Evaluatierapport. Pilot Ontsluiting collectie verhalen van Poolse Nederlanders

Transcriptie

1 Evaluatierapport Pilot Ontsluiting collectie verhalen van Poolse Nederlanders 19 december 2016

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Achtergrondinformatie... 4 Bibliotheek Maasbree De pilot... 5 Doel van de pilot... 5 Stap 1: Interviews... 5 Stap 2: Digitale ontsluiting... 6 Stap 3: Fysieke ontsluiting... 7 Stap 4: Communicatie... 7 Stap 5: Evaluatie Investering Conclusie Wat heeft de pilot de bibliotheek opgeleverd? Aanbevelingen aan bibliotheken die ook aan de slag willen met dit pilot idee

3 1. Inleiding In de regio Peel en Maas wonen veel Poolse arbeidsmigranten. Wat weten we van deze mensen? Waarom zijn ze hier komen werken en wonen? Waar komen ze vandaan en hoe zijn ze in Nederland terecht gekomen? Hoe was hun leven in Polen en hoe anders is dat nu ze hier wonen? Om hier meer informatie over te geven aan Nederlandse én Pools inwoners in deze regio heeft de Bibliotheek Maas en Peel in samenwerking met Cubiss levensverhalen verzameld van Poolse vrouwen. Collecties en contentcuratie Het project Collecties en contentcuratie uit het werkplan Limburg 2016 richt zich op het zo goed en efficiënt mogelijk informeren en doen participeren van Limburgers. Om dit te bereiken worden de vindbaarheid, toegankelijkheid en aantrekkelijkheid van de binnen Limburg beschikbare informatiebronnen en de mogelijkheden op het gebied van user generated content vergroot en afgestemd op specifieke vragen, wensen en informatiebehoeften. Met deze pilot voldoen we aan de volgende doelstellingen binnen dit project: Het zo goed en efficiënt mogelijk informeren van de Limburgers; Het realiseren van efficiënte koppelingen tussen informatiebronnen; Het experimenteren met en implementeren van aantrekkelijke en innovatieve presentatievormen; Het experimenteren met mogelijkheden op het gebied van content creatie en het delen van informatie rondom thema s. De waargebeurde verhalen worden volgens het gedachtegoed van hybride collectioneren ontsloten. Overdraagbaarheid naar Limburgse netwerk In dit evaluatierapport laten we zien hoe we de verhalen hebben ontsloten en wat de resultaten zijn van de pilot, zodat ook andere bibliotheken uit het netwerk eenvoudig hun collectie kunnen versterken, uitbreiden en aanvullen. Dit evaluatierapport wordt dan ook beschikbaar gesteld aan de provincie en het Limburgse bibliotheeknetwerk. Mede mogelijk gemaakt door Namens de bibliotheek Maas en Peel heeft Joanna Gralak Poolse vrouwen geïnterviewd die als arbeidsmigrant naar Nederland zijn gekomen. De bibliotheek heeft de achtergrondinformatie en alle communicatie rondom het project verzorgd. Het project is door de Provincie Limburg vanuit het Limburgse bibliotheekprogramma mogelijk gemaakt. 3

