Sterilisatie bij de vrouw

Transcriptie

1 Gynaecologie Sterilisatie bij de vrouw In deze folder vindt u beknopte informatie over sterilisatie bij de vrouw. U vindt antwoorden op vragen als: Wat houdt het in? Welke methoden zijn er? Wat kan ik ervan verwachten? U kunt deze folder thuis op uw gemak doorlezen. Hebt u daarna nog vragen? Dan kunt u die natuurlijk met de gynaecoloog bespreken. Als u besluit u te laten steriliseren, bespreekt u op het spreekuur met de gynaecoloog welke methode voor u het meest geschikt is. Waarom steriliseren? Vrouwen kiezen vaak voor een sterilisatie omdat ze geen kinderen (meer) willen of omdat ze een ziekte hebben waarbij een zwangerschap minder gewenst is. In tegenstelling tot andere vormen van geboorteregeling, zoals de pil of een spiraaltje, is sterilisatie een definitieve vorm van anticonceptie. Als u zich eenmaal hebt laten steriliseren, is er geen weg meer terug. U moet dus heel zeker weten dat u - in welke omstandigheid dan ook - geen kinderen meer wilt. De beslissing tot sterilisatie moet daarom weloverwogen door u en uw eventuele partner worden genomen. Wat is steriliseren? De eileiders zijn twee buisjes, links- en rechtsboven aan de baarmoeder. Aan het einde lopen ze trechtervormig uit. Rijpe eicellen uit de eierstokken komen in de eileiders terecht, en kunnen daar bevrucht worden. De zaadcellen van de man zwemmen namelijk helemaal door de baarmoeder heen de eileiders in. Een bevruchte eicel daalt daarna af en nestelt zich in de baarmoeder. Bij sterilisatie van de vrouw worden de eileiders afgesloten. Dat heeft twee gevolgen: De zaadcellen kunnen de eicel niet meer bereiken. De eicel kan de baarmoeder niet meer bereiken. Daarmee wordt een zwangerschap dus voorkomen. Verschillende methoden Er zijn verschillende manieren om de eileiders af te sluiten: Laparoscopische methode Tijdens een keizersnede Hieronder kunt u lezen wat deze methoden inhouden. Verderop worden ze uitgebreider besproken. Laparoscopische methode Via twee kleine sneetjes brengt de arts twee instrumenten in de buikholte: een kijkbuis (een laparoscoop) en een instrument om de sterilisatie uit te voeren. U krijgt een korte algehele verdoving (narcose). Als alles goed gaat, kunt u na enkele uren weer naar huis

2 Keizersnede Tijdens een keizersnede kunnen de beide eileiders makkelijk afgebonden worden of gedeeltelijk verwijderd. Kan ik de methode zelf kiezen? Uw gynaecoloog en u bespreken samen welke methode het beste bij u past. Maar tijdens de afgesproken behandeling kán blijken dat de gekozen ingreep niet bij u werkt. Zo kan bijvoorbeeld blijken dat de eileiders dik zijn, waardoor ze niet goed afgesloten kunnen worden met een clip. Ook kan het gebeuren dat de gynaecoloog tijdens de kijkbuisoperatie uw eileiders niet goed kan zien. Als de afgesproken manier van steriliseren niet werkbaar is, moet de arts een andere methode kiezen of de ingreep afbreken. Bespreek vooraf met uw gynaecoloog wat u in dat geval wilt, want als u onder narcose bent, kan hij/zij natuurlijk niet met u overleggen. Maakt u hier geen afspraken over, dan zal de arts zo nodig een andere methode toepassen. Nogmaals: als u hier bezwaar tegen hebt, zeg dit dan vooraf duidelijk tegen uw gynaecoloog! Wie voert de sterilisatie uit? Het is niet vanzelfsprekend dat uw eigen gynaecoloog de sterilisatie uitvoert. Dat kan ook gebeuren door: Een andere gynaecoloog dan degene die u op de poli sprak. Een arts-assistent, onder verantwoordelijkheid en toezicht van de gynaecoloog. Als u bezwaar hebt tegen deze gang van zaken, zeg dit dan vooraf tegen uw gynaecoloog. Kijkbuisoperatie (laparoscopische methode) Bij deze methode krijgt u een korte algehele verdoving (narcose). De arts maakt een sneetje van ongeveer één centimeter onder de navel. Via dit gaatje wordt de buik gevuld met koolzuurgas. Zo krijgt de arts goed zicht op de eileiders en de baarmoeder. Daarna wordt de kijkbuis (laparoscoop) via het sneetje in de buik gebracht. Vlak boven de schaamhaargrens maakt de arts een tweede sneetje. Hierdoor brengt hij/zij het instrument in de buikholte waarmee de sterilisatie wordt uitgevoerd. Dit kan op verschillende manieren gebeuren: De eileiders worden afgeklemd met een klemmetje. De eileiders worden dichtgebrand (coagulatie). Beide methoden zijn even betrouwbaar, maar nooit 100%. De sneetjes worden gehecht met een (oplosbare) hechting. Bij gezonde vrouwen wordt de operatie in dagbehandeling uitgevoerd. Dit betekent dat zij een paar uur in het ziekenhuis blijven en daarna weer naar huis kunnen. Mocht u zich later bedenken en een hersteloperatie willen, dan is de kans op een goed herstel het grootst als er een klemmetje is geplaatst. U moet er echter van uitgaan dat de ingreep onomkeerbaar is. Voorbereiding Medicijngebruik Neem altijd uw actueel medicatieoverzicht mee. Dit overzicht kunt u krijgen bij uw apotheek. Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen, meld dit altijd vooraf aan uw arts. Vervoer naar huis Op de dag van de ingreep mag u nog geen auto rijden. Zorg van tevoren dat iemand u uit het ziekenhuis ophaalt en thuisbrengt. Zwangerschap Het is belangrijk dat u op het moment van de sterilisatie niet zwanger bent. Bent u zwanger, of twijfelt u? Neem dan contact met ons op. 2

