Beknopte geschiedenis van de domeincollectie

Transcriptie

1 Midden-Oosten en wereld Beknopte geschiedenis van de domeincollectie De studie van de Oosterse Talen is sinds de oprichting van de Leidse Universiteit in 1575 een hoeksteen ervan geweest. In de loop van vier eeuwen vonden talloze manuscripten, gedrukte boeken en afbeeldingen uit en over de Oriënt hun weg naar de bibliotheek van de Universiteit Leiden. Tegenwoordig wordt een onderscheid gemaakt tussen het moderne, algemeen wetenschappelijke informatiemateriaal met betrekking tot het Midden-Oosten en de wereld, en de oudere, bijzondere Oosterse collecties. Deze laatste categorie wordt afzonderlijk behandeld als onderdeel van Hoofdstuk 2. Bijzondere Collecties. Op die plaats wordt dieper ingegaan op de geschiedenis van de collectie (zie Deel II 2.5). Voor de publicaties in brontalen geldt dat ook niet-wetenschappelijk materiaal als primair bronmateriaal in grote hoeveelheden is aangeschaft.. De Oosterse collecties kunnen onderverdeeld worden vanuit een taalkundig perspectief of vanuit een godsdiensthistorisch perspectief. De eerste indeling, is gebaseerd op de talen in de collecties alsmede daarover: Arabisch, Turks, Perzisch, Hebreeuws en de overige Oosterse Talen (bijv. Syrisch, Ethiopisch). De tweede indeling is gebaseerd op de drie grote monotheïstische godsdiensten: Jodendom, (Oosters) Christendom en Islam. Met betrekking tot de Islam dient hier vermeld te worden dat de UB sinds enige jaren voor het ISIM (het in Leiden ondergebrachte internationale instituut voor de studie van de Islam in de moderne wereld) materiaal in de vorm van teksten, en audiovisueel materiaal in Westerse talen en belangrijke talen van de wereld aanschaft, verwerkt en beschikbaar stelt. Actuele omvang De algemene wetenschappelijke collectie betreffende het Midden-Oosten omvat ca titels. Een deel van de collectie staat open opgesteld in de studiezaal waar ruim 00 m. primaire en secundaire bronnen geraadpleegd kunnen worden. Aantallen titels per Midden-Oosterse taal: Taal aantal Taal aantal Amhaars 376 Oesbeeks 500 Arabisch Osmaans-Turks 4716 Aramees 104 Pasjtoe 30 Azerbaidjaans 19 Perzisch 4015 Berbers 215 Samaritaans 10 Egyptisch (Oud) 5 Semitische Talen (ov.) 27 Elamitisch 5 Soemerisch 5 Ethiopisch (Oud, Ge`ez) 143 Somailsch 1 Fins-Oegrische talen (ov.) 3 Syrisch 402 Hebreeuws 432 Tadzjiek 191 Iraans (overige) 1140 Tigre 5 Jiddisch 72 Tigrinja 47 Ladino 5 Turkmeens 21 Koerdisch 139 Turks (modern) Koesjitische talen (ov.) 5 Turks-Tataarse talen (ov.) 94 Koptisch 111 Ugaritisch 36 Oeigoers 24 Urdu 1715

2 Algemeen gezien kan men zeggen dat de collecties, inclusief de voor het ISIM aangekochte boeken, de volgende onderwerpen betreffen: BC Code + Omschrijving Aant. Opmerkingen 1.66 Iraanse Talen 1022 Hierbij Perzisch (verschillende taalstadia), Koerdisch en Pasjtoe) 1.69 Afro-Aziatische Talen Algemeen Arabische Taal- en Letterkunde algemeen Oude Arabische Taal en Letterkunde Moderne Arabische Taalkunde Moderne Arabische Letterkunde Hebreeuwse Taal- en Letterkunde 10 algemeen 1.76 Oude Hebreeuwse Taal- en Letterkunde 609 Tot en met 170 (Haskalah). Hierbij Bijbels Hebreeuws (taalkundig), Misjna/Rabbijns en Middelhebreeuws Vanaf 170, inclusief het Ivriet (officiële taal van Israël) 1.77 Moderne Hebreeuwse Taal- en/of Letterkunde 1.7 Afro-Aziatische talen overige 1275 Met name Berbertalen, Egyptisch en Koptisch, Tsjadisch, Koesjitisch en Omotisch 1.79 Oeraalse Talen algemeen 217 Mits buiten Europa (dwz. Geen Fins en Hongaars) 1.3 Altaïsche Talen 61 Aan 1.4 verwandt, voornamelijk Mongools 1.4 Turkse taal- en/of letterkunde 1654 (Modern) Turkije-Turks