Projectnummer: BE Versie 1 februari 2017

Transcriptie

1 Imagine the result RISICO ANALYSE Stad Aalst: Heraanleg Grote Baan te Herdersem Projectnummer: BE Versie 1 februari 2017 Opdrachtgever Bouwheer Adres Telefoon Stad Aalst Grote Markt Aalst Tel. 05/ Fa. 05/ info@aalst.be Opdrachtnemer Straat Stad ARCADIS Belgium nv Kortrijksesteenweg Gent Contactpersoon Telefoon Telefa Website Vanessa Van Cauwenbergh vanessa.vancauwenbergh@arcadis.com

2 2/32 Projectnummer: BE Revisie Versie Datum Opmerking 1 Februari 2017 Eerste versie Opgesteld Afdeling/discipline Functie Naam Handtekening Datum IRV Veiligheidscoördinator Niv. A Thomas Raman Februari 2017 Geverifieerd Afdeling Functie Naam Handtekening Datum IRV Veiligheidscoördinator Niv. A Els De Vos Februari 2017 BE Stad Aalst: Heraanleg Grote Baan te Herdersem

3 3/32 Projectnummer: BE Doel 2 Checklist Voor de risicoanalyse wordt gebruik gemaakt van een algemene checklist. Deze checklist bevat allerhande handelingen met vermelding van de mogelijke risico s die hieraan verbonden zijn. De reële risico s worden uiteindelijk gebundeld en vertaald naar het Veiligheids- en gezondheidsplan met vermelding van de werfspecifieke preventiemaatregelen. Het kan echter mogelijk zijn dat deze analyse tijdens uitvoering wordt aangevuld naargelang de voorziene uitvoeringsmethode, e.d., wijzigt. In zulks een geval zal de betreffende aannemer de VCU de nodige informatie bezorgen zodoende dat hij het V&G-plan up-todate kan houden. Hieronder zijn de resultaten van de risicoanalyse en de beschrijving van preventiemiddelen eigen aan de arbeidsposten op schematische manier weergegeven, zodat een snelle identificatie en opvolging mogelijk is. Om deze risico s te detecteren wordt gebruik gemaakt van het M.U.O.P.O.-systeem (Mens / Uitrusting / Omgeving / Product / Organisatie). Hierbij wordt ervan uitgegaan dat een werksituatie steeds is opgemaakt uit vijf basiselementen. Rond deze vijf basiselementen zijn een reeks sleutelvragen opgesteld waarmee men de elementaire risico s kan blootleggen. Samen met de informatie voortkomende uit de checklisten gehanteerd tijdens ontwerp wordt de hiernavolgende projectspecifieke risico-analyse opgemaakt. Gebruikte afkortingen: ++ Reëel risico. + Restrisico VCO VCU Veiligheidscoördinator ontwerp Veiligheidscoördinator uitvoering BE Stad Aalst: Heraanleg Grote Baan te Herdersem

4 2.1 Risico-analyse 4/32 Projectnummer: BE Werfvoorbereiding en werfinrichting Nr. Activiteit Risico Evaluatie Voorgestelde preventiemaatregelen Voorafgaande kennisgeving 1.1 Provinciale Directie van de Arbeidsinspectie - Naar de technische inspectie (15 d. voor de start van de werf) - Aangeplakt voor de werf (10 d. voor de start van de werf) 1.2 N.A.V.B. 2 Opvragen van documenten 2.1 Algemeen veiligheidsplan Iedereen dient op de hoogte te zijn van de op hun betrekking hebbende bepalingen opgenomen in het V&G-plan. Mede daarom dient het V&G-plan steeds ter inzage te liggen bij de hoofdaannemer. 2.2 Planning van de coördinatie- en V&Gvergaderingen Er zal wekelijks een coördinatievergadering plaatsvinden (frequentie kan tijdens uitvoering aangepast worden in overeenstemming met de bouwheer). Men zal iedere coördinatievergadering beginnen met het bespreken van de relevante V&G-items. Om de betreffende (o.a. V&G) informatie over te dragen op de uitvoerende werknemers zal de aannemer hen, vóór de start van deze taak, op de hoogte brengen m.b.v. een Pré job meeting ofwel toolbo meeting. Een afschrift van deze meeting dient overgemaakt te worden aan de VCU, hetzelfde geld voor de coördinatie tussen hoofd- en onderaannemers en zijn werknemers. 2.3 Opstellen van organigram Om de dagelijkse gang van zaken in goede banen te leiden zal de hoofdaannemer een organigram opstellen waarin de relevante contactpersonen worden opgenomen, zoals: - Werfverantwoordelijke - Preventieadviseur - Verantwoordelijk voor onderhoud keet en materieel - Verantwoordelijk voor orde en netheid op de werf

5 2.4 Specifiek veiligheidsplan van de respectievelijke onderaannemers opvragen 2.5 Liggingsplannen van de ondergrondse leidingen: - Overzicht van de mogelijke aanwezige nutsleidingen opvragen bij de gemeente of het betreffende bedrijf. 5/32 Projectnummer: BE Van toepassing voor elke (alle) (hoofd)aannemer(s), betreffende veilgheids- en gezondheidsplannen dienen eveneens overgemaakt te worden aan de VCU. Bij gunning dient de aannemer eveneens de nutsleidingsplannen op te vragen, en na te zien of de situatie nog is gewijzigd tov het plan nutsleidingen. Omzendbrief vr van het Ministerie van Openbare Werken betreffende de praktische leidraad ter voorkoming van schade aan ondergrondse installaties tijdens in hun nabijheid uitgevoerde werken, wordt van toepassing gesteld. Wordt ook van toepassing gesteld bij private werken indien er geen specifieke voorschriften zijn opgelegd door de opdrachtgever. 2.6 Aanvraag voor tijdelijke onderbreking van elektrische luchtlijnen 3 Aanvraag voor aansluiting van nutsleidingen 4 Instructies bij incident / ongeval Zie 5 5 Interim-arbeid Sinds 1 januari 2002 is uitzendarbeid toegestaan in de bouwsector (Paritair Comité 124) MAAR onder welbepaalde voorwaarden, vastgelegd in de Collectieve Arbeidsovereenkomst van 22 november De regels bepaald door de wet van 24 juli 1987 inzake tijdelijke arbeid, uitzendarbeid en terbeschikkingstelling van werknemers aan inlenende bedrijven blijven vanzelfsprekend eveneens van toepassing. In het bijzonder dient het uitzendbureau VCU-gecertificeerd te zijn en de uitzendarbeiders dienen minimaal over een attest basisveiligheid (VCA) te beschikken. Tevens dient er bijzondere aandacht geschonken te worden aan het opstellen en het toelichten van de werkpostfiche aan de interim-arbeider, enerzijds door de inlener en anderzijds door het uitzendbureau. Etra aandacht bij jobstudenten, zij mogen vele bouwkundige taken niet uitvoeren. 6 Bouwplaatsreglement (Zie bijlage 2 aan het veiligheids- en gezondheidsplan) Het bouwplaatsreglement in bijlage 2 is steeds van toepassing, en dient onderdeel uit te maken van het contract met de (onder)aannemer. Hieronder valt ook de clausule overeenkomstig art. 29 van de welzijnswet. Een nieuwe (onder)aannemer kan zijn activiteiten pas starten nadat hij de VCU de nodige gegevens heeft bezorgd om hem op te kunnen nemen in het coördinatiedagboek.

