Jaarverslag oft.be. Boeren in het Zuiden verdienen beter. 000-jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:09

Transcriptie

1 Jaarverslag 2007 Boeren in het Zuiden verdienen beter oft.be 000-jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:09

2 Voorwoord Groei met pijnscheuten Inhoud Voorwoord Groei met pijnscheuten 3 Colofon Samenstelling Lieve Haverbeke Jeroen Brugge Met bijdragen van Karel Braem, Virginie Buysse, Luc Coddens, Luc Geldof, Filip Hebbrecht, Sofie Moreau, Ben Schokkaert, Jenneke Van Cromphaut, Koen Verboven, Werner Verbruggen Lay-out Grafische dienst Oxfam-Wereldwinkels & (nellle) Druk op Cyclus Print (100% kringlooppapier) bij Druk in de Weer - Gent Verantwoordelijke uitgever: Koen Van Bockstal, Ververijstraat 15-17, 9000 Gent Hoofdstuk 1 : de groothandel in voedingsproducten van eerlijke handel 5 Hoofdstuk 2 Een correcte prijs 6 De prijsopbouw van twee Oxfam Fairtradeproducten Hoofdstuk 3 Kwaliteitsmanagement 8 Hoofdstuk 4 Het assortiment: 19 nieuwe producten 9 Hoofdstuk 5: Aankoop: second sources en een eigen koffielaboratorium 12 Hoofdstuk 6 Verkoopkanalen en omzet: de kaap van 20 miljoen 13 Hoofdstuk 7 Marketing: meer dan een commerciële trukendoos 15 Hoofdstuk 8 Financieel verslag 17 Resultaat Balans Verslag van de revisor Aandelenstructuur Hoofdstuk 9 Sociaal verslag 22 Organogram Sociale aspecten Beste klant, sympathisant, Geachte lezer van dit jaarverslag 2007 bewogen jaar is voor Oxfam Fairtrade een geweest. Als één van de pioniers van eerlijke handel in Europa kenden we jaren een steile groei. Groeien gaat echter soms gepaard met groeipijnen. Voor de eerste maal in de geschiedenis van het bedrijf sloten we af met een netto verlies van euro. Met een omzet van euro groeiden we weliswaar nog met 9,56 % ten opzichte van 2006 maar de cijfers bleven niettemin achter op de verwachtingen en we groeiden niet aan hetzelfde ritme als de totale fairtrademarkt. We voerden belangrijke investeringen door zowel op het vlak van logistiek, kwaliteit en ICT en investeerden in ons menselijk kapitaal wat ondermeer resulteerde in een versterking van de verkoopploeg. Deze doorgedreven investeringspolitiek zorgde enerzijds mee voor het negatieve resultaat maar legde anderzijds ongetwijfeld ook de basis voor toekomstig succes zal dan ook starten onder een nieuw gesternte. Na de noodzakelijke herbronning wordt toegewerkt naar een herpositionering in diverse verkoopbranches. We willen onze voortrekkersrol in de snel groeiende fairtrademarkt blijven vervullen door voortdurende productinnovatie, een toenemende business reflex en het verder positioneren van een sterke brand. We willen de voornaamste commerciële pleitbezorger blijven voor de duizenden boeren in het Zuiden, die effectief beter worden van fair trade en mee blijven duwen aan de kar van een alternatief handelsmodel dat nog veel meer plaats op de hedendaagse markt verdient. met de kritische kanttekening dat de spoeling niet te dun mag worden. wil altijd net iets beter doen, net iets meer fair trade zijn dan deze initiatieven. Vanuit die optiek hielden we ook in 2007 koppig vast aan ons basiscriterium dat minimaal 51 procent van de ingrediënten in onze producten van fairtrade-origine moet zijn. Eind 2007 telde ons gamma 179 voedingsproducten. Een groot deel ervan, dat garant staat voor ruim de helft van onze omzet, is gewoonweg 100 procent fair trade. In 2008 gaan we er met een versterkte en geëngageerde ploeg, een aangescherpte batterij werkinstrumenten en een realistische ambitie inzake omzetperspectieven opnieuw tegenaan. Ons bedrijf is er helemaal klaar voor om het onderste uit de kan te halen. In de eerste plaats voor onze primaire stakeholders: onze partners in het Zuiden. Maar ook voor wie dit jaarverslag bedoeld is: klanten, sympathisanten, beleidsmakers, medewerkers, al wie zich in ons merk en ons bedrijf herkent. U dus. Dankzij uw niet aflatende steun en vertrouwen zullen we er meer dan ooit staan. Samen met u willen we de omzet voor onze partners in het Zuiden verder verhogen en ons merk de bekendheid geven die het verdient. Dank daarvoor. n Luc Geldof Directeur Koen Van Bockstal Gedelegeerd Bestuurder ed. oft: augustus art. nr.: Talrijke initiatieven hebben ondertussen de weg naar een eerlijker handelsmodel gevonden.. We juichen deze ontwikkeling van harte toe, maar wel 2 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:13

