Beleidsplan van de Protestantse Gemeente te Hoogeloon-Eersel Opgesteld mede ten behoeve van de visitatie in 2004

Transcriptie

1 Beleidsplan van de Protestantse Gemeente te Hoogeloon-Eersel Opgesteld mede ten behoeve van de visitatie in 2004 Het beleidsplan van de Protestantse Gemeente te Hoogeloon-Eersel (bekend onder de naam Protestantse kerk Hoogeloon-Eersel), welke functioneert onder de koepel van de Protestantse Kerk in Nederland, op het moment van schrijven nog een SOW-gemeente heeft als doel om met inzicht in de situatie en de mogelijkheden (mensen, capaciteiten, financiële middelen) prioriteiten te stellen en keuzes te maken om efficiënt aan de doelstellingen van de kerk te werken. Het brengt structuur aan. Het geeft een handvat voor evaluatie. De volgende vragen komen aan de orde: A. Wat inspireert ons? B. Wie zijn wij? C. Wat is onze plek in de (lokale) samenleving? D. Wat doen we nu op de verschillende gebieden van het kerkenwerk? E. Welke prioriteiten stellen we en welke keuzes maken we? F. Hoe evalueren we? A. Wat ons inspireert Inspiratie: Wij worden geïnspireerd door het geloof dat God deze wereld geschapen heeft en deze onderhoudt. Wij zien Jezus Christus als een levend bewijs hiervan en willen Hem navolgen; de hoop dat Zijn Koninkrijk, waarvan reeds sporen te ontwaren zijn, komt; de liefde als de sturende macht die betekenis geeft aan het leven. Beleid: Vanuit deze inspiratie streven wij ernaar om (zie rapport denktank) een open kerkgemeenschap te zijn, waarin we elkaar bevestigen in plaats van beleren over wat goed is, en waarom; bereid te zijn om ons uit te spreken over geloof en ethiek in de geseculariseerde samenleving (onderling en als kerk in gesprek met de samenleving); samen te werken met onze zustergemeentes in de Kempen; ons sterk te maken voor de oecumene; de pastorale functie van de kerkdiensten herkenbaar te maken. Die moeten inspireren tot daden, collectief en individueel. B. Wie wij zijn Wij zijn een kerkelijke gemeente onder de koepel van de Protestantse Kerk in Nederland. Wij zijn met ongeveer 250 leden. De leden wonen in een straal van 10 km. rond de beide kerkgebouwen in kleine dorpen. De gemiddelde leeftijd van de actief meelevende leden ligt boven de vijfenvijftig jaar. De gemeente omvat meer vrouwen dan mannen. Relatief veel actieve leden hebben geen volledige baan meer; zij die dat wel hebben werken doorgaans niet in de eigen woonplaats. Het percentage leden uit families die al generaties lang in Brabant wonen is laag en de steeds andere groep die van buiten komt maakt dat de kerk niet altijd herkenbaar voor hen blijft. Binnen onze gemeente is een brede spreiding van geloofsopvatting van traditioneel tot modern. Dit maakt dat individueel pastoraat extra aandacht vraagt. Wij hebben een dominee met een 50% dienstverband. Dit heeft onder meer tot gevolg dat er veel verschillende predikanten de kerkdienst leiden, waardoor het mogelijk wordt rekening te houden met de uiteenlopende geloofsopvattingen. We beschikken over twee kerkgebouwen, waar om de week een dienst gehouden wordt. De kerken liggen 8 km. uit elkaar in twee verschillende burgerlijke gemeenten. De prognoses zijn dat het ledental niet door geboorten op peil zal blijven. Er komen relatief veel nieuwe gezinnen van buiten, maar desondanks wordt het aantal actieve, betalende leden kleiner. De samenwerking met andere Kempen gemeenten zal voor de toekomst steeds belangrijker worden. Onze sterke punten zijn dat we een groot aantal leden hebben met zeer uiteenlopende expertise en relatief veel tijd, die zich inzetten voor de kerk en voor allerlei ander vrijwilligerswerk. De betrokkenheid van de actieve leden op elkaar is groot. 1

