Zeefbelichting Het juiste belichtingssysteem kiezen Handleiding

Transcriptie

1 Zeefbelichting Het juiste belichtingssysteem kiezen Handleiding Belichting is een van de belangrijkste stappen in het maken van zeven en is van directe invloed op de kwaliteit van de afdruk en de levensduur van het sjabloon. Het juiste belichtingssysteem kiezen is net zo belangrijk, daarom biedt deze handleiding je het nodige advies om je te helpen het beste systeem te kiezen dat aan je eisen voldoet. Belangrijke factoren bij het kiezen van een belichtingssysteem: Kwaliteit van het uv-licht - Fotosjablonen van Diazo, Dual Cure en fotopolymeer zijn alleen gevoelig voor ultraviolet licht met een golflengte van 320 tot 430 nanometer. Het is heel belangrijk om een lichtbron te kiezen met een spectrale output die binnen dit bereik valt. Vermijd lichtbronnen die ook grote hoeveelheden infrarood (IR) produceren, aangezien de stencils door deze warmte-energie snel smelten. Bij twijfel kun je bij de fabrikant naar de spectrale output vragen om er zeker van te zijn dat deze geschikt is. Vermogen van het licht - kies voor traditionele contactbelichting de meest krachtige lamp die er is. Hoe krachtiger de lamp, des te verder weg kan hij van het stencil worden geplaatst. Goede tip: Bij alle lampen wordt de uv-output minder tijdens het gebruik, dus vervang de lamp regelmatig volgens de aanbevelingen van de fabrikant. Afstand van het stencil - de afstand tussen de lamp en het stencil is van grote invloed op de belichtingstijd, want de intensiteit van het licht wordt zeer snel minder hoe langer de afstand is die hij moet afleggen. Bij een stencil die een belichting van 30 seconden nodig heeft op 1,0 meter afstand wordt dit bijvoorbeeld 900 seconden bij een afstand van 2,0 meter. Het is belangrijk te weten dat hoe verder weg je de lichtbron van de zeef kunt plaatsen, des te minder onderstraling je krijgt bij de rand van de afbeelding.

2 Hoek van het licht - idealiter komt het licht op een hoek van 90 bij het positief omdat je hierdoor geen onderstraling krijgt. Wees je ervan bewust dat hoe dichter de lamp bij de afbeelding staat, hoe scherper de hoek wordt aan de rand van de afbeelding. Uiteindelijk bepaalt het formaat van de zeef en de kwaliteit die de druk moet zijn wat de optimale afstand is. Het beste compromis: Een goede combinatie voor traditionele contactbelichting van stencils van Diazo en Dual Cure, zoals Capillex 25 en PLUS 8000, met een afmeting tot 1 vierkante meter, is een metaalhalide van 5 Kw met een met galliumjodide gedoteerde 'Diazo'-lamp(output van 365, 405 en 418 nanometer) geplaatst op een afstand van 1,5 meter. Voor zeven die groter zijn dan 1 vierkante meter kan er een krachtigere lamp op een grotere afstand nodig zijn. Als je alleen fotopolymeersjablonen gebruikt, zoals PLUS 9000, kun je een specifieke 'fotopolymeer'-lamp gedoteerd met ijzerjodide gebruiken, omdat deze een kortere golflengte afgeeft dan een 'Diazo'-lamp van galliumjodide. Een 'fotopolymeer'-lamp heeft gewoonlijk een verbeterde output van 360 tot 380 nanometer. Als je verschillende stencils van Diazo, Dual Cure of fotopolymeer gebruikt dan is een 'universele' lamp de beste optie. Andere factoren Gaas- gekleurd (anti-halatie) gaas houdt een groot deel van de lichtreflectie/strooiing tegen tijdens de belichting, voor een betere resolutie en definitie bij optimale belichting. Maar je moet misschien je belichtingstijd met wel 100% verhogen ten opzichte van witte gaas. Vacuümramen - het is cruciaal dat het belichtingsraam voor perfect contact tussen het filmpositief en het stencil zorgt, dus goede vacuüm en afsluiting is heel belangrijk. Goede tip: Als je een vrijstaand belichtingssysteem gebruikt, verf de muren dan zwart om ongewenste weerspiegeling die onderstraling kan veroorzaken te verminderen. Filmpositieven - de kwaliteit van het positief dat je gebruikt zal van grote invloed zijn op de kwaliteit van de uiteindelijke druk, omdat eventuele randscherpte (zaagtand) of onvolkomenheden op de afbeelding worden gereproduceerd door het stencil. Wij raden aan om Lithfilmpositieven van goede kwaliteit te gebruiken voor toepassingen met hoge resolutie, en om