3 Nazorg Na een sterilisatie onder narcose moet u met een aantal zaken rekening houden: De eerste twee dagen na de ingreep bent u nog niet helemaal fit en kunt u niet werken. De narcose moet eerst helemaal uitgewerkt zijn. De eerste dagen na de operatie kunt u last krijgen van schouderpijn. Dat wordt veroorzaakt doordat er een beetje koolzuurgas in uw buik achterblijft en het middenrif prikkelt. Na een paar dagen is het gas verdwenen. Als er een clipje op de eileider is geplaatst, kunt u een paar dagen last houden van bloedverlies en van een onprettig gevoel in uw onderbuik. Dit komt doordat er tijdens de operatie vaak tijdelijk een klemmetje om de baarmoedermond wordt geplaatst. De wondjes in uw buik kunnen nog een paar dagen pijn doen. Ze genezen binnen 7 tot 10 dagen. De hechtingen lossen vanzelf op. Neem contact op met uw behandelend gynaecoloog als: u koorts hebt u aanhoudend pijn hebt de wondjes rood zijn of blijven bloeden u andere klachten heeft waar u zich zorgen over maakt Risico s en complicaties Aan iedere operatie zijn risico s verbonden. Hoewel de kans erg klein is (1 op de 1000 kijkbuisoperaties), kan het gebeuren dat de darm of blaas wordt beschadigd of dat er bloedingen of infecties optreden. Een van de complicaties van een operatie is een wondinfectie. Om wondinfecties te voorkomen, adviseren wij u om het operatiegebied vanaf minimaal 1 week voor de ingreep niet meer te scheren/ontharen. Scheren veroorzaakt namelijk kleine wondjes, waarin bacteriën zich kunnen nestelen en vermenigvuldigen Niet lukken van de ingreep Als u verklevingen heeft, kan een sterilisatie moeilijk zijn. De gynaecoloog kan een extra opening maken voor een derde instrument. Dan lukt het meestal wel. Bij overgewicht kan het lastig zijn om de instrumenten in te brengen. Eventueel kan de gynaecoloog ook de opening onder de navel groter maken of een kleine snede boven het schaamhaar maken. Als de eileiders te dik zijn, lukt het niet altijd om een ringetje of clip te plaatsen. Dan kan de gynaecoloog de eileiders vaak wel dichtbranden. De kans dat een laparoscopische sterilisatie uiteindelijk niet lukt, schatten we op minder dan 1%. Sterilisatie tijdens een keizersnede Tijdens een (geplande) keizersnede kunnen de eileiders worden afgebonden of (gedeeltelijk) worden verwijderd. Na de sterilisatie Een sterilisatie heeft geen invloed op uw hormonen. Uw menstruatie gaat gewoon door en u komt niet eerder in de overgang. Ook op psychisch (geestelijk) of seksueel gebied verandert er niets. Wel merken veel vrouwen dat het seksuele contact spontaner wordt, doordat de angst voor zwangerschap wegvalt. Voorbehoedsmiddelen Onderstaande regels gelden niet als u zich laat steriliseren tijdens een keizersnede. U moet uw huidige voorbehoedsmiddelen blijven gebruiken tot na de sterilisatie. Een spiraaltje kan gemakkelijk tijdens de sterilisatie verwijderd worden of tijdens de controle. Als u de pil slikt, moet u hier net zolang mee doorgaan tot de strip leeg is. Hiermee voorkomt u dat u voortijdig en onregelmatig ongesteld wordt. 3

