plus (Golden Oval en Silver Oval). De DVA-250 staat aangesloten op Wavac-versterking met Dynaudio monitoren. Om de theaterprestaties te kunnen beoordelen is de DVA-250 aangesloten in het hometheater en stuurt de Infi nity-weergevers. Ook is deze processor ingezet via de 7.1 in/ 27 NEXT

4 gave. Hier is duidelijk wat tuning nodig met plaatsing, verschillende versterkers en kabels. Toch lukte het niet om het laag volledig in balans te krijgen. Wellicht kan Rogers een weerstandje aanpassen op het fi lterboard. Dynamisch, ruimtelijk en met betrekking tot focussering kan de 602 indrukwekkende resultaten bereiken, maar moet in de hier aanwezige von Schweikert VR4SR toch nog een meerdere erkennen. De volgende stap betrof het vervangen van de Appassionato door de Luxman-speler. De Lux heeft een voortref 28 uitgangen en stuurt de aanwezige Bryston/Levinson versterkerracks en de Velodyne subwoofer-farm. De kleine Rogers LS3a lijkt inderdaad klankmatig op de grotere klassieke LS3/5a. Het is hetzelfde type neutrale monitorgeluid. Deze weergever mist vanzelfsprekend een aantal onderste octaven, maar het toch nog verbazingwekkende laag dat hoorbaar is, is absoluut eerlijk en in balans. De ruimtelijke weergave en de dynamiek zijn voortreffelijk en luisterend naar gewone muziek mis je eigenlijk nauwelijks die laagste frequenties. Alleen terminaal doorgeslagen freaks, met een eigen resonantie onder de dertig Hertz, zullen hun synthesizers en 32-voets pijpen ergens anders kwijt moeten. De LS602 deelt familie-eigenschappen met de LS3a, maar is iets minder extreem aan de droog neutrale kant. Dat is ook deels een maskeringseffect. Als er in voldoende mate laagmidden en laag aanwezig is, dan valt de rol van het hoogmidden en hoog wat minder op. De 602 is duidelijk een volbloed, met een opvallend fraai laagmidden en een iets te royaal aanwezige laagweer-

5 felijke timing, coherentie en rust, maar mist in vergelijking met de Lua een heleboel ruimtelijke cues en micro-informatie. Desondanks klinkt de cd-weergave voortreffelijk. Overschakeling naar sacd doet direct de verfi jning, de mate van ruimtelijke afbeelding, de doortekening en de souplesse signifi cant toenemen. De speler laat duidelijk het verschil horen tussen cd en sacd/dvd-audio. Feitelijk bereikt de hele set (Sinfonia, Luxman, Rogers LS602 en de Nordost Red Dawn) een enorm hoog niveau. Vooral de fantastisch goede Pentatone sacd s (Concierto Madrigal van Rodrigo met o.a. Pepe Romero en de Academy of St. Martin in the Fields / Pianoconcert no. 2 Chopin met Mari Kodama) worden op een indrukwekkende manier neergezet. Vervanging van de Lua Sinfonia door de klassieke Rogers Master Reference versterker, maakt duidelijk welk hoog niveau de vroegere elektronica van dit merk kan bereiken. Toch heeft de prestatie van de Luxman speler alles te maken met de van Medevoort modifi catie. In de luisterruimte staan een aantal Philips-spelers in de standaarduitvoering en met de van Medevoort-modifi catie. Dat maakt echt een dramatisch verschil. Hoewel de Lux hier niet in een standaard-versie staat, heb ik eerlijk gezegd niet veel vertrouwen in die standaard prestatie. In ieder geval is ook de beeldprestatie en het fi lmgeluid van de door vm gemodifi ceerde speler van behoorlijk niveau. Tenslotte zijn de kwaliteiten van de Luxman LR-8500 processor beluisterd. Gekoppeld aan de Rogers LS602 valt het ook hier op dat de Rogers-weergever best een streepje terug mag in het laag. Voor de rest geeft deze receiver een uitstekende geluidskwaliteit, maar natuurlijk wel een stapje terug in vergelijking met buizen-aansturing. Het is nou eenmaal een gegeven dat buizenapparatuur veel sneller tot magische resultaten aanleiding geeft dan solid state. Je moet op solid state gebied redelijk wat uit de kast trekken om zulke niveaus te bereiken, maar het is natuurlijk wél beschikbaar. Ook zijn de doelstellingen bij het inzetten van een theaterprocessor anders. De Luxman LR-8500 beschikt over een zestal ingebouwde solid state versterkers, die in stereo voor een uitstekend geluid borg staan. Wie fi lm kijkt en geniet van het bijbehorende multichannel-geluid, zal merken dat de aandacht voor een groot gedeelte bij het beeld is en dat de kwaliteit van het geluid veelal minder attentiewaarde krijgt. Conclusie De Rogers LS3a is een compacte monitor die extreem neutraal speelt, met een enorme stage-weergave en dynamiek. De grote verdienste van deze weergever is dat het geluidsbeeld vooral erg eerlijk is. Vooral met hoogkwalitatieve (buizen) aansturing is er veel plezier aan te beleven, maar gezien de pittige aanschafprijs, moet je wel degelijk een gewichtige reden hebben om ze te kopen (bv. studio-monitoring of weinig beschikbare ruimte). De voordeliger LS602 biedt een erg fraai midlaag, een fraaie stage en goede dynamische eigenschappen. Bij elkaar iets minder neutraliteit dan de LS3a. In mijn beleving zou het laag iets ingetogener kunnen zijn, maar dat is te compenseren door een goede match van aansturende elektronica, plaatsing en bekabeling. Vooral in combinatie met de Luxman DVA-250 in sacd-mode en de gebruikte LUA én Rogers buizenelektronica stond er werkelijk een indrukwekkende prestatie. De Luxman DVA-250 is een voortreffelijke speler. Cd klinkt erg goed en omschakeling naar de sacden dvd-a mode, maakt écht duidelijk waarom deze digitale hoge-resolutie standaarden veel beter presteren dan de 16bit/44kHz cd. Het advies is hier heel duidelijk om zonder meer de door Van Medevoort gemodifi ceerde versie aan te schaffen. De Luxman LR-8500 is gewoon een betaalbare processor, met alle mogelijkheden die nodig zijn en een uitstekende geluidskwaliteit. Tekst en fotografi e: Ruud Jonker PRIJZEN: LUXMAN DVA ,- LUXMAN DVA-250 VAN MEDEVOORT 899,- LUXMAN LR ,- ROGERS LS3A PER STUK 749,- ROGERS LS602 PER STUK 549,- AUDIO BENELUX BV INFO@AUDIOBENELUX.COM END 29