6 7 Omgangstaal op de bouwplaats is het Nederlands, voor anderstalige aannemers dient minstens de ploegbaas de Nederlandse taal machtig te zijn. 8 Toelating voor het bemalen / grondwaterverlaging 6/32 Projectnummer: BE Alle documenten (technische fiches en uitvoeringsplannen) dienen eveneens in het Nederlands opgemaakt. Aannemers die anderstalige werknemers tewerkstellen, moeten zelf instaan voor het vertalen van de van kracht zijnde V&G-bepalingen en voor het informeren, opleiden en instrueren van die werknemers in hun moedertaal. - De aannemer dient een rekennota voor te leggen aan de leidend ambtenaar waarin de verwachte zetting van aanpalende gebouwen wordt weergegeven. - Niet-verontreinigd bemalingwater dient bij voorkeur opnieuw in de bodem gebracht te worden. Wanneer het in de bodem brengen redelijkerwijze niet mogelijk is, moet dit niet-verontreinigde bemalingwater geloosd worden in een oppervlaktewater of een kunstmatige afvoerweg voor hemelwater. Het lozen in de openbare riolering is slechts toegestaan wanneer het technisch onmogelijk is zich op een andere manier van dit water te ontdoen. 9 Aanvraag grondonderzoek Indien bijkomend grondonderzoek noodzakelijk is dient er bij de bepaling van de te sonderen plek rekening te houden met de nutsleidingen. De betreffende plannen dienen overgemaakt te worden aan de uitvoerder van het grondonderzoek. 10 Goedgekeurd signalisatieplan voor de werf (verkeersgericht) 11 Signalisatie: (persoonsgericht) - toegangsverbod voor derden - verplichtingen (P.B.M. s) - publiciteitspaneel - Voor wegenwerken of werken welke vlak naast de openbare weg plaatsvinden is het MB van van toepassing. Hierbij dient de aannemer een signalisatieplan conform dit MB uit te werken en ter goedkeuring voor te leggen aan betreffende politiedienst en aanbestedende overheid. - Voor private werken dient de aannemer een signalisatieplan op te maken conform de voorschriften van de opdrachtgever en de veiligheidscoördinator verwezenlijking. - Bij plaatsing van de betreffende werfsignalisatie (en bij regeling van het verkeer of ander werken waarbij de werknemer niet is beschermd / gesignaleerd door de werfsignalisatie) dient men signalisatiekledij van klasse 3 te dragen conform KB van 11/01/ Tijdens de uitvoering der werken zelf binnen de perimeter van de werfsignalisatie dient men minimum signalisatiekledij van klasse 2 te dragen conform KB van 11/01/ De werf dient afgeschermd te worden van het openbaar domein en de andere aangelanden welke niet behoren tot de werkzone. - Bij de ingang van de werf dient duidelijk gemaakt te worden welke P.B.M. verplicht zijn over de gehele werfzone. Ter hoogte van specifieke gebieden op de werf, waar bijkomende P.B.M. nodig zijn, dient dit duidelijk kenbaar gemaakt te worden m.b.v. pictogrammen. - Het publiciteitspaneel dient stevig opgesteld te worden. Indien het publiciteitspaneel op een plaats wordt opgesteld, waar dat het eventueel omvallen van het paneel een etra risico met zich meebrengt (domino-effect), dient er een stabiliteitsnota voorgelegd te worden vooraleer het paneel op te richten.

7 7/32 Projectnummer: BE Geluidsoverlast door bouwmachines nkel machines welke voldoen aan het Koninklijk Besluit van 9 december 1998 houdende gemeenschappelijke bepalingen inzake beperking van geluidsemissies van bouwmaterieel en bouwmachines zijn toegelaten op de werf. 13 Afvalbeheer - Afval aan de bron scheiden (chemisch afval / puin / hout / metaal / ) - De verschillende afvalstromen duidelijk indiceren. - Gebruik maken van recycleerbare verpakkingen 14 Orde en netheid op de werven moet leiden tot: - goede uitvoering en werkgemak - veiligheid en hygiëne - onafgebroken motivering - Orde en opkuis deel laten worden van elke werkfase - Een verantwoordelijke aanduiden voor de reiniging van refters, kleedruimtes, bureaus, Algemeen inplantingsplan van de werf: 15.1 Werfinrichtingsplan opstellen: - omheining - toegang(en) parkeerruimte - doorgang voor derden - doorgangen op de werf - aan- en afvoerroutes (o.a. stalen liggers, vrachtverkeer) - opslag - werfketen - werfburelen - werkplaatsen - sociale voorzieningen - E.H.B.O. post - mortelsilo - kra(a)n(en) - anderen 16 Opzoeken van de ondergrondse leidingen 60: warmte - koude: gasontploffing 70: blootstelling aan elektrische stroom: - elektrocutie In samenspraak met de opdrachtgever en de VCU dient de aannemer een werfinrichtingsplan op te maken en te respecteren doorheen het gehele projectverloop. - Vaststellen van de juiste ligging door het manueel uitvoeren van controlesleuven op basis van de liggingplannen en (eventueel) detector - Praktische richtlijnen m.b.t. waar en hoeveel sonderingssleuvern wordt verwezen naar Omzendbrief vr van het Ministerie van Openbare Werken - Idem - Bijkomende bepalingen / preventiemaatregelen indien er gewerkt wordt in de nabijheid van spanningskabels opvragen aan de betreffende nutsmaatschappijen en opvolgen, cfr. art. 192 C AREI.

