GEBIEDS GERICHTE AANPAK

Transcriptie

1 Nieuwsbrief nr. 7 - april 2003 GEBIEDS GERICHTE AANPAK W EST Z EEUWSCH-VLAANDEREN Gebiedsplan gunstig voor héél West Zeeuwsch-Vlaanderen Wij zijn eruit. Het ontwerp Gebiedsplan West Zeeuwsch-Vlaanderen is klaar. Alle leden van de gebiedscommissie gaan dit ontwerp nu met een positief advies voorleggen aan hun bestuurlijke achterban. Wettelijk is deze achterbanraadpleging niet verplicht, maar de commissie is van mening dat dit plan een zo n breed mogelijk bestuurlijk draagvlak nodig heeft. Op de laatste pagina leest u wie die leden zijn. Alle betrokken partijen krijgen ruim de gelegenheid, tot 6 juni, om hun reactie te geven op het ontwerp. De leden van de gebiedscommissie bekijken vervolgens hoe zij de opmerkingen zo goed mogelijk kunnen inpassen. Daarna volgt de grote inspraakprocedure. Deze zal waarschijnlijk eind dit jaar of begin volgend jaar van start gaan. Er verschijnt dan ook een publieksversie van het gebiedsplan. Wij hopen bij de bovenstaande procedures de wind mee te hebben. Hoe eerder de gebiedscommissie het plan aan Gedeputeerde Staten kan aanbieden ter vaststelling, des te beter het is voor West Zeeuwsch-Vlaanderen. Alle leden van de commissie zijn het er over eens dat het plan, zoals het er nu ligt, gunstig is voor héél de regio. Ons ambitieniveau ligt hoog. Het ene project staat niet los van het andere. Stap voor stap willen wij ons doel bereiken. Dat wij voor de realisatie van al die werken vijftien jaar uittrekken geeft al aan hoe veelomvattend het plan is. De commissie zal haar inspanningen vooral richten op de onderdelen van het plan, waarvoor financiële bijdragen nodig zijn van de overheden, zowel op Europees, nationaal als op regionaal niveau. Verspreid over de jaren gaat het om een investering van 340 miljoen euro. Deze investeringen zijn nodig om gebiedsaanpassingen te doen en op die manier de juiste voorwaarden te scheppen voor particuliere investeringen. Deze laatste investeringen zijn van groot belang voor de werkgelegenheid. Met als positief gevolg: een halt aan de leegloop, waardoor minder vergrijzing en een toename van de voorzieningen ontstaat. Dat de verschillende overheden door de minder goede economische vooruitzichten het financieel moeilijk hebben, is voor ons geen reden om de plannen aan te passen. Integendeel, juist nu moeten wij er met zijn allen met nog meer energie tegenaan gaan om het economisch zwakke West Zeeuwsch-Vlaanderen handvatten te geven voor een gezonde toekomst. Wij zijn ons ervan bewust, dat niet alles tegelijk en op korte termijn te verwezenlijken zal zijn. Maar als we onze doelen niet hoog stellen, doen wij de regio tekort. Daarom luidt het motto: Samen werken wij aan een waardevol West Zeeuwsch-Vlaanderen. Gert de Kok Voorzitter gebiedscommissie

2 RUIM 800 BANEN ECORYS-NEI, een bureau voor regionale en stedelijke ontwikkeling, heeft op verzoek van de Dienst Landelijk Gebied Zeeland berekend wat de economische gevolgen van het ontwerp gebiedsplan zijn voor West Zeeuwsch-Vlaanderen. Een belangrijke uitkomst van dit onderzoek is dat het bureau raamt dat er ruim 800 structurele arbeidsplaatsen bijkomen. Daarnaast zal de uitvoering van het gebiedsplan nog eens zorgen voor 575 tot 750 tijdelijke banen in de bouwnijverheid. Bij deze laatste schatting merkt ECORYS-NEI wel op dat het onzeker is in welke mate deze werkgelegenheid ook daadwerkelijk terecht zal komen bij bedrijven uit het gebied zelf. De groei van banen wordt vooral gerealiseerd door de toename van de bedrijfsterreinen (plus 500 arbeidsplaatsen). Opvallend is ook dat in de landbouw, waar door grondonttrekking 68 banen verloren gaan, de werkgelegenheid per saldo vrijwel niet zal veranderen. Het bureau voorspelt dat de gebiedsplan-maatregelen positief voor de werkgelegenheid in de landbouw gaan uitpakken. ECORYS-NEI doelt dan vooral op de heroriëntatie (toerisme) en de structuurverbetering (verkaveling). In de sector recreatie en toerisme leveren de projecten Sluis aan Zee, Cavelot en de algemene kwaliteitsverbetering straks 191 banen op. DE AGENDA 7 maart: De gebiedscommissie keurde unaniem het ontwerp gebiedsplan West Zeeuwsch- Vlaanderen goed. 6 juni: Laatste dag dat de bestuurlijke achterban van de leden van de gebiedscommissie schriftelijk zijn reactie kan geven op het ontwerp. Zomer