Checklist dieren.. 37

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Checklist dieren.. 37"

Transcriptie

1

2 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave O.R. Tambo International Airport Ethiopian Airlines Altelekker 4 5 Wildlife College. 5 6 TUT departement voor Natuurbewaring 6 7 Moholoholo Rehabilitatiecentrum 7 8 Khamai Reptile Park. 9 9 Kruger park Tzende Rustic Camp Elephant Hall Olifantenproject EFAF in Bela bela Mokopane Biodiversity Centre Cheetah De Wildt Blyde River Canyon God s window De drie rondavels Mac mac falls Forever Resorts Blyde Canyon Laske nakke Verloren vallei nature reserve Fisheries Pretoria Pretoria Zoo Voortrekkersmuseum Lory Park Zoo 36 Checklist dieren.. 37

3 2 O.R. Tambo International Airport Oliver Reginald Tambo is de grootste luchthaven van Afrika en deze internationale luchthaven is gelegen op de rand van Johannesburg en Pretoria. Het is de belangrijkste luchthaven voor internationale en binnenlandse luchtvaartlijnen van Zuid Afrika. Deze luchthaven had vroeger een andere naam namelijk Jan Smuts Internationaal. Na de Apartheid en de komst van de eerste democratische verkiezingen in Zuid Afrika kreeg de luchthaven de naam Tambo Mbeki luchthaven. Maar wordt ook Johannesburg Internationaal genoemd. Jaarlijks komen er gemiddeld 13 miljoen passagiers langs in deze luchthaven. Figuur 1: luchthaven van Johannesburg 4 Altelekker Het jeugdkamp Altelekker is gesitueerd tussen de luchthaven en Pretoria. We kunnen er naast overnachten ook genieten van de plaatselijke keuken en ons lunchpakket voor s anderendaags bestellen. Zij die het wat te warm gekregen hebben, kunnen dit steeds corrigeren met een frisse duik.

4 5 Wildlife College Skukuza + Boma s The Southern African Wildlife College trains natural resource managers from around Africa in the expertise required to manage protected areas effectively. By providing training in skills as diverse as anti-poaching techniques, fire management, infrastructure development, geographic information systems and

5 computer skills, and community liaison, the College is passing on the knowledge needed to sustainably conserve national parks and reserves and the animals, plants and people who depend on the parks for survival. The College was established 12 years ago by WWF-SA and Peace Parks Foundation and to date has trained more than 3000 students who have continued on to become Protected Area Managers, Community Extension Officers, field guides, game rangers, and tourism officials. The ultimate vision of the College is to train professional natural resource managers to maintain Africa s biodiversity in a manner that encourages community partnerships and local socio-economic development. Lecture Halls The college has 2 thatched classrooms, the large classroom can seat 45 students and the smaller one 35 students. Both the classrooms have overhead projectors and ceiling fan. The Rufford and Mabunda Iglo lecture halls are both two smaller lecture halls. The building of the Rufford Hall was made possible through funding from the Rufford Maurice Laing Foundation and can seat 30 students. The Mabunda lecture hall was sponsored by Sanparks and can also seat 30 students. Both the lecture halls have air-conditioning. A new seminar room that can seat 20 students is currently being built and will be completed shortly. block. Accommodation The college has 52 en suite twin student rooms that all have a study area and bathroom. There are also 17 en suite tents, which were erected and built by our students again during practical infrastructure training. These tents can all sleep four and are located along the College fenceline, offering magnificent views across the veld and a real bush experience. Laundry facilities are available in each student

6 Bushpub The pub is perfect for functions and boasts seating for 60 people complete with firepit and braai facilities. The Bushpub is a new addition to the College but a very welcome one. Set among overhanging trees, the wooden decking and bar area was built by students during their Infrastructure Training program. 6 TUT, departement voor Natuurbewaring Deze universiteit werd opgericht op 1 januari Het is een fusie van de voormalige Technikon Northern Gauteng, Technikon Noord-West en Technikon Pretoria. Wat opvalt aan deze universiteit is de kwaliteit van het onderzoek en het onderwijs en de maatschappelijke betrokkenheid. Er zijn campussen in vier Zuid-Afrikaanse provincies. Jaarlijks zijn er ongeveer inschrijvingen. Vele studenten zijn ook afkomstig uit andere provincies en andere landen zoals Botswana, Zimbabwe, Namibië en Swaziland. De TUT richt zich op de duurzame, economische en sociale ontwikkeling van de Zuid-Afrikaanse regio. Zo willen ze een positieve invloed hebben op de levensstandaard van alle regio's. Ze willen ook welvaart creëren door middel van het stimuleren van innovatie en creatief denken. Dit wordt vergemakkelijkt door diverse startercentra en technologiestations. De universiteit streeft naar voortdurende transformatie waarbij ze steeds meer inspelen op de behoeften van Zuid-Afrika en het continent als geheel. Het departement natuurbehoud streeft naar drie kwalificaties: Game Ranch Management Het doel van deze kwalificatie is om de game-ranch industrie te voorzien van gekwalificeerde onderzoekers en managers. Zij kunnen dan natuurlijke hulpbronnen en de biodiversiteit beheren. Zo ontwikkelen ze ook ondernemersvaardigheden. Nature Conservation Het doel van deze kwalificatie is ongeveer dezelfde als hierboven, maar dan meer toegespitst op het natuurbehoud. Ook hier wil men gekwalificeerde onderzoekers en managers voorzien om de biodiversiteit te beheren. Ecotourism Management Deze kwalificatie heeft tot doel de eco-toeristische sector te voorzien van bevoegde gidsen, planners, touroperators, managers en onderzoekers.

7 Figuur 18: Dinner time at Moholoholo s 8 Khamai Reptile park Experienced handlers will show you some of Southern Africa's most deadly snakes, including Black and Green Mambas, Boomslang, Mozambiquan Spitting Cobras, Puff Adders and Vine Snakes.

8 There are Nile Crocodiles and Water Lizards (Leguaan). There is an amazing display of reptiles and amphibians from the rest of the world, as well as samples of most of the local herpetological "specials". There may be opportunities to get up close and personal with some of the inhabitants, including various scorpions, Baboon spiders and Puff Adders. It is owned and curated by Donald Strydom, who has appeared as the "house expert" in a number of television features on the BBC, Discovery and Animal Planet channels. A renowned Black Mamba handler, he also worked with the BBC to develop a specialised tank to enable the filming of some unique footage of the Nile Monitor Lizard (leguaan) in its natural habitat. Donald's team also runs a service to capture and relocate "problem" snakes in the area, where there is a conflict between people and reptiles.

9 At present Donald and his team capture and release over 300 problem animals each year. These include snakes, lizards, crocodiles, tortoises, frogs, spiders and scorpions. The Khamai Reptile Park has been collecting data from animals caught in the wild for the past sixteen years and has been inspired to initiate a number of research projects through HERP dedicated to the conservation of reptiles through education and research. Khamai Reptile Park runs a programme to educate local people as to the vital role snakes and other reptiles have to play in the ecosystem, and to try and dissuade people from a common "kill on sight" approach to the venomous snakes. 9 Het Krugerpark In het Zuid-Afrikaans: Nasionale Krugerwildtuin. Het Kruger Park ligt in het Noordoosten van Zuid-Afrika en grenst met Zimbabwe en Mozambique. 9.1 Geschiedenis Door de toenemende jacht met moderne wapens, was er op het einde van de 19e eeuw bescherming van de natuur nodig. De volksraad van Transvaal verbood de jacht tussen de Sabie- en Krokodilrivier. De 2e Boerenoorlog ( ) zorgde voor het einde van de natuurbescherming. In 1903 werd de Britse Majoor de eerste hoofdveldwachter van het gebied. Hij zette zich in voor uitbreiding van het park. 1926: Paul Kruger is de 1e president van Zuid-Afrika en onmiddellijk de grondlegger van het park.

10 Figuur 25: Paul Kruger 9.2 Feiten Het park is 380km lang, 60km breed en omvat 20000km². In het park zijn er 25 kampen voorzien. Enkel in de kampen is het toegelaten om uit de auto te stappen. Het Kruger Park staat gekend voor zijn Big 5: leeuw, buffel, neushoorn, olifant en luipaard. Hiernaast vind je nog giraffen, nijlpaard, impala, wilde hond, zebra In totaal zijn er 137 soorten zoogdieren, 500 soorten vogels en meer dan100 soorten reptielen te bezichtigen in het Kruger Park. Figuur 26: de Big Five!

11 10 Tzendze Rustic Camp Een overnachtingsplaats met kampeerplaats midden in de brousse. Toch al een paar beelden van de sanitaire blok : 11 Elephant Hall Een bezoek aan het wereldvermaarde olifantenmuseum. Wij laten ons (aangenaam) verrassen en genieten van the great tasks

12 12 Olifantenproject EFAF in Bela bela. EFAF staat voor Elephants For Africa Forever. Er worden tegen een kostprijs safari s aangeboden, opdat mensen de omgeving op de rug van een olifant kunnen ontdekken. Op deze manier heeft de organisatie dus ook een educatieve functie. Er wordt onderzoek gedaan naar het reukvermogen van de olifant; wat minimaal 2000 maal beter is dan dat van de mens en zo n 14 keer beter dan dat van een hond Door middel van educatie wil de EFAF het behoud van de olifant promoten. De educatie gaat op een interactieve manier, doordat mensen dicht bij de olifant kunnen komen. Op deze manier wil de EFAF ook bewijzen dat mensen en olifanten naast elkaar kunnen leven. Dankzij het goede reukvermogen van de olifant kunnen ze ingezet worden om stropers te zoeken. Daarbuiten zijn olifanten groot genoeg om rangers en materiaal mee te nemen om de stropers te kunnen vangen. Ook zijn ze erg geschikt om door de Afrikaanse wildernis, voor vele uren achtereen op zoek te gaan naar stropers. Rory Hensman traint de olifanten voor dit doel. Voor verschillende films en documentaires zijn de olifanten van de EFAF gebruikt. De olifanten van EFAF zijn afkomstig uit het wild. De dieren werden uit een groep gehaald, omdat deze groep vaak te groot was geworden voor hun omgeving. Het gaat hier dan meestal om dieren uit wildparken. Deze parken hebben te maken met een beperkt grondgebied. Indien er te veel olifanten in een park zijn is dit schadelijk voor het reservaat. Het overschot aan olifanten kan zodoende bij EFAF terecht komen.

