Beleidsplan. van de. Protestantse Gemeente Hoogeloon Eersel

Transcriptie

1 Beleidsplan van de Protestantse Gemeente Hoogeloon Eersel Eersel november 2010 A.P.A. Voortman, preses J.G.J. Peelen, scriba

2 Inleiding Een beleidsplan is een uiting van de plannen, de strategie en visie die een organisatie heeft. Het is een zakelijke benadering van de organisatie en daarmee ontstaat spanning binnen een kerkelijke omgeving; wij zijn namelijk meer dan een organigram en vergadering. Er ligt een uitdaging om na te denken over het beleid met inachtneming van de spiritualiteit en waarden van onze kerk. Daarom in dit plan eerst aandacht voor de identiteit en wie en wat we wensen te zijn en dan pas het zakelijke; de plannen. De Protestantse Gemeente Hoogeloon Eersel, die functioneert onder de koepel van de Protestantse Kerk in Nederland, zoekt haar rol in de maatschappij. Vanuit de overtuiging van Gods genade en betrokkenheid met onze wereld wenst zij stil te staan bij existentiële vragen en behoeften van gemeenteleden. Daarnaast wenst zij zichtbaar te zijn in de maatschappij in de hoop dat ook niet gemeenteleden de weg naar onze kerk weten te vinden. De kerkenraad heeft als doel om, met inzicht in de situatie en de mogelijkheden (mensen, capaciteiten en financiële middelen) prioriteiten te stellen en keuzes te maken om efficiënt aan de doelstellingen van de kerk te werken. Het beleidsplan brengt hierin structuur en geeft daarnaast een handvat voor evaluatie. Onze identiteit Onze identiteit kan met het antwoord op de volgende vragen worden getypeerd: Wat inspireert ons? Wie zijn wij? Wat is onze plek in de (lokale) samenleving? Wat doen we nu op de verschillende gebieden van het kerkenwerk? Wat ons inspireert Wij worden geïnspireerd door het geloof dat God deze wereld geschapen heeft en deze onderhoudt. Wij zien Jezus Christus als een levend bewijs hiervan en willen Hem navolgen; de hoop dat Zijn Koninkrijk, waarvan reeds sporen te ontwaren zijn, komt; de liefde als de sturende macht die betekenis geeft aan het leven. Vanuit deze inspiratie streven wij ernaar om (zie rapport denktank) een open kerkgemeenschap te zijn, waarin we elkaar bevestigen in plaats van beleren over wat goed is, en waarom; bereid te zijn om ons uit te spreken over geloof en ethiek in de geseculariseerde samenleving (onderling en als kerk in gesprek met de samenleving); de pastorale functie van de kerkdiensten herkenbaar te maken. Die moeten inspireren tot daden, collectief en individueel. aandacht te hebben voor onze vergrijzende gemeente; samen te werken met onze zustergemeentes in de Kempen; ons sterk te maken voor de oecumene Wie wij zijn Wij zijn een kerkelijke gemeente onder de koepel van de Protestantse Kerk in Nederland. Wij zijn met ongeveer 250 leden. De leden wonen in een straal van 10 km. rond de beide kerkgebouwen in kleine dorpen. De gemiddelde leeftijd van de actief meelevende leden ligt boven de vijfenvijftig jaar. De gemeente omvat meer vrouwen dan mannen. Relatief veel actieve leden hebben geen volledige baan meer; zij die dat wel hebben werken doorgaans niet in de eigen woonplaats. Het

3 percentage leden uit families die al generaties lang in Brabant wonen is laag en de grote groep die van buiten komt maakt dat de kerk niet altijd herkenbaar voor hen is. Binnen onze gemeente is een brede spreiding van geloofsopvatting van traditioneel tot modern. Dit maakt dat individueel pastoraat extra aandacht vraagt. Wij hebben een dominee met een 50% dienstverband. Dit heeft onder meer tot gevolg dat er veel verschillende predikanten de kerkdienst leiden, waardoor het mogelijk wordt rekening te houden met de uiteenlopende geloofsopvattingen. We beschikken over twee kerkgebouwen, waar om de week een dienst gehouden wordt. De kerken liggen 8 km. uit elkaar