najaar: Eventuele aanpassingen van het ontwerp. Gelijktijdig wordt een publieksversie gemaakt. Winter : Inspraakprocedure bevolking, waarna voorlopige vaststelling door de gebiedscommissie. Voorjaar 2004: Gedeputeerde Staten van Zeeland stellen het gebiedsplan West Zeeuwsch- Vlaanderen vast. Recreatie en toerisme KWALITEITSVERBETERING NOODZAKELIJK West Zeeuwsch-Vlaanderen is een aantrekkelijk gebied voor toeristen. De basis is er. Ons lange zandstrand is een topper. Ook natuur en ruimte krijgen van onze gasten hoge cijfers. Tegelijk moeten we ons realiseren dat de concurrentie in het toerisme bikkelhard is. Reizen naar exotische bestem- mingen, zoals naar Thailand, Cuba en Isla Margarita, gaan voor scherpe prijzen over de toonbank. Verweg-vakanties zijn voor veel mensen financieel bereikbaar geworden. Het zijn, hoe gek dat ook klinkt, directe concurrenten van onze regio. Vakantiedagen kun je tenslotte maar één keer opnemen. Op is op. Een mooi landschap op zich, ook met een geweldige kust, is allang niet meer voldoende om de toerist te overtuigen te kiezen voor jouw streek. Daar is meer voor nodig. Een voortdurende kwaliteitsverbetering, zowel wat betreft de accommodatie als de mogelijkheden om actief en passief te ontspannen. Omdat West Zeeuwsch- Vlaanderen een enorme sprong voorwaarts wil maken, spreekt de gebiedscommissie zelfs van een kwaliteitsslag. Op dit moment kunnen we rustig stellen dat ons aanbod van kwalitatief hoogstaande recreatiebedrijven beneden de maat is. Positieve uitzonderingen zijn er natuurlijk altijd, maar bij de

3 meeste bedrijven dringt de tijd om op de kar van de toekomst te springen. Meer groen, grotere standplaatsen en betere voorzieningen voor de gasten zijn hierbij de sleutelwoorden. Dat zal de ondernemer geld kosten (voor het behoud van zijn eigen onderneming overigens), maar het gebiedsplan schept de mogelijkheden om de nodige aanpassingen financieel aantrekkelijk te maken. Bedrijven krijgen de kans om uit te breiden. Zolang die uitbreidingen maar gepaard gaan met verbeteringen. In een aantal gevallen zal dat betekenen dat slecht gelegen bedrijven verplaatst moeten worden. Ook daar houdt het gebiedsplan rekening mee. Er zijn zoekgebieden aangewezen. Dat zijn gebieden die gedeeltelijk gereserveerd zijn voor de vestiging van nieuwe bedrijven. Het betekent dus niet dat het hele gebied beschikbaar is. Bij Nieuwvliet bijvoorbeeld is zo n zoekgebied waar bedrijven opnieuw van start kunnen gaan. In dit gebied is ook ruimte voor de vestiging van vernieuwende vormen van verblijfsaccommodatie. Daarvoor gelden wel strenge criteria, zoals maximaal 20 eenheden per hectare en het project moet aantoonbaar seizoensverlengend zijn. Andere ingrijpende recreatieprojecten (deels permanent bewoond) zijn Sluis aan Zee en Cavelot bij Cadzand-Bad. Buiten deze projecten heeft de regio nood aan nog meer recreatiewoningen. In de zone van het plattelandstoerisme is het verder mogelijk om maximaal vijf landschapscampings aan te leggen. Gezichten Ons paradepaardje, het elf kilometer lange zandstrand, krijgt in het gebiedsplan vanzelfsprekend enorm veel aandacht. Op een mooie zomerse dag bezoeken zo n dertigduizend mensen onze kust. Dat is al veel, maar op topdagen tellen we wel eens het dubbele aantal toeristen. Wat opvalt is dat het strand op sommige plekken dan overvol is, terwijl andere delen bijna leeg zijn. Bovendien heeft de gebiedscommissie geconcludeerd dat de badplaatsen nadrukkelijker moeten streven naar een eigen gezicht. Het is nu nog te veel van hetzelfde. Dat gaat veranderen. Cadzand gaat zich bewust profileren als gemoedelijke badplaats met allure, Nieuwvliet als gezellige familiebestemming, Groede mikt op de cultuurliefhebbers en Breskens zit op de beste stek om het thema culinair uit te bouwen. Om te zorgen dat er rustige en drukke strandgedeeltes ontstaan, komt er een uitgekiend parkeerbeleid. Verbetering van het huidig netwerk van wandel-, fiets- en ruiterpaden is topprioriteit. In dit kader is vooral gekeken hoe we dit netwerk kunnen uitbreiden, ook met routes voor skeelers en mountainbikers. Ook wordt gedacht aan het uitbreiden van de bestaande kanoroute. Een belangrijk uitgangspunt van het gebiedsplan is dat héél West Zeeuwsch-Vlaanderen moet kunnen profiteren van het toerisme. De kustzone én de landelijk gelegen kernen.