13 Figuur 27: mud bathing Ook worden jonge olifantjes (tot 14 jaar) die zijn achtergelaten door hun familie opgenomen door het EFAF. En zullen ook olifanten die te gehecht aan mensen zijn geraakt bij het EFAF terecht kunnen komen. Het EFAF gaat er op deze manier vanuit dat de olifanten die via het EFAF getraind en gebruikt worden nog altijd veel beter af zijn dan een dode olifant. De olifanten worden getraind via een 6 stappen programma, ontwikkeld door Rory en Lindie Hensman. De training is gebaseerd op het ask and reward - systeem. Waarbij wederzijds respect tussen mens en dier groot belang heeft. Het EFAF is op meerdere plaatsen gevestigd. Zo was er een trainingskamp in Mooketsi. Zij zijn verhuisd naar Bela bela Per getrainde olifant worden 6 tot 9 mensen aangenomen. Die allemaal met dezelfde methode werken. Als de olifant door de training heen is moet ze een proef afleggen. Als ze deze met 100% doorstaat wordt ze pas gebruikt voor andere doeleinden. Op andere plaatsen zoals in Hazyview, Inkwenkwezi (Game park), Kwa Madwala Private Game Reserve en Plumari Lodge Game Reserve worden olifanten gebruikt voor safari s en interacties met mensen. Dit zijn alle officiële eindstations voor de olifanten getraind door het EFAF. Gezien er per olifant 6 tot 9 mensen nodig zijn voor de verzorging, training e.d. draagt het EFAF ook bij aan het voorzien in werkgelegenheid. Elephants for Africa forever is een organisatie in Mooketsi die een oplossing biedt voor de te groot wordende olifantenpopulatie in Zuid-Afrika. De gekozen aanpak is echter zeer omstreden. De oplossing die zij bieden bestaat er namelijk uit de olifanten op te leiden voor safari s op hun rug en dergelijke toeristenattracties. Op die manier wordt er volgens EFAF een win-win situatie gecreëerd. Enerzijds worden de olifanten goed verzorgd en moeten ze niet knokken om hun plaats in een territorium op te eisen en om aan voldoende voedsel te geraken, anderzijds vormen ze een bron van inkomsten voor de trainers en organisatoren van de safari s. Dierenrechtenactivisten argumenteren echter dat deze methode niet verschilt van circussen die hun olifanten kunstjes aanleren voor het plezier van hun publiek.

14 Zij vinden dat de dieren uitgebuit worden en dat er naar andere oplossingen moet gezocht worden. Een feit is dat er te veel olifanten op te weinig land voorkomen. De plaatselijke bevolking wil geen grond opgeven om deze dieren wat meer ruimte te bieden. Vaak worden de olifanten die toch te dicht in de buurt komen zelfs gedood en wordt het ivoor op de zwarte markt verkocht. Het Elefants for Africa forever project wordt geleid door Rory Hensman. Met zijn 20 jaar ervaring in het opleiden van olifanten wordt hij ook wel eens the African elephant whisperer genoemd. Of deze opleiding een goede oplossing vormt voor het probleem van de overpopulatie, zullen we voor onszelf moeten uitmaken bij ons bezoek aan de organisatie. Men kan het probleem echter niet meer ontkennen en de situatie kan en mag niet blijven aanslepen Riverside Wildlife Rehabilitation Centre...Conserving our wildlife for future generations REHABILITATION PROGRAM Due to the listing of the baboon (Papio ursinus), vervet monkey (Cercophitecus aethiops) red jackal (Canis mesomelas), caracal (rooikat) (Felis caracal) and bush pig (Potamochoerus porcus) species as "VERMIN" or "PROBLEM" animals by the South-African Provinces, it has been the cause of huge misconceptions. As a result the vervet monkey, baboon and predatory species in South Africa are misunderstood (due to the stigma attached to them being listed as "VERMIN"), it has given them a bad image in the eyes of the public and the farming communities. Because of the exploitation and abuse of these listed and other wildlife species, the RIVERSIDE WILDLIFE REHABILITATION CENTRE (RWRC) was founded and developed. With a specially designed program we provide a temporary sanctuary for vervet monkeys and other wildlife casualties that have been taken out of the wild and kept in captivity or being used as pets. It is common knowledge that wild animal species do

15 not make good household pets especially the vervet monkey biting the family, friends and breaking nearly all ornaments and other valued household items. At this point they lose their cuteness and the owners must get rid of them, with very limited options. Either to be handed over to the Authorities and other organizations to be killed or to be used in biomedical research laboratories. In our rehabilitation program we use the natural instincts of adult females to assist with the fostering of babies in the program. We went further and developed electrified steel wire mesh enclosures incorporating natural plants, trees and shrubs, in which we are able to rehabilitate the vervet monkeys and other wild animals in a natural environment. Side View of Cape Eclosure & Intro (R) Baboons Foraging in Enclosure Introducing this method we have opened a window into the vervet monkey (Cercophitecus aethiops) and other wildlife species' behavior. This window allows us to observe the secret life of this remarkable yet most misunderstood non-human primate, and other species undergoing rehabilitation. Our projects demand long studies especially with the vervet monkeys. Our initial study of the vervet monkey troop and other species dynamics was the classroom in which we gained hands on experience from which our introduction techniques were developed. RWRC is committed and devoted to the study of the vervet monkey and other wildlife species. In return we can use and offer this knowledge for the betterment and survival of any vervet monkey or other wild animal species once becoming endangered. Because of our wildlife rehabilitation success rate we identified the need to educate human species that is the main cause of the depletion of nature and its inhabitants. Therefore RWRC does not only deal in the welfare of wildlife, it is committed to educate the public, especially the youth, underprivileged and disabled as well as international students and volunteers in sustainable utilization of all natural resources. With natural rehabilitation enclosures measuring more than 6 Ha and

16 presently housing more than 500 monkeys and other wildlife species RWRC is not only the biggest primate rehabilitation centre in South Africa, but the biggest vervet monkey rehabilitation centre in the world, the only privately owned centre not receiving Corporate or Government funding! Home The Ranch Shop Schools Rates Gallery Map/Directions Daily Tours: Would you like to see our crocodiles at close range and in action? Agatha Crocodile Ranch offers daily tours and feeding shows between 09:00 and 16:00, Monday to Sunday. Our comprehensive tours last about 1 to 1½ hours and we promise to bring you some great excitement. We offer a personalized crocodile tour, therefore we do not have a specific feeding time. We rather cater to your needs by providing a highly personalized tour and feeding show (weather permitting) upon arrival. Included in the tour is a comprehensive address covering the history, behaviour, conservation and breeding of the Nile crocodile, followed by a feeding show and guided tour of the breeding dam and enclosures. Touch a Baby Croc: Don t you think it is a little risky touching a fully grown crocodile, big guy? Now you have the opportunity to touch a baby crocodile. Don t be mistaken they can still deliver a stinging bite if not handled properly! Don't worry! Sam will make sure that they keep their teeth to themselves.

17 Feed a Crocodile: Do you want to feed a live crocodile yourself? Agatha Crocodile Ranch offers you that opportunity. See Our Living Legends: Some of our legends include Stompie, Milan, Rufus, John and Linky. Rufus is currently our biggest crocodile and 4,2 meters long and approximately 35 years old. Our Legends are certainly our biggest tourist attraction.

18 13 Mokopane Biodiversity Conservation Centre Het Mokopane Biodiversity Conservation Centre is onderdeel van de National Zoological Gardens of South Africa. Deze laatste is een van de grootste dierentuinen van Zuid-Afrika en is weer onderdeel van The National Research Foundation (NRF). Via subsidies steunt deze organisatie allerlei verschillende initiatieven die met onderzoek en wetenschap te maken hebben. Deze organisatie valt dan weer onder het Ministerie van Wetenschap en Technologie (Department of Science and Technology) Er zijn twee biodiversiteitcentra die bij de National Zoological Gardens horen, waaronder die in Mokopane, maar er is er ook nog een in Lichtenburg. Deze laatste ligt op zo n 2,5 uur rijden richting het zuidwesten vanuit Pretoria. Ook hoort het Emerald Animal World bij deze organisaties. Dit is voornamelijk een dierentuin. Figuur 23: Slaaptijd Het Mokopane Biodiversity Conservation Centre is opgericht in 1981 door de National Zoo. Het ligt op zo n 2 uur rijden van Pretoria. Het is een 1300 hectare groot park, waar niet alleen (inheemse) dieren uit Afrika worden gehuisvest maar ook dieren uit Zuid-Amerika en Zuidoost Azië. 125 Het stadje Mokopane heet ook wel Potgietersrus, vernoemd naar een leider van de Voortrekkers; Henry Potgieter. In 2002 werd de naam veranderd; de stad is nu vernoemd naar Chef Mokopane; een leder van de Nbele gemeenschap uit de 19e eeuw. Het stadje ligt in de provincie Limpopo, de noordelijkste provincie van Zuid-Afrika In het Mokopane Biodiversity Conservation Centre worden verschillende dieren gekweekt, waaronder de zwarte neushoorn (of puntlipneushoorn), lemuren (of maki s), roan antilope en de tsessebe antilope. Buiten de kweek van bedreigde dieren is dit centrum ook een plek voor onderzoek, educatie en recreatie.

