ITALIAANSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1

Transcriptie

1 ITALIAANSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1

2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) of staatsexamens@duo.nl. pagina 2 van 19

3 Inhoud 1 Kernpunten 5 2 Schriftelijke college-examen 5 3 Mondeling college-examen 6 4 Examenstof (schematisch weergegeven) 9 Bijlage 1 Beschrijving examenstof 10 Bijlage 2 Toelichting schrijfvaardigheid 12 Bijlage 3 Posterpresentatie 13 Bijlage 4 Voorwaarden lijst gelezen werken 14 Bijlage 5 Voorblad 15 Bijlage 6 Advieslijst 16 Bijlage 7 Hulpmiddelen 18 Bijlage 8 Tips 19 pagina 3 van 19

4

5 1 Kernpunten Het examen bestaat uit een schriftelijk college-examen en een mondeling collegeexamen. Voor het mondeling college-examen moet de kandidaat thuis een presentatie in het Italiaans voorbereiden en hiervoor een poster meebrengen naar het examen (zie en bijlage 3). Een deel van het mondeling college-examen gaat over literatuur. De kandidaat dient een exemplaar van de lijst met gelezen werken inclusief de korte samenvattingen en eventueel de gedichten mee te nemen naar het examen (zie: 3.2.2). De lijst gelezen werken samen met het onderwerp van de posterpresentatie moet vóór 1 april 2017 in tweevoud ingeleverd zijn bij: DUO staatsexamens VO, Postbus 30158, 9700 LK Groningen (zie: bijlage 4). De kandidaat moet zelf woordenboeken meenemen. Het eindcijfer wordt als volgt berekend: (het cijfer voor het schriftelijk college-examen + het cijfer voor het mondeling college-examen) : 2, afgerond op een geheel getal. 2 Schriftelijke college-examen Wat, waar, wanneer Het schriftelijk college-examen duurt 150 minuten en wordt afgenomen in de periode van het centraal examen. Bij de aanmelding geeft de kandidaat een voorkeurplaats op. De examenoproep verstuurt DUO uiterlijk twee weken voor aanvang van het examen. Daarin staan datum, tijd en locatie vermeld. Het examen betreft leesvaardigheid en schrijfvaardigheid (zie: hoofdstuk 4 en bijlage 1). a. leesvaardigheid De kandidaat krijgt teksten te lezen waarover hij vragen moet beantwoorden. Er zijn meerkeuzevragen en open vragen. b. schrijfvaardigheid De kandidaat krijgt de opdracht één of meerdere teksten te schrijven, bijvoorbeeld een formele brief of een informele (zie: bijlage 2). Hulpmiddelen Het gebruik van een woordenboek Nederlands - Italiaans en Italiaans - Nederlands en het basispakket hulpmiddelen is tijdens het examen toegestaan (zie: bijlage 7). Oefenen Een voorbeeld van een schrijfopdracht staat op de site. Ga hiervoor naar: duo.nl, kies staatsexamenkandidaat en vervolgens Oefenen. pagina 5 van 19

6 Tips voor dit examen staan in bijlage 8. Beoordeling schriftelijk college-examen Bij de beoordeling van de schrijfopdracht wordt gelet op: inhoud; grammaticale correctheid; spelling/lay-out/interpunctie; woordgebruik en coherentie. Bovendien wordt gelet op het aantal woorden. Voor het schriftelijk college-examen worden de volgende deelcijfers gegeven: - één deelcijfer voor leesvaardigheid. Dit cijfer telt voor een kwart deel mee voor het college-examen. - één deelcijfer voor schrijfvaardigheid. Dit cijfer telt voor een kwart deel mee voor het college-examen. 3 Mondeling college-examen Wat, waar, wanneer Het mondeling college-examen bestaat uit een zitting van 25 minuten. Het examen betreft gespreksvaardigheid (gesprekken voeren en spreken) en literatuur, zie hoofdstuk 4 en bijlage 1. de aanmelding geeft de kandidaat een voorkeurplaats op. De examenoproep verstuurt DUO uiterlijk twee weken voor aanvang van het examen. Daarin staan datum, tijd en locatie vermeld. Direct vóór het mondeling examen krijgt de kandidaat gedurende 20 minuten de tijd om zich voor te bereiden op het examen aan de hand van een casus (een artikel en/of afbeelding) die hij in het voorbereidingslokaal ontvangt. Het mondeling examen bestaat uit twee delen, die achter elkaar worden afgenomen. a. Spreek-, gespreks- en luistervaardigheid Dit onderdeel wordt in het Italiaans afgenomen. De kandidaat houdt gedurende circa vijf minuten een presentatie over een bepaald thuis voorbereid onderwerp. De kandidaat maakt hierbij gebruik van een poster. In bijlage 3 staat uitgebreide informatie over de posterpresentatie. Daarna volgt een gesprek over de casus die bestudeerd is in de voorbereidingstijd. Kennis van land en volk komt hierbij aan bod. b. Literatuur Het onderdeel literatuur wordt naar keuze van de kandidaat in het Italiaans of Nederlands afgenomen. De kennis van de literatuur van de Italiaanse taal wordt getoetst aan de hand van de lijst met gelezen werken. In bijlage 4 staan de voorwaarden waaraan deze lijst moet voldoen. Tijdens het mondeling examen worden vragen gesteld over de gelezen werken. De vragen kunnen betrekking hebben op: de auteur; tevens de relatie auteur en periode waarin hij leeft/leefde het genre pagina 6 van 19