4 2. Achtergrondinformatie Op 13 december 1981 werd in Polen de Staat van Beleg afgeroepen door de communistische leider Jaruzelski om de stijgende oppositie, onder leiding van de Vakbond Solidariteit, de kop in te drukken. Duizenden activisten van de oppositie, die vocht voor vrijheid, een waardig leven en een gezonde economie, werden gevangen gezet en tientallen werden gedood. Er werd een avondklok ingesteld. De situatie in Polen was ernstig. Duizenden Poolse vluchtelingen zochten in de jaren daarna hun toevlucht in Nederland en andere Europese landen. Ieder jaar kwamen er gemiddeld zo n 500 vluchtelingen bij. In 2004 trad Polen toe tot de EU-lidstaten en volgden er nog vele duizenden arbeidsmigranten. Bibliotheek Maasbree De regio Peel en Maas 1 telt een groot aantal Poolse inwoners. De bibliotheek Maasbree ondersteunt Poolse arbeidsmigranten. Er is een collectie boeken in de Poolse taal aanwezig en er worden taalcursussen aangeboden aan Poolse volwassenen om hun mogelijkheden op de arbeidsmarkt te verbeteren. Er worden ook taallessen Pools aangeboden. Deze zijn bedoeld voor Poolse kinderen die op de Nederlandse basisscholen zitten. Elke maandag zijn er spreekuren voor vertalingen en het invullen van formulieren. Daarnaast zijn er spreekuren waar mensen geholpen worden bij conflicten met bijvoorbeeld uitzendbureaus. De bibliotheek organiseert tentoonstellingen en lezingen om vooroordelen over arbeidsmigranten weg te nemen en de plaatselijke bevolking kennis te laten maken met de Poolse cultuur en geschiedenis. 1 Bibliotheek Maas en Peel bestaat uit zes vestigingen: Baarlo, Kessel, Maasbree, Meijel, Panningen en Reuver. 4

5 3. De pilot Het idee voor de pilot is tot stand gekomen door een samenwerking tussen Cubiss en de Bibliotheek Maas en Peel. In het eerste gesprek tussen directeur Vincent Freriks van de Bibliotheek Maas en Peel en Koen Baaij, projectleider van Cubiss werden de doelstellingen en gewenste resultaten besproken. Bibliotheek Maas en Peel was direct enthousiast om met dit project aan de slag te gaan. De pilot vond plaats van medio 2016 tot eind Doel van de pilot Met deze pilot willen we zowel Nederlandse als Poolse inwoners van de regio Peel en Maas kennis laten maken met de achtergrond van hun Poolse buren, kennissen en mede-inwoners. De volgende stappen zijn doorlopen ter voorbereiding, uitvoering en na afloop van de pilot: Stap 1: Interviews Namens de bibliotheek Maas en Peel heeft Joanna Gralak de interviews afgenomen van de vijf Poolse vrouwen die als arbeidsmigrant naar Nederland zijn gekomen. Joanna is zelf Poolse en helpt als vrijwilliger in de bibliotheek Maasbree. Eerst moest zij natuurlijk op zoek naar geschikte kandidaten voor het afnemen van de interviews. Zij schreef de levensverhalen eerst in het Pools en vertaalde de verhalen vervolgens naar het Nederlands. De foto s, waarmee de verhalen ook een gezicht krijgen, zijn afkomstig van de geïnterviewde Poolse vrouwen. De bibliotheek verzorgde de redactie van de verhalen en voegde achtergrondinformatie toe over Polen. Hiervoor werden diverse informatiebronnen ingezet, zoals de eigen Poolse collectie en diverse internetbronnen met informatie over Polen, de Staat van Beleg en de toetreding tot de EU. Foto: Webpagina met vijf levensverhalen van Poolse Foto: Achtergrondinformatie over Polen Arbeidsmigranten (poolsearbeidsmigrantensite.wordpress.com) Foto: Eén van de Poolse verhalenvertellers 5

6 Stap 2: Digitale ontsluiting De informatiebronnen die reeds beschikbaar zijn in de Bibliotheek Maasbree hebben we verrijkt met waargebeurde levensverhalen van vijf Poolse arbeidsmigranten. We hebben de ervaringsverhalen digitaal beschikbaar gesteld via de website poolsearbeidsmigrantensite.wordpress.com, die toegankelijk is via de website van de Bibliotheek Maas en Peel. De verhalen zijn aangevuld met beeldmateriaal en verrijkt met secundaire bronnen, zoals Wikipedia, rijksoverheid. etc. Koppeling met training Digitale Contentcuratie & Community Management Vanuit het project Collecties en contentcuratie werd in november 2016 de training Digitale Contentcuratie & Community Management verzorgd. Bibliotheek Maas en Peel was hierin één van de deelnemers. In deze training is een directe link gelegd met de pilot over de Poolse arbeidsmigranten. Deze pilot werd namelijk als case ingebracht tijdens de training. In deze training is ook aandacht besteed aan het maken van een Wordpress website. Deze vaardigheden zijn in de praktijk gebracht en hieruit is de website poolsearbeidsmigrantensite.wordpress.com ontstaan, waarop de vijf verhalen worden getoond. Foto: Website de Bibliotheek Maas en Peel 6

