LEERGANG VERZEKERINGSRECHT

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LEERGANG VERZEKERINGSRECHT"

Transcriptie

1 LEERGANG VERZEKERINGSRECHT SPREKER Mr. M.W.E. Lohman advocaat Houthoff Buruma 14 maart 2017 Kasteel Waardenburg GEH Tutein Noltheniuslaan AS Waardenburg T F

2 Inhoudsopgave mr. M.W.E. Lohman Literatuur Verzekering ter Beurze, hfdst. II De verzekeraar: risicodragers ter beurze Internationale programma s en masterpolicies p. 2 Polisvoorwaarden Aon p. 13 Jurisprudentie Rechtbank Rotterdam 13 juli 2016, ECLI:NL:RBROT:2016:5431 p. 27 Rechtbank Rotterdam 9 november 2006, ECLI:NL:RBROT:2006:AZ2840 p. 38 1

3 IV. De verzekeraar: risicodragers ter beurze, internationale programma s en masterpolicies Mr. J.B. Londonck Sluijk Inleiding In dit hoofdstuk zal worden ingegaan op de partijen die binnen de coassurantiemarkt actief zijn en de wijze waarop zij als risicodragers optreden. Na een kort, historisch getint overzicht, zal worden ingegaan op de wijze waarop coassurantie doorgaans is vormgegeven en de onderlinge verhoudingen die daarbij een rol spelen. Daarna zal verzekering van multinationals door middel van internationale programma's aan de orde komen. Tot slot zal gekeken worden naar de positie van leidende en volgende verzekeraars bij coassurantie. 1. Assuradeuren en verzekeraars Op een assurantiebeurs begeven zich assuradeuren. In het huidige spraakgebruik wordt onder een assuradeur verstaan een gevolmachtigde tussenpersoon die ten behoeve van een of meer achterliggende verzekeraars risico s accepteert. In het vroegere beurscircuit was dit anders en gebruikte men de term assuradeur ook om hiermee de verzekeringsmaatschappijen zelf aan te duiden. 1 Hoe dit ook zij, lange tijd was het zo dat het grootste gedeelte van de op de beurs actieve partijen juist bestond uit gevolmachtigde agenten. Zij handelden op de Amsterdamse en Rotterdamse Beurs voor risico en rekening van achterliggende verzekeraars, niet zelden buitenlandse partijen. Hoewel sommige assurantiebedrijven die vroeger in de beurswereld actief waren hun klank nog lang hebben behouden, zijn de namen uit die tijd vrijwel allemaal verdwenen. Vandaag de dag zijn binnen het beursbedrijf nog steeds gevolmachtigde agenten actief, maar zij vormen een minderheid. 2 Over het algemeen zijn de volmachtbedrijven ingelijfd door verzekeraars, die met de betreffende portefeuilles hun marktaandeel wensten te vergroten. Andere volmachtbedrijven zijn verdwenen, omdat de buitenlandse verzekeraars die hun klanten vormden in toenemende mate ervoor kozen zelf een kantoor op de beurzen van Amsterdam of Rotterdam (of beide) te openen / Hans Londonck Sluijk is advocaat bij Houthoff Buruma. 1 Zie Mr. L.A.E. Suermondt, De assurantiebeurs te Rotterdam, in: Hans Catz, Trouwe makelaar ter beurze, 2006 Hudig-Langeveldt Stichting ( Suermondt ), pag In deze bijdrage wordt de rol van een aantal grote makelaars als gevolmachtigde van vast verzekering pools buiten beschouwing gelaten. Pools, al dan niet gecombineerd met volmachten, zijn arrangementen waarbij premie en condities en de aard van de te in een pool te dekken risico's vantevoren worden overeengekomen met in de pool deelnemende verzekeraars. Hierbij gaat het doorgaans om risico's die geen maatwerk benadering nodig hebben, maar die op basis van standaardvoorwaarden gesloten kunnen worden. In sommige gevallen zijn met steun of op initiatief van de overheid pools opgericht teneinde dekking van moeilijk verzekerbare risico's mogelijk te maken, zoals de NHT- of de Atoompool. Zie tevens de bijdrage van mr. P.L. Soeteman in hoofdstuk VI van deze bundel. 3 Suermondt, pag. 25 2

4 2. Co-assurantie bij grote risico's Het zijn dus de verzekeraars die de - inmiddels virtuele - beursvloer bevolken. Toch is er nog steeds, net als vroeger het geval was, een verschil in positie tussen de verschillende verzekeraars. Dit heeft met name te maken met het feit dat slechts een deel van de verzekeraars in staat of bereid is als leider of bovenstaande bij de te sluiten verzekeringsovereenkomsten op te treden. Van oudsher komt groot gewicht toe aan de vraag welke risicodrager bij een verzekeringsovereenkomst als leider optreedt. De leider was in principe de partij die als risicodrager de basis legde voor de verzekering en de hiervoor geldende voorwaarden en premie met de makelaar uitonderhandelde. Pas daarna zocht de makelaar andere risicodragers die op deze basis wilden volgen. Zij tekenden in feite slechts mee. 4 Het zijn van leider was bovendien niet alleen van belang bij het afsluiten van de verzekering, maar ook op het moment dat schade ontstond. In principe kreeg slechts de leider de schade door de makelaar gemeld en rustte op hem de taak om de volgers van het bestaan van de schade op de hoogte te brengen. 5 De leider zorgde vervolgens voor de schaderegeling en de beslissingen die hij hierin nam waren voor de volgers in principe bindend Coassurantie via horizontale en verticale verdeling van risico s De hier beschreven traditionele wijze van coassurantie kan gekwalificeerd worden als het horizontaal verdelen van risico s. De risico s die uit een bepaalde verzekeringsovereenkomst voortvloeien worden in percentages opgedeeld tussen verschillende risicodragers die in principe naast elkaar staan. Aldus ontstaan door de horizontale opdeling van de risico s in parten verschillende verzekeringsovereenkomsten steeds voor de percentages waarvoor een bepaalde verzekeraar het risico heeft geaccepteerd. Gaandeweg bleek deze traditionele wijze van risicoverdeling niet voldoende te zijn. Met name als gevolg van het feit dat de op de Nederlandse beurzen aangeboden risico s steeds groter werden, heeft coassurantie zich zo ontwikkeld dat de verdeling van risico s niet langer alleen maar horizontaal plaatsvindt. Steeds vaker worden risico s ook verticaal gespreid, in de vorm van boven elkaar geplaatste lagen van verzekeringsovereenkomsten. Het principe van een dergelijke structuur van layers van 005/ Zie ook Suermondt, pag. 24, waarin hij over gevolmachtigden die uitsluitend als volgers optraden schrijft: hun deskundigheid bestond niet in de laatste plaats uit het weten welke assuradeur je voor welk soort verzekering kon volgen ken je collega s! 5 De Regeling Schadeproces van de VNAB uit 1993 gaat in het eerste lid van artikel 2 ervan uit dat bij schade de twee bovengenoemde verzekeraars door de makelaar worden geïnformeerd. Het overleg over de vraag of een expert dient te worden ingeschakeld wordt volgens de Regeling slechts met de bovenstaande verzekeraar gevoerd (zie artikel 2 lid 2). 6 Artikel 4 van de Regeling Schadeproces 1993 gaat weliswaar ervan uit dat volgverzekeraars de mogelijkheid hebben niet akkoord te gaan met een beslissing van de leidende verzekeraar omtrent de schaderegeling, doch in de praktijk kwam dit niet vaak voor. Steeds meer verzekeringen kennen bovendien de expliciete bepaling dat de volgers jegens de verzekerde verplicht zijn de leider in zijn beslissingen te volgen. 7 Binnen het bestek van deze bijdrage zal buiten beschouwing blijven in hoeverre in het huidige klimaat deze traditionele wijze van coassurantie nog past binnen de geldende mededingingsregels. Hiervoor kan opnieuw naar de bijdrage van mr. P.L. Soeteman in hoofdstuk V van deze bundel worden verwezen. 3

5 verzekeringen verschilt niet wezenlijk van de hiervoor beschreven horizontale coassurantie, in die zin dat de voorwaarden die voor de onderste verzekering worden uitonderhandeld als leidend gelden. Deze onderste verzekering kent een bepaalde verzekerde som, die in verhouding tot het totale gedekte bedrag meestal bescheiden is, maar wel hoog genoeg om alle reguliere schades die binnen de looptijd van de verzekering vallen op te kunnen pakken. De bedoeling hiervan is dat de onderste layer of primary de normaal te verwachten schades opvangt en de hogere layers alleen als calamiteitendekking fungeren. Aldus kan een onderscheid gemaakt worden in premie tussen de verzekering waarvan het risico dat deze geraakt zal worden hoog is en de (excess) verzekeringen waarvan dit risico juist veel kleiner is. Al naar gelang de verzekeringscapaciteit die in de betreffende line of business in de markt te verkrijgen is, kan zo een verzekeringstoren worden gebouwd, waarvan de bovenste layers tot zeer hoog kunnen reiken. De mogelijkheid op deze wijze hogere dekkingen te creëren vormt naast de bovenbeschreven mogelijkheid van premiedifferentiatie - een tweede reden om layering toe te passen. Door de verzekering in lagen te sluiten worden de mogelijkheden voor risicodragers om capaciteit ter beschikking te stellen namelijk aanzienlijk vergroot. Dit geldt in het bijzonder ook omdat de verzekeringen in een bepaalde laag doorgaans ook horizontale coassurantie kennen. Iedere laag van de toren kent aldus een aantal in de betreffende laag participerende verzekeraars, waarbij het zelfs niet ongebruikelijk is dat dezelfde risicodragers in verschillende lagen voor een bepaald percentage meedoen. De toren kan aldus hoog worden, omdat de structuur voorziet in het optimaliseren van de hoeveelheid deelnemende risicodragers. Coassurantie in optima forma dus. Overigens is het in toenemende mate zo dat de onderste layer van een verticaal opgebouwd programma voor de volle honderd procent bij een en dezelfde verzekeraar wordt ondergebracht. Horizontale verdeling van het risico vindt wat deze primaire layer betreft dus helemaal niet meer plaats. De typische structuur van een hedendaags programma ziet er zodoende als volgt uit: 005/