4 Landbouw ZORGEN VOOR HET BASISKAPITAAL De grootste aanpassing wordt gevraagd van de agrarische sector. Eeuwenlang was de landbouw de economische motor van onze regio. De boeren hebben West Zeeuwsch-Vlaanderen gemaakt. Zij zorgen voor een alsmaar wisselend tapijt van natuurlijke kleuren. Nu staan zij onder zware economische druk. West Zeeuwsch-Vlaanderen telt iets meer dan zevenhonderd agrarische bedrijven, samen goed voor 23 duizend hectaren cultuurgrond. Maar de meeste bedrijven zijn niet rendabel meer. Het zoeken naar oplossingen dringt zich op. In het belang van héél West Zeeuwsch-Vlaanderen, want een landschap zonder korenvelden en koeien in de wei kunnen wij ons niet voorstellen. Op de hoge grondprijzen, de talrijke milieu-eisen en de (te) lage prijzen die de boeren voor hun producten ontvangen, heeft de gebiedscommissie geen invloed. Wel kan zij behulpzaam zijn bij het verbeteren van de bedrijfsstructuur. In het gebiedsplan staan de mogelijkheden om sneller tot een kavelruil te komen. Nu verliezen veel boeren kostbare tijd omdat hun kavels te ver uiteen liggen. Bovendien opent het gebiedsplan mogelijkheden om enkele boerderijen plus grond figuurlijk te verplaatsen. Maar zelfs dan is het in deze moeilijke tijd de vraag of de boer met uitsluitend boeren een goed belegde boterham kan verdienen. Daarnaast hebben wij te maken met het feit dat de gemiddelde leeftijd van de landbouwers 54 jaar is en dat slechts 41 procent een natuurlijke opvolger heeft. De kans dat er (wellicht veel) landbouwgrond in de nabije toekomst vrij komt, ligt voor de hand. In hoeverre deze grond naar andere landbouwbedrijven zal gaan, hangt voor een belangrijk deel af van de prijs. De hoge grondprijs wordt door de sector als een groot knelpunt ervaren. Een nevenvoordeel van een boerderijverplaatsing is dat de gebiedscommissie de vrij gekomen grond kan gebruiken voor het realiseren van bijvoorbeeld natuur. Nevenactiviteiten Een groot aantal boeren in West Zeeuwsch-Vlaanderen zal op zoek moeten gaan naar nevenactiviteiten om het hoofd boven water te houden. Mogelijkheden liggen er voor de agrarische ondernemers in het beheren van landschap (tegen een vergoeding) en het aanbieden van toeristische producten. Het eerste is van uitermate groot belang, omdat het landschap van West Zeeuwsch-Vlaanderen ons basiskapitaal vormt (waarom wonen wij hier graag, waarom komen de toeristen...juist ja). Toerisme is al voor een toenemend aantal boeren een serieus bedrijfsonderdeel geworden. De plattelandsknooppunten (met onder andere fietsverhuur) zijn daar een voorbeeld van. De gebiedscommissie staat achter die ontwikkeling. Een andere nevenactiviteit is bijvoorbeeld winterstalling van caravans. De gebiedscommissie gaat ook initiatieven stimuleren die leiden tot milieubewuster produceren. Dat wil zij doen door het ondersteunen van marktonderzoek, van projectvoorstellen en het aanbieden van cursussen. Samenwerken is een ander punt waar de gebiedscommissie op hamert. Dat mag gerust resulteren in samenwerkingsverbanden tussen de verschillende bedrijven bij de bedrijfsvoering. Het Landbouwloket, opgericht in 1999, speelt daarbij een positieve rol. Dit loket is voor veel boeren vaak het eerste aanspreekpunt als zij zoeken naar een meer effectieve bedrijfsvoering. Bij alle plannen staat de rentabiliteit van de bedrijven voorop.