alsmede Osmaans Egyptische Godsdienst 600 Wordt vooral door het NINO aangeschaft Mesopotamische Godsdiensten 223 Wordt vooral door het NINO aangeschaft Kanaänitische Godsdienst Jodendom Algemeen Joodse godsdienstige literatuur Joodse Mystiek: Kabbala Stromingen binnen het Jodendom 396 (Dode Zee-rollen, Samaritanen, Karaïten enz.) Teksten, vertalingen van de Bijbel 90 In overleg met Godgeleerdheid, in het bijzonderl de oude vertalingen Geschiedenis van tekst en vertaling van de Bijbel 37 In overleg met Godgeleerdheid, in het bijzonder werken in het Ivriet Geschiedenis van het oudtestamentische 317 In overleg met Godgeleerdheid. Tijdvak OT in relatie tot andere culturen 337 In overleg met Godgeleerdheid Islam algemeen 1715 Vanaf hier, ook aanschaf met ISIM geld 11.1 Koran Traditieliteratuur 265 Hadith, Mohammed enz Stromingen binnen de Islam 73 Soennieten, Sjiieten, Alawieten enz Islam: overige 2014 N.B.: Naast aanschaf op de bovenstaande specifieke onderwerpscodes worden er ook bijvoorbeeld historische werken over het Midden Oosten aangeschaft deze krijgen dan meestal meer algemene codes zoals of Met betrekking tot elektronische bronnen lopen de ontwikkelingen wellicht achter bij die van de overige geesteswetenschappen. Inmiddels verbetert de toestand zich langzaam. Momenteel hebben wij ca. 25 elektronische tijschriften die specifiek op het terrein van Oosterse gericht zijn (overlap met bijv. Godgeleerdheid niet meegeteld). Ook een aantal standaard naslagwerken zijn elektronisch beschikbaar. Andere materiaalsoorten (bijv. audio- en filmopnames, archieven van Leidse geleerden enz.) maken onderdeel uit van de Oosterse Bijzondere collecties. Afbakening gebied en raakvlakken met andere domeincollecties UL Het domein Midden Oosten en de wereld heeft in de eerste plaats raakvlakken met de bijzondere Oosterse collecties (zie Deel II - 2.5). De overgang van handschrift naar modern gedrukt werk is in de oriëntalistiek lang niet altijd zo duidelijk als in sommige andere takken van de wetenschap. Tevens bevatten de moderne collecties vaak (en ook

3 grammatica s en woordenboeken) die gebruikt worden bij het bestuderen van materiaal in de Bijzondere collecties. Daarnaast zijn er raakvlakken met de moderne collecties van Afrika en Zuidoost Azië. De drie genoemde monotheïstische openbaringsgodsdiensten, en in het bijzonder de Islam, hebben bij hun verspreiding taal en cultuur meegenomen. Onze noodzakelijke gangbare geografische indeling houdt geen rekening met bijvoorbeeld de verspreiding van de Islam als godsdienst en daarmee het Arabisch als belangrijke brontaal buiten het Midden Oosten. Wat de studie van het Hebreeuws en het Jodendom betreft, bestaan er raakvlakken met de vakgebieden godgeleerdheid en godsdienstwetenschappen. De afbakening is in de regel helder: wij zijn verantwoordelijk voor de aanschaf van taalkundige, de afdeling theologie voor theologische. Maar regelmatig overleg met de verantwoordelijke vakreferent over grijsgebieden (bijv. de Dode Zee Rollen) blijft noodzakelijk. Omdat op het gebied van de Islam de meeste belangrijke theologische werken in het Arabisch verschijnen geldt dat het overgrote deel van de aanschaf op het gebied van de Islam onder de vakreferent Midden Oosten en wereld valt en niet onder de vakreferent theologie. Buiten de UB zijn binnen de UL raakvlakken met andere domeincollecties met name het NINO, het Instituut Kern en het Afrika Studiecentrum. Eerstgenoemde is een instituutsbibliotheek bij TCMO die zich met name richt op de collectievorming voor Assyriologie en Egyptologie. Het Instituut Kern is verantwoordelijk voor talen en culturen van het