7 literaire geschiedenis, in relatie tot het gelezen werk, literaire begrippen, in relatie tot het gelezen werk vorm en inhoud van het literaire werk, de titel (eventueel ondertitel), motto, thema, plaats van handeling, tijd en ruimte en de personages in het literaire werk leeservaringen: de kandidaat moet beargumenteerd verslag kunnen uitbrengen van wat zijn mening, gevoelens en ideeën zijn over de gelezen werken rijm, metrum, beeldspraak bij de gedichten. Hulpmiddelen Tijdens de voorbereiding is het gebruik van een woordenboek Nederlands - Italiaans en Italiaans - Nederlands en het basispakket hulpmiddelen (zie: bijlage 7) toegestaan. Oefenen Een voorbeeld van een casus staat op de site. Ga hiervoor naar: duo.nl, kies staatsexamenkandidaat en vervolgens Oefenen. Tips Bekijk de tips in bijlage 8. Bekijk de informatiefilm over het mondeling examen. Deze film staat op de site onder het kopje: Hoe het staatsexamen vo werkt. Beoordeling mondeling college-examen Voor het mondeling college-examen worden de volgende deelcijfers gegeven: - één deelcijfer voor de presentatie en het gesprek. Dit cijfer telt voor een kwart deel mee voor het college-examen. - één deelcijfer voor literatuur. Dit cijfer telt voor een kwart deel mee voor het collegeexamen. pagina 7 van 19

8 Overzicht mondeling college-examen vooraf regelen Vóór 1 april opsturen: onderwerp presentatie en lijst gelezen werken onderdeel voorbereiding op examenlocatie toetsing spreken, gesprekken voeren en luistervaardigheid toetsing literatuur duur 20 minuten ca. 5 minuten ca. 10 minuten ca. 10 minuten inhoud bestudering van een casus presentatie met een poster gesprek naar aanleiding van bespreking lijst gelezen werken de casus voertaal - Italiaans Italiaans naar keuze van kandidaat Nederlands of Italiaans benodigdheden of hulpmiddelen bijdrage aan cijfer gehele collegeexamen* casus (wordt uitgedeeld) schrijfmateriaal voor eventuele aantekeningen woordenboeken: Italiaans- Nederlands Nederlands- Italiaans poster thuis gemaakt met illustratie(s) maximaal 10 steekwoorden onderwerp verband houdend met Italiaanstalige cultuur casus (zonder aantekeningen, kandidaat krijgt 'schoon' exemplaar) lijst met gelezen boeken (twee exemplaren op tijd opsturen; eigen exemplaar meenemen plus, zo nodig, de teksten van gedichten in drievoud) 1/4 1/4 * cijfer schriftelijk college-examen telt ook voor 1/2 mee. pagina 8 van 19

9 4 Examenstof (schematisch weergegeven) Italiaanse taal en literatuur Domein A: Leesvaardigheid Domein B: Kijk- en luistervaardigheid college-examen schriftelijk mondeling X X Domein C: Subdomein C1: Gesprekken voeren X Gespreksvaardigheid Subdomein C2: Spreken X Domein D: Subdomein D1: Taalvaardigheden X Schrijfvaardigheid Subdomein D2: Strategische vaardigheden X Domein E: Literatuur Subdomein E1: Literaire ontwikkeling X Subdomein E2: Literaire begrippen Subdomein E3: Literatuurgeschiedenis Domein F: Oriëntatie op studie en beroep X X X * Domein F: Oriëntatie op studie en beroep wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk. In bijlage 1 staat een beschrijving van de examenstof. Bij het bestuderen van de examenstof is het raadzaam om gebruik te maken van een lesmethode of examenkatern. pagina 9 van 19