4 Zwanger na sterilisatie, kan dat? Geen enkel voorbehoedmiddel geeft 100% bescherming tegen zwangerschap en dat geldt ook voor sterilisatie. Dat kan bijvoorbeeld komen doordat: De eileider zich spontaan herstelt en weer doorgankelijk wordt. Het voor de gynaecoloog heel moeilijk is om de eileiders te zien tijdens de operatie. In het laatste geval zal uw gynaecoloog u dit na afloop van de sterilisatie vertellen. De kans dat u na een sterilisatie zwanger wordt, is heel klein: 2 tot 5 op Maar het kán gebeuren. Dus: wordt u niet ongesteld? Laat dan een zwangerschapstest doen door uw gynaecoloog of huisarts. Als blijkt dat u zwanger bent, neem dan contact op met uw gynaecoloog, omdat er een kans bestaat dat de bevruchte eicel niet in de baarmoeder, maar in de eileider is ingenesteld. Hersteloperatie In principe is een sterilisatie een definitieve ingreep, waarna geen zwangerschap meer mogelijk is. U moet er vooraf dus absoluut zeker van zijn dat u zich wilt laten steriliseren. Toch bestaat er een kans dat u de ingreep ooit ongedaan wilt laten maken. Dit vereist meestal een buikoperatie. Of deze succesvol zal zijn, hangt onder andere af van de manier waarop u werd gesteriliseerd: Als de eileiders dichtgebrand zijn, is de kans op herstel ongeveer 40-85%. Als de eileiders dichtgeklemd zijn met ringen of clips, is de kans ongeveer 80%. Na een hersteloperatie hebt u een hoger risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (2%). De hersteloperatie wordt zelden tot nooit vergoed door de zorgverzekeraar. U kunt ook kiezen voor ivf. De kans op zwangerschap bij drie behandelingen is gemiddeld zo n 50% De voors en tegens van sterilisatie Of u zich wel of niet laat steriliseren, is iets waar u (samen met uw eventuele partner) goed over moet nadenken. Misschien kunnen de volgende argumenten vóór en tegen u daarbij helpen. De voordelen Sterilisatie is een uiterst betrouwbare anticonceptiemethode. U hoeft niet meer bezorgd te zijn over een mogelijke zwangerschap. De sterilisatie heeft geen invloed op uw hormonen of op uw menstruatiecyclus, deze gaat gewoon door. Vergeleken met de pil: U hoeft er niet elke dag aan te denken. U kunt niet zonder komen te zitten (recept niet op tijd verlengd, vergeten mee te nemen op vakantie). De pil is minder geschikt op hogere leeftijd en bij bepaalde aandoeningen (bijvoorbeeld hoge bloeddruk). Vergeleken met het spiraaltje: Het spiraaltje is niet voor iedere vrouw geschikt. Het spiraaltje geeft soms klachten van onregelmatig bloedverlies en/of pijn. De nadelen Bij sterilisatie via de buikholte moet u onder narcose een (kleine) operatie ondergaan. Als u eenmaal gesteriliseerd bent, is de ingreep in principe onherroepelijk. Er bestaat ook na sterilisatie een héél kleine kans op zwangerschap. 4

5 Er bestaat een kans op spijt. Deze kans is groter als u ten tijde van de sterilisatie een jonge leeftijd, relatieproblemen of depressieve klachten hebt, of als u de sterilisatie gelijktijdig met een keizersnede of zwangerschapsafbreking laat uitvoeren. Kosten In Nederland worden de meeste ziekenhuisbehandelingen rechtstreeks met de zorgverzekeraar afgehandeld. Niet alle ingrepen en behandelingen vallen onder het basispakket en daarbij heeft u een eigen risico. Informeer altijd vooraf bij uw zorgverzekeraar of u voor een (volledige) vergoeding van uw behandeling in ons ziekenhuis in aanmerking komt. Bent u onverzekerd dan krijgt u zelf de rekening van uw behandeling toegestuurd. Voor de vergoeding van ziekenhuiszorg heeft u altijd een verwijzing nodig van uw huisarts of andere specialist. Neem altijd uw legitimatiebewijs (paspoort, identiteitskaart of rijbewijs) en uw verzekeringspas mee bij een bezoek aan het ziekenhuis. Meer informatie vindt u op Vragen Heeft u na het lezen van deze informatiefolder nog vragen, stelt u deze dan aan uw gynaecoloog of belt u met de polikliniek Gynaecologie, T Voor meer informatie verwijzen wij u naar onderstaande websites kijk op gynaecologie Bronvermelding Deze brochure is samengesteld op basis van informatie van de Nederlandse Vereniging van Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Juli 2017 Zuwe Hofpoort Ziekenhuis Polanerbaan GN Woerden T I