DRAGERSCHAP OF INFECTIE? Contactpersoon Telefoon Dr. Wouter Dhaeze

Transcriptie

1 Contactpersoon Telefoon Dr. Wouter Dhaeze Ons kenmerk Uw kenmerk Datum MDRO WZC Informatie en adviezen omtrent multidrugresistente organismen Geachte directie, In april 2012 ontving u van het Agentschap Zorg en Gezondheid een omzendbrief met informatie en een interimrichtlijn rond carbapenemaseproducerende enterobacteriën (CPE). Naast deze CPE worden zorgvoorzieningen steeds meer geconfronteerd met nog andere multidrugresistente organismen (MDRO). MDRO vormen zoals u weet een probleem voor de volksgezondheid omdat de resistentiemechanismen makkelijk overdraagbaar zijn onder verschillende soorten kiemen, de gepaard gaande infecties veel moeilijker tot niet behandelbaar zijn en we geconfronteerd worden met langdurig dragerschap. Met deze brief willen we de omzendbrief CPE van 2012 actualiseren en, in afwachting van de nieuwe richtlijn van de Hoge Gezondheidsraad, voorlopige adviezen over MDRO aanreiken aan alle Coördinerend en Raadgevend Artsen (CRA) en directies van de woonzorgcentra. DRAGERSCHAP OF INFECTIE? Bij dragerschap heeft de persoon de bacterie in of op het lichaam zonder daardoor ziek te zijn of symptomen te hebben. Bij infectie heeft de persoon wel symptomen. In woonzorgcentra gaat het vaak om asymptomatisch dragerschap, gezien het in oorsprong om bacteriën gaat die ons lichaam sowieso bevolken en waarbij het leven van de kiem en het functioneren van ons lichaam mekaar niet in gedrang

2 2/7 brengen. Dat neemt niet weg dat de bacteriën wel, onder andere via verzorging, overgedragen kunnen worden op anderen en bij multipathologie en sterk verzwakking voor infectie kunnen zorgen. OVERDRACHT VAN MDRO De handen van het personeel spelen een cruciale rol in de overdracht. Handhygiëne blijft daarom een hoeksteen in het bestrijden van de overdracht van MDRO. Ook de omgeving of gecontamineerd materiaal kan een mogelijke besmettingsbron zijn. MAATREGELEN TE NEMEN IN DE WOONZORGCENTRA Rationale MDRO zijn vooral problematisch in acute ziekenhuizen omwille van het uitgebreid antibioticagebruik, gevoelige patiëntenpopulatie, invasieve ingrepen, multiple orgaanlijden In woonzorgcentra is het risiconiveau lager (minder antibioticagebruik, geen invasieve ingrepen ). Het gaat hier dan ook meestal over dragerschap (vaak asymptomatisch dragerschap in de darm). Wel is het zo dat dragers van MDRO niet gedekoloniseerd kunnen worden (behalve MRSA). Dragerschap kan maanden aanhouden. Strikte isolatie van MDRO dragers in het woonzorgcentrum is dus, zowel vanuit wetenschappelijk als vanuit menselijk / ethisch standpunt, niet aangewezen. MDRO dragerschap mag ook niet als parameter gelden tot weigering van opname van (nieuwe) bewoners. Maatregelen 1. Strikte toepassing van de algemene voorzorgsmaatregelen door alle personeelsleden, bezoekende artsen / paramedici en vrijwilligers (zie bijlage 1). 2. Systematische screening van bewoners is niet zinvol, de algemene voorzorgsmaatregelen respecteren t.o.v. elke bewoner des te meer. 3. CRA en huisarts a. volg de laboratoriumresultaten van klinische stalen, inclusief alle gevallen van multiresistente bacteriën in het woonzorgcentrum centraal op. Een uitbraak kan u onder andere vermoeden wanneer een toename van MDRO gezien wordt via de klinische stalen in het woonzorgcentrum. Bij verdenking van een uitbraak, neemt u contact op met het team infectieziektebestrijding van het Agentschap Zorg en Gezondheid in uw provincie (contactgegevens zie bijlage 2);

3 3/7 b. informeer de bewoner en eventuele contactpersonen over de te nemen maatregelen en de reden dat deze genomen moeten worden; c. pas in uw instelling een restrictief antibioticabeleid toe. 4. Neem bij MDRO-positieve bewoners aanvullende voorzorgsmaatregelen, bovenop de algemene voorzorgsmaatregelen, zoals omschreven in het transferdocument (zie bijlage Transferdocument ). Verwittig alle zorgverleners bij een MDRO-positieve bewoner. Vermeld dit in het zorg- en begeleidingsplan. 5. Het is aanbevolen de MDRO-positieve bewoner te verzorgen in een eenpersoonskamer met eigen sanitair en toilet. Indien de bewoner op de eigen kamer niet over een persoonlijke douche beschikt, en dus aangewezen is op het gebruik van een gemeenschappelijke douche of bad, moet de bewoner als laatste in deze planning opgenomen worden. Daarna worden de nodige reinigings- en ontsmettingsmaatregelen genomen. 6. Vraag de bewoner om na toiletgebruik, voor het eten, bij het verlaten van de kamer (sociale indicaties) de handen te wassen. Voorzie voor deze bewoner in de sanitaire ruimte vloeibare zeep en wegwerphanddoekjes. Vraag de bewoner het toilet door te spoelen met gesloten deksel. Was de handen van een bedlegerige bewoner of een bewoner met dementie na toiletgebruik, voor het eten, bij het verlaten van de kamer (sociale indicaties). Gebruik eventueel vochtige doekjes. Materiaal zoals bedpannen en urinalen zijn bewonergebonden. Dek de gebruikte bedpan / urinaal af als u hiermee door de gang moet lopen alvorens de bedpanspoeler te bereiken. Volg de procedure van de bedpanspoelers en controleer nadien ook of het materiaal visueel proper is. Respecteer het onderhoud en de validatie van de bedpanspoeler. 7. Dagelijks reinigen en ontsmetten van de kamer / omgeving. Betrokken kamer als laatste in de poetsplanning opnemen. Heb extra aandacht aan het toilet, sanitair en high-touch oppervlakken (oppervlakken die frequent worden aangeraakt zoals deurklink, schakelaars, oproepbel, nachtkastje, tafelblad...). 8. Indien de MDRO-positieve bewoner naar een ziekenhuis of een andere zorgvoorziening gaat: a. breng vooraf de instelling telefonisch op de hoogte; b. vul het transferdocument (zie bijlage Transferdocument ) in en geef dit mee met de nodige andere documenten; c. verwittig de ambulancedienst over de te nemen maatregelen (zie bijlage Transportdocument ).