5 Overige bedrijvigheid UITBREIDING THEMATISCHE BEDRIJFSTERREINEN In de vette jaren negentig is de werkgelegenheid in Zeeuwsch-Vlaanderen nauwelijks gegroeid, terwijl dat wel gold voor de rest van Zeeland. Zonder structurele maatregelen zal die tendens zich voortzetten. Zeker nu het economisch overal wat minder gaat. Als grensregio hebben wij bovendien veel te lijden van de invoering van de euro. Veel geld wordt er niet meer gewisseld. Binnenkort komt daar de wettelijke verplichting bij om rentegegevens van de buitenlandse klanten op te geven aan de staat. Voor Vlamingen zal het dan weinig zin meer hebben om hun geld op een Zeeuws-Vlaamse bank te zetten. Onze ooit zo sterke bankpoot is aan het wankelen. Inkrimpingen in deze sector zijn al aan de gang. De horeca en de winkels zullen het wegvallen van het banktoerisme absoluut gaan merken. Het ophouden van het autoveer heeft ook veel arbeidsplaatsen gekost. Direct en indirect. En dan zitten wij nog met de negatieve spiraal van bedrijven die om verschillende redenen naar elders verhuizen. Het is de hoogste tijd om het tij te keren. Het beleid van de gebiedscommissie is er op toegespitst om de thematische bedrijfsterreinen uit te breiden. Daarvoor is 50 ha beschikbaar. Een deel daarvan (7 ha) is al toegevoegd aan het Techno Park Zeeland in Schoondijke. Andere bedrijfsterreinen die in aanmerking komen voor een positieve impuls zijn Stampershoek in de kern Oostburg en Deltahoek in Breskens. Beide hebben de potentie in zich om, net zoals Techno Park Zeeland, uit te groeien tot volwaardige bedrijventerreinen met een eigen gezicht. Deltahoek zit in de sfeer van de visserij en de (zeewaardige) jachten en Stampershoek wil vooral bedrijven aantrekken die regionaal actief zijn (groothandel, assemblage en dienstverlening). Het bedrijventerrein de Vlasschaard bij Eede heeft mogelijkheden omdat het gunstig gelegen is, vlakbij de Expresweg, ten opzichte van België. Bij Nieuwvliet is er ruimte voor een nieuw, niet al te groot bedrijvenpark voor kustgerichte bedrijven. De commissie vindt het ongewenst om bij de verschillende kernen kleinere bedrijventerreinen te laten ontstaan. Wat wel kan, en dat wil de gebiedscommissie ook stimuleren, is kleinschalige bedrijvigheid in bestaande gebouwen op het platteland. De gebiedscommissie hecht grote waarde aan de thematische uitstraling van de bedrijventerreinen. Zij kunnen samen zorgen dat West Zeeuwsch- Vlaanderen eindelijk uit het economische dal komt. Techno Park Zeeland heeft bewezen dat krachtenbundeling tal van voordelen oplevert. Op economisch vlak en in kennis. Schoon in het groen West Zeeuwsch-Vlaanderen richt zich op het aantrekken van schone industrie. Maar daar houdt het beleid niet op. Schone industrie stinkt weliswaar niet, maar een verfraaiing van de omgeving is het nu ook niet bepaald. Tenminste als je het zo laat. Daarom is er bij de inrichting van de terreinen altijd veel aandacht voor de groene aankleding. Bomen en struiken zorgen er voor dat, naast de neus, ook de ogen geen pijn lijden. De industrieparken zijn als het ware opgenomen in het landschap. De gebiedscommissie rekent er op dat de Westerscheldetunnel positieve mogelijkheden opent voor de logistieke sector. De gunstige ligging van West Zeeuwsch-Vlaanderen ten opzichte van Antwerpen en Zeebrugge moeten we kunnen uitbuiten. Verder zullen de op stapel staande herstructureringen van Cadzand en Breskens en het veelomvattende project Sluis aan Zee ongetwijfeld bedrijvigheid aantrekken.

