[Uitzending 301: Jozua 21:1 t/m 22:34]

Transcriptie

1 [Uitzending 301: Jozua 21:1 t/m 22:34] In aansluiting op Jozua 20 (het hoofdstuk over de vrijsteden) worden in Jozua Levietensteden genoemd. De Levieten komen verspreid over het land te wonen. Dat is al eerder aangegeven door Jacob in Gen.49:7. Hoewel het daar als een oordeel klinkt, is het in Joz.21 tot een zegen geworden. De Levieten hebben de taak het volk bij allerlei gelegenheden te onderwijzen in Thora (de wetten van de HERE) en ook ten behoeve van de Israëlieten offers te brengen. Omdat alleen de mannelijke Israëlieten de verplichting hadden 3x per jaar naar het centrale heiligdom te gaan, zouden veel Israëlieten maar weinig merken van de werkzaamheden van de Levieten als alles zich alleen rondom het centrale heiligdom concentreerde. De Levieten deden meer, zij leerden het volk de wetten van de HERE en hadden vermoedelijk ook het recht om te offeren op lokale altaren. Israëlieten konden naar deze lokale altaren gaan bij tal van situaties waarin offers nodig waren. Velen konden niet voor allerlei geloften en reinigingen dagenlang reizen naar het centrale heiligdom. In Ex.20 lezen we: de altaren die u voor Mij bouwt, moeten van gewone aarde zijn. Daarop kunt u brandoffers en vredeoffers met schapen en runderen brengen. Op elke plaats waar Ik Mijn naam laat vereren, zal Ik bij u komen en u zegenen (vs. 24 t/m 26) en in 1 Kon.19 vers 10 en 14 zegt Elia tegen de HERE: ik heb met grote ijver gewerkt voor de HERE, de God van de hemelse legers, maar de Israëlieten hebben hun verbond met U verbroken, Uw altaren vernield en uw profeten gedood. Alleen ik ben nog over en nu willen zij mij ook doden. Als Leviet mocht ook Samuël offeren; hij deed dat in Rama, Bethlehem en andere plaatsen. Vermoedelijk kan ook uit de geschiedenis van Micha en de mannen uit de stam van Dan in Richteren 17 en 18 de conclusie worden getrokken dat een Leviet de bevoegdheid had om te offeren. De Levieten kregen geen land, de andere stammen wel. In plaats daarvan kregen zij steden toegewezen op het grondgebied van de andere stammen. TTB - NL - TWR - CW 1

2 De Levieten en priesters kwamen allemaal uit de stam van Levi. Jozua 21 vers 1 en 2: De leiders van de stam van Levi kwamen naar Silo voor overleg met de priester Eleazar, Jozua en de leiders van de andere stammen. De HERE gaf Mozes opdracht de Levieten weidegrond te geven voor hun vee en steden om in te wonen. Nadat de stammen hun grondgebied toegewezen hebben gekregen, komen de familiehoofden van de Levieten naar de priester Eleazar, Jozua en de familiehoofden van de andere stammen van de Israëlieten. Er staat geen tijdsbepaling in de tekst, maar het overleg moet hebben plaatsgevonden na de plaatsing van de tabernakel in Silo. Uit het vervolg blijkt dat de Levietensteden liggen in gebieden van de andere stammen, zodat die verdeling eerst moet hebben plaatsgevonden. Omdat in Joz.21 ook de 6 vrijsteden uit Joz.20 worden genoemd, is het aannemelijk dat de toedeling van Levietensteden de allerlaatste handeling was. Het overleg vindt plaats in Silo. Silo is Khirbet Seilun, een plaats in het stamgebied van Efraïm, ten noorden van Bethel en ten oosten van de weg van Bethel naar Sichem, Ri.21:19. Op grond van Deutr.12 is deze plaats door de HERE Zelf aangewezen en bepaald. Het is een plaats die centraal ligt in Kanaän en goed bereikbaar. Daarnaast heeft Silo een zeer goede akoestiek, waardoor een menselijke stem tot op wel 500 m afstand kan worden gehoord. In Silo konden 10 tot mensen tegelijk worden toegesproken. De leiders van de stam van Levi kwamen naar Silo voor overleg met de priester Eleazar, Jozua en de leiders van de andere stammen. Zij herinneren eraan, dat de HERE door Mozes geboden heeft hun steden te geven om in te wonen en weidegronden voor het vee. Jozua 21 vers 3: Daarom kregen zij enkele steden met de weidegrond daaromheen. Volgens Lev.25 mochten er ook wel andere Israëlieten in de steden wonen. Als een Leviet zijn huis en grond wilde verkopen was daar een speciale regeling voor. TTB - NL - TWR - CW 2