6 2.2 Onderlinge verhoudingen tussen verticale lagen van verzekering De structuur van een aldus gecreëerde toren van verzekering is aldus, dat iedere verticale laag gesloten wordt in excess van de laag daaronder. Als dus de eerste laag een verzekerde som van vijf miljoen euro zou kennen en de tweede laag een verzekerde som van tien miljoen, dan zal de volgende laag in excess of vijftien miljoen euro gelden. De dekking van deze derde laag zal dus pas in beeld komen indien een schade het bedrag van vijftien miljoen euro overschrijdt. De verhouding tussen de verschillende lagen van verzekering hangt af van de tekst van de voorwaarden. Normaal gesproken zullen de hogere lagen worden gesloten op basis van een vrij beperkte overeenkomst. Deze verwijst voor de dekking naar de (veel uitgebreidere) tekst van de primaire verzekeringslaag. Dit neemt echter niet weg dat niet zelden de excess lagen eigen bijzondere voorwaarden of beperkingen van de dekking kennen. Een van de belangrijkste voorwaarden die in de excess verzekeringen kunnen voorkomen betreft een zogenaamde drop down clausule. 8 Kort gezegd houdt een dergelijke clausule in dat bij een gedeeltelijke uitputting van een onderliggende verzekering de bovenliggende verzekering zakt en dekking gaat bieden met inachtneming van het bedrag van de uitputting van de onderliggende laag. De bovenliggende verzekering zal dan als zogenoemd attachment point niet langer de oorspronkelijke verzekerde som(men) van de onderliggende verzekering(en) hebben, doch een attachment point van deze verzekerde som(men), verminderd met de bedragen waarvoor de onderliggende verzekering(en) zijn uitgeput. 005/ Zie ook hierna hoofdstuk XII onder

7 In het bovenstaande voorbeeld van een verzekering met een eerste laag van vijf miljoen zal bij het overeenkomen van een drop down clausule na een (eerste) schade van drie miljoen euro aldus gelden dat het attachment point van de tweede verzekering naar twee miljoen euro zakt. Zou zich vervolgens een tweede schade voordoen die ook drie miljoen euro zou bedragen, dan zou dus de eerste laag na twee miljoen euro uitgeput zijn en zal de tweede laag voor de nog resterende miljoen euro kunnen worden aangesproken. Na deze tweede schade zal de tweede laag als primaire laag fungeren en zal, als zich tijdens de looptijd van de verzekering een eventuele derde schade zou voordoen, bij een schade van negen miljoen euro de derde laag in beeld komen. Indien al deze schades gevallen zouden zijn zonder dat een drop down clausule overeengekomen zou zijn, zou de derde laag in het geheel niet in beeld zijn gekomen (tenzij uiteraard in het voorbeeld de derde schade van meer dan negen miljoen euro ook boven het (oorspronkelijke) attachment point van de derde laag van vijftien miljoen euro zou uitgaan). De aanwezigheid van een drop down clausule zorgt er aldus voor dat met de hogere lagen van verzekering niet alleen wordt voorzien in een 'calamiteitendekking' voor het geval zich een grote schade voordoet, maar dat de lagen gezamenlijk een geïntegreerd verzekeringsprogramma vormen. Een dergelijk programma kan een bepaald object of een bepaald eenvormig risico betreffen. Veel vaker zal zo n programma echter bedoeld zijn om wereldwijd te voorzien in dekking van de risico s van internationaal opererende bedrijven. Er is dan sprake van een internationaal verzekeringsprogramma dat voor een bepaalde line of business wordt afgesloten. In het nu volgende zal op enkele bijzonderheden van dergelijke internationale programma s nader worden ingegaan. 3. Verzekering op basis van internationale programma s De internationalisering van de beurs begon met de toetreding van steeds meer buitenlandse verzekeraars. Deze toetreding liep gelijk op met de globalisering en de groeiende behoefte van Nederlandse bedrijven ook hun buitenlandse risico s gedekt te krijgen. 9 Dit leidde tot de introductie van wereldwijde verzekeringsprogramma s, in eerste instantie met name voor de lijnen brand en aansprakelijkheid, maar later ook voor andere lines of business. Verzekeringstechnisch zou het mogelijk zijn een internationaal verzekeringsprogramma af te sluiten door middel van een enkele verzekeringsovereenkomst of een enkele toren van verschillende lagen, zoals in het voorgaande is beschreven. Verschillende juridische en praktische redenen leidden er echter toe dat internationale verzekeringsprogramma s niet beperkt bleven tot een enkele op de Nederlandse beurs of in het buitenland afgesloten verzekeringsovereenkomst, maar dat deze tegenwoordig bestaan uit een samenstel van overeenkomsten, afgesloten in verschillende landen en geregeerd door evenzoveel rechtsstelsels. 3.1 (On)mogelijkheden van grensoverschrijdend verzekeren 005/ Suermondt, pag. 26/27. 6

8 Dat een internationaal programma uit meerdere overeenkomsten is samengesteld, is in de eerste plaats een gevolg van de wens van veel bedrijven lokaal dekking te verkrijgen in landen waar men op enige schaal actief is. Aldus weet het lokale management zich verzekerd van een eigen dekking en wordt zeker gesteld dat specifieke lokale kennis voorhanden is om schades zo adequaat mogelijk te kunnen behandelen. De lokale dekkingen worden door de internationale programma verzekeraars afgesloten met de eigen branche die de verzekeraar in het betreffende land heeft of met een lokale maatschappij binnen het netwerk van de verzekeraar. Vandaag de dag hebben internationale verzekeraars eigen maatschappijen of branches in vrijwel iedere economie waarin hun verzekerden zaken doen. Ook andere ontwikkelingen leidden ertoe dat het vandaag de dag vrijwel ondenkbaar is dat internationale verzekeringsprogramma s worden afgesloten, zonder dat in een grote hoeveelheid landen lokale polissen worden afgesloten. Een van deze ontwikkelingen betreft een op 14 juni 2001 door het Europese Hof van Justitie gedane uitspraak in de zogenoemde Kvaerner-zaak 10. Het Hof besliste in deze zaak kort gezegd 11 dat het door de Nederlandse fiscus heffen van assurantie belasting voor een in Nederland gevestigde kleindochter van een in het Verenigd Koninkrijk gevestigde verzekeringnemer niet in strijd is met het Europese recht. Het gevolg van deze zaak is geweest dat het grensoverschrijdend aanbieden van verzekeringen binnen Europa volop in de belangstelling kwam te staan. Veel landen hebben er vervolgens voor gekozen het verzekeren van risico s vanuit het buitenland niet langer toe te staan en actief op te treden tegen grensoverschrijdende programmaverzekeringen. Zij eisen dat verzekering van risico's binnen hun landsgrenzen altijd door een lokale maatschappij geschiedt. De afgelopen jaren hebben de internationaal opererende makelaars en verzekeraars zich ingespannen om wereldwijd de regelgeving rond grensoverschrijdend verzekeren in kaart te brengen. Dit heeft ertoe geleid dat zij voor iedere potentiële verzekeringnemer inzichtelijk kunnen maken in welke landen het afsluiten van lokale polissen wenselijk of verplicht is en binnen welke landen het toegestaan is dekking te bieden op basis van (uitsluitend) een in het buitenland gesloten verzekeringsovereenkomst. Op die manier wordt beoogd steeds een internationaal verzekeringsprogramma te kunnen aanbieden dat zo goed mogelijk voldoet aan de regelgeving in de buitenlanden waarin het betreffende bedrijf actief is. 3.2 Structuur van internationale verzekeringsprogramma s Zodoende bestaat een internationaal verzekeringsprogramma doorgaans uit een centrale overeenkomst, doorgaans Master Policy genoemd, en een bepaalde hoeveelheid lokale polissen, de zogenoemde Local Policies. De Master Policy of ook wel kortweg Master vormt de overkoepelende verzekeringsovereenkomst die wordt gesloten tussen de verzekeringnemer - doorgaans de topholding van het concern - en de verzekeraars die de wereldwijde dekking verlenen. Het verzekerd bedrag van de Master is afgestemd op de maximale behoefte aan dekking die de verzekeringnemer wereldwijd heeft en 005/ Arrest van het Hof van Justitie van 14 juni 2011, zaak C-191/99 (Kvaerner Plc / Staatssecretaris van Financien) 11 Zie over assurantiebelasting in breder zin de bijdrage van Soeteman/Rookmaker in hoofdstuk X in deze bundel. 7

9 zal normaal gesproken oplopen tot enkele honderden miljoenen euro's, afhankelijk van de line of business en de specifieke situatie van de onderneming. In de verschillende buitenlanden worden vervolgens Local Policies afgesloten met veel bescheidener verzekerde sommen, die kunnen variëren van een paar miljoen tot enkele tientallen miljoenen euro's. De lokale polissen maken een integraal onderdeel uit van het internationale programma, in die zin dat de verzekerde som van de Master wordt verlaagd met de uitkeringen die onder lokale polissen worden gedaan. Dit wordt bewerkstelligd door in de Master op te nemen dat zodra in een bepaald land sprake is van een lokale polis de Master als een excess verzekering gaat fungeren boven de limiet van de lokale polis. Daarnaast wordt in sommige internationale programma s wel gekozen voor een constructie waarbij de Master als herverzekering van de lokale verzekering fungeert. In ieder geval zal de Master er altijd in moeten voorzien dat de lokaal uitgekeerde bedragen in mindering komen op de onder de Master verzekerde som, teneinde te voorkomen dat de totale verzekerde som met de lokaal gedekte bedragen wordt verhoogd. 3.3 Wereldwijd gelijke dekking: DIC en reverse DIC clausules In principe zal het bij een internationaal programma steeds de bedoeling zijn dat de dekking die door de Master wordt geboden wereldwijd gelijk is. In landen waar een lokale polis is afgegeven, zal de lokale polis dus dezelfde dekking moeten bieden als de Master. Om verschillende redenen zal dit echter niet steeds het geval zijn, al was het maar omdat lokaal een andere uitleg van de verzekeringsovereenkomst zou kunnen gelden dan partijen in de Master hebben bedoeld. Om te voorkomen dat lokaal de dekking van de Master kan verschillen, bevatten internationale programma s doorgaans een zogenaamde difference in conditions clausule, ook wel aangeduid met de afkorting DIC. Deze clausule voorziet erin dat indien een lokale polis geen dekking biedt waar de Master dit wel doet, de laatste de dekking overneemt. Een typische wording van een DIC clausule in een internationaal verzekeringsprogramma zou als volgt kunnen luiden: "In case conditions or interpretations of locally issued policies are more restrictive than those of this [Master] policy, the difference shall be covered by this [Master] policy." 005/ Naast een dergelijke difference in conditions clausule kennen veel Masters tegenwoordig ook een zogenoemde reverse difference in conditions clausule of reverse DIC. Deze clausule ziet op de situatie dat de lokale polis juist meer dekking biedt dan de dekking die onder de Master is overeengekomen. De reverse DIC brengt tot uitdrukking dat verzekeraars in dat geval bereid zijn de dekking van de Master uit te breiden conform de dekking die de lokale polis biedt. Het spreekt voor zich dat een dergelijke clausule wel vereist dat voor de verzekeraars onder de Master voldoende inzichtelijk is welke dekking onder de verschillende lokale polissen wordt afgegeven of zij hierover controle hebben. Zou dit niet zo zijn, dan zouden met het bieden van een reverse DIC dekking immers niet calculeerbare risico s worden 8