19 Figuur 24: Zwarte neushoorn Het Mokopane Biodiversity Conservation Centre heeft recentelijk ook meegewerkt aan een project rond de Roodsnavel ossenpikker (Buphagus erythrorhynchus). Samen met andere organisaties zijn een aantal dieren uit het wild gevangen. Dit was een onderdeel van het Oxpecker programma van het Endangered Wildlife Trust. De dieren werden tijdelijk bij het Mokopane Biodiversity Conservation Centre geplaatst, totdat ze, geringd, weer uitgezet werden op andere plaatsen. Door het verplaatsen van de vogels hopen de organisaties een gezondere populatie van Roodsnavel ossenpikkers te verkrijgen. Buiten dat het Mokopane Biodiversity Conservation Centre, een plek is waar dieren gehouden en gekweekt worden, kan er ook gelogeerd worden in huisjes of op de camping en zijn er tours met of zonder gidsen te ondernemen doorheen het park. 14 Cheetah De Wildt Het park: In 1971 werd het park Cheetah Dewildt opgericht, met als doel alle bedreigde wilde diersoorten te kweken en weer in het wild vrij te laten. De Cheetah was eens een met uitsterven bedreigde diersoort, er waren nog slechts 700 jachtluipaarden in Zuid-Afrika te vinden. Maar over de jaren heen werden er 600 welpen gekweekt. In het park zijn er buiten Cheetahs ook andere diersoorten te zien zoals de wilde hond, de bruine Hyena, de serval, suni antilope, de blauwe en de rode duiker, de bontebok, riverine konijn en gieren, ook de zeldzame Egyptische gier.

20 Figuur 28: Cheetah Het centrum is gelegen tussen het Magali gebergte. Het adres is 14 Jane Road, Buccleuch (Sandton). Dit fokprogramma van de Cheetah is het enig Cites fokprogramma over heel de wereld. De cheetah staat bekend als het snelste landdier ter wereld. Hij leeft in droge, open savanne gebieden en in struikgebieden. Zolang er voldoende prooien zijn kan hij gemakkelijk overal overleven, liefst met aanwezigheid van enkele schuilplaatsen vanwaar hij zijn prooi kan besluipen. Ondanks dat de Cheetah beschermd is door Cites, er verschillende fokprogramma s zijn, dat ze in de meeste Zuid-Afrikaanse landen niet meer mogen gedood worden en dat hun huid niet meer mag verkocht worden, blijft de populatie toch dalen. Veel geschikte leefgebieden gaan verloren omdat deze worden gebruikt voor het houden van vee. Er is ook een zeer geringe genetische diversiteit, waardoor ze zeer kwetsbaar zijn voor inteelt en ziektes Telling Het aantal Cheetah s is moeilijk om te tellen, voornamelijk omdat ze vrij verlegen zijn en dus ook zeer moeilijk te vangen, Wanneer ze zich op privaat eigendom bevinden kunnen ze nog moeilijker benaderd worden, en ook een dicht begroeide omgeving helpt hier ook niet. Er worden drie technieken gecombineerd om de telling, betrekkelijk betrouwbaar, te doen De bevraging (van bewoners) Vangen, merken, tweede vangst + camera controle Door een zeer verschillende vlekkenpatroon en de kentekens die bij de vangst op het lichaam worden geplaatst kunnen de Cheetah s herkend worden Studies aan de hand van radiohalsbanden Aan de hand van de halsbanden kunnen de cheetah s opgespoord worden en kan er ook bepaald worden met hoeveel ze samen leven Herplaatsing van Cheetah s

21 Wanneer landbouwers geen Cheetah s in de buurt van hun boerderij willen, kunnen de Cheetah s gevangen worden en worden ze herplaats in een beschermde omgeving. De Cheetah s worden grondig onderzocht zodat ze allen op een genetische gezonde manier in de beschermde, geïsoleerde omgeving kunnen leven. Maar deze herplaatsing brengt toch nog problemen mee, Cheetah s hebben een territorium, wanneer een Cheetah wordt weggenomen uit zijn territorium staat er al meteen een andere Cheetah klaar om het territorium van zijn voorhanger in te palmen. En zo staan ze in rijen om territoriums van elkaar af te nemen. Dus uiteindelijk blijft de boer Cheetah s op bezoek krijgen. Wanneer een Cheetah wordt herplaats kan de boer nog niet zeker zijn dat het die Cheetah was die zijn veestapel bedreigde Oplossingen voor het overschot aan cheeta s Het doodschieten van de Cheetah s Vergiftigen door vergiftigde karkassen Maar dit vergif verspreid zich dan doorheen de voedselketen. Ze kunnen dan de dode Cheetah of enkel zijn huid verkopen, maar daarbij halen ze nooit de opbrengst mee, die ze verloren zijn door toedoen van de Cheetah. Figuur 29: Cheetah De Wildt Andere oplossingen Het houden van honden tussen de veestapel Deze waken tegen de kleinere roofdieren, maar de hond is wel een prooidier voor onder andere de leeuw en de hyena, daarom moet de boer eerst onderzoeken met welke predator hij te maken heeft. Een herder

22 Mensen zijn nog steeds het meest schrikwekkend voor de roofdieren Elektrische draad rond de weilanden Er worden hokken geplaatst waar runderen kunnen kalveren, de kalven blijven in deze hokken, ze worden enkel s morgens even buiten gelaten waar de runderen hun voederen, daarna moeten ze terug in de hokken. Zonder hokken beschermen de runderen hun kalven wel, maar als ze gaan grazen verbergen ze deze tussen struikjes. Dit is het voornaamste moment waarop de kalven door de roofdieren worden gevangen. Kalf seizoenen, er zijn 2 kalfseizoenen: één in januari en één in juni. Zo hebben de boeren meer controle over de koeien, hebben ze meer zich op het aantal kalven. Zonder deze kalfseizoenen weten de boeren niet hoeveel koeien drachtig zijn, kunnen de koeien om het even waar kalven, bij moeilijkheden tijdens de kalving zullen de boeren niets in de aten hebben. Cheetah breeding centre werd gevestigd in 1998 als satelietfeciliteit van het centrum. Dit bevindt zich in de uitlopers van de Waterberg. Hier kunnen het jachtluipaard en de wilde honden ongestoord hun gang gaan. Het Cheetah breeding centre wil de overleving op lange termijn verzekeren van het jachtluipaard en de wilde hond. Mensen kunnen dit centrum helpen door een dier te adopteren. Het geld dat u daarin besteed wordt gebruikt voor voedsel, veterinaire zorg en het onderhoud van de omgeving waarin de dieren leven. In het Cheetah breeding centre bevinden zich het jachtluipaard, de wilde hond, de caracal, de serval, de afrikaanse wilde kat en gieren. De afrikaanse wilde kat -ondersoort van de wilde kat -voorouder van de huiskat -bruingele/grijze vacht -poten zwartgestreept -kop-romplengte 45-73cm -staartlengte: 20-38cm -3-6,5kg -6-18kg De serval -enige soort uit het geslacht Leptailurus -middelgrote katachtige met zeer lange poten -geelbruine vacht -onregelmatige tekening van zwarte strepen en vlekken -kop-romplengte:67-100cm -staartlengte:24-35cm

23 De caracal -wordt ook woestijnlynx genoemd (pluimpjes oren) -pluimpjes:waarschijnlijk om gehoor te versterken -achterpoten langer dan voorpoten -gelig roodbruine vacht -kop-romplengte: 62-91cm -staartlengte: 18-34cm -8-19kg 15 De Blyde River Canyon nabij Bourke s Luck Potholes

24 The Blyde River Canyon is the third largest canyon (26km wide) worldwide, after the Grand Canyon (USA) and the Fish River Canyon in Namibia. The canyon itself, situated in Mpumalanga, is part of the northern part of the Drakensbergen. There are waterfalls (Berlin and Lisbon), the Pinnacle, God's Window, Wonderview, Bourkes Luck Potholes (with a fascinating display of the wildlife and geology of the canyon) and several viewpoints, the best-known is The Three Rondavels/Three Sisters.