Indiase subcontinent en het Afrika Studiecentrum voor (voornamelijk Subsaharaans) Afrika. Een duidelijke scheiding is overigens niet altijd mogelijk (bijvoorbeeld bij de Berberse talen die zowel noordelijk als ook zuidelijk van de Sahara worden gesproken). Op het gebied van vooral Islam gerelateerde aanschaf kan er ook overlap zijn met de aanschaf voor de bibliotheek van sociale wetenschappen en rechten. Relaties tot externe bibliotheken/collecties De UB is vanwege zijn eeuwenlange traditie de belangrijkste bibliotheek op het terrein van Oosterse werken in Nederland. De collectie is veruit de grootste en rijkste van het land en behoort ook internationaal tot de belangrijke collecties op dit gebied. In beperkte mate wordt op het terrein van de Islam en het Arabisch aangeschaft in Nijmegen en in Amsterdam bij zowel de UvA (voor de opleiding Arabische Taal en Cultuur) als bij de VU (voor de opleiding godgeleerdheid). Het moderne Jodendom en het Hebreeuws worden actief bestudeerd aan de UvA die ook uitgebreide collecties op dit terrein hebben (en naast een reguliere collectie ook bijzondere collecties in de Rosenthaliana en particuliere bibliotheken zoals Etz Hajim). In Groningen wordt ook zowel Hebreeuws en Arabisch bij Letteren als Jodendom/Oude Testament en Islam bij Godsdienstwetenschappen onderwezen. De bibliotheek van de UG schaft ook aan op deze gebieden, en op sommige terreinen (bijv. de Dode Zee Rollen) zijn hun holdings vergelijkbaar met die van Leiden. Algemene relatie met onderwijs en onderzoek De collectie richt zich op de volgende opleidingen: TCMO Arabische taal en cultuur Nieuwperzische taal en cultuur Turkse taal en cultuur Berber en Zuid-Semitisch Hebreeuwse en Aramese talen en culturen Papyrologie (voor het Koptisch) En in mindere mate (hoort meer bij het NINO):

4 Egyptische taal en cultuur Talen en culturen van Mesopotamië en Anatolië MPhil opleiding Middle Eastern Studies (uitgesplitst in 7 tracks) Afrikaanse Taalkunde: (voornamelijk) Ethiopische talen Berberse Talen Slavische Talen en Culturen: Altaïsche Talen (Mongools, Turks, Tunguzisch enz.) Faculteit der Godsdienstwetenschappen: BA/MA Theologie BA/MA Wereldgodsdiensten (voornamelijk afstudeervariant Jodendom en Islam ) MA Middle Eastern Christianity Onderzoeksinstituten CNWS ISIM IIAS (zeer beperkt: alleen het Islam gedeelte) Lisor Doelgroepen buiten UL en (inter)nationaal belang Door de grote naamsbekendheid voor Oosterse en de Oosterse collectie trekt zowel de Universiteit als ook de bibliotheek vele onderzoekers uit binnen en buitenland aan. Dit varieert van het gebruik van de bibliotheek voor een of enkele dagen tot het gebruik tijdens een gehele sabbatical in Leiden bedoeld om de Oosterse collecties te kunnen raadplegen. Zwaartepunten Het Arabisch en de Islam vormen een zwaartepunt. Binnen de UL worden deze onderwerpen intensief onderwezen en onderzocht. Laatstgenoemde activiteiten nemen in intensiteit toe bijvoorbeeld door de komst van het ISIM naar Leiden, en de relatief nieuwe opleidingen de BA en MA Islamic Studies bij Letteren en Theologie bij de Faculteit der Godsdienstwetenschappen (voornamelijk basiscodes , ). Bij het opleidingsinstituut TCMO is het mogelijk om een track te volgen die de raakvlakken met Afrikaanse taalkunde uitdiept, en de mogelijkheid geeft tot de bestudering van de Ethio-(Zuid-) Semitische talen, het Koesjitisch en het Berbers (valt uiteen in ca. een twintigtal talen), wat uniek in Nederland is. Ook Hebreeuws is een zwaartepunt. Dit vak dat, net zoals het Arabisch, sinds het begin van de UL bestudeerd wordt, dekt inmiddels de hele geschiedenis van deze taal: van zijn