in twee verschillende burgerlijke gemeenten. Gezamenlijk met onze zustergemeente te Bergeijk beschikken we over een fulltime predikant. De prognoses zijn dat het ledental niet door geboorten op peil zal blijven. Er komen wel nieuwe gezinnen van buiten, maar desondanks wordt het aantal actieve, betalende leden kleiner. De samenwerking met andere Kempen gemeenten zal steeds belangrijker worden. Onze sterke punten zijn dat we een groot aantal leden hebben met zeer uiteenlopende expertise en relatief veel tijd, die zich inzetten voor de kerk en voor allerlei ander vrijwilligerswerk. De betrokkenheid van de actieve leden op elkaar is groot. Onze zwakke punten zijn dat we wonen in een groot gebied en in twee kerkgebouwen kerken, die ook nog eens onder twee verschillende burgergemeenten vallen. (Je komt elkaar niet zomaar tegen; oecumene omvat wel 4 verschillende pastoors en wel 7 parochies; aanwezigheid bij manifestaties zoals 4 mei en vredeswerk moet over een groot aantal dorpen verdeeld worden, etc.) Een kleine, vergrijzende, gemeente is bij net zoveel zaken betrokken als een grote gemeente en uiting geven aan die betrokkenheid komt daarmee op een beperkt aantal mensen neer; dit geldt ook voor de predikant, die hiervoor maar een halve aanstelling beschikbaar heeft. De huidige tijd brengt met zich mee dat mensen zich niet willen vastleggen. Men wil graag en veel doen, maar niet op een verplichtende manier. Het is daarom ook moeilijk om ambtsdragers te vinden. Wat voor en nadelen heeft is dat relatief veel leden getrouwd zijn met leden van de Katholieke kerk. Het maakt ons meer open voor andere manieren van geloofsbeleving, het stimuleert de oecumene en doet ons hechter in de ons omringende katholieke samenleving staan. Nadeel is echter dat de inzet voor de eigen gemeente niet ongedeeld is en dat de kinderen vaak katholiek gesocialiseerd worden op school en met de vrienden. Onze plek in de (lokale) samenleving We leven in dorpen in het landelijke katholieke Noord Brabant. De bevolking is ondernemend en redelijk welvarend. De economische malaise laat echter Brabant ook niet ongemoeid. Van oorsprong is het gebied agrarisch, maar het aantal mensen dat nu nog in die sector werkt neemt sterk af. De huidige landbouwproblematiek en het landschapsbeheer raakt veel mensen, ook onze gemeente telt enkele agrariërs. Noord Brabant industrialiseert intensief en leidinggevenden bij grote bedrijven komen vaak van elders, ook de leiding van vrijwilligersorganisaties is vaak in handen van nieuwkomers en een deel hiervan is lid van onze kerk. Dit kan de betrokkenheid op de omgeving vergroten, maar er schuilt ook een gevaar, van het ontstaan van een eigen regelcircuit, in. In onze dorpen wonen niet veel allochtonen, Eersel heeft wel een vluchtelingenwerkgroep onder voorzitterschap van een gemeentelid. Onze diaconie is via hem betrokken bij het vluchtelingen werk. Zoals gezegd is de omgeving katholiek. De kerkelijke betrokkenheid van de meeste mensen is niet groot, maar toch is de omgeving niet geseculariseerd. Wij proberen als kerk bij niet specifiek kerkelijke gebeurtenissen aanwezig te zijn en steeds vaker worden we als kerk ook uitgenodigd bij dergelijke gebeurtenissen. In Duizel ligt een groot instituut voor verstandelijk gehandicapten van Lunet zorg, wij onderhouden de relatie met de pastores van deze instelling en organiseren af en toe gezamenlijke diensten

