VIESMANN VITOSOL. Planningsaanwijzing VITOSOL 200-T. Zonnecollectoren van Viessmann geschikt voor elke behoefte VITOSOL 300-T VITOSOL 200-F, 300-F

Transcriptie

1 VIESMANN VITOSOL Planningsaanwijzing Bewaren in: Map Vitotec, planningsdocumentatie, register 8 Zonnecollectoren van Viessmann geschikt voor elke behoefte Gebruik van zonne-energie voor het verwarmen van tapwater, verwarmings- en zwembadwater via een warmtewisselaar alsook voor de productie van proceswarmte. VITOSOL 200-F, 300-F Vlakke collector, type SV en SH voor montage op platte en schuine daken alsook voor vrijstaande montage, Type SH ook voor montage aan gevels Vlakke collector met groot oppervlak, type 5DI voor dakintegratie op schuine daken met dakpanbedekking VITOSOL 200-T Uiterst efficiënte, direct doorstroomde vacuümbuiscollector bij de montage op schuine en platte daken, aan gevels en voor vrijstaande montage VITOSOL 300-T Vacuümbuiscollector volgens het Heatpipe-principe voor montage op schuine daken en voor vrijstaande montage op platte daken 8/2007

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Principes van zonnetechniek 1. 1 Inzetbereik van de planningaanwijzing Gegevens inzake zonnestraling &Invloed van richting, inclinatie en overschaduwing Technische informatie 2. 1 Overzicht van het Viessmann-collectorgamma &Gegevens over de collectoroppervlakken Plannings- en werkingsaanwijzingen 3. 1 Dimensionering van het zonnesysteem &Installatievoortapwateropwarming... 7 &Installatie voor de tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming... 8 &Installatie voor zwembadwateropwarming warmtewisselaarencollector Keuzevanhettypemontage &Schuine daken opdakmontage &Schuine daken dakintegratie &Plattedaken &Gevelmontage &Algemene montageaanwijzingen Dimensioneringvandebuisdiameter &Werkingswijzen van een zonnesysteem &Materiaalvoordeinstallatie &Installatievoorbeelden (hydraulische aansluiting) Vitosol 200-F, 300-F, type SV ensh &Installatievoorbeelden (hydraulische aansluiting) Vitosol 200-T, type SD &Installatievoorbeelden (hydraulische aansluiting) Vitosol 300-T, type SP Dimensionering van de circulatiepomp Veiligheidstechnische uitrusting &Aanwijzingen bij het wamtedragend medium &Aanwijzingen bij de stagnatie &Expansievat &Aanwijzingen bij het voorschakelvat &Veiligheidsklep &Veiligheidstemperatuurbegrenzer Optimalisatievanhettotalesysteem Toepassingsvoorbeelden 4. 1 In onze klimaatzone: bivalente installaties Hoeteinstalleren? Bijkomende functie voor tapwateropwarming Bescherming tegen verbranden Installaties vanaf 20 m2 collectoroppervlak Afkortingen in de schema's Toepassingvoorbeeld 1a &Bivalente tapwateropwarming met warmwaterboiler Vitocell-100-B of Vitocell 300-B, met Vitosolic Toepassingsvoorbeeld 1 b &Bivalente tapwateropwarming met warmwaterboiler Vitocell 100-B of Vitocell 300-B, met Vitosolic Toepassingsvoorbeeld &Bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming door eenverwarmingswaterbuffer,metvitosolic Toepassingsvoorbeeld &Bivalente tapwateropwarming met twee warmwaterboilers, met Vitosolic Toepassingsvoorbeeld &Bivalente tapwater- en zwembadwateropwarming Toepassingvoorbeeld 5a &Bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming met Vitosolic Toepassingvoorbeeld 5b &Bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming met Vitosolic Toepassingsvoorbeeld &Bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming met Vitosolic Extra functies van de Vitosolic Onderdrukking van de naverwarming door de verwarmingsketel &InstallatiesmetVitotronic-regelingenmetKM-BUS &Installaties met andere Viessmann regelingen Bijkomende functie voor de tapwaterverwarming Thermostaatfunctie VIESMANN VITOSOL

3 Inhoudsopgave (vervolg) 5. 4 Maximumbegrenzing van de boilertemperatuur Collectorkoellfunctie Terugkoelfunctie Aanwijzingbijdecollectorkoel-enterugkoelfunctie Intervalfunctie Warmtebalancering Bescherming tegen vorst Extra functies van de Vitosolic Maximumbegrenzing van de boilertemperatuur Externewarmtewisselaar Koelfunctie Intervalfunctie Collectorkoelfunctie Terugkoelfunctie Bescherming tegen vorst Parallelrelais Onderdrukking van de naverwarming door de verwarmingsketel &InstallatiesmetVitotronic-regelingmetKM-BUS &Installaties met andere Viessmann-regelingen Boiler2(tot4)aan Boilerlading Boilervoorrangschakeling Bijkomende functie voor de tapwaterverwarming &InstallatiesmetVitotronic-regelingenmetKM-BUS &Installaties met andere Viessmann-regelingen Thermostaatfunctie, ΔT-regeling en schakelklokken Warmtebalancering &Uitbreidingsset warmtehoeveelheidsteller Woordenlijst Index VITOSOL VIESMANN 3

4 Principes van zonnetechniek 1.1 Inzetbereik van de planningaanwijzing 2 Thermische zonne-installaties vormen vooral in combinatie met een Viessmann verwarmingsinstallatie een optimale systeemoplossing voor tapwater- en zwembadwateropwarming, ondersteuning van de kamerverwarming en andere lagetemperatuurtoepassingen. Een groot deel van de thermische zonne-installaties worden toegepast in ééngezinswoningen. Hier biedt Viessmann voor zowel de nieuwbouw als voor de modernisering geprefabriceerde pakketten. In deze planningsdocumentatie kunnen passende pakketten eenvoudig en snel voor installatie's tot 20 m 2 absorberoppervlak worden gedimensioneerd. 1.2 Gegevens inzake zonnestraling Invloed van richting, inclinatie en overschaduwing Het rendement varieert naargelang de collectoren (type montage). Een hellend dak op het zuiden levert het hoogste rendement. Een dak op het oosten of westen daarentegen slechts ca. 80%. Schaduw vermindert de energie-opbrengst Het collectorveld moet zo geplaatst en gedimensioneerd worden dat de invloed van schaduwwerpende, naburige gebouwen, bomen etc. gering blijft. Technische informatie 2.1 Overzicht van het Viessmann-collectorgamma Vlakke en buiscollectoren van Viessmann zijn voor de tapwateren zwembadwateropwarming, de ondersteuning van de kamerverwarming alsook voor generering van proceswarmte geschikt. Vacuüm-buiscollectoren hebben in vergelijking met vlakke collectoren een kleinere oppervlaktebehoefte (montageoppervlak) bij gelijk vermogen. Door de afzonderlijke buizen axiaal te draaien kunnen zuidafwijkingen gedeeltelijk worden gecompenseerd. Het vacuüm in de buizen garandeert een optimale isolatie. Daardoor kan ook een geringe straling (diffuse straling) worden gebruikt (in ieder geval in het voorjaar en in de herfst). Vacuüm-buiscollectoren worden daarom bij voorkeur voor de verwarmingsondersteuning gebruikt. 4 VIESMANN VITOSOL

5 Technische informatie (vervolg) Bij montage aan gevels of liggend op platte daken adviseren wij het collectoroppervlak 20 tot 30% groter te maken (zie de afbeelding op pagina 4). Voor een rendementsvergelijking kan het Viessmann berekeningsprogramma ESOP worden gebruikt. 2 Collector/montage Type Bruto oppervlak Vitosol 200-F Absorberoppervlak Apertuuroppervlak Afmetingen Gewicht Breedte Hoogte Diepte m 2 m 2 m 2 mm mm mm kg SV2 2,51 2,32 2, SH2 2,51 2,32 2, A, B (opdak/dakintegratie), D, E (F alleen bij type SH2) 5 DI 5,25 4,76 4, A (dakintegratie) Vitosol 300-F SV3 2,51 2,32 2, SH3 2,51 2,32 2, A, B (opdak/dakintegratie), D, E (F alleen bij type SH3) VITOSOL VIESMANN 5

6 Technische informatie (vervolg) Collector/montage Type Bruto oppervlak Vitosol 200-T, type SD2 Absorberoppervlak Apertuuroppervlak Afmetingen Gewicht Breedte Hoogte Diepte m 2 m 2 m 2 mm mm mm kg 1m 2 1,44 1,02 1, m 2 2,88 2,05 2, m 2 4,32 3,07 3, A, B, C, D, (F alleen bij type SD2, 1 m 2,) Vitosol 300-T, type SP3 2m 2 2,88 2,05 2, m 2 4,32 3,07 3, A, D, E Gegevens over de collectoroppervlakken Vlakke collector Vacuümbuiscollector A Bruto oppervlak Lengte x breedte der buitenafmetingen; is bij de meeste programma's voor het aanvragen van subsidies doorslaggevend B Absorberoppervlak Selectief gecoat oppervlak C Apertuuroppervlak Grootste geprojecteerde oppervlak waardoor de zonnestraling kan binnendringen 6 VIESMANN VITOSOL

7 Plannings- en werkingsaanwijzingen 3.1 Dimensionering van het zonnesysteem Installatie voor tapwateropwarming Basis voor de dimensionering van een zonnesysteem voor tapwateropwarming is de warmwaterbehoefte. De Viessmann pakketten zijn op een zonnedekkingspercentage van ca. 60% gedimensioneerd. Het boilervolume moet ca. 1,5 tot 2 maal zo groot zijn als de dagelijkse warmwaterbehoefte, rekening houdend met de gewenste tapwatertemperatuur. Personen Warmwaterbehoefte per daginl Boilervolume in l Collector 45 C 60 C Aantal vlakke collectoren SV/SH/5DI /2/ /3/ /4/ Oppervlak bij vacuümbuiscollectoren De gegevens in de tabel gelden bij de volgende voorwaarden: & uitlijning ZW, Z of ZO & dakinclinaties van 25 tot 55º 3m 2 4m 2 5m 2 6m 2 3 VITOSOL VIESMANN 7

8 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Installatie voor de tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming 3 A Kamerwarmtebehoefte van een woning (ongeveer vanaf bouwjaar 1984) B Kamerwarmtebehoefte van een lage-energiewoning C Warmwaterbehoefte D Zonne-energieopbrengst bij 5 m 2 absorberoppervlak (vlakke collector) E Zonne-energieopbrengst bij 15 m 2 absorberoppervlak (vlakke collector) Terwijl het warmteverbruik voor de tapwateropwarming gedurende het gehele jaar relatief constant is, bestaat op het moment van de grootste warmtebehoefte voor de kamerverwarming slechts een zeer geringe aanbod zonne-energie (zie het diagram). Om ondersteuning van de kamerverwarming te realiseren moet het collectoroppervlak relatief groot bemeten worden. Daardoor kan er in de zomer stagnatie in het zonnecircuit optreden. Basis voor de dimensionering van een zonnesysteem voor ondersteuning van de kamerverwarming is, naast de warmtebehoefte van het gebouw in de overgangstijd en in de winter, de warmtebehoefte voor de warmwaterbereiding in de zomer. Bij stookbehoefte in de zomer, bijv. ter vermijding van condenswater in kelders of vloerverwarming in de badkamer wordt de warmtebehoefte verhoogd. Voor een econoimische werking van een installatie voor solaire verwarmingsondersteuning moet het collectoroppervlak max. 2 tot 2,5 keer zo groot zijn als voor de warmtebehoefte in de zomer. Zich uitsluitend richten op de kamerwarmtebehoefte kan tot problematische overdimensionering van het zonnesysteem leiden. Hydraulisch kunnen installaties voor de ondersteuning van de kamerverwarming door gebruik van een verwarmingswaterbuffer, bijv. Vitocell 340-M of 360-M, zeer eenvoudig worden ingebouwd. Bij wezenlijk hogere eisen aan de tapwateropwarming kan alternatief een Vitocell 140-E of 160-E in combinatie met een bivalente warmwaterboiler of de verswatermodule worden ingezet. Deze module zorgt voor warm water volgens het doorstroomprincipe. Door de verwarming in lagen in de Vitocell 360-M en 160-E wordt de belading van de buffer geoptimaliseerd. Het door zonnewarmte opgewarmde bufferwater wordt via de laaddoorn direct naar het bovenste gedeelte van de buffer geleid. Daarmee staat het sneller voor de tapwateropwarming ter beschikking. Bij lage-energiewoningen (warmtebehoefte kleiner 50 kwh/(m 2 a)) zijn solaire dekkingspercentages tot 35% met betrekking tot de totale energiebehoefte, incl. tapwateropwarming mogelijk. Bij gebouwen met een hogere warmtebehoefte valt het dekkingspercentage lager uit. Personen Warmwaterbehoefte per daginl Buffervolume in l* 1 Collector 45 C 60 C Vlakke collector xSV 4xSH 6xSV 6xSH Vacuümbuiscollector 2x3m 2 4x2m 2 3x3m 2 Voor de berekening van de werkelijke, totale dekking kan het Viessmann berekeningsprogramma ESOP worden gebruikt. *1 Rekening houden met badkamerinrichting. 8 VIESMANN VITOSOL