10 binnengehaald. 12 Een typische reverse DIC zou als volgt kunnen luiden: "If the conditions or interpretations of locally issued policies are more favorable to the Insured than those of this [Master] policy, such more favorable conditions or interpretations shall also apply this [Master] policy." 3.4 Aansluiting tussen lokale polissen en Master Hoewel uit het voorgaande voortvloeit dat het in principe de bedoeling is dat de voorwaarden van de Master polis en de lokale polissen steeds op elkaar zullen aansluiten, komt het soms voor dat verzekeraars in bepaalde landen minder risico s willen accepteren dan in bepaalde andere landen. Hierbij kan gedacht worden aan specifieke risico s die met de geografische locatie samenhangen (overstromingen, aardbevingen, wervelstormen etc.). Ook hebben bepaalde landen een ander risicoprofiel dan andere landen (denk met name aan de Verenigde Staten en Canada), hetgeen tot gevolg kan hebben dat verzekeraars tot het dekken van bepaalde risico s niet bereid zijn. In die gevallen zal de lokale polis doorgaans minder dekking bieden dan de Master polis. Als vervolgens de Master polis conform een DIC clausule dekking zou bieden, zou dit betekenen dat alsnog de uitgebreidere dekking van de Master polis op de betreffende lokale situatie van toepassing zou zijn. Aangezien dit niet de bedoeling is, plegen verzekeraars voor die gevallen de DIC dekking buiten werking te verklaren. De Master verzekering zal in die gevallen uitsluitend difference in limits (DIL) dekking bieden. Dit wil zeggen dat de verzekerde som van de lokale polis wordt verhoogd tot de verzekerde som die onder de Master polis geldt. De voorwaarden op basis waarvan verzekering plaatsvindt blijven echter de lokale voorwaarden; de Master verzekering neemt deze niet over op basis van een DIC bepaling. In de praktijk is het in deze gevallen essentieel dat uit de Master verzekering duidelijk wordt dat deze niet is bedoeld om op een zelfstandige basis lokale dekking te bieden. Met andere woorden: alle dekking in een land waar geen DIC dekking voor geldt, zal via de lokale polis dienen te verlopen. Zou dit niet het geval zijn, dan zou een verzekerde immers direct een beroep kunnen doen op dekking onder de Master polis, terwijl het de bedoeling is dat de lokale polis en ook de Master polis - juist geen dekking biedt. Bij wijze van voorbeeld wordt uitgegaan van een door een multinational gesloten internationaal programma, in het kader waarvan in land X met een aldaar actieve dochtermaatschappij een lokale polis is gesloten met een limiet van vijf miljoen euro. In land X is het gebruikelijk het risico voor schade als gevolg van 'aardbeving' uit te sluiten. De lokale polis dekt het risico 'aardbeving' dan ook niet. De Master biedt echter wel dekking voor aardbeving. Indien zich in het betreffende land een schade van negen miljoen euro voordoet als gevolg van een aardbeving, zal de lokaal verzekerde dochter niet kunnen terugvallen op de lokale polis, maar op basis van de DIC clausule een beroep op de Master kunnen doen. De Master polis zal dan voor negen miljoen aan de lokale dochter dienen uit te keren. Zou de verzekeraar van de Master echter van mening zijn dat weliswaar aardbeving voor het gehele 005/ Zie voor een voorbeeld van een situatie waarin als gevolg van een reverse DIC onverwachte risico s binnen een programma werden gebracht (en de vraag wie hiervoor verantwoordelijkheid diende te dragen): Rechtbank Amsterdam 7 mei 2008, zaak- en rolnummer: HA ZA (n.g.). 9

11 internationale programma een gedekt evenement kan zijn, maar in land X aardbeving een onacceptabel groot risico vormt, dan zou de Master voor land X aardbeving dus juist niet moeten dekken. Voor land X zou dan kunnen worden afgesproken dat de voor het gehele programma geldende - DIC clausule buiten werking wordt gesteld. Dit heeft tot gevolg dat alleen dekking die lokaal wordt geboden, ook onder de Master polis voor dekking in aanmerking komt. Dekt de lokale polis een bepaald risico niet, dan dekt ook de Master dit risico niet. Of, in het hiervoor gebruikte jargon: de Master biedt alleen difference in limits dekking, maar geen difference in conditions dekking. Dit voorbeeld van de (non-)dekking voor aardbeving in land X maakt duidelijk, dat het nooit de bedoeling is in een land waarvoor lokale dekking is afgesloten, toe te staan dat (ook) rechtstreekse aanspraak op dekking onder de Master kan worden gedaan. In het gegeven voorbeeld dekt de lokale polis in land X het risico aardbeving niet en biedt de Master alleen DIL en geen DIC dekking, zodat onder het gehele programma het risico aardbeving voor land X niet is gedekt. Als echter naast de lokale dekking een rechtstreekse aanspraak op de Master mogelijk zou zijn, zou dit betekenen dat toch dekking voor het risico aardbeving voor land X te verkrijgen zou zijn. Hoewel het programma voor land X geen dekking voor aardbeving biedt, is op zichzelf aardbeving onder de Master immers wel degelijk gedekt. Vandaar dat het systeem van een internationaal programma vereist dat, in het geval een lokale polis is afgesloten, dekking altijd via deze lokale polis zal dienen te verlopen. 4. Onderlinge verhouding tussen verzekeraars bij coassurantie Artikel 7:961 lid 4 bepaalt dat ingeval van coassurantie de betrokken verzekeraars niet voor meer aansprakelijk kunnen zijn dan voor het aandeel waarvoor zij in de verzekeringsovereenkomst participeren. In de Memorie van Toelichting bij dit artikel wordt gesteld dat het niet de bedoeling van de bepaling is de verzekeringsovereenkomst voor de toepassing van de samenloopregels op te splitsen in meerdere overeenkomsten die geacht moeten worden telkens tussen de verzekeringnemer en de betreffende verzekeraar voor het door de laatste geaccepteerde percentage te zijn gesloten. 13 Dit neemt echter niet weg dat verzekeringsovereenkomsten die op basis van coassurantie worden gesloten wel degelijk een zelfstandig karakter hebben, in die zin dat de verzekeringnemer met ieder van de deelnemende verzekeraars een afzonderlijke verzekeringsovereenkomst afsluit, steeds voor het percentage waarvoor de betreffende verzekeraar het risico heeft geaccepteerd. Van hoofdelijkheid tussen de participerende verzekeraars is dus uitdrukkelijk geen sprake. Het maakt hierbij niet uit of de overeenkomst met ieder van de verzekeraars afzonderlijk op papier is gezet of dat gebruik wordt gemaakt van een en hetzelfde document dat door alle betrokken verzekeraars is ondertekend. Zoals in het voorgaande gezegd, zal een van de betrokken verzekeraars als 'bovenstaande' of 'leader' gelden. Dit zal normaal gesproken de verzekeraar zijn die voor het grootste aandeel in de verzekering participeert. De bovenstaande verzekeraar zal als spreekbuis voor de verzekeraars fungeren en in geval 005/ De letterlijke tekst uit de MvT luidt "Indien een dergelijke verzekering [een verzekering op basis van coassurantie, HLS] samenloopt met een of meer andere geldt zij voor de toepassing van de voorafgaande leden als één verzekering." 10

12 van schade beslissingen over uitkering nemen. Wat nu echter als een of meer van de volgverzekeraars het met de beslissingen van de bovenstaande verzekeraar niet eens zijn? In het voorgaande is al gezegd dat de volgverzekeraars in veel gevallen jegens een verzekerde gebonden zijn aan de beslissingen van de bovenstaande. Dit komt in de polis tot uitdrukking in een zogenoemde 'to follow' bepaling, die als volgt kan luiden: "Agreements by [leader] to be binding on all other insurers" 14 Het feit dat op grond van een to follow clausule volgverzekeraars jegens een verzekerde gebonden zijn aan beslissingen van de bovenstaande verzekeraar, wil niet zeggen dat verzekeraars het onderling niet oneens kunnen zijn over beslissingen die de bovenstaande verzekeraar neemt. In de praktijk doen bovenstaande verzekeraars er dan ook verstandig aan over belangrijke beslissingen vooraf met de volgverzekeraars te overleggen. Bij het voorgaande moet wel bedacht worden dat de gebondenheid van de volgverzekeraars aan beslissingen van de bovenstaande een gevolg is van het contract dat zij met de verzekeringnemer hebben gesloten. Van een zelfstandige overeenkomst tussen de bovenstaande en de volgverzekeraars is geen sprake, laat staan dat de bovenstaande geacht kan worden bij belangrijke beslissingen de volgverzekeraars te vertegenwoordigen. De verhouding tussen bovenstaande en volgverzekeraars wordt dan ook beheerst door de eisen van redelijkheid en billijkheid. Alleen als een door de bovenstaande genomen beslissing naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar moet worden geacht, zal van aansprakelijkheid jegens de volgers sprake kunnen zijn. 15 Dit impliceert een hoge maatstaf. Aan de bovenstaande verzekeraar komt aldus een ruime mate van vrijheid toe de beslissingen te nemen die hem geraden voorkomen. 5. Tot slot Coassurantie is zich in de loop der jaren blijven ontwikkelen. De wijze waarop verzekeraars in de vraag naar dekking voorzien, verandert continu. Een constante trend is echter wel dat de capaciteit die op de Nederlandse markt voor dekking beschikbaar is steeds verder toeneemt. Niet alleen is voor de 'traditionele' lines of business, zoals brand en bedrijfsaansprakelijkheid, steeds meer capaciteit beschikbaar gekomen, ook worden in Nederland steeds meer 'nieuwe' productlijnen aangeboden, die traditioneel alleen op buitenlandse markten en dan vooral de Engelse markt - konden worden 005/ Ontleend aan: Rechtbank Rotterdam 10 januari 2002, S&S 2003, Vergelijk Rechtbank Amsterdam 7 mei 2008, zaaknr , rolnr. HA ZA (ongepubliceerd), waarin de vraag aan de orde kwam hoe moest worden omgegaan met een "fout" van een bovenstaande verzekeraar bij het afsluiten van een lokale polis als onderdeel van een internationaal programma: "De rechtbank is van oordeel dat Fortis alleen onder haar verplichting onder artikel 1.12 [to follow bepaling, HLS] ontslagen kan worden geacht indien het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar wordt geoordeeld dat zij door RSAG niettegenstaande de abusievelijke of foute lokale dekking toch aan die verplichting wordt gehouden." 11