voorlopers in het tweede millennium v. Chr. tot de moderne variant van het derde millennium n. Chr., de landstaal van de staat Israël, het Ivriet (voornamelijk Basiscodes , 11.13, , , ). Onderdeel van deze opleiding is ook het Aramees, ooit de lingua franca van het Midden Oosten, een unicum in Nederland. De collecties bevatten ook vrij veel werken in en over de Turkse (Altaïsche) en Perzische (Indo-Arische) talen (zie boven) die vaak uniek in Nederland zijn. Intensief onderzoek en onderwijs op deze onderwerpen wordt nog altijd aan de UL gegeven. Turks en Perzisch gelden tevens als unica in Nederland. Ontsluiting

5 De graad van ontsluiting van de werken in de Oosterse collecties varieert sterk. De meeste werken die door de UB vanaf ca. 192 zijn verworven, zijn voorzien van GOO. Een uitzondering zijn de boeken die met ISIM-middelen gekocht werden: het ISIM laat het belang van een snelle verwerking van de titels prevaleren boven het toekennen van Nederlandstalige onderwerpsontsluitingskenmerken. Voor 192 is de GOO geenszins dekkend. Overigens weten onderzoekers die op zoek zijn naar oudere literatuur (vaak nog zeer relevant in de Oosterse ) over het algemeen precies waarnaar zij op zoek zijn. Vermeldenswaardig is dat er ca. 70m aan onontsloten materiaal in het gesloten magazijn staat voornamelijk schenkingen en boeken van aanschafreizen naar het Midden Oosten in het verleden destijds was er geen capaciteit om deze werken te ontsluiten. Collectievormingsprofiel Actuele relatie met onderwijs en onderzoek In onderstaand overzicht wordt een indicatie gegeven van studenten en staff bij TCMO en theologie (faculteit godgeleerdheid). BA MA Hoogleraren Docenten/ UD Aio/ oio/ postdoc Theologie (BA) Arabisch, Nieuw-Perzisch, Turks Egyptische talen en culturen Hebreeuws & Aramees Mesopotamie en Anatolie Islamic Studies (MA) Middle Eastern Studies (MPhil) N.B.: Dit overzicht is beperkt omdat bijvoorbeeld staff en studenten theologie, wereldgodsdiensten en een deel van de studenten Semitische talen en culturen ontbreken (degene die verbonden zijn aan respectievelijk de faculteit godgeleerdheid en de opleiding Afrikaanse talen en culturen. Arabische taal en cultuur / Nog gedeeltelijk onoverzichtelijk omdat de leerstoel Arabisch pas sinds kort is herbezet. In ieder geval lijkt gecontinueerde aanschaf op het gebied van de klassieke Arabische letterkunde en ook op het terrein van de Arabische taalkunde wenselijk. Voor de Bachelor geldt dat de opleiding een brede basis heeft waarin politieke, sociologische, historische en religieuze ontwikkelingen in het hele Midden Oosten belangrijk zijn. Ook speelt taalverwerving in de eerste twee jaar een grote rol. Om in een goede onderwijscollectie te voorzien is het dus noodzakelijk dat aanschaf op deze gebieden gecontinueerd wordt. Nieuwperzische taal en cultuur De leerstoel is niet herbezet sinds de emeritiring van de hoogleraar Ter Haar. Op dit moment ligt de nadruk bij deze opleiding op de klassieke Perzische letterkunde. Er is ook belangstelling voor Perzische taalkunde (samenwerking met Vergelijkende Indo-Europese Taalkunde). Het taalvaardigheidsonderwijs richt zich vooral op hedendaags Perzisch en klassiek Perzisch. In onderzoek spelen ook andere iraanse talen zoals Dari en Pashtu een rol Turkse taal en cultuur De zittende hoogleraar heeft grote belangstelling voor de geschiedenis van het moderne Turkije (dwz. Sinds de Kemalistische omwenteling in de jaren twintig van de vorige eeuw) als mede de moderne literatuur. Osmaans is nog altijd nog goed vertegenwoordigd (ook bij Vergelijkende Taalwetenschap). Het aanschafbeleid van de UB is hierop geijkt.