7 Stap 3: Fysieke ontsluiting Naast het digitaal beschikbaar stellen van de verhalen, hebben we de verhalen ook fysiek tentoongesteld in de Bibliotheek Maasbree waarbij we uiteraard de Poolse collectie/bibliotheekmaterialen hieraan hebben gekoppeld. We zijn gestart met een collectietafel in de vestiging in Maasbree met diverse informatiebronnen over het leven in Polen en de immigratie naar Nederland. Hierop lagen natuurlijk ook de vijf levensverhalen, zodat bezoekers van de bibliotheek deze meteen konden lezen. Aan de collectietafel hebben we ook een aantal materialen uit onze Poolse collectie toegevoegd. Om nog meer aandacht te krijgen voor de collectietafel én voor onze Poolse collectie, maar vooral om meer begrip te krijgen voor de situatie van vele Poolse arbeidsmigranten die in Nederland hun leven opnieuw hebben opgebouwd, hebben we een tentoonstelling rondom dit thema georganiseerd, waarvoor we de inwoners van de regio Peel en Maas hebben uitgenodigd. Op eigen gelegenheid konden zij in een periode van 4-6 weken naar de collectietafel én vitrines met Poolse bibliotheekmaterialen komen kijken, vragen stellen en elkaar ontmoeten. Foto: Collectietafel Bibliotheek Maasbree Stap 4: Communicatie Bewoners van de regio Peel en Maas zijn via de nieuwsbrief, social media en lokale kranten uitgenodigd om een bezoek te brengen aan de tentoonstelling die 4-6 weken in de bibliotheek te bezichtigen was. Hiervoor is een persbericht geschreven dat o.a. naar De Limburger, Hallo Peel en Maas, 1 Peel en Maas en Omroep P&M is gestuurd. Waar mogelijk werd het persbericht geplaatst of in de UITagenda opgenomen. Bewoners konden de tentoonstelling op een eigen geschikt moment komen bezoeken. We zijn 7 dagen in de week open. Er komen zo n 85 bezoekers gemiddeld per dag in de bibliotheek. Zo n 30-40% neemt een kijkje bij de tentoonstelling. Stap 5: Evaluatie Na afloop van de pilot hebben we de resultaten geëvalueerd met het projectteam en Cubiss. Wat ging goed en wat kon beter? 7

8 Neem de tijd Tijdens de uitvoering bleek dat het uitvoeren van de interviews meer tijd in beslag nam dan verwacht. Je bent afhankelijk van de bereidwilligheid van mensen, maar ook van beschikbaarheid. Daarnaast kost het schrijven, vertalen en redigeren van de verhalen natuurlijk veel tijd. Website bouwen We hebben ons verdiept in het maken van eigen Wordpress website. Deze kennis was nog niet in huis. Het uitzoeken kost dan ook veel tijd. De kennis die is opgedaan bij de training Digitale Contentcuratie & Community Management was hier zeker van toegevoegde waarde. Fysieke tentoonstelling Tijdens het proces ontwikkelen zich allerlei (nieuwe) aanvullende ideeën. Vooral voor de fysieke tentoonstelling moet je rekening houden met het mooi presenteren van de materialen. We hebben de vijf levensverhalen mooi vormgegeven en in een aantrekkelijke display gezet. Informatieborden die bij de collectietafel staan, hebben we gemaakt en geplastificeerd. We hebben zelf een selectie gemaakt uit onze Poolse collectie, waarbij we vooral hebben gelet op de aansluiting bij de vijf verhalen. Deze kleine werkzaamheden zorgden uiteindelijk toch voor een grotere tijdsinvestering dan verwacht. Ook het beantwoorden van vragen bij bezoek aan de tentoonstelling nam meer tijd in beslag dan verwacht. Positief is natuurlijk dat bezoekers geïnteresseerd waren in de verhalen én in onze Poolse collectie. Wij hebben de tentoonstelling 4-6 weken laten staan en de bewoners de gelegenheid gegeven om deze op een eigen geschikt moment te bezoeken, maar je zou ook een avond of middag kunnen organiseren waarbij je bewoners op een vast tijdstip uitnodigt en het verhaal aan een groter publiek presenteert. Stagiaire en hulp van Cubiss Om het project te laten slagen, hadden we toch iets meer tijd nodig dan verwacht. Gelukkig konden we onze stagiaire inzetten én hebben we een aantal uren inzet van Cubiss ontvangen (externe inhuur). 8