6 Infrastructuur DUURZAAM VEILIG VERKEER De titel slaat op de naam van het project dat in 1996 van start is gegaan in West Zeeuwsch- Vlaanderen. Verbetering van de verkeersveiligheid en verhoging van de bereikbaarheid van West Zeeuwsch-Vlaanderen waren de uitgangspunten. Een structurele aanpak was hard nodig, omdat in ons gebied het aantal ongevallen met dodelijke afloop en met ernstig letsel groter was dan elders in Nederland. Daarnaast maakte de komst van de Westerscheldetunnel een aanpassing van de wegen in het gebied noodzakelijk. Een probleem dat ook dringend aangepakt moest worden was het gevaarlijk parkeren van auto s van strandbezoekers bij duinen en dijken. Ondertussen zijn al grote vorderingen gemaakt. Het project Duurzaam Veilig Verkeer (DVV) moet op 1 januari 2005 voltooid zijn. Het gebiedsplan borduurt natuurlijk verder op de ingeslagen weg van het project. Binnen het DVV wordt uitgegaan van stroomwegen. Dat zijn de slagaders die de grootste verkeersstromen verwerken. Deze komen niet voor in het kustgebied. De belangrijkste ontsluitingsweg is hier de weg van Breskens via Groede en Nieuwvliet naar Sluis. Vanaf deze weg komt een aantal afslagen naar de kust. De huidige, direct achter de duinen gelegen kustweg verliest dus zijn functie. De afslagen (slagen genoemd in het vakjargon) eindigen steevast in onthaalparkings. Dat zijn parkings met veel extra voorzieningen, zoals: sanitair, informatiepunten en de mogelijkheid tot het huren van toeristische attributen (bijvoorbeeld een bolderkar of een speelgoedtas voor de allerkleinsten). Ook het openen van een kinderdagverblijf in de buurt van deze parkings is niet uitgesloten. Verder wenst de gebiedscommissie de toegankelijkheid van de hele regio toeristisch te vergroten door de uitbreiding van wandel-, fiets- en ruiterpaden. Tegelijkertijd wordt de bewegwijzering kritisch onder de loep genomen. Huisvesting KAPITAALKRACHTIGE BEWONERS GEZOCHT Werken en wonen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Is er geen werk dan dreigt er leegloop. Zo simpel is dat. En hoe minder mensen in het dorp, hoe minder voorzieningen. Het omgekeerde gaat ook op. Waar het prettig wonen is, willen mensen graag werken. Een actief beleid om bedrijven (weer) naar onze regio te krijgen is daarom niet genoeg. Het aanbieden van passende huisvesting hoort daar ook bij. Natuurlijk komen er altijd nieuwe mensen bij, maar we zouden er graag wat meer willen hebben. Dat is nodig om ons voorzieningenniveau op peil te houden. Het streven is er op gericht om het uit te breiden. We hebben vooral behoefte aan iets meer kapitaalkrachtige bewoners. Mensen die iets te besteden hebben, zijn een belangrijke economische stimulans voor de directe omgeving. Maar dan moet je hen wel een prettig woonklimaat kunnen voorschotelen. Bij alle woonplannen van de gebiedscommissie moet buiten het gebied naar onze regio komen. Het project Sluis aan Zee is een prachtig voorbeeld van een lopend initiatief dat past in het West Zeeuwsch-Vlaanderen van de toekomst. Het project beoogt de verbinding van Sluis met de Noordzee te herstellen. Volgens de plannen komt er een jachthaven in het historisch centrum van Sluis. Verder zijn rond deze haven parkeervoorzieningen, horecagelegenheden en luxe woningen (300 wooneenheden) voorzien. Langs de vaarroute komen nieumen rekening houden met het feit dat het beleid in de kernen buiten de bevoegdheid valt van de commissie. Sluis aan Zee In principe mag er in West Zeeuwsch-Vlaanderen geen woning meer bijkomen en mag de gemeente alleen afgebroken woningen vervangen. Een uitzondering wordt echter gemaakt voor het realiseren van bijzondere woonprojecten, die met name bedoeld zijn voor mensen die van

