[Uitzending 507: Ezra 7:1 t/m 8:36]

Transcriptie

1 [Uitzending 507: Ezra 7:1 t/m 8:36] In de vorige uitzending hebben we gezien dat de continuïteit tussen de tempelinwijding onder Ezra en die van de eerste tempel onder Salomo een bescheiden herbeleving lijkt van één van Israëls hoogtepunten in de tijd van Salomo. Waarschijnlijk is het geen toeval dat we in de Hebreeuwse tekst van Ezra 4 t/m 6 het woord Israël precies twaalf keer tegenkomen. Ezra 4 t/m 6 zijn de hoofdstukken waarin de tempelbouw wordt voltooid (ondanks de grote weerstand). De twaalf geofferde geitenbokken (vs.17) maken duidelijk dat voor alle stammen plaats is in het herstel. Voor allen wordt vergeving gezocht, niet alleen voor de kleine groep overlevenden uit het Tweestammenrijk (Ezra 4:1). Met deze nadruk op de 12 stammen wordt een belangrijke fase afgesloten. De laatste hoofdstukken van het Bijbelboek Ezra beschrijven een latere tijd. 57 jaar later komt eindelijk de man (naar wie het boek is genoemd) naar Jeruzalem. Ezra 7 vers 1 t/m 5: Hier volgt de stamboom van Ezra, de man die van Babel naar Jeruzalem trok tijdens de regering van koning Artaxerxes van Perzië: Ezra was de zoon van Seraja, Seraja was de zoon van Azarja, Azarja de zoon van Chilkia, Chilkia de zoon van Sallum, Sallum was de zoon van Sadok, Sadok was de zoon van Achitub, Achitub was de zoon van Amarja, Amarja was de zoon van Azarja, Azarja was de zoon van Merajot, Merajot was de zoon van Uzzi, Uzzi was de zoon van Bukki, Bukki was de zoon van Abisua, Abisua was de zoon van Pinechas, Pinechas was de zoon van Eleazar, Eleazar was de zoon van de hogepriester Aäron. In Ezra 7 komen we bij koning Artaxerxes. Al eerder hebben we over deze koning gelezen in Ezra 4. In Ezra 4:12 t/m 16 is hij al geïntroduceerd met voorbeelden van diplomatieke correspondentie ten nadelen van de Judeeërs. Uit die briefwisseling is op te maken dat de lokale gezagsdrager in Juda, gouverneur Rechum, het pleit heeft gewonnen. Artaxerxes heeft in antwoord op Rechums brief de onmiddellijke stopzetting van de herbouw van de tempel en de muren bevolen (Ezra 4:12-22). 1

2 Maar dan treedt een veelzijdige man naar voren, de man aan wie het Bijbelboek dat we nu lezen zijn naam dankt: Ezra, priester en leraar, doorkneed in de wet van Mozes, begaan met het lot van het volk van God (vs.11). Ezra wordt door Artaxerxes afgevaardigd om een brugfunctie te bekleden tussen de officiële Joodse wetgeving en het volk dat zich aan deze wetgeving heeft te houden. Anderzijds is Ezra iemand die doorkneed is in de Thora en juist daarom bijzonder geschikt om te onderzoeken of de wet van God wel op de juiste manier wordt nageleefd. Hij wordt uit Babel naar de teruggekeerde Joden in Jeruzalem afgevaardigd. Het is duidelijk dat met de terugkeer in 538 v.chr. lang niet iedereen terugkeerde, ook Ezra s voorouders en die van Nehemia zijn in Babylon gebleven. Zijn naam Ezra betekent hulp en is wellicht een verkorte vorm van JHWH helpt of God is mijn hulp. Voor het afleggen van de afstand van zo n 1500 km is een aanzienlijke periode nodig. Zonder de sabbatten bieden vier maanden zo n honderd reisdagen van gemiddeld 15 km per dag en dat in volle zomertijd. Want Ezra reist (volgens vers 8 en 9) in de lente en zomer van 458 v.chr., hij vertrek op 8 april en komt op 4 augustus aan. Waarom gebeurt dit ineens? De missie van Nehemia is er gekomen op zijn eigen verzoek, maar van een dergelijk initiatief merken we niets bij Ezra. Ligt het initiatief voor Ezra s afvaardiging bij Joodse raadsheren aan het hof, die zich niet neerlegden bij de correspondentie met Rechum? Dit vermoeden is aannemelijk te maken. Ten eerste blijkt uit de correspondentie dat er waarschijnlijk Joodse raadsheren aan het hof verbonden waren die hun stempel drukten op de correspondentie. Ten tweede is het doembeeld dat Rechum ophangt van het herbouwde Jeruzalem, als een vijandelijke stad die mogelijk de provincie in opstand zou brengen (Ezra4:13), makkelijk bij te stellen. Ten derde is de ommekeer bij koning Artaxerxes het beste is te verklaren als een herziening van een eerder standpunt ten aanzien van Jeruzalem, ingegeven door andere raadgevers. Tenslotte krijgt Ezra niet primair de taak tot herbouw, maar opdracht om te onderzoeken of de wet van God goed wordt nageleefd. Dit wijst erop dat iemand de koning bewogen heeft de zaak objectief te onderzoeken. 2