2 Onze zwakke punten zijn dat we wonen in een groot gebied en in twee kerkgebouwen kerken, die ook nog eens onder twee verschillende burgergemeenten vallen. (Je komt elkaar niet zomaar tegen; oecumene omvat wel 4 verschillende pastoors en wel 7 parochies; aanwezigheid bij manifestaties zoals 4 mei en vredeswerk moet over een groot aantal dorpen verdeeld worden, etc.) Een kleine, vergrijzende, gemeente is bij net zoveel zaken betrokken als een grote gemeente en uiting geven aan die betrokkenheid komt op een beperkt aantal mensen neer; dit geldt ook voor de predikant, die hiervoor maar een halve aanstelling beschikbaar heeft. De huidige tijd brengt met zich mee dat mensen zich niet willen vastleggen. Men wil graag en veel doen, maar niet op een verplichtende manier. Het is daarom ook moeilijk om ambtsdragers te vinden. Wat voor- en nadelen heeft is dat er relatief veel leden getrouwd zijn met leden van de Katholieke kerk. Het maakt ons meer open voor andere manieren van geloofsbeleven, het stimuleert de oecumene, doet ons hechter in de ons omringende katholieke samenleving staan. Nadeel is echter dat de inzet voor de eigen gemeente niet ongedeeld is en dat de kinderen vaak katholiek gesocialiseerd worden op school en met de vrienden. Er is een plan om in oecumenisch verband een lespakket op de scholen te verzorgen rond de Christelijke feestdagen (zie oecumene.) C. Onze plek in de (lokale) samenleving We leven in dorpen in het landelijke katholieke Noord-Brabant. De bevolking is ondernemend en redelijk welvarend. De economische malaise laat echter Brabant ook niet ongemoeid. Van oorsprong is het gebied agrarisch, maar het aantal mensen dat nu nog in die sector werkt neemt sterk af. De huidige landbouwproblematiek en het landschapsbeheer raakt echter veel mensen. Ook onze gemeente telt enkele agrariërs. Noord-Brabant industrialiseert intensief en leidinggevenden bij grote bedrijven komen vaak van elders. Ook de leiding van vrijwilligersorganisaties is vaak in handen van nieuwkomers en een deel hiervan is lid van onze kerk. Dit kan de betrokkenheid op de omgeving vergroten, maar er schuilt ook een gevaar in van het ontstaan van een eigen regelcircuit. In onze dorpen wonen niet veel allochtonen. Eersel heeft wel een vluchtelingenwerkgroep onder voorzitterschap van een gemeentelid. Onze diaconie is via hem betrokken bij het vluchtelingen werk. Zoals gezegd is de omgeving katholiek. De kerkelijke betrokkenheid van de meeste mensen is niet groot, maar toch is de omgeving niet geseculariseerd. Bij veel niet-specifiek kerkelijke gebeurtenissen is de pastoor betrokken en vaak wordt er een mis opgedragen (b.v. 4 -meiviering, landbouwdag van ZLTO). Wij proberen als kerk bij dergelijke gebeurtenissen aanwezig te zijn en steeds vaker worden we als kerk ook uitgenodigd bij dergelijke gebeurtenissen. In Duizel ligt het grote instituut voor verstandelijk gehandicapten de Plaatse ; eens per jaar wordt er een gezamenlijke dienst gehouden. D. Wat wij doen op de verschillende gebieden van het kerkenwerk (Zie voor nadere invulling de beleids- en werkplannen van de diverse geledingen.) Eredienst. Wekelijks wordt een eredienst gehouden. Het doel van de eredienst is ontmoeting met God en met elkaar, rondom Schrift en Tafel. De dienst van de Schriften en de dienst van de Tafel zijn beide bedoeld om de gemeente te bouwen en haar te bepalen bij haar dienst aan God en haar dienst in de wereld. De eredienst heeft een vaste orde van dienst die in de kerkbanken ligt. Er is een nieuwe versie van dit liturgieboekje in de maak, waarbij de predikant kan kiezen voor een iets andere bewoording of een ander lied. Ook de meeste gastpredikanten houden zich aan deze orde van dienst. De onderdelen van de liturgie zijn in het verleden uitgebreid uitgelegd in het kerkblad en het plan is om deze uitleg op de