13 verkregen. 16 Te verwachten valt dat deze trend zich zal voortzetten. Een belangrijke factor hierbij is echter wel dat in de Nederlandse markt voldoende grote ondernemingen actief blijven, zodat de Nederlandse coassurantiemarkt voor de internationaal opererende verzekeraars voldoende interessant blijft. Of dit blijvend het geval is, zal de toekomst moeten leren. 005/ Zoals bijvoorbeeld zogenaamde Bankers Blanket Bond en andere financial lines verzekeringen, die tot voor kort in de Nederlandse markt niet werden aangeboden. 12

14 Am "ALL RISKS'^ INSURANCE PROGRAM FOR PROPERTY DAMAGE, BUSINESS INTERRUPTION & PARTICULAR EXTRA COSTS January 1, January 1,

15 AON 1. INSURED 4 2. STRUCTURE OF THE PROGRAM 4 3. REPORTING PROVISIONS 4 4. UNDERLYING POLICY 4 5. FREEDOM OF SERVICE (FOS)/BASIS OF COVER COUNTRIES 4 6. DIFFERENCE IN CONDITIONS 4 7. DIFFERENCE IN CONDITIONS (DIC) COVER 5 8. REVERSE DIFFERENCE IN CONDITIONS 5 9. INSURANCE BROKER (S) REMUNERATION FOR THE BROKER LEADING INSURER FRONTING AND CO-INSURANCE FRONTING FEE FOS/BASIS OF COVER OTHER FEES CLAIMS SETTLING COMMISSION CLAIMS NOTIFICATION CLAUSE PREMIUM SETTLEMENT PREMIUM ADJUSTMENT ERRORS AND/OR OMISSIONS CURRENCY CLAUSE PRIORITY RULE PANEL OF INSURERS 8 MASTER POLICY 9 SCHEDULE 9 1. TYPE OF POLICY 9 2. POLICY NUMBER 9 3. POLIC YHOLDER 9 4. INTEREST INSURED 9 5. DEDUCTIBLE(S) 9 6. POLICY LIMIT SUB LIMITS: CONDITIONS PREMIUM PERIOD OF INSURANCE REASON FOR ISSUING THIS DOCUMENT PRIORITY RULE PANEL OF INSURERS 14 AON ALL RISKS CONDITIONS 18 SECTION I - MATERIAL DAMAGE INSURANCE 18 SECTION II - BUSINESS INTERRUPTION INSURANCE 24 SECTION UI - PARTICULAR EXTRA OPERATING COSTS INSURANCE 28 GENERAL INSURANCE CONDITIONS 29 DEFINITIONS 36 CLAUSES 44 1) TERRITORY 44 2) LONG TERM AGREEMENT / ENDORSEMENT (THE "ENDORSEMENT")

16 AON 3) COLD STORE DAMAGE: 46 STATE/COUNTRY COUNTIES / AREAS 47 7) PREMIUM PAYMENT CLAUSE 50 8) MOULD/FUNGUS INSURANCE EXLUSION

17 AON MASTER AGREEMENT This Master Agreement forms a part of the Master Policy for the Intemational Property Damage, Business InteiTuption and Particular Extra Costs Program on behalf of the insured as mentioned hereunder. 1. INSURED acts as the authorised representative of the insured companies. 2. STRUCTURE OF THE PROGRAM This program consists of the following documents: * Master Agreement» Master Policy including underlying policies, if any» Conditions and clauses e Schedule of insured companies listed in the Country Infonnation Sheets or similar document 3. REPORTING PROVISIONS The insured will provide the values by location as of the inception date of this policy and annually thereafter. The stateraent(s) of values are due no later than 30 days before each anniversary. The sole purpose of these statements is to calculate the premium amount(s) and is not related to any basis of indemnity mentioned in this policy. 4. UNDERLYING POLICY Local policies will be issued in the following countries: * See fhe attached Country Information Sheets 4.1 Underlying policies are issued as part of the Master Policy by or on behalf of the insurers in countries where a local policy is required by the poiicyhoider and/or to comply with local regulations, legislation or law. 4.2 Underiying policies will be issued by or on behalf of the leading insurer of this Master Policy through insurers, which belong to the same parent corporation. Ifthe leading insurer of this Master Policy is unable to issue the underiying policy due to regulation, law or other such inability, this insurer will cause any such policy to be issued by another insurer. 4.3 The local coverage should include compulsory coverage in the local market and should provide similar coverage of the type provided by the Master Policy. 4.4 If no underlying policy has been issued in case of Freedom of Service, Basis of Cover basis or delay in policy Issuance, than cover is granted on basis of the Master Policy. 4.5 The Policy Limit of an underlying policy amounts to EUR 100,000, FREEDOM OF SERVICE (FOS)/BASIS OF COVER COUNTRIES The following countries will be handled from the Netheriands on basis of Freedom of Service or Basis of cover basis: No countries will be handled on FOS or Basis of Cover basis. 6. DIFFERENCE IN CONDITIONS For the following countries local policies are in force: * See the attached Country Information Sheets DIC-cover is granted under this Master Agreement for the above policies. 4 16

18 7. DIFFERENCE IN CONDITIONS (DIC) COVER Am 7.1 The coverage granted by this Master Policy shall apply in those cases in which the description ofthe perils covered, definitions, terms or other stipulations inserted in this Master Policy is wider in interpretation or scope, including limits of insurance than that provided in the underlying policy. It is flirther understood that this Master Policy grants insurance on basis ofthe terms and conditions ofthis Master Policy in cases for which no provision is made in tlie underlying policy. 7.2 It is understood that this Master Policy will be considered to provide the difference between: (a) the amount of the claim calculated according to the stipulations ofthis Master Policy, and (b) the amount, which will be paid under the underlying policy. The amounts mentioned before under (a) and (b) are calculated exclusive of claims settling commission if any. 7.3 With regards to DIC losses, it is understood that the combined amount to be deducted shall never exceed the deductible of the Master Policy; the combined amount to be indemnified shall never exceed the loss limit and/or sub limit amounts of the Master Policy. 7.4 Should it become apparent that the selected period of indemnity in an underlying policy is not adequate then it is hereby agreed that the selected period of indemnity is automatically extended by 6 months. The maximum period of indemnity however will never exceed the period of indemnity ofthe Master Policy. 7.5 Regarding local policies where business interruption loss settlement differs trom that under the Master Policy it is hereby expressly agreed that at the commencement of the business interruption or disturbance covered by this insurance, the insured shall ascertain whether the claim is to be adjusted on the basis of (a) either according to the underlying (local) policy (b) or reduction In tumover or reduction in production as set forth in article 4.1,4,2 and 4.3 of Section II Ifthe claim is adjusted on the basis of thts Master Policy (b) the maximum period of indemnity of is limited to the maximum period under the Master Policy. 7.6 ln those cases in which a "gross eamings" coverage is effected whereby it is stipulated that - irrespective of the expiry date of this insurance - the period of indemnity will be limited to the time that the damaged buildings and/or equipment/inventory will be repaired or replaced and made ready for operations under the same or equivalent physical and operating conditions that existed prior to the damage then it is hereby agreed that in addition to this settlement a special period of indemnity of 3 months is granted for regaming "loss of market". 8. REVERSE DIFFERENCE IN CONDITIONS The provisions ofartiole 7.1, 7.2 and 7.3 shall correspond with those underlying policies which are wider in interpretation or scope than this Master Policy, however limited to local compulsory coverage within the scope of that policy 9. INSURANCE BROKER (S) 9.1 Broker of record: Aon Risk Solutions at Amsterdam has been appointed broker for this policy Servicing-brokers Outside the Netherlands the brokers forming part of the Aon organization are appointed servicing broker. 5 17

19 10. REMUNERATION FOR THE BROKER a. The broker of Record: Fee, payable hy the insured. b. The servicing brokers: Fee, payable by the insured. JtoN 11. LEADING INSURER 12. FRONTING AND CO-INSURANCE The policies will be issued by the leading insurer or associated companies and will be ceded to this policy up to 100%. For countries with compulsory reinsurance restrictions and where a reinsurance cession is available, the maximum share of the applicable underlying policy will be ceded as permitted in accordance with the applicable local laws and regulations. The co-insurers acknowledge and agree that they shall follow the fortunes ofthe leading insurer and shall fully submit themselves to any ruling against the leading insurer in respect of damages to be paid under the terms ofthe underlying policles or any claims arrangement or settlements made under locally issued policies approved by the leading insurer, however in respect of ex-gratia payments each co-insurer shall not be bound by the decision of another participating co-insurer and is able to settle such ex-gratia payment as they see fit, if at all. The co-insurers agree to pay the Ieading insurer their proportionate part of all settlements made or payments or costs incurred by the leading insurer. However, it is agreed by the leading insurer that the co-insurers shall not be liable for any settlements made or payments or costs paid by the leading insurer in respect of perils covered under the underlying policies: a. which are explicitly excluded by the Master policy or b. for limits, not inciuding annual aggregates, in excess of those explicitly provided by the Master policy; unless the leading insurer has been obliged to make the settlement or payment or pay any costs by reason of cover required to be provided under the underlying policies by statutory or regulatory provisions or by established market practice which is in force throughout thejurisdiction of such Local policy. In case where a Iocal policy should / Is issued as part of the master policy, it is further agreed that upon the leaders acceptance and approval, amounts of indemnity, less the deductible applicable or equivalent thereof in local currency, will be paid by the leader for the maximum share as per master cover whilst payment of the remaining co-insurance share will only be remitted immediately after the leaders collection of such coinsurance share. If co-insurers for any reason whatsoever do not effect payment ln whole or in part, the leaders liability will nevertheless be limited to the maximum share as per master or the aggregate amount of mdemnity less deductibles applicable per occurrence / per location. 13. FRONTING PEE I per annum 14. FOS/BASIS OF COVER In case of as Freedom of Service/Basis of Cover arrangement, the following will apply: no local policy will be issued coverage is on basis ofthe conditions ofthe Master Policy - the leading insurer will be responsible for settlement of all applicable local taxes and/or charges with the local authorities. claims adjustment and settlement under the Master Policy 15. OTHER FEES Handling Fee: the handling fee is included in the Fronting Fee Engineering Fee: Insurer in cooperation with per annum for 20 surveys. The engineering will be carried out by the Leading 6 18

