Zorginspec+e Vlaanderen en Safety First

Transcriptie

1 Zorginspec+e Vlaanderen en Safety First Jan P Mulier Hoe veilig werken we in vergelijking met andere landen? Werd Anesthesie correct voorgesteld in de pers? Lessen uit de controles. Hoe wapenen voor de volgende controle in Vlaanderen en in Wallonië? 1

2 Van Federaal naar Regionaal Op Federaal niveau Richtlijnen voor opera+e kwar+er naar hygiene Niet controleerbaar of afdwingbaar Op Regionaal niveau Herhaling van de richtlijnen opera+ekwar+er met een ander regionaal commilee. Probleem van tegenstrijdige punten met federaal niveau Uitbreiding buiten hygiëne regels, Uitbreiding buiten opera+ekwar+er, door traject chirurgische pa+ënt Controleerbaar door onaangekondigde inspec+es Afdwingbaar door koppeling aan ziekenhuis erkenning 2

3 Stap 1: Ontstaan van het Eisenkader opera+ekwar+er Eisenkader operatiekwartier Versie 06/12/2012 3

4 Eisenkader opera+ekwar+er op basis van wat Norm Norm die relevant is en onveranderd behouden bliju Op basis van wetgevingen die beschikbaar zijn en dus een juridische basis heeu. Verduidelijkte norm Norm die concreter geïnterpreteerd wordt Nuancering norm Norm die aangepast wordt, bij niet naleving zal bij de handhaving teruggevallen worden op de oorspronkelijke juridische norm Bijkomende eis Op basis van algemene welelijke basis of op basis van een andere niet welelijke bron Streefwaarde Na te streven meetwaarde zonder verplich+ng dit nu te halen Nulme+ng Bedoeling om de huidige toestand te kennen en in de toekomst verbetering hierop te eisen Worden niet gebruikt voor opvolgingstoezicht en handhaving. 4

5 A Norm *Verduidelijkte norm B Nuancering norm C Bijkomende eis D Streefwaarde / nulmeting E Bronvermelding Medische staf, verpleegkundig en ander personeel Norm: KB 15 december 1978 Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Eén of meer geneesheren, bij name aangeduid, waken over de toepassing van alle voorschriften van het reglement van inwendige orde. Een arts, belast met de leiding van het operatiekwartier waakt samen met de verpleegkundige belast met de leiding van het operatiekwartier over de toepassing van de voorschriften van het reglement van inwendige orde. Norm: KB 15 december 1978 Bijlage 5, hoofdstuk X, het operatiekwartier Een arts, erkend specialist in de heelkunde en een arts, erkend specialist in de anesthesie moeten steeds oproepbaar zijn. Een arts, erkend specialist in de heelkunde is steeds oproepbaar. Er zijn bepalingen opgenomen in het reglement van inwendige orde binnen hoeveel tijd men aanwezig moet zijn in het OK. Een arts, erkend specialist in de anesthesie is steeds oproepbaar. Er zijn bepalingen opgenomen in het reglement van inwendige orde binnen hoeveel tijd men aanwezig moet zijn in het OK. Pagina 18 van 46 5

6 A Norm *Verduidelijkte norm B Nuancering norm C Bijkomende eis D Streefwaarde / nulmeting E Bronvermelding *De medische wacht voor het operatiekwartier mag niet worden gecumuleerd met wacht voor MUG. *De medische wacht voor het operatiekwartier mag worden gecumuleerd met wacht voor IZ of spoed enkel indien een bijkomende arts oproepbaar is en die zich direct naar het ziekenhuis begeeft in geval van een ingreep op het operatiekwartier. Dringende ingrepen kunnen opgestart worden door geneesheren-specialisten of assistenten met voldoende opleiding, die in het ziekenhuis aanwezig zijn voor het waarnemen van een medische permanentie op een andere functie of dienst (echter niet voor MUG) en voor de tijd die nodig is, opdat de arts met medische permanentie voor het operatiekwartier zich naar het ziekenhuis begeeft. Er zijn bepalingen opgenomen in het reglement van inwendige orde binnen hoeveel tijd die arts aanwezig moet zijn in het ziekenhuis.. De arts anesthesist moet toezicht houden op de anesthesie Persoonlijk Effectief toezicht Bestendig toezicht = Gedurende heel de tijd van de narcose (tot het autonoom hervatten van de vitale functies (of het kunstmatig verzekeren ervan met voldoende veiligheid indien hervatten niet binnen de normale tijd kan voorzien worden) Pagina 19 van 46 Advies NRZV 8 mei 1982 Safety First 6

