ONTWERPPROGRAMMA Hoorzitting EU-AANPAK VAN STRAFRECHT

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken LIBE_OJ(2011)1208_1 ONTWERPPROGRAMMA Hoorzitting EU-AANPAK VAN STRAFRECHT Donderdag 8 december 2011, uur Brussel Paul-Henri Spaak-gebouw (PHS), zaal A1 002 OJ\ doc PE v05-00 In verscheidenheid verenigd

2 IEIDING Met de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon heeft de EU meer bevoegdheden gekregen op het gebied van strafrecht, met als meest relevante bepalingen artikelen 82 en 83 VWEU. Bovendien worden de wettelijke bevoegdheden nu gedeeld door het Europees Parlement en de Raad. Strafrecht blijft echter een gevoelig onderwerp. Van oudsher werd dit rechtstreeks gekoppeld aan nationale soevereiniteit. Lidstaten hebben slechts geleidelijk geaccepteerd dat voor een doeltreffende bestrijding van vooral georganiseerde misdaad nauwe samenwerking essentieel is. Daarom hebben ze zich aangesloten bij talloze verdragen van de Raad van Europa en de Verenigde Naties, en zijn ze begonnen met het aannemen van Europese wetgeving over dit onderwerp. Maar bij de interpretatie van het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel moet nog altijd zorgvuldig te werk worden gegaan. Aangezien strafrecht een rol kan spelen in zeer verschillende beleidsgebieden, bijv. milieurecht, de bescherming van de financiële belangen van de EU, en het mededingingsrecht, moeten er waarborgen worden ontwikkeld waarmee consistentie en coherentie van de EUstrafrechtwetgeving wordt gegarandeerd. Tijdens de hoorzitting zullen we ons concentreren op de beginselen die ten grondslag liggen aan het strafrecht (bijv. legaliteit, extrema ratio) evenals op huidige en nog in te voeren institutionele voorzieningen om hoogstaande wetgeving te waarborgen. In de hoorzitting zullen de volgende vragen aan de orde komen: 1. Wanneer moet de EU strafwetgeving aannemen? Of, anders gezegd: wanneer moet de EU geen strafwetgeving aannemen, en moet zij dit overlaten aan de nationale wetgeving van de lidstaten? Welke criteria moeten er worden gehanteerd om dit onderscheid te maken? 2. Als wordt besloten dat Europees strafrecht vereist is, hoe kan de EU dan verzekeren dat deze wetgeving van zo hoog mogelijke kwaliteit is? Hoe kunnen de basisbeginselen die ten grondslag liggen aan het strafrecht worden gegarandeerd? 3. Hoe kunnen de EU-instellingen ervoor zorgen dat in de strafwetgeving van de EU de grondbeginselen in acht worden genomen? Is er een centrale eenheid of zou die er moeten zijn in elk van de drie EU-instellingen die wetgeving over dit onderwerp screent? Waar zou een dergelijke centrale eenheid gevestigd moeten zijn? PE v /8 OJ\ doc

3 IEIDING Cornelis de Jong, Parlementslid en rapporteur van het verslag 'inzake een EUaanpak van strafrecht' EERSTE SESSIE Nationaal strafrecht versus Europees strafrecht Hans Nilsson, professor aan het College of Europe in Brugge en sinds 1996 hoofd van de afdeling justitiële samenwerking, Raad van de Europese Unie Strafrecht en het Verdrag van Lissabon: een echte revolutie. Overzicht van de ontwikkeling van het strafrecht binnen de Europese Unie André Klip, professor strafrecht, strafprocessen en internationaal strafrecht aan de Universiteit van Maastricht Onder welke voorwaarden is Europees materieel strafrecht wenselijk/vereist en wanneer voldoet nationaal strafrecht? Welke essentiële beginselen moeten hierbij in acht worden genomen? Adán Nieto Martin, hoogleraar strafrecht aan de universiteit van Castilla-La Mancha Discussie Economisch strafrecht in de EU (corruptie, mededingingsrecht, het witwassen van geld, handel met voorkennis, bescherming van de financiële belangen van de EU) is een voorbeeld van een beleidsterrein waar spontaan de ontwikkeling van Europees strafrecht heeft plaatsgevonden. Is een dergelijke ontwikkeling problematisch voor de coherentie van het Europees strafrecht? OJ\ doc 3/8 PE v05-00

