Versie Bron: Ton van Oss Piet Boer Loon op Zand

Transcriptie

1 Versie 3.97 Bron: Ton van Oss Piet Boer Loon op Zand Aangepast naar versie 3.97 Jolanda Haex Wout de Vries Deurne

2 Wat is IrfanView? IrfanView is in eerste instantie een graphics viewer. Dit betekent dat dit programma afbeeldingen in de ruimste zin van het woord kan lezen en tonen op het scherm. Daarnaast zijn er zoveel extra s aan toegevoegd dat het zowel voor de professioneel als voor de hobbyist een zeer aantrekkelijk programma is, waarin vele mogelijkheden aanwezig zijn om afbeeldingen te manipuleren. Bovendien kan dit programma met een zeer groot aantal bestandsformaten overweg, veel meer dan in de meeste overeenkomstige programma s mogelijk is. IrfanView is freeware. Dit houdt in dat het programma door iedereen zonder kosten gebruikt mag worden mits het niet voor commerciële doeleinden wordt aangewend. IrfanView is een actueel fotoviewprogramma geschikt voor Windows 9x/ME/2000/XP Beperkte opsomming van mogelijkheden Het maken van een diashow, ook als zelfstandige show die op een andere computer kan draaien. Plakken en knippen van selecties. Overzicht in miniatuurweergave. Foto s bewerken zoals; lichter of donkerder maken, kleuren verbeteren, rode ogen verwijderen en nog veel meer. Foto s binnenhalen met een scanner. Foto s printen. Formaat van een foto wijzigen en voorzien van een rand of speciaal effect. Het maken van een panorama van opvolgende foto s. Sommige woorden of uitdrukkingen in de menu s zijn (deels) in het engels of moeizaam vertaald. Om verwarring te voorkomen laten we dit zo. Op de volgende twee pagina s staan de mogelijkheden die in de menu s kunnen worden opgeroepen.

3 Bestand Openen Heropenen Openen met externe bewerker Open bestand in HEX viewer Open ASCII bestand Miniaturen Diavoorstelling Groepsconversie / Hernoemen Bestandsnaam wijzigen Bestand verplaatsen Bestand kopiëren Bestand verwijderen Opslaan Opslaan als Afdrukken Selecteer scanner bron Scan/Groepsscannen Copy shop Recent gebruikte mappen [menu] Afsluiten Bewerken Ongedaan maken Maak aangepaste selectie Tekst toevoegen aan selectie Knippen - selectie Knippen - behoud selectie Selectie uitsnijden Kopiëren Plakken Verwijderen (leeg scherm) Klembord wissen Opties Informatie Nieuwe (lege) afbeelding Maak panorama afbeelding Linksom roteren Rechtsom roteren Aangepast roteren Verticaal omklappen Horizontaal omklappen Grootte wijzigen Canvas grootte Kleurdiepte vergroten Kleurdiepte verkleinen Converteer naar grijswaardes Negatief Eigenschappen Taal wijzigen Bestandsassociaties instellen Start multimedia afspeler Stop animatie Alle afbeeldingframes uitpakken Afbeelding via versturen JPG lossless bewerkingen Schermopname Sorteer bestanden in map [menu] Als bureaublad achtergrond instellen [menu] Minimaliseren Altijd op de voorgrond Weergave Afbeelding Kleuren aanpassen Verscherpen Rode ogen reductie (selectie) Effecten [menu] Verwissel kleuren [menu] Palet [menu] Toon/verberg statusbalk Toon/verberg werkbalk Toon/verberg menubalk Toon/verberg titelbalk Volledig scherm Weergave opties [menu] Volgend bestand in map Vorig bestand in map Eerste bestand in map Laatst bestand in map Willekeurig bestand in map Vernieuwen Start/stop automatische weergave Inzoomen Uitzoomen Zoom vastzetten Originele grootte Toon in HEX weergave Meerdere pagina afbeeldingen [menu] Help IrfanView help Vaak gestelde vragen (FAQ) Sneltoetsen

4 Geïnstalleerde plugins Bedankt Credits Registratie Gebruiksovereenkomst Over IrfanView Afbeelding/Effecten Effectenkiezer 3D knop Vervaag Reliëf Olieverf Randfilter Mediaanfilter Explosie Pixel filter Adobe 8BF filters Filter factory Filters unlimited Afbeelding/Verwissel kleuren RGB RBG RGB BGR RGB BRG RGB GRB RGB GBR Afbeelding/Palet Palet bewerken Palet exporteren Palet importeren Opties/Sorteer bestanden in map Op naam Op naam op datum Op grootte Op extensie Op naam Op naam Op datum Op grootte Op extensie Ongesorteerd (oplopend) (oplopend, XP-stijl) (oplopend) (oplopend) (oplopend) (aflopend) (aflopend, XP-stijl) (aflopend) (aflopend) (aflopend) Opties/Als bureaublad achtergrond instellen Gecentreerd Naast elkaar Spreiden Vorige achtergrond Weergave/Weergave opties Venster aanpassen aan afbeelding Afbeelding aanpassen aan venster Alleen te grote afbeelding aanpassen aan venster Afbeelding aanpassen aan bureaublad Alleen te grote afbeelding aanpassen aan bureaublad Afbeelding aanpassen aan bureaublad breedte Afbeelding aanpassen aan bureaublad hoogte Niets aanpassen Weergave/Meerdere pagina afbeeldingen Maak meerdere pagina JPM Mak meerdere pagina LDF Maak meerdere pagina TIF Meerder pagina TIF bewerken Voeg huidige afbeelding toe aan TIF Volgende pagina Vorige pagina Eerste pagina Laatste pagina Open paginanummer Alle pagina s afdrukken Alle pagina s uitpakken als BPM s Start animatie Stop animatie Opties/Eigenschappen In dit menu zijn 11 tabbladen met de instellingsmogelijkheden van dit programma. Deze worden verderop toegelicht.

5 Installatie van IrfanView versie 3.97 ( voor Windows 95, 98, Millennium en XP ) Op de CD staan in de map IrfanView 3.97 de volgende bestanden: iview397, irfanview_plugins397 en de mappen Documenten en Taalmodules. De installatie van het programma. Indien de cd-rom niet vanzelf start, gaat men eerst naar de verkenner toe: Onder Windows 98: Dubbelklik op het pictogram Deze computer op het bureaublad. Lees verder onder Vervolgens:. Onder Windows XP: - Start - Alle programma s - Bureauaccessoires - Verkenner Hier gaat men naar de cd toe door op Deze computer te klikken. Vervolgens: Hier krijgt men een overzicht van de computer waar ook de cd-romspeler bijstaat, bijvoorbeeld aangeduid met (D:). Als de cd-rom in de speler zit, ziet men de naam voor de letteraanduiding staan, bijvoorbeeld: Seniorweb (D:). Door hier op te klikken verschijnt er aan de rechterkant van het scherm de inhoud van de cd-rom. Dubbelklik nu op het mapje van IrfanView 3.97 om het te openen. Hier bevindt zich het bestand iview397. Door hier op te dubbelklikken wordt het installatieprogramma gestart. Start de cd automatisch op dan komt men meteen terecht bij de map van IrfanView en kan men de inhoud opvragen door erop te dubbelklikken. Hier bevindt zich het bestand iview397. Door hier op te dubbelklikken wordt het installatieprogramma gestart. Er verschijnt een scherm Welcome to IrfanView Setup Vul het scherm in als voorbeeld (LET OP: waar staat D:\Program Files\Irfanview kan het ook zijn C:\Program Files\Irfanview. Dit is afhankelijk van op welke schijf Windows geïnstalleerd is). Noteer welke schijf hier wordt aangegeven (c: of d:) Klik vervolgens op de knop Volgende.

6 Er verschijnt een scherm What`s new in this version? Klik vervolgens op de knop Volgende. Er verschijnt een scherm Associate with IrfanView Dat wil zeggen, welk soort bestanden kan IrfanView verwerken. Zet hier alleen bij BMP/DIP (Windows bitmap, gebruikt door PAINT) en JPG/JPEG/JPE (JPEG formaat, gebruikt door digitale camera s) een vinkje in het vakje. Klik vervolgens op de knop Volgende Dan verschijnt het scherm Ready to install Op dit scherm doen we niets. Klik vervolgens op de knop Volgende Nu verschijnt het scherm Installation succesfull! Klik vervolgens op de knop Done Het basis programma is nu geïnstalleerd, op het bureaublad staat het logo van IrfanView en in de programmakeuze menu (Start/Programma s) staat eveneens IrfanView.