8 8/32 Projectnummer: BE Na sondering checken of er machinaal uitgegraven kan worden langsheen of boven de nutsleiding (hoogspanningskabel). Anders overwegen om rioleringsleiding verder van hoogspanningskabel te leggen zodat er toch machinaal gegraven kan worden. 17 Werfketen en voldoende sociale voorzieningen (sanitair, refter, E.H.B.O., ) conform ARAB 81: giftige stoffen: - gas, gevaarlijke producten 12: val personen begane grond: - tijdens de montage - tijdens het gebruik 23: val bij behandeling: - val van de werfkeet tijdens de plaatsing 40: klemming: - tijdens het plaatsen van de werfkeet 81: giftige stoffen: - inademing, opneming of opslorping van giftige stoffen 90: andere vormen: - ontploffing (gasvoeding van verwarming) Idem - Voldoende ruimte en vlakke inplanting voorzien - Regelmatig opruimen - Plaatsen van b.v. een schoen- en laarzenborstel aan de ingang - Verankerde toegangstreden Heftoestel en hijsgereedschappen laten controleren door keuringsorganisme - Voldoende afstand houden - Gebruik maken van PBM s Gescheiden opslag van de verschillende scheikundige producten conform werfinrichtingsplan (compartimentering in acht houden; VLAREM) - Degelijke verwarming én verluchting. Minimaal jaarlijks nazicht van de verwarmingsinstallatie, CO vorming voorkomen. - Reglementaire plaatsing van ontspanner & terugslagklep - Gasrecipiënt rechtop zetten buiten de keet en goed verankeren - Goede staat van de soepele leidingen en ontspanner 18 Bouwmachines algemeen 12: val personen begane grond 21: grondverzakking: - Aan en afvoerroute 23: val bij behandeling: - tijdens het plaatsen Rijzone vrij van obstakels Aangepaste tijdelijke verharding waardoor de grond ongeroerd blijft en de V&G gewaarborgd blijft. Heftoestel en hijsgereedschappen laten controleren door keuringsorganisme - Optimaliseren van de coördinatie tussen de kraanman en de plaatser

9 9/32 Projectnummer: BE : andere vormen - geluidsarm < 85 dba - trillingen Geluidswerende omkasting van de machine 18.1 Bouwkraan 11: val personen van hoger vlak Gebruik van PBM s (harnas) bij plaatsing 21: grondverzakking Stabiele fundering met voldoende massa 22: instorting: - tijdens gebruik - bij ontsporing 40: klemming: - tussen mobiel gedeelte kraan en een vast voorwerp - tijdens het monteren van de verschillende onderdelen 72: blootstelling aan elektrische stroom: - laagspanning (tijdens de montage) 18.3 Betonmolens en miers 33: contact beweeglijke - riemschijven, trommel, tandwielen, kettingen, Mortelsilo s 22: instorting: - omvallen van de silo 32: contact onbeweeglijke 18.5 Bronbemaling 12: val personen begane grond 33: contact beweeglijke Controle vóór indienststelling door keuringsorganisme in geval van een torenkraan - Periodiek nazicht van de kraan en de hulpstukken door een keuringsorganisme Minimaal een doorgangbreedte van 80 cm behouden van de draaicirkelzone (niet noodzakelijk voor torenkranen) Bij werkzaamheden aan het net, steeds de onder spanning staande delen uitschakelen en vergrendelen - Lock-out procedure opstellen Degelijke afscherming van de draaiende delen - Niet met de handen of werktuigen in de draaiende kuip komen - Na het vervangen van de riemen moet de riemafscherming teruggeplaatst worden - Noodstopinrichting bereikbaar Stabiele opstelling met eventuele verankering Vrijlaten van een doorgang van 80 cm breedte Signalisatie, ongehinderd opstellen (geldt ook voor de slangen) Degelijke afscherming van de draaiende delen

10 18.6 Levering en opslag van materialen 23: val bij behandeling 10/32 Projectnummer: BE Verbod van zich te begeven onder bewegende lasten - Vermijden van manuele begeleiding van de lasten - Nooit tussen last en een ander vast voorwerp begeven - Gebruik van periodiek gekeurd hijsmaterieel - Aandacht bij stapeling van goederen 33: contact beweeglijke 42: klemming tussen cabine en muur Speciale aandacht tijdens het achteruitrijden met een vrachtwagen. Geluidsignaal bij achteruit rijden. - Vrachtwagens voorzien van dode-hoek-spiegel Optimaliseren van de coördinatie tussen kraanman en werfpersoneel - Minimumafstand van 80 cm te eerbiedigen.

11 2.1.2 Afbraak 11/32 Projectnummer: BE Rooien van beplantingen Nr. Activiteit Risico Evaluatie Voorgestelde preventiemaatregelen Vellen van bomen/ verwijderen stronken 23: val van - vallen van bomen - breken ketting of leng 32: contact met onbeweeglijke - beschadiging van bovengrondse nutsvoorzieningen 33: contact met beweeglijke - wegvliegen van houtspaanders 20 Laden van hout 23: val van - vallen van bomen - breken ketting of leng Zone afbakenen en signaleren - Windrichting en windkracht inschatten voor de valrichting - Voldoende verwijderen van ketting of leng wanneer deze opgespannen wordt. Goede ROPS / FOPS die de chauffeur afschermen. - Gekeurd hijsgereedschap Check op bovengrondse constructies, valrichting vastleggen - Liggingsplan van ondergrondse leidingen opvragen, en risicovolle leidingen (laten) verplaatsen / verwijderen. Gebruik van P.B.M. (bijkomend: helm, bril, gehoorsbescherming, handschoenen, beenbescherming) Gekeurd hijsmaterieel - Juiste hijsmethode en stapeling - Draaicirkel kraan buiten werkzone - Hijszone afbakenen - Signalisatie Op- en afbraakwerken 22 Afbraakwerken algemeen: - kleine kunstwerken - reflectorpalen - anti-parkeerpalen - betonnen grenspaal - afsluitingen - paal bushalte - infozuil 11: val van personen van op een hoger gelegen vlak tijdens: - betreden van de werf, - instappen van de machine - bedienen van de machine - Opgeleid personeel - Gebruik van instructiekaarten - Veilige toegangen tot de werf - Aanpassing van de machine zodat alle onderdelen kunnen bereikt en bediend worden - Openingen afdekken - Leuningen en hekken plaatsen - Goede verlichting