7 A Norm *Verduidelijkte norm B Nuancering norm C Bijkomende eis D Streefwaarde / nulmeting E Bronvermelding Behoudens vitale noodtoestand zijn simultane anesthesieën verboden (d.w.z. het gelijktijdig onder narcose brengen van twee patiënten door één anesthesist-reanimator). De anesthesist-reanimator blijft continu aanwezig bij zijn patiënt. Indien de anesthesist-reanimator, als uitzondering op de hogervermelde algemene regel, toch verplicht is zijn patiënt tijdelijk te verlaten duidt hij een bevoegde persoon aan, die de bewakingsplicht exclusief overneemt, met uitsluiting van elke andere activiteit. Deze bewaking valt onder de volledige verantwoordelijkheid van de behandelende anesthesistreanimator. 100% (advies NRZV 8 mei 1982 en art. 51 van de Code van Geneeskundige Plichtenleer) Norm Colla / spoed (24u) 30 APRIL Ministerieel besluit tot vaststelling van de algemene criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten Onverminderd bovenvermelde criteria zal een onafgebroken periode van beschikbaarheid van de kandidaat ten hoogste 24 uren, inclusief de wachtbeurt, de pauzes en de dienstonderbrekingen, bedragen. Voor alle GSO is er na een shift van 24 u werken / wacht recuperatie voorzien. Voor alle artsen is er na een shift van 24 u werken / wacht recuperatie voorzien. Nulmeting Pagina 20 van 46 7

8 25 jan 2012 omzendbrief: info over nieuw toezichtmodel dat opgestart zal worden 8

9 Stap 2: Van eisenkader tot inspec+es op naleving Er werd een nieuw toezichtmodel ontwikkeld dat in eerste instan+e uitging van duidelijk geformuleerde eisen, opgesteld in samenspraak met experts en gedragen door de hele sector. Dit eisenkader alleen al bleek een sterk instrument om de veiligheid en kwaliteit van zorg te verbeteren. Ziekenhuizen gingen hiermee intern aan de slag, zochten hun eigen verbeterpunten en zelen allerhande verbeterac+es op. De onaangekondigde inspec+es, met de focus op de dagdagelijkse prak+jk, moesten zicht geven op de stand van zaken in de Vlaamse ziekenhuizen. 9

10 6 dec 2012: Voorstelling van het nieuwe toezichtmodel: gebruik makend van het Eisenkader voor opera+ekwar+er Toezicht op het zorgtraject voor de chirurgische patiënt in de algemene ziekenhuizen 10

11 18 dec 2012: omzendbrief ICURO met cruciale punten over onduidelijkheden 11

12 1 maart 2013: start eerste nalevingstoezicht: focus op chirurgische pa+ent eerste onaangekondigd bezoek op 18 maart 2013 laatste op 24 feb 2014 : individuele rapporten per campus 12

13 Alle campussen die bezocht werden 13

14 Inspec+e verslagen 1. Per campus 2. Per ziekenhuis groep 3. Voor gans het land samen De Standaard en het Nieuwsblad kijken deze resultaten in en publiceren hun mening op Woensdag 25 juni 2014 zonder contact met de beroepsvereniging. 14

15 De rapporten werden publiek gemaakt 15

16 Algemeen overzicht van alle inspec+e verslagen Juni 2014: Publica+e van Beleidsrapport na de zorg inspec+es in 94 algemene Vlaamse ziekenhuizen Toezicht op het zorgtraject voor de chirurgische patiënt in de algemene ziekenhuizen 16

