BORGBRIEF Een nieuwsbrief over de borgen in Groningen Nummer 16 November 2010

Transcriptie

1 BORGBRIEF Een nieuwsbrief over de borgen in Groningen Nummer 16 November 2010 De Fraeylemaborg (foto: Herman Bink) Borgen en tuinenarrangement Het Museumhuis ontplooit diverse initiatieven om de cultuurhistorische rijkom van de provincie Groningen op de kaart te zetten. (zie ook het bericht over de website Waddenland Groningen verderop in deze nieuwsbrief). Eén van die initiatieven is het ontwikkelen van arrangementen. Deze tochten hebben ondermeer tot doel toeristen en bewoners uit te nodigen de provincie te ontdekken. In nauw overleg met de borgen is in samenwerking met de jonge touroperator High Standard Travel een programma samengesteld waarbij voor tuinen als samenbindende factor werd gekozen. Het arrangement bestaat uit: de Fraeylemaborg in Slochteren Ewsum in Middelstum Menkemaborg in Uithuizen Domies Toen in Pieterburen Op 2 juli werd het arrangement getest. De bevindingen van de reizigers, die zij noteerden op de evaluatieformulieren, zijn dusdanig positief dat Museumhuis Groningen en High Standard Travel hebben besloten komend jaar dit arrangement duurzaam te maken en het meerdere keren per jaar aan te bieden. De betrokken borgen/tuinen worden nauw bij de uitvoering betrokken. De bedoeling is dat de eerste reis in het voorjaar op het programma staat. Wij hopen u over niet al te lange tijd hierover te kunnen informeren. Mogelijk worden in de komende tijd meer arrangementen ontwikkeld rond erfgoed en borgen. Herdruk wikkel borgenbrochure In 2007 werd de wikkel van de populaire brochure 16 Groninger Borgen aangepast: de wikkel bevatte vanaf dat moment geen tijdgevoelige informatie zoals openingstijden meer en kan dus langer mee. Omdat wij door de voorraad heen waren is in augustus door vormgever Gerard de Vries uit Groningen een nieuwe uitgave gemaakt. Dit was tevens een goed moment om de informatie door de borgen te laten nakijken op actualiteit. De brochure kost 1,00 per stuk en kan voor 1,50 per stuk worden verkocht. Bestellen kan bij het Museumhuis.

2 Website Waddenland Groningen / Bouwen in baksteen Enkele maanden geleden werd de website gelanceerd, een initiatief van het Museumhuis. De website heet Een landschap vol verhalen, wandelen, varen, smullen, cultuur snuiven. De site is thematisch opgebouwd. Eén van de thema s is Bouwen in baksteen waarbij natuurlijk de borgen prominent aanwezig zijn. Het onderdeel bevat onder andere informatie over de borgen, culinaire mogelijkheden, wandelingen, tentoonstellingen en dergelijke. Kortom informatie die voor de bezoeker interessant kan zijn om Waddenland Groningen te leren ontdekken. De site zal voortdurend worden voorzien van nieuwe thema s en informatie. Omdat de website ook voor de erfgoedinstellingen is, worden wij graag geïnformeerd over de activiteiten van de borgen die opgenomen zouden kunnen worden in de agenda. Behalve baksteencultuur informeert de website ook over Vloot & Visserij en De kracht van water. Voordeelactie Menkemaborg en Openluchtmuseum Het Hoogeland: de resultaten In het vorige nummer van Borgbrief hebt u kunnen lezen dat de Menkemaborg en Openluchtmuseum Het Hoogeland in de maanden juni, juli en augustus een actie hadden waarbij bezoekers met een speciale folder met kortingssticker 50% korting kregen op de entree van het andere museum. De redactie informeerde bij Geert Mertens van de Menkemaborg naar de resultaten van deze actie. Per museum zijn folders met korting meegegeven. De borg ontving 318 bezoekers met een voordeelbon waarvan 31 kinderen. Het Openluchtmuseum begroette 231 bezoekers met een kortingsbon. Mertens verwacht dat de actie volgend jaar een vervolg krijgt.