7 we fiets- en wandelpaden. Het woonproject Cavelot bij Cadzand- Bad levert straks 250 prestigieuze wooneenheden op. Zowel voor recreatieve als voor permanente bewoning. Beide projecten zorgen ervoor dat mensen met hoge wooneisen in West Zeeuwsch- Vlaanderen blijven wonen (of er naar toe verhuizen). Landgoederen West Zeeuwsch-Vlaanderen heeft weinig architectonische uitstra- ling. Bij ons geen kapitale buitenhuizen of boerenhofsteden, laat staan kastelen. Ons landschap is onze rijkdom. Er zijn tal van unieke plekjes waar velen van dromen om daar een huis neer te mogen zetten. Voor u wilde plannen maakt, bij de meeste van ons zal het bij dromen blijven. In het plan van de gebiedscommissie is plaats voor maximaal twintig landgoederen. Elk landgoed moet minimaal zes hectare groot zijn. Daarvan dient minimaal 4,5 hectare een parkachtig karakter te hebben dat bovendien voor publiek toegankelijk is. Verder wil de gebiedscommissie beeldbepalende, karakteristieke en monumentale boerderijen behouden, die zonder steun verloren dreigen te gaan. Er worden mogelijkheden geboden om binnen extra woonruimte te creëren, bijvoorbeeld in de stal. Landschap en cultuurhistorie EERBIED VOOR HET VERLEDEN We zijn een beetje slordig omgegaan met ons landschap. Een beetje veel zelfs. Door verschillende oorzaken (zoals: schaalvergroting in de landbouw, verandering van de natuurlijke afwatering en het bouwen van woonwijken) zijn de landschapsgezichten van West Zeeuwsch-Vlaanderen steeds meer op elkaar gaan lijken. Oorspronkelijk was dat niet zo. Toen waren er, duidelijk herkenbaar, drie deelgebieden. We zetten ze even op een rijtje: het geulengebied, de eilanden en de polders. Het geulengebied met de Zwingeul en de Braakman (weliswaar buiten het plangebied) zijn beide getijdengeulen, die langzaam verzand zijn en tenslotte grotendeels ingepolderd. De Passageule vormt nog steeds de verbindende schakel tussen de twee. De eilanden zijn Het eiland van Cadzand en het Oudtlandt van Groede en Breskens. Rondom deze kernen zijn schilvormige polders ontstaan door de indijking van de schorren en de slikken. Bij de polders onderscheiden we de historische Vlaamse polders en de Zeeuwsche nieuwlandpolders (grootschalig en rationeel verkaveld). Een bijzonder cultuurhistorisch aspect in West Zeeuwsch- Vlaanderen zijn de verdedigingswerken. Sinds de komst van de Romeinen is onze streek eeuwenlang het toneel geweest van conflicten met als uitschieter de 80-jarige oorlog. Het uitgestrekte geulensysteem maakte waterlinies mogelijk en langs de geulen bouwden onze voorvaders forten en vestingswerken. Maar nogmaals, veel van de bovengenoemde zaken zijn niet of nauwelijks meer te herkennen. De grote uitdaging is om de landschapsvervuiling van vooral de afgelopen eeuw weg te poetsen. In onze toekomstogen zien we een waardevol landschap waar veel plaatsen nog getuigen van de ontstaansgeschiedenis van ons gebied. Als groene ader loopt de geulenstructuur door héél West Zeeuwsch-Vlaanderen. Duidelijk herkenbaar door, met hoge bomen, beplante dijken. Daarnaast zal de natuurlijke afwatering worden hersteld.

