Advies Milieuraad 2016/1 Klimaatactieplan

Transcriptie

1 30 december 2015 Advies Milieuraad 2016/1 Klimaatactieplan 1 Kadering Op 12 december 2015 is het klimaatakkoord in Parijs goedgekeurd.195 landen zijn tot een akkoord gekomen waarin ze zich engageren om de opwarming van de aarde onder de twee graden Celsius te houden. Iedereen beseft stilaan dat de klimaatverandering niet langer een 'ver-van-mijn-bed'-verhaal is, maar een probleem dat we nog kunnen afremmen. Hierbij is het belangrijk om tijdig in te grijpen, vooraleer de gevolgen van de klimaatswijziging zich acuter en scherper manifesteren. Het meest belangrijke is dat iedereen hierbij een steentje kan en moet bijdragen. Vandaar dat de Milieuraad verheugd is dat dit ook lokaal ondersteund wordt. De uitwerking van een gemeentelijk energie- en klimaatactieplan voor Kalmthout, met medewerking van Igean, is hier een eerste stap in. Dit actieplan werd gerealiseerd naar aanleiding van twee engagementen : In mei 2015 heeft onze Burgemeester de Burgemeestersconvenant ondertekend, samen met vele andere burgemeesters van Antwerpse gemeenten. Het burgemeestersconvenant of de 'Covenant of Mayors' is een initiatief van de Europese commissie dat zich rechtstreeks richt naar lokale overheden. De campagne richt zich op een verlaging van de CO 2 -uitstoot op het hele grondgebied. Het Burgemeestersconvenant is de algemene Europese beweging waarin lokale en regionale overheden deelnemen door vrijwillig toe te zeggen de energie-efficiëntie en het gebruik van duurzame energiebronnen op hun grondgebied te verhogen. Door hun verbintenis beogen de ondertekenaars van het Convenant om de 20% CO 2 - reductiedoelstelling van de Europese Unie tegen 2020 te behalen en te overtreffen. Reeds eerder, dankzij de ondersteuning van de Provincie Antwerpen, was de gemeente Kalmthout, samen met andere Antwerpse gemeenten) gestart met het project rond 'Klimaatneutrale organisatie 2020' waarbij het streefdoel is om de eigen uitstoot van broeikasgassen (CO 2, CH 4 en N 2 O) tegen 2020 drastisch te verminderen. Met dit klimaatplan engageert de gemeente zich om tegen 2020 de CO 2 -uitstoot te verminderen met minstens 20%. Ze doet dat door energie te besparen, energie-efficiëntie te verhogen en het inzetten van duurzame energiebronnen. De milieuraad wenst te benadrukken dat ze graag betrokken wordt en ondersteuning wenst te bieden aan de uitvoering van het actieplan. Hierbij worden in deze nota suggesties gedaan voor onder andere bijkomende maatregelen. Het streefjaar is Daarom bevat het plan een duidelijke schets van de acties die de gemeente zal ondernemen om haar streefdoel in 2020 te bereiken. De implementatie van 1