3 1. : de groothandel in voedingsproducten van eerlijke handel In 2003 bracht Oxfam-Wereldwinkels vzw zijn handelsactiviteiten onder in een aparte organisatie cvba. Deze groothandel koopt voedingsproducten aan bij producentengroepen in het Zuiden. De aankoop gebeurt aan de voorwaarden van de eerlijke handel, de producentengroepen worden goedgekeurd en opgevolgd door Oxfam- Wereldwinkels. verdeelt de voedingsproducten via verschillende kanalen: de wereldwinkels in Vlaanderen en Wallonië, wereldwinkels in andere Europese landen, grootverbruikers (b2b), retail (supermarkten) en exportklanten. De vzw Oxfam-Wereldwinkels is meerderheidsaandeelhouder van de cvba Oxfam Fairtrade. De Raad van Bestuur van bestond op 31/12/07 uit Stef Breesch, Jan Cuyckens, Dirk De Wilde, Hilde Diels, Leen Laenens (voorzitster), Sophie Tack, Pieter-Jan Van de Velde, Ben Vanpeperstraete, Pieter Vercruyssen, May Verheijen en Lieve Willemsen. De Raad van Bestuur wordt bijgestaan door een Adviescomité, dat op 31/12/07 gevormd werd door Jan Coppejans, Marc Coucke, Jacques Debruyckere, Dirk De Wilde, Lieven Vanoverbeke, Pieter Vercruyssen (voorzitter) en Rik Verhaaren. Deze adviseurs hebben ruime professionele ervaring inzake financieel beleid, personeelsbeleid, marketing, logistiek en bedrijfsbeheer. n Een bedrijf met een missie en een visie wil via het ontplooien van handelsactiviteiten twee strategische doelstellingen van Oxfam-Wereldwinkels in praktijk omzetten. Oxfam Fairtrade koopt producten van georganiseerde kleine of middelgrote productentengroepen in het Zuiden en betaalt hen daarvoor een eerlijke prijs. Deze prijs is meestal hoger dan de gangbare marktprijs en garandeert de producent een waardig inkomen. Met het aanbieden van deze producten en het uitbouwen van een sterk merk willen we zoveel mogelijk consumenten de kans geven actief mee te werken aan een eerlijke wereldhandel. Onze visie vertaalt zich als volgt: Oxfam Fairtrade wil de toonaangevende organisatie zijn in het verkopen en promoten van fairtradevoedingsproducten, en dit met respect voor elke stakeholder. De belangrijkste stakeholders zijn de partners uit het Zuiden, de handelspartners in het Noorden, de medewerkers en de eindconsument. is een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (cvba) aankoop / verkoop / marketing en administratieve diensten: Ververijstraat 15, 9000 Gent logistieke diensten: Nijverheidsstraat 2 / blok 28, 9070 Destelbergen 4 Jaarverslag 2007 foto: Griet Hendrickx Algemene Vergadering, Raad van Bestuur en Adviescomité De Algemene Vergadering van Oxfam Fairtrade telt 7 stemgerechtigde leden. In 2007 was er een Algemene Vergadering op 20 juni. Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:19

4 2. Een correcte prijs Sauvignon, ter plekke gebotteld. In deze prijs zit ook een premie. Sagrada Familia beslist zelf over de besteding van deze premie. Onder andere wordt hij gebruikt voor studiebeurzen en voor de terugbetaling van medische kosten. Voor wijn, een afgewerkt product, bestaan er geen minimumprijzen van FLO (Fairtrade Labeling Organisations, de internationale koepel van labelingorganisaties zoals Max Havelaar), wel voor de druiven die de boeren aan de coöperatie verkopen. Dit komt omdat wijn verschillende kwaliteitsniveaus heeft, die gedeeltelijk subjectief zijn en dus moeilijk in vaste prijzen vertaald kunnen worden. Bij wijn komt het erop neer om een eerlijke prijs te bedingen. Uiteraard controleert FLO dat de coöperaties de minimumprijs voor de druiven betalen. Fair trade maakt ondermeer het verschil voor producenten in het Zuiden door hen een correcte prijs voor hun producten te betalen. Deze prijs ligt vaak hoger dan de gangbare marktprijs; in geen geval is hij lager. In de globale prijsopbouw heeft, net zoals mainstreamretailers, op verschillende producten verschillende marges. De hogere marge op het ene product maakt het mogelijk om ook producten te verkopen waar wij minder marge op boeken. We geven, bij wijze van voorbeeld, een transparante kijk op de prijsopbouw van twee producten uit ons gamma. Extra Virgin olijfolie uit Palestina voor 1 liter Extra Virgin olijfolie (26 NIS voor bio Extra Virgin olijfolie). Dit komt overeen met 18 NIS of 3,19 euro per fles van 750 ml. De botteling, verpakking en kwaliteitscontrole in Ramallah kost 1,12 euro. Het transport van Ramallah naar de haven in Israël en het transport vandaar naar België kost 0,14 euro. De kosten voor allerlei keurmerken, inklaring en kwaliteitscontrole bedragen 0,14 euro. Onze totale kostprijs is dus 5,16 euro voor een fles olijfolie van 750 ml. De consumentenprijs bedraagt 7,89 euro. Het verschil tussen deze twee prijzen zit in de BTW, de marge die Oxfam Fairtrade nodig heeft (voor werkingskosten, transport naar wereldwinkels, ) en de marge van de wereldwinkels. Van de consumentenprijs gaat 63 procent naar Palestina