3 ervoor te zorgen dat de emulsie in perfect contact staat met het stencil, anders verlies je resolutie. Wees voorzichtig bij het gebruik van goedkope positieven van inkjet- of laserprinters aangezien deze vaak een vrij lage uv/blauw-dichtheid hebben en de stencils onderbelicht moeten worden om te voorkomen dat ze dicht belicht worden.. Goede tip: Zorg ervoor dat je de inkjet-filmpositieven niet een te dikke laag hebben om de uvdichtheid te verhogen. Hierdoor kunnen ze bij in het vacuümrram aan het sjabloon gaan plakken. Computer to Screen Er zijn twee belangrijke Computer to Screen (CTS)-processen die vandaag de dag worden gebruikt bij zeefdrukken; (i) directe digitale belichting van de zeef met UV-licht en (ii) digitale beeldbewerking met een uv-beschermlaag rechtstreeks op de zeef, gevolgd door uvbelichting met rubberdoek. Binnen deze groepen zijn er verschillende soorten CTS-systemen zoals laserbelichting, Digital Mirror Device/LED, inkjet en zelfs laser-ablation, en elke soort heeft zijn eigen voor- en nadelen. De keuze van het systeem hangt af van het formaat van de zeven, het aantal zeven dat nodig is per uur, en het detailniveau en de duurzaamheid die nodig zijn voor de zeven. Het is ook belangrijk om jouw gekozen fotostencil af te stemmen op je CTS-systeem voor het beste resultaat. Over het algemeen kunnen de meeste fotostencils van Diazo of Dual Cure (zoals PLUS 6000 of 7000) worden gebruikt voor kleine tot middelgrote CTS-toepassingen, maar voor grote zeven is waarschijnlijk een fotopolymeeremulsie met een ultrahoge projectiesnelheid vereist (bijvoorbeeld PLUS MIDI of AQUA). Samenvatting Er is geen universeel belichtingssysteem dat bij alle toepassingen van zeefdrukken past, omdat de eisen voor sjablonen voor een touchscreen-applicatie aanzienlijk verschilt van die voor het drukken van grote vlaggen of banners. Neem alle bovenstaande factoren zorgvuldig in overweging voordat je een keuze maakt, aangezien belichting de belangrijkste stap is voor de kwaliteit en duurzaamheid van de zeven die worden geproduceerd.

4 Zeefbelichting Optimale belichting vaststellen Als je stencils snel stuk gaan op de pers of een druk van slechte kwaliteit geven, dan komt dit waarschijnlijk door onjuiste belichting. Deze handleiding biedt belangrijk advies over hoe je de juiste belichtingstijd kunt vaststellen met directe fotostencils (directe emulsies en Capillary-films) Het belang van de juiste belichting: Alle fotostencils worden uitgehard door ultraviolet (uv) licht. Daarom is het logisch dat als je het stencil niet genoeg belicht met uv-licht, deze niet voldoende uithardt voor de levensduur die je nodig hebt. Maar als je te veel uv-licht gebruikt dan worden de fijne details niet overgebracht. Je krijgt een perfect gebalanceerde stencil wanneer alle emulsie is uitgehard zonder dat er iets van de details verloren is gegaan. Fotostencils gesensibiliseerd met Diazo of Fotopolymeer: Er zijn twee gebruikte methoden voor het vaststellen van de belichtingstijd voor directe fotostencils. 1. De optimale belichting vaststelling voor fotostencils van Diazo en Diazo/Dual Cure Een van de voordelen van een Diazo-sensibilisator is dat het van kleur verandert en zijn gele tint verliest wanneer het reageert op uv-licht. Deze kleurverandering is de sleutel tot het vaststellen van de optimale belichtingstijd. Je hoeft alleen maar de belichtingstijd te verhogen totdat het stencil niet meer van kleur verandert; dit is het punt waarop alle sensibilisator opgebruikt is. Deze afbeelding laat zien hoe de emulsie steeds meer van kleur verandert wanneer de sensibilisator op het uvlicht reageert