8 Oorspronkelijk gebeurde dat via een sluis bij de Verdronken Zwarte Polder. Daar komt mogelijk een nieuwe spuisluis. Ook de historische afwatering bij Nummer Eén (tussen Hoofdplaat en Breskens) wordt mogelijk extra geaccentueerd. Om de drie deelgebieden te accentueren roepen we de hulp van de natuur in. Rietkragen, hagen en moeras tonen aan het oog duidelijk de grenzen. Cultuurhistorische elementen in het landschap gaan we weer in ere herstellen. Naast de voor de hand liggende vestingwerken kunnen dat ook molens en monumentale boerderijen zijn. Nieuwe activiteiten in het plangebied, zoals recreatiebedrijven of bedrijfsterreinen, zullen we alleen toestaan als deze het landschap mooier maken. Daarom moeten de initiatiefnemers, vanaf de voorbereidingsfase, altijd een landschapsarchitect in de arm nemen. Water WATEROPLOSSINGEN Water. Onze vriend en vijand. Maar wat het laatste betreft beschikken we gelukkig over steeds meer mogelijkheden om de kwalijke kanten van het water de baas te kunnen. Waar staan we voor? Door klimaatsveranderingen zal op lange termijn de kans op extreme neerslag toenemen. Met als gevolg dat als we niets zouden doen bepaalde gebieden onder water komen te staan. Dat willen we natuurlijk zo min mogelijk laten gebeuren. Dat kan door de knelpunten in de afvoersituatie aan te pakken. De aanleg van ecologische verbindingszones, natuurvriendelijke oevers en het verruimen van waterlopen vergroot de waterberging in het systeem. Maar ook na deze maatregelen blijft een aantal gebieden inundatie (onderwaterzetting) gevoelig. Een alternatief is een functiewijziging naar natuur-, weide- of recreatiegebied. Mocht

9 op die plekken huizenbouw toch nodig blijken dan dient de aannemer op zijn kosten maatregelen te nemen door bijvoorbeeld het terrein te verhogen of een waterberging in het plan op te nemen. In sommige landbouwgebieden is er sprake van problemen met de waterafvoer in de winter of wateraanvoer in de zomer. Of beide. De gebiedscommissie zoekt daarvoor oplossingen, bijvoorbeeld in de vorm van stuwen. Bestaande natuurgebieden kampen nu met verdroging. Om dat tegen te gaan, onderzoekt de gebiedscommissie de mogelijkheden om de betreffende gebieden te isoleren. Ze hebben dan een stuk minder last van de uitspoeling van mineralen en bestrijdingsmiddelen. Ecologisch kan dat leiden tot een grotere soortenrijkdom. Bij het isoleren moet natuurlijk rekening worden gehouden met alternatieve waterbergingsmogelijkheden. De waterkwaliteit is een andere zorg. Dat komt niet alleen door de landbouw. Door de zoute kwel in ons gebied bevat het water veel mineralen. Dat maakt het moeilijk om de landelijke normen te halen. Positief is dat de belasting op het oppervlaktewater afneemt door het huidige beleid dat gericht is op het terugdringen van ongezuiverde afvalwaterlozingen en het gebruik van bestrijdingsmiddelen. De commissie denkt ook goede resultaten te kunnen behalen met het zoveel mogelijk verwijderen (door te baggeren) van de voedselrijke sliblaag bij het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. 9 Kustverdediging VEILIGHEID GEKOPPELD AAN RUIMTELIJKE KWALITEIT Onze Noordzeekust is prachtig. Het is heerlijk om te wandelen langs het strand, de gezonde zeelucht op te snuiven en te kijken naar de golven die zonder ophouden maar aan komen rollen. Een West Zeeuws- Vlaming houdt van de zee. Maar zelfs je beste vrienden kunnen je onaangenaam verrassen. We moeten daarom ook uitkijken voor de zee. We weten dat de zeespiegel héél langzaam stijgt. Dat betekent dat we onze sterke kustverdediging op termijn moeten aanpassen. In de Derde Kustnota van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat staan de toekomstige zwakke schakels genoemd van de Nederlandse kustverdediging. Eén daarvan is de kust tussen het Zwin en Breskens. Vanzelfsprekend worden al die zwakke schakels stevig aangepakt. In West Zeeuwsch-Vlaanderen willen we van de noodzakelijke werken dubbel profiteren. In de eerste plaats natuurlijk de verhoging van de veiligheid. Daarnaast zullen de werken ook positief uitpakken voor het landschap, de natuur, de recreatie en het toerisme. Versterking van de kust zal vooral landinwaarts gebeuren met duinen en dijken. Alleen bij Cadzand-Bad en bij Breskens heeft de gebiedscommissie een duidelijke voorkeur voor de zeewaartse optie. Het initiatief voor de kustverdediging ligt echter bij het ministerie. Op basis van allerlei rapporten zal het Rijk in 2006 besluiten hoe het de kustverdediging vorm zal geven. In dit stadium zijn de geplande dubbelfuncties, die wij zo graag willen, in principe mogelijk. Zoals: binnendijkse duinen, onthaalparkings en toevoerwegen.