10 Bijlage 1 Beschrijving examenstof Domein A: Leesvaardigheid 1. De kandidaat kan: - aangeven welke informatie relevant is, gegeven een vaststaande behoefte; - de hoofdgedachte van een tekst(gedeelte) aangeven; - de betekenis van belangrijke elementen van een tekst aangeven; - relaties tussen delen van een tekst aangeven; - conclusies trekken met betrekking tot intenties, opvattingen en gevoelens van de auteur. Domein B: Kijk- en luistervaardigheid 2. De kandidaat kan: - aangeven welke informatie relevant is, gegeven een vaststaande behoefte; - de hoofdgedachte van een tekst aangeven; - de betekenis van belangrijke elementen van een tekst aangeven; - conclusies trekken met betrekking tot intenties, opvattingen en gevoelens van de spreker(s); - anticiperen op het meest waarschijnlijke vervolg van een gesprek; - aantekeningen maken als strategie om een tekst aan te pakken. Domein C: Gespreksvaardigheid Subdomein C1: Gesprekken voeren 3. De kandidaat kan: - adequaat reageren in sociale contacten met doeltaalgebruikers; - informatie vragen en verstrekken; - uitdrukking geven aan gevoelens; - zaken of personen beschrijven en standpunten en argumenten verwoorden; - strategieën toepassen om een gesprek voortgang te doen vinden. Subdomein C2: Spreken 4. De kandidaat kan verworven informatie adequaat presenteren met het oog op doel en publiek, en daarbij zaken of personen beschrijven en standpunten en argumenten verwoorden. Domein D: Schrijfvaardigheid Subdomein D1: Taalvaardigheden 5. De kandidaat kan: - adequaat reageren in schriftelijke contacten met doeltaalgebruikers; - informatie vragen en verstrekken; - verworven informatie adequaat presenteren met het oog op doel en publiek, en daarbij zaken of personen beschrijven en uitdrukking geven aan gevoelens en standpunten verwoorden; - een verslag schrijven. pagina 10 van 19

11 Subdomein D2: Strategische vaardigheden 6. De kandidaat kan met behulp van: - een tekstverwerkingsprogramma een tekst schrijven; - (elektronisch) naslagmateriaal teksten opstellen. Domein E: Literatuur Subdomein E1: Literaire ontwikkeling 7. De kandidaat kan beargumenteerd verslag uitbrengen van zijn leeservaringen met ten minste drie literaire werken. Subdomein E2: Literaire begrippen 8. De kandidaat kan literaire tekstsoorten herkennen en onderscheiden, en literaire begrippen hanteren in de interpretatie van literaire teksten. Subdomein E3: Literatuurgeschiedenis 9. De kandidaat kan een overzicht geven van de hoofdlijnen van de literatuurgeschiedenis en de gelezen literaire werken plaatsen in dit historisch perspectief. Domein F: Oriëntatie op studie en beroep Vereiste niveau taalbeheersing Italiaans vwo: Domein A leesvaardigheid: B2 Domein B kijk- en luistervaardigheid: B2 Domein C gespreksvaardigheid: B1+ Domein D schrijfvaardigheid: B1 Beschrijving niveaus: Europees Referentie Kader, Een uitgebreide beschrijving van de examenstof staat op: - examenblad.nl, Italiaans vwo, syllabus 2017 moderne vreemde talen - mvt.slo.nl, handreikingen pagina 11 van 19

12 Bijlage 2 Toelichting schrijfvaardigheid Informele brief: Adres van de afzender: Piazza Garibaldi 7 Groenestraat LIVORNO 6533 KM HAARLEM Nederland NB. Komt de brief uit Nederland, dan gebruik je de Nederlandse of Engelse wijze van adressering. Bij een brief naar het buitenland moet de naam van het land worden vermeld. Adres geadresseerde: net als afzender (het land in het Nederlands of Engels) Datering: Weert, 10 giugno 2013 Aanhef: Afsluiting: Caro Mario Tanti saluti Affettuosamente Formele brief: Adres van afzender: zie informele brief Adres geadresseerde: zie informele brief Datering: zie informele brief Onderwerp: Oggetto: richiesta di informazioni Aanhef: Egregio Signore/ Egregio Signor Monti Gentile Signora/ Signorina Egregi Signori Gentili Signore NB: Egregio kan alleen bij het aanspreken van een man gebruikt worden Afsluiting: La saluto cordialmente. Con distinti saluti. Voglia gradire i miei distinti saluti. Afsluiting met punt. Vervolgens handtekening en daaronder je naam getypt of duidelijk geschreven. Bovenstaande is gebaseerd op de richtlijnen van Post.nl pagina 12 van 19