12 - telefooncel - zitbank - spiegel incl. paal 12/32 Projectnummer: BE verdieping - Niet op af te breken delen gaan staan 12. val van personen op de begane grond Regelmatig ruimen van de doorgangen en de werkplaats 21 : grondverzakking Instellen van een veiligheidszone rond de af te breken gedeelten 23 : val van bij de behandeling ervan - kabel en peer - kraan 24 : val van bij andere gelegenheden 31 : treden op - rondslingerend puin op de werf 32 : contact met onbeweeglijke - stoten tegen 33 : contact met beweeglijke - hamer, beitel, steentjes,... - ongecontroleerde eplosie - wegslingerende 40: klemming in een voorwerp of tussen - tussen onderdelen van een machine - tussen een machine en een vast voorwerp Degelijk bevestigen van de te behandelen - Regelmatige controle van de kabel en van de bevestiging van de peer aan de kabel - Stabiele, vlakke opstelling van de kraan - Controle of FOPS & ROPS in goede staat te zijn Regelmatig onderhoud van de machines - Wegnemen of signaleren van de bewuste - Regelmatig puin ruimen Dragen van een helm Dragen van individuele beschermingsmiddelen (bijkomend: bril, handschoenen,...) - Eplosieven laten plaatsen door bevoegde instantie - Opslag van de niet-gebruikte eplosieven in bunker Aanbrengen van een bescherming rond draaiende delen

13 13/32 Projectnummer: BE : inspanningen, verkeerde bewegingen of uitglijden zonder val tijdens behandelingen zonder drijfkracht - tijdens tillen van lasten - door stereotiepe houdingen Aangepaste werkmethoden en houdingen - Aangepaste ergonomische hulpmiddelen 60: blootstelling aan of contact met koude of warmte - bij doorbranden van metaal - doorgebrande metaaloppervlakken - geprojecteerde gensters 70: blootstelling aan of contact met de elektrische stroom - bij afbraak elektrische installaties 81: contact door inademing, door opneming of door opslorping van giftige stoffen - bij stofwolken 90: andere vormen - blootstelling aan lawaai - blootstelling aan trillingen - afvoer van afval Voldoende afstand houden t.o.v. de warme oppervlakten - Geen brandbare materialen in de nabije omgeving - Brandblustoestel ter plaatse - Aangepaste kleding en P.B.M. (zie KB ) Uitschakelen van de spanning in de af te breken gedeelten, vóór aanvang van de afbraakwerken - Lock-out procedure volgen Wegnemen van alle gevaarlijke producten vóór aanvang afbraak - Asbest-inventaris opvragen, indien geen beschikbaar => zelf opstellen - Bij aanwezigheid van gebonden asbest => werkplan opstellen. - Bij aanwezigheid van losse asbest => verwijdering door een hiervoor erkende onderneming Individuele gehoorbescherming, - Geluidswerende omkleding van de machine - Afbraakplan opmaken waarin de scheiding van het afval en de te schoren onderdelen duidelijk naar voor komen. - Attest bestemming gescheiden afval - Verifiëren inhoud oude tanks, gepast afvoeren. Voorafgaande reiniging, spoeling om de resterende gassen te verdrijven. Meeting uitvoeren om de effectieve gasconcentratie te bepalen (evalueren m.b.v. TLV of MAC waarden, zie ARAB en aanverwanten). Indien tanks gebruikt werden voor opslag van brandbare producenten, uitvoeren van E-meting voor betreden/afvoer. Dit alles vervatten in een procedure, vb betreden van enge ruimten. - Rookverbod

14 23 Insnijden van verhardingen 33: contact met beweeglijke - aanraking met bewegende delen - wegvliegen brokstukken schijf - wegvliegen stukken verharding 14/32 Projectnummer: BE Nodige afscherming van slijpschijf - Gepaste schijf voor verharding - Gebruik P.B.M. s (bijkomend veiligheidsbril) - Werkzone afbakenen, let op projectie van steentjes (beschadiging van auto s, ) - Let op eigen opstelling, meer bepaald, bescherm uw benen. 90: andere vormen - blootstelling aan lawaai 24 Wegschaven van verhardingen 33: contact met beweeglijke - aanraking met bewegende delen Gebruik P.B.M. s (bijkomend gehoorsbescherming) Nodige afscherming (CE) 32: contact met onbeweeglijke - botsing tussen machines en voertuigen - Werkzone afbakenen / signalisatie conform MB van Coördinatie tussen machinisten en andere werknemers 90: andere vormen - blootstelling aan lawaai Gebruik P.B.M. s (bijkomend gehoorsbescherming) 25 Verbrokkelen van verhardingen 33: contact met beweeglijke - aanraking met bewegende delen - wegvliegen brokstukken - wegvliegen stukken verharding Werkzone afbakenen / signalisatie conform MB van : andere vormen - blootstelling aan lawaai Gebruik P.B.M. s (bijkomend gehoorsbescherming) 26 Opbreken van: - funderingen en onderfunderingen - lijnvormige elementen 11: val van personen van op een hoger gelegen vlak tijdens - Opgeleid personeel - Gebruik van instructiekaarten - Veilige toegangen tot de werf

15 - kantopsluiting - (on)gewapende massieven - straatkolken - 15/32 Projectnummer: BE betreden van de werf, - instappen van de machine - bedienen van de machine - Aanpassing van de machine zodat alle onderdelen kunnen bereikt en bediend worden - Leuningen en hekken plaatsen - Goede verlichting 12. val van personen op de begane grond Regelmatig ruimen van de doorgangen en de werkplaats 21: grondverzakking Instellen van een veiligheidszone rond de af te breken gedeelten 24: val van bij andere gelegenheden 31: treden op - rondslingerend puin op de werf 32: contact met onbeweeglijke - stoten tegen - Gebruik van gekeurd hijsmateriaal - Regelmatig onderhoud van de machines - Controle of FOPS & ROPS in goede staat te zijn - Wegnemen of signaleren van de bewuste - Regelmatig puin ruimen Dragen van een helm 33: contact met beweeglijke - hamer, beitel, steentjes,... - wegslingerende Dragen van individuele beschermingsmiddelen (bril, handschoenen,...) 40: klemming in een voorwerp of tussen - tussen onderdelen van een machine - tussen een machine en een vast voorwerp 51: inspanningen, verkeerde bewegingen of - Aanbrengen van een bescherming rond draaiende delen - Voldoende ruimte tussen machine en doorgangen / constructies - Circulatiewegen voorzien - Aangepaste werkmethoden en houdingen - Aangepaste ergonomische hulpmiddelen

