Financieel verslag 2009

Transcriptie

1 Rabobank Graafschap-Midden Financieel verslag 2009 Versie, datum, 10 juni 2010 Project Coöperatieve Rabobank Graafschap-Midden U.A., gevestigd te Doetinchem Ingeschreven bij de K.v.K. te Arnhem onder nr

2 Colofon Versie, datum, 10 juni 2010 Onze referentie WVDH/jaarverslag Namens W.J. van der Heiden Auteur W.J. van der Heiden Project Laatste versie door 3143.engelf Document jaarverslag (2).doc Contactadres W.J. van der Heiden Rabobank Graafschap-Midden, 2010 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan daaronder mede begrepen gehele of gedeeltelijke bewerking van het werk, zonder voorafgaande toestemming van Rabobank Graafschap-Midden. No part of this publication may be reproduced in any form by print, photo print, microfilm or any other means without written permission by Rabobank Graafschap-Midden.

3 Rabobank Graafschap-Midden Inhoudsopgave 1 Verslag van de directie Terugblik over Coöperatie Samenstelling en portefeuilleverdeling directie Klantloyaliteit Medewerkerstevredenheid Financieel Vooruitblik Verslag van de Raad van Commissarissen 6 Bijlagen 7 A. Jaarrekening

4 1 Verslag van de directie 1.1 Terugblik over startte in een heel ander tijdsgewricht dan Werden we in Nederland in 2008 overvallen door de kredietcrisis, in 2009 was van het begin aan duidelijk dat wij de gevolgen daarvan zouden ondervinden. Gegeven de bijzondere omstandigheden is de directie tevreden over 2009 en dankt iedereen die op zijn of haar manier een bijdrage heeft geleverd aan de resultaten die onze bank het afgelopen jaar heeft gehaald Coöperatie De ledenraad heeft op 16 juni 2009 de jaarrekening over het boekjaar 2008 en de winstverdeling over 2008 vastgesteld. Over het boekjaar 2008 werd ten laste van de winstverdeling Winstuitkeringsfonds. Dit fonds staat binnen onze bank bekend eeld als het Coöperatiefonds. Tijdens de afdelingsvergaderingen hebben de leden onder de volgende organisaties: Afdeling Doesburg - Keppel Cultuur voor de organisatie van culturele activiteiten. - Doornslagruiters voor de aanleg van een buitenmanage. - Stichting het Badhuis voor de aanschaf van een geluidsinstallatie. - Angerlo Nieuws voor de instandhouding van een lokaal nieuwsmedium. Afdeling Doetinchem - Jan Stap voor de realisatie van een boek over Mondriaan. - Spel en Opvoedwinkel voor de aanschaf van therapeutisch speelgoed. - IJsvereniging Doetinchem voor de aanleg van een schaats- en skeelerbaan. - De Gruitpoort voor een theaterproject 100 keer raak. Afdeling Zelhem - Stichting Sport en Recreatie en museum het Smedekinck voor de aanschaf van defibrillatoren. - CBS t Loo voor de renovatie van een schoolpodium. - OBS Jan Ligthart voor de inrichting van een gemeenschappelijke ruimte. - Zelhemse Auto- en Motorclub voor de bouw van een clubhuis. Afdeling Wehl - Basisschool Laetare voor een berging van buitenspelmaterialen. - Gymvereniging de Bomgardjes voor de aanschaf van een airtumblinbaan. - RK Vrouwenbond Nieuw-Wehl voor festiviteiten ter ere van het 50 jarig bestaan. Naast deze uitkeringen is er tijdens de afdelingvergadering bij iedere afdeling een vrijwilligersprijs van De overige onttrekkingen aan dit fonds betreffen een uitkering aan de Rabobank Foundation (1% van de netto winst); een bijdrage aan een agrarische studiereis en kleinere bijdragen aan projecten met een maatschappelijke achtergrond. In totaal werd er er ten laste van dit fonds 2009 wordt jaarrekening reeds rekening gehouden. rekening gehouden met een dotatie van 2