6 Islamologie Op het gebied van Islam wordt in Leiden veel onderwijs gegeven en onderzoek gedaan. Nog steeds is er binnen het curriculum van Arabisch, Nieuw-Perzisch en Turks vrij veel tijd ingeruimd voor Islam gerelateerde vakken. Bij TCMO wordt verder een MA-traject Islamic Studies aangeboden. Bij de faculteit Godgeleerdheid is een nieuwe opleiding (BA en MA) theologie opgestart en kan men ook in het kader van wereldgodsdiensten de variant Islam volgen. Op het gebied van onderzoek wordt zowel bij TCMO als bij de faculteit Godgeleerdheid onderzoek gedaan. Zwaartepunten daarbij zijn theologie, Islamitisch recht, antropologie van de Islam en Islam in het Westen. Het belangrijkste onderzoeksinstituut in Leiden met betrekking tot de Islam is het ISIM. Verder speelt Islam een rol in het onderzoek van het CNWS, het IIAS (Islam in Zuidoost Azië, (aanschaf in overleg met de vakreferent Zuidoost Azië) en het van Vollenhoven instituut (aanschaf bij de faculteitsbibliotheek rechten.) Van het ISIM budget wordt naast de aanschaf van wetenschappelijke werken in Westerse talen ook ongeveer de helft van het budget besteed aan aanschaf van publicaties in diverse niet-westerse brontalen (zoals Arabisch, Perzisch, Turks en Urdu). Afrikaanse Taalkunde: (voornamelijk Berbers en Ethiopische Talen): Afrikaanse talen bij TCMO (vooral: Berber talen, Zuid-semitisch en Ethiopisch) Bij TCMO wordt in onderwijs en onderzoek aandacht besteed aan een aantal Afrikaanse talen. Het onderwijsprogramma is opgesteld in samenwerking met de opleiding Afrikaanse talen. In het aanschafbeleid van de UB vallen de talen die behoren tot de specialisatie van de hoogleraar op dit gebied, verbonden aan TCMO, onder de vakreferenten Midden Oosten. Het gaat om de volgende talen: Afroasiatische talen, Berber talen, Tashelhiyt, Sahara, zuid- Semitisch, Mehri, klassiek Ethiopisch, Amhaars, Oromo, Somali en Cushitisch en tevens vergelijkende taalwetenschap van Semitische talen,. Omdat de genoemde talen vooral gesproken talen zijn, wordt er weinig primair bronmateriaal aangeschaft. Hebreeuwse en Aramese talen en culturen: De nadruk ligt nog steeds bij de oudere taalfasen, met name het Bijbels en in mindere mate het Rabbijns Hebreeuws, traditioneel gezien de hoeksteen van het aanschafbeleid der UB. De opleiding Hebreeuws/Aramees verzorgt ook de colleges Hebreeuws voor studenten (Christelijke) godgeleerdheid (Faculteit van Godsdienstwetenschappen) alsmede andere taalkundige cursussen (bijv. Ugaritisch voor de afstudeervariant Oude Testament, Syrisch voor Kerkgeschiedenis enz.). Ook is er een populaire afstudeervariant Modern Israel waarbij kennis van het Ivriet essentieel is. Hiervoor worden regelmatig modern Hebreeuwse boeken uit Israel aangeschaft. Incidenteel (ook in overleg met de vakreferent godgeleerdheid) worden boeken over het Jodendom aangeschaft (afstudeervariant bij Wereldgodsdiensten), ofschoon dit meer in het profiel van de UvA past. De zittende hoogleraar is Aramaïst en (vergelijkende) Semitist. Aramees is overigens een unicum voor Nederland in Leiden. Hiervoor proberen wij nog steeds alles aan te schaffen wat verschijnt (niet veel in de regel. Dit geldt ook voor de andere kleine Kanaänitische talen zoals Fenicisch). Ugaritsch wordt in overleg met het NINO aangekocht. Aankoop en methodiek Aankoop van wetenschappelijke over het Midden Oosten gaat via de reguliere boekhandel. Voor primair materiaal in de betreffende brontalen zijn boekhandels vaak onvoldoende uitgerust. Dergelijke publicaties worden soms ter plekke gekocht (faculty leden