16 16/32 Projectnummer: BE uitglijden zonder val tijdens behandelingen zonder drijfkracht - tijdens tillen van lasten - door stereotiepe houdingen 90: andere vormen - blootstelling aan lawaai - blootstelling aan trillingen - afvoer van afval 27 Verplaatsing van rijdend materiaal 33: contact met beweeglijke - aanrijding met vrachtwagen - Individuele gehoorbescherming, - Geluidswerende omkleding van de machine - Attest bestemming afval Goede afspraken en onderlinge coördinatie tussen machinisten - Voldoende breedte - Circulatiewegen - Vrachtwagens dienen uitgerust te zijn met een dodehoekspiegel en een geluidssignaal bij het achteruitrijden.

17 17/32 Projectnummer: BE Opbreken of opvullen van buizen en kokers 28 Uitgraven van sleuf en terug opvullen 12: val van personen op de begane grond 21: grondverzakking - instorten sleuf - kantelen voertuig 33: contact met beweeglijke - botsing met machines - Beperkte lengte openleggen - Afdekken - Omheining, afbakening, signalisatie, leuningen, verlichting - Taludering - Vermijden / afstand houden verkeer, trillende machines, opslag van materiaal - Beschoeiing - Injectie bindmiddel in bodem - Zo vlug mogelijk dichten - Coördinatie tussen machinist en andere werknemers - Personen buiten werkzone machines 29 Opbreken van fundering, omhulling en aanvulling 12: val van personen op de begane grond - Openingen afdekken - Leuningen en hekkens plaatsen - Goede verlichting - Niet op af te breken delen gaan staan - Aangepaste afbraakmethode 33: contact met beweeglijke - Gebruik PBM s - Coördinatie tussen machinisten en andere werknemers 90: ander vormen - lawaai Gebruik P.B.M. s (bijkomend gehoorsbescherming)

18 2.1.3 Grondwerken 18/32 Projectnummer: BE Nr. Activiteit Risico Evaluatie Voorgestelde preventiemaatregelen Afgraving 21: grondverzakking - kantelen wegzakken 31 33: contact beweeglijke - stoten tegen de machine Aanleggen werfpiste (aanvullen, verdichten) Coördinatie tussen machinisten en andere werknemers - Afbakenen werkzone - Signalisatie 32 Grondwerk algemeen - uitgraven in talud - profileren van oppervlakken - aan oppervlakte verdichten - aanbrengen en spreiden - verdichten - 11: val personen van hoger vlak 12: val personen begane grond 21: grondverzakking - van het talud - kantelen wegzakken - Aanbrengen van toegangswegen met borstweringen - tijdens het verplaatsen langs de rand en op het talud - Verbod van opslag van materiaal en materieel op deze toegangswegen Voorzien van vrije doorgangswegen in geval van een modderig terrein d.m.v. hout, zand, beton, Doorgangsweg aanleggen in steenslag. - De af te graven hellingen moeten berekend en uitgetekend worden op de uitvoeringsplannen, beschoeien van te steile hellingen - Steeds voldoende uitgangen voorzien (ladders). - Aanleggen van werfpiste - Opslag materiaal op veilig afstand en verkeer op afstand houden 23: val bij behandeling - in geval de werknemers zich bevinden in de draaicirkel van de betrokken machines - Er mag niet gewerkt worden onder lasten in behandeling - Voldoende verwijderen bij hef- of graafwerkzaamheden in de sleuf 32: contact onbeweeglijke - - de betrokken arbeider kan opgesloten worden in kleine ruimten Voorzien van voldoende bewegingsvrijheid voor de werknemer 33: contact beweeglijke Instellen van een afgebakende werkzone voor de machine - Verbieden van alle werk rondom de machine

19 19/32 Projectnummer: BE stoten tegen de machine - Op afstand houden van verkeer, aanleggen van werfpiste om trillingen te vermijden - Coördinatie tussen de machinisten, evalueren of onderlinge radioverbinding noodzakelijk is 40: klemming - tijdens het gebruik van klein en groot materieel 51: inspanning, verkeerde beweging bij behandeling - tijdens het werken met de schop 70: blootstelling aan elektrische stroom - door het stoten tegen ondergrondse leidingen 81: giftige stoffen - door het afgraven van bezoedelde grond 32.1 Beschoeide sleuven 11: val personen van hoger vlak - val vanaf de rand van de beschoeiing - tijdens het in- en uitstappen van de sleuf 21: grondverzakking - door een gebrek van de stempels - kantelen wegzakken 34 Bemaling 12: val van personen op begane grond - struikelgevaar - Ter beschikking stellen van duidelijke gebruiksaanwijzing van de machine(s) - Toetsen van de operator naar zijn kennis van de gebruiksaanwijzing - Stabiel en horizontaal werkvlak - Machinaal verwijderen van klei- of leemgronden die verzadigd zijn van water Opvragen van de plannen en opsporen van de ondergrondse leidingen Opvragen resultaten bodemstaal - Onderzoek van de (chemische) kwaliteit van de grond indien vermoeden op verontreiniging ervan Sleuf over beperkte lengte openleggen en zo vlug mogelijk dichten - Voorzien van borstwering (min. 2 m hoog) en nodige signalisatie, indien bouwput of sleuf open blijft na het beëindigen van de werkdag. Enkel van toepassing indien de werf zelf niet is afgesloten. Bescherming van de beschoeiing tegen verzakkingen - Gebruik van degelijke ladders of trappen (minimaal 2) - Veilige toegang voorzien voor de bewoners. Naargelang de werken vorderen, zullen de wanden van de uitgegraven gedeelten door aan de aard van de grond en van het werk aangepaste steunen geschraagd worden. De ondersteuningswerken dienen door onderlegd personeel onder het toezicht van een verantwoordelijke aangestelde gedaan te worden. M.a.w. van zodra een werknemer bedolven kan worden door een grondverzakking (+/- 1,2 à 1,8m) dient een beschoeiing geïnstalleerd te worden, ongeacht of het om cohesieve of niet cohesieve grond gaat. - Signalisatie; - Ongehinderd opstellen;