en 40 procent naar de individuele olijfolieproducent. Prijsopbouw voor een fles rode Lautaro van 750 ml Het logistieke traject, van zeervracht tot inklaring en invoerrechten, kost 0,166 euro per fles. Aangezien de wijn gebotteld werd in het land van oorsprong, hoeft dit product geen verdere verwerking meer te ondergaan in het Noorden; er is enkel een kwaliteitscontrole. De accijnzen en de ecotaks liggen voor wijn wel zeer hoog: 0,43 euro per fles. De totale kostprijs voor een fles wijn is 2,25 euro (inclusief accijnzen), waarvan 1,648 euro in Chili blijft. Zonder accijnzen bedraagt de kostprijs 1,82 euro, waarvan 1,648 euro in Chili blijft. De consumentenprijs bedraagt 5,49 euro. Het verschil tussen onze kostprijs en de consumentenprijs zit dus in de accijnzen, de BTW (21%), onze marge (voor werkingskosten, transport naar wereldwinkels,.) en de marge van de wereldwinkels. n Het product en de producenten koopt Extra Virgin olijfolie aan bij de coöperatie Palestinian Agricultural Relief Commitees (PARC), een partner van Oxfam Wereldwinkels / sinds We kopen er, behalve olijfolie, ook amandelen, couscous en dadels rechtstreeks aan. De organisatie ontstond in 1983 als een groep vrijwilligers die de Palestijnse landbouwsector wilde ondersteunen. Vandaag steunt PARC landbouwprojecten in een honderdtal Palestijnse dorpen in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever. Oxfam Wereldwinkels / Oxfam Fairtrade is de grootste fairtradepartner van PARC. Dankzij de samenwerking met fair trade kan PARC coöperaties van boeren en handwerkers ondersteunen op het vlak van promotie, vermarkting en kwaliteitsverbetering van hun producten. De samenwerking met PARC is ook een symbolische steun aan een bevolking die al zo lang onderdrukt wordt. Lautaro, rode wijn uit Chili Fair trade = handel, uit respect. een menswaardig inkomen voor achtergestelde producenten, vooral in het Zuiden zo rechtstreeks mogelijke aankoop met maximale transparantie kiezen voor capaciteitsopbouw van achtergestelde producenten respect voor mens en milieu duurzaam partnerschap werken aan rechtvaardige handelsregels op lokaal, nationaal en mondiaal niveau Prijsopbouw voor een fles olijfolie 750 ml PARC betaalde de boeren voor de oogst van NIS (New Israeli Shekel) Het product en de producenten koopt de wijn aan bij de coöperatie Sagrada Familia in Chili. We betalen 1,648 euro per fles Cabernet 6 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:29

5 3. Kwaliteitsmanagement 4. Het assortiment: 19 nieuwe producten De producten van kunnen maar succesvol zijn als ze voldoen aan de kwaliteitsverwachtingen van de klant en de specifieke noden van verkoopskanalen zoals export en de retailsector. geeft al zijn klanten en consumenten een kwaliteitsgarantie, zowel wat betreft de producten als de dienstverlening. In een groeiende organisatie vraagt dit een doorgedreven formalisering van noodzakelijke afspraken. Daarom werd in 2007 geïnvesteerd in een slagvaardige kwaliteitsafdeling. Ook werden belangrijke stappen gezet om een coherente kwaliteitsvisie uit te werken, waarin alle diensten betrokken zijn. Deze visie vertaalt zich in procedures waarvan de kennisgraad en de uitvoering wordt gemeten en vergeleken met de objectieven (Key Performance Indicators). Productkwaliteit begint bij voedselveiligheid. In de volledige voedselketen (van grondstof tot eindproduct) zijn controles ingebouwd, gebaseerd op een grondige evaluatie van mogelijke risico s, in de voedingssector gekend als HACCP (gevarenanalyse van kritische controlepunten). Deze evaluatie is de verantwoordelijkheid van de kwaliteitsafdeling, in samenspraak met de aankoop- en de producentendienst, de productmanager en de logistiek verantwoordelijke. Ook wordt rekening gehouden met de achtergrond en de ervaring van de producenten in het Zuiden en de verwerkers in het Noorden. Van alle grondstoffen, tussenproducten en eindproducten wordt opgelijst waaraan ze moeten voldoen (microbiologische en chemische normen, allergenen, verpakking, houdbaarheid,...) Erkende, deskundige laboratoria analyseren de producten. Pas wanneer alle resultaten voldoen, geeft groen licht voor verdere verwerking of verkoop. Om op elk moment te weten welke grondstoffen in welke eindproducten verwerkt zijn, en aan welke klanten deze verkocht werden, beschikt over een traceersysteem dat toelaat om met de spreekwoordelijke druk op de knop de gevraagde gegevens weer te geven. De productkwaliteit wordt ook gegarandeerd tijdens de opslag en de distributie. Het magazijn wordt gereinigd volgens vast schema, er is ongediertebestrijding en de temperatuur in de verschillende