3 Belangrijk voor Ezra s gezag is zijn priesterlijke afstamming en het feit dat hij zowel bij de koning als bij de HERE in de gunst staat. Ezra 7 vers 6: Als geestelijk leider wist Ezra bijzonder veel van de wet die Mozes had ontvangen van de HERE, de God van Israël. Op zekere dag vroeg hij koning Artaxerxes of hij naar Jeruzalem mocht terugkeren. De koning gaf hem toestemming, want God was Ezra goedgezind. In zijn zevende regeringsjaar, niet lang na zijn maatregelen ten nadelen van Juda, geeft koning Artaxerxes aan Ezra toestemming om onderzoek te doen in Jeruzalem naar de naleving van de wet. Bovendien mag hij priesters, Levieten, tempelzangers, poortwachters, tempelknechten en andere Israëlieten naar Jeruzalem meenemen. De tocht duurt vier maanden, de hete droge periode van april tot augustus. Ezra 7 vers 7 t/m 10: Een aantal gewone mensen en priesters, levieten, zangers, poortwachters en tempelknechten gingen mee. Zij verlieten Babel op de eerste dag van de eerste maand van koning Artaxerxes zevende regeringsjaar. Op de eerste van de vijfde maand van datzelfde jaar arriveerden zij in Jeruzalem, want God had hun een voorspoedige reis gegeven. Ezra was namelijk vastbesloten de wet van de HERE te bestuderen en te gehoorzamen. En hij wilde deze wet ook onderwijzen aan het volk Israël. De tocht van vier maanden komt neer op een reissnelheid van ruim 15 km per dag door de woestijn. Gelet op de gevaren en tegenslagen die onderweg voor oponthoud kunnen zorgen, is dat vrij vlot, maar de HERE bewaart het reisgezelschap en ze komen veilig in Jeruzalem aan (Ezra8:31). Ezra wil vlug in Juda zijn en snel beginnen met het onderwijs in de wet, aan het volk Israël. Artaxerxes is dezelfde koning die Nehemia toestemming gaf naar Jeruzalem terug te keren om de stad weer op te bouwen. Het markeert het begin van de vervulling van de profetie van Daniël over de: de 70 weken. Als we het Bijbelboek Nehemia gaan lezen en bestuderen gaan we er dieper op in. De man die ons nu interesseert is niet de koning, maar Ezra zelf. In de eerste verzen van Ezra 7 lezen we over zijn afstamming en familie. 3