17 Dit beleidsrapport komt er dankzij het werk van vele +entallen personen en organisa+es. Hierbij denken we vooral aan: de verschillende stakeholders in de sector van de algemene ziekenhuizen die betrokken waren bij de evalua+e van de laatste auditcyclus en de opsomming van de vereisten waaraan een nieuw toezichtmodel moest voldoen; de verschillende organisa+es en deskundigen die betrokken waren bij de totstandkoming van de eisenkaders voor de verschillende onderdelen van het chirurgisch zorgtraject; de leden van de stuurgroep, de projectgroep en de klankbordgroep die instonden voor de ontwikkeling van het nieuwe toezichtmodel; de ziekenhuizen die zich kandidaat stelden voor een proefinspec+e; alle medewerkers aan het communica+emoment op 6 december 2012 waarop het nieuwe toezichtmodel werd voorgesteld; de ziekenhuizen die meewerkten aan het tussen+jds evalua+emoment in augustus 2013; de leden van de commissie Quality & Safety van Icuro waar we regelma+g feedback kregen en konden geven over bepaalde deelaspecten van de nieuwe inspec+eaanpak; alle betrokkenen bij de ontwikkeling van een elektronisch datasysteem waarin alle gegevens werden verzameld en verwerkt tot verslagen, en waarmee de data werden aangeleverd voor dit beleidsrapport; alle betrokkenen bij de ontwikkeling van dit beleidsrapport. 17

18 Woensdag 25 Juni 2014 J P Mulier 18

19 8 van de 56 ziekenhuizen: 1/7 = 14% Woensdag 25 Juni van de 444 algehele anesthesie: 2 % J P Mulier 19

20 20

21 België hanteert in Europa strengste normen voor anesthesie 25/06/2014 om 16:53 door rdc Bron: BELGA Antwoord BSAR - APSAR door Dr Dirk Himpe Woensdag 25 Juni 2014 België hanteert de strengste normen voor anesthesiologie in Europa. Zorg inspec+e hanteert strengere eisen dan de Belgische normen vragen. Foto: An Nelissen Van alle Europese landen hanteert België de strengste normen voor anesthesie. De eisen die de Vlaamse Zorginspectie stelt, zijn soms nog strenger dan die normen. Dat zegt Dirk Himpe, de ondervoorzitter van de Belgische Beroepsvereniging der Geneesheren Specialisten in Anesthesie-Reanimatie (BSAR). In 8 van de 56 Vlaamse ziekenhuizen bleek bij onaangekondigde bezoeken door de Zorginspectie dat er niet bij elke patiënt onder narcose een anesthesist aanwezig was. Daarover berichtte ( Standaard woensdag. Een anesthesist is nochtans verplicht ononderbroken bij de patiënt te blijven, tenzij hij wordt weggeroepen voor een noodgeval. Een patiënt op de operatietafel die onder diepe narcose is, kan immers niet zelfstandig ademen. Zijn lot is dus verbonden met een anesthesist die continu bewaakt of de patiënt voldoende zuurstof binnenkrijgt, en of bloeddruk en hartslag stabiel zijn. Strengste normen Volgens de BSAR worden in België de strengste normen voor anesthesie gehanteerd. Die worden in de meeste ziekenhuizen toegepast. Als het fout gaat door het niet toepassen van die regels, dan kan dat voor ons niet door de beugel, zegt Dirk Himpe. 21