10 Natuur GROEI VERTRAAGD 10 Het gaat niet best met onze natuur. De huidige gebieden worden bedreigd door verdroging en verontreiniging. Bovendien zijn de huidige natuurgebieden te klein. We weten waar de problemen liggen, we hebben zelfs de oplossingen al, nu het geld nog. In het kader van het beleid Ecologische hoofdstructuur (EHS) zijn de natuurgebieden bij ons benoemd. Onderdelen van bestaande natuurgebieden, met de kreken voorop, zijn met hun directe omgeving aangewezen als kerngebieden van nieuwe natuurgebieden. Gedacht wordt om droge en natte ecologische zones met elkaar te verbinden (robuust te maken) zodat verschillende planten- en diersoorten betere mogelijkheden krijgen om te overleven. In het kader van de bezuinigingen heeft het Rijk echter besloten om dit jaar geen geld uit te geven voor het aankopen van natuurgebieden. Dat zet een rem op onze plannen. De gebiedscommissie gaat er vanuit dat het een tijdelijke maatregel is. Op dit moment komen de doelstellingen (gepland voor 2018) niet in gevaar. Bovendien staat de EHS-trein niet stil. Zo is de inrichting tot natuurgebied van de Versche Polder en de Herdijkte Zwarte Polder in volle voorbereiding. Volgend jaar zullen deze werken voltooid zijn. De Willem Leopold Polder, een ander EHS-project, is al gerealiseerd. Naast de EHS-realisatie vermeldt de agenda de ontwikkeling van een Natte As (ook een plan van het Rijk). Deze as loopt van de Lauwerszee tot het Zwin. De bedoeling is om in het gebied van de Passageule een moeras en twee verbindingszones te ontwikkelen (de eerste naar het Zwin, de andere met de Braakman). Verschillende diersoorten, zoals de roerdomp, de otter en de grutto, zullen zich hier thuis gaan voelen. De natuurcompensatie, die voortkomt uit het project Sluis aan Zee, zal ten goede komen aan de natuurontwikkeling in het westelijk deel van het kustgebied en aan de verbetering van de brakke natuur in de Zwincorridor. De natuurcompensatie Westerschelde tenslotte levert nieuwe natte natuurgebieden op.

11 11

12 Gebiedscommissie Dhr. G.L.C.M. de Kok, provincie Zeeland Dhr. J.J. Provoost, wethouder gemeente Sluis Dhr. W.J. de Graaf, dijkgraaf Waterschap Zeeuws-Vlaanderen Dhr. E. Dekker, Agrarisch West Zeeuws-Vlaanderen Dhr. T. Kramer, natuur- en milieuorganisaties Dhr. A. Boomert, Recron Dhr. J. Bruurs, Kamer van Koophandel Dhr. W. Roose, Rijkswaterstaat Dhr. B. Holtslag, Dienst Landelijk Gebied Dhr. C. van de Does, provincie Zeeland Dhr. A.J. Middendorp, Dienst Landelijk Gebied Mevr. M.M.E. Budde-Vanhommerig, provincie Zeeland voorzitter plv. voorzitter lid lid lid lid lid lid adviseur secretaris plv. secretaris verslaglegging COLOFON Visie op West Zeeuwsch-Vlaanderen is de nieuwsbrief van de bestuurscommissie gebiedsgerichte aanpak West Zeeuwsch-Vlaanderen. Informatie over het project is verkrijgbaar bij Erik-Jan van der Meer van de coördinatiegroep, p/a Dienst Landelijk Gebied, postbus 6, 4460 AA Goes, of bij secretaris Cees van der Does van de bestuurlijke commissie, directie ruimte, milieu en water provincie Zeeland, postbus 165, 4330 LA Middelburg. De nieuwsbrief wordt drie à vier keer per jaar huis aan huis bezorgd in West Zeeuwsch-Vlaanderen. Een abonnement voor wie buiten de regio woont, is gratis te bestellen bij het provinciaal informatiecentrum, Abdij 9, postbus 6001, 4330 LA Middelburg, telefoon Exemplaren van de nieuwsbrief zijn verkrijgbaar bij: Provinciaal informatiecentrum Zeeland, Abdij 9, postbus 6001, 4330 LA Middelburg, telefoon Gemeente Sluis, telefoon Waterschap Zeeuws-Vlaanderen, telefoon Uitgave: Bestuurlijke commissie gebiedsgerichte aanpak West Zeeuwsch-Vlaanderen Redactie: T. Marees Foto s: J. Wolterbeek Vormgeving, opmaak en druk: Pieters Grafisch Bedrijf bv, Groede