7 Installatie van de Plugins Ga weer naar de inhoud van de cd-rom (zie Installatie van het programma) en dubbelklik op irfanview_plugins_397. Er verschijnt nu een scherm WinRAR self extracting archive Destination folder geeft aan waar de plugins geïnstalleerd worden. Dit MOET dus dezelfde schijf (c: of d: ) zijn als waar IrfanView is geïnstalleerd (zie aantekening op blz. 4) Pas het eventueel aan. Klik vervolgens op de knop Volgende De plugins zijn nu geïnstalleerd. Installatie van de Nederlandse taalmodule. Om de Nederlandse taalmodule te installeren moet gebruik worden gemaakt van de Windows verkenner. Klik op Start Klik op Programma s Klik op Windows verkenner Klik in het linkerscherm van Windows verkenner op Cd-Romtation (D:), deze staat haast onder aan het scherm (LET OP: letter en naam kunnen afwijken). Op het rechterscherm van de verkenner ziet men de bestanden die op de CD staan. Dubbelklik de map Taalmodules. Klik met de rechter muisknop op het bestand Nederlands3.dll, er verschijnt een rolmenu (het zogenaamde Snelmenu). Klik nu met de linker muisknop op kopiëren (let op, niet op kopiëren naar). Vervolgens gaat men in het linkerscherm van de verkenner naar de map Program files. Door op het plusteken (+) te klikken wat voor de map staat wordt deze geopend. Oftewel het plusteken (+) verandert in een minteken (-) en de onderliggende mappen worden zichtbaar. Vervolgens zoekt men de map van IrfanView op en klikt men weer op het plusteken (+) wat voor deze map staat om de drie onderliggende mappen tevoorschijn te halen, namelijk de mappen HTML, Languages (talen) en Plugins Klik met de rechter muisknop op Languages zodat er weer een rolmenu verschijnt en klik op Plakken. Het bestand Nederlands3.dll is toegevoegd aan de map Languages. Sluit de Windows verkenner af, de installatie is voltooid.

8 Activeren van de Nederlandse taalmodule Figuur a Open IrfanView door op het bureaublad op het IrfanView logo te klikken. Op de menubalk bovenin het scherm van IrfanView (fig. a) staan de volgende menupunten: File-EditImage-Options-View-Help Klik vervolgens op Options. Klik nu in het geopende rolmenu op Change Language. Figuur b Klikt nu in het scherm wat nu geopend is op Nederlands3.. en klik op de knop Ok. Op de balk boven in het scherm (figuur a) staan nu de volgende menupunten: Bestand-Bewerken-AfbeeldingOpties-Weergave-Help (Fig a, maar met Nederlandse menubalk) Afhankelijk van welke versie van IrfanView is geïnstalleerd zijn de helpbestanden tot op heden nog steeds in het Engels of Duits, daar is niets aan te wijzigen. Als de Duitse taal wordt geïnstalleerd zal meteen een Duitstalig hulpbestand worden geladen.

9 Venster van IrfanView Figuur 1 Werkblad Titelbalk Menubalk Toolbalk Statusbalk met gegevens van de foto welke op het scherm wordt getoond Details van de Toolbalk Figuur 2 Over IrfanView Eigenschappen Huidige map index Volgende/Vorige pagina Vorige/Volgende bestand In/Uit zoomen Informatie van de getoonde afbeelding Ongedaan maken Plakken Kopiëren Knippen Verwijderen Afdrukken Opslaan als Miniatuur weergave Dia voorstelling Openen Er kunnen knoppen onzichtbaar zijn maar hierover later meer (zie figuur 11).

10 Basisinstellingen van de viewer Opties/Eigenschappen Om IrfanView naar wens te laten werken moeten éérst de eigenschappen worden ingesteld. Klik op Opties en daarna op Eigenschappen. Er opent zich een menu met elf tabbladen waarin men door het blank laten of aan te vinken diverse mogelijkheden kan instellen. Voor beginners is het raadzaam om de schermen overeenkomstig de voorbeelden in te stellen. Figuur 3 Het tabblad JPG/PCD/GIF instellen zoals figuur 3 laat zien. Bij meer ervaring met dit programma kan met andere instellingen worden geëxperimenteerd. Het is raadzaam om voorlopig te beginnen met de instellingen van dit voorbeeld. Figuur 4 Het tabblad Extensies (figuur 4) bepaalt welke bestandsformaten kunnen worden gekoppeld aan IrfanView. Bij de installatie hebben we hier al aangegeven dat we Irfanview alleen willen gebruiken bij bestanden met de extensie BMP/DIP en JPG/JPE/JPEG (zie blz. 5). Door op de knop Alles selecteren te klikken worden alle gangbare bestandsformaten gekoppeld. Indien later blijkt dat u bepaalde bestandsformaten liever met een nader programma gebruikt, kan door klikken op het betreffende vakje het vinkje verwijderd worden.

11 Figuur 5 Op het tabblad Bestandsoperaties (figuur 5) kunnen de standaardmappen worden vastgelegd waarin de bestanden moeten komen staan die gekopiërd respectievelijk verplaatst worden. De vakjes die staan aangevinkt zijn bevestigingen. Dit wil zeggen dat als het vakje staat aangevinkt, bij het kopiëren, verplaatsen of verwijderen eerst een bevestiging van deze handeling wordt gevraagd. Figuur 6 Het tabblad Bekijken (figuur 6) heeft alles te maken met het presenteren van de afbeelding op het scherm. Vul de vakjes hetzelfde in zoals op dit voorbeeld. Later kan dan nog geëxperimenteerd worden met andere instellingen. De gammacorrectie heeft te maken met het gebruikte beeldscherm. Een veilige instelling is De zoomtab op 10% zetten is een redelijke stap bij het in- en uitzoomen. Aanpassen aan venster (alleen grote afbeeldingen) staat als aangeraden aangegeven. Dit is ook de beste instelling omdat dan grote foto s helemaal zichtbaar zijn en kleine foto s niet te veel worden vergroot waardoor de scherpte verloren kan gaan. Bij de Vensterkleur hoofdvenster staat de knop Kies. Door hier op te klikken wordt een kleurenkeuzescherm geopend waarmee de achtergrond van het werkblad kan worden ingesteld, zoals in dit voorbeeld zwart.

12 Figuur 7 Het tabblad Video/geluid (figuur 7) bevat de instellingen voor het afdraaien van videobestanden. Dit zijn bestanden met de extensie AVI of MOV. Laat de instellingen staan zoals ze in dit voorbeeld.,de tekst bij de instellingen spreekt voor zich. In het onderste gedeelte van het scherm staan instellingen voor als er gebruik wordt gemaakt van het programma Apple Quick Time. Dit is ook een presentatie programma maar het is niet op alle computers geïnstalleerd. Figuur 8 Het tabblad Taal (figuur 8) is bij de installatie van IrfanView al ter sprake gekomen. In dit scherm kan de taal -module worden ingesteld zodat de menuteksten in de geïnstalleerde taal worden weergegeven. Alleen de help bestanden blijven in de Engelse taal. Voor diegenen die liever de helpteksten in de Duitse taal wil lezen is de mogelijkheid aanwezig om de Duitse taal te installeren waarbij een Duitstalig helpbestand aanwezig is.

13 Figuur 9 Op het tabblad Overige 1 (figuur 9) staan diverse instellingsmogelijkheden waarvan de tekst voor zich zelf spreekt. Het is raadzaam om voorlopig te beginnen met de instellingen van dit voorbeeld. Figuur 10 Op het tabblad Overige 2 (figuur 10) staan diverse instellingsmogelijkheden waarvan de tekst voor zich zelf spreekt. Het is raadzaam om voorlopig te beginnen met de instellingen van dit voorbeeld. Als gebruik wordt gemaakt van een ander presentatie- of bewerkingsprogramma kan de keuze worden ingesteld met de knop Bladeren. In het venster Openen kan dan dit programma worden opgeroepen. De knop Wis wist de RGM (een lijst van mappen die recentelijk zijn gebruikt). Deze lijst wordt getoond in het menu Bestand met de tekst recent gebruikte mappen (RGM) De knop Maak plaatst een snelkoppeling op het bureaublad. In de meeste gevallen is dit niet meer nodig omdat bij de installatie de snelkoppeling al is geïnstalleerd.

14 Figuur 11 Op het tabblad Overige 3 (figuur 11) wordt het lettertype ingesteld. Dit blijft voor de meeste computers op ANSI lettertype staan. De Lettertypekleur en de Achtergrond kleur kan op zwart en wit blijven staan. Voor tekst in de afbeelding kan te allen tijde een andere instelling worden gemaakt in het desbetreffende onderdeel van IrfanView. In het vak Toon/Verberg kan bepaald worden welke knoppen op de Toolbalk worden getoond. Het is aan te raden voorlopig alle knoppen aan te vinken. Knoppen die niet worden gebruikt kunnen later altijd nog uitgezet worden. Figuur 12 Het tabblad Plugins (figuur 12) blijft zo staan als in het voorbeeld. Wat plugins zijn en hoe die te gebruiken zal verderop worden behandeld.

15 Figuur 13 Het tabblad Volledig scherm (figuur 13) bevat instellingen voor de diavoorstelling en hoe afbeeldingen in het venster getoond worden. Laat om te beginnen ook deze instellingen staan als in het voorbeeld.