22 Persmededeling Betreft: Persartikelen resultaten zorginspectie Vlaamse Gemeenschap veiligheid narcoses Het bestuur van de Belgische Beroepsvereniging van Geneesheren-Specialisten in de Anesthesie- Reanimatie (BSAR-APSAR) neemt kennis van de diverse persartikelen die verschenen zijn naar aanleiding van de visitaties georganiseerd door de Vlaamse Gemeenschap. Wij wensen uitdrukkelijk afstand te nemen van de methodologie en de referentiecriteria die hierin gehanteerd werden: onze safety first -guidelines werden op een wetenschappelijk niet verantwoorde wijze gecontroleerd. Diverse verslagen vertrekken van onacceptabele en rigide referentiecriteria die niet werkbaar zijn in de dagdagelijkse praktijk en niet overeenstemmen met de veiligheidsstandaarden in ons beroep. Naar onze mening dienen kwaliteitscontroles te gebeuren aan de hand van criteria waarover voorafgaandelijk een akkoord werd gemaakt met de desbetreffende beroepsvereniging; rekening houdend met de actuele stand van zaken in de medische wetenschap, leidend tot criteria die transparant zijn en aanvaard worden door de desbetreffende professie. De beoordeling van medisch handelen dient te gebeuren door artsen (peer review) en niet door ambtenaren/niet-artsen. Deze visitatie dient rekening te houden met de eis voor privacy van de patiënt, en dient te gebeuren op een hoffelijke wijze in alle redelijkheid en sereniteit. Daarenboven stellen wij vast dat wij als wettelijke beroepsvereniging voorafgaandelijk niet geconsulteerd werden over dit initiatief en dit in tegenstelling met de andere medische specialismen. Wij zijn fier op de kwaliteit en de veiligheid van de organisatie van anesthesie in België. De standaarden die hier bereikt worden liggen ver boven de kwaliteitsstandaarden die men hanteert in de ons omliggende landen, bv. Nederland en Frankrijk. Wel is het zo dat anesthesie zoals ieder medisch specialisme nood heeft aan ervaren en goed opgeleide verpleegkundigen om hen bij te staan binnen de contouren geboden door het wettelijk kader enerzijds, en anderzijds onze professionele safety first -veiligheidsguidelines. 2 In de recente persmededelingen hebben diverse anesthesiologen ten individuelen titel hier terecht op gewezen. De beroepsvereniging wenst deze individuele reacties te ondersteunen en begrijpt de verontwaardiging bij vele collega s die geconfronteerd worden met ongenuanceerde visitatieverslagen met een bijzonder onduidelijke methodologie. Dr. R. Heylen, Voorzitter Dr. D. Himpe, Ondervoorzitter 1 Prof. Dr. L. Van Obbergh, Secretaris-generaal Dr. J.L. Demeere, Ondervoorzitter ASSOCIATION PROFESSIONNELLE BELGE DES MEDECINS SPECIALISTES EN ANESTHESIE-REANIMATION Union Professionnelle reconnue par la loi Avenue de la Couronne 20, 1050 Bruxelles BELGISCHE BEROEPSVERENIGING VAN DE GENEESHEREN SPECIALISTEN IN DE ANESTHESIE-REANIMATIE Door de wet erkende beroepsvereniging Kroonlaan 20, 1050 Brussel 02/ info@vbs-gbs.org Persmededeling Betreft: Persartikelen resultaten zorginspectie Vlaamse Gemeenschap veiligheid narcoses Het bestuur van de Belgische Beroepsvereniging van Geneesheren-Specialisten in de Anesthesie- Reanimatie (BSAR-APSAR) neemt kennis van de diverse persartikelen die verschenen zijn naar aanleiding van de visitaties georganiseerd door de Vlaamse Gemeenschap. Sommige inspecteurs hebben zich als geneesheer kenbaar gemaakt Wij wensen uitdrukkelijk afstand te nemen van de methodologie en de referentiecriteria die hierin gehanteerd werden: onze safety first -guidelines werden op een wetenschappelijk niet verantwoorde wijze gecontroleerd. terwijl Diverse verslagen ze vertrekken dit niet van onacceptabele waren. rigide referentiecriteria die niet werkbaar zijn in de dagdagelijkse praktijk en niet overeenstemmen met de veiligheidsstandaarden in ons beroep. Geen voorafgaandelijk akkoord Naar onze mening dienen kwaliteitscontroles te gebeuren aan de hand van criteria waarover voorafgaandelijk een akkoord werd gemaakt met de desbetreffende beroepsvereniging; rekening houdend met de actuele stand van zaken in de medische wetenschap, leidend tot criteria die transparant zijn en aanvaard met worden door de desbetreffende beroepsvereniging. professie. De beoordeling van medisch handelen dient te gebeuren door artsen (peer review) en niet door ambtenaren/niet-artsen. Deze visitatie dient rekening te houden met de eis voor privacy van de patiënt, en dient te gebeuren op een hoffelijke wijze in alle redelijkheid en sereniteit. We zijn fier op de gemeten kwaliteit die zeer hoog is. Daarenboven stellen wij vast dat wij als wettelijke beroepsvereniging voorafgaandelijk niet geconsulteerd werden over dit initiatief en dit in tegenstelling met de andere medische specialismen. Wij zijn fier op de kwaliteit en de veiligheid van de organisatie van anesthesie in België. De standaarden die hier bereikt worden liggen ver boven de kwaliteitsstandaarden die men hanteert in de ons omliggende landen, bv. Nederland en Frankrijk. Wel is het zo dat anesthesie zoals ieder medisch specialisme nood heeft aan ervaren en goed opgeleide verpleegkundigen om hen bij te staan binnen de contouren geboden door het wettelijk kader enerzijds, en anderzijds onze professionele safety first -veiligheidsguidelines. Dr. J. Jaucot, Bestuurslid Dr. J. Mulier, Bestuurslid Dr. E. Deflandre, Bestuurslid 1 22