13 Bijlage 3 Posterpresentatie Het mondeling examen begint met uw posterpresentatie. U houdt uw presentatie in de taal waarin u examen doet. Na afloop kan de examinator u enkele vragen over uw onderwerp stellen. De presentatie met eventuele vragen zal circa 5 minuten duren. Onderwerp: U bent vrij in uw keuze van het onderwerp maar er moet wel een directe relatie zijn met het gebied of de cultuur waarin de vreemde taal wordt gesproken. Voorbeelden: Che Guevara (Spaans), Hadrian s Wall (Engels). De diepgang van uw onderwerp komt overeen met het niveau waarop u het examen aflegt: vmbo, havo of vwo. Opsturen: U vermeldt het onderwerp van de presentatie op het voorblad van de lijst met gelezen werken (bijlage 5). Poster: A3-, A2- of A1-formaat. Op de poster staan een titel, illustraties en maximaal 10 steekwoorden. U mag geen powerpoint- of prezi-presentatie gebruiken. Presentatie: U houdt uw presentatie aan de hand van uw poster. U mag geen aantekeningen gebruiken; uw poster is voldoende steun. Beoordeling: Uw presentatie wordt beoordeeld op thema en niveau, opbouw (introductie, hoofdelementen, argumentatie, afsluiting), taalgebruik (grammaticale correctheid, woordenschat, uitspraak, etc), de beantwoording van eventuele vragen en algemene presentatievaardigheden. pagina 13 van 19

14 Bijlage 4 Voorwaarden lijst gelezen werken SAMENSTELLEN De lijst moet voldoende literair gehalte hebben. Dit gehalte wordt meegewogen bij het bepalen van het cijfer voor het onderdeel Literatuur. Op de lijst moeten zes werken zijn vermeld van volledige en oorspronkelijk Italiaanstalige werken; slechts één per auteur. De lijst moet een gevarieerd beeld opleveren van de hele literatuur; d.w.z. werken van vroeger en nu, en een variatie in genre. Op de lijst dienen minimaal twee werken voor te komen van vóór Bewerkingen worden alleen geaccepteerd als het vertalingen betreft van een oude variant van het Italiaans van vóór 1700 naar de hedendaagse variant. Een van de werken mag vervangen worden door ten minste vijf gedichten. Niet toegestaan zijn: Scholieren-of studentenuitgaven. Zie bijlage 6 voor geadviseerde boeken. Op de lijst vermeldt de kandidaat per gelezen werk: o de schrijver, o de titel, o het jaar van eerste publicatie, o het aantal bladzijden, o een korte samenvatting van 10 à 15 regels in het Nederlands of in het Italiaans. De werken dienen in chronologische volgorde te worden vermeld. Ga hierbij uit van het eerste jaar van uitgave. Voor gedichten kunnen het aantal bladzijden en de samenvatting achterwege worden gelaten. De kandidaat neemt de teksten van de gedichten in drievoud mee naar het examen (voor de examinatoren en hemzelf). Gebruik bijlage 5 als voorblad. OPSTUREN De lijst met gelezen werken moet op papier in tweevoud vóór 1 april van het jaar waarin het examen wordt afgenomen, worden opgestuurd naar: DUO staatsexamens VO, Postbus 30158, 9700 LK Groningen. Als de kandidaat na 3 weken nog geen ontvangstbevestiging heeft ontvangen, moet hij contact opnemen met Examendiensten. Kandidaten die geen lijst van gelezen werken voor een taal hebben opgestuurd worden voor dat vak niet opgeroepen voor het mondeling examen. De regeling voor het opsturen geldt alleen voor de staatsexamenkandidaten die niet op een vso-school zitten. Van de vso-kandidaten moet alles op 1 april 2017 gereed zijn, maar hoeft niets te worden opgestuurd. De lijst wordt niet door Examendiensten beoordeeld, maar door de examinatoren tijdens het college-examen. Een kandidaat mag na het opsturen van de lijst één werk vervangen door een ander werk. Voorwaarde is dat hij de gewijzigde lijst op de dag van het examen uiterlijk 9.30 uur in drievoud inlevert bij het secretariaat. Wie geen gewijzigde lijsten inlevert wordt geëxamineerd aan de hand van de lijst die hij vóór 1 april heeft ingestuurd. pagina 14 van 19