20 20/32 Projectnummer: BE : grondverzakking - door onderloopsheid - zettingen Voorleggen rekennota 33: contact met beweeglijke - Afscherming pomp 90: andere - lozen van grondwater - Trachten het bemalingwater terug in de grond te laten indringen - Niet in DWA-riolering lozen 35 Geschikt maken van grond als ophopingmateriaal - Mengen van grond met bindmiddel - Mengen van verschillende grondsoorten 33: contact met beweeglijke - botsing tussen voertuigen, persoenen 81: contact met giftige stoffen - stofontwikkeling; - botsing tussen voertuigen, personen - FOPS, ROPS - Coördinatie tussen machinisten - Signalisatie - Gebruik PBM s - Bevochtigen - Beschermde cabines

21 2.1.4 Wegenis- en rioleringswerken 21/32 Projectnummer: BE Nr. Activiteit Risico Evaluatie Voorgestelde preventiemaatregelen Ondergrondse installaties 11: val personen van hoger vlak - val in de uitgegraven put of diepe sleuven 21: grondverzakking - afkalven van de uitgegraven put of sleuf Toegang tot en het verlaten van de sleuf met behulp van een ladder Adequate beschoeiing van de sleuf 44.4 Nutsleidingen: - Bewaring - Verleggen / terugplaatsen : 33: contact beweeglijke - gevaar van vallende voor de arbeiders in de bouwput Gebruik van gekeurd aanslagmaterieel - Gebruik van PBM s (o.a. helm) 60: warmte - koude - gevaar van eplosie bij het beschadigen van ondergrondse leiding, beschadiging van leiding - Opvragen van de plannen met ondergrondse leidingen - Detecteren en aanduiden van de ondergrondse ligging - Handmatig uitgraven in de nabije omgeving van kabels en leidingen - Op regelmatige afstand kabels en leidingen ondersteunen - Voorzien van stalen rijplaten boven specifieke nutsleidingen - Signalisatie 70: blootstelling aan elektrische stroom - bij het beschadigen van ondergrondse kabels 45 Uitgraven van sleuven 11: val personen van hoger vlak - val vanaf de rand - tijdens het in- en uitstappen van de sleuf - Opvragen van de plannen met ondergrondse leidingen - Detecteren en aanduiden van de ondergrondse ligging - Handmatig uitgraven in de nabije omgeving van kabels en leidingen - Op regelmatige afstand kabels en leidingen - Signalisatie Sleuf over beperkte lengte openleggen en zo vlug mogelijk dichten - Voorzien van borstwering (min. 2 m hoog) en nodige signalisatie, indien bouwput of sleuf open blijft na het beëindigen van de werkdag. Enkel van toepassing indien de werf zelf niet is afgesloten. Bescherming van de beschoeiing tegen verzakkingen - Gebruik van degelijke ladders of trappen (minimaal 2) - Veilige toegang voorzien voor de bewoners.

22 22/32 Projectnummer: BE : grondverzakking - door een gebrek van de stempels - kantelen wegzakken Naargelang de werken vorderen, zullen de wanden van de uitgegraven gedeelten door aan de aard van de grond en van het werk aangepaste steunen geschraagd worden. De ondersteuningswerken dienen door onderlegd personeel onder het toezicht van een verantwoordelijke aangestelde gedaan te worden. M.a.w. van zodra een werknemer bedolven kan worden door een grondverzakking (+/- 1,2 à 1,8m) dient een beschoeiing geïnstalleerd te worden, ongeacht of het om cohesieve of niet cohesieve grond gaat 70: blootstelling aan elektrische stroom - door contact met ondergrondse leidingen Opvragen van de plannen en / of opsporen van de ondergrondse leidingen 46 Plaatsen van riolering en inspectieputten 33: contact beweeglijke - bij het doorzagen van leidingen - Het dragen van de P.B.M., zoals veiligheidsbril 42: klemming - tussen leidingen - tussen leiding en sleuf - coördinatie tussen machinist en andere werknemers; - gekeurd hijstoebehoren; - aangepaste werkmethode bij manipulatie buizen in sleuf; - afstand houden bij manipulaties met graafmachine. Opstellen buiten de werkzone 46.1 Betreden van bestaande riolering (DWA & gemengd) 11: val van personen van hoger vlak - Maak gebruik van een aangepaste ladder en / of driepikkel voor het afzakken in de riolering - Personeel dient de nodige specifieke opleidingen genoten te hebben 81: blootstelling aan giftige stoffen - bij afdalen in riolering - Personeel dient de nodige specifieke opleidingen genoten te hebben - Het betreft hier een enge ruimte, steeds met twee uitvoeren / betreden, de een moet de ander kunnen evacueren in geval van nood, zonder zelf geïntoiceerd te geraken. - De nodige metingen uitvoeren alvorens te betreden (O2, H2S) 47 Bemaling 12: val van personen op begane grond - struikelgevaar 21: grondverzakking - door onderloopsheid - zettingen - Signalisatie; - Ongehinderd opstellen; Voorleggen rekennota

23 23/32 Projectnummer: BE : contact met beweeglijke Afscherming pomp 90: andere - lozen van grondwater 48 Aansluitingen op de riolering 12: val van personen op begane grond 49 Aanleg wegenis 21: grondverzakking - van sleuf 33: contact met beweeglijke 70: blootstelling aan elektrische stroom - bij gebruik van generator 49.1 Nivelleren - profileren 33: contact beweeglijke - contact met de nivelleuse - contact met de pneumatische verdichter 49.2 Aanbrengen fundering (koffer) 23: val bij behandeling - val van materiaal van de vrachtwagen - Trachten het bemalingswater terug in de grond te laten indringen - Niet in DWA-riolering lozen - Sleuf niet onnodig lang laten openliggen - Afdoende signaleren (minimaal signalisatiegaas) - aanleg werfpiste; - breedte doorgang; - veiligheidsafstand van putten; - beschoeiing van openingen; - taludering; - opslag materiaal op veiligheidsafstand; - zo vlug mogelijk dichten; - beperkt aantal tegelijk uitgraven; - opening afdekken of omheinen signalisatie en snelheidsbeperking; - voldoende zichtbaarheid; - Gebruik van P.B.M. bij boren van aansluitopening Bij werken een beperkte ruimte of in natte omgeving dient een veiligheidstransformator gebruikt te worden. - Geen werkzaamheden uitvoeren in de gevarenzone - Een duidelijke signalering van de gevarenzone - Dragen van PBM s (o.a. helm) - Afstand houden t.o.v. de machine (meer dan 0,8 m)