website te zetten, zodat het voor ieder herkenbaar is wat we doen en waarom. Er staat een Paaskaars in de kerkruimte die brandt als symbool van de Opgestane Heer in wiens Naam wij zondag aan zondag bij elkaar komen. Er zijn af en toe lectores die één of meer lezingen voor hun rekening nemen, dit om de betrokkenheid van gemeenteleden bij de eredienst te vergroten. Tijdens de eredienst is er een moment van aandacht voor de kinderen ( althans als er kinderen aanwezig zijn) en zij mogen tijdens de overdenking een tekening kleuren. Eén maal per maand en altijd tijdens de kerkelijke hoogtijdagen is er kindernevendienst. We vieren de stille week, gedenken overledenen, vieren doop- en belijdenisdiensten, trouwdiensten en houden rouw/gedachtenisdiensten en er is een eredienst op 31december. Elke zondag na de dienst is er koffie en ruimte om elkaar te ontmoeten. Vier 2

3 maal per jaar worden er bijzondere diensten gehouden, waarbij meer gemeenteleden betrokken zijn en die uitnodigender willen zijn voor randkerkelijken en belangstellenden. De publiciteit voor deze diensten zou meer aandacht verdienen. (Voor oecumenische diensten en diensten samen met de Kempen gemeenten zie elders). Het nabespreken van de kerkdiensten is een vast onderdeel van de kerkenraadsvergadering. Diaconaat is het hart van de gemeente. Hierin komt ten diepste tot uitdrukking hoe wij gemeente van Jezus Christus willen zijn: volgelingen op de weg van de dienstbaarheid waarop Hij ons is voorgegaan. De diakenen gaan in Jezus Naam de gemeente voor in haar dienst aan elkaar en aan de wereld. Daartoe bedienen zij aan de Tafel van de Heer, en brengen zij de nood verweg en dichtbij onder de aandacht van de gemeente. Het diaconaat heeft samen met de andere Kempen gemeenten (Bergeijk en Bladel) een ZWO-commissie. In Eersel werkt het samen in de Interkerkelijke diaconiegroep Eersel en vanuit deze groep is er een stichting IDEE, die steun verleent aan Telechia, een gemeente in Roemenië. Er wordt samen met de Katholieke kerk in Eersel gewerkt aan een fonds voor mensen die in het huidige bestel in de knel komen. Er wordt gestreefd naar een intensievere samenwerking met het pastoraat om dingen te signaleren en te regelen. De diaconie beheert ook de begraafplaats voor mensen die verbonden zijn aan onze gemeente. Pastoraat is een belangrijk middel tot opbouw van de gemeente. Het is in principe een verantwoordelijkheid van ieder gemeentelid. Op de hoogte blijven van elkaars omstandigheden, elkaar in lief en leed nabij zijn en de bevordering van het geloofsgesprek onderling houdt de gemeente sterk en levend. Individuele huisbezoeken, groothuisbezoeken en een open spreekuur van de predikant op maandagmorgen dienen om dit doel dichterbij te brengen. Leiding aan het pastoraat geeft de parttime predikant. De gemeente is ingedeeld in vier wijken die elk een eigen wijkouderling hebben. Binnen deze wijken zijn ook pastoraal medewerkers actief die tot taak hebben antenne te zijn in de wijk, dicht bij de mensen. Wij vinden het ook belangrijk om de ingeschreven leden die niet actief zijn bij deze zaken te betrekken. Bovendien willen wij een open kerk zijn voor ieder. De gerichtheid naar buiten hoeft niet in strijd te zijn met de primaire taak van het pastoraat; het samen actief zijn om de kerk te positioneren in de samenleving kan zeer goed het geloofsgesprek onderling bevorderen. Er wordt goed samengewerkt met de diaconie; de diaconale taak is onderdeel van het geloofsgesprek en diaconale activiteiten kunnen aanknopingspunten bieden om tot een gesprek te komen. Kerkbeheer: de ledenadministratie, het onderhoud van de kerk, de financiën, het personeelsbeleid en de facilitaire dienst zijn zaken die horen bij het beheer (zie beleidsplan kerkrentmeesters). De