4 TWEEDE SESSIE Leidende beginselen die ten grondslag liggen aan het Europees strafrecht Raimo Lahti, hoogleraar strafrecht aan de universiteit van Helsinki Strafrecht of misschien toch iets anders? (evenredigheid - legitieme doeleinden - extrema ratio). Het invoeren van strafrecht is de meest ingrijpende maatregel die een regering kan treffen om een beleidsdoel te bereiken. Hoe moet de EU een beleidsdoel afwegen tegen de methoden om dat te bereiken? Worden hiervoor in de Verdragen of de jurisprudentie richtsnoeren aangereikt en zijn die toereikend? Helmut Satzger, professor Duits, Europees en internationaal strafrecht, strafprocessen en economisch strafrecht aan de universiteit Ludwig- Maximilians in München. Wordt het legaliteitsbeginsel op Europees niveau voldoende gewaarborgd en waar is ruimte voor verbetering? Werpen richtlijnen en met name de omzetting daarvan in nationaal recht extra obstakels op voor dit beginsel (vooral voor het lex certa-beginsel)? John Spencer, professor rechten aan de universiteit van Cambridge Discussie Moet strafrecht worden gecodificeerd? Kunnen common law-stelsels strafrechtcodificatie doorstaan? Welke opties heeft de EU om een gemeenschappelijk systeem op te zetten waarin verschillende rechtssystemen en culturen kunnen worden verenigd? PE v /8 OJ\ doc

5 DERDE SESSIE Het in praktijk brengen van de algemene beginselen: op weg naar een centrale afdeling waar het Europees strafrecht wordt geanalyseerd Mevr. Lotte Knudsen, vertegenwoordiger van de Europese Commissie - directeur afdeling Strafrecht, DG JUST Presentatie van de mededeling van de Europese Commissie Werken aan een strafrechtbeleid van de EU: de effectieve uitvoering van EU-beleid waarborgen door middel van strafrecht (COM(2011)573). Hoe draagt de Commissie zorg voor een coherente aanpak op het gebied van Europees strafrecht? Is er een centrale eenheid of mechanisme dat toeziet op elk voorstel dat strafrechtelijke bepalingen bevat? Voert de Commissie effectbeoordelingen uit over de beginselen die ten grondslag liggen aan het Europees strafrecht? Bestaan er follow-upmechanismen om de doeltreffendheid van het Europees strafrecht te controleren? Tomasz Ostropolski, vertegenwoordiger van het Poolse voorzitterschap - hoofd van de afdeling Europees strafrecht, ministerie van Justitie De Raad heeft conclusies aangenomen over modelbepalingen (1654/1/09) als leidraad voor de beraadslagingen van de Raad op het gebied van strafrecht. Welk orgaan of welke eenheid zorgt ervoor dat deze bepalingen daadwerkelijk als richtsnoer worden gebruikt wanneer concrete EU-wetgeving over Europees strafrecht wordt geïnitieerd of aangenomen? Antonio Caiola - hoofd van afdeling B3 van de Juridische Dienst van het Europees Parlement: justitie en burgerlijke vrijheden Discussie Is de Juridische Dienst van het Europees Parlement voldoende toegerust om te garanderen dat de algemene beginselen die ten grondslag liggen aan het strafrecht worden nageleefd? Hoe moet dit in de praktijk worden uitgevoerd? Welke concrete stappen moeten er worden genomen? OJ\ doc 5/8 PE v05-00

6 CONCLUSIES Cornelis de Jong, Parlementslid en rapporteur van het verslag 'inzake een EU-aanpak van strafrecht' PE v /8 OJ\ doc

7 BIJLAGE I PRAKTISCHE RICHTLIJNEN VOOR HET DEBAT Om zo veel mogelijk afgevaardigden de gelegenheid te geven het woord te voeren, is de spreektijd beperkt tot twee minuten per bijdrage of vraag. Sprekers die aanvullende informatie bij hun voordracht wensen te verstrekken, kunnen de schriftelijke tekst hiervan (bij voorkeur in het Engels of Frans) vooraf naar het secretariaat sturen ( libe-secretariat@europarl.europa.eu). Deze documenten zullen tijdens de vergadering worden rondgedeeld. De vergaderstukken worden geleidelijk toegevoegd aan de sectie Hoorzittingen op de website van LIBE: dy=libe BELANGRIJKE MEDEDELING VOOR WIE DE VERGADERING WIL BIJWONEN Deze vergadering is openbaar. Uit veiligheidsoverwegingen moeten deelnemers die niet over een toegangspas van het Europees Parlement beschikken, deze vooraf aanvragen. Wie een pas wil aanvragen, moet hiertoe vóór 5 december 2011, 12 uur, contact opnemen met het secretariaat (libesecretariat@europarl.europa.eu). Het is van essentieel belang dat u daarbij uw FAMILIENAAM, voornaam, geboortedatum, nationaliteit, type identiteitsbewijs (paspoort, identiteitskaart, rijbewijs enz.), nummer identiteitsbewijs, adres en bedrijf/instelling/organisatie vermeldt. Zonder deze gegevens zal de Veiligheidsdienst geen toegangspasjes afgeven. Secretariaat van de hoorzitting Claudia GUALTIERI Administrateur Gesthimani TENGELIDOU Assistent Telefoon Adres adres Europees Parlement Wiertzstraat 60 RMD 04J002 B-1047 Brussel Europees Parlement Wiertzstraat 60 RMD 04J046 B-1047 Brussel claudia.gualtieri@europarl.europa.eu gesthimani.tengelidou@europarl.europ a.eu OJ\ doc 7/8 PE v05-00

8 PE v /8 OJ\ doc