2 het actieplan is heel belangrijk, alsook de uitwerking van een langetermijnstrategie en -visie. Dit is in het actieplan minder duidelijk uitgewerkt. Vandaar dat deze nota eveneens een suggestie doet naar de mogelijke werkwijze hiervoor. 2 Suggesties voor bijkomende maatregelen Tijdens de milieuraad 30 november 2015 en bijkomende bevraging van de milieuraadsleden tegen 7 december 2015, werden volgende suggesties gedaan voor bijkomende maatregelen : het stimuleren van autodelen (momenteel wordt dit zeer voorzichtig geformuleerd in Mob26). De gemeente zou onder andere een autodeel party kunnen organiseren / ondersteunen eventueel samen met Autopia. Dit is een laagdrempelige buurtvergadering waar geïnteresseerden bij iemand thuis samenkomen en onder begeleiding van een medewerker van Autopia het concept bespreken; heel wat wagens van de gemeentelijke vloot staan s avonds en tijdens het weekend stil. Wat als Kalmthout die nu eens ter beschikking zou stellen aan inwoners die geen eigen wagen hebben? Dat is goed voor het klimaat, voor de openbare ruimte (minder parkeerplaats nodig), en ook financieel slim (dit naar voorbeeld van andere gemeenten die dat al doen); het organiseren van groepsaankoop voor klimaatvriendelijke / energiezuinige producten zoals elektrische fietsen, energiezuinige huishoudtoestellen- eventueel via de provincie als intermediair; De drempel voor groepsaankopen kan ook verlaagd worden voor kwetsbare groepen door samen te werken met het OCMW. Zij hebben toegang tot hun netwerk en kunnen eventueel een tegemoetkoming voorzien voor deze groepsaankopen van energiezuinige huishoudtoestellen voor kwetsbare groepen; het verwarmen van huizen zorgt voor een hoge CO 2 uitstoot: dit is zelfs een groter probleem dan het elektriciteitsverbruik. Veel woningen in Kalmthout zijn slecht of onvoldoende geïsoleerd. Daarom zou het efficiënt zijn om het uitvoeren van een warmtescan van de particuliere woningen te stimuleren als aanzet tot het renoveren / isoleren van deze particuliere woningen. De gemeente Kalmthout zou een subsidie of een premie aan particulieren kunnen toekennen die hun woning met een warmtecamera laten scannen. De bewoners krijgen achteraf een technisch verslag met suggesties over hoe ze meer energie kunnen besparen. Dit is een originele manier om burgers te informeren en aan te zetten tot renovatie om de woning beter te isoleren (minder verbruik, goed voor het klimaat). Misschien kan de gemeente Kalmthout een partner zoeken om deze scans uit te voeren. Het zou ook aangewezen zijn om hierover infosessies te organiseren. Een mogelijk alternatief is dat de gemeente de scans laat uitvoeren door de verantwoordelijke voor de gebouwen met het toestel dat de brandweer in gebruik heeft (thermografie). het stimuleren van de mogelijkheid om collectief te isoleren / renoveren (bijvoorbeeld per wijk); 2

3 het stimuleren van de symbiose tussen bedrijven (afval kan grondstof zijn voor ander bedrijf, gezamenlijk transport). het stimuleren van duurzame verlichting voor bedrijven door het voorzien van premies en informatiemomenten / audits. het stimuleren van hergebruik en delen binnen de gemeente; het stimuleren van 'Donderdag Veggiedag'.zie op: (Door vleesconsumptie te verminderen, is er een drastische belangrijke daling van de CO 2 -uitstoot); het stimuleren van energie coöperatieven voor lokale energieproductie (organiseren van info avond over hoe men een energie coöperatieve kan oprichten, daadwerkelijk steunen van lokale coöperatieven etc..) of het voorzien van andere mogelijkheden voor energieopwekking op kleine schaal (compacte windturbines ter hoogte van (landbouw)bedrijven; het stimuleren van een duurzaam aankoopbeleid voor Kalmthout. Als Kalmthout iets wil aankopen, maakt de gemeente hiervoor een bestek op. Je aankopen verduurzamen, begint dus hier. Leg bij de opmaak van je bestek zoveel mogelijk de nadruk op duurzaamheid. Waar moet je op letten? Toegangsrecht en kwalitatieve selectie Voeg aantoonbare ervaring met bijvoorbeeld energiezuinig bouwen als criterium toe. Technische specificaties Neem verplichte milieueisen op zoals een milieuvriendelijk productieproces of duurzaamheidlabels. Bijvoorbeeld: een strenge energieprestatienorm (BEN-norm), verwarming op zonne-energie, eenvoudige vervanging bij IT-apparatuur, herbruikbare recipiënten voor voeding, FSC of PEFC voor hout of papier Gunningscriteria Wagens die minder uitstoten, poetsdiensten die milieuvriendelijke producten gebruiken en bedrijven die werken met meer hernieuwbare stroom kan je bijvoorbeeld met meer punten belonen. Uitvoeringsvoorwaarden Geef voorrang aan (of verplicht) levering in bulk, terugnamemogelijkheden, hergebruik en recyclage, milieuvriendelijke levering en andere manieren die de uitvoer van een levering zo duurzaam mogelijk laten verlopen. het uitwerken van een 'koolstoftaks' (hoger dan lokaal niveau). Bij de bevraging welke acties zeker moeten uitgevoerd worden, kwamen volgende items duidelijk naar voor : de inspanningen van de gemeente als 'goed voorbeeld' worden heel belangrijk bevonden (Gem). de thermografische kaart wordt als sterk instrument naar voren geschoven in sensibilisering van een hele grote doelgroep, namelijk particulieren. participatie van burgers is een noodzaak om de doelstellingen te halen (warmteverliezen van huizen etc..). Een middel om de participatie te verhogen, is het voorzien van 'Klimaatraden' per wijk, waarbij men een vrije oproep doet naar de inwoners om te participeren en suggesties te geven. 3