25 Figuur 12: Blyde River canyon At the meeting point of the Blyde River (river of joy) and the Treur River (river of sorrow) water erosion has created one of the most phenomenal geological phenomenon in South Africa. The potholes are cylindrical holes in the stone river base caused by long-duration erosion. The Bourke s Luck Potholes have taken thousands of years to form these strange cylindrical sculptures carved by swirling water. The smooth red and yellow rocks contrast with the dark pools. Figuur 13: Bourke s Luck Potholes The rich and varied plant life is influenced by extreme climate, a range of altitudes and various soil conditions. This variety of plant life supports an equally rich and varied fauna. Klipspringer and dassies find food and shelter in rocky areas. Blyde River Canyon Nature Reserve is one of the few areas of montane grassland in Mpumalanga that still exists. The grasslands consists of more than 1000 flora species in the reserve. The grassland supports grey

26 rhebuck and the rare oribi as well as rodents, reptiles, seed-eating birds and plenty of insects. Kudu prefer the cover of wooded bushveld and bushbuck and bushpig move amongst the luxuriant growth on the riverbanks. Hoe de rivieren Blyde en Treur aan hun namen zijn gekomen is ook weer een verhaal apart en dus permitteer ik mij om in even in het Nederlands verder te gaan. In 1844 was een groep pioneers bij een rivier neergestreken. De leider van de groep, Hendrik Potgieter, ging met een paar mannen naar Lourenço Marques (tegenwoordig Maputo). Op de verwachte tijd waren ze nog niet terug. De achtergebleven mannen hebben nog een aantal weken gewacht maar gingen er toen vanuit dat ze tijdens de lange, gevaarlijke reis waren omgekomen. De rivier waar ze hun kamp hadden opgeslagen noemden ze daarom Treur. Ze trokken vervolgens verder en na een aantal dagen kwamen zij uit bij een andere rivier. Hier ontmoeten ze alsnog Potgieter en zijn mannen, die oponthoud hadden gehad. De blijdschap werd geuit door deze rivier de naam Blyde te geven. 16 God s Window Situated on the Drakensberg escarpment in Mpumalanga is God s Window. Just one look down and you will understand why it is called "God's Window". Figuur 14: God s window

27 With magnificent views, canyons, rock formations and waterfalls, God's Window is truly an area of breathtaking scenic splendour. It is no wonder that Mpumalanga is known as Paradise Country! Gods Window is so called for the panoramic view of the Lowveld more than 900 m down into lush indigenous forest clad ravine. The majestic cliffs plunge over 700 meters to the Lowveld and the private game reserves which have made the area one of South Africa's main wildlife destinations. God's Window is a small part of a 250km long earthwork of sheer cliffs and extravagant beauty. One can observe the hills and forests as far as the eye can see. In fact, it seems as if one can see forever! 17 De drie rondavels Andere bijzondere geologische vormen in de Blyde River Canyon zijn de Three Rondavels. Deze drie ronde heuvels hebben veel gelijkenissen met de traditionele hutten van de Xhosa-stam. Ze zijn door de erosie van zacht gesteente onder een soort kap van harder gesteente komen te liggen. Het lijkt alsof de 'daken' van de heuvels zo boven de kloof uitsteken. Figuur 15:3 rondavels 18 Mac Mac Falls The 65 m high Mac Mac Falls in the Mac Mac River is a declared National Monument. This waterfall was originally a single stream, but gold miners blasted it with dynamite to divert the river in an attempt to work the rich gold-bearing

28 reef over which it plunges. It is named in commemoration of the many Scottish descendants who died in their obsessive search for gold in this area. Figuur 16: Mac Mac Fall s 19 Forever Resorts Blyde Canyon Panoramisch en idyllisch uitzicht.

29 20 Laske Nakke De camping Laske Nakke (ek kan, ek sal) biedt ons de ruimte onze tentjes op te slaan. Bovendien wordt hier de veldkeuken geïnstalleerd en kunnen we van elkaars kookkunsten proeven.

30 21 Verloren Vallei Nature Reserve Zuid-Afrika bestaat sinds 1994 niet meer uit vier, maar uit negen provincies. De voormalige provincie Cape werd opgedeeld in de Northern Cape, Western Cape en Eastern Cape. Oranje Vrijstaat werd hernoemd tot Freestate en Natal werd hernoemd tot KwaZulu-Natal. Transvaal werd ten slotte opgedeeld in de provincies Mpumalanga, Limpopo, Northwest en Gauteng. Mpumalanga heeft een oppervlakte van km2 en inwoners. Ermelo, Lydenburg, Middelburg, Piet Retief, Volksrust en Witbank zijn slechts enkele belangrijke steden. Nelspruit - de hoofdstad - ligt centraal. Figuur 10: Bewoner van de Steenkampsberg Ten noordwesten van de hoofdstad vinden we het dorpje Dullstroom terug. Dit dorp ligt hoog in de bergen en is de enige plaats in Zuid- Afrika waar de iep en de beuk in relatief grote aantallen voorkomen. Het dorp is in 1883 gesticht en benoemd door Wolterus Dull, een Nederlandse immigrant. Dertien kilometer meer naar het noorden ligt het Verloren vallei Nature Reserve. Het reservaat hectaren groot - is gelegen in een ongerept gebied bij het plateau van Steenkampsberg. Open graslanden en draslanden vormen er het landschap. De relatieve hoge hoeveelheden regen dragen bij tot het aanzwellen van de heldere, kronkelende rivieren. Het reservaat heeft zijn naam te danken aan de vele mistbanken die er in de zomer het zicht wegnemen. De Verloren vallei Nature Reserve is het enige reservaat in Zuid-Afrika waar de drie soorten kraanvogels (blauwe kraanvogel, hals-kwab kraanvogel en gekroonde kraanvogel) samen voorkomen. Voor de Zuid- Afrikanen is de kraanvogel een belangrijk (land)symbool. Figuur 11: Blauwe kraanvogel Grote aantallen bloeiende plantensoorten en zeldzame vogelsoorten maken van de Verloren vallei een waardevolle plaats. Verscheidene soorten gladiolen, aloë, orchideeën worden in grote aantallen teruggevonden tussen de maanden november en januari. Verschillende soorten vogels, zoals ibissen,

31 piepers, graszangers, secretarisvogels vonden hier hun geschikte habitat. In 1995 werd een project opgestart om de hals-kwab kraanvogel te beschermen. Men gaat eieren van de kraanvogels verzamelen en uitbroeden met behulp van een broedmachine. De één week oude kuikens worden samengebracht in een specifiek, afgebakend deel van het reservaat. Ze worden er grootgebracht zonder enig contact met de mens. Verzorgers zijn verplicht om kraanvogelpakken aan te trekken zodat de vogels zich niet gaan focussen op hen. De vogels worden opnieuw in het wild losgelaten wanneer ze zes maanden oud zijn. Met dit project hoopt men de minderende populaties een handje te helpen. Kleine antilopes, steenbokken en reebokken vinden we in grote aantallen terug. Hun predators, zoals de hyena, caracal en jakhals vormen een gekend beeld in het landschap. De zebra, gnoe en blesbok zijn recent geherintroduceerd in het reservaat. Vlinders zorgen voor een kleurrijke omgeving. Ze kunnen er zich tegoed doen aan de vele soorten bloemen. 22 Fisheries In de streek van Lydenburg bezoeken we een aantal visprojecten waar we ook les krijgen.

32 23 Pretoria De stad dankt zijn naam aan voortrekker Andries Pretorius. In 2005 stelde de Zuid-Afrikaanse commissie voor aardrijkskundige namen voor om de naam Pretoria te wijzigen in Tshwane. En dit om het zwarte karakter van Zuid-Afrika te benadrukken. Veel plaatsen of monumenten dragen nog de naam van blanke voortrekkers of herinneren aan de kopstukken van de apartheidspolitiek. De naamsverandering werd ingevoerd na maart 2008 en werd bestreden door voornamelijk de Afrikaanse boeren (van Nederlandse en Duitse afkomst) en de meeste Engelsen in Pretoria. Alleen het stadshart mag nog Pretoria noemen. De stad wordt wel eens Jacaranda City genoemd, dit komt door de aanwezigheid van Jacaranda-bomen die zich langs de straten bevinden. Figuur 2: laan met Jacaranda s Pretoria is de bestuurlijke hoofdstad van Zuid-Afrika (de wetgevende hoofdstad is Kaapstad en de gerechtelijke is Bloemfontein). Pretoria ligt in de provincie Gauteng en heeft rond de inwoners. Pretoria ligt ongeveer 50 km ten noorden van Johannesburg. Sinds 2000 maakt de stad bestuurlijk deel uit van de gemeente Tshwane (veel groter dan Pretoria en bijna 2 miljoen inwoners telt). Meer dan ¾ van de bevolking in Pretoria is blank. Ongeveer 60% spreekt thuis Afrikaans, 20% spreekt Engels. De minderheidstalen zijn Noordelijk Sotho en Tswana. Figuur 3: Paul Kruger

33 In de stad staat het voortrekker monument, het huis van Paul Kruger (grondlegger Kruger Park en 1ste president ZAF) en het Union Building. Figuur 4: Union building 24 Pretoria Zoo De zoo van Pretoria of The national zoölogical gardens of South-Africa werd in 1899 opgericht door de toenmalige directeur van het Staatsmuseum, Dr Jan Boudewyn Gunning. Dr. Gunning hield een collectie vogels en andere dieren in de achtertuin van het museum die bedoeld waren om op te zetten en ten toon te stellen in het museum. Hij had echter andere plannen met de dieren.