24 24/32 Projectnummer: BE : contact beweeglijke - contact met bak van de kraan of bulldozer - Geen werkzaamheden uitvoeren in de gevarenzone - Een duidelijke signalering van de gevarenzone 49.3 Aanbrengen boordstenen 23: val bij behandeling - val van een boordsteen op de arbeider 33: contact beweeglijke - bij het doorslijpen of zagen 51: inspanning, verkeerde beweging bij behandeling - bij het verplaatsen van de boordstenen 90: andere vormen - lawaai bij het slijpen 49.4 Aanbrengen slibvangers, kolken 23: val bij behandeling - val van een slibvanger op de arbeider 49.5 Aanbrengen oppervlaktelaag 51: inspanning, verkeerde beweging bij behandeling - bij het verplaatsen van de slibvangers Klinkers / kasseien 23: val bij behandeling - tijdens het afnemen van de paletten met tuintegels / klinkers - Verboden te werken onder lasten - Dragen van PBM s (o.a. bril, gehoorsbescherming) Gebruik van hulpstukken (klem) - Steeds met een hefwerktuig verplaatsen - Dragen van gehoorbescherming Verboden te werken onder lasten Gebruik van hulpstukken (klem) - Steeds met een hefwerktuig verplaatsen Gebruik van gekeurd aanslagmateriaal

25 25/32 Projectnummer: BE : contact beweeglijke - door het wegspringen van deeltjes steen bij het slijpen Dragen van PBM s (o.a. bril en handschoenen) 33: contact beweeglijke - aanrijding van de arbeider door de nivelleuse Geen werkzaamheden uitvoeren in de gevarenzone - Een duidelijke signalering van de gevarenzone 42: klemming - klemming tussen dal en dalschaar 51: inspanning, verkeerde beweging bij behandeling - bij het (ver)plaatsen van de tuintegels / klinkers (rugklachten) beton 33: contact beweeglijke - contact machine - arbeider 81: giftige stoffen - additieven aan beton of bindingsvertragers KWS (asfalt) 33: contact beweeglijke - contact machine - arbeider 60: warmte - koude - contact met asfalt Regelmatig van houding veranderen, knielappen gebruiken - Aangepaste hulpmiddelen voorzien voor transport - Geen werkzaamheden uitvoeren in de gevarenzone - Een duidelijke signalering van de gevarenzone Steeds de aanwijzingen van de fabrikant volgen en de nodige instructies geven m.b.t. het gebruik van deze stoffen. - Als de gebruiksaanwijzing P.B.M. voorschijven, deze op de werf ter beschikking stellen en doen gebruiken. Dragen van PBM s (o.a. bril en handschoenen) Dragen van PBM s (o.a veilgiheidsschoenen) 81: giftige stoffen Dragen van PBM s (handschoenen, bril,...) - Rekening houden met de windrichting

26 26/32 Projectnummer: BE inademen van de wasems 49.7 Wegmarkering 81: giftige stoffen - opname via huid en ademhaling - Dragen van PBM s (handschoenen, bril,...) - Rekening houden met de windrichting - Instructies volgens veiligheidsfiche volgen - V&G in overweging houden bij keuze van type wegmarkering 50 Tuin + beplanting 60: warmte - koude - gevaar van eplosie bij het beschadigen van ondergrondse leiding 70: blootstelling aan elektrische stroom - bij het beschadigen van ondergrondse kabels 50.1 Machinaal nivelleren, spitten 33: contact beweeglijke - aanrijding van de arbeider 70: blootstelling aan elektrische stroom - bij het beschadigen van ondergrondse kabels Opvragen van de plannen met ondergrondse leidingen - Detecteren en aanduiden van de ondergrondse ligging - Opvragen van de plannen met ondergrondse leidingen - Detecteren en aanduiden van de ondergrondse ligging Geen werkzaamheden uitvoeren in de gevarenzone - Een duidelijke signalering van de gevarenzone Indien grond over grotere diepte wordt geroerd (>20 cm): - Opvragen van de plannen met ondergrondse leidingen - Detecteren en aanduiden van de ondergrondse ligging 50.2 Verwerken van - fotofarmaceutische producten - bodemverbeteringsmiddelen - meststoffen - compost 33: contact beweeglijke - aanrijding van de arbeider door de nivelleuse - Geen werkzaamheden uitvoeren in de gevarenzone - Een duidelijke signalering van de gevarenzone 81: giftige stoffen - Trachten te voorkomen - Enkel recipiënten gebruiken met de juiste etikettering - Aanwijzingen van de producent volgen (gebruiksaanwijzing, P.B.M. s) - Personeel instrueren 50.3 zaaien 12: val personen begane grond Onmiddellijk opruimen en afvoeren van alle puin en hindernissen

27 27/32 Projectnummer: BE tijdens verplaatsing op modderig of hinderlijk terrein 33: contact beweeglijke - aanrijding van de arbeider - Geen werkzaamheden uitvoeren in de gevarenzone - Een duidelijke signalering van de gevarenzone 51: inspanning, verkeerde beweging bij behandeling - bij het spitten - rugklachten (werken t.h.v. grondoppervlak) 50.4 verdichten met rol 51: inspanning, verkeerde beweging bij behandeling - tijdens het trekken aan de bedieningshandvatten en het gebruik op een helling - Gebruik maken van ergonomische hulpmiddelen, machinaal - Gebruik maken van knielappen (aangepaste houding) Gebruik maken van ergonomische hulpmiddelen, machinaal