9 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Installatie voor zwembadwateropwarming warmtewisselaar en collector Openluchtbaden Openluchtbaden zijn in Midden-Europa normaal van mei tot september open. Hun energieverbruikt hangt in principe af van het lekpercentage, de verdamping, de uitstroming (water moet koud bijgevuld worden) en de transmissiewarmteverliezen af. Door een afdekking kan de verdamping en daarmee het energieverbruik van het zwembad aanzienlijk verminderd worden. De grootte energielevering komt direct van de zon, die op het bekkenoppervlak schijnt. Daarmee heeft het zwembad een natuurlijke basistemperatuur, die als gemiddelde bekkentemperatuur via de werkingstijd in de tabel hieronder kan worden afgebeeld. Aan dit typische temperatuurverloop kan door een zonnesysteem niets worden veranderd. De bijdrage van de zon leidt tot een bepaalde verhoging van de basistemperatuur. Naargelang de verhouding tussen zwembadoperpvlak en collectoroppervlak kan een verschillende temperatuurverhoging worden bereikt. 3 Typisch temperatuurverloop van een niet verwarmd buitenbad (maandelijkste gemiddelde waarde) in de periode1-1 tot Plaats: Würzburg Zwembadoppervlak: 40 m 2 Diepte: 1,5 m Plaats: beschermd en 's nachts afgedekt Het volgende diagram geeft aan met welke verhouding tussen absorberoppervlak tot zwembadoppervlak welke temperatuurverhoging gemiddeld kan worden bereikt. Deze verhouding is wegens de betrekkelijk geringe collectortemperaturen en de gebruikstijd (zomer) onafhankelijk van het gebruikte collectortype. Aanwijzing Als het zwembad bovendien met een conventionele verwarmingsinstallatie op een verhoogde steuntemperatuur wordt gebracht en gehouden, verandert deze verhouding niet. De opwarmfase van het zwembad kan echter aanzienlijk worden verkort. Overdekte baden Overdekte baden hebben normaal gesproken een hogere doeltemperatuur dan buitenbaden en worden het gehele jaar gebruikt. Als het gehele jaar een constante zwembadtemperatuur wordt gewenst, moeten overdekte baden bivalent worden verwarmd. Om foute dimensioneringen te voorkomen, moet de energiebehoefte van het zwembad worden gemeten. Daarvoor moet de naverwarming gedurende 48 uur uitgezet worden en de temperatuur bij het begin en einde van de meetperiode worden vastgesteld. Uit het temperatuurverschil en de zwembadinhoud kan zo de dagelijks energiebehoefte van het zwembad berekend worden. Bij nieuwbouw moet een warmebehoefteberekening voor het zwembad worden opgesteld. Op een zomerdag (zonder schaduw) geeft een collectorinstallatie bij zwembadwateropwarming in Midden-Europa een energiehoeveelheid af van gemiddeld 4,5 kwh/m 2 absorberoppervlak. Berekeningsvoorbeeld voor Vitosol 200-F Zwembadoppervlak: 36 m 2 Gemiddelde zwembaddiepte: 1,5 m Zwembadinhoud: 54 m 3 Temperatuurverlies in 2 dagen: 2 K Energiebehoefte per dag: 54 m 3 1 K 1,16 (kwh/k m 3 )= 62,6 kwh Collectoroppervlak: 62,6 kwh : 4,5 kwh/m 2 = 13,9 m 2 Dit betekent: 6 collectoren. Voor een eerste benadering (kostenraming) kan men van een gemiddeld temperatuurverlies van 1 K/dag uitgaan. Bij een gemiddelde zwembaddiepte van 1,5 m betekent dat om de steuntemperatuur op peil te houden een energiebehoefte van ca. 1,74 kwh/(d m 2 zwembadoppervlak). Daarvoor kunnen per m 2 bekkenoppervlak ca. 0,4 m 2 absorberoppervlakken zinvol ingezet worden. De in de tabel aangegeven max. absorberoppervlakken mogen niet overschreden worden onder de volgende omstandigheden: & dimensioneringsvermogen van 600 W/m 2 & temperatuurverschil tussen zwembadwater (aanvoer van de warmtewisselaar) en zonnecircuitretour max. 10 K Vitotrans 200, type WTT Bestelnr Max. aansluitbaar absorberoppervlak Vitosol m VITOSOL VIESMANN 9

10 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) 3.2 Keuze van het type montage Bij de keuze van het type montage, opdakmontage of dakintegratie, spelen bouwkundige gegevens een rol. Wij adviseren bijv. bij nieuwbouwprojecten de dakintegratie. Daarvoor zijn de vlakke collectoren ontworpen. Viessmann biedt voor de bevestiging van alle collectortypes universele systemen aan, die de montage vereenvoudigen. De bevestigingssystemen zijn geschikt voor bijna alle dak- en bedekkingstypes alsook voor de montage op platte daken en aan gevels. Daarvoor worden montagesets voor bevestiging resp. montage aangeboden. De collectortypes sluiten bepaalde bevestigingen echter uit (zie tabel op pagina 5). De bevestigingssystemen zijn voor sneeuwlasten van max. 2,55 kn/m 2 gedimensioneerd. Voor de vlakke collectoren, type SV en SH zijn er aparte bevestigingssets voor hogere sneeuwlasten tot 4,25 kn/m 2. DIN 1055 respecteren. Schuine daken opdakmontage Dakoppervlaktebehoefte Op de dakspanten worden dakhaken met de passende montagerails gemonteerd. 3 Aanwijzing Bij de montage zonder dakhaak, bijv. op plaatijzeren daken, worden de montagerails ter plekke direct met de klemblokken of bevestigingsijzers op de onderconstructie geschroefd. Voor de montage op verschillende daktypes moeten ter plekke de overeenkomstige bevestigingsmogelijkheden voor de montagerails worden voorzien. Dakhaak voor integratie in een pannendak Collector a mm b mm Vitosol 200-F, Type SV * F Type SH * 1 Vitosol 200-T Type SD2, 1 m * 1 Type SD2, 2 m * 1 Type SD2, 3 m * 1 Vitosol 300-T Type SP3, 2 m * 1 Type SP3, 3 m * 1 Dakhaak voor integratie in een leien dak Opbouw Dakhaak voor integratie in een leipannendak Dakhaak voor integratie in een golfplaatdak A Collector B Montagehout C Dakhaak D Montagerail *1 Deze waarde er voor elke bijkomende collector bij optellen. Bevestigingsijzer voor een plaatdak 10 VIESMANN VITOSOL

11 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Klemblok voor een plaatdak Schuine daken dakintegratie Bedekking met dakpannen Voor deze soort montage zijn de vlakke collectoren van Viessmann ontworpen. & Regeldakinclinatie* 1 30 & Aanbrengen van onderdaken en met 6 tot 10 lagere regeldakinclinatie: regenveilig onderdak en meer dan 10 lagere regeldakinclinatie: waterdicht onderdak & Wij adviseren dakintegratie alleen bij daken met pannen, waarvandegrootte c max. 65 mm bedraagt. Leibedekking Voor deze soort montage zijn de Viessmann platte collectoren, type SV, ontworpen. & Regeldakinclinatie* 1 Schubbendak: 25 Dubbel schubbendak: 22 Leiendak: 25 Schubbendak: 25 Dubbele rechthoekdekking: 22 Punthoekdekking: 30 & Aanbrengen van onderdaken Een maximaal 10 lagere regeldakinclinatie: waterdicht onderdak Een meer dan 10 lagere regeldakinclinatie is niet toegestaan & Om voor een correcte ventilatie onder het dak te zorgen moet aan de nok minstens 3 rijen lleien worden voorzien. Dakoppervlaktebehoefte 3 Aanwijzing Bij plaatvormige daken zoals Tegalit of soorgelijke types moet de montage in samenspraak met een dakdekker worden geregeld. & Om voor een correcte ventilatie onder het dak te zorgen moet aan de nok minstens 3 rijen pannen worden voorzien. Leipanbedekking Voor deze soort montage zijn de vlakke collectoren van Viessmann type SV, ontworpen. & Regeldakinclinatie* 1 Leipannendak met dubbele dekking: 30 Enkele dekking met schindels: 40 & Aanbrengen van onderdaken Een met 6 tot 10 lagere regeldakinclinatie: regenveilig onderdak Een meer dan 10 lagere regeldakinclinatie: waterdicht onderdak & Om voor een correcte ventilatie onder het dak te zorgen moet aan de nok minstens 3 rijen bakstenen worden voorzien. Collector a mm b mm Vitosol 200-F Type SV * 2 Type SH * 2 Type 5DI Vitosol 300-F Type SV * 2 Type SH * 2 *1 Als regeldakinclinatie wordt de dakinclinatiegrens aangeduid, waarbij een dakbedekking als voldoende regenveilig geldt. De hier aangegeven waarden voldoen aan de regels van het dakdekkersvak. Afwijkende gegevens van de fabrikant moeten worden gerespecteerd. *2 Deze waarde er voor elke bijkomende collector bij optellen. VITOSOL VIESMANN 11

12 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Opbouw 3 Type SV, SH A Collector B Afdekraam C Montagehout D Spielijst voor de ondersteuning van de dekloodplaat waterafvoer Type 5DI A Collector B Afdekraam C Montagehout E Dekloodplaat waterafvoer Aanwijzingen bij type 5 DI Het meegeleverde montagehout is voor een sneeuwlast van 0,75 kn/m 2 gedimensioneerd. Bij grotere sneeuwlasten moet nog een montagehout (door installateur te voorzien) per ophangpunt ter ondersteuning worden gemonteerd. Als meerdere collectoren over elkaar gemonteerd worden, tussen de collectorrijen 2 tot 3 panrijen afstand aanhouden. Hydraulische verbindingen moeten door de installateur worden aangebracht. Platte daken Bij de opstelling van de collectoren is een inclinatiehoek van 35 tot 45º ideaal. Daarbij moeten de minimumafstanden tot de dakrand volgens DIN 1055 aangehouden worden. Buiten het bereik kunnen duidelijk verhoogde windturbulenties ontstaan. Bovendien is de installatie voor revisiewerkzaamheden moeilijk toegankelijk. Als de dakafmetingen een wijziging in de veldindeling eisen, moeten even grote deelvelden worden gepland. Een collectorinstallatie kan op een vast gemonteerde onderconstructie of op betonnen platen worden bevestigd. Bij montage op betonnen platen moeten de collectoren beveiligd worden tegen glijden en optillen door extra gewichten (zie tabellen op de volgende pagina's). Glijden is het verschuiven van de collectoren op het dakoppervlak door de wind, veroorzaakt door gebrekkige hechtwrijving tussen dakoppervlak en collectorbevestigingssysteem. Bepaling van de collectorrijenafstand z Om ongewenste schaduwen te voorkomen moet bij montage van meerdere collectorrijen achter elkaar een bepaalde afstand (maat z) worden aangehouden. z = collectorrijafstand α = collectorinclinatiehoek β = hoek van de zonnestand 12 VIESMANN VITOSOL

13 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) α Afstand collectorrijen z in mm Vitosol 200-F, 300-F Vitosol 200-T, 300-T SV SH Flensburg Kassel München Vitosol 200-F, 300-F, type SV en SH De collectorsteunen zijn voorgemonteerd. Ze bestaan uit voetsteunen, steunpunten en stelsteunen. De bovenste stelsteunen hebben gaten voor het instellen van de inclinatiehoek. Voor 1 tot 6 collectoren in één rij zijn verbindingsstutten nodig voor een stevige stand. Type SV is alleen voor de montage op onderconstructies voorzien (zie afbeelding op pagina 15). Type SH is voor de montage op onderconstructies en met inleggewichten voorzien (zie afbeelding op pagina 15). Type SV Collectorsteunen opstelhoek α 25 tot 60 Collectorsteun Gatmaat van de voetsteunen VITOSOL VIESMANN 13

14 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Type SH Collectorsteunen opstelhoek α 25 tot 45 3 Gatmaat van de voetsteunen Collectorsteun Collectorsteunen opstelhoek α 50 tot 80 Collectorsteun Gatmaat van de voetsteunen 14 VIESMANN VITOSOL

15 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) 3 Montage op onderconstructie, maat z, zie pagina 12 A Verbindingsstut Montage op onderconstructie, maat z, zie pagina 12 A Verbindingsstut Collectortype x mm y mm SV SH VITOSOL VIESMANN 15

