Antieke bronnen en materiële cultuur van de Grieks-Romeinse wereld: GRIEKSE PAPYROLOGIE (1)

Transcriptie

1 Antieke bronnen en materiële cultuur van de Grieks-Romeinse wereld: GRIEKSE PAPYROLOGIE (1) Eline Scheerlinck, Papyrologisch Instituut

2 Papyrologie: wetenschap die zich bezighoudt met het ontcijferen en bestuderen van alle teksten die op papyrus geschreven staan Zelfstandige discipline Hulpvak

3 Cyperus Papyrus L. Papyrus

4 Vervaardiging van papyrus [lib.umich.edu/papyrus_making/lg_intro.html]

5 binnenkant beschreven met de vezels mee kolommen Papyrusrol

6 Codex Later ook boekvorm = codex (Papyrus Bodmer 66, Evangelie Johannes, ca. 200 na Chr.)

7 Papyrus met Griekse tekst Recto = voorkant Verso = achterkant (Contract over betaling achterstallige pachtgelden, 21 december 86 na Chr.)

8 Vindplaats papyri Meestal Egyptische woestijn: - Vuilnisbelten - Verlaten dorpen en steden - Mummiecartonnage Soms buiten Egypte

9 Geografische verdeling papyri EGYPTE Herculaneum Sporadisch: Griekenland, Israël, Dura-Europos, Arabië, Libië, Engeland,...

10 Schrijfmateriaal in de Oudheid Ostracon = potscherf (kwitantie voor dijk- en badhuisbelasting 19 augustus 94 na Chr.)

11 Meer schrijfmateriaal in de Oudheid, zie tentoonstelling Hout (mummie-etiketten, wastabletten, dunne plankjes) Linnen Lood Perkament

12 Verschillende talen op papyrus (1) Egyptisch: drie schriftvarianten: Hiërogliefen, vanaf 2500 Hiëratisch, vanaf 2500 Demotisch, vanaf ca. 650 vc 525 vc: Cambyses, Egypte Perzische satrapie Aramees

13 Verschillende talen op papyrus (2) 332 v.chr. Alexander de Grote, na hem Ptolemaeën GRIEKS (meeste papyri) 31 v.chr. Augustus, Egypte Romeinse provincie Latijn 212 na Chr. Constitutio Antininiana 284 Diocletianus 394 Theodosius (Christendom) Koptisch 640 Arabieren, Egypte onderdeel Kalifaat Arabisch

14 Wat staat er op? 1) Documentaire teksten (brieven, contracten, edicten, rekeningen, boodschappenlijstjes, etc.) 2) (Para)literaire teksten (Plato, Homerus, Bijbel, magische en medische etc.) Verschillende handschriften

15 Grieks: Koinè-Grieks Na Alexander de Grote Nieuwe woorden Vereenvoudiging Verandering uitspraak ( iotacisme ) >>> Leidt tot schrijffouten!

16 Periodes Griekse papyrologie v.chr.: Ptolemaeëntijd 31 vc na Chr.: Romeinse tijd na Chr.: Byzantijnse tijd ca. 800 na Chr.: Arabische tijd

17 Geschiedenis van het vak Papyrologie 1) vroege periode (tot ca. 1820) toevallige aankopen; Napoleon 2) periode van opbouw (ca ) eerste edities; collecties 3) periode van bloei (ca heden) edities, woordenboeken, Berichtigungsliste nieuwe ontwikkelingen: - archieven - tweetaligheid - interdisciplinair - online

18 Editie Uiterlijke beschrijving; handschrift Datering Griekse transcriptie Vertaling Commentaar, interpretatie

19 Leidener Klammersystem sporen van letters. (onder letter) onzeker gelezen letter [ ] verloren gegane letters < > volgens uitgever vergeten letters ( ) door de uitgever voluit geschreven afkortingen en symbolen { } volgens uitgever te verwijderen letters [[ ]] door antieke schrijver doorgehaalde letters ` door antieke schrijver boven de regel toegevoegde letters

20 Publicatie In BOEK: corpus of editie (BGU, P.Oxy. etc.) In tijdschrift, bundel, daarna in Sammelbuch (SB) Griekse teksten ook ONLINE (met datering, soms vertaling, verwijzingen naar vertalingen, afbeeldingen, besprekingen etc.; ZONDER interpretatie en commentaar) P.L.Bat. 33 of P. Worp

21 Correcties na publicatie Ontdekken van fouten Verbeteren van fouten Gepubliceerde correcties verzameld in Berichtigungsliste (BL) Leiden - Heidelberg

22 Instrumenten Bibliotheek Papyrologisch Instituut (UB ingang 6, PAPY): tekstedities, BL s, hand- en woordenboeken, secundaire literatuur Griekse tekst, foto s, vertalingen,bibliografie etc. op of via Archieven, personen, plaatsen,collecties etc. via Meer informatie en links op

23 We lezen een papyrus: Keizer Hadrianus komt op bezoek Inv. 172: Bericht over voorbereidingen bezoek Hadrianus, 129 na Chr.