16 Orde in de chaos Om met IrfanView, maar ook met elk ander fotobewerkingsprogramma, overzichtelijk te werken is het van belang dat de foto s en afbeeldingen in vooraf bepaalde mappen worden ondergebracht en dus niet over de gehele harde schijf staan verspreid. Windows XP heeft hiervoor al een map Mijn Afbeeldingen in de map Mijn documenten. (Deze heeft als voordeel dat het een zogenaamde systeemmap is en andere programma s deze map als standaard hebben ingesteld voor hun bestanden). Figuur 14 laat een voorbeeld van een mogelijke indeling zien. Figuur 14 Onder Mijn afbeeldingen kunnen diverse submappen worden gemaakt en vervolgens onder de submappen kunnen weer diverse sub submappen worden aangemaakt. De indeling kan voor iedereen anders zijn maar uitgaan van één hoofdmap en onderverdeeld in submappen. Geef duidelijke niet te lange namen aan de mappen. De naam van een map is altijd te wijzigen door met de rechtermuisknop op de betreffende map te klikken en vervolgens in het rolmenu de optie Naam wijzigen aan te klikken en de nieuwe naam in te typen. Het maken van de mappen kan het eenvoudigste in de verkenner plaatsvinden. Open de verkenner en ga naar de map Mijn Afbeeldingen in de map Mijn documenten. Klik op Bestand (links boven op de menubalk) en ga naar Nieuw. Kies de optie Map (op het rechterscherm van de verkenner komt een map met de naam Nieuwe map). Typ de naam in (b.v. Fotos). De nieuwe map is nu gemaakt. Voor het maken van de submappen plaatst men de cursor op Fotos of Mijn afbeeldingen en herhaal de procedure als hiervoor omschreven. Snelkoppeling maken De gebruiker die ook de foto s, afbeeldingen of mappen vanaf het bureaublad wil bereiken kan de volgende procedure uitvoeren. Open de verkenner en klik met de rechtermuisknop op de Fotos of Mijn afbeeldingen. Klik vervolgens in dit rolmenu op Kopiëren naar en dan op Bureaublad (snelkoppeling maken). Sluit de verkenner af zodat het bureaublad weer op het scherm staat. Op het bureaublad staat een pictogram met de tekst snelkoppeling naar Fotos. De lange naam kan eenvoudig teruggebracht worden naar Fotos door met de rechter muisknop op het pictogram te klikken en vervolgens op Naam wijzigen. Typ vervolgens de nieuwe naam in.

17 De Viewer Open IrfanView door op het bureaublad het pictogram van IrfanView aan te klikken en het hoofdscherm opent zich en is gereed om een foto of afbeelding te openen. Het rolmenu Bestand Figuur 15 Openen In de menubalk klik op Bestand en klik vervolgens op Openen. Figuur 16 In het scherm wat nu geopend staat moet in de regel Zoeken in: de map opgezocht waarin de foto staat die geladen moet worden. (Hierbij blijkt het voordeel, zoals hiervoor beschreven, van één hoofdmap waarin alle foto s zijn opgeslagen). Zoek nu de directory (map) FotoMap en klik één maal op een fotobestand. Als het vakje Voorbeeld tonen staat aangevinkt zal de foto in miniatuur links op het scherm worden getoond, indien dit niet de gewenste foto is klik dan op een ander fotobestand. Als de juiste foto is gevonden klik dan op Openen en de foto staat nu in het werkblad van IrfanView. Sluit de geopende foto af door op de menubalk Bewerken te klikken en vervolgens op Verwijderen (leeg scherm)

18 Heropenen Deze functie kan worden toegepast als een foto is bewerkt bijvoorbeeld met tekst of met kleur bewerken en nog niet is opgeslagen. Als de resultaten niet naar wens zijn dan kan de originele foto worden teruggehaald op het scherm. Openen met externe bewerker Als naast IrfanView nog een fotobewerker is geïnstalleerd kan met deze opdracht de fotobewerker worden geopend met daarin de foto zoals die in IrfanView op het scherm staat. Als de foto is bewerkt en opgeslagen kan de fotobewerker worden afgesloten en staat de bewerkte foto na Heropenen in IrfanView. De externe fotobewerker moet gespecificeerd staan in Opties Eigenschappen - Overige 2 zoals reeds besproken op pagina 12 figuur 10. Openen als HEX en Openen als ASCII Deze functies worden niet besproken omdat deze een dusdanige kennis vereisen van beeldopslag dat ze voor de gemiddelde gebruiker niet van toepassing zijn. Miniaturen Figuur 17 Met deze functie wordt een nieuw venster IrfanView Thumbnails (figuur 17) geopend. Dit is een soort verkenner waarin links de mappenweergave getoond wordt en rechts de inhoud van de links gekozen map. Ook hier is bovenaan weer een menubalk met. Bestand Opties Weergave Stop - Afsluiten (Afsluiten spreekt voor zich. De opdracht Stop stopt de invoer van miniaturen, deze opdracht heeft weinig zin en zal dan ook zelden worden gebruikt). Bestand wordt gebruikt om geselecteerde bestanden te manipuleren. Hierover later meer. Eerst zal het menu Opties worden besproken omdat daarmee de instellingen worden gemaakt voor de miniatuurweergave. Klik op Opties en vervolgens op Miniaturen opties instellen waardoor het scherm van figuur 18 (blz. 18) zichtbaar wordt.

19 Figuur 18 Verwijder voorlopig het vinkje voor Gebruik resample, de overige instellingen maken overeenkomstig het voorbeeld van figuur 18. Wat de RGM s zijn is al besproken op pagina 12 naast figuur 10. Zet wel een vinkje in Overige: Toon standaard mappen. Hierdoor worden de mappen zoals Mijn documenten en Mijn Afbeeldingen in het linkerdeel (mappenvenster) getoond. In menu Opties Huidig grote en positie opslaan worden de instellingen vastgelegd totdat weer wijzigingen in de opties worden gemaakt. In menu Opties Sorteer miniaturen kan worden bepaald hoe de miniaturen worden gesorteerd of niet worden gesorteerd. Met menu Opties Alles selecteren worden de rechts getoonde afbeeldingen allemaal geselecteerd en kunnen er diverse opdrachten worden uitgevoerd welke staan in menu Bestand. Om meerdere maar niet alle afbeeldingen te selecteren wordt de Ctrl knop tijdens het aanklikken van de gewenste afbeeldingen ingedrukt gehouden.

20 De volgende opdrachten staan in het scherm IrfanView Thumbnails onder het menu Bestand, zie figuur 17. Geselecteerde bestanden verplaatsen en Geselecteerde bestanden kopiëren Figuur 19 Als de opdracht kopieer of verplaats wordt gegeven opent zich een scherm zoals in figuur 19 staat afgebeeld. In dit scherm kunnen 10 mappen worden geselecteerd d.m.v. Bladeren. Indien nu foto s worden verplaatst of gekopieerd selecteert men links welke map actief is en klik t men vervolgens op de overeenkomstige knop onder aan het scherm. Dit kun je gebruiken om veel bestanden in een keer te verplaatsen of te kopiëren. Geselecteerde bestanden verwijderen Deze opdracht verplaatst de bestanden naar de prullenbak. Start een diavoorstelling starten met de geselecteerde miniaturen Met deze opdracht kan een diapresentatie worden gegeven van de geselecteerde miniatuurweergaven. Het instellen van de tijd dat iedere dia zichtbaar is komt later aan de orde omdat er ook direct in IrfanView een diapresentator aanwezig is. Start groepsconversie met de geselecteerde miniaturen Met deze opdracht kunnen bestandsformaten worden omgezet zoals bijvoorbeeld bestanden van het BMP-formaat naar het JPG-formaat en nog vele andere formaten. Verder kan met deze opdracht bestandsnamen worden omgezet zoals bijvoorbeeld foto s van een digitale camera met een nietszeggende nummering naar een nummering Vakantie###.jpg waarvoor de kruisjes (#) staan voor de nummers van 001 t/m 999. Het instellen en de mogelijkheden van het conversieprogramma zal verderop worden besproken omdat deze conversie een onderdeel is van het hoofdprogramma IrfanView.

21 JPG Lossless bewerkingen Transformatie Figuur 20 Hier wordt een nieuw venster geopend waarin foto s die gekanteld zijn, zogenaamde portretopname, als landschapopname in de juiste stand kunnen worden gezet (Lossless = zonder aan kwaliteit in te boeten). Dit is vooral belangrijk bij diapresentaties. Daarnaast zijn nog meer kantelingen mogelijk voor bijvoorbeeld truc fotobewerking. De volgende bewerkingen zijn in dit onderdeel aanwezig. Vertical flip is verticaal omklappen. Horizontal flip is horizontal omklappen. Rotate clockwise 90 degrees is 90 graden draaien met de klok mee. Rotate clockwise 180 degrees is 180 graden draaien met de klok mee. Rotate clockwise 270 degrees is 270 graden draaien met de klok mee. Auto rotate (according EXIF orientation) is draaien volgens de info in de afbeelding, meegegeven door de camera. De vakjes om aan te vinken zijn voor de volgende opdrachten: Optimize JPG file = Optimaliseer de bewerkte JPG afbeelding. Apply original EXIF date/time to new file = datum/tijd van de opname bij nieuwe afbeelding voegen. (EXIF is informatie die door de camera aan het fotobestand wordt toegevoegd op het moment dat de foto gemaakt is zoals datum, tijd, cameratype, sluitertijd, wel of geen flits, enzovoorts) Keep current file date/time = Opslaan met de oorspronkelijke datum en tijd Maak een overzichtsblad van de geselecteerde miniaturen Een overzichtsblad (contact sheet) is een blad waarop de miniatuurafbeeldingen staan afgebeeld en waarop informatie kan worden opgenomen zoals bijvoorbeeld onderwerp en gegevens van de plaats waar de negatieven of dia s zijn opgeslagen. De contact sheet kan dan als afbeelding worden opgeslagen of uitgeprint. Om een contact sheet te maken worden eerst de miniaturen geselecteerd die op de sheet moeten worden afgebeeld. Vervolgens gaat men naar Bestand en klik op Maak een overzichtsblad van de geselecteerde miniaturen, het instelscherm (figuur 21) wordt geopend.