4 Wat wij doen op de verschillende gebieden van het kerkenwerk Eredienst. Wekelijks wordt een eredienst gehouden. Het doel van de eredienst is ontmoeting met God en met elkaar, rondom Schrift en Tafel. De dienst van de Schriften en de dienst van de Tafel zijn beide bedoeld om de gemeente te bouwen en haar te bepalen bij haar dienst aan God en haar dienst in de wereld. De eredienst heeft een vaste orde van dienst (die in de kerkbanken ligt). Ook de meeste gastpredikanten houden zich aan deze orde van dienst. Er staat een Paaskaars in de kerkruimte die brandt als symbool van de Opgestane Heer in wiens Naam wij zondag aan zondag bij elkaar komen. De lectors nemen één of meer lezingen voor hun rekening, dit om de betrokkenheid van gemeenteleden bij de eredienst te vergroten. Tijdens de eredienst is er een moment van aandacht voor de kinderen (althans als er kinderen aanwezig zijn) en zij mogen tijdens de overdenking een tekening kleuren. We vieren de stille week, gedenken overledenen, vieren doop en belijdenisdiensten, trouwdiensten en houden rouw/gedachtenisdiensten en er is een eredienst op 31 december. Elke zondag na de dienst is er koffie en ruimte om elkaar te ontmoeten. Het nabespreken van de kerkdiensten is een vast onderdeel van de kerkenraadsvergadering. Diaconaat is van wezenlijk belang voor de gemeente. Hierin komt ten diepste tot uitdrukking hoe wij gemeente van Jezus Christus willen zijn: volgelingen op de weg van de dienstbaarheid waarin Hij ons is voorgegaan. De diakenen gaan in Jezus Naam de gemeente voor in haar dienst aan elkaar en aan de wereld. Daartoe bedienen zij aan de Tafel van de Heer, en brengen zij de nood ver weg en dichtbij onder de aandacht van de gemeente. Het diaconaat heeft een ZWOcommissie, die om de twee jaar een ander project kiest om daarmee haar opdracht op het gebied van het Werelddiakonaat te concretiseren. Voor dit doel worden gelden ingezameld door middel van collectes, het organiseren van zogenaamde dienstenmarkten en speciale acties rond de toeristendagen. De diaconie is partner in de Interkerkelijke diaconiegroep Eersel IDEE. Deze groep verleent steun aan Telechia, een gemeente in Roemenië. Samen met de Katholieke kerk in Eersel wordt een fonds beheerd voor mensen die in het huidige bestel in de knel komen. Er wordt gestreefd naar een intensievere samenwerking met het pastoraat om dingen te signaleren en te regelen. De diaconie beheert ook de begraafplaats voor mensen die verbonden zijn aan onze gemeente. Pastoraat is een belangrijk middel tot opbouw van de gemeente. Het is in principe een verantwoordelijkheid van ieder gemeentelid. Op de hoogte blijven van elkaars omstandigheden, elkaar in lief en leed nabij zijn en de bevordering van het geloofsgesprek onderling houdt de gemeente sterk en levend. Individuele huisbezoeken, groothuisbezoeken en een open spreekuur van de predikant dienen om dit doel dichterbij te brengen. De predikant geeft leiding aan het pastoraat. De gemeente is ingedeeld in vier wijken die elk een eigen wijkouderling hebben. Binnen deze wijken zijn ook pastoraal medewerkers actief die tot taak hebben antenne te zijn in de wijk, dicht bij de mensen. Wij vinden het ook belangrijk om de ingeschreven leden die niet actief zijn bij deze zaken te betrekken. Bovendien willen wij een open kerk zijn voor ieder. De gerichtheid naar buiten hoeft niet in strijd te zijn met de primaire taak van het pastoraat; het samen actief zijn om de kerk te positioneren in de samenleving kan zeer goed het geloofsgesprek onderling bevorderen. Er wordt goed samengewerkt met de diaconie; de diaconale taak is onderdeel van het geloofsgesprek en diaconale activiteiten kunnen aanknopingspunten bieden om tot een gesprek te komen. Kerkbeheer: de ledenadministratie, het onderhoud van de kerk, de financiën, het personeelsbeleid en de facilitaire dienst zijn zaken die horen bij het beheer. De opbrengst van Kerkbalans en van collectes voor de eigen kerk is nauwelijks genoeg voor het uitvoeren van de vaste taken. Jeugd en jongeren: Deze groep zien we helaas steeds minder in onze kerkdiensten. Elke zondag wordt door een ploeg gemeenteleden kinderoppas aangeboden. Kindernevendienst wordt georganiseerd door een aantal jeugdleidsters en aangeboden aan de daarvoor in aanmerking komende jongeren tijdens de diensten op de hoogtijdagen. De jeugd ouder dan 13 jaar is bij ons,