5 De ledenraad heeft in 2010 drie keer gezamenlijk vergaderd. Daarnaast hebben de afdelingscommissies afzonderlijk vergaderd, onder meer om de afdelingsvergaderingen voor te kunnen bereiden. Tijdens de ledenraadsvergaderingen trad de ledenraad als klankbord op voor beleidsvoornemens van de bank om maatschappelijke ontwikkelingen tegemoet te treden. Een voorbeeld hiervan is de agendering van het thema virtualisering van de bancaire dienstverlening. Behoudens het voorgaande geven wij ook invulling aan onze coöperatieve gedachte door te zorgen dat onze vestigingen als dichtbij worden ervaren. In dit kader hebben we onze vestiging in Giesbeek verplaatst naar het nieuwe woonzorgcomplex om zo daadwerkelijk dichtbij te zijn voor onze oudere cliënten in Giesbeek Samenstelling en portefeuilleverdeling directie In de samenstelling en portefeuilleverdeling van de directie hebben zich in 2009 geen veranderingen voorgedaan. De portefeuilleverdeling is als volgt: Drs. F.J.W. Juch, directievoorzitter W.J. van der Heiden RA, directeur B.A.T. Smeenk MBA, directeur Klantloyaliteit HRM; Marketing, Communicatie & Coöperatie Bedrijfsmanagement en Verkoop & Service Bedrijven, Food & Agri, Private Banking/ Beleggingen en Financieel Advies Sinds 2009 meten wij de klantloyaliteit niet meer eens per twee jaar, maar voortdurend. Onze medewerkers vragen na het verlenen van een dienst aan de klant of het bureau Forum hen per mail een aantal vragen mag stellen. Het bureau Forum rapporteert hierover ieder kwartaal aan de bank. Hierdoor krijgen wij een beter inzicht in de klantloyaliteit en kunnen wij beter bijsturen. ( Medewerkerstevredenheid # $!" " In 2009 heeft er een onderzoek naar de medewerkerstevredenheid plaats gevonden. Onze medewerkers hebben hun algemene tevredenheid over de bank gewaardeerd met een opmerkelijk hoog cijfer. Op alle gebieden scoort onze bank bij de 10 hoogste banken van de organisatie Financieel Zoals in het jaarverslag over 2008 al is aangegeven ondervond onze bank in 2009, net als iedere andere bank, de gevolgen van de financiële crisis. Daarbij werden de financiële uitkomsten over 2008 geflatteerd door een eenmalige bate bij de verkoop van de aandelen van de Rabohypotheekbank opgaande lijn in het bedrijfsresultaat voor toevoeging aan de voorziening kredietrisico s niet konden volhouden. In het jaarverslag over 2008 spraken wij de verwachting uit dat het bedrijfsresultaat voor toevoeging aan de voorziening kredietrisico s uit zou komen op een bedrag van 3