3 Kerstmarkten in aantocht De maand december, die als feestmaand te boek staat, nadert weer met rasse schreden. Een aantal borgen bereidt een inmiddels al traditionele kerstmarkt voor. Borg Verhildersum Kerstmanifestatie op 23 tot en met 29 december (met uitzondering van 25 december) Verhildersum is in midwinterstijl ingericht met een knipoog naar het Engeland van Dickens. Borg en koetshuis zijn feestelijk versierd met groendecoraties. In de borg staat de kerstboom opgesteld en de eetkamertafel is gedekt. Er wordt muziek gemaakt en er worden verhalen verteld. In het Koetshuis is deze keer een tentoonstelling te zien van kerststallen uit de grote collectie van de Duitse Verein der Krippenfreunde uit Osnabrück Emsland e.v. Voor kinderen is er een stal met levende have. Verschillende zangkoren leveren eveneens een bijdrage. Het publiek kan dit alles meemaken onder het genot van een winterwarm drankje en zelfgemaakt gebak. Ter plaatse zullen er zo nu en dan poffertjes, en op de slotdagen, oliebollen worden gebakken. Fraeylemaborg Zweedse kleinschalige kerstmarkt zaterdag 11 en zondag 12 december 2010 In Restaurant De Boerderij worden stands ondergebracht met onder andere Zweeds handwerk, textiel, reisinfo, een loppis (Zweeds curiosa/tweedehands) en een culinair plein. Het restaurant serveert een kop koffie met Zweedse lekkernijen of een lunch met gerechten in Zweedse sfeer. Lucia en haar gevolg zullen op beide dagen langskomen en Zweedse (kerst)liedjes ten gehore brengen. Op het borgterrein vindt u buitenactiviteiten, (oude) Saabs en Volvo s, een ambachtenpaviljoen met demonstraties, het Koetshuis met een tentoonstelling van de Topstukken uit de collectie en een filmzaaltje waar doorlopend korte Zweedse documentaires te zien zullen zijn voor volwassenen en kinderen. Ook kunt u de Borg zelf bekijken en hier worden op beide dagen lezingen verzorgd over verschillende (Zweedse) onderwerpen. Studenten van TerraNext uit Eelde zorgen voor fraaie en originele kerstdecoraties in de Fraeylemaborg met het thema Zweden. Bezoekers kunnen op het buitenterrein gratis gebruik maken van de mobiele sauna. Alleen even eigen badkleding en handdoek meenemen.

4 Interview met Jan Willem Kok, voorzitter van het bestuur van de Stichting Burcht te Wedde Een toekomst voor de Burcht te Wedde De eeuwenoude burcht in Wedde heeft een roemrucht verleden, niet in de laatste plaats omdat het strategisch lag aan de weg Groningen Duitsland. Krijgshandelingen zijn deze borg niet bespaard. En de burcht was ook getuige van andere gruweldaden. Zo vonden hier in de 16 e eeuw heksenprocessen plaats waarbij zeker 19 vrouwen werden veroordeeld tot de brandstapel. De Addinga s hadden als borgbewoners invloed op het bestuur, spraken recht en speelden dientengevolge een bepalende rol in Westerwolde. Die werd niet altijd door de bevolking in dank afgenomen. Twee leden van het geslacht moesten dit zelfs met de dood bekopen. Alhoewel moord en doodslag voorbij zijn, is er af en toe nog steeds sprake van roerige tijden. Jan Willem Kok, voorzitter van de Burcht te Wedde,schetst een beeld van de afgelopen twintig jaar. Jan Willem, kun je de geschiedenis van de burcht schetsen vanaf de aankoop in 1990 door de gemeente Bellingwedde? In 1990 kocht de gemeente Bellingwedde het huis voor het symbolische bedrag van 1 gulden van het waterschap. Vanaf 1977 had de Streekraad Oost Groningen er een onderkomen gevonden. De Streekraad groeide in taken en in omvang. Daardoor werd begin jaren 90 de behoefte gevoeld aan uitbreiding van kantoorruimte. De zolder werd voor dat doel geschikt gemaakt en de afdeling milieu vond hier domicilie. Toen de laatste bewoners, de familie Koning, in het midden van de jaren vijftig vertrokken, verkochten zij het aan het waterschap, die een grootschalige restauratie liet uitvoeren. Er is toen ook meteen archeologisch onderzoek verricht. Het binnenterrein werd aangepast. De Burcht in de steigers De burcht werd bijna steen voor steen weer opgebouwd. Vanaf 2000 werd het voortbestaan van de Streekraad regelmatig ter discussie gesteld ook omdat de groei ervan tot staan was gekomen. Deze organisatie is toen elders ondergebracht. Inmiddels werden via een informele weg ondernemers aangemoedigd met plannen te komen die de toekomst van de burcht moesten garanderen. Dat was het moment waarop de ondernemers Janson, Kuijer en Ferrari in beeld kwamen. De burcht werd bijna verkocht aan Peter Kuijer, die hierin een horecavoorziening wilde onderbrengen. Frank Ferrari, die het plan had in de Burcht een kinderhotel te vestigen en hierover al vergaande onderhandelingen voerde met de gemeente en bovendien een flink bedrag wilde investeren, kwam hiertegen in het geweer en spande een rechtszaak aan. Een raadslid diende bovendien een klacht in bij de Europese Commissie. Het gevolg was, dat de gemeente de beoogde verkoop stopzette. Dit alles leidde eind 2006 tot een impasse. Hoe nu verder? Uiteindelijk nam horecaondernemer Leo Janson het initiatief en regelde een gesprek met ondernemers en gemeente. De intenties werden in de zomer van 2007 op papier gezet. Er werden afspraken gemaakt over wie welk deel voor zijn rekening zou nemen.