5 net als elders, moeilijk te betrekken bij het kerkenwerk. Een extra probleem in onze gemeente is het grote verspreidingsgebied waar de jongeren wonen. Een onderlinge band wordt niet gevormd omdat ze naar verschillende scholen gaan. Kerkmuziek: De eredienst wordt ondersteund door een ploeg van organisten. Delen van de liturgie worden regelmatig gezongen zoals is aangegeven in het dienstboek. Naast de liederen uit het liedboek, worden ook liederen uit andere bundels gezongen. De Cantorij ondersteunt twee maal per jaar de eredienst. De in oecumenisch verband georganiseerde Taizévieringen worden ondersteund door een eigen koor. Contacten De Kempen: Er is een toenemende samenwerking met de andere Protestantse gemeenten in de Kempen: die van Bergeijk en van Bladel. De coördinatie van de gezamenlijke activiteiten ligt bij het KempenBeraad, dat drie maal per jaar bij elkaar komt. Deelnemers aan dit Beraad zijn de predikanten, de voorzitters en de scriba s. De gezamenlijke activiteiten zijn op dit moment: KempenDiensten. Tweemaal per jaar komen de gemeenteleden van de drie gemeenten bij elkaar in de RK kerk van Duizel voor een gezamenlijke viering. De Kempendienstcommissie bereidt deze diensten voor in overleg met de dienstdoende predikant. Deze diensten bieden een goede gelegenheid elkaar beter te leren kennen en worden ook goed bezocht. Overwogen wordt het aantal diensten uit te breiden. Ook de dienst op Hemelvaart is een gezamenlijke dienst. KempenCantorij. Vanuit de leden van de drie gemeenten is een cantorij gevormd. Met veel enthousiasme wordt gerepeteerd en opgetreden. De cantorij ondersteunt de KempenDiensten, maar treedt ook een aantal malen per jaar op in de afzonderlijke kerken. KempenKring. Voor vorming en toerusting van de drie gemeenten zorgt KempenKring. De stuurgroep stelt elk jaar een programma op ( het blauwe boekje ) waar lezingen, excursies en creatieve activiteiten deel van uitmaken. De formule voldoet aan de wensen van de gemeenteleden, hetgeen blikt uit een goede, stabiele opkomst. Campingfolder. Elk jaar wordt een folder gemaakt voor de vele campings en logeeradressen in de regio. De folder geeft informatie over de kerkdiensten en kerkgebouwen in de drie gemeenten. Oecumene: Wij vinden de samenwerking met de Katholieken belangrijk. De oecumenische samenwerking is voor Eersel en Hoogeloon verschillend. In Eersel wordt drie maal per jaar vergadert met een delegatie uit het Katholieke kerkbestuur, met de voorzitter van het bestuur van de Oecumenische liturgiegroep de Kempen en met de pastor van Lunet zorg (Oecumenisch Overleg). Zo blijven we op de hoogte van elkaars activiteiten en problemen. We organiseren een jaarlijkse gespreksavond en bespreken de zaken die we in ander verband samen doen (diaconale fonds, IDEE, vredeswerk, 4 mei, wereldgebedsdag, Taizévieringen etc.). Er is één oecumenische dienst in januari in de week van het gebed voor de eenheid der kerken en ook de goede vrijdagdienst vieren we samen. Met de oecumenische liturgiegroep in Eersel worden daarnaast nog twee gezamenlijke diensten per jaar gehouden: 1x in onze eigen kerk en 1x in de Eikenburg waar de OLG haar diensten houdt. In Hoogeloon wordt in de tijd van de vredesweek een gezamenlijke kerkdienst op zondagmorgen gehouden. Onze kerk en de Katholieke kerk spelen een voorname rol in de herdenking op 4 mei. Verder proberen wij betrokken te worden bij bijzondere bijeenkomsten van de katholieke kerk in de verschillende kerkdorpen die in ons areaal liggen. (jubileum van een pastoor, huwelijk of doop van een kind van een katholiek en protestant e.d.)