20 AON 16. CLAIMS SETTLING COMMISSION Only with respect to claims settled under this Master Policy and/or in The Netherlands this insurance also covers 1% claims settling commission, with a maximum of EUR per occurrence, charged by the broker to the insurers for the handling/co-ordination of a claim, which is to be paid according to the policy conditions, over and above the claim amount 17. CLAIMS NOTIFICATION CLAUSE Notwithstanding anything to the contrary contained in this Reinsurance, in respect of all losses in excess of 1,000,000 (100%);- The Reinsured shall give the Re insurer(s) written notice as soon as reasonably practicable of any claim made against the Reinsured in respect of the business reinsured hereby or of its being notified of any circumstances which could give rise to such a claim. The Reinsured shall fiimish the Re insurer(s) with all information known to the Reinsured in respect of ciaims or possible claims notified in accordance with (a) above and shall thereafter keep the Re insurer(s) flilly informed as regards all developments relating thereto as soon as reasonably practicable. 18. PREMIUM SETTLEMENT For other countries than the Netherlands the premium wiil be directly settled between the leading insurer and the co-insurers 19. PREMIUM ADJUSTMENT No premium adjustment for midterm increases/decreases, investments and disinvestments that fall within the scope and limits of the Automatic coverage. 20. ERRORS AND/OR OMISSIONS It is the intention ofthe poiicyhoider to declare under this contract all property respectively interests of the companies belonging to the poiicyhoider. In case of loss or damage insurers will not appeal to eitors and/or omissions made in good faith in statements made or information warranted by the policy conditions. It is agreed that also incorrectly executed instructions by a local insurance manager or anyone else who is in charge of insurance matters will be equal to errors and/or omissions. In case the correction of any error or omission results in an additional premium, the insured will correct the last produced statement, after which an additional premium will be settled as frora the corresponding premium due date. 21. CURRENCY CLAUSE All premium and claims will be settled in the applicable currency stated in the underlying policy. Premium, deductible and loss limit amounts as stated in the policy schedule will be converted into local currency according to the fixed currency rates as mentioned in the country information sheets. Any claim under the Master Policy will be settled in the cun-ency of the underlying policy in the same manner as if coverage would have existed under the underlying policy. At the option of the poiicyhoider, settlement will be undertaken in the Netherlands or locally. This Master Policy also covers (following insured loss or damage) any deficiency in the amount of couectible loss by the Insured under an underlying policy due to devaluation ofthe currency in which such underlying policy is applicable. If the poiicyhoider chooses that a claim under the Master Policy is to be paid in the Netherlands in EUR then the amount ofthe claim will be converted at the rate of exchange on the date of the loss or damage. Rate of exchange The exchange rate of the cun-ency will be the rate as stated in the Financial Times at the date ofthe loss. 7 19

21 AON 22. PRIORITY RULE In case of contradictions between wliat is stipulated in this Master Agreement and what is arranged in the Master Policy and/or underlying policies it is expressly agreed that the stipulations In this Master Agreement will prevail unless expressly agreed to the contrary. 23. PANEL OF INSURERS Amsterdam, January

22 AON MASTER POLICY SCHEDULE This policy is a Master Policy for an insurance program arranged on behalf of the poiicyhoider. The insurance program constitutes this policy and underlying policies. LTnderlying policies are representatives of the program incorporating this policy 1. TYPE OF POLICY Part A - Worldwide excluding USA. Canada and Mexico; - All Risks including Flood and Earthquake. Part B - USA. Canada and Mexico: - All Risks including Flood and Earthquake 2. POLICY NUMBER NAB number: Undersigned, hereafter called the insurers, insure through Aon as follows: 3. POLICYHOLDER 4. INTEREST INSURED Secüon I-Malerial Dmnage insurance This Section covers buildings and/or equipment'mventory and/or goods. Sec/ion II- Business Interruption insurance This Section covers the company's actual interest during a maximum period of indemnity as mentioned in the Country Information Sheets Section IU - Particular Extra Operating Costs insurance This Section covers the particular extra operating costs during a maximum period of 52 consecutive weeks All on behalf of the policyholder's activities, including all incidental and ancillary business and/or further activities/services DEDUCTIBLE(S) Part A ~ Worldwide excluding USA. Canada and Mexico: EUR 250,000 per occurrence combined for Section I, II and IIL 9 21

23 AON Criticai Windstorm Countries / Areas: 2% ofthe total sum insured (Section I and II combined) at each affected location subject to a minimum of EUR 250,000 per occurrence combined for Section I, II and III and a maximum of EUR 1,000,000 per occurrence combined for Section I, II and III. Part B - USA. Canada and Mexico: USD 250,000 per occurrence. combined for Section 1, II and III. Forthe location CGI Desserts Inc. (Camelot), located in Sugar Land (Texas), the following deductible is applicable for loss or damage caused by Windstonn: 2% ofthe total sum insured (Section I and II combined) at each affected location subject to a minimum of USD 250,000 per occurrence combined for Section I, II and III and a maximum of USD 1,000,000 per occurrence combined for Section I, II and III. For the locations Colton and Lamirada (Best Brands) the following deductible is applicable for loss or damage caused by Earthquake: 2% of the total sum insured (Section I and II combined) at each affected location subject to a minimum of USD 250,000 per occurrence combined for Section I, II and III and a maximum of USD 1,000,000 per occurrence combined for Section I, II and III. 6. POLICY LIMIT EUR 175,000,000 per occurrence combined for Section I, II and III. The sub limits mentioned hereafter are part of the policy limit 7. SUB LIMITS: The followmg sub limits are combined for Section I, II and III, unless specified otherwise and apply in excess of the applicable deductible and on a first loss basis. Part A - Worldwide excluding USA. Canada and Mexico: EUR 2,500,000 EUR 2,500,000 EUR 25,000,000 EUR 7,500,000 per occurrence and in the annual aggregate ln respect of loss or damage caused by Earthquake. per occurrence and in the annual aggregate in respect of loss or damage caused by Flood. per occurrence and in the annual aggregate in respect of Windstorm in criticai Windstorm countries / areas. per occurrence and in the annual aggregate in respect of loss or damage caused by Coastal Windstorms, Typhoons, Hurricanes and Tropical Cyclones. This sub limit is only applicable in respect of locations within All Caribbean Islands, Australia, Japan, Guajn, Puerto Rico, South Pacific, Taiwan and the Virgin Islands. Part B - USA. Canada and Mexico: USD 20,000,000 per occurrence and in the annual aggregate in respect of Named Storm and Windstorm in criticai USA Windstorm areas

24 USD 30,000,000 USD 10,000,000 USD 10,000,000 USD 1,000,000 per occurrence and in the annual aggregate in respect of loss or damage caused by Earthquake in Califomia / USA and per occurrence and in the annual aggregate in respect of loss or damage caused by Earthquake in all other parts of the USA, Mexico and Canada per occurrence and in the annual aggregate in respect of loss or damage caused by Flood. per occurrence in respect of Inland Transit (property damage only) Part A and Part B: EUR 5,000,000 EUR 2,500,000 EUR 2,500,000 per occurrence in respect of demolition / removal of debris. per occurrence in respect of clearance, cleaning, removal of polluted property, land, roads. per occurrence in respect of equipment/inventory and goods, located at so-called unknown locations (in buildings). Outside buildings: EUR 500,000 coverage: flexa. EUR 2,500,000 EUR 2,500,000 EUR 2,500,000 EUR 2,500,000 EUR 2,000,000 EUR 5,000,000 EUR 10,000,000 EUR 2,500,000 EUR 2,500,000 EUR 5,000,000 EUR 10,000,000 EUR 10,000,000 per occurrence in respect of brands & Trademarks. per occurrence in respect of Off Premises Power / Service Intermption. Time element deductible 48 hours. per occurrence in respect of Denial of Access. Territorial limitation within 1 mile of the insured location. per occurrence in respect of the damage to the laying out of gardens and roads. per occurrence m respect of reconstruction costs. per occurrence in respect of Tenant's, landlord's and neighbour's liability (this regulation is primarily for locations in Belgium and France). per occurrence in respect of named and unnamed direct suppliérs/customers with a separate limit herein of EUR 5,000,000 if the loss ór damage is caused by Earthquake (Part A only), Flood (Part A only) and Storm. per occurrence (only for Section I) in respect of legal provisions (as mentioned in article of Section I) per occurrence (only for section I) in respect of public authorities. (as mentioned in article 6,2.4 of Section I) per occurrence in respect of forced sale of raw materials. per occurrence in respect of Cold Store Damage. per occurrence for Section III 11 23

IV. De verzekeraar: risicodragers ter beurze, internationale programma s en masterpolicies

IV. De verzekeraar: risicodragers ter beurze, internationale programma s en masterpolicies IV. De verzekeraar: risicodragers ter beurze, internationale programma s en masterpolicies Mr. J.B. Londonck Sluijk Inleiding In dit hoofdstuk zal worden ingegaan op de partijen die binnen de coassurantiemarkt

Nadere informatie

II. DE VERZEKERAAR: RISICODRAGERS TER BEURZE, INTERNATIONALE PROGRAMMA S EN MASTERPOLICIES

II. DE VERZEKERAAR: RISICODRAGERS TER BEURZE, INTERNATIONALE PROGRAMMA S EN MASTERPOLICIES II. DE VERZEKERAAR: RISICODRAGERS TER BEURZE, INTERNATIONALE PROGRAMMA S EN MASTERPOLICIES J.B. Londonck Sluijk 1 Inleiding In dit hoofdstuk zal worden ingegaan op de partijen die binnen de coassurantiemarkt

Nadere informatie

Juridische aspecten van co-assurantie: to follow-clausule, horizontale en verticale co-assurantie. Jessica Roos NTHR symposium 6 april 2018

Juridische aspecten van co-assurantie: to follow-clausule, horizontale en verticale co-assurantie. Jessica Roos NTHR symposium 6 april 2018 Juridische aspecten van co-assurantie: to follow-clausule, horizontale en verticale co-assurantie Jessica Roos NTHR symposium 6 april 2018 Programma Schikkingen in Nederland Kenmerken co-assurantie Follow

Nadere informatie

LEERGANG VERZEKERINGSRECHT 16/17 MARIJKE LOHMAN 14 MAART 2017

LEERGANG VERZEKERINGSRECHT 16/17 MARIJKE LOHMAN 14 MAART 2017 MARIJKE LOHMAN 14 MAART 2017 PROGRAMMA INHOUD Co-assurantie: verleden & heden & belangrijke bepalingen (o.a. to follow clausule); Internationale verzekeringsprogramma s: structuur & belangrijke bepalingen;

Nadere informatie

Algemene voorwaarden van Werfkelder De Hoendervorst

Algemene voorwaarden van Werfkelder De Hoendervorst Algemene voorwaarden van Werfkelder De Hoendervorst 1. Algemeen Tenzij nadrukkelijk schriftelijk anders is overeengekomen, zijn op al onze reserveringen en diensten de navolgende voorwaarden van toepassing.