34 Figuur 6: Olifant in Pretoria Zoo Hij wist dat de republikeinse overheid in 1895 de boerderij Rus in Urbe overgekocht had met de bedoeling daar een dierentuin te starten, en Dr. Gunning wachtte op de kans om zijn levende museumdieren naar deze plek te brengen. In 1899 kreeg hij die kans wanneer de Boerenoorlog begon en de jonge mannen die Rus in Urbe bezaten weg gingen om deel te nemen aan de oorlog. Dr. Gunning moedigde de bewoners, die rond het museum woonde aan om te klagen over de geur en geluidsoverlast die de dieren veroorzaakten rond het museum. Al zeer snel kreeg hij de toestemming om enkele dieren naar Rus in Urbe over te brengen. Dit was het nederige begin van wat we nu als de nationale zoo kennen. Dr. Gunning was directeur van de zoo van 1899 tot Pretoria zoo kreeg een nationale status in 1916 onder leiding van de toenmalige directeur Dr. Alwin Karl Haagner. Hoewel de zoo weinig geld had om nieuwe dieren aan te kopen, liet Dr. Haagner toe de zoo te gebruiken als stop - over punt voor dieren uit Afrika, die op weg waren naar zoo s in Europa. Zo konden bezoekers toch nog genieten van exotische dieren. De 3de directeur, Dr. Rudolph Bigalke deed dienst van 1927 tot Veel uitbreidingsprojecten gebeurden onder zijn ambt waaronder de aanleg van de bergbiotoop verblijven in het noorden van de zoo. Deze verblijven betekenden

35 het einde van kleine kooien voor dierentuindieren. Figuur 7: Pretoria zoo De modernisatie van de zoo ging verder onder het leiderschap van de 4de directeur, Dr. Frank Brand. Zijn filosofie was dat dieren niet alleen in kleine verblijven mochten opgesloten worden. Voor hem moesten de dieren in een zo natuurgetrouw mogelijk verblijf tentoongesteld worden. Hij was ook tegen het gebruik van dieren voor entertainment, het trainen en spelen met de dieren werd dus ook niet meer toegelaten. Nu is de zoo in het bezit van enkele dochterparken, zoals The emerald animal World en een biodiversity conservation centre in Mokopane, die ontstaan zijn uit de nood naar het kweken van bedreigde diersoorten. Pretoria zoo maakt deel uit van het NRF (National Research Foundation), een instelling die onderzoeksprojecten op alle vlakken van de maatschappij, evenals natuur onderzoeksprojecten steunt. De zoo is met zijn oppervlakte van 85 hectare de grootste zoo van Zuid Afrika en staat in de top tien van s werelds beste dierentuinen. De Zoo ontvangt per jaar meer dan bezoekers per jaar en heeft een wandelpadlengte van ongeveer 6 km. Ook herbergt de zoo Zuid-Afrika s derde grootste collectie van exotische bomen. De Verenigde Naties hebben 2010 uitgeroepen tot het Internationale Jaar van de Biodiversiteit. Het is een viering van het leven op aarde en van de waarde van biodiversiteit voor ons leven. De wereld is uitgenodigd om in 2010 maatregelen te nemen om de verscheidenheid van het leven op aarde: de biodiversiteit te beschermen.

36 De National Zoological Gardens of Zuid-Afrika heeft een verklaring ondertekend ter ondersteuning van de World Conservation Union (IUCN) aan partner in zijn "Countdown 2010" campagne. De campagne draait rond toezeggingen die werden gemaakt in 2002 op de Wereldtop over duurzame ontwikkeling in Sandton, Johannesburg over de oorzaken van het verlies aan biodiversiteit 25 Voortrekkersmonument Figuur 30: Voortrekkersmonument Op 16 december 1838 werd de Slag bij Bloedrivier gestreden. Een kleine 500 voortrekkers en hun knechten vochten toen tegen een Zoeloeleger van ongeveer man. De hele strijd kwam voort uit een misverstand in verband met de eigendom over een stuk land. Ondanks hun minderheid wonnen de voortrekkers het gevecht, mede dankzij hun Laager (= een cirkel van ossenwagens), hun geweren en hun motivatie. Volgens de overlevering kleurde de Ncome-rivier rood door het bloed van de gevallen Zoeloekrijgers, waardoor de voortrekkers de rivier omdoopten tot Bloedrivier. 16 december werd vanaf dan herdacht als Dingaansdag, Geloftedag of Dag van de Eed. Vandaag de dag is het nog steeds een Zuid-Afrikaanse feestdag maar de naam werd, onder invloed van de eerste democratische verkiezingen in 1994, veranderd in Herenigingsdag of Dag van de Verzoening (Reconciliation Day). 100 jaar na de Slag bij Bloedrivier (op 16 december 1938) begon men op Monumentkoppie, net buiten Pretoria, met de bouw van het Voortrekkermonument. In 1949 werd het monument ingehuldigd in het bijzijn

37 van de toenmalige eerste minister Daniel François Malan. Het Voortrekkermonument werd zo gebouwd dat de zon ieder jaar, op 16 december, klokslag 12 uur, een monumentale plaat, gelegen in een crypte, verlicht waardoor het opschrift Ons vir jou Suid-Afrika leesbaar wordt. Het monument is 40 meter hoog en men heeft zeer bewust gekozen voor Zuid- Afrikaanse bouwmaterialen, afgezien van het Italiaans marmeren interieur. Het ligt bovendien in een tropische tuin die heel wat inheemse planten, bomen en bloemen herbergt. Het geheel wordt omsloten door een muur, opgebouwd uit 64 granieten replica van de ossenwagens waarmee de Voortrekkers in 1836 de Kaap verlieten om zich te vestigen in de Transvaal en de Oranje Vrijstaat. Het bronzen standbeeld van de Voortrekker-oermoeder met kind, dat nog steeds de toegangspoort tot Monumentkoppie siert, is van de hand van de bekende Zuid- Afrikaanse beeldhouwer Anton van Wouw. Figuur 30: Voortrekker-oermoeder In het Voortrekkermonument bevindt zich de 30 meter hoge Heldenhal met een 92 meter lange, door Romano Romanelli vervaardigde, marmeren muurgravure die de belangrijkste gebeurtenissen uit de Grote Trek en de Slag bij Bloedrivier uitbeeldt. Het monument behoort tot de top tien van cultuurhistorische bezienswaardigheden in Zuid-Afrika en is het meest bezochte erfgoed in de provincie Gauteng.

38 26 Lory Park Zoo in Midrand Lory Park Animal en Owl Sanctuary is gelegen in Midrand, Johannesburg en herbergt vele inheemse dier- en plantensoorten. Het park fungeert in de eerste plaats als opvangcentrum voor (wilde) vogels. Naast het grote aanbod aan (roof)vogels, is er ook een groot aantal zoogdieren en reptielen te bezichtigen; zoals leeuwen, tijgers, luipaarden, bavianen, leeuwen, slangen, lemuren, krokodillen, leguanen Figuur 5: Kim Hiltrop in Lory Park Zoo De curator van het park, Eddy van Eck, verzamelde al verschillende vogels vanaf zijn veertiende. Zijn interesse ging vooral uit naar lori s en kaketoes. Midden jaren 90 was zijn verzameling lori s de grootste van het zuidelijk halfrond. Ondertussen heeft hij een wereldwijde reputatie opgebouwd bij andere fokkers, mede dankzij zijn goede kweekresultaten. Hij realiseerde zich echter dat Zuid-Afrika niet echt beschikte over een plaats waar het publiek, en belangrijker nog, schoolgaande kinderen vogels in hun natuurlijke habitat konden bewonderen. Hij opende Lory Park met als voornaamste doel kinderen wat meer bij te leren over het belang van (het herstel van) het milieu. Ondertussen is het park uitgegroeid tot een volwaardige dierentuin dankzij de toevoeging van enkele andere dieren.

39 English common name Scientific name Dutch name Waterbirds (orde (-ae) of familie (-es)) Watervogels cormorant Phalacrocoracidae (familie)aalscholvers African darter Anhinga rufa Afrikaanse slangenhalsvogel Reed cormorant Phalacrocorax africanus Afrikaanse dwergaalscholver White breasted cormorant Phalacrocorax carbo lucidus Witborst aalscholver Heliornithidae fuutkoeten African finfoot Podica senegalensis watertrapper Sandgrouse Pteroclidiformes zandhoenders Double-banded sandgrouse pterocles bicinctus dubbelbandzandhoen Plover Charadriidae Plevieren Three banded plover Charadrius tricollaris driebandplevier Familie Jacanidae Jacana s African jacana Actophilornis africana Grootlangtoon / lelieloper / lotusloper Curlew? Burhinidae Grielen Water thick-knee (Afr: Water Burhinus vermiculatus Watergriel dikkop) Spotted thick-knee Burhinus capensis Kaapse Griel Lapwing (plover) Kievitten African wattled lapwing Hoplopterus Lelkievit Blacksmith lapwing Vanellus armatus Smids plevier Crowned lapwing Vanellus coronatus Diadeemkievit White-crowned lapwing Vanellus albiceps Witkruinkievit Bronze-winged courser Rhinoptilus chalcopterus Bronsvleugelrenvogel Temminck s courser Cursorius temminckii Temmincks renvogel Podicipedidae Little grebe (Dabchick) Tachybabtus ruficollis Dodaars Threskiornithidae Futen Ibissen African sacred ibis Threskiornis aethiopicus (Afrikaanse) heilige ibis African spoonbil Platalea alba Afrikaanse lepelaar Glossy ibis Plegadis falcinellus Zwarte ibis Hadedah ibis Bostrychia hagedash Hagedesh ibis Parelhoen Crested guineafowl Guttera pucherani Kroonparelhoen Helmeted guineafowl Numida meleagris Helmparelhoen Hamerkop Scopus umbretta Hamerkop Common moorhen Gallinula chloropus waterhoen Black crake Amaurornis flavirostra Zwart porselijnhoen Ciconiidae Abdim s stork Ciconia abdimii Abdims ooievaar African openbil Anastomus lamelligerus Afrikaanse gaper Saddle-billed stork Aphippiorhynchus Zadelbekooievaar Woolly-necked stork Ciconia episcopus Withalsooievaar Black stork Ciconia nigra Zwarte ooievaar Marabou stork Leptoptilos crumeniferus Maraboe Ooievaars