3 In die tijd was het niet ongewoon dat priesters steden en weidegrond kregen. Vanuit Egypte zijn voorbeelden bekend van steden die moesten zorgen voor het onderhoud van de cultus en de priesters. De tempel van Amun in Thebe bezat ten tijde van Ramses III 56 steden in Egypte en 9 steden in de Levant en in Nubië. De Levant is een historisch-geografische naam voor een gebied, direct ten oosten van de Middellandse Zee. Er is wel verschil tussen de Egyptische situatie en die in Israël. In Israël woont de priestergemeenschap in de steden en voorziet in eigen levensonderhoud. Er zijn ook nog andere voorbeelden te noemen uit Babel en Ugarit. In de verzen 4 t/m 8 wordt een algemene verdeling van de Levietensteden beschreven. Bij de toedeling van de steden komen eerst de priesters van de Kehatieten aan de beurt. Die maakten deel uit van de stam van Levi en waren nakomelingen van Aäron. Zij krijgen 13 steden. De overige Kehatieten krijgen 10 steden. De Gersonieten krijgen 13 steden en de Merarieten 12 steden. De taken van de verschillende priesterafdelingen hebben we gelezen en besproken in Num.4. De Israëlieten geven de steden en weidegronden door het lot, zoals de HERE aan Mozes had opgedragen (vs.8). In de verzen 9 t/m 40 volgt een gedetailleerde lijst van Levietensteden. De priesterfamilie komt eerst; daarna volgen de families van levieten. Bij het lezen van Ex.6 is de afstamming van de priesters aan de orde geweest. Voor de legering van de families rond de tabernakel verwijs ik naar Num.2. Jozua 21 vers 41 en 42: Het totaal aantal steden dat aan de levieten werd gegeven, bedroeg 48. Het beloofde land was nu verdeeld onder alle stammen. Zoals de HERE had geboden. Jozua 21 vers 43 t/m 45: De HERE gaf de Israëlieten al het land dat Hij hun voorouders had beloofd. Zij kwamen het land binnen, veroverden het en gingen er wonen. De HERE gaf hun vrede, zoals Hij had beloofd. Niemand kon het tegen hen opnemen, de HERE hielp hen al hun vijanden te verslaan. Alle beloften die de HERE aan het volk Israël had gedaan, werden vervuld. TTB - NL - TWR - CW 3

4 In de slotverzen van Joz.21 wordt teruggekeken op de vorige hoofdstukken, de HERE heeft Israël het hele beloofde land gegeven, zoals Hij had beloofd aan hun vaderen. Zij namen het in bezit en gingen er wonen. En de HERE gaf hun aan alle kanten vrede, precies zoals Hij had gezegd. Niet één van de vijanden heeft voor Israël kunnen standhouden. De HERE heeft hen geholpen bij het verslaan van al hun vijanden. Alle beloften die de HERE aan het volk Israël had gedaan, werden vervuld. Met deze lofprijzing op Gods daden eindigt de beschrijving van de verdeling van het beloofde land. Het land Kanaän is beloofd, verdeeld onder de stammen en verkregen. Toch moet er nog heel wat gebeuren. Dat laat het vervolg van het Bijbelboek Jozua zien, maar in principe is het land nu van Israël. Er zijn hoofdstukken in Jozua waarin de nadruk ligt op dat wat is bereikt, maar er zijn ook hoofdstukken die aangeven wat nog moet gebeuren b.v. Joz.23. Er is dankbaarheid voor dat wat is bereikt, al blijft er ook steeds een nog niet in de omgang met de HERE. Het is een punt dat steeds weer terugkomt in de Bijbel. Gods Woord heeft kracht (Jes.55:10 en 11) maar er is ook zonde en lijden in deze wereld. Ook in de levens van de gelovigen is zowel het volbrachte werk van Christus aanwezig als de eigen onvolmaaktheid. In de toekomst zal Gods Woord volledig in vervulling gaan, Zijn rust en vrede komt echt (Jes.2 en Openbaring 19 t/m 21). Het land Kanaän werd tijdens de woestijnreis voorgesteld als het beeld van de rust (Deutr.12). De eerste generatie kon in die rust van de HERE niet binnengaan door ontrouw (Ps.95). Nu is Israël zover dat het land verdeeld is en volledig in bezit kan worden genomen. Toch is de rust in Kanaän niet het einddoel, want deze kan weer verloren gaan. Dat blijkt uit de latere geschiedenis. Israël faalde meer dan eens door eigen ontrouw. Daarom roept Ps.95:7 op: Luister toch elke dag naar wat Hij u zegt. De NT uitwerking ervan vinden we in Hebr.3:7 t/m 4:11. Jozua heeft Israël niet in de sabbatsrust gebracht, Hebr.4:8. Er wacht het volk van God dus nog altijd een zuivere, volkomen rust, Hebr.4:9. De rust in Kanaän is een heenwijzing naar de uiteindelijke rust in het koninkrijk van God. TTB - NL - TWR - CW 4