6 aanzienlijke besparing in de kosten hebben wij deze daling kunnen beperken en komt het Bedrijfsresultaat voor toevoeging aan de voorziening voor kredietrisico s uit op % ' () * % % & & Door de financiële crisis zit een deel van onze klanten in zwaar weer. De financiële resultaten van deze klanten nemen af terwijl de risico s toenemen. Hierdoor zien wij ons genoodzaakt om een grotere toevoeging aan de voorziening voor kredietrisico s te doen dan in Wij gaan er vanuit dat met deze toevoeging de voorziening voor kredietrisico s op voldoende niveau is gebracht. Vooruitlopend op verwachte internationale ontwikkelingen heeft de Rabobankorganisatie de regelgeving voor liquiditeits- +" en renterisico s voor de aangesloten banken aangepast. Als gevolg hiervan heeft onze bank besloten om het aantal leningen aan- en van Rabobank Nederland aanzienlijk te verminderen. Hierdoor is het balanstotaal, ondanks de groei van de kredietverlening, de spaarmiddelen en de deelneming in het kapitaal van Rabobank Nederland, afgenomen van.000 tot 000. De stijging van de deelnemingen wordt veroorzaakt door de toename in het kapitaal van Rabobank Nederland met stijgen tot deelneming is gewaardeerd op nihil. Wij verwachten geen liquidatietekort bij deze deelneming. In 2009 heeft de levering van onze kantoorpanden aan de eenheid Bouwfonds Eigen Steen van Rabobank Nederland plaatsgevonden. Het bankgebouw in Doetinchem is begin 2010 geleverd aan de Gemeente Doetinchem. Omdat alle contracten hiervan in 2009 definitief zijn geworden, is ook het financiële resultaat verwerkt in Het uiteindelijke boekverlies groot Voor 2009 stellen wij voor 3% van de nettowinst groot toe te voegen aan het winstuitkeringsfonds (coöperatiefonds). Hiermee is bij de winstverdeling in de jaarrekening al rekening gehouden. 1.2 Vooruitblik 2010 Ook in 2010 ondervindt onze bank nog de gevolgen van de financiële crisis. Wel verwachten wij schoorvoetend enige verbetering in de economie van ons werkgebied. Dit geldt overigens niet voor alle sectoren. Met name de bouw en bouwgerelateerde bedrijven ondervinden nog in hoge mate de gevolgen van de crisis. Mede hierdoor is in de begroting voor 2010 het bedrijfsresultaat voor toevoeging aan voorziening kredietrisico s vastgesteld op Over het eerste kwartaal 2010 ligt het resultaat ruim 25% boven de begroting Wij verwachten dat op basis van dit resultaat en bij het doortrekken van de ingezette lijn het begrote bedrijfsresultaat voor toevoeging aan voorziening kredietrisico s aan het eind van het jaar met wordt overschreden. Banken moeten rekening houden met door de toezichthouders (zowel nationaal als internationaal) verscherpte eisen voor vermogen en liquiditeit. Aangezien wij een coöperatie zijn, is het voor ons alleen mogelijk het vermogen te vergroten door het 4

7 inhouden van winst. Dit leidt ertoe dat wij ook in 2010 een strikt beleid voeren ten aanzien van de kosten. De ontwikkelingen in 2010 tot nu toe geven ons geen aanleiding om de informatie uit de jaarrekening 2009 anders te interpreteren. Doetinchem: 3 mei 2010 De directie Drs. F.J.W. Juch, directievoorzitter W.J. van der Heiden RA, directeur B.A.T. Smeenk MBA, directeur 5

8 2 Verslag van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft in 2009 vijf keer regulier vergaderd. Daarnaast heeft de Raad van Commissarissen twee themabijeenkomsten gehouden gericht op de beleidsvoornemens van de directie voor de periode en de begroting voor In de reguliere vergaderingen heeft de Raad van Commissarissen aandacht gegeven aan de ontwikkelingen terzake het beheerskader, de financiële ontwikkelingen en de coöperatie activiteiten van de bank. De Local Compliance Officer van de bank is verschillende keren uitgenodigd om, buiten de aanwezigheid van de directie, zijn bevindingen met de Raad van Commissarissen te delen. Specifiek stonden de ontwikkelingen in de Op-Maat hypotheken en beleggingen met een defensief profiel in de belangstelling van de Raad van Commissarissen. Twee commissarissen, te weten de heren Van Gaalen en Van Gils, waren aftredend en zijn beiden herbenoemd. Doetinchem: 3 mei 2010 De Raad van Commissarissen Drs. H.Schripsema, voorzitter E.W. Blaauw J.H. van Gaalen Drs. M.J.A.M. van Gils T.E.G.M. Lucassen Drs. R.J.M. Meijnen 6

9 Bijlagen A. Jaarrekening

10 8

11 Rabobank Graafschap-Midden Jaarrekening 2009 Coöperatieve Rabobank Graafschap-Midden U.A. gevestigd te Doetinchem Code

12 RAAD VAN COMMISSARISSEN drs. H. Schripsema, voorzitter E.W. Blaauw J.H. van Gaalen drs. M.J.A.M. van Gils T.E.G.M. Lucassen drs. R.J.M. Meijnen DIRECTIE drs. F.J.W. Juch, directievoorzitter W.J. van der Heiden RA B.A.T. Smeenk MBA Aan de ledenraad, Om te voldoen aan de statuten van Coöperatieve Rabobank Graafschap-Midden U.A. leggen wij u de jaarrekening 2009, voorzien van de accountantsverklaring en het advies van de raad van commissarissen, ter vaststelling voor. De jaarrekening, het jaarverslag en de overige gegevens van de Rabobank Groep, waarin de cijfers van onze bank mede zijn begrepen, zullen ter inzage worden gelegd ten kantore van de bank. De directie 10