22 Figuur 21 In dit scherm kunnen de afmetingen van de afbeeldingen en het aantal worden ingesteld. Hierbij moet rekening worden gehouden dat als 30 afbeeldingen zijn geselecteerd er op het blad, zoals in dit voorbeeld er toch maar 5x5=25 dia s worden afgebeeld op een blad. De achtergrondkleur kan als de sheet moet worden geprint het beste wit zijn maar wordt de sheet als bestand gebruikt op de computer mag elke kleur worden gebruikt. Een neutrale kleur als lichtgrijs is aan te bevelen. De overige instellingen spreken voor zich, ook hier geldt dat experimenteren de beste leermeester is. Als de instellingen naar wens zijn kan de sheet gemaakt worden door op de knop Maak te klikken. Het aanmaken van de sheet zal enige tijd duren maar als de sheet gereed is verschijnt deze op het hoofdscherm van IrfanView en moet dan worden opgeslagen. Klik in het hoofdscherm van IrfanView op Bestand en vervolgens op Opslaan als. Kies de map waarin de sheet moet worden opgeslagen en geef een duidelijke naam aan de sheet zoals bijvoorbeeld Sh_vakantie.jpg dus alle sheets laten beginnen met Sh_ wat het terugvinden zal vereenvoudigen. Het kan ook door een map (sheets) te maken onder FotoMap of iedere sheet op te slaan in de map waar ook de afbeeldingen, die op de sheet staan, zijn opgeslagen. Sla de geselecteerde miniaturen als een afbeelding op Om een afbeelding van de miniaturen te maken worden eerst de miniaturen geselecteerd die op het blad moeten worden afgebeeld vervolgens gaat men naar Bestand en klik op Sla de geselecteerde miniaturen als een afbeelding op. Het scherm Opslaan als opent zich. Kies de map waarin de sheet moet worden opgeslagen en geef een duidelijke naam aan de afbeelding en klik op Opslaan. Onder de knop Opties in dit scherm zijn nog meerdere instellingen aanwezig onder andere het opslaan in grijstinten. Op deze instellingen wordt later meer ingegaan. Er moet rekening mee worden gehouden dat als in het scherm IrfanView Thumbnails zich maar twee miniaturen naast elkaar bevinden er op afbeelding ook maar twee naast elkaar staan en als het bijvoorbeeld 40 miniaturen betreft ontstaat er een langgerekt blad wat zich niet makkelijk laat lezen.

23 Sla de geselecteerde miniaturen als aparte afbeeldingen op Met deze opdracht krijgen de gemaakte miniatuurafbeeldingen van de originele afbeelding in de naam de toevoeging _t dus Eifeltoren.jpg wordt Eifeltoren_t.jpg. Dit onderdeel zal weinig worden gebruikt, al is het voor te stellen dat deze kleine afbeeldingen worden meegestuurd in een bericht. Maken van deze miniatuurbestanden. Selecteer de miniaturen, klik op Bestand, klik vervolgens op Sla de geselecteerde miniaturen als aparte afbeeldingen op. Selecteer de map waarin de losse afbeeldingen moeten komen en klik op Ok. Sla de geselecteerde miniaturen als een HTML bestand op HTML (HyperText Markup Language) bestanden worden gebruikt door de Internet Explorer (internet verkenner). Doordat IrfanView de afbeeldingen naar HTML kan omzetten kunnen deze bestanden worden gelezen in de internet verkenner maar zijn ze ook geschikt om een website te maken. In feite worden de bestanden niet omgezet maar worden extra HTML bestanden aangemaakt met de zelfde naam als de afbeelding waarin de afbeelding wordt verbonden met het HTML bestand. Bovendien maakt IrfanView een miniatuurbestand (thumbnail) aan en de koppeling van de onderlinge bestanden zodat bij presentatie in de internet verkenner met de opdracht Next en Prev vooruit- en teruggebladerd kan worden tussen de afbeeldingen. Met de opdracht Thumbnail wordt een overzicht blad getoond met de thumbnails. Omdat de HTML bestanden gekoppeld zijn kan door het aanklikken van thumbnail de afbeelding worden geopend. Om deze opdracht uit te voeren selecteert men de miniaturen die van moeten worden omgezet naar een HTML conversie, vervolgens klik Bestand en klik daarna op Sla de geselecteerde miniaturen als een HTML bestand op. Figuur 22 Het scherm HTML bestand aanmaken verschijnt. Daar moet de naam van het HTML bestand worden ingevuld. Let op ook de extensie HTML achter de naam en de bestemmingsmap waarin het bestand moet worden opgeslagen. Ook moet de naam worden opgegeven die boven aan de pagina komt te staan, het aantal kolommen van de thumbnails wordt bepaald door het thumbnailscherm naar links te slepen zodat 8 thumbnails naast elkaar zichtbaar zijn. De overige vakjes worden afgevinkt zoals in het voorbeeld van figuur 22. Vervolgens klikken op de knop Exporteren en de HTML conversie is klaar. Om het resultaat te bekijken, open de verkenner, zoek het bestand op waaronder het is opgeslagen en dubbelklik op dit bestand. Dit zal de Internet Explorer openen en de afbeeldingen tonen.

24 Geselecteerde bestanden als losse afbeeldingen afdrukken Bij deze opdracht wordt iedere afbeelding op origineel formaat op een blad afgedrukt. Als er 20 afbeeldingen worden geselecteerd betekent dit 20 pagina s afdrukken. Verstuur de geselecteerde bestanden per via Deze toepassing kan beter niet gebruikt worden omdat dit in Outlook Express veel eenvoudiger is. Openen met externe bewerker Als naast IrfanView nog een fotobewerker is geïnstalleerd, kan met deze opdracht de fotobewerker worden geopend met daarin de foto zoals die in IrfanView op het scherm staat. Als de foto is bewerkt en opgeslagen kan de fotobewerker worden afgesloten en staat de bewerkte foto na Vernieuwen in het IrfanView thumbnail scherm. De externe fotobewerker moet gespecificeerd staan in Opties Eigenschappen Overige 2 zoals reeds besproken op pagina 10 figuur 12. Een groot deel van deze opdrachten in het scherm van IrfanView thumbnails kan ook opgeroepen worden door met de rechtermuisknop in het miniaturenscherm te klikken. Einde onderdeel Miniatuurweergave Bestand (pagina 20 t/m 24)

25 Diavoorstelling ( in het venster IrfanView onder Bestand) Met de opdracht Bestand Diavoorstelling kunnen diverse instellingen worden gemaakt om een vlotte diapresentatie te produceren. De op pagina 20 in miniatuur weergave omschreven methode is beperkt. Dit onderdeel van IrfanView geeft wat meer mogelijkheden waaronder het opslaan als een zelfstandige presentatie en het branden op een CD mits het brandprogramma NERO is geïnstalleerd. Met de opdracht Bestand Diavoorstelling wordt een venster geopend zoals afgebeeld. Figuur 23 Om een diashow samen te stellen moet ten eerste foto s worden geladen, door in het veld Zoeken in de map te zoeken waarin foto s zijn opgeslagen. Afhankelijk van het Windows besturingssysteem van de computer zijn dan in het venster rechtsboven de bestandsnamen of afbeeldingen te zien. Als de bestandsnamen in beeld komen kan door te dubbelklikken op de bestandsnaam de afbeelding geselecteerd worden en worden geplaatst onder Diavoorstellingbestanden:. De foto verschijnt ook linksonder op het scherm mits het vakje voorbeeld is aangevinkt. Als alle foto s in een map in de diashow moeten worden opgenomen klik dan op de knop Alles toev. om de foto s te kopiëren naar het vak Diavoorstellingbestanden:. Als het vakje Include subdirectories staat aangevinkt zullen ook de foto s die in de onderliggende directories, dus de submappen, staan ook worden geladen in het vak Diavoorstellingbestanden:. De volgorde van de dia s in de presentatie kan gewijzigd worden door een bestand in het linkerscherm te selecteren en met de knoppen Omhoog en Omlaag te verplaatsen.