40 White stork Ciconia ciconia Witte ooievaar Yellow-billed stork Mycteria ibis Afrikaanse Nimmerzat Ardeidae Black heron / black egret Egretta ardesiaca Zwarte reiger Cattle egret Bubulcus ibis Koereiger Great (white) egret Casmerodius albus Grote zilverreiger Little egret Egretta garzetta Kleine zilverreiger Black-headed heron Ardea melanocephala Zwartkopreiger Goliath heron Ardea goliath Reuzenreiger mega-species van kleine reigers: little heron, little green heron, Green-backed heron and mangrove heron Butorides virescens, striata Grey heron Ardea cinerea Blauwe reiger Purple heron Ardea purpurea Purperreiger Squacco heron Ardeola ralloides Ralreiger Recurvirostridae Black-winged stilt Himantopus himantopus Steltkluut Reigers Kleine, Kleine groene, Groene, Mangrove reiger African snipe / Ethiopian snipe Gallinago nigripennis Afrikaanse snip Greater painted snipe Rostratula benghalensis goudsnip Kluten Snip Ganzen African pygmy goose Nettapus auritus Afrikaanse dwerggans Egyptian goose Alopochen aegyptiacus Nijlgans Spur-winged goose Plectropterus gambensis Sporengans Anatidae Eenden African black duck Anas Sparsa Afrikaanse zwarte eend Cape teal Anas capensis Kaapse taling Comb duck / Knobbilled duck Sarkidiornis melanotos Knobbeleend Red-billed teal Anas erythrorhyncha Roodsnavelpijlstaart White-faced (whistling or tree) duck Dendrocygna viduata Witwangfluiteend of witwangboomeend Pelecanidae Pelikanen Great white pelican Pelecanus onocrotalus Roze pelikaan Pink-backed pelican Pelecanus rufescens Kleine pelikaan

41 English common name Scientific name Dutch name (orde (-ae) of familie (-es)) Black collared barbel Lybius torquatus Zwarthalsbarbet Crested barbel Trachyphonus vaillantii Kuifbarbet Acacia pied barbel Tricholaema leucomelas Bonthoutkapper African pygmy kingfisher Ceyx pictus Afrikaanse dwergijsvogel Brown-hooded kingfisher Halcyon albiventris Bruinkapijsvogel Giant kingfisher Megaceryle maxima Reuzenijsvogel Grey-headed kingfisher (grey Halcyon leucocephala Grijskop-ijsvogel hooded kingfisher) Half-collared kingfisher Alcedo semitorquata Kobaltijsvogel Malachite kingfisher Alcedo cristata Malachiet ijsvogel Pied kingfisher Ceryle rudis Bonte ijsvogel Striped kingfisher Halcyon chelicuti Gestreepte ijsvogel Woodland kingfisher Halcyon senegalensis Senegalijsvogel Grey go-away bird (grey lourie) Corythaixoides concolor Vale of grijze toerako Purple-crested turaco Tauraco porphyreolophus Purperkuiftoerako (purplecrested lourie) Burchell s coucal Centropus burchelli Burchells spoorkoekoek Brown-headed parrot Poicephalus cryptoxanthus bruinkoppapegaai Cape parrot Poicephalus robustus Kaapse papegaai Narina trogon Apaloderma narina Bosloerie Green woodhoopoe (redbilled woodhoopoe) Greater scimitarbill or common scimitarbill (scimitarbilled woodhoopoe) African hoopoe Phoeniculus purpureus Rhinopomastus cyanomelas Senegal boshop (Groene Kakelaar) Afrikaanse hop Bearded woodpecker Dendropicos namaquus Baardspecht Bennett s woodpecker Cardinal woodpecker Dendropicos fuscescens Kardinaalspecht Golden-tailed woodpecker Campethera abingoni Goudstaartspecht Diderik cuckoo Great spotted cuckoo Jacobin cuckoo Klaas s cuckoo Levaillant s cuckoo Red-chested cuckoo Crested francolin Francolinus sephaena Kuiffrankolijn

42 Natal francolin Francolinus natalensis Natalfrankolijn Swainson s spurfowl Francolinus swainsonii Swainsons frankolijn Broadbilled roller Eurystomus glaucurus Breedbekscharrelaar European roller Coracias garrulus Europese scharrelaar Lilac-breasted roller Coracias caudata Vorkstaartscharrelaar Purple roller Coracias Naevia roodbruinscharrelaar Harlequin quail Coturnix delegorguei Harlekijnkwartel Kori bustard Ardeotis kori Kori trap Black-bellied bustard or korhaan Lissotis melanogaster Zwartbuiktrap Red-crested korhaan Eupodotis ruficrista Zuidafrikaanse kuiftrap African green-pigeon Treron calva Afrikaanse papegaaiduif African mourning dove of Streptopelia decipiens Treurtortel mourning collared-dove Emerald-spotted wood-dove Turtur chalcospilos Smaragdvlekduif Laughing dove Streptopelia senegalensis Palmtortel Red-eyed dove Streptopelia semitorquata Rood-oog Duif Cape or ring-necked turtle dove Streptopelia capicola Kaap tortel Namaqua dove Oena capensis Langstaartduif (Maskerduif)

43 English common name Scientific name Dutch name (orde (-ae) of familie (-es)) Cape vulture or griffon Gyps coprotheres Kaapse gier Hooded vulture Necrosyrtes monachus Bruine gier (Kapgier) Lappet-faced vulture Torgos tracheliotus Oorgier White-backed vulture Gyps africanus Witruggier White-headed vulture Trigonoceps occipitalis Witkopgier Secretarybird Sagittarius serpentarius Secretarisvogel African crowned eagle Stephanoaetus coronatus Kroonarend Martial eagle Polemaetus bellicosus Vechtarend Tawny eagle Aquila rapax Savannearend Wahlberg s eagle Hieraaetus wahlbergi Wahlberg-arend African fish-eagle Haliaeetus vocifer Afrikaanse zeearend Long-crested eagle Lophaetus occipitalis Afrikaanse zwarte kuifarend African hawk-eagle Hieraaetus spilogaster Afrikaanse havikarend Bateleur Terathopius ecaudatus Bateleur Black-chested snake-eagle Circaetus pectoralis (zwartborst slangenarend) (blackbreasted snake eagle) Brown snake-eagle Circaetus cinereus Bruine slangenarend Lizzard buzzerd Kaupifalco monogrammicus Hagedisbuizerd Steppe buzzard Buteo buteo vulpinus Steppebuizerd African cuckoo-hawk Aviceda cuculoides Afrikaanse koekoekswouw Black sparrowhawk Accipiter melanoleucus Zwarte havik Little sparrowhawk Accipiter minullus Afrikaanse dwergsperwer Lanner falcon Falco biarmicus Lannervalk Black-shouldered kite Elanus caeruleus Grijze wouw Yellow-billed kite Milvus migrans parasitus geelsnavelwouw African harrier-hawk (gymnogene) Polyboroides typus Kaalkopkiekendief African goshawk Accipiter tachiro Afrikaanse havik Amur falcon Falco amurensis Amoerroodpootvalk (Eastern redfoot kestrel) Dark chanting goshawk Melierax metabates Donkere zanghavik Gabar goshawk Micronisus gabar gabarhavik Lesser kestrel Falco naumanni Kleine torenvalk Rock kestrel Falco rupicolus (?) Afrikaanse torenvalk (?) Shikra (little banded Accipiter badius Shikra

Basic Itinerary days, 19 nights: 40 students, 7 staff (47)

Basic Itinerary days, 19 nights: 40 students, 7 staff (47) Basic Itinerary 2013 20 days, 19 nights: 40 students, 7 staff (47) Date SLEEP DESTINATION 10/03/2013 Sunday Altelekker Arrive at airport 9h40 flight BA57, lunch at Altelekker and tour around Rietvlei Dam

Nadere informatie

2 O.R. 3 4 5 6 7 8 9 10 11 TUT,

2 O.R. 3 4 5 6 7 8 9 10 11 TUT, Inhoud 2 O.R. Tambo International Airport... 3 3 Ethiopian Airlines... 4 4 Pretoria... 4 5 Pretoria Zoo... 6 6 Altelekker... 8 7 Voortrekkersmonument... 9 8 Lory Park Zoo in Midrand... 11 9 Coal mine Middelburg...

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Dag 1. Hluhluwe. Accommodatie:

Dag 1. Hluhluwe. Accommodatie: Dag 1. Hluhluwe Aankomst Richardbay Airport waar wij klaar zullen staan met onze Land Rover Defenders en u naar ons verblijf in Hluhluwe zullen brengen. Hier kunt u even bijkomen van de reis. S Avonds

Nadere informatie

Eindejaarsreis Zuid Afrika. Bachelor Biotechnologie Afstudeerrichting Dierenzorg Maart februari 2008.

Eindejaarsreis Zuid Afrika. Bachelor Biotechnologie Afstudeerrichting Dierenzorg Maart februari 2008. Eindejaarsreis Zuid Afrika. Bachelor Biotechnologie Afstudeerrichting Dierenzorg Maart 2009 15 februari 2008. Bedoeling. Exotische fauna aanbieden in de bush. Gebracht door lokale experten. Culturele kruisbestuiving

Nadere informatie

Reading comprehension: The Tropical Rainforest

Reading comprehension: The Tropical Rainforest Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Patricia Termeer 05 februari 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/71971 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

1. O.R. Tambo International Airport

1. O.R. Tambo International Airport Studiereis Zuid-Afrika 2012 0 1. O.R. Tambo International Airport Oliver Reginald Tambo is de grootste luchthaven van Afrika en deze internationale luchthaven is gelegen op de rand van Johannesburg en

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

Rondreis Zuid Afrika & Swaziland

Rondreis Zuid Afrika & Swaziland Rondreis Zuid Afrika & Swaziland Dag 1 Nelspruit Aankomst in Johannesburg. Hier staat een huurauto voor u klaar bij Europcar. Vervolgens rijdt u naar Nelspruit. U verblijft hier in een mooi gelegen lodge

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland 1. Londen In Londen kunnen gebruikers van een scootmobiel contact opnemen met een dienst

Nadere informatie

Bridge: we spelen minimaal 6/7 avonden bridge onder NBB-gekwalificeerde wedstrijdbegeleiding. Meesterpunten volgens geldende schaal.