13 Balans per 31 december 2009 (na winstbestemming) Activa Geldmiddelen Vorderingen op Rabobank Groep Kredieten aan cliënten Deelnemingen Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Overige activa Totaal activa Passiva Schulden aan Rabobank Groep Toevertrouwde middelen Overige passiva Algemene reserve Totaal passiva Niet in de balans opgenomen verplichtingen

14 Winst-en-verliesrekening over 2009 Baten Rentebaten Rentelasten Rente Provisies Opbrengsten uit deelnemingen Totaal baten Lasten Personeelskosten Coöperatie- en beheerskosten Afschrijvingskosten Totaal lasten Bedrijfsresultaat vóór toevoeging aan voorziening kredietrisico's Toevoeging aan voorziening kredietrisico's Bedrijfsresultaat vóór belastingen Belastingen bedrijfsresultaat Nettowinst Als volgt verdeeld: Toevoeging aan Algemene reserve Toevoeging aan Winstuitkeringsfonds

15 TOELICHTING Inleiding Alle bedragen luiden in duizenden euro's, tenzij anders vermeld. Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Algemeen In de jaarrekening zijn enkele balans- en winst-en-verliesrekening posten uitgebreider toegelicht en is er een wijziging in rubricering opgenomen ten opzichte van vorig boekjaar. Hiermee wordt er een verduidelijking gegeven en vindt de toelichting en rubricering plaats overeenkomstig de jaarrekening van de Rabobank Groep. De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn in de jaarrekening niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. De wijziging in rubricering betreft de Opgenomen leningen Interpolis. Deze zijn opgenomen als Spaargelden onder de Toevertrouwde middelen (2008: Schulden aan Rabobank Groep). De vergelijkende cijfers zijn hiervoor aangepast. De bank maakt gebruik van vrijstellingen voor de inrichting van de jaarrekening en het jaarverslag in overeenstemming met artikel 425 van Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek. De activa en passiva zijn opgenomen voor te vorderen of verschuldigde bedragen tegen nominale waarde. Bedragen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de laatst bekende koersen van het boekjaar. Kredieten aan cliënten Als op balansdatum twijfel bestaat over de volwaardigheid (inbaarheid) van een individueel krediet aan cliënt, is een voorziening gevormd. Aanvullend is op de kredietportefeuille een voorziening op portefeuille niveau gevormd. De omvang van deze afwaardering staat in een redelijke verhouding tot de kredietrisico's. Rabobank Nederland heeft, als dit in het belang is van de Rabobank Groep, het recht verkregen om de kredieten aan cliënten te kopen. In voorkomende gevallen worden deze transacties zodanig geëffectueerd dat de economische positie van de lokale bank niet wijzigt. Ook de bediening van cliënten blijft ongewijzigd. Deelnemingen De deelneming in het aandelenkapitaal van Rabobank Nederland is gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De ontvangen dividenden worden verantwoord onder de opbrengsten uit deelnemingen. De overige deelnemingen, waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, zijn gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Het aandeel in de resultaten van deze deelnemingen wordt verantwoord onder de opbrengsten uit deelnemingen. De resultaten uit de verkoop van deelnemingen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen onder opbrengsten uit deelnemingen. Ontvangen dividenden worden onder de opbrengsten uit deelnemingen verantwoord na vaststelling door de aandeelhouders. 13