26 De knoppen Verwijderen en Alles verw. spreken voor zich. Om de diashow te starten moet een van de volgende opties ingesteld worden in het vak Volgende dia 1. Automatisch na het aantal seconden dat het beeld blijft staan op het scherm. 2. Automatisch na muis-/toetsenbordinvoer, dit is spatiebalk of muisklik. 3. Willekeurig na het aantal seconden dat het beeld blijft staan op het scherm, de beelden komen in willekeurige volgorde op het scherm. 4. Willekeurig na muis-/toetsenbordinvoer dit is spatiebalk of muisklik. En in het vak Diavoorstelling opties:. 1. Herhaal diavoorstelling (oneindige lus) Als dit vakje is aangevinkt zal als alle dia s zijn vertoond de presentatie weer opnieuw bij de eerste dia beginnen. 2. Ondruk fouten tijdens het afspelen Dit vakje aangevinkt laten staan. 3. Herhaal MP3 dit is voor de achtergrond muziek (MP3 is een muziekbestand) 4. Verberg muisaanwijzer spreekt voor zich. 5. Geen afb herhalen alle afbeeldingen worden maar 1 keer getoond Onder de knop Geavanceerde opties staan de instellingsmogelijkheden aangaande het sorteren. Als een presentatie wordt gemaakt met een bepaalde volgorde, is het raadzaam om in de Geavanceerde opties de optie Ongesorteerd in te schakelen. De overige opties wijzen voor zich en behoeven geen toelichting. Als alle opties zijn ingesteld en de dia s zijn geladen kan de presentatie gestart worden met het klikken op de knop Afspelen. Stoppen kan altijd met de ESC knop op het toetsenbord of door het klikken met de muis. Als laatste staat in het scherm Diavoorstelling nog een aantal opties in het vak Laad/bewaar diavoorstelling met de volgende opdrachten. 1. Laad bestandnamen uit TXT bestand 2. Bewaar bestandnamen in TXT bestand 3. Opslaan als EXE / SCR bestand 4. CD Branden Voor de duidelijkheid zal eerst Bewaar bestandnamen in TXT bestand worden besproken. Deze opdracht houdt in dat er een kopiebestand wordt gemaakt van de dianamen die staan vermeld in de lijst Diavoorstellingbestanden:. Voor het maken van een TXT bestand klik op Bewaar bestandnamen in TXT bestand. Er verschijnt een scherm met de naam Opslaan als. In het vak Bestandsnaam moet een naam worden ingevuld, bijvoorbeeld Vakantie 2001, vervolgens klikken op Opslaan. Op het schermgedeelte in het midden waar de mappen en bestanden staan kan men zien of de ingetypte naam nog niet bestaat. Om te zien hoe deze functie werkt klik op Alles verw. Het vak met de namen van de dia s Diavoorstellingbestanden: is nu leeg.

27 Klik op Laad bestandnamen uit TXT bestand waardoor een scherm opent met de naam Openen. Klik op het bestand Vakantie 2001.txt en vervolgens op Openen waarna de serie dia s weer met naam staan in het vak Diavoorstellingsbestanden:. Opslaan als EXE / SCR bestand Als de diashow wordt opgeslagen als een EXE bestand kan dit bestand in principe op elke computer afgespeeld worden als een zelfstandig programma zonder dat IrfanView of een ander gelijksoortig programma is geïnstalleerd. Als de diashow wordt opgeslagen als een SCR bestand kan dit bestand worden geïnstalleerd als een screensaver. Dit is een bestand wat als schermbeveiliger na de ingestelde tijd op het scherm verschijnt. De instellingen die voor Opslaan als EXE / SCR bestand nodig zijn staan in het scherm Diavoorstelling opslaan als EXE / SCR (figuur 24) Figuur 24 Maak EXE file De opdrachten op dit scherm spreken voor zich, er moet aangegeven worden waar het bestand wordt opgeslagen en de naam voor dit bestand. Er moet wel rekening mee worden gehouden dat dit bestand groot tot zeer groot kan zijn. Het moet daarom op de harde schijf blijven staan of op een CD worden opgeslagen. Maak SCR bestand Op het scherm figuur 24 moeten de volgende instellingen worden aangeklikt : Maak SCR bestand en In volledig scherm mode afspelen of In venster mode afspelen Als In venster mode afspelen wordt gekozen moet ook de scherminstelling worden ingegeven. De meeste schermen staan op 800 x 600 maar ook de volgende afmetingen zijn mogelijk: 640 x x 768 en 1152 x 864. Het eenvoudigste is instellen op In volledig scherm mode afspelen. Deze instelling voldoet meestal het beste. Voor de instelling Resultaat in bestemmingmap opslaan zal doorgaans de keuze zijn C:\Windows\System omdat daar de SCR bestanden staan opgeslagen. Voor de instelling Resultaat bestandsnaam wordt een naam gegeven die gemakkelijk is terug te vinden zoals bijvoorbeeld Mijn Dia.scr of als meerdere bestanden worden gemaakt Mijn Dia 01.scr en vervolgens Mijn Dia 02.scr enzovoorts.

28 Als alle instellingen goed staan klikt men op Maak. Als het aanmaken voltooid is komt er een melding dat de aanmaak gelukt is.

29 Het SCR bestand toepassen. Om de schermbeveiliging effectief te maken klikt men met de rechtermuisknop op een leeg gedeelte van het bureaublad en klik vervolgens in het rolmenu met de linkermuisknop op Eigenschappen. Het EIgenschappen voor Beeldscherm is nu geopend. Klik op het tabblad Schermbeveiliging. Als dit geselecteerd is klik dan op het driehoekje wat aan de rechterzijde staat van het menuvak onder de tekst Schermbeveiliging. In het rolmenu wat nu open is zoekt men de naam op van de diashow, zoals die is opgeslagen bij de opdracht Maken van het SCR bestand, en klik daar op. Klik vervolgens op de knop Voorbeeld. Als alles goed is uitgevoerd verschijnen de dia s op het scherm. Indien men deze diashow als screensaver wil gebruiken klik dan op Toepassen en daarna op OK, de wachttijd voordat de screensaver in werking treed kan worden ingesteld bij Wacht aantal minuten. Groepsconversie/Hernoemen Waarschuwing Als met de faciliteiten van dit onderdeel van IrfanView wordt geëxperimenteerd is het raadzaam om de afbeeldingen respectievelijk foto s waarmee wordt gewerkt een kopie van de bestanden in een andere map op te slaan zodat, als het fout gaat, de goede afbeeldingen nog aanwezig zijn. Met Bestand en vervolgens Groepsconversie/Hernoemen wordt een scherm geopend zoals in figuur 25 Dit onderdeel van IrfanView is zeer uitgebreid en vraagt veel aandacht. Maak een extra submap onder FotoMap of Mijn afbeeldingen met bijvoorbeeld de naam Werkmap, deze map kan dan gebruikt worden als tijdelijke opslag voor geconverteerde of hernoemde bestanden. Zoals de opdrachtnaam al laat zien betreft het hier het converteren en/of hernoemen van een groep bestanden waarvan de extensie bijvoorbeeld BMP wordt omgezet naar de extensie JPG. en/of de bestandnaam veranderd wordt. Om het verschil tussen b.v. BMP en JPG populair te verklaren, moet het gezien worden als een verhaal in het Engels dat wordt vertaald in het Nederlands met als gevolg dat het verhaal van betekenis hetzelfde is gebleven alleen diegene die het leest moet wel die taal kunnen lezen. Klik op Bestand en in het rolmenu Groepsconversie/hernoemen waardoor het scherm van figuur 25 open gaat. Hierin kunnen bestandsformaten en/of -namen worden geconverteerd naar een ander bestandsformaat en/of -naam.

30 Figuur 25 Bij Zoeken in staat de map waaruit de foto komt en daaronder de foto s die in deze map staan. Plaats nu de bestanden die geconverteerd worden in het linkerscherm Bronbestanden door te dubbelklikken op het bestand of gebruik te maken van de knop Alles toev. Het vakje Inclusief Submappen en Gebruik geavanceerde opties mogen niet aangevinkt staan, dus blanco laten. Het vakje Voorbeeld mag altijd aangevinkt blijven. De knop Gebruik deze map als bestemming is duidelijk. Denk er wel aan dat dan het risico bestaat dat de bestanden die niet van naam veranderen, de oude overschrijven. Het is dus beter een andere map als doelmap aan te geven in Doelmap. Conversie Klik in het Uitvoeren als: venster op de keuze Groepsconversie. Kiezen van het Uitvoer formaat: door het rolmenu te openen kan het uitvoerformaat gewijzigd worden van bijvoorbeeld een JPG JPEG format naar een BMP-Windows Bitmap Voor Doelmap bladeren naar de map waarin de geconverteerde bestanden worden opgeslagen. Dit kan het beste naar een andere map dan de map waarin de oorspronkelijke foto s staan, bijvoorbeeld de map Werkmap. Het voordeel is dat de originele bestanden niet worden overschreven en de geconverteerde bestanden in een aparte map staan en dus gemakkelijk terug te vinden zijn. Als alles goed staat ingesteld klik op de knop Start. Dit is de bovenste knop in het scherm Bronbestanden. Er verschijnt nu een scherm waarin de voortgang van de conversie zichtbaar is en een melding van eventuele fouten. Als het converteren gereed is het scherm Sluiten. Groepsconversie/hernoemen weer openen. Ga naar het bestandenscherm rechtsboven en zoek de map waarin de geconverteerde bestanden met de nieuwe extensie zijn opgeslagen, als het voorbeeld is opgevolgd is dit de werkmap. Vergelijken we de bestandsgrootte van de JPG en BMP dan ziet men het verschil tussen een niet-gecomprimeerd BMP bestand en een gecomprimeerd JPG bestand. In het schermgedeelte Groepsconversie instellingen bevindt zich een knop Opties. Onder deze knop bevindt zich een menu met zeven tabbladen, afhankelijk van het gekozen