16 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Aan te brengen verzwaring en max. belasting van de onderliggende constructie op platte daken Berekeningen volgens DIN , 8/1986 en DIN , 6/ De gegevens voor de verzwaring in de tabel hebben betrekking op het aantal kg per collector. De waarden voor een inclinatiehoek van 60 en 80 op aanvraag. Collectorinclinatiehoek 25º 45º Bescherming tegen het wegglijden Bescherming tegen het loskomen Bescherming tegen het wegglijden Bescherming tegen het loskomen Hoogte boven het terrein m tot8 8tot20 tot8 8tot20 tot8 8tot20 tot8 8tot20 Type SV1 kg Type SH1 kg Vitosol 200-T, type SD2 Het rendement kan door het draaien van de vacuümbuizen met 25º ten opzichte van de horizontale lijn worden geoptimaliseerd. 3 A Steunpunt A B Steunpunt B Belading en max. belasting van de onderliggende constructie op platte daken Berekeningen volgens DIN , 8/1986 en DIN , 6/ Bescherming tegen het wegglijden Bescherming tegen het loskomen Hoogte boven het terrein m tot 8 8 tot 20 tot 8 8 tot 20 Collectortype 2 m 2 3m 2 2m 2 3m 2 2m 2 3m 2 2m 2 3m 2 Gewicht per steunpunt A kg Gewicht per steunpunt B kg VIESMANN VITOSOL

17 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Vitosol 200-T, type SD2 en Vitosol 300-T, type SP3 Combinatie x mm y mm 2m 2 /2 m 2 900/ m 2 /3 m 2 900/ ,5 3m 2 /3 m / Maat z zie pagina 12 3 A Steunpunt A B Steunpunt B Belading en max. belasting van de onderliggende constructie op platte daken Berekeningen volgens DIN , 8/1986 en DIN , 6/ Collectorinclinatiehoek van 25º Bescherming tegen het wegglijden Bescherming tegen het loskomen Hoogte boven het terrein m tot 8 8 tot 20 tot 8 8 tot 20 Collectortype 2 m 2 3m 2 2m 2 3m 2 2m 2 3m 2 2m 2 3m 2 Gewicht per steunpunt A kg Gewicht per steunpunt B kg Collectorinclinatiehoek van 45º Bescherming tegen het wegglijden Bescherming tegen het loskomen Hoogte boven het terrein m tot 8 8 tot 20 tot 8 8 tot 20 Collectortype 2 m 2 3m 2 2m 2 3m 2 2m 2 3m 2 2m 2 3m 2 Gewicht per steunpunt A kg Gewicht per steunpunt B kg Gevelmontage Vitosol 200-F, 300-F, type SH De collectorsteunen zijn voorgemonteerd. Ze bestaan uit voetsteunen, steunpunten en stelsteunen. De stelsteunen hebben gaten voor het instellen van de inclinatiehoek. VITOSOL VIESMANN 17

18 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Collectorsteunen opstelhoek γ 10 tot 45 3 Gatmaat van de voetsteunen & Het bevestigingsmateriaal moet door de installateur worden voorzien. & De collectorsteunen zijn voor sneeuwlasten van max. 6 kn/m 2 gedimensioneerd. A Gevel Vitosol 200-T Het rendement kan door het draaien van de vacuümbuizen met 25º ten opzichte van de verticale lijn worden geoptimaliseerd. A Gevel Algemene montageaanwijzingen & Tegen hoge temperaturen bestendige isolatie voor de zonneleidingen gebruiken. De isolatie mag aan de buitenkant geen vocht opnemen. Als er geen vochtbelastingen te verwachten zijn, kan binnenin met openporie-materiaal worden gewerkt. Collectoren bereiken bij pompstilstand en sterke zonnestraling stilstandtemperaturen van meer dan 200 ºC, in vacuümbuizen zelfs max. 300 ºC. & Aansluit- en sensorleidingen beschermen tegen het aanvreten door vogels en kleine knaagdieren. & Zonnesystemen alleen met Viessmann warmtedragend medium Tyfocor-G-LS vullen, geen mengsel van verschillende media gebruiken. Aanwijzingen bij het warmtedragend medium op pagina 25 respecteren. & De solaire leidingen moeten door een geschikte dakdoorvoer (verluchtingsdakpan) worden geleid. 18 VIESMANN VITOSOL

19 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Dakpantype Ventilatiediameter cm 2 Frankfurter pannen 32 Dubbele S 30 Taunus pannen 27 Harzer pannen 27 3 Technische bouwbepalingen voor de uitvoering van buiscollectorinstallaties De regels voor de uitvoering van buiscollectorinstallaties staan in de lijst Technische Bouwbepalingen (LTB). Daarin hebben alle bondslanden de technische regels voor het gebruik van lijnvormig gelaagd glas (TRLV) van het Deutschen Instituts für Bautechnik (DIBT) opgenomen. Daaronder vallen ook buiscollectoren. Daarbij gaat het in de eerste plaats om de bescherming van begaanbare en berijdbare oppervlakken tegen naar beneden vallend glas. & Glas met een inclinatiehoek groter dan 10 worden als "overkops opgehangen glaswerk" aangeduid & Glas met een inclinatiehoek kleiner dan 10 worden als "verticaal opgehangen glaswerk" aangeduid & Bij verticaal opgehangen glaswerk, waarvan de bovenkant max. 4 m boven een verkeersoppervlak ligt, wordt de TRLV niet toegepast & Glas dat valt onder de TRLV is veiligheidsglas zoals draadglas, ESG, VSG, VG en spiegelglas volgens DIN 1249 & Afwijkende soorten glas, zoals bijv. collectorglas, mogen gebruikt worden als door voldoende maatregelen het naar beneden vallen van glas effectief kan worden voorkomen, bijv. door er netten of opvangbakken onder te plaatsen, zie volgende afbeeldingen VITOSOL VIESMANN 19

20 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) 3 Aardleiding/bliksembescherming van het zonnesysteem Het buizensysteem van het zonnecircuit moet in het onderste deel van het gebouw elektrisch geleidend worden aangesloten conform de AREI-/RGIE-voorschriften. De zonnecollectorinstallatie mag enkel door bevoegde vakmensen en met inachtname van de plaatselijke omstandigheden op een bestaande of nieuwe bliksembeveiligingsinstallatie worden aangesloten. Ook een plaatselijke equipotentiaalverbinding mag enkel door vakmensen en met inachtname van de plaatselijke omstandigheden tot stand worden gebracht. 3.3 Dimensionering van de buisdiameter Werkingswijzen van een zonnesysteem Debiet in het collectorveld Collectorinstallaties kunnen met verschillende specifieke debieten gebruikt worden. Eenheid daarvoor is het debiet in liter/(h m 2 ). Bij gelijke instraling, dus gelijk collectorvermogen, betekent een hoog debiet een geringe temperatuurspreiding in het collectorcircuit. Een laag debiet betekent een grote temperatuurspreiding. Bij een grote temperatuurspreiding stijgt de gemiddelde collectortemperatuur, d.w.z. het rendement van de collectoren daalt overeenkomstig. Daarvoor wordt bij gering debiet de inzet van hulpenergie (pompstroom) verlaagd. De Viessmann zonnesystemen Vitosolic werken volgens de matched-flow-werking. Het betreffende debiet stelt zich naargelang de collectortemperatuur zelf in. Max. debiet Vlakke collectoren 40 l/h Vacuümbuiscollector: 60 l/h Om een effectieve restontgassing bij mogelijk laag drukverlies in het buizenwerk te garanderen, moet de stroomsnelheid tussen 0,4 en 0,7 m/s liggen. In de volgende tabellen worden de geadviseerde buisafmetingen aangegeven. Vlakke collectoren Absorberoppervlak in m 2 Buisafmeting DN Koperen buis Afmeting 4, x 1 6, x 1 9, x 1 11, x 1 13, x 1 16, x 1 18, x 1,5 DN Koperen buis Vacuümbuiscollectoren Absorberoppervlak Buisafmeting in m 2 Afmeting 2en x1 4en x1 6tot x1 9 tot x 1 14 en x 1,5 20 VIESMANN VITOSOL

21 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Materiaal voor de installatie & Er worden normale koperen buis en rood-messing fittingen resp. roestvaststalen buis gebruikt. & Gebruik geen verzinkte buizen, verzinkte fittingen en ook geen gegrafiteerde dichtingen. Hennep alleen in combinatie met een druk- en temperatuurbestendig afdichtmiddel* 1 gebruiken. & Gebruikte onderdelen moeten tegen het warmtedragend medium (samenstelling zie Technische blad bij de collector) bestand zijn. & De isolatie van buisleidingen buitenshuis moet temperatuur- en UV-stralingsbestendig zijn en bestand zijn tegen aanvreten door vogels en kleine knaagdierenstralingsbestendig. & Hete buisleidingen binnenshuis volgens de erkende regels der techniek (brandbescherming, aanrakingsbescherming) isoleren, bijv. HT-isolatie (=isolatie geschikt voor hoge temperaturen) van de firma Armacell. Installatievoorbeelden (hydraulische aansluiting) Vitosol 200-F, 300-F, type SV en SH Enkelzijdige aansluiting Wisselzijdige aansluiting 3 A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) Installatievoorbeelden (hydraulische aansluiting) Vitosol 200-T, type SD2 Aanwijzing Max. 15 m 2 collectoroppervlakken kunnen door serieschakeling aan één veld worden aangesloten. *1 Een geschikt middel is de Viscotex-solarpasta van de fa. Locher CH-9450 Altstätten VITOSOL VIESMANN 21

22 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Enkelzijdige aansluiting van onderen (voorkeursvariant) 3 A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) Serieschakeling A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) Installatievoorbeelden (hydraulische aansluiting) Vitosol 300-T, type SP3 Aanwijzing Max. 6 m 2 collectoroppervlakken kunnen aan één veld worden aangesloten. 22 VIESMANN VITOSOL

23 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Aansluiting links (voorkeursvariant) Aansluiting rechts A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) 3 A Aanvoer B Retour C Ontluchting (afsluitbaar) 3.4 Dimensionering van de circulatiepomp Om de montage en de keuze van de pompen en de veiligheidstechnische inrichtingen te vereenvoudigen biedt Viessmann in de zonnepakketten de Solar-Divicon, type PS10, aan. De Solar-Divicon omvat: & voorgemonteerde en afgesloten armaturen- en beveiligingsgroep & Debietindicatie voor controle van het solarsysteem bij inbedrijfstelling en tijdens de werking & geïntegreerde terugslagkleppen & aansluiting voor een voorschakelvat (indien nodig) Voor installaties met een tweede pompcircuit zijn een Solar-Divicon en een aparte zonnepompstreng nodig. VITOSOL VIESMANN 23

24 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) 3 A Solar-Divicon B Debietindicatie C Veiligheidsgroep met aansluiting voor een expansievat D Zonnepompstreng E Aansluiting voor een voorschakelvat F Afsluitklep G Thermometer H Terugslagklep K Zonnewarmtecircuitpomp Opbouw van de Solar-Divicon B Debietindicatie C Veiligheidsgroep Technische gegevens bij de Solar-Divicon resp. bij de pompstreng Solar-Divicon Type PS10 PS20 Zonnepompstreng Type P10 P20 Circulatiepomp (merk Grundfos) Nominale spanning V~ Vermogensopname in de vermogenstrappen I, II, III W I 40 I 140 (zie de karakteristieken hieronder) II 60 II 210 III 75 III 245 Max. pompdebiet m 3 /h 1,4 2,8 Max. opvoerhoogte m 5,8 8 Debietindicatie l/min 2 tot 12 7 tot 30 Veiligheidsklep (enkel bij Solar-Divicon) bar 6 6 Max. werktemperatuur C Max. werkdruk bar 6 6 Aansluitingen (klemringschroefverbinding Ø): zonnecircuit (roestvaststalen zonneleiding) mm expansievat (enkel bij Solar-Divicon) mm Aanwijzing Installaties met Vitosolic Pompen met een opgenomen vermogen groter dan 120 W moeten in combinatie met de zonneregeling Vitosolic via een extra relais worden aangesloten en de toerentalregeling voor deze pomp moet worden uigeschakeld. 24 VIESMANN VITOSOL