6 Beleidsinvulling Een levend organisme is aan verandering onderhevig en zal zich actief aanpassen aan de veranderingen van de maatschappij. Dit brengt met zich mee dat ook onze gemeente zal veranderen en daarmee kan ook de bestuurlijke organisatie anders worden. Wij wensen ons niet te beperken en denken deze veranderingen en uitdagingen aan te kunnen. Onze positie in de veranderende maatschappij en de veranderende kerkelijke gemeente is een vast onderdeel van de agenda. Om dit mogelijk te maken heeft het moderamen een meer bestuurlijk organisatorische rol gekregen en de kerkenraadvergadering kent nu twee vormen, één met een meer bestuurlijk karakter en één met een meer vormend karakter. De kerkenraad kent nog een klassieke structuur, het is nu nog mogelijk om hiervoor voldoende ambtsdragers te vinden, hoewel dit steeds moeilijker wordt. Wij hebben daardoor nog de mogelijkheid en tijd om activiteiten te ontwikkelen en te investeren in oecumene en in de relatie met de gemeentebesturen alsook om actief deel te nemen aan de ontwikkelingen van de regio. Open kerk: Wij willen wat ons inspireert delen met alle andere mensen; daartoe is het nodig dat men weet dat wij bestaan, wie wij zijn en wat wij doen. Hiertoe hebben wij ons geconcentreerd op Eersel. Uiteraard zijn alle kerkdiensten openbaar, zij worden in de plaatselijke bladen aangekondigd. Ook worden er voor de vakantiegangers folders gemaakt met informatie over de drie Kempengemeenten, welke op de campings en bij de VVV neergelegd worden. Voor de bijzondere diensten wordt extra reclame gemaakt en er worden ook wel mensen persoonlijk uitgenodigd om te komen. De kerkgebouwen staan op de monumentenlijst en dus is onze kerk open op de jaarlijkse monumentendag. We doen actief mee aan de toeristendagen met een kunsttentoonstelling en een lunchconcert. In de kerk zijn gastheren/ vrouwen aanwezig, er liggen folders met onze geschiedenis en onze activiteiten en een stand wordt ingericht waar men inlichtingen kan inwinnen. Onze Eerselse kerk op de Markt wordt ook gebruikt voor huwelijksvoltrekkingen. Onze predikant houdt er open spreekuur. Bij het tweehonderdjarig bestaan van onze beide kerkgebouwen zal dit groots gevierd worden. Alle kerkdiensten en overige activiteiten van onze gemeente vindt men ook op onze eigen website Eersel.nl. De website wordt regelmatig bezocht. Plannen, prioriteiten en keuzes Het pastoraat is actief met het zoeken naar een open dialoog met de leden. Naast de groothuisbezoeken is men gestart met een nieuw model: de zogenaamde luistergesprekken. Hierbij worden alle gemeenteleden bezocht en op basis van een aantal standaard vragen wordt getracht een geloofsgesprek te voeren. Door de vergrijzing van onze leden mag verwacht worden dat er op termijn ook meer aandacht nodig is voor meer individueel pastoraat. Voor wat betreft het jeugdwerk is het van belang samenwerking te zoeken met de andere Kempengemeenten Bergeijk en Bladel. Daar speelt immers dezelfde problematiek. Getracht wordt om met de jeugdleiding van de drie gemeenten te komen tot een aantal gezamenlijke projecten. Die kunnen dan uitlopen op een gezinsviering, bijvoorbeeld samenvallend met een KempenDienst. De diaconie heeft aandacht voor de mens, veraf en dichtbij; zij is actief middels ZWO, IDEE, dienstenmarkt en vreemdelingen werk. Dit zal de komende jaren zo blijven