4 Ezra was een afstammeling van Pinechas. Hij behoort dan ook tot de priesters. Uit de familiestamboom blijkt dat Pinechas, de zoon van Eleazar is en kleinzoon van Aäron. Het eerste optreden van Pinechas hebben we gelezen in Num.25 waar heel Israël mee deed aan de verering van Baäl-Peor. Pinechas stopte toen de toorn van de HERE over het volk. U zult zich herinneren dat de waarzegger Bileam, toen geen toestemming kreeg om Israël te vervloeken. Koning Balak had hem dat gevraagd maar de HERE stak daar een stokje voor. Als alternatief moedigde Bileam de koning aan zich met andere volken te vermengen met de bedoeling om het volk van God tot afgoderij te verleiden. In Numeri 25:7 t/m 11 wordt verteld dat één van de Israëlieten een Midianitisch meisje meeneemt naar het legerkamp van Israël, voor de ogen van Mozes en het hele volk. Het oordeel kwam over Israël in de vorm van een plaag, mensen stierven. Pinechas deed de plaag tot stilstand komen door de man en de Midianitische vrouw terecht te stellen. Voor alles wat hij heeft gedaan - zijn ijver voor Mij en zijn verzoening voor het volk Israël - beloofde de HERE dat Pinechas en zijn nakomelingen voor altijd priester zullen zijn (Num.25:12 en 13). Het is geen prachtige periode uit de geschiedenis van het volk Israël. We kunnen er wel uit leren dat de HERE de zonde serieus neemt en niet zomaar door de vingers ziet. Zonden moeten verzoend worden en zonder bloedstorting is er geen vergeving. Het nodigt uit om met onze zonden tot Christus te gaan en Hem te vragen onze zonden te vergeven. Waarom? Omdat Christus de enige is die door het offer van Zichzelf aan het kruis, onze zonden (de uwe, die van jouw en mij) kan verzoenen. Want voor een ieder die Hem aanvaard en volgt geldt: Hij is een verzoening voor al onze zonden en niet alleen voor de onze maar die van de hele wereld. Maar, u moet Hem wel om vergeving en verzoening vragen. Het is geen automatisme in de zin van: leef er maar op los, de HERE vergeeft je zonden toch wel. Om het handelen en straffen van de HERE in de juiste verhoudingen te zien kan het volgende verhaal mogelijk helpen. Een man vroeg (voordat hij de doodstraf kreeg voor een aantal moorden die hij had gepleegd) of hij iets mocht zeggen. Hij zei: Ik wil u laten weten dat wat mij gaat overkomen een les voor mij is. 4

5 U zult begrijpen dat het doel van dit vonnis niet was om de moordenaar een lesje te leren. De executie had als bedoeling de mensen in die dagen (mannen, vrouwen en kinderen) te beschermen. Ik pleit niet voor de doodstraf maar vaak heeft een hardere aanpak meer effect dan een zachtere. De HERE zegt door de mond van de profeet Jeremia: Het hart is het meest bedrieglijke ding dat bestaat. Het is door en door slecht (Jer.17:9). Het is een belangrijke les die we moeten leren van de actie van Pinechas en de vastbeslotenheid van Ezra. Ezra was namelijk vastbesloten de wet van de HERE te bestuderen en te gehoorzamen. En hij wilde deze wet ook onderwijzen aan het volk Israël. Ezra bestudeerde het Woord van God niet alleen, maar hij deed ook wat erin stond. Dat is een belangrijk punt, ook voor ons. Als Gods Woord het éne oor in gaat en het ander weer uit dan staan we zelf Gods Zegen in de weg. Ezra 7 vers 11 t/m 13: Koning Artaxerxes gaf Ezra de volgende brief mee: Van: koning Artaxerxes. Aan: Ezra, de priester en leraar van de wet van de God van de hemel. Hierbij bepaal ik dat iedere Israëliet in mijn koninkrijk en de priesters en Levieten met u mogen meegaan naar Jeruzalem als zij dat willen. De rol van Ezra als priester en wetgeleerde voor Israël moet zeker niet alleen als geestelijke functie worden gezien. Ezra geniet officiële politieke erkenning en hij krijgt volmacht om de uitvoering van Gods wetten in Israël af te dwingen. De Perzen voorzagen hun overheersing van een solide basis door de wetten van het land als de wet van de Perzische koning op te leggen. Het blijkt ook uit de brief van Artaxerxes aan Ezra, waarvan ik de inhoud verkort weergeef. Ezra 7 vers 14 en 15: Ik en mijn zeven adviseurs geven u opdracht naar Juda en Jeruzalem te gaan om daar te onderzoeken of de wet van uw God, waarover u beschikt, goed wordt nageleefd. Ook dragen wij u op het zilver en goud dat wij hebben geschonken aan de God van Israël, naar Jeruzalem te brengen. Dit geld is bestemd voor de aankoop van stieren, rammen, lammeren en de bij de brandoffers behorende spijsoffers en drankoffers, opdat dit alles zal worden geofferd op het altaar van het huis van God, die in Jeruzalem woont. 5