5 Er wacht het volk van God dus nog altijd een zuivere, volkomen rust. Wie door geloof die rust ervaart, rust uit van zijn eigen werk, net als God. Laten wij ons best doen deel te krijgen aan die rust. Daarom moeten wij er voor oppassen God niet ongehoorzaam te zijn zoals het volk Israël, dat daardoor die rust niet kreeg. (Hebr.4) En hoe kan een mens deel krijgen aan die rust? Mattheüs 11 vers 28: Als de lasten u drukken en u vermoeid bent, kom dan bij Mij. Ik zal u rust geven. Jozua 22 vers 1: Jozua riep nu de legertroepen van de stammen van Ruben, Gad en de halve stam van Manasse bijeen. Met Joz.22 begint het slotgedeelte van het Bijbelboek Jozua. De verovering en verdeling van het land zijn achter de rug. Gods beloften zijn uitgekomen. De Overjordaanse stammen kunnen nu terugkeren naar hun erfdeel. Maar deze terugtocht wordt zo beschreven dat duidelijk wordt welke godsdienstige belangen er in het geding zijn. In Joz.22 t/m 24 worden drie toespraken van Jozua vermeld. Dankbaarheid voor Gods daden in het verleden en oproepen om trouw te zijn aan het verbond, komen daarin regelmatig voor. Het gaat daarbij vooral om het dienen van de HERE in het beloofde land, ook als Jozua er niet meer is. Want alleen door gehoorzaamheid aan, en het dienen van de HERE is de toekomst veilig. Jozua 22 vers 1 t/m 3: Jozua riep nu de legertroepen van de stammen van Ruben, Gad en de halve stam van Manasse bijeen en zei: U hebt gedaan wat Mozes, de dienaar van de HERE, u had bevolen en u hebt elk bevel dat ik u gaf, gehoorzaamd. Elke opdracht die u van de HERE, uw God, kreeg, hebt u vervuld. U hebt uw broederstammen niet in de steek gelaten. De HERE heeft ook aan de andere stammen rust gegeven, zoals Hij heeft beloofd. Daarom mogen de stammen uit het Overjordaanse nu terugkeren naar het land dat ze in bezit hebben. Het land dat Mozes, de knecht van de HERE, hen aan de overzijde van de Jordaan heeft gegeven (in Joz.1:12 t/m 18, is daarover een afspraak gemaakt). Na deze positieve woorden komt er wel een waarschuwing. TTB - NL - TWR - CW 5