25 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) 3.5 Veiligheidstechnische uitrusting De beveiliging van de zonne-installatie moet volgens DIN EN en plaatsvinden. Het collectorcircuit moet zo beveiligd worden dat bij de hoogst mogelijke collectortemperatuur (= stilstandtemperatuur) geen warmtedragend medium uit de veiligheidsklep kan lopen. Dat moet door de correcte dimensionering van het expansievat en de aanpassing van de installatiedruk worden bereikt. 3 A Collector B Veiligheidsklep C Solar-Divicon D Voorschakelvat (zie pagina 28) E Expansievat (zie pagina 26) F Bivalente warmwaterboiler G Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29) h Statische hoogte Aanwijzingen bij het wamtedragend medium Na installatie de installatie goed spoelen. Het warmtedragend medium Tyfocor-G-LS mag niet aan permanente temperaturen van meer dan 170 ºC worden blootgesteld. Hogere temperaturen kunnen in combinatie met vreemde stoffen zoals zuurstof, tonder en spaanders tot ontbinding van het warmtedragermedium leiden, te herkennen aan een donkere verkleuring van het medium. Dit kan tot dichtslibben en korstvorming in het zonnecircuit leiden. Na het vullen van het toestel met warmtedragermedium moet het toestel correct ontlucht worden en gecontroleerd worden of er warmteafname in het systeem plaatsvindt, met andere woorden of langere stagnatietijden vermeden worden. Voorwaarden ter bescherming van het warmtedragermedium: & voor het geval dat de installatie stilstaat moet door de desbetreffende uitvoering van de systeemhydraulica voor het volgende gezorgd worden: het warmtedragend medium moet bij het bereiken van de kooktemperatuur door de dan ontstane eerste stoomblazen zo volledig mogelijk uit de collectoren gedrukt kunnen worden. Het warmtedragend medium moet door het expansievat resp. door het voorschakelvat opgenomen kunnen worden. & De werkingstoestand van het warmtedragend medium moet in het kader van onderhoud jaarlijks worden gecontroleerd. Met de zonnesysteemtestkoffer (toebehoren) kunnen ph-waarde-controles en vorstbeschermcontrole worden uitgevoerd. Naar behoefte kan na consultatie met de fabrikant van het warmtedragermedium een lab-technische controle plaatsvinden. TYFOROP CHEMIE GmbH Anton-Rée-Weg 7 D Hamburg Tel.: ++49 (0) Fax: ++49 (0) info@tyfo.de Internet: VITOSOL VIESMANN 25

26 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Aanwijzing Te hoge temperaturen zijn in het bijzonder in combinatie met zuurstof kritisch. Daarom de zonne-installatie voor inbedrijfstelling ontluchten. Aanwijzingen bij de stagnatie Het kan nooit uitgesloten worden dat de installatie stil komt te staan, bijv. door defecten of verkeerde bediening. Om deze reden moeten zonnesystemen volgens de betreffende regels stilstandveilig worden uitgevoerd, d.w.z. ze mogen hierbij geen schade lijden of een gevaar vormen. Collectoren en aansluitleidingen zijn voor de in het stagnatiegeval max. te verwachten temperaturen gedimensioneerd. Echter bij temperaturen van meer dan 170 ºC worden de eigenschappen van het warmtedragend medium negatief beïnvloed (zie pagina 25). Bij de planning van het collectorveld moet erop gelet worden dat de installatie probleemloos kan uitdampen (bijv. geen zonneleidingen over het collectorveld leggen). 3 Expansievat Opbouw en werkingswijze Een expansievat is een gesloten expansievat, waarvan de gasruimte (stikstofvulling) van de vloeistofruimte (warmtedragend medium) door een membraan is gescheiden en waarvan de voordruk afhankelijk is van de installatiehoogte. In de collectoren moet in koude toestand een overdruk van minstens1 bar aanwezig zijn. Daaruit volgt bijv. bij een statische hoogte van 8 m een installatiedruk van 1,8 bar. De druk in het expansievat moet 0,3 bar lager ingesteld zijn dan de installatiedruk. In warme toestand stijgt de installatiedruk met ca. 1 tot 2 bar. Om te voorkomen dat bij stoomvorming (stagnatie) warmtedragend medium zou ontsnappen via de veiligheidsklep, moet het expansievat groot genoeg worden gedimensioneerd zodat het bij stoomvorming de collectorinhoud kan opnemen. Technische informatie Expansievat Inhoud Ø a b Aansluiting Gewicht l mm mm kg A R¾ 7, R¾ 9, R¾ 9,9 B R1 12, R1 18,4 A Warmtedragermedium B Stikstofvulling C Stikstofbuffer D Veiligheidsvoorraad, min. 3 l E Veiligheidsvoorraad F Toestand bij levering (3 bar voordruk) G Zonnesysteem gevuld zonder warmte-inwerking H Onder maximumdruk bij de hoogste temperatuur van het warmtedragend medium Keuze van het expansievat (afhankelijk van het collectortype en in combinatie met een 6-barveiligheidsklep) De gegevens in de volgende tabellen zijn richtwaarden. Een rekenkundige controle is nodig. Aanwijzing De grootte van het expansievat moet door de installateur gecontroleerd worden. 26 VIESMANN VITOSOL

27 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) Vitosol 200-F, 300-F, type SV Absorberoppervlak in m 2 installatie in Inhoud van de liter Statische hoogte in meter Aanbev. inhoud van het expansievat in liter 4, , , , , , Vitosol 200-F, 300-F, type SH Absorberoppervlak in m 2 installatie in Inhoud van de liter Statische hoogte in meter Aanbev. inhoud van het expansievat in liter 4, , , , , , x 50 Vitosol 200-T Absorberoppervlak in m 2 Inhoud van de installatie in liter Statische hoogte in meter Aanbev. inhoud van het expansievat in liter x x x x x x VITOSOL VIESMANN 27

28 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) 3 Vitosol 300-T Absorberoppervlak in m 2 Inhoud van de installatie in liter Statische hoogte in meter Aanbev. inhoud van het expansievat in liter Aanwijzingen bij het voorschakelvat Voorschakelvat of gelaagde temperatuurtank beschermen bij stagnatie het expansievat tegen oververhitting. Volgens VDI 6002 wordt de inbouw aanbevolen als de inhoud van de buisleidingen tussen collectorveld en expansievat minder dan 50% van het opnamevermogen van het juist bemeten expansievat is. Bij totale lengtes van buisleiding kleiner dan 10 m of dakcentrales adviseren wij een voorschakelvat in te bouwen. Als er een voorschakelvat moet worden ingebouwd, moet dit samen met het expansievat in de aanvoer worden ingebouwd. 28 VIESMANN VITOSOL

29 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) 3 Voorschakelvat en expansievat in de aanvoer A Collector B Veiligheidsklep C Solar-Divicon D Expansievat E Voorschakelvat Expansievat in de retour A Collector B Veiligheidsklep C Solar-Divicon D Expansievat Veiligheidsklep Aanspreekdruk van de veiligheidsklep is volgens DIN 3320 de max. druk van de installatie +10 %. De veiligheidsklep moet volgens EN en gedimensioneerd zijn. De veiligheidsklep moet op het vermogen van de collector of de collectorgroep afgestemd zijn en daarvan het maximumvermogen van 900 W/m 2 kunnen afleiden. De afblaas- en afvoerleidingen moeten in een open vat uitmonden als water met antvriemiddel of synthetische warmtedragers die met water gemengd kunnen worden, gebruikt worden (bijv. Viessmann warmtedragend medium) en waarvan het koopunt boven dat van water ligt. Het vat moet minstens de totale inhoud van de collectoren kunnen opnemen. Er mogen alleen veiligheidskleppen gebruikt worden die voor max. 6 bar en 120 ºC gedimensioneerd zijn en de kenletter S (solar) in het constructiekenmerk hebben. Aanwijzing De Solar-Divicon heeft een veiligheidsklep voor max. 6 bar en 120 ºC. Veiligheidstemperatuurbegrenzer De zonneregelingen Vitosolic 100 en 200 hebben een elektronische temperatuurbegrenzing. Een veiligheidstemperatuurbegrenzer in de warmwaterboiler is nodig als per m 2 absorberoppervlak minder dan 40 liter boilervolume beschikbaar is. Daarmee worden temperaturen van meer dan 95 ºC in de warmwaterboiler zeker vermeden. Voorbeeld 1: 3 vlakke collectoren Vitosol 200-F of 300-F, 7m 2 absorberoppervlak, Warmwaterboiler met 300 liter inhoud 300:7 = 42,8 l/m 2, d.w.z. er is geen veiligheidstemperatuurbegrenzer nodig. Voorbeeld 2: 4 vlakke collectoren Vitosol 200-F of 300-F, 9,2 m 2 absorberoppervlak, Verwarmingswaterbuffer met 750 liter inhoud 750:9,2 = 81,5 l/m 2, d.w.z. er is geen veiligheidstemperatuurbegrenzer nodig. VITOSOL VIESMANN 29

30 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) 3.6 Optimalisatie van het totale systeem Een hoogwaardige zonnecollector alleen garandeert nog geen optimale werking van de zonne-installatie. Het komt veel meer aan op de complete systeemoplossing. Viessmann levert alle componenten die voor een zonnesysteem nodig zijn: & op het zonnesysteem afgestemde regelingen & warmwaterboiler met laag geplaatste solaire warmtewisselaar & afgestemde toebehoren die een snel regelgedrag en daarmee de hoogste opbrengst van het zonnesysteem mogelijk maken Correct aangelegede zonnesystement met op elkaar afgestemde systeemcomponenten dekken 50 tot 60% van de jaarlijkse energiebehoefte voor de tapwateropwarming van één- en tweegezinswoningen. Bij de dimensionering van zonnesystemen zijn wij u graag behulpzaam. 3 A Zonnecollector B Snelontluchter (met T-stuk) of C Manuele ontluchter D Aansluitkabel, 1 m lang E Zonneaanvoer- en -retourleiding F Solar-Divicon (zie pagina 23) G Voorschakelvat (zie pagina 25) H Zonneregeling K Thermostatische, automatische mengklep L Luchtafscheider M Warmwaterboiler N Inschroefelement of O Montageset voor de aansluitleiding P Aansluitkabel, 24 m lang R Vularmatuur S Zonnehandvulpomp T Expansievat (zie pagina 26) Aanwijzing Een juiste ontluchting van het collectorcircuit is een vereiste voor een storingsvrije en efficiënte werking van het zonnesysteem. De ontluchter in de collecteraanvoer op een toegankelijke plek inbouwen, voor componenten zoals pomp of warmtewisselaar (in stromingsrichting gezien). Daarmee kan lucht ontsnappen voor deze moeilijk te onluchten componenten bereikt. B Snelontluchter (met T-stuk) Bestelnr Aan het hoogste punt minstens één ontluchter monteren. Met afsluitkraan en klemringschroefverbinding. 30 VIESMANN VITOSOL

31 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) C Manuele ontluchter Bestelnr Klemringschroefverbinding met ontluchting. Aan het hoogste punt minstens één ontluchter monteren. D Aansluitkabel Bestelnr Ribbelbuis van roestvast staal met isolatie en klemringschroefverbinding. 3 E Zonneaanvoer- en -retourleiding Bestelnr Flexibele geribde buis van roestvast staal met isolatie, klemringschroefverbinding en sensorkabel. Standaardset: 12 m Uitbreidingsset: 6 m K Thermostatische, automatische mengklep Bestelnr Voor het begrenzen van de warmwateruitlooptemperatuur. Instelbereik 35 tot 65 ºC. Met klemringschroefverbinding. VITOSOL VIESMANN 31

32 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) L Luchtafscheider Bestelnr Te monteren in de aanvoerleiding van het zonnecircuit, bij voorkeur vóór de inlaat in de warmwaterboiler. NInschroefelement Toebehoren bij de warmwaterboiler 3 Voor de inbouw van de boilertemperatuursensor in de retour van de warmwaterboiler. Met automatische ontluchting, afsluitkraan en klemringschroefverbinding. Aanwijzing Bij gebruik van de montageset is het inschroefhoekstuk niet nodig. O Montageset voor de aansluitleiding Onderdelen: & 2 klemringschroefverbindingen & dichtingen en buisklemmen & 2 inschroef-hoekstukken (1 hoekstuk met dompelhuls en 1 hoekstuk zonder) Warmwaterboiler a mm Bestelnr. Vitocell 100-B, -300-B, 300 l Vitocell 300-B, 500 l Vitocell 340-M en 360-M Aanwijzing Bij gebruik van de montageset zijn de inschroef-hoekstukken voor de montage van de boilertemperatuursensor in de retour van de warmwaterboiler niet noodzakelijk. 32 VIESMANN VITOSOL

33 Plannings- en werkingsaanwijzingen (vervolg) P Aansluitkabel Bestelnr Voor het verbinden van de Solar-Divicon met de warmwaterboiler. Ribbelbuis van roestvast staal met isolatie. R Vularmatuur Bestelnr Voor het spoelen, vullen en ledigen van de installatie. Met klemringschroefverbinding. 3 S Zonnehandvulpomp Bestelnr Voor het bijvullen en het verhogen van de druk. Drieweg-omschakelklep Bestelnr Bij installaties met ondersteuning van de kamerverwarming. Met elektrische aandrijving. VITOSOL VIESMANN 33