Bridge: we spelen minimaal 6/7 avonden bridge onder NBB-gekwalificeerde wedstrijdbegeleiding. Meesterpunten volgens geldende schaal. Dagprogramma 16-daagse Rondreis 'Skitterend' Zuid-Afrika in samenwerking met KRAS Reisroute vertrek 2 oktober 2015 Dag 1: Vliegreis Amsterdam Johannesburg. Dag 2: Aankomst Johannesburg. Johannesburg Pretoria

Nadere informatie

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition)

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) L. A. te Winkel Click here if your download doesn"t start automatically

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

Uw mening telt! Onderwerp: aankondiging vragenlijst wel of niet afsluiten groene hoven. Beste bewoner(s),

Uw mening telt! Onderwerp: aankondiging vragenlijst wel of niet afsluiten groene hoven. Beste bewoner(s), Uw mening telt! Is het afsluiten van de groene hoven een goed idee? Wij horen het graag van u. Vanaf maandag 11 juni komen enquêteurs bij u langs om u daarover een aantal vragen te stellen. Onderwerp:

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education *8258262135* DUTCH 0515/04 Paper 4 Writing May/June 2017 1 hour Candidates answer on the Question

Nadere informatie

Preschool Kindergarten

Preschool Kindergarten Preschool Kindergarten Objectives Students will recognize the values of numerals 1 to 10. Students will use objects to solve addition problems with sums from 1 to 10. Materials Needed Large number cards

Nadere informatie

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

Vergelijken in het Engels

Vergelijken in het Engels Vergelijken in het Engels Om te vergelijken in het Engels, moet je de verschillende trappen van vergelijking kennen. Er bestaat een stellende trap (de basis: bijvoeglijk naamwoord), een vergrotende trap

Nadere informatie

Vanuit Johannesburg vliegt u tegen middennacht terug naar Nederland.

Vanuit Johannesburg vliegt u tegen middennacht terug naar Nederland. THE BIG 5 Hieronder hebben wij een verlengingsoptie voor de Wijn-Spijs reis uitgewerkt. Als u voor deze optie kiest blijft u 6 dagen langer in Zuid- Afrika. U vliegt naar Johannesburg om van daaruit op

Nadere informatie

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information Activant Prophet 21 Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information This class is designed for Customers interested in upgrading to version 12.0 IT staff responsible for the managing of the Prophet 21 system

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education *5131550995* FIRST LANGUAGE DUTCH 0503/02 Paper 2 Writing May/June 2016 2 hours Candidates answer

Nadere informatie

Reisgids eindejaarsreis

Reisgids eindejaarsreis Reisgids eindejaarsreis Professionele bachelor agro- en biotechnologie, afstudeerrichting Dierenzorg 2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Overzichtskaart... 2 Programma (onder voorbehoud)... 3 1. O.R.

Nadere informatie

Zuid Afrika 2014. vogel safari

Zuid Afrika 2014. vogel safari vogel safari Zuid Afrika 2014 programma: we bezoeken in de provincies Gauteng, KwaZulu-Natal en Limpopo alléén maar toplocaties. En ook het beroemde Kruger National Park ontbreekt natuurlijk niet op deze

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 0 - -19 1 WELCOME TO SUNEX DISTRIBUTOR PORTAL This user manual will cover all the screens and functions of our site. MAIN SCREEN: Welcome message. 2 LOGIN SCREEN:

Nadere informatie

B1 Woordkennis: Spelling

B1 Woordkennis: Spelling B1 Woordkennis: Spelling Bestuderen Inleiding Op B1 niveau gaan we wat meer aandacht schenken aan spelling. Je mag niet meer zoveel fouten maken als op A1 en A2 niveau. We bespreken een aantal belangrijke

Nadere informatie

Verslag van onze vakantie in Zuid-Afrika van 17 september t/m 2 oktober 2011

Verslag van onze vakantie in Zuid-Afrika van 17 september t/m 2 oktober 2011 Verslag van onze vakantie in Zuid-Afrika van 17 september t/m 2 oktober 2011 Op 17 september 2011 zijn wij, Jan en Tillie van Wijk met onze bovenburen Ann Nielissen en Jan Böhmer van Schiphol naar Johannesburg

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training 9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je

Nadere informatie

SUPPORT A NOBLE PROJECT

SUPPORT A NOBLE PROJECT Ecumenical Patriarchate Orthodox Metropolis of Belgium Exarchate of The Netherlands and Luxemburg SUPPORT A NOBLE PROJECT it s a unique opportunity AN ORTHODOX CHURCH FOR AMSTERDAM The Orthodox Metropolis

Nadere informatie

Externalisering van het migratiebeleid en de schaduwzijde van de EU-Turkije Deal.

Externalisering van het migratiebeleid en de schaduwzijde van de EU-Turkije Deal. Externalisering van het migratiebeleid en de schaduwzijde van de EU-Turkije Deal. Ilse van Liempt, Sociale Geografie en Planologie, Universiteit Utrecht 1 Een ramp? Een crisis? Ilse van Liempt, Sociale

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

AN URBAN PLAYGROUND AFSTUDEERPROJECT

AN URBAN PLAYGROUND AFSTUDEERPROJECT AN URBAN PLAYGROUND 2005 Het vraagstuk van de openbare ruimte in naoorlogse stadsuitbreidingen, in dit geval Van Eesteren s Amsterdam West, is speels benaderd door het opknippen van een traditioneel stadsplein

Nadere informatie

4,9. Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december keer beoordeeld

4,9. Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december keer beoordeeld Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december 2010 4,9 210 keer beoordeeld Vak Engels 1. cybercity wheelchair computers older Holland friends Nigeria shop tea 2. 1= false 2= true 3= true 4= false

Nadere informatie

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering. De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen

Nadere informatie

Taco Schallenberg Acorel

Taco Schallenberg Acorel Taco Schallenberg Acorel Inhoudsopgave Introductie Kies een Platform Get to Know the Jargon Strategie Bedrijfsproces Concurrenten User Experience Marketing Over Acorel Introductie THE JARGON THE JARGON

Nadere informatie

TE HUUR. Maliestraat CA Den Haag. 950 p.m. ex.

TE HUUR. Maliestraat CA Den Haag. 950 p.m. ex. TE HUUR Maliestraat 18 2514 CA Den Haag 950 p.m. ex. KENMERKEN Prijs 950 p.m. ex. Postcode 2514 CA Ligging Aan rustige weg, In centrum Woningtype Benedenwoning Woonruimte 40m² Inhoud 120m³ Kamers 1 Oplevering

Nadere informatie

Land Rover op de bres voor behoud neushoorns

Land Rover op de bres voor behoud neushoorns Land Rover op de bres voor behoud neushoorns Land Rover spant zich dezer dagen in Londen op bijzonder wijze in voor het behoud van de bedreigde Afrikaanse neushoorn. De autobouwer neemt deel aan de Rhino

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

Land Rover op de bres voor behoud neushoorns

Land Rover op de bres voor behoud neushoorns Land Rover op de bres voor behoud neushoorns Land Rover spant zich dezer dagen in Londen op bijzonder wijze in voor het behoud van de bedreigde Afrikaanse neushoorn. De autobouwer neemt deel aan de Rhino

Nadere informatie

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ In MyDHL+ is het mogelijk om van uw zendingen, die op uw accountnummer zijn aangemaakt, de status te zien. Daarnaast is het ook mogelijk om

Nadere informatie

Kruger National Park Safari

Kruger National Park Safari Kruger National Park Safari 4 dagen, kampeerreis Deze reis is ook beschikbaar als kleine groepsreis (max 12 reizigers), zie voor de actuele prijzen de website. Maaltijden: Startpunt rondreis: Eindpunt

Nadere informatie

possessive determiners

possessive determiners personal pronouns possessive determiners SirPalsrok @meestergijs Ik = I (altijd met een hoofdletter schrijven) I am William. I have no brothers or sisters. I play tennis and love to play videogames. I

Nadere informatie

This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact.

This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact. This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact. Subject: 1010 De houdernaam voor #domeinnaam# is veranderd / Registrant of #domeinnaam# has been changed

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education *7715461843* FIRST LANGUAGE DUTCH 0503/02 Paper 2 Writing May/June 2017 2 hours Candidates answer

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Paper 4 Writing May/June hour

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Paper 4 Writing May/June hour *9572620256* Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 0515/04 Paper 4 Writing May/June 2015 1 hour Candidates answer on the Question

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

You probably know animals can have best friends too. But what do you think about these special friendships?

You probably know animals can have best friends too. But what do you think about these special friendships? 1 Animal friends read Lees de tekst. Waar gaat deze tekst over? Animal friends You probably know animals can have best friends too. But what do you think about these special friendships? Look at this mouse

Nadere informatie

150 ECG-problemen (Dutch Edition)

150 ECG-problemen (Dutch Edition) 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse Click here if your download doesn"t start automatically 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse 150 ECG-problemen

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education *6934808096* FIRST LANGUAGE DUTCH 0503/02 Paper 2 Writing May/June 2018 2 hours Candidates answer

Nadere informatie

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen?