5 De Autotype Exposure Calculator De Autotype Exposure Calculator is een onmisbare tool voor het vaststellen van de optimale belichtingstijd, omdat je hiermee verschillende soorten belichting in een keer kunt vergelijken. De vier grijze filters op dit fotografische filmpositief absorberen een gecontroleerde hoeveelheid uv-licht die gelijk staat aan 0,25, 0,33, 0,5 of 0,7 van de volledige belichting van 1,0; maar dan in een enkele stap. Om de Exposure Calculator te gebruiken belicht je het stencil, verwerk je de zeef zoals gewoonlijk en onderzoek je vervolgens de zeef bij wit licht om de belichtingsfactor te kiezen waar de kleurverandering ophoudt. Gebruik de factoren op de Exposure Calculator om de optimale belichting te vinden Volledig uitharden Een minder nauwkeurige methode voor het vaststellen van de belichting is om de mate van volledige uitharding van het stencil te bekijken. Verwerk de zeef en wrijf na het uitwassen je vinger over het natte stencil, aan de rakelzijde. Als de emulsie zacht en eenvoudig te verwijderen is, dan is deze niet belicht geweest en is de zeef aanzienlijk onderbelicht. 2. Optimale belichtingstijd vaststellen met fotopolymeerstencils Onderbelichte fotopolymeerstencils zijn ook zwak en zullen snel stuk gaan, daarom is het belangrijk om voor maximale belichtingstijd te zorgen zonder dat je hoeft in te leveren op de mate van detail die je wil drukken. Het is eigenlijk veel moeilijker om de optimale belichtingstijd vast te stellen met een stencil van fotopolymeer dan met een Diazo, omdat er geen duidelijke kleurverandering is om je te helpen. Een onderbelicht stencil is zacht aan de rakelzijde De optimale belichtingstijd wordt gewoonlijk vastgesteld door naar een combinatie van oplossing en uitharding te kijken. Gebruik de Autotype Exposure Calculator voor je testbelichting en kijk vervolgens naar volledige uitharding aan de rakelzijde terwijl het stencil nog nat is na het uitwassen. Je kunt je vingers gebruiken om de zachtheid te testen, of een vel van een onbedrukte krant op de rakelzijde leggen en kijken of deze aan de zachte emulsie blijft plakken. De optimale belichting (met betrekking tot duurzaamheid van de druk) is wanneer alle emulsie is uitgehard door het uv-licht en het niet zacht is aan de rakelzijde.

6 Vervolgens moet je de testzeef drogen en de oplossing controleren om er zeker van te zijn dat de gewenste mate van detail zal worden afgedrukt. Zie de werkhandleiding voor de Autotype Exposure Calculator om vast te stellen welke lijnbreedte het stencil oplost bij elke belichtingsfactor, en controleer dit vervolgens aan de hand van je filmpositief. Goede tip: Gebruik altijd een testbelichting die 1,5 tot 2,0 keer hoger is dan de optimale tijd. Op die manier kun je de effecten van zowel onder- als overbelichting op de kleving en oplossing van het stencil zien. Grijsschaal met 21 stappen (stappentrap): Het is vrij lastig om een grijsstaal met 21 stappen (0,15 dichtheid) te gebruiken om de belichting vast te stellen met een stencil van Diazo of fotopolymeer. Zeer kleine variaties in de watertemperatuur of de druk kunnen het resultaat beïnvloeden, wat tot een verkeerde aflezing leidt. Stappentrappen kunnen echter nuttig zijn om 'process drift' te vinden. Gebruik een vak met wit licht om het stencil te onderzoeken Goede tip: Naar onze ervaring krijgen de meeste stencils te weinig belichting, in plaats van te veel. De belichtingstijd iets verhogen kan je vaak tijd besparen op de speldenprikken die worden veroorzaakt door kleine stof- en vuildeeltjes op het positief. Samenvatting: Problemen gerelateerd aan belichting zijn de grootste oorzaak dat zeven niet goed werken, dus het is het waard om hier tijd aan te besteden wanneer je van proces verandert. Het is ook het eerste waar je naar moet kijken als er een probleem is.