34 Toepassingsvoorbeelden 4.1 In onze klimaatzone: bivalente installaties In onze klimaatzone volstaat de zonnestraling niet om de tapwater- of zwembadwateropwarming en de kamerverwarming louter te dekken met zonne-energie. Daarom moet een zonnesysteem dat wordt gebruikt voor tapwater- of zwembadwateropwarming en/of kamerverwarming steeds worden gecombineerd met een andere warmtegenerator. Bij bivalente installaties wordt de nodige bijkomende warmte bijvoorbeeld geleverd door een verwarmingsketel op olie of gas. 4.2 Hoe te installeren? In de planningsvoorbeelden met verschillende uitvoering worden op de volgende pagina's de functies beschreven en de installatie in schema's afgebeeld. Een overzicht van de betreffende noodzakelijke regelapparaten samen. De aangegeven temperaturen zijn richtwaarden; naargelang de betreffende eisen kunnen andere waarden ingesteld worden. De in de voorbeelden aangegeven circulatiepompen (in de Solar- Divicon) zijn wisselstroompompen. Als de warmtebehoefte voor de tapwateropwarming naar het zich laat aanzien door de zonne-installatie kan worden gedekt, wordt door de Vitosolic 100 of 200 de naverwarming van de warmwaterboiler door de CV-ketel onderdrukt. 4.3 Bijkomende functie voor tapwateropwarming 4 Volgens de geldende voorschriften moet in grotere installaties met boilerinhoud van meer dan 400 liter of wanneer de buisleiding tussen warmwaterboiler en aftappunt meer dan 3 liter buisinhoud heeft, het totale watervolume op 60 ºC worden gehouden. Voorverwarmingstrap van meer dan 400 liter moeten dagelijks eenmaal op 60 ºC worden verwarmd. Wij adviseren daarvoor verwarming in de late middaguren zodat het onderste boilergedeelte of de voorverwarmingstrap die door het te verwachten aftappatroon (s avonds en de volgende morgen) weer koud is, en zodoende weer met zonnewarmte kan worden verwarmd. Als werking met een bypass-pomp en extra functie voor de tapwateropwarming gewenst is, moet deze laatste via de schakelklok van de Vitosolic 200 plaatsvinden. 4.4 Bescherming tegen verbranden Warm water met temperaturen boven 60 C veroorzaakt brandwonden. Om de temperatuur op 60 C te begrenzen moet een menginrichting, bijv. een thermostatische mengautomaat (toebehoren bij de warmwaterboiler, zie ook pagina 31), ingebouwd worden. 4.5 Installaties vanaf 20 m 2 collectoroppervlak Zie planningsaanwijzing Grote zonnesystemen voor tapwateropwarming. 4.6 Afkortingen in de schema's KW Koud water WW Warm water RL Retour VL Aanvoer Z R Sensoren Relais (circulatiepomp, omschakelklep) 34 VIESMANN VITOSOL

35 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4.7 Toepassingvoorbeeld 1a Bivalente tapwateropwarming met warmwaterboiler Vitocell-100-B of Vitocell 300-B, met Vitosolic 100 Hoofdcomponenten & Viessmann zonnecollectoren & Warmwaterboilers Vitocell 100-B en Vitocell 300-B & Vitosolic 100 & Solar-Divicon & Olie/gasketel Functiebeschrijving Tapwaterverwarming zonder zonne-energie Het bovenste gedeelte van de warmwaterboiler wordt door de verwarmingsketel verwarmd. De boilertemperatuurregeling met boilertemperatuursensor van de ketelregeling schakelt de circulatiepomp voor de boilerverwarming. Installatieschema Tapwaterverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor S2 groter is dan het inschakeltemperatuurverschil DT E, wordt de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld en wordt de warmwaterboiler verwarmd. De pomp R1 wordt volgens de volgende criteria uitgeschakeld: & waarde komt onder het uitschakel-temperatuurverschil DT A & overschrijden van de elektronische temperatuurbegrenzing (max. bij 90 C) van de regeling of de op de veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) ingestelde temperatuur. De eisen voor de extra functie (zie pagina 34) worden door de circulatiepomp R2 gerealiseerd. 4 A Zonnecollector B Omlooppomp C Warmwaterboiler D CV-ketel & CV-ketel op olie of gas of & wandtoestel op olie/gas E Interface naar de warmwaterboiler F Interface verwarmingscircuit Benodigde toestellen Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. Regeling van de verwarming van de warmwaterboiler door zonne-energie 1 Vitosolic S1 Collectortemperatuursensor 1 S2 Boilertemperatuursensor* 1 1 *1 Voor de inbouw is het inschroefelement nodig (bij Vitocell 100-B meegeleverd, bij Vitocell 300-B toebehoren). VITOSOL VIESMANN 35

36 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. R1 Zonnecircuitpomp (geleverd met de Solar-Divicon, zie pagina 23) of R2 Circulatiepomp (omlading) 1 Prijslijst Vitoset 2 Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29)* 1 1 Z Aansluituitbreiding (alleen nodig bij aansluiting van circulatiepomp R2 en/of veiligheidstemperatuurbegrenzer of onderdrukking van de naverwarmtijd met ketelcircuitregeling zonder KM-BUS) *1 Voor de inbouw in de Vitocell 300-B is de boilerafsluitkap nodig (toebehoren bij de warmwaterboiler). Bij Vitocell 100-B rekening houden met max. aansluitbare collectoroppervlak. 36 VIESMANN VITOSOL

37 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4.8 Toepassingsvoorbeeld 1 b Bivalente tapwateropwarming met warmwaterboiler Vitocell 100-B of Vitocell 300-B, met Vitosolic 200 Hoofdcomponenten & Viessmann zonnecollectoren & Warmwaterboilers Vitocell 100-B en Vitocell 300-B & Vitosolic 200 & Solar-Divicon & Olie/gasketel Functiebeschrijving Tapwaterverwarming zonder zonne-energie Het bovenste gedeelte van de warmwaterboiler wordt door de verwarmingsketel verwarmd. De boilertemperatuurregeling met boilertemperatuursensor van de ketelregeling schakelt de circulatiepomp voor de boilerverwarming. Tapwaterverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor S2 groter dan het inschakel-temperatuurverschil ΔT in is, wordt de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld en wordt de warmwaterboiler verwarmd. De zonnecircuitpomp R1 wordt volgens de volgende criteria uitgeschakeld: & dalen onder temperatuurverschil ΔT uit & overschrijden van de elektronische temperatuurbegrenzing (max. bij 95 C) van de regeling of de op de veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) ingestelde temperatuur. De eisen voor de extra functie (zie pagina 34) worden door de circulatiepomp R5 gerealiseerd. Installatieschema 4 A Zonnecollector B Omlooppomp C Warmwaterboiler D CV-ketel & CV-ketel op olie of gas of & wandtoestel op olie/gas E Interface naar de warmwaterboiler F Interface verwarmingscircuit VITOSOL VIESMANN 37

38 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Benodigde apparaten Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. Regeling van de verwarming van de warmwaterboiler door zonne-energie 1 Vitosolic S1 Collectortemperatuursensor 1 S2 Boilertemperatuursensor * 1 1 R1 Zonnecircuitpomp (geleverd met de Solar-Divicon, zie pagina 23) of R5 Circulatiepomp (omlading) 1 Prijslijst Vitoset 2 Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29)* 2 1 Z Aftakdoos 1 door de installateur te voorzien 4 *1 Voor de inbouw is het inschroefelement nodig (bij Vitocell 100-B meegeleverd, bij Vitocell 300-B toebehoren). *2 Voor de inbouw in de Vitocell 300-B is de boilerafsluitkap nodig (toebehoren bij de warmwaterboiler). Bij Vitocell 100-B rekening houden met max. aansluitbare collectoroppervlak. 38 VIESMANN VITOSOL

39 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4.9 Toepassingsvoorbeeld 2 Bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming door een verwarmingswaterbuffer, met Vitosolic 200 Hoofdcomponenten & Viessmann zonnecollectoren & Warmwaterboilers Vitocell 100-B en Vitocell 300-B & Verwarmingswaterbuffer Vitocell 140-E of Vitocell 160-E & Vitosolic 200 & Solar-Divicon & Zonnepompstreng & Olie/gasketel Functiebeschrijving Tapwaterverwarming zonder zonne-energie Het bovenste gedeelte van de warmwaterboiler wordt door de verwarmingsketel verwarmd. De boilertemperatuurregeling met boilertemperatuursensor van de ketelregeling schakelt de circulatiepomp voor de boilerverwarming. Tapwaterverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor S2 groter is dan het temperatuurverschil ΔT in, wordt de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld. De zonnecircuitpomp R1 wordt volgens de volgende criteria uitgeschakeld: & dalen onder temperatuurverschil ΔT uit & overschrijden van de elektronische temperatuurbegrenzing (max. bij 95 C) van de regeling of de op de veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) ingestelde temperatuur. De eisen voor de extra functie (zie pagina 34) worden door de circulatiepomp R5 gerealiseerd. Kamerverwarming zonder zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen buffertemperatuursensor S5 en verwarmingsretourtemperatuursensor S6 kleiner is dan het temperatuurverschil ΔT6 uit, blijft de omschakelklep R6 spanningsloos (stand AB-B ). De warmwaterbuffer wordt niet doorstroomd. De CV-ketel verzorgt het verwarmingscircuit met warmte volgens de op de ketelcircuitregeling ingestelde verwarmingsstooklijn. Kamerverwarming met zonne-energie Als de warmwaterboiler niet verwarmd kan worden en het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en buffertemperatuursensor S4 groter is dan het temperatuurverschil ΔT2 in is, wordt de circulatiepomp R4 voor het verwarmen van de warmtewisselaar ingeschakeld. Als de temperatuur daalt onder het temperatuurverschil ΔT2 uit of bij het bereiken van de maximumbuffertemperatuur T sp2max wordt deze uitgeschakeld. De temperatuur in de verwarmingswaterbuffer wordt ook door de elektronische temperatuurbegrenzing of de beveiligingstemperatuurbegrenzer (indien nodig) begrensd. Bij het overschrijden van de ingestelde temperatuur schakelen deze de boilerlaadpomp R4 uit. De looptijd van de boilerlaadpomp R4 wordt ca. alle 15 min. gedurende ca. 2 min. (waarden omstelbaar) onderbroken om te controleren of de temperatuur op de collectortemperatuursensor hoog genoeg wordt om op verwarming van de warmwaterboiler om te schakelen. Als in deze tijd ΔT-Kol wordt overschreden, wordt de warmwaterboiler verder verwarmd. Als het temperatuurverschil tussen buffertemperatuursensor S5 en CV-circuit-retourtemperatuursensor S6 groter is dan het temperatuurverschil ΔT6 in, dan wordt de omschakelklep R6 op stand AB-A gezet; het verwarmingsretourwater wordt via de buffer naar de CV-ketel gevoerd. Als de temperatuur van het aldus voorverwarmde retourwater niet voldoende is, verwarmt de CV-ketel dit op tot de benodigde aanvoertemperatuur is bereikt. Bij daling onder het temperatuurverschil ΔT6 uit wordtdeklepopstand AB- B gezet. 4 VITOSOL VIESMANN 39

40 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Installatieschema 4 A Zonnecollector B Omlooppomp C Warmwaterboiler D CV-ketel & CV-ketel op olie of gas of & wandtoestel op olie/gas F Evenwichtsfles E Verwarmingswaterbuffer* 1 Benodigde apparaten Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. Regeling van de verwarming van de warmwaterboiler door zonne-energie 1 Vitosolic S1 Collectortemperatuursensor 1 S2 Boilertemperatuursensor * 2 1 R1 Zonnecircuitpomp (geleverd met de Solar-Divicon, zie pagina 23) of *1 Max. aansluitbare collectoroppervlak respecteren (zie het technisch blad van de warmingswaterbuffer). *2 Voor de inbouw is het inschroefelement nodig (bij Vitocell 100-B meegeleverd, bij Vitocell 300-B toebehoren). 40 VIESMANN VITOSOL

41 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. R5 Circulatiepomp (omlading) 1 Prijslijst Vitoset 2 Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29)* 1 1 Z Regeling van de kamerverwarming door zonne-energie S4 Temperatuursensor (verwarmingswaterbuffer), opwarming 1 Levering van pos. 1 S5 Temperatuursensor (verwarmingswaterbuffer), ontladen S6 Retourtemperatuursensor (verwarmingscircuit) R4 Zonnecircuitpomp voor de bufferverwarming of (zit in de solarpompstreng, zie pagina 23) R6 Drieweg-omschakelklep Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29) 1 Z Aftakdoos 1 door de installateur te voorzien 4 *1 Voor de inbouw in de Vitocell 300-B is de boilerafsluitkap nodig (toebehoren bij de warmwaterboiler). Bij Vitocell 100-B rekening houden met max. aansluitbare collectoroppervlak. VITOSOL VIESMANN 41