16 Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelen De bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen. Overige activa Immateriële vaste activa Assurantieportefeuille Betaalde koopsommen voor een assurantieportefeuille worden volgens de lineaire methode afgeschreven op basis van de geschatte levensduur op moment van aanschaf. De afschrijvingskosten worden verantwoord onder Coöperatie- en beheerskosten. Overige passiva Voorziening voor latente belastingverplichtingen Deze voorziening heeft betrekking op de potentiële belastingverplichtingen ten gevolge van tijdelijke verschillen tussen de fiscale en commerciële methoden van vermogens- en resultaatbepaling. Pensioenverplichtingen De lokale bank heeft haar pensioenen ondergebracht bij Stichting Rabobank Pensioenfonds. Rabobank Nederland heeft zich aansprakelijk gesteld voor potentiële tekorten/overschotten welke uit deze regeling voortkomen. Daarom heeft de lokale bank de over het boekjaar verschuldigde pensioenpremie in het resultaat verwerkt onder Personeelskosten. 14

17 TOELICHTING OP DE BALANS Activa Vorderingen op Rabobank Groep Rekening-courant verhoudingen Leningen Stand 31 december Kredieten aan cliënten Kredieten met overheidsgarantie Hypothecaire kredieten inzake woonhuizen Overige hypothecaire kredieten Overige kredieten waaronder met secundaire en blanco zekerheid Stand 31 december Deelnemingen Rabobank Nederland Overige deelnemingen Stand 31 december

18 Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Onroerende zaken in eigen gebruik Overige onroerende zaken Bedrijfsmiddelen Stand 31 december Het verloop van deze post is als volgt: Boekwaarde 1 januari Investeringen in het boekjaar Desinvesteringen in het boekjaar Afschrijvingskosten en waardeverminderingen Boekwaarde 31 december De bank heeft haar onroerende zaken te Doesburg, Wehl en Zelhem verkocht aan groepsmaatschappij Eigen Steen en haar onroerende zaken te Doetinchem verkocht aan een externe partij. Voor de (advies)kantoren zijn meerjarige huurovereenkomsten aangegaan. Het boekresultaat is in 2009 in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Overige activa Te ontvangen rente, provisie en kosten cliënten Te ontvangen rente Rabobank Groep Overige vorderingen Stand 31 december

19 De overige vorderingen bestaan uit: - te verrekenen vennootschapsbelasting; - vordering uit hoofde van de verkoop van panden; - het nog niet afgeschreven gedeelte van de koopsom van de assurantieportefeuille; - overige vooruitbetaalde en te ontvangen bedragen. 17

20 Passiva Schulden aan Rabobank Groep Rekening-courant verhoudingen Opgenomen leningen Stand 31 december Toevertrouwde middelen Spaargelden Termijndeposito's Rekening-courant en betaalrekeningen Overige toevertrouwde middelen Stand 31 december Onder de overige toevertrouwde middelen zijn onder andere opgenomen de gelden op bouwrekeningen. Overige passiva De overige passiva bestaan uit: - nog te betalen rente aan cliënten en Rabobank Groep; - verplichting uit hoofde van het winstuitkeringsfonds; - overige vooruitontvangen en te betalen bedragen. 18

21 Algemene reserve Stand 1 januari Toevoeging uit de winstbestemming Stand 31 december Jaarlijks wordt het voordelig saldo, na aftrek van de dotatie aan het winstuitkeringsfonds, toegevoegd aan de Algemene reserve. Winst maken is voor de Rabobank geen doel op zich, doelstelling is het leveren van klantwaarde door een passende dienstverlening. Om deze klantwaarde te kunnen blijven leveren, waaronder kredietverlening, is vermogensgroei echter noodzakelijk. Dat is dan ook de reden dat wij als Rabobank winst moeten maken. Niet in de balans opgenomen verplichtingen Borgtochten en garanties Onherroepelijke kredietfaciliteiten na uitgebrachte offertes Stand 31 december Regeling omtrent bijdrage in tekorten Interne aansprakelijkstelling (Kruiselingse Garantieregeling) Tussen verscheidene rechtspersonen die tot de Rabobank Groep behoren, bestaat een verhouding van aansprakelijkstelling als bedoeld in artikel 3:111 van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Dit vormt een zodanige juridische regeling dat de nakoming van verplichtingen van iedere deelnemende instelling in geval van een tekort aan middelen wordt gewaarborgd door de overige deelnemers. Het resultaat van deze regeling is dat het gezamenlijke vermogen van de deelnemers als waarborg geldt jegens de crediteuren van iedere deelnemer. 19