23 1. Huidige controle op Hygiëne Individuele hygiënische aspecten: handen, kledij Vrij goed behalve 20 % van de artsen scoren slecht Infrastructuur is goed Correct ontharen is nog in aanpassingsfase Sterilisa+e controle onvoldoende 50% van de ziekenhuizen heeu vervallen pakketen 20 % van de sterilisa+e toestellen niet getest +jdens cyclus, niet jaarlijks gevalideerd, 23

24 2. Huidige controle op veiligheid van zorg Pa+ënt iden+fica+e 3 % droeg geen arm bandje 2 % droeg arm bandje met onvoldoende gegevens 1 pat droeg arm bandje van andere pa+ënt Pa+ënten dossiers met pat iden+fica+e op elk document 4 % van de dossiers hadden niet op alle documenten een pa+ënt iden+fica+e Pediater aanwezig +jdens opname kinderen (OP) 7 % geen pediater bij opgenomen kinderen 24

25 Parameters genoteerd post opera+ef op kamer Hart frequen+e Bloeddruk Temperatuur VAS score 25

26 2. Huidige controle op veiligheid van zorg Aanwezigheid pre opera+eve gegevens Medica+e, allergie, vorige ingrepen, gewicht, bloeddruk. 30 % ontbrak één of meer pre op gegevens 1 % had geen enkel pre op gegeven. Safe surgery checklist 3% ontbrak 61 % was onvolledig ingevuld 26

27 Onderhoud en controle materiaal 27

28 Medisch toezicht op pa4ënten onder algehele narcose Dixit: inleiding verslag: Desondanks hebben we de voorbije jaren +jdens onze ziekenhuisaudits regelma+g vernomen en gezien dat anesthesisten niet con+nu bij hun pa+ënt bleven +jdens de narcose en/of simultane anesthesie deden zonder dat van een noodtoestand sprake was. Anesthesisten nemen binnen ziekenhuizen heel wat taken op, en dit op diverse plaatsen (pijnkliniek, materniteit, opera+ekwar+er, post- anesthesie- zorgafdeling, intensieve zorgenafdeling, spoedgevallendienst en medische urgen+egroep ) en +jds+ppen (met verplichte recupera+e na een nachtpermanen+e). Wanneer het aantal (aanwezige) anesthesisten in een opera+ekwar+er niet in overeenstemming is met het aantal zalen waar algemene narcoses vereist zijn, voeren anesthesisten soms simultane anesthesie uit. Vaak gaat het niet om een volledige simultane anesthesie van 2 pa+ënten, maar wordt de ene pa+ënt al onder narcose gebracht terwijl de andere nog moet ontwaken. Daarnaast gebeurt het dat, wanneer verschillende ac+viteiten in elkaars nabijheid gebeuren (bijvoorbeeld vlak naast het opera+ekwar+er of op de recovery), anesthesisten een kortdurende interven+e doen terwijl een pa+ënt onder narcose is en de toestellen de narcose automa+sch onderhouden. 28

29 Werkwijze Bij de start van het bezoek aan het opera+ekwar+er controleerde Zorginspec+e alle zalen op korte +jd: er werd onder andere nagegaan of er in iedere zaal waar een pa+ënt onder algemene narcose was, een anesthesist of arts- specialist in opleiding (ASO) in de anesthesie aanwezig was om de pa+ënt te bewaken. Wanneer er een zaal was waar geen anesthesist of ASO in de anesthesie was +jdens de algemene narcose, gingen we na of dit te wijten was aan een noodtoestand in het ziekenhuis (bv. een oproep voor een reanima+e in het ziekenhuis, dringende oproep in het kader van een early warning system, plots onwel worden van iemand op de recovery, ). Was dit het geval, dan toetsten we of een vervanger werd aangeduid en of die op dat ogenblik geen andere taken opnam. 29