28 2.1.5 Werken aan waterlopen 28/32 Projectnummer: BE Nr. Activiteit Risico Evaluatie Voorgestelde preventiemaatregelen ++ + Algemeen Val van, materialen Gebruik van gekeurd hijsmaterieel Dragen van PBM (helm, veiligheidsschoenen) Verdrinking Gebruik van PBM overeenkomstig KB van 07/08/1995 Zwembrevet blootgestelde Letsels aan de ledematen Afschermen van draaiende delen Minimum veiligheidsafstand (0,80 m) respecteren Geen loshangende kledij Dragen van PBM (veiligheidsschoenen, veiligheidshandschoenen) Inspanningsletsels/Lichamelijke letsels Ergonomische werkhouding en juiste tiltechniek (bij manueel hanteren van lasten ma. 25 kg/persoon) Rustpauze inlassen Beurtrol bij belastende werken Blootstelling aan trillingen Rustpauze inlassen Beurtrol toepassen Beschermingswerken en ontslibben en Kantelen van machines Stabiel opstellen van machines dempen van grachten en realisatie buffervoorzieningen Aanbrengen van: Machine uitgerust met ROPS (= rolling over protection system) Rekening houden met minder stabiele bermen langsheen de waterlopen, eventueel rijplaten aanvoeren om machines te kunnen positioneren en zo het draagvlak te vergroten.

29 29/32 Projectnummer: BE vierkante houten palen - steenstorting met ruime breuksteen Inspanningsletsels/Lichamelijke letsels Ergonomische werkhouding en juist tiltechniek (bij maneel hanteren van lasten ma. 25 kg/persoon) - schanskorven Rustpauze inlassen Beurtrol bij belastende werken Contact met bewe- Projectie in werkzone vermijden door oordeelkundig opstellen werktuigen gende delen Contact met geprojecteerde deeltjes Afscherming voor bestuurder / bediener / derden voorzien Gebruik van gekeurd, niet gemodificeerd materieel Dragen van PBM (veiligheidsschoenen, veiligheidsbril, beenbescherming, veiligheidshandschoenen) Val van personen Dragen van de nodige PBM Contact met verontreiniging (bodem/water/slib) schadelijke stoffen Letsels aan de ledematen Val van, materialen Beschadigen nutsleidingen (ondergronds/bovengronds) Aanwezigheid van reddingsmateriaal levenslijn, reddingsboei Zwembrevet blootgestelde Toezien op vereiste inentingen van de werknemers (o.a. hepatitis A en ) Hygiëne in acht nemen Dragen van PBM (beschermende kledij, veiligheidshandschoenen, veiligheidslaarzen) Zorg steeds voor een goede communicatie met de machinist Vermijd zo veel als mogelijk direct contact met zware elementen Gebruik van gekeurd hijsmaterieel Dragen van PBM (helm, veiligheidsschoenen, - laarzen) Navraag en controle bij de wegbeheerderd omtrent aanwezige nutsmaatschappijen Opvragen en bestuderen van plannen van nutsleidingen/afstandsbepaling tussen de diverse kabels, buizen en leidingen Voorafgaandelijk sonderen

30 30/32 Projectnummer: BE Impact van de werkzone bepalen ten opzichte van de aanwezige kabels, buizen en leidingen Zonodig technische bijstand vragen aan de nutsmaatschappijen Kabels, buizen en leidingen steeds voldoende afschermen en stutten Gewijzigde liggingen bestaande toestand of as-built steeds inmeten en melden aan de maatschappijen en wegbeheerders Blootstelling aan lawaai Pompen en stroomgroepen in goede staat van onderhoud Geluidswerende omkasting Dragen van PBM (gehoorbescherming)

31 2.2 Sleutelvragen 31/32 Projectnummer: BE Mens Worden er bijzondere gezondheidseisen gesteld? Worden er bijzondere opleidingsniveaus of ervaringen geëist? Wat is de compleiteit van het werk? Is de werkdruk niet te hoog? Worden de basisprincipes van ergonomie toegepast? Moeten er bijzondere hygiënevoorschriften nageleefd worden? In welke weersomstandigheden uit te voeren? Wat is de zichtbaarheid? Zijn er communicatiemogelijkheden? Is er mogelijkheid tot verblinding? Uitrusting Kan men zich snijden? Kan men een stoot krijgen? Kan men ergens tussen geklemd of geplet geraken? Kan de uitrusting omvallen / kantelen / instorten? Kan er iets loskomen / breken / wegvliegen? Kan men zich verbranden? Kan men in contact komen met onder spanning staande delen? Kunnen zich dampen-, gassen of stof ontwikkelen? Kan men door de uitrusting fysisch overbelast worden? Is er lawaaihinder? Kunnen trillingen schade veroorzaken? Kan er iets vallen / afvallen? Kan men ergens afvallen? Kan er iets branden / verhitten / ontploffen? Omgeving Kan men vallen / struikelen / uitglijden op de werkpost of op weg naar de werkpost? Is er rekening gehouden met de geografische bodemgesteldheid? Kan men naar beneden vallen? Kunnen er / materialen naar beneden vallen? Is er kans op brand of eplosie? Is er instortings- / bedelvingsgevaar? Is er rekening gehouden met de waterhuishouding? Is er verdrinkingsgevaar?

32 Kan men met gevaarlijke producten in contact komen? 32/32 Projectnummer: BE Zijn er beperkingen i.v.m. het gebruik van bepaalde zones voor materiaalopslag? Kan men in contact komen met bodem-, of waterverontreiniging? Kan men zich verbranden? Zijn er beperkingen i.v.m. de toegang tot de bouwplaats? Is er gevaar vanwege eterne activiteiten / transport. Kan men in contact komen met straling? Product Kan men zich snijden? Kan men ergens tussen geklemd geraken? Kan er iets omvallen / kantelen? Kan men bedolven geraken? Kan het materiaal breken? Worden er springstoffen gebruikt? Kan men zich verbranden? Is er gevaar voor brand of eplosie? Is het gebruikt product gevaarlijk voor de gezondheid? Kan men zich verbranden? Kan men fysisch overbelast worden? Organisatie Zijn er risico s voor derden, die tegelijkertijd aanwezig zijn. Zijn er risico s voor derden, die achtereenvolgens aanwezig zijn. Hebben de betrokken aannemers een goede reputatie m.b.t. veiligheid, ed? Is de E.H.B.O. eenduidig georganiseerd? Is de brandpreventie- en evacuatie eenduidig georganiseerd? Hebben de betrokken aannemers een zorgsysteem m.b.t. veiligheid, ed?