4 4/7 9. Instrueer bezoekers / vrijwilligers om handhygiëne toe te passen bij het verlaten van de kamer van de MDRO-positieve bewoner. Licht de bezoeker in geen gebruik te maken van het toilet of sanitair van de bewoner. Indien u nog vragen heeft, kan u ons steeds contacteren (contactgegevens zie bijlage 2) Vriendelijke groeten, Dirk Wildemeersch Afdelingshoofd Preventie BIJLAGEN:

5 5/7 Bijlage 1: Algemene voorzorgsmaatregelen De algemene voorzorgsmaatregelen hebben als doel de overdracht en de verspreiding van micro-organismen te voorkomen. Deze maatregelen dienen genomen te worden door elk personeelslid bij elke bewoner. Het toepassen van deze maatregelen vermindert het risico op overdracht van ziektekiemen tussen de bewoners enerzijds en beschermt ook het personeelslid zich op deze manier tegen de kiemen van de bewoner anderzijds. De algemene voorzorgsmaatregelen kunnen als volgt samengevat worden: Handhygiëne is cruciaal! Basisvoorwaarden voor een correcte handhygiëne: Geen juwelen ter hoogte van de handen en de polsen / onderarmen geen (trouw)ringen, armbanden of polsuurwerken Kortgeknipte en zuivere nagels geen nagellak, lange nagels of kunstnagels Wondjes afdekken met ondoordringbaar verband Korte mouwen Indicaties voor handontsmetting: Voor ieder zorgcontact met een bewoner Na ieder zorgcontact met een bewoner Voor een zuivere of invasieve handeling Na blootstelling aan lichaamsvochten of slijmvliezen na een handeling met risico op blootstelling aan lichaamsvochten of slijmvliezen, die normaal met handschoenen uitgevoerd worden. Was en ontsmet de handen bij accidentele blootstelling aan lichaamsvochten of slijmvliezen Na contact met de directe omgeving van de bewoner of met gebruikt materiaal Indicaties voor handen wassen Sociale indicaties: Bij de aanvang en op het einde van de dienst Vóór de maaltijd Na toiletgebruik Na hoesten, niezen of snuiten Bij zichtbaar bevuilde handen

6 6/7 Indicaties voor handen wassen én daarna ontsmetten Na accidenteel contact met lichaamsvochten, bloed of slijmvliezen Bij contact met bewoner met diarree of met zijn omgeving (handeling wordt normaal met handschoenen uitgevoerd) Na het uittrekken van de handschoenen bij een bewoner met Clostridium difficile Indicaties niet-steriele handschoenen Bij potentiële blootstelling aan bloed, lichaamsvochten, secreties of excreties, slijmvliezen, nietintacte huid en voorwerpen bevuild met deze vochten. Na het uittrekken van de handschoenen steeds de handen ontsmetten. Dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen (masker, beschermingsbril, schort of overschort) Bij werkzaamheden met blootstellingsrisico aan spatten van lichaamsvochten

7 7/7 Bijlage 2: Contactgegevens infectieziektebestrijding en vaccinatie Agentschap Zorg en Gezondheid Centrale dienst Dr. Ruud Mak Koning Albert II-laan 35 bus 33, 1030 Brussel Tel Fax Provinciale diensten Antwerpen Dr. Wim Flipse Anna Bijnsgebouw, Lange Kievitstraat bus 31, 2018 Antwerpen Tel Fax Limburg Dr. Annemie Forier Hendrik van Veldekegebouw, Koningin Astridlaan 50 bus 7, 3500 Hasselt Tel Fax Oost-Vlaanderen Dr. Naïma Hammami Virginie Lovelinggebouw, Koningin Maria Hendrikaplein 70 bus 55, 9000 Gent Tel Fax Vlaams-Brabant Dr. Wouter Dhaeze Dirk Boutsgebouw, Diestsepoort 6 bus 52, 3000 Leuven Tel Fax wouter.dhaeze@zorg-en-gezondheid.be West-Vlaanderen Dr. Valeska Laisnez Jacob van Maerlantgebouw, Koning Albert I-laan 1-2 bus 53, 8200 Brugge Tel Fax valeska.laisnez@zorg-en-gezondheid.be