opslagruimtes wordt continu gemeten. De vrachtwagens beschikken over een systeem dat tijdens de distributie de juiste temperatuur garandeert. De kwaliteitsafdeling werkt samen met gespecialiseerde werkgroepen en firma s om steeds up to date te zijn met de voortdurend wijzigende wetgeving over kwaliteit en voedselveiligheid. Daarnaast maakt ze op internationaal niveau afspraken met andere fairtrade-organisaties om de kwaliteitssystemen op elkaar af te stemmen. n lanceerde in nieuwe producten en haalde er 16 uit het assortiment. Een nettowinst van drie, die het assortiment aandikte tot 179 Oxfam Fairtrade voedingsproducten. We zetten de voornaamste productbewegingen op een rijtje. Koffie Na de Regular en de Bio Strong vervolledigden we ons basisassortiment koffiepads met een Decafversie. De melange van arabica uit Guatemala, Costa Rica, Ecuador en smaakmaker Haïti, aangevuld met robustakoffie van Tanzania, zorgt voor een zachte en milde koffie voor ieder moment van de dag. Maar dan zonder cafeïne. Voor het eindejaar selecteerde Oxfam Fairtrade drie single origins afkomstig van de hooglanden in Afrika. De Ethiopische Bio Gold is een zachte Yirgacheffe met een fruitige afdronk. De Kilimanjaro uit Tanzania is een aangename koffie met een goede body en een licht acide afdronk, terwijl de bio Mount Elgon uit Uganda een vrij krachtige en evenwichtige koffie is met een zachte afdronk. Deze drie koffiesoorten, vacuüm verpakt in pakjes van 125g, vormden samen een mooi cadeautje. Wijn Onze klassieker La Vid verdween uit het assortiment. Hij werd vervangen door een Cabernet Sauvignon van producent Consorcio de Vinicola ( Tinto de casa ) en een Sauvignon Blanc van producent Lomas de Cauquenes ( Blanco de casa ). Eenvoudige huis- of instapwijnen in retourflessen voor dezelfde zachte prijzen als hun voorgangers. Met Merlot, Carmenère en Cabernet Sauvignon van producent Sagrada Familia stelden we een nieuwe cépage samen. Als naam voor de nieuwe wijn, in Chili gebotteld, kozen we Fuego Sagrado, heilig vuur. Chocolade De goedheilige man Sint-Nicolaas legde in 2007 voor het eerst de drie soorten chocolade als holfiguur in de schoentjes (melkchocolade, fondantchocolade en witte chocolade). Aan het fijne aanbod van het succesproduct pralines voegden we enkele nieuwe varianten toe. De nieuwe chocoladetruffel combineert fijn zoet met het bittere van cacao. Pralines en truffels zijn bereidingen van chocolatier Devas. Honing Jarenlang was de Cubaanse vloeibare honing één van de gangmakers van ons honingassortiment, maar de laatste jaren was eerder de crèmehoning koning. Om de vloeibare honing weer op de kaart te zetten, namen we de traditionele glazen pot (500g) uit de rekken en lanceerden we de plastieken knijpfles met gebruiksvriendelijke doseerdop. Niet zonder succes: de verkoop van vloeibare honing verdriedubbelde in Sap Met de biologische producten die onze Braziliaanse partner Coagrosol aanbiedt, ontwikkelden we een nieuw en toegankelijk fruitsap. Liefhebbers van mango kunnen hun hartje ophalen: er is 19 procent mango aan toegevoegd. Daardoor is de structuur iets dikker dan bij gewoon sinaassap. Bio Sinaas-Mango is een waardige vervanger voor de Bio Exotica, die we van de markt haalden. De gesneuvelden van 2007 Een aantal producten overleefde 2007 niet. Door een tekort aan groene biothee van goede kwaliteit uit Sri Lanka zetten we de verkoop van dit product stop. Tussen de muntjes uit Cuba zaten geregeld vreemde voorwerpen. Het spreekt voor zich dat dit niet strookte met ons strenge kwaliteitsbeleid. Aangezien de Cubaanse producent ons geen beterschap kon garanderen, werken we er niet langer mee samen. We stopten ook met de specerijen in potjes van 30g (peper, curry, chili, kaneel). De omzet was te klein om deze producten aan te houden. Eind 2008 komen we met een specerijenset in aarden potjes in een rieten mandje. Met dit eindejaarsproduct zullen we hetzelfde volume halen als met de verschillende specerijen in potjes over een heel jaar. Bovendien geeft het meer werkgelegenheid in Sri Lanka dan de in België afgevulde potjes. 8 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:32