31 uitvoerformaat, met zeer veel instelmogelijkheden. Laat deze instellingen voorlopig staan, de uitleg van deze opties gaat voor deze handleiding te ver. Een instelling kan echter in het raam van deze handleiding wel toegepast worden en dat is bij uitvoer naar JPG JPEG formaat. Daar staat aan de bovenkant een schuifregelaar met de tekst Qualiteit met de laagste stand 1 en de hoogste stand 100. Deze instelling regelt de mate van compressie zoals bijvoorbeeld van een BMP bestand naar een JPG bestand. Hoe hoger de kwaliteit des te groter wordt het JPG bestand en daar tegenover staat hoe lager de kwaliteit des te kleiner wordt het JPG bestand maar ook de kwaliteit neemt sterk af. Om ervoor te zorgen dat het bestand niet te groot is maar nog wel voldoende kwalitatief is, is het aan te raden de schuifbalk tussen de 50 en 70% te zetten, afhankelijk van eigen inzicht. In het schermgedeelte Groepsconversie instellingen staat ook het vakje Gebruik geavanceerde opties. Nadat dit vakje is aangevinkt kan door op de dan zichtbaar geworden knop Geavanceerde opties te klikken een optiescherm worden geopend. Het scherm dat nu open is bevat enorm veel instelmogelijkheden om groepen foto s te bewerken. De uitleg van deze functies gaat op dit moment te ver. Als aan het eind van deze verhandeling meer ervaring en kennis is opgedaan kan het geen kwaad om met deze functies te gaan experimenteren. Maar nogmaals de waarschuwing: sla de kopieën van de originele foto s op een veilige plaats op zodat bij mislukken van een experiment altijd de originele foto s nog bestaan. Hernoeming De opdracht Groepsconversie/hernoemen bestaat uit twee gedeeltes te weten het gedeelte Conversie zoals hiervoor besproken en het gedeelte Hernoeming wat hierna nader wordt bekeken. De foto s, gemaakt met een digitale camera, krijgen automatisch een nummer mee als naam. Nu is het zo dat de ene camera doornummert en de andere kamera begint bij het verwisselen van de geheugenkaart weer opnieuw bij 1. Zouden we deze foto s bij elkaar opslaan in dezelfde map dan is de kans groot dat een aantal foto s met hetzelfde nummer worden overschreven met als gevolg dat deze foto s verloren zijn. Hetzelfde doet zich voor bij foto s van verschillende camera s, maar ook zijn er scanners die de foto als nummer opslaan. Daarnaast zeggen nummers alleen niets over het object waarvoor de opname is gemaakt. IrfanView heeft hiervoor een zeer goede en gebruiksvriendelijke oplossing voor, namelijk de Groepshernoeming.

32 Figuur 26 Bij Zoeken in staat de map waaruit de foto komt en daaronder de foto s die in deze map staan. Plaats nu de bestanden die hernoemd worden in het linkerscherm Bronbestanden door te dubbelklikken op het bestand of gebruik te maken van de knop Alles toev. Het vakje Inclusief Submappen en Gebruik geavanceerde opties mogen niet aangevinkt staan, dus blanco laten. Het vakje Voorbeeld mag altijd aangevinkt blijven. Klik in het Uitvoeren als: venster op de keuze Groepshernoeming. Voor Bestemmingsmap bladeren naar de map waarin de geconverteerde bestanden worden opgeslagen, in ons geval in de map Werkmap. Het voordeel is dat de originele bestanden niet worden overschreven en de geconverteerde bestanden in een aparte map staan en dus gemakkelijk terug te vinden zijn. Klik vervolgens in schermgedeelte Groepshernoeming instellingen: op de knop Hernoemingsopties en het scherm zoals afgebeeld in figuur 27 gaat open.

33 Figuur 27 In het vak Naam patroon komt ten éérste een algemene naam te staan die toepasselijk is zoals in dit voorbeeld Vakantie Daarachter plaatsen we ### waarvoor ieder ruitje staat voor een cijfer. Als we nu 120 foto s van naam veranderen is het resultaat na hernoeming dat de foto s de naam Vakantie t/m Vakantie hebben gekregen en in dit geval beginnend bij 001 omdat de Startindex op 1 staat. Als later nog meer foto s aan deze serie worden toegevoegd kan verder hernoemd worden door de Startindex op 121 te zetten en van daar af te hernoemen. Selecteer Kopieer bronbestand naar doelmap. Hiermee voorkom je dat het originele bestand overschreven wordt. Is alles gelukt kun je alsnog de originelen weggooien. De overige instellingen op het scherm van figuur 27 laten staan zoals in het voorbeeld. Later kan dan bij geavanceerde toepassingen hiermee worden geëxperimenteerd. De vlakken Vervang tekst (1) en (2) en (3) kun je gebruiken om delen van tekst bij een foto te vervangen voor een andere tekst. Het is raadzaam om de foto s zoals ze in vak Invoerbestanden: (figuur 26) staan, in volgorde te zetten van de toekomstige presentatie. Omdat deze volgorde dan ook wordt aangehouden bij het hernoemen van de foto s. Als een diapresentatie wordt getoond is de volgorde in het verhaal of gebeurtenis al klaar. Opslaan en Opslaan als De opdrachten Opslaan en Opslaan als zijn in principe gelijk. In beide opdrachten kan de map waar het bestand moet worden opgeslagen en de naam van het bestand worden aan gehouden of gewijzigd. Afhankelijk van het type dat u aangeeft bij Opslaan als komt er een extra venster waarin je instellingen kunt doen voor dit type bestand. Dit zagen we ook al bij de conversie (blz 29) Bestand Afdrukken Bij gebruik van deze opdracht wordt het printerprogramma van de aangesloten printer geopend.

34 Selecteer scanner bron Ook bij gebruik van deze opdracht wordt het scannerprogramma van de aangesloten scanner geopend. Scan/Groepsscannen Deze opdracht is ook sterk afhankelijk van de gebruikte scanner of digitale camera en zal dan ook zelden toegepast worden. Copy shop Met deze opdracht kan rechtstreeks van de scanner een afbeelding geprint worden. Maar aangezien de meeste scannerprogramma daar ook een voorziening voor hebben zal ook deze opdracht zelden gebruikt worden. De overige twee opdrachten in het menu Bestand, Recent gebruikte mappen en Sluiten, behoeven geen toelichting. Het rolmenu Bewerken Figuur 28 Ongedaan maken Als een bewerking op een foto niet aan het verwachte resultaat voldoet kan met deze opdracht de bewerking ongedaan worden gemaakt, mits de foto niet is opgeslagen. Maak aangepaste selectie In dit menu kan de grootte en het formaat aangepast worden. Door de coordinaten te veranderen kan de foto bijgesneden worden Tekst toevoegen aan selectie Met deze opdracht kan tekst worden toegevoegd aan een foto, dat kan omschrijvende tekst zijn maar ook auteursrecht, datum en tijd. In het scherm Tekst toevoegen aan selectie kan het lettertype en -grootte, de kleur en indien nodig de keuze transparant of achtergrond kleur worden ingesteld. Om een tekst te kunnen toevoegen moet éérst een selectie worden gemaakt door met een ingedrukte linkermuisknop het vak te definiëren waarin de tekst komt te staan.

35 Knippen - selectie Bij deze handeling zal het geselecteerde gedeelte verwijderd worden. Knippen (behoud selectie) In tegenstelling tot de vorige opdracht zal hier juist het geselecteerde gedeelte behouden blijven. Selectie uitsnijden Met deze opdracht wordt het geselecteerde gedeelte op een nieuw scherm geplaatst en kan het als een nieuwe afbeelding worden opgeslagen. Deze toepassing is vooral van nut bij afbeeldingen of foto s waarop te veel omgeving staat. Kopiëren Met deze opdracht kan een geselecteerd gedeelte van een foto of de gehele foto worden gekopieerd en onder een andere naam worden opgeslagen. Plakken Deze opdracht kan het geknipte of gekopieerde weer worden geplaatst op de huidige foto of op een nieuwe foto. Verwijderen (leeg scherm) Met deze handeling verwijdert men de foto van het scherm, de foto blijft behouden zoals eerder opgeslagen. Klembord wissen Als kopiëren of knippen wordt gebruikt zal het behandelde gedeelte tijdelijk op het klembord van Windows worden geplaatst. Met deze opdracht Klembord wissen wordt het opgeslagen resultaat van knippen of plakken verwijderd. Dit is eigenlijk een overbodige opdracht omdat bij de volgende opdracht van knippen of plakken het klembord automatisch wordt leeggemaakt. Klembord kan maar een afbeelding bevatten. Alhoewel IrfanView geen fotobewerkingsprogramma is zoals Photoshop en PaintShopPro kunnen wel degelijk oude foto s beperkt geretoucheerd worden. Foto s met beschadigde plekjes kunnen met behulp van kopiëren van goede gedeeltes via plakken op beschadigde gedeelten gerepareerd worden. Ook is het mogelijk foto s te converteren naar BMP en dan in Paint (het tekenprogramma van Windows 98 en XP) pixel voor pixel te bewerken. Daarna kun je ze weer terug converteren naar JPG.