6 Jozua 22 vers 5: Zorg ervoor dat u alle geboden die Mozes u gaf, gehoorzaamt. Heb de HERE lief en houd u aan zijn geboden en leefregels, laat Hem nooit in de steek en dien Hem met hart en ziel. Daarna zegent Jozua deze stammen en laat hij hen gaan. Jozua 22 vers 10: Voordat zij overstaken en terwijl zij nog in het land Kanaän stonden, bouwden zij een groot altaar dat al van veraf te zien was. Wanneer zij aankomen bij de Jordaan (bij Gelilot, gelegen in het land Kanaän) bouwen zij daar een altaar met grote afmetingen. Jozua 22 vers 11 en 12: Maar toen de overige Israëlieten hoorden wat zij hadden gedaan, brachten zij bij Silo een leger op de been en maakten zich klaar voor een strijd tegen hun broederstammen. Overeenkomstig Deutr.13 wordt er eerst een onderzoek ingesteld (vs.13 t/m 15). Jozua 22 vers 16 en 17: De hele gemeente van de HERE wil weten waarom u zondigt tegen de God van Israël door Hem ontrouw te worden en een altaar te bouwen dat getuigt van opstand tegen Hem. Was onze schuld bij Peor waarvan wij ondanks de straf nog niet eens zijn gereinigd nog niet groot genoeg dat u weer in opstand moet komen? Zij dachten dat de Overjordaanse stammen een altaar voor Baäl hadden gebouwd. Zij herinnerden zich de tijd dat Balak Israël had doen zondigen door ze te verleiden met Moabitische vrouwen te trouwen en afgodsdienst plegen. Toen had de HERE hen streng veroordeeld. Nu zijn de andere stammen opnieuw bang dat er verkeerde dingen gebeuren. Maar, er volgt een acceptabele uitleg. Jozua 22 vers 21 t/m 23: De mannen van Ruben, Gad en Manasse antwoordden de hooggeplaatste leiders: Wij zweren bij de HERE, de God boven alle goden, dat wij dat altaar niet uit opstandigheid tegen de HERE hebben gebouwd. TTB - NL - TWR - CW 6

7 Hij weet (en laat ook heel Israël dat goed weten) dat wij dat altaar niet hebben gebouwd om er brandoffers, spijsoffers of vredeoffers op te brengen. De vloek van God mag ons treffen als wij dat zouden doen. Maar in waarheid, zij hebben dit uit bezorgdheid, om een bepaalde reden, gedaan. Jozua 22 vers 24: Wij hebben het gedaan omdat wij vrezen dat uw kinderen later tegen onze kinderen zullen zeggen: Welk recht hebt u de HERE, de God van Israël, te vereren? De HERE heeft immers de Jordaan als een grens tussen ons en uw volk geplaatst! U hebt helemaal geen deel aan Hem. Daarom kwam de gedachte op een altaar te bouwen, niet voor brandoffers en slachtoffers, maar als getuige, zowel tussen de huidige als latere generaties. Opdat zij de dienst van de HERE voor Zijn aangezicht zullen waarnemen, met brandoffers en slachtoffers. Dan zullen de kinderen van de westelijke stammen later niet tegen de kinderen van de oostelijke stammen kunnen zeggen, dat zij geen deel aan de HERE hebben. De stammen uit Kanaän zijn gerustge-steld. Jozua 22 vers 31: Pinechas zei: Vandaag hebben wij gemerkt dat de HERE onder ons is, omdat u niet tegen de HERE hebt gezondigd zoals wij dachten. Integendeel, u hebt ons gered van de vernietiging! Uit wat er is gebeurd, blijkt dat de HERE in het midden van Israël is. Een grote ramp in de vorm van een burgeroorlog is voorkomen. De HERE is niet automatisch in het midden van Israël (zoals blijkt uit 1Sam.4:3), maar hier blijkt de goedheid van de HERE. Bedoeld is dat de Overjordaanse stammen het hele volk gered hebben van Gods toorn. De beschuldigingen waren ten onrechte. Een les voor vandaag. Soms zouden wij bepaalde dingen niet moeten zeggen en ook niet moeten doen. Zeker, we denken dat we oprecht pal staan voor de HERE, Zijn dienst en Zijn Woord en dan blijkt dat we het bij het verkeerde eind hebben. We hebben dingen gezien of gehoord maar ze anders ingeschat dan ze in werkelijkheid zijn of waren bedoeld. Laten we onszelf onderzoeken of wij hier mogelijk de fout zijn ingegaan. TTB - NL - TWR - CW 7