6 Horeca en grootverbruik Ook in de horeca duiken steeds meer producten op. Naast je kopje fairtradekoffie vind je onze suikersticks, sinds dit jaar gevuld met ongeraffineerde biorietsuiker uit Paraguay. Met de lancering van individueel verpakte chocolaatjes (5g) is sinds 2007 ook de versnapering bij de koffie fair trade: een fondant met 70% cacao uit Ghana en Ivoorkust en rietsuiker uit Paraguay. Voor de koffieautomaten schakelden we over op een melange van koffie uit Mexico, Honduras, Peru en Bolivia ter vervanging van de puur Colombiaanse bio-instantkoffie. Bioproducten, Kapitein Cacao en Tia Hellebaut Het Chileense kruidenkonijn Handel drijven is niet altijd gemakkelijk, zeker niet als er weinig of geen uitwijkmogelijkheden zijn voor de vaak kleine producentengroepen waar de eerlijke handel mee samenwerkt. Twee anekdotes uit 2007 om dit te illustreren. Biologische producten worden streng gecontroleerd. Europa legt zeer strikte normen op. De term bio (of biologisch) en de biolabels zijn wettelijk beschermd. De bioproducten worden gecontroleerd in het land van oorsprong door een lokale of internationale certificeringsorganisatie. In België werkt samen met de onafhankelijke controleorganisatie BLIK. Die voert bij de import in ons land waterdichte controles uit en gaat na of de biologische kwaliteit van de producten niet werd aangetast bij de verwerking, de verpakking of het transport. Pas na deze controle wordt het Belgische Biogarantielabel toegekend. Een doelstelling voor 2007 was om op één derde van de producten het biogarantielabel te mogen kleven. Uiteindelijk klokten we af op 57 bioproducten of 32,2% van de voedingsartikelen. Net geen 33 procent dus. De chocomelk deed ons de biologische das om. Maar we verkopen de das niet voordat hij gecomposteerd is: in 2008 doen we een nieuwe gooi naar de 33. Een lat waar we, op zijn Hellebauts, met overschot zullen overspringen. Een absolute troef van de biochocomelk, die we in 2006 op de markt brachten, is de brug tussen bioboeren in Noord en Zuid (melk uit Vlaanderen, cacao uit de Dominicaanse Republiek en rietsuiker uit Paraguay). In juli 2007 lanceerden we de gekrompen versie van de grote literflessen: flesjes van 20 cl, met als peter het figuurtje Kapitein Cacao van schrijver Marc de Bel; een mooi marketingmiddel om kinderen met ons verhaal in aanraking te brengen. Door schaarste op de markt kampten we echter met aanhoudende leveringsproblemen van biomelk. Daarbovenop is de prijs van de biomelk in 2007 de hoogte ingeschoten. Deze twee factoren noopten er ons toe nog voor het jaareinde over te schakelen op gewone of conventionele chocomelk. Met cacao van Ivoorkust, rietsuiker van Costa Rica en Belgische melk. Niet meer bio, wel gegarandeerd fair trade. n Zoete suiker koopt biologische rietsuiker van de boerenverenigingen Manduvirà, El Arroyense en Montillo in Paraguay. Jaarlijks is er één oogst. Om van het riet suiker te maken, huren de boerenverenigingen de suikerfabriek in de buurt af, die dan gedurende enkele dagen uitsluitend de biologische fairtraderietsuiker produceert van het type dat wij bestellen. In 2007 bestelden we 25 containers met zakken van 25kg. In september betaalden we alvast de helft van het totale bedrag: zo kunnen de suikerproducenten de verwerkingsfabriek betalen en de oogstperiode overbruggen. Paraguay grenst niet aan de zee, waardoor de export via een haven in Uruguay of Brazilië verloopt. Om financiële en ecologische redenen gebeurt het transport naar die havens per schip over de Paraguayrivier. Maar door de langdurige droogte was het waterpeil van de rivier zo sterk gedaald dat de schepen drie maanden lang niet konden vertrekken. Toen uiteindelijk de eerste container rietsuiker uit Paraguay in goede conditie in de haven van Antwerpen arriveerde, smaakte de suiker extra zoet. Wijnazijn, kruiden en konijnen Onze Chileense partner Renacer Los Perales maakt naast likeur- en schuimwijn ook afgeleide producten als wijnazijn. Een interessant nieuw product, vond de productmanager van. Er werden stalen opgestuurd. Een aangename verrassing, vond de productmanager. Om het product nog fijnere eigenschappen te geven, vroeg de producent of hij er kruiden als rozemarijn, tijm en salie mocht aan toevoegen. Prima voor ons. Tot we later het bericht kregen dat er enkel rozemarijn aan toegevoegd kon worden. Waar waren de andere kruiden gebleven? Schoorvoetend kwam het antwoord: de konijnen hadden de andere kruiden opgegeten. Of hoe konijntjes de eigenschappen van een product kunnen bepalen. n Max Havelaarkeurmerk Heel wat van onze producten dragen naast het Biogarantielabel ook het Max Havelaarkeurmerk. Max Havelaar is een onafhankelijk keurmerk dat wordt toegekend aan producten die voldoen aan de internationale criteria voor eerlijke handel. Samen met de internationale koepel Fairtrade Labeling Organisations (FLO) controleert Max Havelaar de hele keten: van producent tot afgewerkt product. Het keurmerk is voor de consument het bewijs dat de boeren een rechtvaardige prijs voor hun oogst krijgen en de landarbeiders in het Zuiden in correcte omstandigheden werken. Max Havelaar certificeert steeds meer productgroepen, maar nog niet al onze producten. Oxfam-Wereldwinkels toetst op haar beurt alle producten van Oxfam Fairtrade, ook diegene die het keurmerk Max Havelaar niet dragen, aan de door haar opgestelde partnercriteria. Op die manier garanderen we dat al onze producten van eerlijke handel zijn. n 10 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:39