9 4. Investering Op deze pilot zijn drie medewerkers van bibliotheek Maas en Peel ingezet. Joanna was daar één van en heeft zo n 95 uur besteed aan het afnemen van de interviews van de vijf Poolse arbeidsmigranten. De Poolse interviews heeft zij daarna vertaald naar het Nederlands. Vervolgens heeft Bibliotheek Maas en Peel alle verhalen geredigeerd. Een backoffice medewerker heeft de website gebouwd, vormgegeven en ingevuld. Zij heeft ook alle achtergrondinformatie en de communicatie en promotie rondom de tentoonstelling verzorgd. In totaal zijn de volgende uren besteed: 208 uur Externe uitgaven: geen Werkzaamheden Tijdsinvestering (in uren) Eerste overleg: doelen en resultaten vaststellen 1 Op zoek naar vijf Poolse arbeidsmigranten die 10 hun verhaal willen vertellen Interviewen vijf Poolse arbeidsmigranten 30 Verhalen schrijven in Pools 25 Verhalen vertalen naar Nederlands 25 Verhalen redigeren en eindredactie 15 Foto s opvragen en zoeken bij verhalen 10 Achtergrondinformatie zoeken ter ondersteuning 10 van de verhalen Website bouwen, vormgeven en vullen met tekst 40 en foto s, koppelingen met andere informatiebronnen via hyperlinks Collectietafel opbouwen 4 Vitrinekasten inruimen voor tentoonstelling 8 Kaartjes met beschrijvingen maken voor 4 tentoonstelling Persbericht schrijven en versturen naar lokale 2 media Social media berichten maken en versturen via 2 Facebook en twitter Nieuwsbrief opstellen en versturen 4 Beantwoorden van vragen tijdens 8 tentoonstellingsperiode Evaluatierapport schrijven 10 Totaal 208 9

10 5. Conclusie Wat heeft de pilot de bibliotheek opgeleverd? Het was de investering meer dan waard. In de regio Peel en Maas wonen veel Poolse arbeidsmigranten. We hebben de inwoners van de regio Peel en Maas iets kunnen vertellen over waarom zij hier zijn komen werken en wonen, waar ze vandaan komen en hoe ze in Nederland terecht zijn gekomen. We hebben kunnen vertellen hoe hun leven in Polen was en hoe anders dat nu is nu ze hier wonen. Met de fysieke tentoonstelling én de digitale ontsluiting hebben we zowel Nederlandse als Poolse inwoners van de regio Peel en Maas kennis laten maken met de achtergrond van hun Poolse buren, kennissen en mede-inwoners. Door deze pilot hebben we onze collectie kunnen verrijken en ook meer aandacht gekregen voor onze Poolse collectie. Aanbevelingen aan bibliotheken die ook aan de slag willen met dit pilot idee Bibliotheken die hun collectie en content willen verrijken, raden wij zeker aan om ook aan de slag te gaan met een pilot rondom een thema dat speelt in de regio. De pilot zorgt voor een andere kijk op je collectie, maar vooral ook een andere manier van presenteren van je collectie. Het verrijkt je collectie en het geeft je de mogelijkheid om een specifiek gedeelte van de collectie extra onder de aandacht te brengen. 10