opbrengst van Kerkbalans en van collectes voor de eigen kerk is nauwelijks genoeg voor het uitvoeren van de vaste taken. Voor nieuwe activiteiten zullen apart fondsen geworven gaan worden, specifiek voor een bepaald doel (Eeuwfeest, kerkinrichting, etc.). Jeugd en jongeren. In plaats van een jeugdouderling heeft de gemeente een jeugdcoördinator die in overleg met de predikant verschillende activiteiten organiseert en coördineert. Zij wordt hierin bijgestaan door een vaste ploeg gemeenteleden (kinderoppas, kindernevendienst, vroom koken etc.) De catechese wordt genoemd bij de vorming en toerusting. De jarigen zijn bij ons, net als elders moeilijk te betrekken bij het kerkenwerk. Het jeugdwerk voor deze groep beoogt de jongeren te laten voelen dat ze niet vergeten worden en hun de mogelijkheid te bieden om tot een gesprek komen. Een paar keer per jaar komen de 14-17jarigen bij elkaar om iets leuks te combineren met iets meer inhoudelijks dat aanleiding kan vormen voor een gesprek. Ook wordt aan hen wel gevraagd om mee te helpen bij het onderhoud van het kerkhof, of deel te nemen aan de dienstenmarkt. Er zijn plannen om een 17+ groep te beginnen samen met de federatie (Bergeijk en Bladel). Als ze 18 jaar worden krijgen ze bezoek en als ze eindexamen gedaan hebben krijgen ze een cadeaubon. Er is een voorstel om in oecumenisch verband kinderen op de lagere school kennis te laten nemen van de inhoud van de kerkelijke feestdagen. Vorming en toerusting: Kinderen in de leeftijd van groep 5 en 6 en kinderen uit groep 7 en 8 krijgen twee keer per jaar wekelijks gedurende een maand catechese. De tienergroep draait goed. Er is een gespreksgroep van jongeren tussen de 25 en 35jaar (Forum) en sinds een jaar 3

4 een algemene gespreksgroep. Afgelopen jaar was er een belijdeniscatechese. Af en toe wordt in federatieverband een cursus geloofsopvoeding gegeven. Samen met de andere twee Kempen gemeenten heeft onze kerk een gevarieerd toerustingsprogramma in het winterseizoen. Eén keer per jaar wordt in oecumenisch verband een gespreksavond gehouden in Eersel. Programma s van lezingen van de Katholieke parochie en de Oecumenische Liturgiegroep de Kempen worden in het kerkblad vermeld. Kerkmuziek: De eredienst wordt ondersteund door een ploeg van organisten. Delen van de liturgie worden regelmatig gezongen zoals is aangegeven in het dienstboek. Naast de liederen uit het liedboek, worden ook liederen uit andere bundels gezongen. Het Eersel Kerkelijk Vocaal Ensemble zingt vier maal per jaar in de eredienst. De in oecumenisch verband georganiseerde Taizévieringen worden ondersteund door een eigen koor. Contacten met andere gemeenten van de PKN en andere instanties van de PKN. - andere Kempen gemeenten: Driemaal per jaar bespreken vertegenwoordigers van diaconaat, pastoraat en beheer van de drie gemeentes alle kerkelijke zaken. Deze vergadering organiseert jaarlijks een gezamenlijke kerkdienst, een activiteit op Hemelvaartsdag, tweemaal per jaar een zangdienst, een folder voor de campings en de VVV, en een toerustingsprogramma. In de folder van het toerustingsprogramma worden de activiteiten van de drie kerken opgenomen en wordt ieder uitgenodigd deel te nemen aan deze activiteiten. De kerkrentmeesters van de drie kerken werken samen om de totstandkoming van de drie gefuseerde gemeenten soepel te laten verlopen en staan elkaar bij in andere beheersproblemen. In de toekomst willen wij komen tot aparte vergaderingen van de complete, gezamenlijke, colleges van diakenen, kerkrentmeesters en het pastoraat in plaats van bijeenkomsten waarin alle geledingen vertegenwoordigd zijn. Zo zouden meer zaken echt gezamenlijk georganiseerd kunnen worden, zoals jeugdwerk en scholing ambtsdragers. Bovendien groeien de gemeentes zo meer