7 5. Aankoop: second sources en een eigen koffielaboratorium 6. Verkoopkanalen en omzet: de kaap van 20 miljoen De aankoopdienst van Oxfam Fairtrade evolueerde in 2007 van een dienst die vooral met administratief-logistieke taken bezig was naar een dienst waar kennis en kwaliteit centraal staan. Productkennis, marktinzicht, ketenkennis en productontwikkeling spelen een steeds grotere rol. Vooral voor koffie hebben we stevige stappen vooruit gezet. Vroeger werd het proeven van stalen en eindproducten aan koffiebranders overgelaten. Nu worden in ons eigen, bescheiden koffielaboratorium de pre-shipment stalen uit de koffiecontainers op hun kwaliteit beoordeeld en vergeleken met de uiteindelijke levering. Door dit zelf in handen te nemen, kunnen we meer tijd investeren in kennisopbouw, actiever werken aan innovatieve blends en beter zoeken naar gelijkwaardige, inwisselbare koffie voor onze mélanges. Op die manier vangen we stockonderbrekingen op en verbeteren we ons algemene voorraadbeheer. voegt steeds meer producten en meer private labels aan het assortiment toe. Bovendien werken we vooral met kleine producenten en is de aanlevering van grondstoffen en producten niet altijd even voorspelbaar en evident. Om al die redenen was voorraadbeheer in 2007 één van onze grootste uitdagingen. Een doorgedreven stockbeheer zorgde ervoor dat onze voorraad eind 2007 het laagste peil in vier jaren bereikte. Door verder te zoeken naar second sources, zowel in het Noorden (verwerkers) als in het Zuiden (producenten), zorgen we er in toenemende mate voor dat we voldoende producten in voorraad hebben zonder dat de stock te groot wordt. Ook aan de aankoopzijde is kwaliteit van het grootste belang, niet alleen wat betreft de aangekochte grondstoffen en producten in het Zuiden. Daarom brengt de aankoopdienst, samen met de kwaliteitsafdeling, de kwaliteitssystemen van onze verwerkers in het Noorden in kaart. n, die als groothandel actief is in zes verschillende branches of verkoopkanalen, heeft in 2007 de kaap van 20 miljoen euro gerond. Het gerealiseerde omzetcijfer van euro betekent een stijging van 9,56 procent ten opzichte van Belgische markt De mooie omzetstijging is vooral te danken aan de continue groei in de 210 Oxfam-Wereldwinkels: euro (+ 8,91%). Oxfam-Magasins du monde (de Waalse wereldwinkels) sloten 2007 af met een omzet van euro (een status-quo). Samen blijven de beide organisaties goed voor 52% van de gerealiseerde omzet. Op de Belgische markt vindt de consument steeds meer producten in de retail. De supermarkten Bioplanet, Carrefour, Match, Delhaize, Colruyt en andere distributeurs hebben de producten opgenomen in hun assortiment. De inspanningen om in 2007 het assortiment uit te breiden bij de bestaande klanten en te prospecteren naar nieuwe klanten, resulteerden in een omzet van euro. De vooropgestelde omzet werd hiermee niet gehaald, maar we klokten toch af op een stijging van 11,57% tegenover brengt haar producten ook aan de man via grootverbruikcentrales, een regionaal georganiseerd distributiesysteem dat zich richt op bedrijven, overheden, horeca, scholen en instellingen. Hier werd een omzet gerealiseerd van euro. Dit kanaal kende de sterkste groei (+ 37,44%) en zorgt voor een vertegenwoordiging van in alle bedrijfsgeledingen. Buitenland Voor de export maken we een onderscheid tussen de samenwerking met de fairtrade-organisaties die lid zijn van EFTA en de rechtstreekse uitvoer naar buitenlandse verdelers. EFTA ( European Fair trade Association ) is een associatie van 11 fairtrade-importeurs in negen landen. In 2007 bereikte de verkoop aan de EFTA-leden een piek met een omzet van euro (16,38% van de omzet). 50 procent van deze verkoop bestond uit producten onder ons eigen merk, de andere helft waren private labels of grondstoffen. Eind 2007 hadden we binnen de EFTA-branche 42 referenties onder private label en 30 klanten. De top-5 hiervan was goed voor 74 procent van het geheel. Solidarmonde (Frankrijk) bleef de belangrijkste EFTA-klant, voor Intermon (Spanje), Gepa (Duitsland), CTM (Italië) en EZA (Oostenrijk).. In de export naar niet-efta leden in Frankrijk, Nederland, Zweden, Portugal en Luxemburg haalde in 2007 een omzet van euro (10,6%). De interesse voor producten blijft dus stevig toenemen, zowel bij de eindconsumenten als bij bedrijven, instellingen en andere economische actoren. Dit leidde in 2007 ook tot de verdere uitbouw van de verkoopafdeling als een zelfstandige entiteit binnen onze algemene bedrijfsstructuur. Een account manager retail werd aangetrokken om de samenwerking met de Belgische retailers te verdiepen. Daarnaast investeerde de afdeling in kennis en expertise per branche. n OWW = Oxfam-Wereldwinkels MdM = Oxfam-Magasins du monde GVB = grootverbruikcentrale Efta = European Fair Trade Association 12 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:45