6 En in vers 26 lezen we: Ieder die de wetten van God en mijn wetten niet gehoorzaamt, zal onmiddellijk worden gestraft met executie, verbanning, een geldboete of gevangenisstraf. Uit de brief blijkt dat uiteindelijk de algemene benodigdheden voor de tempeldienst worden bekostigd uit de koninklijke schatkist (vs.20). Zoals Darius de tempelbouw steunde, opdat er voor zijn koningshuis gebeden zou worden (6:10), zo steunt Artaxerxes de tempeldienst om de wraak van God te vermijden. Wel wordt er aan de bedragen een duidelijk maximum verbonden. In vers 21 lezen we dat de koning aan zijn schatbewaarders schrijft: u moet Ezra alles geven wat hij vraagt, tot een maximumbedrag ter waarde van 3600 kilo zilver, liter tarwe, 2400 liter wijn en 2400 liter olijfolie en een onbeperkte hoeveelheid zout. Ezra 7 vers 27 en 28: Prijs de HERE, de God van onze voorouders! Want hij heeft de koning ertoe bewogen de tempel van de HERE te verfraaien. En prijs de HERE, omdat Hij de koning en zijn adviseurs en al zijn machtige vorsten mij zo gunstig gezind heeft laten zijn! Omdat de HERE, mijn God, met mij was, durfde ik het aan een aantal leiders van Israël te overreden met mij mee te gaan. Zonder overgang gaat de tekst verder met Ezra s eigen lofprijzing om het goede dat de HERE heeft gedaan. Ezra is gelukkig omdat de HERE de koning ertoe aangezet heeft de tempel te verfraaien. Daarvan is geen sprake in Ezra 7, maar we kunnen ons goed voorstellen dat Ezra, een deel van de toegezegde middelen er aan wil besteden. Gods volk is niet overgelaten aan de willekeur van hoge functionarissen, koningen en adviseurs, want de HERE Zelf heeft hen gunstig gestemd over Ezra. Vrijwel alles waartoe Artaxerxes opdracht geeft, wordt ook zo uitgevoerd, zelfs zo, dat de geciteerde overheidsdocumenten een soort agenda vormen voor Ezra. Zetten we de verschillende zaken op een rijtje dan komen we tot de volgende opsomming: Artaxerxes noemt Ezra s mandaat als priester en wetgeleerde en in Neh.8 vindt later inderdaad onderwijs plaats. De koning laat priesters en Levieten toe om Ezra te volgen (vs.13), wat ook gebeurt (Ezra 8). 6

7 De wetgeleerde moet naleving van de wet onderzoeken (vs.14), wat concreet gebeurt met betrekking tot Ezra s besluit over de gemengde huwelij-ken (Ezra 9 en 10). Artaxerxes laat Ezra de tempelschatten overbrengen (vs.15-19), wat ook gebeurt en beschreven wordt in Ezra 8 (vs.24-34). Ook wordt het werk van Ezra ondersteunt vanuit de koninklijke schatkist (vs.20-23) en wordt de tempel verfraaid (vs.27). Ezra is een gezant van de HERE maar ook van koning Artaxerxes. Tenslotte moeten we bij dit alles bedenken dat de context van de missie van Ezra, de tegenstand is die invloedrijke bestuurders uitoefenen tegen het herstel van de tempel en Jeruzalem (Ezra 4-6). In het bijzonder van gouverneur Rechum die kort geleden de koning had overgehaald de bouw tegen te houden (Ezra 4:12-16). Maar, de HERE, de God van Israël, staat boven alle tegenstand en Zijn gezag is groter dan wie dan ook. Ezra 8 vers 1 t/m 20 geeft de lijst van de familiehoofden die met Ezra mee terug reisden naar Jeruzalem, tijdens de regering van koning Artaxerxes. De opsomming van de twaalf geslachten volgt bijna altijd een zelfde patroon. In totaal heeft Ezra zo n 1500 mannen verzameld, waarvan wellicht het merendeel een eigen gezin heeft. Alles samen kan het om ongeveer 5000 mensen gaan. Ezra verzamelt hen bij het kanaal of de rivier de Ahawa. Ezra 8 vers 21 t/m 23: Om onze nederige positie tegenover God te laten beseffen, riep ik bij de rivier de Ahawa een vasten uit. Wij baden tot God dat Hij ons een goede reis zou geven en ons, onze kinderen en onze bezittingen onderweg zou beschermen. Ik had mij ervoor geschaamd de koning te vragen om soldaten en ruiters die ons op deze tocht konden beschermen tegen vijanden. Wij hadden namelijk tegen de koning gezegd dat onze God alle mensen die Hem aanbidden, beschermt en dat alleen zij die Hem verlaten, door rampen worden getroffen. Daarom vastten wij en baden om Gods bescherming. En Hij verhoorde ons gebed. In tegenstelling tot Nehemia wil Ezra niet worden begeleid door een militair escorte, hoe gevaarlijk dat ook is met het tempelgerei dat zij meenamen (Neh.2:9). De geloofsijver van Ezra is radicaal en hij wil dit duidelijk laten zien. 7