naar elkaar toe. - Ring: onze predikant is lid van de ring Eindhoven. - Classis: Onze kerkenraad heeft twee vaste vertegenwoordigers in de classis vergadering en één roulerend lid. De bedoeling is dat zodoende de hele kerkenraad zich betrokken voelt bij het grotere kerkelijke verband. - Protestants Dienstencentrum voor Brabant en Limburg: bij gelegenheid maken leden gebruik van het aanbod van het PDC. In het bijzonder heeft het dienstencentrum de kerkenraad als geheel ondersteund bij de totstandkoming van het werkplan dat hoort bij dit beleidsplan. - Synode: Op kerkenraadsvergaderingen wordt aandacht besteed aan besluiten van de synode. Oecumene: Wij vinden de samenwerking met de Katholieken belangrijk. De oecumenische samenwerking is voor Eersel en Hoogeloon verschillend. In Eersel vergadert ons moderamen enkele keren per jaar met een delegatie uit het Katholieke kerkbestuur en met de voorzitter van het bestuur van de Oecumenische liturgiegroep de Kempen. Zo blijven we op de hoogte van elkaars problemen en activiteiten, organiseren we een jaarlijkse gespreksavond, proberen jaarlijks een gemeenschappelijke kerkdienst op een zondagochtend voor te bereiden en bespreken we de zaken die we in ander verband samen doen (diaconale fonds, IDEE, vredeswerk, 4 mei, wereldgebedsdag, Taizévieringen etc.) In Hoogeloon komen in de tijd van de vredesweek twee leden van onze kerk uit Hoogeloon, onze voorzitter, de pastoor van Hoogeloon en een lid van de Katholieke kerk bijeen om een gezamenlijke kerkdienst op zondagmorgen voor te bereiden. Onze dominee en de pastoor gaan voor in die dienst. Onze kerk en de Katholieke kerk spelen een voorname rol in de herdenking op 4 mei. Verder proberen wij betrokken te worden bij bijzondere bijeenkomsten van de katholieke kerk in de verschillende kerkdorpen die in ons areaal liggen. (jubileum van een pastoor, huwelijk of doop van een kind van een katholiek en protestant e.d.) Open kerk: Wij willen wat ons inspireert delen met alle andere mensen; daartoe is het nodig dat men weet dat wij bestaan, wie wij zijn en wat wij doen. Hiertoe hebben wij ons geconcentreerd op Eersel. Uiteraard zijn alle kerkdiensten openbaar. Zij worden in de plaatselijke bladen aangekondigd. Ook worden er voor de vakantiegangers folders gemaakt met informatie over de drie Kempen gemeenten, welke op de campings en bij de VVV neergelegd worden. Voor de bijzondere diensten wordt extra reclame gemaakt en er worden 4

5 ook wel mensen persoonlijk uitgenodigd om te komen. Het Eersels Kerkelijk Vocaal Ensemble trekt ook niet kerkelijk betrokkenen en het oefent tegen een gereduceerd stookkostentarief bij ons in de kerk. Dit kerkgebouw staat op de monumentenlijst en als er evenementen zijn staat onze kerk open. Zo doen we actief mee aan de toeristendagen met een kunsttentoonstelling en lunchconcert, waarbij een folder met onze geschiedenis en onze activiteiten neergelegd wordt en een stand wordt ingericht waar men inlichtingen kan inwinnen. Dit kerkgebouw wordt ook gebruikt voor concerten georganiseerd door derden. Het is tevens één van de officiële plaatsen waar burgerlijke huwelijken gesloten worden. Elke maandagochtend is dit gebouw open en houdt onze predikant er open spreekuur. Onze naamsbekendheid groeit en wij worden uitgenodigd om te participeren in de herdenking op 4- mei, ZLTO-toogdagen, vredesweekactiviteiten, de wereldgebedsdag en de presentatie van alle vrijwilligersorganisaties. Daarnaast bestaat een plan om het tweehonderdjarig bestaan van onze beide kerkgebouwen over een paar jaar groots te vieren. Het is belangrijk dat het doel van present zijn en participatie in onze omgeving helder blijft en dat de communicatie dit doel zo goed mogelijk dient. Wij zijn bezig een commissie in het leven te