8 7. Marketing: meer dan een commerciële trukendoos in de wereld beschouwt marketing als wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering en als een onontbeerlijke werkkoffer om het merk nog steviger op de markt te positioneren. Marketing is in eerste instantie communiceren met mensen. Hoe motiveren we hen om te geloven in onze fijne producten, de kwaliteit ervan, het verhaal erachter? Hoe kunnen we prikkelend uit de hoek komen om de aandacht van de klant te vangen en vast te houden? Ook in 2007 werkte keihard aan het versterken van dat consumentenvertrouwen. Fair trade, en bij uitbreiding de boer die met veel liefde voor onze koffie- of cacaobonen zorgt, is een fantastisch verhaal. Het verdient om gezien en gehoord te worden. Mensen met mensen in contact mogen brengen via een kwaliteitsproduct en via de verhalen die met dat product meereizen, maakt marketing bij zoveel meer dan een platte commerciële trukendoos. Elke week iets In juni trok alle registers open in het kader van de Week van de Bio en zetten we ons snelgroeiend assortiment bioproducten in de kijker. In oktober waren we tijdens de Week van de Fair Trade alom tegenwoordig in bedrijfsrestaurants en op de werkvloer. In november hielpen we doelstelling 10 van de Week van de Smaak mee vorm geven: sensibiliseren over eerlijke handel, duurzame ontwikkeling en mondiale voedselvraagstukken. Waar gefestivald werd was van de partij. Tijdens de zomermaanden kon je op tientallen festivals en evenementen onze banners en vlaggen zien en onze producten nuttigen - van Boombal, Zomerfestivals, Folk Dranouter tot de Gentse Feesten en de Zomer van Antwerpen. Een glaasje Cabernet Sauvignon of Worldshakesap met een scheut rum is overigens zeer bevorderlijk voor de ambiance. Geen enkel veld veilig Dat geen enkel veld veilig voor onze boodschap is, blijkt niet alleen uit onze aanwezigheid op de festival velden, maar ook uit onze samenwerking met het midden veld. In 2007 ging Oxfam Fairtrade samenwerkingsverbanden aan met ondermeer Natuurpunt, Rode Kruis, KAV, VIVA svv. De samenwerking met Rode Kruis, die de meest omvattende is, zal pas in 2008 op kruissnelheid komen. Samenwerken om de boer in het Zuiden zichtbaar te maken bij de geëngageerde 14 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :14:59

9 8. Financieel verslag vrijwilliger in het Noorden: of hoe onze producten ook een portie solidariteit als ingrediënt hebben. op de beurs? Jazeker. Je vond in 2007 op de wijnbeurs Megavino in Brussel, op Horeca Expo in Gent (de jaarlijkse hoogmis voor wie van dicht of van ver iets met horeca te maken heeft), op de ecobeurs Valériane in Namen en op Biofach in Nürnberg (Duitsland). Op deze laatste beurs kon een zeer internationaal gezelschap kennismaken met onze bioproducten en onze werking. Het Laatste Avondmaal In 2005 en 2006 verraste de consument met een spraakmakende eindejaarscampagne, waarin Bekende Belgen zich, soms letterlijk, blootgaven voor eerlijke handel. In november 2007 ging de fine fleur van de Vlaamse cartoonisten aan de slag met product, baseline, figuur en een gezonde portie humor. De cartoons met Tom Expresso Boonen, Honing Albert & Honingin Paola, Axelle de Da Vinci Rode en een eigenzinnige interpretatie van Het Laatste Avondmaal vonden ruim weerklank in kranten en weekbladen. Er mag al eens gelachen worden, ook met fair trade. n op het web Gemiddeld aantal bezoeken per maand: 3.359,25 Gemiddeld aantal unieke bezoekers per maand: 2.773,75 Totaal aantal unieke bezoekers: Totaal aantal bezoeken: ,94% nieuw bezoekpercentage Populairste pagina s: producten, recepten, mediacampagnes De BV-factor Enkele opvallende trends: de BVfactor (door het gebruik van foto s van Bekende Vlamingen voor de merkcampagne van Oxfam Fairtrade) zorgt nog steeds voor opflakkerende media-aandacht, bijvoorbeeld tijdens interviews met de betrokken BV s. Media-aandacht krijg je vooral door opvallende acties, campagnes of figuren. In lifestylemagazines, vrouwenbladen