36 Het rolmenu Afbeelding Figuur 29 Informatie Op het scherm Informatie staan diverse gegevens van de foto, die op het scherm staat. Deze gegevens spreken voor zich. Als het een JPGbestand is staan onderaan het informatiescherm drie knoppen IPTC - info en Kommentaar. Na het aanklikken van de knoppen verschijnen er vensters waarin diverse gegevens aan de foto gekoppeld zijn of kunnen worden. Dit betreft in het IPTC scherm kopijrecht, fotograaf- en archiefgegevens e.d., in het scherm kommentaar kan een omschrijving van de foto worden gegeven en kan door iedereen naar wens worden gebruikt. Als een JPG foto is gemaakt met een digitale camera die EXIF info mede opslaat met de foto verschijnt onderaan het scherm een derde knop met de naam EXIF info. Na het klikken op deze knop verschijnt er een scherm waarin alle gegevens staan van de instellingen van de camera tijdens de opname zoals onder andere diafragma, sluitertijd, datum, tijd, belichting, flitsgebruik, lens en bovendien de naam en type van de camera. Nieuwe (lege) afbeelding Met deze opdracht wordt een blanke afbeelding gemaakt, waarvan de afmetingen, de resolutie, aantal kleuren en de achtergrondkleur in het scherm wat geopend wordt kan worden ingesteld. De nieuwe afbeelding kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor een tekst dia te maken die gebruikt kan worden in een diashow bij de opening en als toelichting tussen de dia s in. Maak panorama afbeelding Met deze opdracht is mogelijk om meerdere foto s aan elkaar te koppelen zodat één foto ontstaat. Een panorama is een beeld dat veel groter is dan de beeldhoek van een camera. Om een panorama te maken zullen er verschillende foto s gemaakt moeten worden waarbij na iedere opname de camera naar links of rechts gedraaid wordt. Als de afdrukken naast elkaar worden gelegd ontstaat een panorama. Met de opdracht Maak panorama afbeelding kunnen foto s aan elkaar gekoppeld worden tot één foto. De foto s moeten van te voren geknipt worden voor een juiste overgang naar de volgende foto. In het scherm wat geopend wordt bij deze opdracht kunnen de foto s op de

37 juiste volgorde worden geplaatst en met klikken op de knop Aanmaken wordt de opdracht uitgevoerd. Dit koppelen van foto s kan ook verticaal gebeuren al zal dat niet veel toepassingen hebben. Linksom roteren en Rechtsom roteren Deze opdracht behoeft geen uitleg. Ieder kent de staande foto die als liggende foto uit de camera komt. Voor de presentatie in een diashow is het gebruik van liggende foto s aan te raden, en als de foto het toelaat een staande foto door knippen om te zetten in een liggende foto. Zie ook Opties JPG lossless draaien (verliesvrij). Aangepast roteren Hiermee is het mogelijk om in kleine stapjes te roteren. Scheve foto s rechtzetten gaat hier prima mee. Zeker als we daarna nog Bijsnijden. Verticaal omklappen en Horizontaal omklappen Spiegelen dus. Beide opdrachten vinden weinig toepassing. In de truc fotografie kan het wel eens van pas komen. Grootte wijzigen Figuur 30 Zoals in dit scherm Grootte aanpassen te zien is, zijn er diverse mogelijkheden om het formaat van een foto te wijzigen. Een heel belangrijk vakje is de Behoud aspectratio. Als dit aangevinkt staat zal het vergroten of verkleinen de verhouding tussen lengte en breedte vasthouden zodat er geen raar vervormde foto s ontstaan. Links boven aan het scherm staan de huidige grootte en de nieuwe grootte na de wijziging van de afbeelding op het hoofdscherm van IrfanView. De afmetingen staan aangegeven in pixels (beeldpunten). Het formaat wijzigen is een zeer complex gebeuren wat gebeurt door gebruik te maken van filters waarin wiskundige berekeningen zijn opgeslagen. Deze Schaal methode staat aangegeven in rechter ondervak.

38 Het hoe en waarom van deze filters gaat te ver in deze handleiding en zal dan ook niet worden besproken. Het experimenteren met diverse filters kan geen kwaad en men kan op deze manier toch tot een voorkeur komen.

39 Er zijn drie methoden om het formaat te wijzigen: Ten éérste met de mogelijkheden die rechtsboven in het scherm staan waar met een knop de grootte kan worden verdubbeld of gehalveerd. In dit scherm staan ook de standaard beeldschermformaten of het bureaublad waar tussen gekozen kan worden. Ten tweede met behulp van het vak Nieuwe grootte als percentage van het origineel waar maar één vakje hoeft te worden ingevuld, de lengte- of breedtepercentage, mits het vakje Behoud aspectratio staat aangevinkt. Ten derde met behulp van het vak Nieuw formaat waarin gekozen kan worden tussen Pixels, cm en Inches. De eenvoudigste manier is om te werken met centimeters, klik cm aan en vul het lengte- of breedtevakje in. Als de Behoud aspectratio staat aangevinkt zal het lengte- of breedtevakje afhankelijk van welk vakje wordt ingevuld automatisch ingevuld worden. Het werken met pixels vraagt veel rekenwerk, om de lengte en breedte te weten moeten deze gedeeld worden door de resolutie dan hebben we de afmetingen in inches en om centimeters te verkrijgen moeten de inches maten worden vermenigvuldigd met 2,54. Canvas Grootte Met deze optie kunt u een rand om de foto maken en een zelfgekozen kleur en zelf gedefinieerde breedte. Kleurdiepte vergroten en Kleurdiepte verkleinen Deze beide opdrachten hebben weinig zin maar zijn misschien leuk om mee te experimenteren. Converteren naar grijstinten Met deze opdracht kan een kleuren foto worden omgezet naar een zwart-wit foto. Negatief Met deze opdracht wordt de foto omgezet worden naar een negatief beeld. Figuur 31 Kleuren aanpassen Met het aanklikken van dit onderdeel opent een scherm waarin diverse bewerkingen van een foto mogelijk zijn te weten: De foto lichter of donkerder maken. Het contrast verlagen of verhogen. Gammacorrectie. De kleur rood versterken of verzwakken. De kleur groen versterken of verzwakken.

40 De kleur blauw versterken of verzwakken. Op dit scherm staat links de originele foto en rechts wordt getoond wat het resultaat is van een bepaalde bewerking. Het is ook mogelijk om de kleurenfoto eerst zwart-wit te maken en daarna in dit scherm een zacht bruine tint te geven net als foto s uit de jaren twintig. Met de knop Standaardwaarde worden alle gemaakte instellingen weer op nul gezet. Met de knop Pas toe op de originele afbeelding worden de wijzigingen op de foto op het scherm getoond. Is het resultaat goed dan opslaan of opslaan als. Verscherpen Met deze opdracht kan een foto of een geselecteerd gedeelte wat scherper worden gemaakt. Deze handeling kan meerdere malen worden herhaald. Rode ogen reductie (selectie) Door het rode oog te selecteren en vervolgens op de opdracht Rode ogen reductie te klikken wordt de kleur rood verwijderd. Deze rode ogen reductie kan ook in de Effectenbrowser worden uitgevoerd, die verderop wordt besproken. Effecten Dit onderdeel gaat over hulpgereedschappen waardoor diverse effecten op een foto kunnen worden toegepast. Deze effecten, ook wel plugins genoemd, zijn ingewikkelde stukjes programma die aan het hoofdprogramma kunnen worden toegevoegd. Als Effecten wordt geopend staan daar de volgende onderdelen: Figuur 32 Effectenkiezer is een scherm (figuur 32) waarin diverse filters kunnen worden toegepast, met als extra voorziening dat het effect van verschillende filters kan worden gewijzigd. Het gebruik van de filters werkt via de Effectenbrowser beter dan het direct gebruik van de filters omdat in het scherm van de browser twee afbeeldingen van de foto of het geselecteerde gedeelte van de foto staan. De linkerfoto is de originele afbeelding (original image). De rechterfoto laat het effect zien van het gekozen filter met eventueel de daarbij behorende instelling. Eerst wordt door het aanklikken de filter gekozen. Daarna kan in het vakje Filter setting, indien aanwezig, de waarde worden ingevoerd. Men ziet het resultaat op de rechter afbeelding (New image) en kan dit vergelijken met het origineel. Blur (vervaag): dit is een filter waardoor een foto of een geselecteerd gedeelte wazig kan worden gemaakt.