7 Het college van kerkrentmeesters kent haar dagelijkse zorg om onze twee gebouwen te onderhouden. Door stijgende lasten en de vergrijzing van de gemeente zal het steeds moeilijker worden om een sluitende begroting te houden. Op termijn zal het wellicht niet meer mogelijk zijn om twee kerkgebouwen in stand te houden. Het beleid is nu de kerk in Hoogeloon open te houden, zolang de huidige koster dit aan kan. De kerkenraad is op zoek naar nieuwe manieren van vergaderen en besturen. Vele wegen worden onderzocht en nieuwe ideeën worden niet geschuwd. Mogelijk moeten we in de toekomst overgaan naar een model met taakgroepen, waarbij de (veel kleinere) kerkenraad bestaat uit vertegenwoordigers van die groepen. Er zal in de komende tijd op dit gebied nog heel wat uitgebroed moeten worden. Het doel is om bestuurlijk effectief te zijn maar ook om ruimte te creëren voor pastorale vernieuwing zodat onze kerk ook aansprekend is resp. wordt voor de jonge ouder en de jeugd. Er ligt een uitdaging om vormen van kerkzijn te vinden die aansprekend en vernieuwend zijn, maar die aan de andere kant ook de aansluiting houden bij onze oudere kerkleden. Deze gemeenteleden moeten daarom nadrukkelijk bij de veranderingen betrokken blijven. Gelukkig staan we niet alleen, wij mogen werken vanuit het vertrouwen dat onze Heer ons daarbij zal leiden. En doordat alle kerken te maken hebben met deze vragen, is het mogelijk om op dit vlak kennis te delen. De synode heeft in dit kader een werkmap opgesteld met 30 kansrijke modellen. Hierin wordt ingegaan op kerkvormen die succesvol lijken te zijn. Wij zien dat samenwerkingsverbanden in de regio van wezenlijk belang zijn om ons bestaan te borgen. Naast het al bestaande KempenBeraad en het Oecumenisch overleg worden daarom ook verkennende gesprekken met andere gemeenten in de regio gestart. Ook is het van belang dat er een goede verstandhouding is met de burgerlijke gemeente. Door de sterkere scheiding van kerk en staat en de minderheidspositie die wij innemen zal hier meer aandacht aan besteed moeten worden. Evaluatie en borging Het beleid kent een invulling middels de werkplannen van de kerkenraad en geledingen binnen de kerkenraad. De werkplannen zijn een operationele vertaling van de beleidskeuzes in reële behapbare jaaractiviteiten. Jaarlijks worden deze besproken en geëvalueerd en vervolgens vernieuwd. In de oktobervergadering van de kerkenraad zal aan de hand van de werkplannen gekeken worden of er gedaan is wat er was gezegd en gezegd is wat gedaan is. Dan wordt bekeken waarom anders gehandeld is dan vastgelegd werd. Op grond hiervan kunnen werkplannen worden aangepast, of ook nieuwe initiatieven worden opgenomen en wordt eventueel het beleidsplan veranderd

8 Protestantse gemeente Hoogeloon Eersel Kerkenraad Predikant: ds Joke Fijn van Draat Preses: Bram Voortman Scriba: Jan Peelen Verslag: Joke Gerritsen Wijkouderlingen: Jenny Enneman Truus Rooda Erica Vaarkamp vacature Diakenen: Helga Sanderse Pia Schouten Tera ter Waarbeek Maarten Wijrdeman Kerkrentmeesters: Roely Brouwer (ouderling) Hans Rooda (lid) Gerard Struijk (lid) Aad Morauw (lid) Oecumenisch overleg Willibrordus parochie: Pastoor van Delden Jane van Eyndhoven Barend Kuijpers Lia Gerdingh Oecumenische Liturgiegroep: Ad Bastiaanse Lunet zorg: ds Marieke Termeer PK Hoogeloon Eersel: ds Joke Fijn van Draat Bram Voortman Lumina van de Klundert Moderamen Predikant: ds Joke Fijn van Draat Preses: Bram Voortman Scriba: Jan Peelen Diaken: Tera ter Waarbeek Kerkrentmeester: Roely Brouwer KempenBeraad Bladel: Arie van der Eijk Gerrit Rietveld ds Mirjam de Mooij Bergeijk: Johan Bos Albert Slomp Hoogeloon Eersel: Jan Peelen Bram Voortman ds Joke Fijn van Draat