42 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4.10 Toepassingsvoorbeeld 3 Bivalente tapwateropwarming met twee warmwaterboilers, met Vitosolic 200 Hoofdcomponenten & Viessmann zonnecollectoren & 2 Warmwaterboilers Vitocell 100-V of Vitocell 300-V & Vitosolic 200 & Solar-Divicon & Olie/gasketel Functiebeschrijving Tapwaterverwarming zonder zonne-energie De warmwaterboiler 2 wordt door de CV-ketel verwarmd. De boilertemperatuurregeling met boilertemperatuursensor van de ketelregeling schakelt de circulatiepomp voor de boilerverwarming. Circulatiepomp (indien aanwezig) is ingeschakeld en omlaadpomp R5/R6 is uitgeschakeld, zodat de tapwatercirculatie alleen via de warmwaterboiler 2 loopt. & dalen onder temperatuurverschil ΔT uit & overschrijden van de elektronische temperatuurbegrenzing (max. bij 95 ºC) van de regeling of van de op de veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) ingestelde temperatuur. Als het temperatuurverschil tussen de sensoren S5 en S6 groter is dan het temperatuurverschil ΔT6 in of tapwateropwarming in combinatie met de extra functie voor de tapwateropwarming (zie pagina 34) is vrijgegeven, wordt de omlaadpomp R5/R6 ingeschakeld, bij daling onder het temperatuurverschil ΔT6 uit resp. bij beëindiging van de extra functie wordt de pomp uitgeschakeld. De circulatie loopt via beide warmwaterboilers. Daardoor wordt het in de warmwaterboiler 1 opgewarmde water in warmwaterboiler 2 gepompt. Warmwaterboiler 2 wordt daarmee ook door zonneenergie verwarmd. De circulatiepomp B (indien aanwezig) voor de warmwaterboiler 2 wordt via de ketelcircuitregeling geschakeld. Tapwaterverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor S2 groter is dan het temperatuurverschil ΔT in, wordt de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld. De zonnecircuitpomp R1 wordt volgens de volgende criteria uitgeschakeld: Aanwijzing Extra functie voor de tapwateropwarming als er geen KM-BUSverbinding naar de ketelcircuitregeling bestaat, zie pagina Installatieschema A Zonnecollector B Omlooppomp C Warmwaterboiler 1 42 VIESMANN VITOSOL

43 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) D Warmwaterboiler 1 E CV-ketel & CV-ketel op olie of gas of & wandtoestel op olie/gas F Interface naar de warmwaterboiler G Interface verwarmingscircuit Benodigde regeltoestellen Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. Regeling van de verwarming van de warmwaterboiler door zonne-energie 1 Vitosolic S1 Collectortemperatuursensor 1 S2 Boilertemperatuursensor* 1 1 R1 Zonnecircuitpomp (geleverd met de Solar-Divicon, zie pagina 23) of Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29)* 2 1 Z Circulatie-omschakeling S5 Temperatuursensor boiler 1 1 Levering van pos. 1 S6 Temperatuursensor boiler R5/R6 Omlaadpomp 1 Prijslijst Vitoset 3 Aftakdoos 1 door de installateur te voorzien 4 *1 Voor de inbouw is het inschroefelement (toebehoren) nodig. *2 Voor de inbouw in de Vitocell 300-V is de boilerafsluitkap nodig (toebehoren bij de warmwaterboiler) nodig. VITOSOL VIESMANN 43

44 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4.11 Toepassingsvoorbeeld 4 4 Bivalente tapwater- en zwembadwateropwarming Hoofdcomponenten & Viessmann zonnecollectoren & Vitocell 100-B of Vitocell 300-B & Zwembad & 2 warmtewisselaars & Vitosolic 200 & Solar-Divicon & Olie/gasketel Functiebeschrijving Tapwaterverwarming zonder zonne-energie Het bovenste gedeelte van de warmwaterboiler wordt door de verwarmingsketel verwarmd. De boilertemperatuurregeling met boilertemperatuursensor van de ketelregeling schakelt de circulatiepomp voor de boilerverwarming. Tapwaterverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor S2 groter is dan het temperatuurverschil ΔT in, wordt de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld. De pomp R1 wordt volgens de volgende criteria uitgeschakeld: & dalen onder temperatuurverschil ΔT uit & overschrijden van de elektronische temperatuurbegrenzing (max. bij 95 ºC) van de regeling resp. van de op de veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) ingestelde temperatuur. De eisen voor de extra functie (zie pagina 34) worden door de circulatiepomp R5 gerealiseerd. Zwembadwateropwarming Als de maximumboilertemperatuur T spmax bereikt is of als de warmwaterboiler niet verder opgewarmd kan worden, wordt gecontroleerd of het zwembad opgewarmd kan worden. Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en temperatuursensor S4 groter is dan het temperatuurverschil ΔT2 in, wordt de circulatiepomp R4 ingeschakeld. Bij daling onder het temperatuurverschil ΔT2 uit resp. bij het bereiken van de maximumzwembadtemperatuur T sp2max wordt de pomp uitgeschakeld. De looptijd van de circulatiepomp R4 wordt ca. alle 30 min. gedurende ca. 7 min. onderbroken (waarden t-st en t-umw instelbaar) om te controleren of de temperatuur op de collectortemperatuursensor hoog genoeg wordt om op verwarming van de warmwaterboiler over te schakelen. Als het temperatuurverschil tussen temperatuursensor S3 en temperatuursensor S4 groter is dan het temperatuurverschil ΔT5 in, wordt de circulatiepomp voor de zwembadwateropwarming R3 ingeschakeld. Bij daling onder het temperatuurverschil ΔT52 uit resp. bij het bereiken van de ingestelde temperatuur Th2 uit wordt de pomp R3 uitgeschakeld. Als de zonne-energie niet voldoende is om het zwembadwater op te warmen vindt zwembadwateropwarming plaats door de olie-/ gasketel via de temperatuursensor S5 op warmwisselaar 2. De circulatiepomp 6 en de filterpomp 7 worden bij daling onder Th3 in in en bij het bereiken van Th3 uit uitgeschakeld. De filtertijd en eventueel naverwarming door de CV-ketel moet buiten de tijden liggen waarop verwarming door zonne-energie te verwachten is. De in- en uitschakeltijden via schakelklok 2 instellen. 44 VIESMANN VITOSOL

45 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Installatieschema 4 A Zonnecollector B Omlooppomp C Warmwaterboiler D CV-ketel & CV-ketel op olie of gas of & wandtoestel op olie/gas H Interface naar de warmwaterboiler K Interface verwarmingscircuit E Zwembad F Warmtewisselaar 2 G Warmtewisselaar 1 VITOSOL VIESMANN 45

46 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4 M Inschakelsignaal voor filterinstallatie met pomp 7 N Extern inschakelen van de brander in combinatie met de volgende regelingen: & Vitotronic 200 en 300: aansluiting in stekker abö aan klemmen Aan, Aan of aansluiting in stekker X12 of in bus DE4 in de schakelmodule-v in stekker a-d aan klemmen 1 en 2 & Wandtoestellen met Vitotronic 200, type HO1: aansluiting in de externe uitbreiding H1, bestelnr , in stekker avd aan klemmen 1 en 2 Benodigde regeltoestellen Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. Regeling van de verwarming van de warmwaterboiler door zonne-energie 1 Vitosolic S1 Collectortemperatuursensor 1 S2 Boilertemperatuursensor * 1 1 R1 Zonnecircuitpomp (geleverd met de Solar-Divicon, zie pagina 23) of R5 Circulatiepomp (omlading) 1 Prijslijst Vitoset 2 Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29)* 2 1 Z Regeling van de verwarming van het zwembadwater door zonne-energie S3 Temperatuursensor (warmtewisselaar 1) S4 Temperatuursensor (zwembad) 1 Levering van pos. 1 R3 Circulatiepomp voor zwembadwateropwarming 1 Prijslijst Vitoset R4 Zonnecircuitpomp voor zwembadwateropwarming (in de solarpompstreng inbegrepen, of zie pagina 23) 3 Temperatuurbewaker (maximumbegrenzing) 1 Z Hulprelais Regeling van de verwarming van het zwembadwater door de CV-ketel S5 Temperatuursensor (warmtewisselaar 2) Temperatuurbewaker (maximumbegrenzing) 1 Z Circulatiepomp voor zwembadwateropwarming (naverwarming) 1 Prijslijst Vitoset *1 Voor de inbouw is het inschroefelement nodig (bij Vitocell 100-B meegeleverd, bij Vitocell 300-B toebehoren). *2 Voor de inbouw in de Vitocell 300-B is de boilerafsluitkap nodig (toebehoren bij de warmwaterboiler). Bij Vitocell 100-B rekening houden met max. aansluitbare collectoroppervlak. 46 VIESMANN VITOSOL

47 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. 7 Pomp van de filterinstallatie 1 door de installateur te voorzien 8 Hulprelais Aftakdoos 1 door de installateur te voorzien 4 VITOSOL VIESMANN 47

48 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4.12 Toepassingvoorbeeld 5a 4 Bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming met Vitosolic 200 Hoofdcomponenten & Viessmann zonnecollectoren & Verwarmingswaterbuffer met of zonder verwarming in lagen Vitocell 340-M of Vitocell 360-M & Vitosolic 200 & Solar-Divicon & Olie/gasketel Functiebeschrijving Tapwaterverwarming zonder zonne-energie Het bovenste gedeelte van de boiler wordt door de verwarmingsketel verwarmd. Het geïntegreerde tapwaterdoorstroomelement/ naverwarmingselement wordt door het eromheen lopende bufferwater opgewarmd. De boilertemperatuurregeling met boilertemperatuursensor van de ketelregeling schakelt de circulatiepomp voor de boilerverwarming. Tapwaterverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor S2 groter is dan het temperatuurverschil ΔT in, wordt de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld. De pomp R1 wordt volgens de volgende criteria uitgeschakeld: & dalen onder temperatuurverschil ΔT uit & overschrijden van de elektronische temperatuurbegrenzing (max. bij 95 ºC) van de regeling of van de op de veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) ingestelde temperatuur. Als de zonne-instraling voor de tapwateropwarming voldoende is, wordt de totale verwarmingswaterbuffer door het zonnesysteem opgewarmd. Naverwarming door de CV-ketel in het bovenste bereik van de verwarmingswaterbuffer gebeurt dan als de op de ketelcircuitregeling de ingestelde gewenste temperatuur onderschreden wordt. Als de zonne-energie niet voldoende is, wordt in het onderste deel van de boiler het tapwater via het zonnesysteem voorverwarmd. In het bovense gedeelte wordt het door de CV-ketel op de gewenste temperatuur gebracht. Kamerverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen temperatuursensor S5 en verwarmingscircuitretourtemperatuursensor S6 groter is dan het temperatuurverschil ΔT6 in, dan wordt de 3-weg-omschakelklep R6 op stand AB-A gezet. Het verwarmingsretourwater wordt via de boiler naar de CV-ketel gevoerd. Als de temperatuur van het aldus voorverwarmde retourwater niet voldoende is, verwarmt de CV-ketel dit op tot de benodigde aanvoertemperatuur is bereikt. Bij daling onder het temperatuurverschil ΔT6 uit wordtdeklepopstand AB-B gezet. 48 VIESMANN VITOSOL

49 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Installatieschema 4 A Zonnecollector B Omlooppomp C Verwarmingswaterbuffer Vitocell 340-M of 360-M* 1 D CV-ketel & CV-ketel op olie of gas of & wandtoestel op olie/gas E Evenwichtsfles Benodigde regeltoestellen Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. Regeling van de verwarming van de warmwaterboiler door zonne-energie 1 Vitosolic S1 Collectortemperatuursensor 1 S2 Boilertemperatuursensor 1 R1 Zonnecircuitpomp (geleverd met de Solar-Divicon, zie pagina 23) of Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29) 1 Z Regeling van de kamerverwarming door zonne-energie S5 Temperatuursensor (verwarmingswaterbuffer) 1 Levering van pos. 1 S6 Retourtemperatuursensor (verwarmingscircuit) R6 Drieweg-omschakelklep Aftakdoos 1 door de installateur te voorzien *1 Max. aansluitbare collectoroppervlak respecteren (zie het technisch blad van de warmingswaterbuffer). VITOSOL VIESMANN 49