7 die naar de relevante landen gaan brengen graag op verzoek boeken mee terug) en incidenteel wordt een wat grotere partij aangeschaft via aanschafreizen van de vakreferent (bijv. boekenbeurs Cairo). Ook wordt aangeschaft via leveranciers die gespecialiseerd zijn op deze vakgebieden. Selectieriteria De onderwerpscodes waarop wordt aangeschaft zijn terug te vinden in bijgevoegde tabel. Op sommige onderwerpscodes verschijnt niet zoveel. Wij proberen een brede keuze aan publicaties uit het Midden Oosten aan te schaffen. Voor de Arabische wereld zijn de belangrijkste uitgeverslanden Egypte (Caïro) en Libanon (Beirut). Iran, Turkije en Israel zijn uiteraard de belangrijkste aanschaflanden voor Perzische, Turkse en Hebreeuwse teksten. In brontalen wordt ook niet wetenschappelijk materiaal aangeschaft zoals bijvoorbeeld literaire werken en theologische traktaten. Naast publicaties in brontalen wordt een brede keuze aan relevante in het Westen gedrukte wetenschappelijke over deze onderwerpen aangekocht. De belangrijkste talen waarin deze werken verschijnen zijn Engels, Duits (veel taalkundige werken), Frans (vooral Noord-Afrika ), en Italiaans. Relevante in andere Europese talen bijv. Spaan, Russisch (zeer belangrijk voor de in de Islam in de voormalige Sovjet-Unie en de daar gesproken Altaïsche talen en Arabische dialecten) worden ook aangekocht. Voor Arabisch ligt de nadruk op uitgaven en van klassiek Arabische werken maar er wordt gepoogd ook een ruime selectie van de moderne Arabische boekenproductie te leveren ten behoeve van onderzoek en onderwijs. Voor Perzisch ligt de nadruk op klassieke en moderne literatuur waaronder poëzie. Bij Turks zijn naast literaire werken ook meer geschiedkundige en sociaal-historische werken van belang gezien de nadruk van het onderzoek. Bij Hebreeuws ligt de nadruk op de zogenaamde klassieke periode (het Hebreeuws van het Oude Testament) en de daaropvolgende periodes: Dode Zee Rollen, Misjna, Midrasj en Talmoed (ook Aramees). Het Syrisch hangt samen met het Oosters Christendon; de nadruk ligt hier op de werken van de periode waarin deze taal nog de gesproken taal was (tot ca. de dertiende eeuw na Chr.), maar de veel zeldzamere literaire productie van na die tijd wordt ook aangeschaft, in het bijzonder wat op dit moment verschijnt (wellicht de laatste generatie waarin deze taal actief gebruikt wordt, zeker de laatste generatie van inheemse Christenen in bijv. de Turkije). Bij andere kleine talen (het bijvoeglijk voornaamwoord heeft betrekking op de intensiteit waarmee de taal bestudeerd wordt, niet op het aantal sprekers of de verspreiding ervan; bijv. Phoenico-Punisch, Moabitisch, Oegaritisch, Oudzuidarabisch en de Ethio-Semitische talen) proberen wij alles aan te schaffen wat te verkrijgen is. Uitzondering zijn werken op het terrein van de Assyriologie en de van de Egyptologie (die door het NINO aangeschaft