8 Het is een getuigenis voor Artaxerxes. Voor Ezra zou het dubbelzinnig zijn om enerzijds zijn geloofsvertrouwen in de HERE uit te spreken en anderzijds een escorte van de koning te aanvaarden. Daarom verwachtte hij bescherming van de HERE en vastte en baden Ezra en zijn medereizigers tot God. Prachtig om daarna het getuigenis van Ezra te lezen: En Hij verhoorde ons gebed. In de verzen 24 t/m 30 lezen we dat Ezra twaalf vooraanstaande priesters verantwoordelijk stelt voor de afgewogen tempelschat. Ezra vertrouwt volkomen op de HERE voor bescherming, maar hij is niet naïef. Hij beseft dat er onderweg heel wat kan gebeuren met een tempelschat. Ezra spreekt de priesters toe: Ezra 8 vers 29 en 30: Bewaak deze schatten goed! Laat er niets ontbreken wanneer u ze in Jeruzalem overhandigt aan de leidende priesters, Levieten en de leiders van Israël. Zij zullen ze neerzetten in de tempel. Toen namen de priesters en de Levieten het zilver, het goud en de voorwerpen in ontvangst om ze naar Gods tempel in Jeruzalem te brengen. Zij zijn aan de HERE gewijd om zorg te dragen voor de heilige voorwerpen van zilver en goud. Ezra 8 vers 31 en 32: Op de twaalfde dag van de eerste maand braken wij ons kamp aan de rivier de Ahawa op en vertrokken naar Jeruzalem. God was met ons: Hij beschermde ons onderweg tegen vijanden en bandieten. Zo kwamen wij veilig in Jeruzalem aan en namen drie dagen rust. De reis is spoedig verlopen en dat wordt toegeschreven aan de bescherming van de HERE. De duizenden onbeschermde mensen met een immense schat zijn maandenlang onderweg geweest zonder dat hen iets is overkomen. In Jeruzalem wordt drie dagen gerust en op de vierde dag wordt de schat overgedragen aan twee priesters en aan twee Levieten (vs.33). Ezra 8 vers 34 t/m 36: Zij telden en wogen alles en noteerden elk gewicht. Toen brachten de teruggekeerde ballingen brandoffers aan de God van Israël, 96 rammen, 77 lammeren en ten slotte 12 bokken als zondoffer. 8

9 De brieven met de bevelen van de koning werden overhandigd aan zijn commissarissen en gouverneurs in het gebied ten westen van de Eufraat. Zij gaven allemaal hun steun aan de herbouw van Gods tempel. In vers 35 worden de 12 bokken genoemd, die werden geofferd voor alle zon-den van de twaalf stammen van Israël. Het moet een bijzondere gebeurtenis voor de teruggekeerde Joodse ballingen zijn geweest. Zij waren terug in Jeruzalem en konden nu hun offers aan de HERE brengen. Net zoals bij de terugkeer onder Zerubbabel in Ezra 2 is het ook hier duidelijk dat de opwekkingsbeweging die Israël thuisbrengt, niet ontstaat in Jeruzalem of Juda, maar in Babylon. Het volk dat zelf het trauma van de ballingschap aan den lijve heeft doorgemaakt, vindt vervolgens de inzet en de kracht om Jeruzalems muren en tempel te herbouwen. De rol van de koningen, Zerubbabel, Haggaï, Zacharia, Ezra, Nehemia en het volk zelf, mogen uiteenlopen, ze hebben één ding gemeenschappelijk: ze bewijzen dat Israëls enige hoop op een toekomst in Jeruzalem ligt. Menselijk gesproken was het totaal onverantwoord om de reis zonder begeleiding te maken, maar het gaat hier om veel meer dan een verhuizing van mensen en tempelschatten. Israël gaat naar Jeruzalem om het huis van de HERE te herbouwen. In de volgende uitzending lezen we verder in Ezra 9. 9