50 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4.13 Toepassingvoorbeeld 5b Bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming met Vitosolic Hoofdcomponenten & Viessmann zonnecollectoren & Verwarmingswaterbuffer Vitocell 140-E of Vitocell 160-E & Verswatermodule & Vitosolic 200 & Solar-Divicon & Zonnepompstreng & Olie/gasketel Functiebeschrijving Tapwaterverwarming zonder zonne-energie Het bovenste gedeelte van de verwarminswaterbuffer wordt door de verwarmingsketel verwarmd. De boilertemperatuurregeling met boilertemperatuursensor van de ketelregeling schakelt de circulatiepomp voor de boilerverwarming. Tapwaterverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor S2 groter is dan het temperatuurverschil ΔT in, wordt de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld. De zonnecircuitpomp R1 wordt volgens de volgende criteria uitgeschakeld: & dalen onder temperatuurverschil ΔT uit & overschrijden van de elektronische temperatuurbegrenzing (max. bij 95 C) van de regeling of de op de veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) ingestelde temperatuur. Als de zonne-instraling voor de tapwateropwarming voldoende is, wordt de totale verwarmingswaterbuffer door het zonnesysteem opgewarmd. Naverwarming door de CV-ketel in het bovenste bereik van de verwarmingswaterbuffer gebeurt dan als de op de ketelcircuitregeling de ingestelde gewenste temperatuur onderschreden wordt. Als de zonne-energie niet voldoende is, wordt de verwarmingswaterbuffer via het zonnesysteem voorverwarmd en in het bovenste deel van CV-ketel op de gewenste temperatuur gebracht. Kamerverwarming zonder zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen buffertemperatuursensor S5 en verwarmingsretourtemperatuursensor S6 kleiner is dan het temperatuurverschil ΔT6 uit, blijft de omschakelklep R6 spanningsloos (stand AB-B ). De warmwaterbuffer wordt niet doorstroomd. De CV-ketel verzorgt het verwarmingscircuit met warmte volgens de op de ketelcircuitregeling ingestelde verwarmingsstooklijn. Kamerverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen buffertemperatuursensor S5 en CV-circuit-retourtemperatuursensor S6 groter is dan het temperatuurverschil ΔT6 in, dan wordt de omschakelklep R6 op stand AB-A gezet; het verwarmingsretourwater wordt via de buffer naar de CV-ketel gevoerd. Als de temperatuur van het aldus voorverwarmde retourwater niet voldoende is, verwarmt de CV-ketel dit op tot de benodigde aanvoertemperatuur is bereikt. Bij daling onder het temperatuurverschil ΔT6 uit wordtdeklepopstand AB- B gezet. 50 VIESMANN VITOSOL

51 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Installatieschema 4 A Zonnecollector B Circulatie C Verswatermodule D CV-ketel & CV-ketel op olie of gas of & wandtoestel op olie/gas E Verwarmingswaterbuffer* 1 Benodigde toestellen Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. Regeling van de verwarming van de verwarmingswaterbuffer door zonne-energie 1 Vitosolic S1 Collectortemperatuursensor 1 S2 Boilertemperatuursensor 1 R1 Zonnecircuitpomp (geleverd met de Solar-Divicon, zie pagina 23) of Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29) 1 Z Regeling van de kamerverwarming door zonne-energie S5 Temperatuursensor (buffer), ontlading 1 Levering van pos. 1 S6 Retourtemperatuursensor (verwarmingscircuit) R6 Drieweg-omschakelklep *1 Max. aansluitbare collectoroppervlak respecteren (zie het technisch blad van de warmingswaterbuffer). VITOSOL VIESMANN 51

52 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) 4.14 Toepassingsvoorbeeld 6 Dit voorbeeld en toepassingsvoorbeeld 3 worden voor de modernisering van bestaande installaties met een monovalente warmwaterboiler geadviseerd. 4 Bivalente tapwateropwarming en ondersteuning van de kamerverwarming met Vitosolic 200 Hoofdcomponenten & Viessmann zonnecollectoren & Warmwaterboiler & Verwarmingswaterbuffer met of zonder verwarming in lagen Vitocell 340-M of Vitocell 360-M & Vitosolic 200 & Solar-Divicon & Olie/gasketel Functiebeschrijving Tapwaterverwarming zonder zonne-energie De warmwaterboiler wordt door de CV-ketel opgewarmd. De boilertemperatuurregeling met boilertemperatuursensor van de ketelregeling schakelt de circulatiepomp voor de boilerverwarming. Tapwaterverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen collectortemperatuursensor S1 en boilertemperatuursensor S2 groter is dan het temperatuurverschil ΔT in, wordt de zonnecircuitpomp R1 ingeschakeld. De zonnecircuitpomp R1 wordt volgens de volgende criteria uitgeschakeld: & dalen onder temperatuurverschil ΔT uit & overschrijden van de elektronische temperatuurbegrenzing (max. bij 95 ºC) van de regeling of van de op de veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) ingestelde temperatuur. Als de zonne-instraling voor de tapwateropwarming voldoende is, wordt de totale verwarmingswaterbuffer door het zonnesysteem opgewarmd. Als de zonne-energie niet voldoende is, wordt in de verwarmingswaterbuffer het tapwater via het zonnesysteem voorverwarmd en in de warmwaterboiler door de CV-ketel op de gewenste temperatuur gebracht. Een temperatuurgeregelde omlading van het warme water is niet mogelijk. Kamerverwarming met zonne-energie Als het temperatuurverschil tussen temperatuursensor S5 en verwarmingscircuitretourtemperatuursensor S6 groter is dan het temperatuurverschil ΔT6 in, dan wordt de 3-weg-omschakelklep R6 op stand AB-A gezet; het verwarmingsretourwater wordt via de boiler in de ketel geleid. Als de temperatuur van het aldus voorverwarmde retourwater niet voldoende is, verwarmt de CV-ketel dit op tot de benodigde aanvoertemperatuur is bereikt. Bij daling onder het temperatuurverschil ΔT6 uit wordtdeklepopstand AB-B gezet. 52 VIESMANN VITOSOL

53 Toepassingsvoorbeelden (vervolg) Installatieschema 4 A Zonnecollector B Omlooppomp C Verwarmingswaterbuffer Vitocell 340-M of 360-M* 1 D Aanwezige warmwaterboiler E CV-ketel & CV-ketel op olie of gas of & wandtoestel op olie/gas G Evenwichtsfles F Inschroefcirculatie, bestelnr Benodigde regeltoestellen Pos. Omschrijving Aantal Bestelnr. Regeling van de verwarming van de warmwaterboiler door zonne-energie 1 Vitosolic S1 Collectortemperatuursensor 1 S2 Boilertemperatuursensor 1 R1 Zonnecircuitpomp (geleverd met de Solar-Divicon, zie pagina 23) of Veiligheidstemperatuurbegrenzer (zie pagina 29) 1 Z Regeling van de kamerverwarming door zonne-energie S5 Temperatuursensor (verwarmingswaterbuffer) 1 Levering van pos. 1 S6 Retourtemperatuursensor (verwarmingscircuit) R6 Drieweg-omschakelklep Aftakdoos 1 door de installateur te voorzien *1 Max. aansluitbare collectoroppervlak respecteren (zie het technisch blad van de warmingswaterbuffer). VITOSOL VIESMANN 53

54 Extra functies van de Vitosolic Onderdrukking van de naverwarming door de verwarmingsketel Installaties met Vitotronic-regelingen met KM-BUS Regelingen van het actuele leveringsprogramma zijn voorzien van de noodzakelijke software. Bij updaten van bestaande installaties moet de ketelcircuitregeling met een elektronicaprintplaat worden uitgerust (zie prijslijst). De naverwarming van de warmwaterboiler door de verwarmingsketel wordt door de zonneregeling onderdrukt als de warmwaterboiler wordt opgewarmd. In de ketelcircuitregeling wordt via codeeradres 67 een 3e gewenste tapwatertemperatuur ingesteld (instelbereik 10 tot 95 ºC). Deze waarde moet onder de 1e gewenste tapwatertemperatuur liggen. De warmwaterboiler wordt pas door de verwarmingsketel verwarmd (zonnecircuitpomp loopt), als deze gewenste waarde niet met het zonnesysteem wordt bereikt. Installaties met andere Viessmann regelingen Alleen mogelijk in combinatie met aansluituitbreiding (toebehoren). De naverwarming van de warmwaterboiler door de verwarmingsketel wordt door de zonneregeling onderdrukt als de warmwaterboiler wordt opgewarmd. Via een weerstand in de aansluituitbreiding wordt een ca. 10 K hogere, werkelijke tapwatertemperatuur gesimuleerd. De warmwaterboiler wordt pas door de verwarmingsketel verwarmd (zonnecircuitpomp loopt), als deze gewenste tapwatertemperatuur niet met het zonnesysteem wordt bereikt. 5 A Aansluituitbreiding (toebehoren) B Vitosolic 100 C Bij aansluiting van een veiligheidstemperatuurbegrenzer de brug verwijderen D Zonnewarmtecircuitpomp E Circulatiepomp voor de opwarming van de voorverwarmingstrap (extra functie voor de tapwateropwarming) F Veiligheidstemperatuurbegrenzer (indien nodig) G Boilertemperatuursensor (PTC) van de ketelcircuitregeling H Boilertemperatuursensor (NTC) van de ketelcircuitregeling K Naar de ketelcircuitregeling (aansluiting voor een boilertemperatuursensor) L Netschakelaar, extern 54 VIESMANN VITOSOL

55 Extra functies van de Vitosolic 100 (vervolg) 5.2Bijkomendefunctievoordetapwaterverwarming Alleen mogelijk in combinatie met Vitotronic-regelingen met KM- BUS en aansluituitbreiding (toebehoren). Bij installaties met een boilerinhoud van meer dan 400 liter moet de totale waterinhoud eenmaal per dag op 60 ºC verwarmd worden (zie pagina 34). Daartoe kan nog een circulatiepomp E ingeschakeld worden (aansluiting aan de aansluituitbreiding, zie pagina 54). Instellingen aan de ketelcircuitregeling: & 2e gewenste tapwatertemperatur moet gecodeerd worden & 4e warmwaterfase voor de tapwateropwarming moet geactiveerd worden Via de KM-BUS wordt dit signaal aan de Vitosolic 100 overgebracht en de circulatiepomp wordt ingeschakeld. 5.3 Thermostaatfunctie Alleen mogelijk in combinatie met aansluituitbreiding (toebehoren). De thermostaatfunctie kan onafhankelijk van de zonnewerking worden gebruikt. Met deze functie wordt bereikt dat overtollige warmte zo snel mogelijk wordt afgevoerd. Thermostaatinschakeltemperatuur NHE en de thermostaatuitschakeltemperatuur NHA kunnen ingesteld worden. Toestand bij levering: NHE = 40 ºC, NHA = 45 ºC instelbereik: 0,5 tot 95 ºC NHE > NHA Thermostaatfunctie voor gebruik van de overtollige warmte NHE < NHA Thermostaatfunctie voor de naverwarming 5.4 Maximumbegrenzing van de boilertemperatuur Bij het overschrijden van de ingestelde maximumtemperatuur van de boiler wordt de zonnecircuitpomp uitgeschakeld om oververhitting van de warmwaterboiler te voorkomen. 5.5 Collectorkoellfunctie Bij het bereiken van de ingestelde maximumtemperatuur van de boiler wordt de zonnecircuitpomp uitgeschakeld. Als de collectortemperatuur stijgt tot de ingestelde maximumtemperatuur van de collector, wordt de pomp zolang ingeschakeld tot de temperatuur 5 K lager is. Daarbij kan de boilertemperatuur verder stijgen, echter slechts tot 95 ºC Terugkoelfunctie De functie is alleen zinvol als de collectorkoelfunctie geactiveerd is. Bij het bereiken van de ingestelde maximumtemperatuur van de boiler wordt de zonnecircuitpomp ingeschakeld om oververhitting van de collector te voorkomen. 's Avonds draait de pomp dan zolang door tot de warmwaterboiler via de collector en de buisleidingen tot de ingestelde maximumtemperatuur van de boiler wordt teruggekoeld. 5.7 Aanwijzing bij de collectorkoel- en terugkoelfunctie De eigen veiligheid van het zonnesysteem dient gegaradeerd, in ieder geval door de correcte dimensionering van het expansievat, ook bij verder stijgende collectortemperatuur na het bereiken van alle grenstemperaturen. Bij stagnatie of bij verder stijgende collectortemperatuur wordt de zonnecircuitpomp vergrendeld of uitgeschakeld (collectornooduitschakeling) om een thermische overbelasting van de aangesloten componenten voor te zijn. 5.8 Intervalfunctie Bij installaties met ongunstig geplaatste collectortemperatuursensor deze intervalfunctie activeren om de tijdsvertraging bij het registreren van de collectortemperatuur te verhinderen. VITOSOL VIESMANN 55