30 Vaststellingen Bij 444 pa+ënten, verspreid over 107 opera+e- kwar+eren, die een ingreep ondergingen en onder narcose waren, werd de aanwezigheid van een anesthesist nagegaan. In 433 (98%) was bij de pa+ënt onder narcose een anesthesist (357) of arts- anesthesist in opleiding (76) aanwezig. Bij 11 pa+ënten (2%) was geen anesthesist of arts- anesthesist in opleiding aanwezig. In geen van die 11 situa+es waarin de pa+ënt zich zonder medisch toezicht onder narcose bevond, was de verantwoordelijke arts weggeroepen voor een spoedgeval. Deze 11 pa+ënten bevonden zich in 8 verschillende ziekenhuizen (9 campussen), die allemaal om die reden een tweede inspec+e kregen 30

31 Anesthesie aanwezigheid is veruit het beste! toezicht op onthaal (door verpleegkundige zo premedicake) 21 ja door verpleegk aantal beschikbare PAZA bedden ( 1,5 x OP zalen) 38 voldoende paza bedden % geen toezicht 23 38% onvoldoende PAZA bedden aantal verpleegkundigen op paza ( per 3 pat 1 verpleegk) 53 voldoende verpleging PAZA 98 ja 13% 8 onvoldoende verpleging PAZA ziekenhuizen met anesthesioloog of ASO aanwezig in iedere zaal 444 ja 7% 8 neen zalen met anesthesioloog of ASO 2 % 11 neen 31

32 3. Huidige controle op communica+e de communica+e, zowel van zorgverleners naar pa+ënten toe, als tussen zorgverleners onderling. de pa+ënt zelf voor het eerst systema+sch bij de ziekenhuisinspec+es betrokken, ook al viel enige subjec+viteit dan niet uit te sluiten een zeer klein deel van de pa+ënten slecht geïnformeerd werd voor de ingreep, maar dat er wel af en toe iemand is die zich over een bepaald onderwerp niets kon herinneren. Dat toonde, samen met de antwoorden aan, dat er ruimte is voor nog meer schriuelijke pa+ën+nforma+e. 32

33 Overdracht van postoperakeve pakëntengegevens 8 % had geen pijnorder 8 % had één of meerdere info die ontbrak Vooral: de informa+e over het (wond)verband (uitzicht, vochtverlies, etc.). de ingreep die de pa+ënt had ondergaan (bv. naam, korte omschrijving, ); de vitale func+es onmiddellijk postopera+ef (met name pols of bloeddruk); de medica+e die op de recovery werd toegediend; 33

34 Knipperlichten 34

35 Wensen we 100 % aanwezigheid te scoren: dan is Safety first aan interpreta+e toe Vele andere Europese landen laten verpleegkundigen de pa+ënt bewaken +jdens een algehele anesthesie. Indien simultaan hoger risico loon van verpleegkundigen Start met punt 2.09 Bewakings- func+e +jdelijk aan een ander bevoegde persoon geven +jdens een algehele anesthesie Zonder simultane ac+viteit Bewaren verantwoordelijkheid Kortstondig, dichtbij en ten allen +jde direct beschikbaar. 35

36 Conclusie Vlaamse ( Belgische?) bewaking door Anesthesiologen de strengste en de beste van heel Europa! De enigste tot nu toe onaangekondigd gecontroleerd. Nood aan correcte interpreta+e van safety first Verduidelijken wat bedoeld wordt met 2.09 Verder nood aan aanpassing safety first? Bijvoorbeeld aantal PAZA bedden per opera+ezaal Per gebruikte opera+ezaal met (mogelijke) algehele anesthesie Overleg en discussie: waar willen we heen met safety first in de toekomst? Van Safety naar Quality? Volgende inspec+e controle vanaf 2019 Verwacht andere punten en strengere controle! Wallonië en Brussel zullen ook volgen be prepared! 36