22 TOELICHTING OP DE WINST-EN-VERLIESREKENING Rente Onder de rentebaten zijn opgenomen: - rentebaten uit hoofde van kredieten aan cliënten; - van Rabobank Groep ontvangen rente; - provisies uit hoofde van kredietverlening. Onder de rentelasten zijn opgenomen: - rente over de toevertrouwde middelen; - aan Rabobank Groep betaalde rente. Provisies Provisies betalingsverkeer Provisies assurantiebemiddeling Provisies effectendienstverlening Overige provisies Totaal provisies Onder de overige provisies zijn onder andere opgenomen provisie uit treasury-transacties, verhuur van safeloketten en provisie uit hoofde van afgegeven bankgaranties. Opbrengsten uit deelnemingen Hieronder is opgenomen dividend Rabobank Nederland. Personeelskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Totaal personeelskosten Onder de lonen en salarissen zijn tevens de kosten begrepen welke verband houden met de aanvullende arbeidsvoorwaarden. Het gemiddeld aantal personeelsleden, omgerekend in mensjaren, bedraagt 176 (183). 20

23 Coöperatie- en beheerskosten Hieronder zijn mede begrepen de kosten voor ledenbijeenkomsten, ledenbladen, kantoorbehoeften, automatisering, administratie, huisvesting en publiciteit. Afschrijvingskosten Afschrijvingskosten onroerende zaken Afschrijvingskosten bedrijfsmiddelen Overige mutaties Totaal afschrijvingen Onder de overige mutaties is opgenomen: - het resultaat op verkochte onroerende zaken - het resultaat op verkochte bedrijfsmiddelen. Belastingen bedrijfsresultaat De Coöperatieve Rabobank Graafschap-Midden U.A. maakt deel uit van een fiscale eenheid. In 2009 is het vennootschapsbelastingtarief van 25,5% van toepassing. 21

24 OVERIGE GEGEVENS Statutaire bepalingen inzake winstbestemming Overeenkomstig de bepalingen van de statuten van Coöperatieve Rabobank Graafschap- Midden U.A. wordt het voordelig saldo van de winst-en-verliesrekening, na aftrek van het bedrag dat eventueel wordt besteed voor doeleinden van plaatselijk of algemeen belang, toegevoegd aan de Algemene reserve. De reserves mogen in geen geval onder de leden worden verdeeld. Bestemming nettowinst Voorgesteld wordt de volgende bestemming te geven aan de nettowinst 2009: Toevoeging aan Algemene reserve Toevoeging aan winstuitkeringsfonds Totaal nettowinst De voorgestelde winstbestemming is reeds in de cijfers verwerkt. Het verloop van het winstuitkeringsfonds is als volgt geweest: Winstuitkeringsfonds Stand 1 januari Toevoeging uit de nettowinst Uitbetalingen Stand 31 december

25 Aan: de raad van commissarissen en de directie van Coöperatieve Rabobank Graafschap- Midden U.A. ACCOUNTANTSVERKLARING Wij hebben de jaarrekening 2009 van Coöperatieve Rabobank Graafschap-Midden U.A. te Doetinchem bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur De leiding van de coöperatie is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW, gebruik makende van de vrijstellingen zoals genoemd in artikel 425 van Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de coöperatie. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de leiding van de coöperatie heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. 23

26 Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Coöperatieve Rabobank Graafschap-Midden U.A. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW, waarbij de bank gebruik maakt van vrijstellingen voor de inrichting van de jaarrekening zoals genoemd in artikel 425 van Titel 9 Boek 2 BW. Utrecht, 3 mei 2010 Ernst & Young Accountants LLP w.g. drs. P.J.A.J. Nijssen RA 24

27 ADVIES RAAD VAN COMMISSARISSEN Aan de ledenraad, Ter voldoening aan het bepaalde in de statuten delen wij u mede dat wij de jaarrekening over het boekjaar 2009 hebben onderzocht. Mede op grond van de bij de jaarrekening 2009 afgegeven accountantsverklaring van Ernst & Young Accountants LLP, stellen wij u voor de jaarrekening vast te stellen en de bestuurders te dechargeren. Raad van commissarissen 25