5 Hoe ben je bij de Burcht betrokken geraakt? Er werd een speciale stichting opgericht, bestaande uit de drie ondernemers, een vertegenwoordiger van de dorpsraad en een onafhankelijk voorzitter. Voor die laatste functie werd ik benaderd. Ik was inmiddels niet meer werkzaam voor het waterschap en was ook geen lid meer van de Staten van Groningen en had dus tijd. En je weet hoe dat gaat: om je over te halen wordt er gezegd dat het je echt niet meer tijd kost dan een paar uur en dat er maar eens in de zoveel tijd wordt vergaderd. Ik ben vanaf 2007 voorzitter van de Stichting de Burcht te Wedde. Wat is het doel van de Stichting? Het doel is enerzijds het in stand houden van de Burcht met de tuinen en anderzijds het beheren van een kinderhotel dat wil zeggen het organiseren en verzorgen van korte vakanties voor kwetsbare kinderen. Maar ook het realiseren van een cultureel centrum in Westerwolde door het faciliteren van de openbare functies op de begane grond en de 1 ste verdieping van de Burcht en de tuinen. Zo willen we kunst, theater en muziek evenementen organiseren. Zijn deze doelen in overeenstemming met het gebouw; had een museum bijvoorbeeld niet meer voor de hand gelegen? Ik weet hoe moeizaam het is om als museum de exploitatie rond te krijgen. En bovendien is er al veel op dat gebied in Oost Groningen. We hebben nog wel overwogen een museumpje te realiseren op de parkeerplaats, maar dat is toch te minimaal. De gemeente stelt 1,5 ton beschikbaar voor het achterstallig onderhoud van de tuin en dus niet voor het gebouw. De Burcht wordt semi museaal. Verzamelaars worden uitgenodigd stukken in bruikleen af te staan waarmee we willen proberen een middeleeuwse sfeer in een deel van de Burcht te creëren. Per kamer wordt vastgesteld welk tijdsbeeld bepalend is voor de inrichting. Zo krijgen we ook een Koningskamer geïnspireerd op de 19 de eeuw. We werken met een stel jonge interieurontwerpers, maar onze opdracht is niet gemakkelijk en onze ambities zijn groot. Dat wil zeggen: een modern comfort en inrichting met een vette knipoog naar het verleden. Met de huidige interieurontwerpers gaan we wel verder, maar met een wat aangepaste opdracht. En nu? We zijn nu op zoek naar de spreekwoordelijke schaap met de vijf poten, die met veel deskundigheid, ervaring en creativiteit ons en de interieurontwerpers kan verder helpen in bijzonder bij de semimuseale inrichting van de vele ruimten. De ambtelijke secretaris van het bestuur, Hans Elbersen, is projectleider voor de vele dagelijkse algemene organisatorische zaken, bijvoorbeeld de vele subsidieaanvragen. Zo is hij niet verantwoordelijk voor de bouwplannen van de tuin en burcht. Voor de binnentuin hebben we tuinarchitect Peter Verhoeff van de stichting PHB gevraagd een plan te ontwerpen en OVT architecten in bijzonder Jan Willem Zuidema uit Groningen is verantwoordelijk voor de bouw en installatiekundige zaken. De stichting Landschapsbeheer Groningen helpt ons bij de inrichting en onderhoud van de tuinen.

6 De Burcht uit de steigers Tot slot: wanneer gaat de Burcht open voor het publiek? De restauratie nadert zijn voltooiing. De oplevering verwacht ik rond de kerst, het gebouw is dan klaar. Vervolgens gaan we ons bezighouden met de inrichting, die waarschijnlijk in mei of juni 2011 gereed is. Het is ook de bedoeling om kunst en educatieprojecten in 2011 te gaan uitvoeren, die deels in de tuin worden gerealiseerd. Er is nog veel te doen. We zullen in ieder geval ook een beroep doen op het Museumhuis voor advies en ondersteuning. Reageren? De redactie ontvangt graag uw reacties of kopij. Het adres is: Museumhuis Groningen, Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen, t (050) e t.pol@museumhuisgroningen.nl