en culinaire tijdschriften zijn nieuwe producten van een mooie opstap om ons verhaal op een laagdrempelige manier te brengen. De groothandel cvba heeft in 2007 de kaap van euro gerond Oxfam Fairtrade realiseerde hiermee een omzetstijging van 9,56 procent tegenover 2006, maar sloot desondanks voor het eerst in haar geschiedenis af met een negatief nettoresultaat van ,60 euro. Ondanks dit negatieve nettoresultaat kan nog steeds bogen op een goede balans, al blijft een kapitaalsverhoging noodzakelijk voor verdere groei. Bruto toegevoegde waarde De bruto toegevoegde waarde bedroeg 23,47 procent van de omzet. In vergelijking met 2006 zijn de productverliezen gevoelig gedaald, dit ten gevolge van een efficiëntere voorraadopvolging en een beter aankoopbeheer. De aankoop van grondstoffen (wijn) in tankcontainers (flexitanks) heeft een positief effect gecreëerd op de bruto toegevoegde waarde, terwijl de sterke prijsstijgingen van koffie en sappen deze waarde dan weer negatief beïnvloedden. Ook de omzet bij EFTA heeft deels tot een daling van de bruto toegevoegde waarde geleid. Tenslotte is de bijdrage aan Max Havelaar gevoelig gestegen ( ,44 euro), omdat we ervoor kozen om zoveel mogelijk van onze producten van het keurmerk te voorzien. Conclusie: bleef groeien in 2007, maar het groeiritme lag lager dan de algemene fairtrademarkt (gemiddeld 25%). De omzet bleek lager dan gebudgetteerd en de bruto toegevoegde waarde was in vergelijking met de vorige jaren gedaald. Operationele inspanningen om de dienstverlening op peil te houden, leidden tot een belangrijke stijging van de directe kosten en de structuurkosten. In 2008 wacht ons meer dan ooit de uitdaging om nog efficiënter met de beschikbare middelen om te gaan, onze meetinstrumenten te verfijnen en extra in te zetten op rendabiliteit in de diverse verkoopskanalen. Investeringen In 2007 heeft voor ,58 euro geïnvesteerd. Dit waren hoofdzakelijk vervangingsinvesteringen en investeringen in het magazijn: in april 2007 verhuisde de logistieke afdeling van het te klein geworden magazijn in de Ververijstraat in Gent naar een pand van 7500 m_ in de Nijverheidsstraat in Destelbergen. Dit maakte meer efficiëntie en een betere dienstverlening mogelijk. In het verlengde daarvan, en om onze logistieke service gevoelig te verbeteren, werd het verouderde vrachtwagenpark van de hand gedaan en werden drie nieuwe vrachtwagens in leasing Resultaat aangeschaft. Verdere uitbreidings- en verbeteringsinvesteringen situeerden zich in ontwikkeling van ons softwarepakket Odisy, het uitbouwen van een koffielaboratorium en de noodzakelijke uitbouw van een IKZafdeling (Integrale Kwaliteitszorg). We hoefden voor deze investeringen geen beroep te doen op externe financiering. Het netto bedrijfskapitaal is positief en voldoende hoog, de solvabiliteit blijft rond de 30 procent. n 16 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :15:03

10 Balans 18 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :15:10

11 Verslag van de revisor Aandelenstructuur 20 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :15:20

12 9. Sociaal verslag Onze HRM-strategie: Investors in People Organogram Investors in People is een instrument om het personeelsbeleid stevig te verankeren in het managementsysteem en ervoor te zorgen dat dit beleid aangepast is aan de organisatie. Het is een kwaliteitskeurmerk voor strategisch personeelsbeleid dat een organisatie verdient als ze investeert in de ontwikkeling van haar medewerkers en dit doeltreffend koppelt aan de doelstellingen van de organisatie. Oxfam-Wereldwinkels / heeft het project Investors in People opgestart in 2007, in samenwerking met de stad Gent. Een stuurgroep met personeelsleden uit alle afdelingen werkt verschillende verbetertrajecten uit. In 2009 zal een externe assessor beoordelen of het keurmerk waard is. Sociale aspecten Arbeidsomstandigheden en indicatoren voor volwaardig werk Aspect: werkgelegenheid LA1 Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio. LA2 Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio. Aspect: Gezondheid en veiligheid LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen-, en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio. Aspect: Opleiding en onderwijs LA10 Gemiddeld aantal uren dat een medewerker per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie. n 22 Jaarverslag 2007 Jaarverslag jaarverslag-NL-OFT-07.indd :15:25

13 DE DA VINCI RODE Axelle Red Ontdek de producten van in meer dan 200 Oxfam-Wereldwinkels en steeds meer supermarkten. oft.be 24 Jaarverslag 2007 ed. oft: augustus art. nr.: jaarverslag-NL-OFT-07.indd :15:41