Nadere informatie

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST National Treasury/ Nasionale Tesourie 838 Local Government: Municipal Finance Management Act (56/2003): Draft Amendments to Municipal Regulations on Minimum Competency Levels, 2017 41047 GOVERNMENT NOTICE

Nadere informatie

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting:

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting: VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, 9.1.2 en 9.1.3 te wijzigen als volgt: Huidige tekst: 7.7.1. Het Bestuur, zomede twee (2) gezamenlijk handelende

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2008 Nr. 145

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2008 Nr. 145 4 (1997) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2008 Nr. 145 A. TITEL Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Republiek Estland tot het vermijden van dubbele belasting

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 12 (1974) Nr. 5 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2010 Nr. 202 A. TITEL Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Tsjechoslowaakse Socialistische Republiek tot het

Nadere informatie

Besluitenlijst CCvD HACCP/ List of decisions National Board of Experts HACCP

Besluitenlijst CCvD HACCP/ List of decisions National Board of Experts HACCP Besluitenlijst CCvD HACCP/ List of decisions National Board of Experts HACCP Dit is de actuele besluitenlijst van het CCvD HACCP. Op deze besluitenlijst staan alle relevante besluiten van het CCvD HACCP

Nadere informatie

Algemene Voorwaarden Schurman Juristen Online

Algemene Voorwaarden Schurman Juristen Online Algemene Voorwaarden Schurman Juristen Online Artikel 1 1. Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle opdrachten tot het verlenen van juridische bijstand of advies die natuurlijke- of rechtspersonen,

Nadere informatie

2 Are you insured elsewhere against this damage or loss? o yes o no If so, Company:

2 Are you insured elsewhere against this damage or loss? o yes o no If so, Company: GENERAL CLAIM FORM ACE European Group Limited, attn. Claims Department, PO Box 8664, 3009 AR Rotterdam. Tel. +31 010 289 4150 Email: beneluxclaims@acegroup.com Important: - fill in all applicable questions

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1963 Nr. 14

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1963 Nr. 14 2 (1963) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1963 Nr. 14 A. TITEL Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Verenigde Staten van Amerika inzake wettelijke aansprakelijkheid

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 30

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 30 1 (1996) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1996 Nr. 30 A. TITEL Protocol tot wijziging van de Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Staat Israël tot het

Nadere informatie

Full disclosure clausule in de overnameovereenkomst. International Law Firm Amsterdam Brussels London Luxembourg New York Rotterdam

Full disclosure clausule in de overnameovereenkomst. International Law Firm Amsterdam Brussels London Luxembourg New York Rotterdam Full disclosure clausule in de overnameovereenkomst Wat moet worden begrepen onder full disclosure? - Full disclosure van alle informatie die tussen de verkoper en zijn adviseurs werd overlegd gedurende

Nadere informatie

GLOBAL EQUITY ORGANIZATION NETHERLANDS CHAPTER OPTION PROGRAMS AND DIVESTMENT OF A BUSINESS

GLOBAL EQUITY ORGANIZATION NETHERLANDS CHAPTER OPTION PROGRAMS AND DIVESTMENT OF A BUSINESS GLOBAL EQUITY ORGANIZATION NETHERLANDS CHAPTER OPTION PROGRAMS AND DIVESTMENT OF A BUSINESS MR. F.G. DEFAIX Partner AKD Practice Leader Employment Law woensdag 25 januari 2012 activa/passiva transactie

Nadere informatie

De deeleconomie in België

De deeleconomie in België De deeleconomie in België Definitie omvang potentieel Anthony Baert Conseil Fédéral du Développement Durable 31 mai 2016 De ING International Survey 2 Sharing back to the roots 3 Sharing back to the roots

Nadere informatie

Resultaten Derde Kwartaal 2015. 27 oktober 2015

Resultaten Derde Kwartaal 2015. 27 oktober 2015 Resultaten Derde Kwartaal 2015 27 oktober 2015 Kernpunten derde kwartaal 2015 2 Groeiend aantal klanten 3 Stijgende klanttevredenheid Bron: TNS NIPO. Consumenten Thuis (alle merken), Consumenten Mobiel

Nadere informatie

ABLYNX NV. (de Vennootschap of Ablynx )

ABLYNX NV. (de Vennootschap of Ablynx ) ABLYNX NV Naamloze Vennootschap die een openbaar beroep heeft gedaan op het spaarwezen Maatschappelijke zetel: Technologiepark 21, 9052 Zwijnaarde Ondernemingsnummer: 0475.295.446 (RPR Gent) (de Vennootschap

Nadere informatie

Amsterdam Centre for Insurance Studies ACIS

Amsterdam Centre for Insurance Studies ACIS Amsterdam Centre for Insurance Studies ACIS ACIS seminar, 25 Coassurantie, economisch perspectief Rob Wagenvoord Co-assurantie, bestaansrecht? 2 A subscription market. We, Underwriting Members of the Syndicates

Nadere informatie

General Terms and Conditions Warendorf

General Terms and Conditions Warendorf Description of the Warendorf partnership General Terms and Conditions Warendorf 1. Warendorf ('the Firm') is a partnership of private companies with limited liability. A list of partners will be provided

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 29 (2008) Nr. 4 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2013 Nr. 110 A. TITEL Verdrag tussen de Regering van het Koninkrijk der Nederlanden en de Regering van het Verenigd Koninkrijk

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1957 Nr. 237

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1957 Nr. 237 48 (1957) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1957 Nr. 237 A. TITEL Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Koninkrijk Denemarken inzake het internationale

Nadere informatie

FW: Aigemene verordening gegevensbescherming Bijlage 1 aangepaste versie.docx; Bijlage 2.docx

FW: Aigemene verordening gegevensbescherming Bijlage 1 aangepaste versie.docx; Bijlage 2.docx BRE-JBZ From: Sent: To: Subject: Attachments: Kaai, Geran vrijdag 3 april 2015 16:00 Verweij, Ellen FW: Aigemene verordening gegevensbescherming Bijlage 1 aangepaste versie.docx; Bijlage 2.docx From: [mailto

Nadere informatie

ADDENDUM ARBEIDSOVEREENKOMST. 30% regeling. <naam contractant1>, te <vestigingsplaats contractant1>, hierna te noemen Werkgever,

ADDENDUM ARBEIDSOVEREENKOMST. 30% regeling. <naam contractant1>, te <vestigingsplaats contractant1>, hierna te noemen Werkgever, ADDENDUM ARBEIDSOVEREENKOMST 30%-regeling DE ONDERGETEKENDEN: , te , hierna te noemen Werkgever, En , geboren op 19, wonende te

Nadere informatie

Van Commissionaire naar LRD?

Van Commissionaire naar LRD? Van Commissionaire naar LRD? Internationale jurisprudentie en bewegingen in het OESO commentaar over het begrip vaste inrichting (Quo Vadis?) Mirko Marinc, Michiel Bijloo, Jan Willem Gerritsen Agenda Introductie

Nadere informatie

Wijzigingen in eenmaal verstrekte opdracht c.q. order dienen schriftelijk te geschieden.

Wijzigingen in eenmaal verstrekte opdracht c.q. order dienen schriftelijk te geschieden. Algemene voorwaarden van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid EWS Equipment for Watertreatement Systems International B.V. (KvK-nummer 16073376) Artikel 1 Deze algemene voorwaarden zijn

Nadere informatie

Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations

Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations Examenreglement Opleidingen/ Examination Regulations Wilde Wijze Vrouw, Klara Adalena August 2015 For English translation of our Examination rules, please scroll down. Please note that the Dutch version

Nadere informatie

Nieuwe product naam: RELX ISIN code: NL0006144495 Euronext code: NL0006144495 Nieuwe symbool: RELX

Nieuwe product naam: RELX ISIN code: NL0006144495 Euronext code: NL0006144495 Nieuwe symbool: RELX CORPORATE EVENT NOTICE: Toewijzing van aandelen REED ELSEVIER N.V. LOCATIE: Amsterdam BERICHT NR: AMS_20150610_04040_EUR DATUM: 10/06/2015 MARKT: EURONEXT AMSTERDAM - Change of Issuer name and trading

Nadere informatie

ABLYNX NV. (de Vennootschap of Ablynx )

ABLYNX NV. (de Vennootschap of Ablynx ) ABLYNX NV Naamloze Vennootschap die een openbaar beroep heeft gedaan op het spaarwezen Maatschappelijke zetel: Technologiepark 21, 9052 Zwijnaarde Ondernemingsnummer: 0475.295.446 (RPR Gent) (de Vennootschap

Nadere informatie

kopie van de polis van de aansprakelijkheidsverzekering ligt ter inzage ten kantore van Kroes Advocaten. 8. Indien en voorzover de

kopie van de polis van de aansprakelijkheidsverzekering ligt ter inzage ten kantore van Kroes Advocaten. 8. Indien en voorzover de Algemene Voorwaarden 1. Kroes Advocaten Immigration Lawyers (hierna te noemen: Kroes Advocaten) is een maatschap waarvan de vennoten natuurlijke personen dan wel besloten vennootschappen zijn. Een lijst