roepen om structuur aan te brengen in de externe communicatie. Onze eigen website zal daarbij een belangrijke rol spelen. Kerkenraad: Het moderamen bestond tot voor kort uit een vertegenwoordiging van de drie ambten. Na de bestuurswisseling zijn voorzitter en scriba ouderlingen met een bijzondere opdracht. Om pastoraat en diaconie toch een directe verbinding met het moderamen te geven, vertegenwoordigt de predikant ook het pastoraat en wordt voor de diaconie nog een oplossing gezocht. Het moderamen bereidt de kerkenraadsvergadering voor. In de kerkenraad hebben alle ambtsdragers zitting; hier komen alle initiatieven en activiteiten samen en hier worden alle besluiten genomen eventueel na raadpleging van de gemeente. De predikant is bij ons niet de voorzitter van de vergadering. De kerkenraad heeft zich voorgenomen jaarlijks een extra bijeenkomst te beleggen voor bezinning en/of studie. E. Plannen, prioriteiten en keuzes (reeds opgenomen of zie beleidsplannen) Zonder keuzes of prioriteiten volgt hier een overzicht van de voornemens zoals die in dit beleidsplan en in de onderliggende beleidsplannen van de verschillende geledingen zijn verwoord. In de bijbehorende werkplannen wordt aangegeven wat we de komende jaren prioriteit geven. Er is een plan om in oecumenisch verband een lespakket op de scholen te verzorgen rond de Christelijke feestdagen. Er is een nieuwe versie van de liturgie in de maak, waarbij de predikant keuzemogelijkheden heeft voor een tekst of een lied. De uitleg van de liturgie zal op de website gezet worden, zodat voor iedereen herkenbaar is wat we doen en waarom. Er wordt overwogen om mensen persoonlijk uit te nodigen voor bijzondere diensten. (pastoraat) Er wordt gestreefd naar een intensievere samenwerking tussen pastoraat en diaconaat. Aan jongeren van de leeftijd wordt gevraagd of zij incidenteel willen helpen bij het onderhoud van het kerkhof, of zij willen deelnemen aan de dienstenmarkt of wel eens willen collecteren. Er zijn plannen om een 17+ groep te beginnen samen met de federatie. De kerkenraad heeft zich voorgenomen jaarlijks een extra bijeenkomst te beleggen voor bezinning en/of studie. Het plan is om een aparte commissie te maken voor de interne en externe communicatie. Voor nieuwe activiteiten zullen apart fondsen geworven worden. (eeuwfeest, kerkinrichting ) In plaats van de vergaderingen van de federatie waarbij alle geledingen vertegenwoordigd zijn, willen we vergaderingen van de complete secties. Het plan bestaat om het tweehonderd jarig bestaan van onze kerkjes groots te vieren over een paar jaar. Stimuleren dat de website vaker gebruikt wordt. 5

6 Elk jaar zal in de oktobervergadering van de kerkenraad aandacht worden besteed aan de evaluatie van de verschillende activiteiten. F. Evaluatie Elk jaar in de oktobervergadering van de kerkenraad zal aan de hand van de werkplannen gekeken worden of er gedaan is wat er was gezegd en gezegd is wat gedaan is. Dan wordt bekeken waarom anders gehandeld is dan vastgelegd werd. Op grond hiervan kunnen werkplannen worden aangepast, of ook nieuwe initiatieven worden opgenomen en wordt eventueel het beleidsplan aangepast. De kerkenraad doet dit voor het werkplan en beleidsplan van de kerk als geheel, gebaseerd op de evaluaties die voortkomen uit de verschillende secties. Referenties Deze tekst is gebaseerd op: - Kerk te zijn in deze tijd, een toekomstvisie vanuit de Protestantse Kerk Hoogeloon/Eersel, november Het rapport van de Denktank. - De concept beleidsplannen van respectievelijk de Diaconie, het Pastoraat en het college van Kerkrentmeesters van voorjaar En volgt de richtlijnen van Aan de slag met beleid, slagvaardig en planmatig, voorlichtingsmateriaal van het Protestants Dienstencentrum Noord-Brabant en Limburg. 6