8 En, als dat zo is wijst 1 Joh.1:9 ons de weg terug: Als wij onze zonden bekennen, is God zo trouw en rechtvaardig ons die te vergeven. Dan reinigt Hij ons van alles wat we verkeerd hebben gedaan. Jozua 22 vers 32 t/m 34: Daarop gingen Pinechas en de 10 afgevaardigden terug naar het volk van Israël en vertelden wat er was gebeurd. Heel Israël was blij en prees God. Van oorlog tegen Ruben en Gad was geen sprake meer. De mannen van Ruben en Gad noemden het altaar Het Getuigenisaltaar. Zij zeiden: Het is een getuige tussen ons en hen dat de HERE ook onze God is. In Joz.22 is sprake van het altaar van de tabernakel waar alle offers gebracht moeten worden. De stammen in Kanaän zijn bevreesd dat de Overjordaanse stammen afwijken van de bepalingen van Deut.12. Dit wordt meestal zo uitgelegd dat er nergens anders meer geofferd mag worden. Maar, in Deuteronomium is meer dan eens sprake van het offeren op lokale, stenen altaren (Deutr.16 en 27 en mogelijk Deutr.33:19). In Joz.8:31 staat beschreven dat Jozua op de berg Ebal een altaar voor de HERE bouwde (een altaar van steen, overeenkomstig het voorschrift van Ex.20). Maar de Overjordaanse stammen bouwen een altaar naar het model van het brandofferaltaar van de tabernakel. Dat was een altaar van koper, met een rand en met hoornen. Dergelijke altaren mochten niet gemaakt worden. Er was maar één tabernakel als centraal heiligdom. Daarnaast waren er kleine, lokale altaren van aarde of ongehouwen steen mogelijk. In Joz.22 gaat het alleen over het landelijke niveau van de cultus, met als boodschap dat er geen concurrentie van de tabernakel mag komen. Later doet koning Jerobeam dat toch, wanneer hij heiligdommen opricht in Dan en Bethel. De bedoeling daarvan is dat de Israëlieten niet langer naar de tempel in Jeruzalem zullen gaan (1Kon.12). Daarom is het belangrijk om onderscheid te maken tussen twee niveaus in de offerdienst, de landelijke dienst bij de tabernakel, en de plaatselijke altaren voor allerlei andere gelegenheden. TTB - NL - TWR - CW 8

9 Jozua 22 wijst op de verantwoordelijkheid die de Israëlieten hebben ten opzichte van elkaar. In plaats van het isolement en het individualisme is er het besef van de eenheid van het volk en van een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Als een deel van het volk zondigt, zal heel het volk delen in Gods straf. Jozua 22 geeft uitvoerig weer hoe er wordt onderzocht en geantwoord. Daarmee doet dit gedeelte aan het eind van het boek Jozua, ook een appèl op toekomstige hoorders en lezers. Het is niet direct nodig om daarbij al de situatie van koning Jerobeam te veronderstellen, want allerlei vormen van eigenmachtige godsdienst kunnen worden bedoeld. Het boek Richteren biedt daar genoeg voorbeelden van. Blijkbaar is het bij geruchten van belang, gedegen te onderzoeken en goed naar elkaar te luisteren. Juist om te voorkomen elkaar niet te snel te veroordelen en te bestraffen. In de loop van de geschiedenis is het in Israël en in de christelijke kerk en gemeente steeds weer een moeilijke opgave gebleken, om goed om te gaan met de spanning tussen eenheid en zuiverheid. In Matth.18 staan aanwijzingen hoe er met overtreders gesproken kan worden: Als één van uw broeders u kwaad doet, moet u het hem onder vier ogen zeggen. Als hij uw terechtwijzing aanneemt, is de relatie tussen u en hem hersteld. Doet hij dat niet, haal er dan één of twee anderen bij die getuigen kunnen zijn. Wil hij nog niet luisteren, leg de zaak dan aan de gemeente voor. Als de gemeente hem in het ongelijk stelt en hij wil nog niet luisteren, moet u niet meer met hem omgaan. Want dit zeg Ik u: alles wat u op aarde bindend verklaart, zal ook in de hemel bindend zijn. En alles wat u op aarde ontbindt, zal ook in de hemel ontbonden worden. Dit moet u vooral weten: als twee van u het hier op aarde eens zijn over iets dat u Mijn hemelse Vader vraagt, zal Hij het voor u doen. Want als twee of drie mensen bij elkaar zijn omdat zij bij Mij horen, ben Ik bij hen (Matth.18:15 t/m 20). In de volgende uitzending lezen we Jozua 23 en 24. TTB - NL - TWR - CW 9