41 Emboss (reliëf): dit is een filter waardoor een foto of een geselecteerd gedeelte in reliëf kan worden gemaakt. Oil paint (olieverf): met deze filter wordt een foto omgezet in een olieverf afbeelding. Edge detection (randfilter): dezet filter detecteert de randen in een afbeelding. Median Filter (mediaan filter): dit is een filter waardoor een foto of een geselecteerd gedeelte zachter kan worden gemaakt. Explosion (explosie): geeft het effect van een explosie. Pixelize (pixel filter): vergroot de pixels (beeldpunten) in een afbeelding. Sharpen (verscherpen): 3D button (3D knop); met deze filter wordt een lijst om de afbeelding gemaakt die een driedimensionaal effect geeft Red Eye Reduction (rode ogen reductie); voor het verwijderen van rode ogen. Het is wel nodig om eerst alleen het oog te selecteren om vervolgens van deze filter gebruik te maken. Bij een te grove selectie kunnen ook gedeeltes van de foto bewerkt worden waar rood in. Als het resultaat naar wens is klik dan op Apply to original image (breng de wijziging aan op de originele afbeelding) en klik vervolgens op OK. Wijzigingen kunnen door middel van de opdracht ongedaan maken nog altijd verwijdert worden zolang de afbeelding niet is opgeslagen. Diverse boven omschreven filters zijn ook opgenomen in het menu van Afbeelding Effecten. Het is dan niet mogelijk om, zoals met de effectenkiezer, filtersettings op te geven.. Adobe 8BF filters Filter factory en Filter unlimited zijn onderdelen die vanwege hun specialistische aard niet verder besproken worden in deze handleiding. Indien behoefte is meer informatie kan men via internet op de website van IrfanView meer informatie vinden. Het internetadres is te vinden in Help onder het onderdeel Gebruiksovereenkomst. Verwissel kleuren Deze opdracht kan de kleur in een afbeelding verwisselen, bijvoorbeeld een afbeelding waarop een huis staat met een rood dak en een blauw hek kan met een opdracht worden omgezet naar blauw dak en een rood hek. Deze functies lenen zich niet voor alle afbeeldingen, daar waar veel kleuren zijn gebruikt zal het effect zeer rommelig worden. Het effect van deze Kleuren wisselen kan soms zeer surrealistisch afbeelding produceren en is voor de creatieve gebruiker zeker aan te raden. De volgende omzettingen zijn mogelijk. Van R G B (rood groen blauw) Van R G B (rood groen blauw) Van R G B (rood groen blauw) Van R G B (rood groen blauw) Van R G B (rood groen blauw) naar naar naar naar naar R B G (rood blauw groen) B G R (blauw groen rood) B R G (blauw rood groen) G R B (groen rood blauw) G B R (groen blauw rood) Palet Een palet bevat de kleurschakeringen die een kunstschilder van plan is te gebruiken in de opzet van z n schilderij. Sommige grafische programma s zoals PaintShopPro kunnen net

42 zoals de schilder een palet samenstellen. Indien van zo n programma gebruik wordt gemaakt kan IrfanView deze paletbestanden gebruiken. Zijn er geen paletbestanden aanwezig dan kan dit onderdeel niet worden toegepast. Het rolmenu Opties Eigenschappen zie pagina 9 en verder Taal wijzigen zie pagina 7 Bestandsassociaties instellen zie pagina 9 figuur 4

43 Start Multimedia afspeler (plugin) Met deze opdracht opent een scherm waarin gekozen kan worden om een muziek CD te beluisteren of een avi filmfragment te bekijken. Daarnaast is de mogelijkheid aanwezig om van een avi filmbestand de frames op te slaan als losstaande bmp bestanden. Dit onderdeel kan de volgende bestandformaten lezen: AVI-ASF-MP3-MPG/MPEG-MOV-MID/RMI-WAV-WMA-CDA Gezien deze handelingen buiten het bestek van deze handleiding vallen worden zij niet verder besproken. Stop animatie Met deze opdracht worden animaties van het type GIF, ANI en MNG tijdens het afspelen stil gezet en kunnen dan als afbeelding worden opgeslagen. Een voorbeeld van animaties zijn de in Windows gebruikte zandloper, de wapperende vlag van Windows en de diverse wachtsymbolen in Windows programma s. Alle afbeeldingframes uitpakken In tegenstelling tot de voorgaande opdracht kan deze opdracht in de genoemde bestandtype niet één bevroren beeld van een animatie onttrekken maar alle frames waaruit de animatie of filmpje is opgebouwd. Bij deze opdracht wordt een scherm geopend waarin de map wordt opgegeven waar de frames worden opgeslagen en bepaald kan worden welke frames worden geëxtraheerd. Afbeelding per versturen Deze handeling kan beter van uit de bestaande programma geschieden dan van uit IrfanView. Als men het programma van IrfanView wil toepassen dan moet een adresboek worden aangemaakt en nog enkele instellingen gemaakt worden. JPG lossless bewerkingen (plugin) Deze opdracht kan JPG afbeeldingen horizontaal en verticaal kantelen of respectievelijk de afbeelding 90,180 en 270 graden draaien, dit alles zonder dat er verlies optreedt van de afbeelding. Als op de knop Start wordt geklikt wordt de gegeven opdracht uitgevoerd en gelijktijdig opgeslagen, het originele bestand wordt overschreven. In het opdrachtscherm kan gekozen worden voor opslaan met de originele datum en tijd en het optimaliseren van de JPG afbeelding. Het is raadzaam deze functie altijd aangevinkt te laten.

44 Schermopname Figuur 33 In Windows is standaard aanwezig de opdracht voor het maken van een schermopname (screendump), met de knop prt scr en alt prt scr is snel een afdruk gemaakt. Om deze afdruk te gebruiken zal deze eerst in bijvoorbeeld Paint worden geplakt en vervolgens opgeslagen. Het nadeel is dat maar een schermopname kan worden gemaakt en eerst moet worden opgeslagen voordat de volgende opname kan plaats vinden. IrfanView heeft een veel elegantere oplossing omdat hier net zoveel opnamen kunnen worden gemaakt als gewenst is en deze opnamen worden gelijktijdig opgeslagen en wel in de map die van tevoren is opgegeven. In scherm wat bij deze opdracht hoort (figuur 33) kan in het vak Opnamegebied worden bepaald welk gebied opgenomen moet worden; volledig scherm (dus alles wat op het beeldscherm is te zien), venster in de voorgrond inclusief de titelbalk en als laatste cliëntgebied zonder titelbalk. In het vak Opname methode kan gekozen worden voor een sneltoets of automatisch met een instelbare tijdinterval. Sneltoetscombinatie, in dit geval dus CTRL+F11, gelijktijdig indrukken. In het vak Opname opties kan bepaald worden of de muisaanwijzer wel of niet opgenomen wordt. In het vak Opslag methode kan de bestemmingsmap en het formaat waarin de afdruk wordt opgeslagen worden gekozen, maar het is ook mogelijk om de Schermopname niet op te slaan en de afbeelding alleen maar te bekijken. Daarvoor moet Toon opgenomen scherm worden aangeklikt. In dit geval zal IrfanView openen en de afbeelding tonen. Dan is het nog altijd mogelijk om de afbeelding op de bekende manier op te slaan. In de regel achter de tekst Opslaan als kan met het pijltje het gewenste formaat worden ingesteld. Ieder formaat heeft nog diverse voorwaarden en mogelijkheden die we hier niet verder zullen bespreken, alleen van het formaat JPG waar in het begin hoofdzakelijk mee gewerkt wordt zullen de opties besproken worden.

45 Figuur 34 In figuur 34 staat het scherm afgebeeld dat door klikken op de knop Opties wordt geopend. Naast de tekst Qualitiet: staat de schuifregelaar met de laagste stand 1 en de hoogste stand 100. Deze instelling regelt de mate van compressie bij het opslaan van een JPG bestand. Hoe hoger de kwaliteit des te groter wordt het JPG bestand en daar tegenover staat hoe lager de kwaliteit des te kleiner wordt het JPG bestand maar ook de kwaliteit neemt sterk af. Sorteer bestanden in map De bestanden in een map kunnen met deze opdracht worden gesorteerd uitgaande van naar keuze de Naam, Datum, Grootte of Extensie, zowel oplopend of aflopend. Ook is de keuze niet sorteren is aanwezig. Deze keuze is vooral belangrijk voor een map waarin een diashow staat die op een bepaalde volgorde is gezet. Als bureaublad achtergrond instellen Met deze opdracht kan een mooie afbeelding worden gebruikt als achtergrond van het bureaublad. Open de afbeelding in IrfanView en kies in het menu de presentatievorm voor het bureaublad wat zijn Gecentreerd, Naast elkaar en Uitgerekt. Als de afbeelding weer van het bureaublad af moet klikken op Vorige achtergrond. Minimaliseren en Altijd op voorgrond Beide opdrachten hebben weinig zin. Minimaliseren kan van uit de titelbalk evengoed met het (-) teken worden uitgevoerd. Altijd bovenaan werkt verwarrend tegenover de andere schermen. Het rolmenu Weergave De bovenste vier opdrachten in Weergave behoeven geen toelichting omdat deze voor zich spreken. Volledig scherm Met deze opdracht wordt de afbeelding die op het scherm staat op een volledig scherm afgebeeld.