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen? De firewall van de Speedtouch 789 (wl) kan niet volledig uitgeschakeld worden via de Web interface: De firewall blijft namelijk op stateful staan

Nadere informatie

Dag 1. Hluhluwe. Accommodatie: Maaltijden: Diner en ontbijt. Hluhluwe Game Reserve

Dag 1. Hluhluwe. Accommodatie: Maaltijden: Diner en ontbijt. Hluhluwe Game Reserve Dag 1. Hluhluwe Aankomst Richardbay Airport waar wij klaar zullen staan met onze Land Rover Defenders en u naar ons verblijf in Hluhluwe zullen brengen. Hier kunt u even bijkomen van de reis. S Avonds

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017 www.iuscommune.eu INVITATION Ius Commune Masterclass 22 June 2017 Amsterdam Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers,

Nadere informatie

Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet.

Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet. Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet. General: Please use the latest firmware for the router. The firmware is available on http://www.conceptronic.net! Use Firmware version

Nadere informatie

BB: Bed & Breakfast inclusief; FB: vol pension & 2 safaris per dag; DBB: dinner, bed & breakfast inclusief

BB: Bed & Breakfast inclusief; FB: vol pension & 2 safaris per dag; DBB: dinner, bed & breakfast inclusief Accommodatie Bestemming Basis 1 City Lodge OR Tambo OR Tambo BB 2 Dar Amane 3 Dar Amane Blyde River Canyon Blyde River Canyon 4 Elephant Plains Sabi Sands FB 5 Elephant Plains Sabi Sands FB 6 Reilly's

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

betrekkelijke voornaamwoorden

betrekkelijke voornaamwoorden betrekkelijke voornaamwoorden SirPalsrok @meestergijs I bought a house. The house has 3 bedrooms. Mr. Schultz plays tennis. He is my English teacher Een betrekkelijk voornaamwoord kan van 2 zinnen 1 zin

Nadere informatie

Kruger National Park Safari

Kruger National Park Safari Kruger National Park Safari 4 dagen, accommodatiereis Deze reis is ook beschikbaar als kleine groepsreis (max 12 reizigers), zie voor de actuele prijzen de website. Maaltijden: Startpunt rondreis: Eindpunt

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition)

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Ron Schipper Click here if your download doesn"t start automatically Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit

Nadere informatie

TE HUUR: Prinsengracht 731 D 1017 JX Amsterdam P/M. Super luxury apartment in top location. Netland Makelaars

TE HUUR: Prinsengracht 731 D 1017 JX Amsterdam P/M. Super luxury apartment in top location. Netland Makelaars TE HUUR: Prinsengracht 731 D 1017 JX Amsterdam 2.750 P/M Super luxury apartment in top location Netland Makelaars 2 netlandmakelaars.nl INLEIDING Super luxury apartment of ca 105 m² with six windows to

Nadere informatie

Holistic resilient delta design

Holistic resilient delta design Holistic resilient delta design Theory Practice Lessons A Holistic approach Den Haag New Orleans New York Rotterdam 1 Resilience is more than climate adaptation 100resilientcities.org 2 Bangladesh 3 Ecological

Nadere informatie

Interactieve fictie: Games maken en schrijven. Mienke Droop, Radboud Universiteit Karly van Gorp, Marnix Academie

Interactieve fictie: Games maken en schrijven. Mienke Droop, Radboud Universiteit Karly van Gorp, Marnix Academie Interactieve fictie: Games maken en schrijven Mienke Droop, Radboud Universiteit Karly van Gorp, Marnix Academie Aanleiding van het project Vragen van de scholen (Bonaventura Leiden en St. Gregorius Utrecht):

Nadere informatie

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. OPEN TRAINING Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. Philip Meyers Making sure to come well prepared at the negotiation

Nadere informatie

ANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm!

ANT S KINGDOM Here is some advice for setting up your Master Ant Farm! ANT S KINGDOM Master NL EN Instructies Mierenboerderij Master Bedankt voor je bestelling van de Mierenboerderij Master. De beste keus! Installatie NL Naast de informatie die te lezen is in ons boekje

Nadere informatie

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op! Benodigdheden:!!

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op!  Benodigdheden:!! WildPeacockOmslagdoek VertalingdoorEerlijkeWol. Hetgarenvoorditpatroonisteverkrijgenopwww.eerlijkewol.nl Benodigdheden: 4strengenWildPeacockRecycledSilkYarn rondbreinaaldnr8(jekuntnatuurlijkookgewonebreinaaldengebruiken,maar

Nadere informatie

PROGRAMMA 18 daagse golfreis (selfdrive) Johannesburg, Nelspruit, Sabi Sand Game Reserve, Hazyview, Tzaneen en Sun City

PROGRAMMA 18 daagse golfreis (selfdrive) Johannesburg, Nelspruit, Sabi Sand Game Reserve, Hazyview, Tzaneen en Sun City PROGRAMMA 18 daagse golfreis (selfdrive) Johannesburg, Nelspruit, Sabi Sand Game Reserve, Hazyview, Tzaneen en Sun City dag 1 tot en met dag 2 Johannesburg Vanavond arriveert u op Johannesburg International

Nadere informatie

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency NETWORK CHARTER 1 WHAT IS THE EREK NETWORK? EREK stands for the European Resource Efficiency Knowledge Centre, a vibrant platform to enable and reinforce businesses and especially small and medium sized

Nadere informatie

De Levende Gevel. Een richting voor innovatie en de ontwikkeling van de toekomst

De Levende Gevel. Een richting voor innovatie en de ontwikkeling van de toekomst De Levende Gevel Een richting voor innovatie en de ontwikkeling van de toekomst A letter from nature Dear., Our life knows no boundaries, we live together. You live in me and I live in you! I not only

Nadere informatie

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability The role of mobility in higher education for future employability Jim Allen Overview Results of REFLEX/HEGESCO surveys, supplemented by Dutch HBO-Monitor Study migration Mobility during and after HE Effects

Nadere informatie

Nieuw thema: Thema: Dieren. Van 14 februari tot 11 maart 2011. Week 7 maart- 11 maart:

Nieuw thema: Thema: Dieren. Van 14 februari tot 11 maart 2011. Week 7 maart- 11 maart: Nieuw thema: Thema: Dieren. Van 14 februari tot 11 maart 2011 Week 14 feb. 18 feb. : Week 21 feb. 25 feb.: Week 28 feb-4 maart: Week 7 maart- 11 maart: dieren op het land dieren in de lucht dieren in de

Nadere informatie

Update Empowermentproject Awasi Kenia september 2013

Update Empowermentproject Awasi Kenia september 2013 Update Empowermentproject Kenia september 2013 Het Empowerment-project in Kenia van de Rotaryclub Rhenen-Veendaal begint aan de derde fase: een derde en laatste bezoek, met een Empowerment workshop voor

Nadere informatie

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick Example Dutch language lesson Demonstrative Adjectives Close: dit and deze `dit' agrees with `het' and is used to indicate objects that are close, like `this' in English. `deze' agrees with `de' and is

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 0515/04 Paper 4 Writing For Examination from 2015 SPECIMEN PAPER Candidates answer on the Question

Nadere informatie

CHROMA STANDAARDREEKS

CHROMA STANDAARDREEKS CHROMA STANDAARDREEKS Chroma-onderzoeken Een chroma geeft een beeld over de kwaliteit van bijvoorbeeld een bodem of compost. Een chroma bestaat uit 4 zones. Uit elke zone is een bepaald kwaliteitsaspect

Nadere informatie

Toetsonderdeel R T1 T2 I Totaal aantal items Totaal aantal punten. Totaal percentage (%)

Toetsonderdeel R T1 T2 I Totaal aantal items Totaal aantal punten. Totaal percentage (%) Toetsonderdeel R T1 T2 I Totaal aantal items Totaal aantal punten A Vocabulary 2 6 8 8 B Vocabulary 2 4 2 8 8 C Grammar 2 5 1 8 8 D Grammar 1 8 1 10 10 E Grammar 3 7 10 10 F Grammar 1 7 8 8 G Grammar 7

Nadere informatie

FOR SALE. Willemstraat 64 G 2514 HN Den Haag k.k.

FOR SALE. Willemstraat 64 G 2514 HN Den Haag k.k. FOR SALE Willemstraat 64 G 2514 HN Den Haag 275.000 k.k. FEATURES Price 275.000 k.k. Zipcode 2514 HN Type Penthouse Garage Payed, Permit Living Surface 49m² Volume 156m³ Rooms 2 Acceptance in consultation

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education *3745107457* Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 0515/03 Paper 3 Speaking Role Play Card One 1 March 30 April 2015 Approx. 15 minutes

Nadere informatie

Joop Polder. Artipico Art Gallery

Joop Polder. Artipico Art Gallery Artipico Art Gallery was born in 1939 in The Hague, in The Netherlands. He graduated from several academies of visual arts in Europe and has successfully worked as an artist for many years. gets his inspiration

Nadere informatie

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Online Resource 1 Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Journal: Higher Education Authors: Anja J. Boevé, Rob R. Meijer, Roel J. Bosker, Jorien

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

Global TV Canada s Pulse 2011

Global TV Canada s Pulse 2011 Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For

Nadere informatie

Kids in the Bush. Dag 1

Kids in the Bush. Dag 1 Kids in the Bush Dag 1 Dag 2 Het is mogelijk om, vóór vertrek naar Bushveld Retreat in de provincie Limpopo, een fietstour te maken door Soweto, de zwarte wijk van Johannesburg, met lunch in een lokaal

Nadere informatie