worden). Bij alle hier genoemde vakgebieden, worden vooral nieuwe werken aangeschaft. Lacunes in onze collectie uit het verleden worden gekocht als daar mogelijkheid toe is, soms kunnen deze door schenkingen worden gevuld. Bij de aanschaf in Westerse talen worden vooral wetenschappelijke werken aangekocht ofschoon de nodige inleidende werken voor onderwijs ook gekocht worden (bijv. leergrammatica s, bloemlezingen enz.). NBC Vakgebied Periode Onderwerpen Land/Regio Huidig niveau Gewenst niveau

8 1.66 Iraanse Talen 1.69 Afro-Aziatische Talen Algemeen Arabiche Taal-en 1.71 Letterkunde algemeen Oude Arabische 1.72 Taal en Letterkunde Moderne 1.73 Arabische Taalkunde Moderne 1.74 Arabische Letterkunde Hebreeuwse Taal en Letterkunde algemeen Oude Hebreeuwse 1.76 Taal- en Letterkunde 1.77 Moderne Hebreeuwse Taalen/of Letterkunde 1.7 Afro-Aziatische talen overige Oeraalse Talen 1.79 algemeen vanaf het Oudperzisch t/m heden t/m ca. 10 vanaf ca. 10 Idem Tot en met 170 (Haskalah). Hierbij Bijbels Hebreeuws (taalkundig), Misjna/Rabbijns en Middelhebreeuws Vanaf ca. 17, in het bijzonder na 194 na de oprichting van de staat Israël Altaïsche Talen Turkse taal- en/of letterkunde Egyptische Godsdienst Mesopotamische Godsdiensten Kanaänitische Godsdienst Jodendom Algemeen Joodse godsdienstige literatuur Joodse Mystiek: Kabbala Stromingen binnen het Jodendom Teksten, vertalingen van de Bijbel Geschiedenis van tekst en vertaling van de Bijbel Geschiedenis van het vóór ca. 400 n.chr. vóór ca. 400 n.chr. vóór ca. 500 v.chr. veel Middeleeuwen Iran, Afghanistan en voormalige Sowjet-Unie Afrika, Midden Oosten m.n. Midden Oosten en Afrika m.n. Midden Oosten en Afrika m.n. Midden Oosten en Afrika m.n. Midden Oosten en Afrika Israël Israël Israël Afrika, Midden Oosten 9 Azië (vooral voormailge Sowjet-Unie) 6 Azië (vooral voormailge Sowjet-Unie) Turkije, Azië (vooral voormailge Sowjet-Unie) Egypte Irak Israël, Jordanië, Syrië, Libanon Midden Oosten, Europa, Afrika Midden Oosten, Europa, Afrika Midden Oosten, Europa, Afrika Midden Oosten, Europa, Afrika Mondiaal Studies Mondiaal t/m ca. de verwoesting van Israël, Jordanië, Syrië, Libanon,

9 oudtestamentische Tijdvak OT in relatie tot andere culturen de tweede temple in 70 n.chr. Idem Islam algemeen vanaf 7e eeuw (1 (الهج ري التق ويم t/m heden Koran Idem Traditieliteratuur Idem Stromingen binnen de Islam Idem Islam: overige Idem Egypte, Irak Israël, Jordanië, Syrië, Libanon, Egypte, Irak enz. 9 9 Beschikbare middelen In 2007 waren de volgende middelen beschikbaar: Structureel: Oosterse letteren: ISIM: Incidenteel: BGW Arabisch/Nieuw Perzisch/Turks/Semitisch: Extra krediet Islamitisch cultuurgebied: 1.04 Extra krediet Oosters: Aanwas anders dan door koop: schenkingen, bruiklenen Incidenteel is er sprake van legaten en schenkingen. Deze worden alleen aanvaard als het merendeel voldoet de bovengenoemde selectiecriteria. In het verleden was het vanzelfsprekend dat Leidse onderzoekers hun eigen werk aan de bibliotheek schonken, maar dit is tegenwoordig lang niet altijd meer het geval. Bezoekende buitenlandse geleerden schenken geregeld hun eigen publicaties. In het verleden kon veel waardevol materiaal verworven worden door proefschriftenruil.