4 3 Budgettering Het is momenteel, op basis van het voorgelegde actieplan, niet volledig duidelijk welke financiële middelen voorzien worden voor de realisatie van dit actieplan, noch de spreiding ervan over de komende jaren ( Het kan zeer nuttig zijn om dit mee op te nemen in het actieplan om na te gaan waar de komende jaren er extra financiële inspanningen nodig zijn om de ambities en doelstellingen te verwezenlijken, alsook welke bijkomende middelen (subsidiemogelijkheden) aangesproken kunnen worden. Zo kan aangegeven worden dat het budget om het actieplan te realiseren bestaat uit: Gemeentepersoneel voor de coördinatie van gemeentelijke acties. Personeel van de ondersteunende partners (o.a. distributienetbeheerders). Gemeenten kunnen een beroep doen op Igean voor actieve ondersteuning bij het gemeentelijk klimaatbeleid. Gemeentelijke investeringen in het eigen patrimonium en het wagenpark om de voorbeeldfunctie uit te oefenen. Daarnaast investeert de gemeente ook in andere acties. Dit kan aangegeven worden met tabellen met een overzicht van de budgetten die de gemeente op dit moment in haar meerjaren-begroting hiervoor voorziet. Quickwins die de gemeente realiseert, worden opnieuw ingezet voor energieenklimaatbeleid. Bestaand budget dat al wordt ingezet voor klimaatbeleid. Externe subsidiemogelijkheden of financiële structuren, bijvoorbeeld: Europese subsidieprogramma Federale subsidies Vlaamse subsidieprogramma s (o.a. Plattelandsfonds ) Energy Performance Contracting (EPC) Crowdfunding... Om de goedkeuring en de implementatie van het actieplan niet onnodig te vertragen, kan de milieuraad er zich in vinden om een verduidelijking van de budgettaire middelen in een opvolgingsverslag weer te geven in plaats van in een aangepast actieplan. 4 Implementatie actieplan Om een optimale implementatie van het actieplan te garanderen, lijkt het zeer waardevol om intern een stuurgroep op te richten met daarin mandatarissen en vertegenwoordigers van volgende diensten: Schepen voor milieu en financiën Dienst Openbare Werken Milieudienst Afvaardiging van Igean 4

5 Afvaardiging van de milieuraad Geïnteresseerde burgers met een bepaalde expertise i.v.m. het klimaatplan (acties) De stuurgroep komt op regelmatige basis om volgende zaken te realiseren : alle acties en maatregelen opvolgen en monitoren; opvolging participatieproces; opmaak planning; verbeterpunten bespreken en andere opportuniteiten bespreken; naar het schepencollege en de gemeenteraad terugkoppelen. het mede organiseren van infosessies/ events De interne stuurgroep heeft dus zowel een beleidsondersteunende, coördinerende, adviserende als uitvoerende rol. Deze werkwijze garandeert een grote betrokkenheid. Het klimaatbeleid moet verankerd worden binnen het bestuur en wordt daarom best mee opgenomen in de meerjarenbeleidsplanning. Om de klimaatproblematiek aan te pakken, zijn traditionele beleidsconcepten en instrumenten niet genoeg. Er is aanvullend beleid nodig dat gericht is op structurele veranderingen op lange termijn. 5 Advies Milieuraad De Milieuraad vraagt om rekening te houden met bovenstaande opmerkingen en vraagt aldus : - Met welke bijkomende suggesties kan men akkoord gaan en zal men bijkomend opnemen in het actieplan? - Gaat het college van burgemeester en schepenen akkoord met het voorzien van een verduidelijking van de budgettaire middelen in een opvolgingsverslag? - Gaat het college van burgemeester en schepenen akkoord met het voorstel met betrekking tot de implementatie van het actieplan, door het voorzien van een interne stuurgroep? - Gaat het college van burgemeester en schepenen akkoord met het opstarten van klimaatraden in verschillende wijken van Kalmthout om inwoners te betrekken in het klimaatplan en om bijkomende suggesties te vragen (een soort van roadshow van het klimaatactieplan) Marc Konings Secretaris milieuraad Caroline Van Gool Voorzitter milieuraad 5