Nadere informatie

BESLUIT TOT WIJZIGING VAN DE VOORWAARDEN VAN BEHEER EN BEWARING DELTA LLOYD FIXED INCOME UMBRELLA

BESLUIT TOT WIJZIGING VAN DE VOORWAARDEN VAN BEHEER EN BEWARING DELTA LLOYD FIXED INCOME UMBRELLA BESLUIT TOT WIJZIGING VAN DE VOORWAARDEN VAN BEHEER EN BEWARING DELTA LLOYD FIXED INCOME UMBRELLA De ondergetekenden: Delta Lloyd Asset Management N.V., een naamloze vennootschap, statutair gevestigd te

Nadere informatie

Algemene leverings- en betalingsvoorwaarden

Algemene leverings- en betalingsvoorwaarden Algemene leverings- en betalingsvoorwaarden 1 De prijzen kunnen gebaseerd zijn op de koers van een buitenlandse munteenheid. Deze wordt, indien van toepassing, vermeld op de offerte. De definitieve prijs

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1992 Nr. 135

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1992 Nr. 135 10 (1986) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1992 Nr. 135 A. TITEL Briefwisseling tussen de Nederlandse en de Britse bevoegde autoriteiten ter uitvoering van artikel 36, derde

Nadere informatie

VRAGENLIJST ONTWERP DESIGN LAW TREATY

VRAGENLIJST ONTWERP DESIGN LAW TREATY VRAGENLIJST ONTWERP DESIGN LAW TREATY In de bijlage vindt u de ontwerpartikelen betreffende de Design Law Treaty (DLT), en het ontwerpprocedurereglement, in haar versie van december 2012. Het DLT heeft

Nadere informatie

Brexit en Wisselkoersrisico s. Wim De Boe FX Corporate Sales

Brexit en Wisselkoersrisico s. Wim De Boe FX Corporate Sales Brexit en Wisselkoersrisico s Wim De Boe FX Corporate Sales 1. Achtergrond Brexit 23 Juni 2016: We re out!! 3 24 Juni 2016: The day after 4 10/06/2013 10/08/2013 10/10/2013 10/12/2013 10/02/2014 10/04/2014

Nadere informatie

---ENGLISH BELOW--- ALGEMENE VOORWAARDEN VSV EERSTEJAARSWEEKEND 2017

---ENGLISH BELOW--- ALGEMENE VOORWAARDEN VSV EERSTEJAARSWEEKEND 2017 ---ENGLISH BELOW--- ALGEMENE VOORWAARDEN VSV EERSTEJAARSWEEKEND 2017 ------------------------------------------------------------------------------------------- TOEPASSELIJKHEID De algemene voorwaarden

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 12 (1974) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 216 A. TITEL Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Tsjechoslowaakse Socialistische Republiek tot het

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1969 Nr. 146

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1969 Nr. 146 25 (1969) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1969 Nr. 146 A. TITEL Notawisseling tussen de Nederlandse en de Malawische Regering inzake de toepassing van het op 15 oktober

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1999 Nr. 27

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1999 Nr. 27 57 (1998) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1999 Nr. 27 A. TITEL Protocol tot wijziging van de Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Republiek Zuid-Afrika

Nadere informatie

PERSONALISEER UW STAND 2 PERSONALIZATION OF YOUR STAND 3.

PERSONALISEER UW STAND 2 PERSONALIZATION OF YOUR STAND 3. PERSONALISEER UW STAND 2 PERSONALIZATION OF YOUR STAND 3 2 PERSONALISEER UW STAND Om uw stand te onderscheiden van de standaard formule, kan u uw wanden laten bedrukken met een kleur of afbeeldingen (

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 209

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 209 25 (1996) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1996 Nr. 209 A. TITEL Protocol tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Tsjechische Republiek tot wijziging van de Overeenkomst

Nadere informatie

ANNEX C TO A DEMERGER PROPOSAL (BIJLAGE C BIJ EEN VOORSTEL TOT AFSPLITSING) with (met)

ANNEX C TO A DEMERGER PROPOSAL (BIJLAGE C BIJ EEN VOORSTEL TOT AFSPLITSING) with (met) 1 ANNEX C TO A DEMERGER PROPOSAL (BIJLAGE C BIJ EEN VOORSTEL TOT AFSPLITSING) with (met) ProQR Therapeutics N.V. as Demerging Company (als Splitsende Vennootschap) and (en) ProQR Therapeutics I B.V., ProQR

Nadere informatie

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT 1 25/2/2016 Biocide CLOSED CIRCUIT 2 Regulatory background and scope Biocidal products regulation (EU) nr. 528/2012 (BPR), art. 19 (4): A biocidal product shall not be authorised for making available on

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1969 Nr. 172

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1969 Nr. 172 36 (1969) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1969 Nr. 172 A. TITEL Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Informatie voor niet verzekerde patiënten en/of in het buitenland

Informatie voor niet verzekerde patiënten en/of in het buitenland Informatie voor niet verzekerde patiënten en/of in het buitenland verzekerde patiënten Ook als u geen ziektekostenverzekering heeft of in het buitenland verzekerd bent, kunt u voor behandeling terecht

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET. JAARGANG 1989 Nr. 96

TRACTATENBLAD VAN HET. JAARGANG 1989 Nr. 96 53 (1970) Nr. 5 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1989 Nr. 96 A. TITEL Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Republiek Finland betreffende het internationale

Nadere informatie

TERMS OF USE. a. Intermediair Arbeidsbemiddeling, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer

TERMS OF USE. a. Intermediair Arbeidsbemiddeling, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer TERMS OF USE Artikel 1. Definities Deze algemene voorwaarden verstaan onder: a. Intermediair Arbeidsbemiddeling, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 69571562. b. Arbeidskracht: een ieder

Nadere informatie

DEPARTMENT OF ENVIRONMENTAL AFFAIRS NOTICE 245 OF 2017

DEPARTMENT OF ENVIRONMENTAL AFFAIRS NOTICE 245 OF 2017 Environmental Affairs, Department of/ Omgewingsake, Departement van 245 National Environmental Management Laws Amendment Bill, 2017: Explanatory summary of the Act 40733 STAATSKOERANT, 31 MAART 2017 No.

Nadere informatie

Global TV Canada s Pulse 2011

Global TV Canada s Pulse 2011 Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 27

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1996 Nr. 27 71 (1995) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1996 Nr. 27 A. TITEL Protocol tot wijziging van de Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Sultanaat Oman tot

Nadere informatie

1.1. These general terms and conditions apply to any and all engagements of or verleend aan of rechtsbetrekking die legal relations by Herreveld Van

1.1. These general terms and conditions apply to any and all engagements of or verleend aan of rechtsbetrekking die legal relations by Herreveld Van ALGEMENE VOORWAARDEN GENERAL TERMS AND CONDITIONS 1. Toepassingsgebied 1. Applicability 1.1. Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op iedere opdracht die wordt 1.1. These general terms and conditions

Nadere informatie

KPMG PROVADA University 5 juni 2018

KPMG PROVADA University 5 juni 2018 IFRS 16 voor de vastgoedsector Ben u er klaar voor? KPMG PROVADA University 5 juni 2018 The concept of IFRS 16 2 IFRS 16 Impact on a lessee s financial statements Balance Sheet IAS 17 (Current Standard)

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1974 Nr. 59

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1974 Nr. 59 C(1974) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1974 Nr. 59 A. TITEL Overeenkomst inzake culturele samenwerking tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Volksrepubliek Bulgarije;

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1968 Nr. 1

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1968 Nr. 1 52 (1967) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1968 Nr. 1 A. TITEL Notawisseling tussen de Nederlandse en de Keniase Regering inzake de toepassing van het op 26 september 1898

Nadere informatie

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond.

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond. Opgaven in Nederlands. Alle opgaven hebben gelijk gewicht. Opgave 1 Gegeven is een kasstroom x = (x 0, x 1,, x n ). Veronderstel dat de contante waarde van deze kasstroom gegeven wordt door P. De bijbehorende

Nadere informatie

PROJECT INFORMATION Building De Meerlanden Nieuweweg 65 in Hoofddorp

PROJECT INFORMATION Building De Meerlanden Nieuweweg 65 in Hoofddorp BT Makelaars Aalsmeerderweg 606 Rozenburg Schiphol Postbus 3109 2130 KC Hoofddorp Telefoon 020-3 166 166 Fax 020-3 166 160 Email: info@btmakelaars.nl Website : www.btmakelaars.nl PROJECT INFORMATION Building

Nadere informatie

Om een S EYCHELLEN IBC vennootschap op te starten,hebben we de volgende informatie nodig.

Om een S EYCHELLEN IBC vennootschap op te starten,hebben we de volgende informatie nodig. 1 Om een S EYCHELLEN IBC vennootschap op te starten,hebben we de volgende informatie nodig. De wordt opgericht onder de INTERNATIONAL BUSINESS COMPANIES ACT Stap 1 Stap 2 Stap 3 - Gegev ens om de Sey chellen

Nadere informatie

GLOBE: BRONSTAATHEFFINGEN

GLOBE: BRONSTAATHEFFINGEN GLOBE: BRONSTAATHEFFINGEN JAN VLEGGEERT (UNIVERSITEIT LEIDEN) 3 juli 2019 Vereniging voor Belastingwetenschap 2019 GLOBE (1) GLOBE: GLObal anti-base Erosion proposal OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1955 No. 160

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1955 No. 160 24 (1955) No. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1955 No. 160 A. TITEL Overeenkomst betreffende migratie tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Federatie van Rhodesia en Nyasaland;

Nadere informatie

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels)

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Staten-Generaal Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels) Subject: Sustainable Flemish SDI Nature: Mobilising, Steering Organisers:

Nadere informatie

Specialties. International Solutions Binders Financial Risk & ART

Specialties. International Solutions Binders Financial Risk & ART Specialties International Solutions Binders Financial Risk & ART INTERNATIONAL SOLUTIONS INI Global Presence The ability to follow customers abroad 110 Partner Companies in approx. 120 countries INI -

Nadere informatie

ZN-Shine Solar. 300 Wp zonnepaneel. metdezon zonne-energie voor iedereen

ZN-Shine Solar. 300 Wp zonnepaneel. metdezon zonne-energie voor iedereen metdezon zonne-energie voor iedereen ZN-Shine Solar 300 Wp zonnepaneel Het 300 Wp zonnepaneel van ZN-Shine Solar is een goede keuze. Het paneel levert een hoog rendement en is van uitstekende kwaliteit.