56 Extra functies van de Vitosolic 100 (vervolg) 5.9 Warmtebalancering Voor het bepalen van de warmtehoeveelheid wordt rekening gehouden met het verschil uit collector- en boilertemperatuur, het ingestelde debiet, het soort warmtedragend medium en de werkingstijd van de zonnecircuitpomp Bescherming tegen vorst Functie uitsluitend activeren bij gebruik van water als warmtedragend medium. Bij een collectortemperatuur lager dan +4 ºC wordt de zonnecircuitpomp ingeschakeld om collectorschade te voorkomen. Bij het bereiken van +5 ºC wordt de pomp uitgeschakeld. Extra functies van de Vitosolic Maximumbegrenzing van de boilertemperatuur Beschrijving, zie pagina Externe warmtewisselaar Alle in een installatie aanwezige verbruikers moeten via de warmtewisselaar worden beladen. Als één van de verbruikers via zonnewarmte kan worden verwarmd, wordt de primaire pomp van de warmtewisselaar P WT ingeschakeld. Als de temperatuur daalt tot onder een instelbaar inschakeltemperatuurverschil wordt de secondaire pomp S WT ingeschakeld Koelfunctie Functie voor het afvoeren van overtollige warmte. Bij het bereiken van de maximumtemperatuur van de boiler en inschakeltemperatuurverschil worden de zonnecircuitpomp en een aan R4 aangesloten verbruiker ingeschakeld en als de temperatuur daalt tot onder het uitschakeltemperatuurverschil weer uitgeschakeld. 6.4 Intervalfunctie Beschrijving, zie pagina Collectorkoelfunctie Beschrijving, zie pagina VIESMANN VITOSOL

57 Extra functies van de Vitosolic 200 (vervolg) 6.6 Terugkoelfunctie Beschrijving, zie pagina 55. Aanwijzing bij de collectorkoel- en terugkoelfunctie op pagina 55 respecteren. 6.7 Bescherming tegen vorst Beschrijving, zie pagina Parallelrelais Met deze functie wordt parallel aan het relais dat de circulatiepomp van een zonnewarmteverbruiker schakelt, nog een relais geschakeld (afhankelijk van de installatieconfiguratie R3, R5 of R6), bijv. de aansturing van een omschakelklep. 6.9 Onderdrukking van de naverwarming door de verwarmingsketel Installaties met Vitotronic-regeling met KM-BUS Regelingen van het actuele leveringsprogramma zijn voorzien van de noodzakelijke software. Bij updaten van bestaande installaties moet de ketelcircuitregeling met een elektronicaprintplaat worden uitgerust (zie prijslijst). De naverwarming van de warmwaterboiler door de verwarmingsketel wordt door de zonneregeling onderdrukt als de warmwaterboiler (verbruiker 1) wordt opgewarmd. In de ketelcircuitregeling wordt via codeeradres 67 een 3e gewenste tapwatertemperatuur ingesteld (instelbereik: 10 tot 95 ºC). Deze waarde moet onder de 1e gewenste tapwatertemperatuur liggen. De warmwaterboiler wordt pas door de verwarmingsketel verwarmd als deze gewenste tapwatertemperatuur niet met het zonnesysteem wordt bereikt. Installaties met andere Viessmann-regelingen De naverwarming van de warmwaterboiler door de verwarmingsketel wordt door de zonneregeling onderdrukt als de warmwaterboiler (verbruiker 1) wordt opgewarmd. Via een weerstand wordt een ca. 10 K hogere, werkelijke tapwatertemperatuur gesimuleerd. De warmwaterboiler wordt pas door de verwarmingsketel verwarmd als deze gewenste tapwatertemperatuur niet met het zonnesysteem wordt bereikt. 6 VITOSOL VIESMANN 57

58 Extra functies van de Vitosolic 200 (vervolg) A Aansluitruimte Vitosolic 200 B Aftakdoos (door de installateur te voorzien) C Weerstand 20 Ω (door de installateur te voorzien) D Boilertemperatuursensor van de ketelcircuitregeling E Naar de ketelcircuitregeling, aansluiting voor een boilertemperatuursensor Boilertemperatuursensor als PTC A Aansluitruimte Vitosolic 200 B Aftakdoos (door de installateur te voorzien) C Weerstand 10 kω (door de installateur te voorzien) D Boilertemperatuursensor van de ketelcircuitregeling E Naar de ketelcircuitregeling, aansluiting voor een boilertemperatuursensor 6 Boilertemperatuursensor als NTC 6.10 Boiler 2 (tot 4) aan Met deze functie kan een bepaalde verbruiker (bijv. buffer of zwembad) uitgesloten worden van verwarming door het zonnesysteem. Onderbreking of kortsluiting van de desbetreffende boilertemperatuursensor wordt dan niet meer gemeld. 58 VIESMANN VITOSOL

59 Extra functies van de Vitosolic 200 (vervolg) 6.11 Boilerlading Met deze functie kan een bepaald bereik van de warmwaterboiler, vastgelegd door de sensorposities, opgewarmd worden. De functie wordt via twee thermostaten en een relais gerealiseerd Boilervoorrangschakeling Bij deze functie worden de warmwaterboilers in nummerieke volgorde verwarmd tot de overeenkomstige maximale boilertemperatuur is bereikt Bijkomende functie voor de tapwaterverwarming Installaties met Vitotronic-regelingen met KM-BUS Regelingen van het actuele leveringsprogramma zijn voorzien van de noodzakelijke software. Bij updaten van bestaande installaties moet de ketelcircuitregeling met een elektronicaprintplaat worden uitgerust (zie prijslijst). Instellingen aan de ketelcircuitregeling & 2e gewenste tapwatertemperatur moet gecodeerd worden & 4e warmwaterfase voor de tapwateropwarming moet geactiveerd worden Via de KM-BUS wordt dit signaal aan de zonneregeling overgebracht. De circulatiepomp (omlaadpomp) wordt op een instelbaar tijdstip ingeschakeld als de warmwaterboiler tevoren niet één keer per dag minstens 60ºC heeft bereikt. 6 VITOSOL VIESMANN 59

60 Extra functies van de Vitosolic 200 (vervolg) Installaties met andere Viessmann-regelingen De circulatiepomp (omlaadpomp) wordt op een instelbaar tijdstip ingeschakeld als de warmwaterboiler tevoren niet één keer per dag minstens 60ºC heeft bereikt. Via een weerstand wordt een tapwatertemperatuur van ca. 35 ºC gesimuleerd. A Aansluitruimte Vitosolic 200 B Hulprelais, bestelnummer C Weerstand (door de installateur te voorzien) bij PTC: 560 Ω NTC: 8,2 kω D Naar de ketelcircuitregeling, aansluiting voor een boilertemperatuursensor E Boilertemperatuursensor van de ketelcircuitregeling F Omlaadpomp Thermostaatfunctie, ΔT-regeling en schakelklokken De functies kunnen alleen gebruikt worden als de in- en uitgangen niet door functies in het basisschema zijn bezet. Thermostaatfunctie Het overeenkomstige relais schakelt bij het bereiken van de inschakeltemperatuur in en bij het bereiken van de uitschakeltemperatuur uit. ΔT-regeling Het overeenkomstige relais schakelt bij het overschrijden van het inschakeltemperatuurverschil in en bij het dalen onder het uitschakeltemperatuurverschil uit. Schakelklokken Het overeenkomstige relais schakelt op het inschakeltijdstip in en op het uitschakeltijdstip uit. (3 tijdvensters te activeren). Pas bij het bereiken van alle voor een relais geactiveerde inschakelvoorwaarden, schakelt dit relais in. 60 VIESMANN VITOSOL

61 Extra functies van de Vitosolic 200 (vervolg) 6.15 Warmtebalancering De balancering kan met en zonder uitbreidingsset voor de warmtehoeveelheidsteller (toebehoren) worden uitgevoerd. & Zonder uitbreidingsset Door het temperatuurverschil tussen WMZ-aanvoer- en WMZretourtemperatuursensor en het ingestelde debiet & Met uitbreidingsset Door het temperatuurverschil tussen WMZ-aanvoer- en WMZretourtemperatuursensor en het door de debietmeter vastgesteld debiet Als sensoren kunnen reeds gebruikte sensoren benut worden zonder de functies daarvan in het overeenkomstige schema te beïnvloeden. Uitbreidingsset warmtehoeveelheidsteller Onderdelen: & 2 temperatuursensoren PT 500 met dompelhuls, R ½, 45 mm lang & debietmeter voor het bepalen van het debiet van water-glycolmengsels Debietmeetelement a mm Impulssnelheid l/imp Nom. diameter DN Aansluitschroefdraad aan de meter R Aansluitschroefdraad van de schroefverbinding R ¾ ¾ ¾ Max. werkdruk P max. bar Max. werktemperatuur T max. ºC Nom. debiet m 3 /h 0,6 1,5 2,5 Grootste debiet max. m 3 /h 1,2 3 5 Scheidingsgrens ±3 % ²t l/h Kleinste debiet min. l/h Drukverlies bij ca. ⅔ Δp v bar 0,1 0,1 0,1 Toegelaten omgevingstemperatuur & bij werking: 0 tot +40 ºC & bij opslag en transport: -20 tot +70 ºC Instelbereik voor een volumeaandeel aan Glycol: 0 tot 70 % (Viessmann warmtedragend medium 55%) Woordenlijst Absorber Toestel dat deel uitmaakt van een zonnecollector en dat dient om stralingsenergie te absorberen en deze als warmte af te geven aan een vloeistof Absorptie Opname van straling Stralingsintensiteit Het vermogen van de straling die een oppervlakte-eenheid treft, uitgedrukt in W/m 2. Emissie Het uitzenden (uitstralen) van straling, zoals licht of deeltjes Evacueren Het wegzuigen van lucht uit een reservoir. Hierdoor daalt de luchtdruk en ontstaat een vacuüm Heatpipe (warmtepijp) Gesloten, capillairvormig reservoir dat een kleine hoeveelheid van een licht vluchtige vloeistof bevat Condensor Gedeelte waarin damp wordt neergeslagen als vloeistof Convectie Warmteoverdracht door stroming van een medium. Convectie veroorzaakt energieverlies als gevolg van een temperatuurverschil tussen het glas van de collector en de hete absorber Selectief oppervlak Om de doeltreffendheid van de absorber te verhogen, is deze voorzien van een speciale coating. Dankzij deze speciaal aangebrachte coating wordt de absorptie zeer hoog gehouden voor het invallende zonnelichtspectrum (ca. 94 %). De emissie van langegolf-warmtestralen wordt daarbij grotendeels vermeden. De speciale coating van zwarte chroom is uitermate duurzaam. 7 VITOSOL VIESMANN 61

62 Woordenlijst (vervolg) Stralingsenergie Hoeveelheid energie die wordt overgedragen door straling Strooiing Wisselwerking van straling met materie waarbij de richting van de straling verandert; totale energie en golflengte blijven behouden. Vacuüm Luchtledige ruimte Warmtedragermedium Vloeistof die de nuttige warmte in de absorber van de collector overneemt en naar een verbruiker (warmtewisselaar) voert Rendement Het rendement van een zonnecollector is de verhouding van het afgevoerd vermogen van de collector tot het toegevoerd vermogen. Invloedparameters zijn o.a. omgevings- en absorbertemperatuur VIESMANN VITOSOL

63 Index (vervolg) A Aardleiding Absorberoppervlak... 6 Afkortingen in de schema's Algemene montageaanwijzingen Apertuuroppervlak... 6 B Beschaduwing... 4 Bijkomende functie voor de tapwaterverwarming... 55, 59 Bliksembescherming van het zonnesysteem Bruto oppervlak... 6 Buisdiameter C Circulatiepomp Collectorgamma... 4 Collectorkeuze... 5 Collectorrijenafstand D Dakoppervlaktebehoefte Debiet Dimensionering... 7 Dimensionering van de buisdiameter Dimensionering van de circulatiepomp E Expansievat F Framegegevens... 4 Functies van de zonneregeling & Vitosolic & Vitosolic G Gegevens inzake zonnestraling... 4 Gevelmontage H Hydraulische aansluitingen I Installatieaanwijzingen Installatievoorbeelden K Kamerverwarming... 8 Keuze van het collectortype M Montage op platte daken Montagemogelijkheden... 5 N Naverwarmingsonderdrukking... 54, 57 O Ondersteuning van de kamerverwarming... 8 S Schuine daken & dakintegratie & opdakmontage Solar-Divicon Stagnatie T Tapwateropwarming... 7 Thermostaatfunctie Toebehoren (dakhaken) Toebehoren voor zonnesystemen Totale systeem V Veiligheidsklep Veiligheidstechnische uitrusting Veiligheidstemperatuurbegrenzer Viessmann-collectorgamma... 4 Voorschakelvat W Warmtebalancering... 56, 61 Warmtedragend medium Warmtewisselaar... 9 Warmwaterbehoefte... 7 Z Zwembadwateropwarming & openluchtbaden... 9 & overdekte baden VITOSOL VIESMANN 63

64 Technische wijzigingen voorbehouden. Viessmann Belgium bvba-sprl Hermesstraat 14 B-1930 ZAVENTEM Tel. : Fax : info@viessmann.be 64 VIESMANN VITOSOL Gedrukt op milieuvriendelijk, chloorvrij gebleekt papier