Nadere informatie

BELANGRIJK BERICHT AAN ALLE AANDEELHOUDERS

BELANGRIJK BERICHT AAN ALLE AANDEELHOUDERS db x-trackers Beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal naar Luxemburgs recht Maatschappelijke zetel: 49, avenue J.F. Kennedy, L-1855 Luxembourg R.C.S. Luxembourg B-119.899 (de Vennootschap ) BELANGRIJK

Nadere informatie

Transparantiekennisgeving 02/07/ u Gereglementeerde informatie

Transparantiekennisgeving 02/07/ u Gereglementeerde informatie Transparantiekennisgeving 2/7/18 7.45 u Gereglementeerde informatie Conform artikel 14, eerste lid van de wet van 2 mei op de openbaarmaking van belangrijke deelnemingen, maakt EXMAR de kennisgeving openbaar

Nadere informatie

Privaatrechtelijke aspecten van

Privaatrechtelijke aspecten van Privaatrechtelijke aspecten van co-assurantie een rechtsvergelijkend onderzoek mr. drs. Jessica Roos Rechtsvraag Hoe moeten beurspolissen worden uitgelegd? Belangrijkste verschillen co-assurantie en provinciale

Nadere informatie

Declaration and Power of Attorney for Patent Application VERKLARING EN VOLMACHT VOOR OCTROOIAANVRAAG

Declaration and Power of Attorney for Patent Application VERKLARING EN VOLMACHT VOOR OCTROOIAANVRAAG Declaration and Power of Attorney for Patent Application VERKLARING EN VOLMACHT VOOR OCTROOIAANVRAAG Als een hieronder vermelde uitvinder, verklaar ik hierbij dat: mijn woonplaats, Postadres en nationaliteit

Nadere informatie

verbintenissenrecht Schadeafwikkeling bij coassurantie met volgclausules en follow-form-clausules

verbintenissenrecht Schadeafwikkeling bij coassurantie met volgclausules en follow-form-clausules verbintenissenrecht D.C. THEUNIS* EN M. VAN DER VEEN** Schadeafwikkeling bij coassurantie met volgclausules en follow-form-clausules In Nederland zijn de te verzekeren risico s in de loop van de jaren

Nadere informatie

2010 Integrated reporting

2010 Integrated reporting 2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational

Nadere informatie

B4: Specifieke voorwaarden van toepassing op Opleidingsdiensten. B4: Specific Terms and Conditions applicable Training services

B4: Specifieke voorwaarden van toepassing op Opleidingsdiensten. B4: Specific Terms and Conditions applicable Training services B4: Specifieke voorwaarden van toepassing op Opleidingsdiensten Dit document vormt een onderdeel van de Algemene Voorwaarden Prowareness en is daarop aanvullend van toepassing indien Prowareness voor Opdrachtgever

Nadere informatie

EXAM & VAT. Michel De Bisschop ESA Executive Director

EXAM & VAT. Michel De Bisschop ESA Executive Director EXAM & VAT Michel De Bisschop ESA Executive Director VAT EU Directives on VAT VAT = interpretation Differences from country to country Exam organiser based in Belgium EXAM Exempted of VAT? Belgian VAT

Nadere informatie

ALGEMENE VOORWAARDEN WARENDORF

ALGEMENE VOORWAARDEN WARENDORF Omschrijving maatschap Warendorf ALGEMENE VOORWAARDEN WARENDORF 1. Warendorf is een maatschap van natuurlijke personen en besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid. Een lijst van vennoten

Nadere informatie

Optieovereenkomst Bolero online

Optieovereenkomst Bolero online Optieovereenkomst Bolero online Bolero-klantennummer De klant wil handelen in opties op de door Bolero aangeboden gereglementeerde optiebeurzen. Hiervoor wordt tussen Bolero en ondergetekende(n) (hierna:

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1995 Nr. 252

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1995 Nr. 252 49 (1995) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1995 Nr. 252 A. TITEL Tweede Protocol bij de op 29 mei 1991 te s-gravenhage ondertekende Overeenkomst tussen het Koninkrijk der

Nadere informatie

ABLYNX NV. (de Vennootschap of Ablynx )

ABLYNX NV. (de Vennootschap of Ablynx ) ABLYNX NV Naamloze Vennootschap die een openbaar beroep heeft gedaan op het spaarwezen Maatschappelijke zetel: Technologiepark 21, 9052 Zwijnaarde Ondernemingsnummer: 0475.295.446 (RPR Gent) (de Vennootschap

Nadere informatie

Specific Terms and Conditions in provision of training services contains the following articles:

Specific Terms and Conditions in provision of training services contains the following articles: B4: Specifieke voorwaarden van toepassing op Opleidingsdiensten Dit document vormt een onderdeel van de Algemene Voorwaarden Prowareness en is daarop aanvullend van toepassing indien Prowareness voor Opdrachtgever

Nadere informatie

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering. De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

3.C.1 Communicatieplan CO2-reductiesysteem

3.C.1 Communicatieplan CO2-reductiesysteem 3.C.1 Communicatieplan systeem General Document approval by: John Waltman (Europe) Classification: Approved for External / 3rd Party Use Document version: 5.0 Approval status: Approved NON-DISCLOSURE OF

Nadere informatie

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen

Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Hoe gaan we het in Groningen doen? De Energiekoepel van de Provincie Groningen Froombosch Frans N. Stokman frans.stokman@grunnegerpower.nl 28 mei 2013 Hoe realiseren wij duurzaamheid? Decentrale duurzame

Nadere informatie

copyright DJB International

copyright DJB International copyright DJB International copyright DJB International Your Insurance Cy, since 19XX Still going strong copyright DJB International copyright DJB International Directive 2009/138/EC of 25 nov 2009 On

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN H ET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1980 Nr. 135

TRACTATENBLAD VAN H ET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1980 Nr. 135 22 (1980) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN H ET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1980 Nr. 135 A, TITEL Overeenkomst inzake economische en industriële samenwerking tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de

Nadere informatie

PRIVACYVERKLARING KLANT- EN LEVERANCIERSADMINISTRATIE

PRIVACYVERKLARING KLANT- EN LEVERANCIERSADMINISTRATIE For the privacy statement in English, please scroll down to page 4. PRIVACYVERKLARING KLANT- EN LEVERANCIERSADMINISTRATIE Verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens van klanten, leveranciers en andere

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1982 Nr. 98

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1982 Nr. 98 21 (1982) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1982 Nr. 98 A. TITEL Notawisseling tussen de Regering van het Koninkrijk der Nederlanden en de Regering van de Staat Israël houdende

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education *7715461843* FIRST LANGUAGE DUTCH 0503/02 Paper 2 Writing May/June 2017 2 hours Candidates answer

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1995 Nr. 237

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1995 Nr. 237 48 (1995) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1995 Nr. 237 A. TITEL Protocol tot wijziging van de op 11 december 1979 te s-gravenhage ondertekende Overeenkomst tussen het Koninkrijk

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2009 Nr. 135

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2009 Nr. 135 14 (1991) Nr. 3 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2009 Nr. 135 A. TITEL Verdrag tussen de Regering van het Koninkrijk der Nederlanden en de Regering van Australië inzake de verlening

Nadere informatie

RAPPORT COMMISSIE ASSURANTIEBELASTING BUITENLAND

RAPPORT COMMISSIE ASSURANTIEBELASTING BUITENLAND RAPPORT COMMISSIE ASSURANTIEBELASTING BUITENLAND juli 2005 INHOUDSOPGAVE 1. Verantwoording 2. Aanbevelingen 3. Toelichting 3.1 Scope van het rapport 3.2 Kvaernerarrest 3.3 Voor welke risico s is waar in

Nadere informatie

Schaderegeling in de handelsverzekering. Prof.mr. Ph.H.J.G. van Huizen ACIS Symposium: 6 april 2018

Schaderegeling in de handelsverzekering. Prof.mr. Ph.H.J.G. van Huizen ACIS Symposium: 6 april 2018 Schaderegeling in de handelsverzekering Prof.mr. Ph.H.J.G. van Huizen ACIS Symposium: 6 april 2018 Goederentransportverzekering De schaderegeling in het transportverzekeringsrecht heeft haar oorsprong

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRÏJKDERNEDERLANDEN. JAARGANG 1956 No. 87

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRÏJKDERNEDERLANDEN. JAARGANG 1956 No. 87 14 (1956) No. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRÏJKDERNEDERLANDEN JAARGANG 1956 No. 87 A. TITEL Katoenovereenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Verenigde Staten van Amerika; 's-gravenhage,

Nadere informatie

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Online Resource 1 Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Journal: Higher Education Authors: Anja J. Boevé, Rob R. Meijer, Roel J. Bosker, Jorien

Nadere informatie

Pricelist June 2007 Mitsubishi Servo Trainer

Pricelist June 2007 Mitsubishi Servo Trainer Table of contents SERVO TRAINER...3 BEDIENINGSPANEEL MET SERVO VERSTERKER EN GEÏNTEGREERDE MOTION CONTROLLER... 3 MOTORPANEEL MET 100W SERVO MOTOR EN ENCODER... 3 KOPPELFRAME T.B.V. MITSUBISHI SERVO TRAINER...

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2006 Nr. 118

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2006 Nr. 118 12 (2006) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2006 Nr. 118 A. TITEL Notawisseling houdende een verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2005 Nr. 92

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2005 Nr. 92 19 (1953) Nr. 5 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2005 Nr. 92 A. TITEL Verdrag tussen de Regering van het Koninkrijk der Nederlanden en de Regering van Ceylon * inzake luchtvaartdiensten

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1951 No. 16 Overgelegd aan de Staten-Generaal door de Minister van Buitenlandse Zaken

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1951 No. 16 Overgelegd aan de Staten-Generaal door de Minister van Buitenlandse Zaken 1 (1951) No. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1951 No. 16 Overgelegd aan de Staten-Generaal door de Minister van Buitenlandse Zaken A. TITEL Notawisseling houdende een aanvullende

Nadere informatie

MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen

MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen met anderen Uw accountnummer(s) delen met anderen in MyDHL+ In MyDHL+ is het mogelijk om uw accountnummer(s) te delen met anderen om op uw accountnummer een zending te

Nadere informatie

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering. De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen

Nadere informatie

TRACTATENBLAD KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. 18 (1976) Nr. 1. JAARGANG 1976 Nr. 121

TRACTATENBLAD KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. 18 (1976) Nr. 1. JAARGANG 1976 Nr. 121 18 (1976) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1976 Nr. 121 A. TITEL Briefwisseling tussen de Regering van het Koninkrijk der Nederlanden en de Regering van Jamaica houdende

Nadere informatie