15 Bijlage 5 Voorblad Italiaanse taal en literatuur staatsexamen vwo (inzenden vóór 1 april 2017) Onderwerp presentatie: Lijst gelezen werken Gegevens kandidaat ED-nummer: Naam en voorletters: Postcode en woonplaats: pagina 15 van 19

16 Bijlage 6 Advieslijst De genoemde werken in de boekenlijst hieronder zijn een aanbeveling en een garantie voor een lijst met een duidelijk voldoende literair gehalte en moet als een advieslijst gezien worden. Vanzelfsprekend zijn andere literaire werken ook acceptabel. Er dient goede spreiding van literaire periodes te zijn. Periode schrijver titel jaartal 300 Dante Alighieri Divina commedia Francesco Petrarca Canzoniere 1374 Giovanni Boccaccio Decamerone Lorenzo il Magnifico Trionfo di bacco e Arianna 1490 Matteo Boiardo Orlando innamorato Niccolò Macchiavelli Il Principe 1513 Ludovico Ariosto Orlando furioso 1532 Pietro Bembo Prose della volgar lingua Carlo Goldoni Arlecchino servitore di due padroni Alessandro Manzoni I promessi sposi 1827 Giacomo Leopardi Canti 1820 Giovanni Verga i malavogla 1881 Gabriele d' Annunzio la giocona 1899 Carlo Collodi le avventure di Pinocchio Giovanni Pascoli pensieri e discorsi 1907 Luigi Pirandello sei personaggi in cerca d' autore 1921 il fu Mattia Pascal 1904 Enrico IV 1922 Italo Svevo la coscienza di Zeno 1919 Leonardo Sciascia il giorno della civetta 1961 Natalia Ginzburg lessico famigliare 1963 Primo Levi se questo è un uomo 1947 Italo Calvino Marcovaldo ovvero le stagioni in città 1963 il barone rampante 1957 Eugenio Montale ossi di seppia 1925 G.Tomasi di Lampedusa il gattopardo 1956 pagina 16 van 19

17 Periode schrijver titel jaartal Giuseppe Ungaretti il porto sepolto 1919 Pier Paolo Pasolini ragazzi di vita 1955 Dario Fo le commedie di Dario Fo 1966 Umberto Eco Il nome della rosa 1980 Niccolò Amaniti io non ho paura 2001 Paolo Giordano la solitudine dei numeri primi 2008 Alberto Moravia gli indifferenti 1929 la noia 1960 Sandro Veronesi caos calmo 2005 Giorgio Bassani il giardino dei Finzi-Contini 1962 Roberto Saviano Gomorra 2006 pagina 17 van 19

18 Bijlage 7 Hulpmiddelen Toegestaan De hulpmiddelen van het basispakket zijn toegestaan bij alle examens. Zij zijn niet alle nodig. Basispakket - schrijfmateriaal - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geodriehoek - vlakgum - rekenmachine Ook is het toegestaan om hulpmiddelen mee te brengen die geen relatie hebben met de exameneisen maar wel functioneel kunnen zijn, zoals: markeerstift, puntenslijper, leesliniaal (loep). Woordenboeken Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens. In plaats van het eendelig woordenboek Nederlands mag ook gebruik gemaakt worden van een woordenboek van Nederlands naar een vreemde taal (thuistaal van de kandidaat). Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Een woordenboek Italiaans-Nederlands en Nederlands-Italiaans (in één of twee banden) is toegestaan. Uitgebreide informatie over hulpmiddelen voor de centrale examens en hulpmiddelen voor kandidaten met een beperking staat in de Regeling toegestane hulpmiddelen. Kies: examenblad.nl/ vwo of havo/ onderwerpen/ hulpmiddelen/ 2017 pagina 18 van 19

19 Bijlage 8 Tips Schriftelijk college-examen lees de aanwijzingen goed en volg ze op. Wanneer het aantal woorden niet geteld en genoteerd wordt, levert dit puntenaftrek op; pas de briefconventies goed toe; u moet over een gedegen actieve woordenschat beschikken. U mag niet alleen vertrouwen op het gebruik van een woordenboek; verdiep u bij de voorbereiding in de grammatica en maak veel grammaticaoefeningen; maak een flink aantal oefenopgaven, laat deze corrigeren en bespreek ze met de leraar/opleider. Mondeling college-examen zorg ervoor dat u beschikt over een gedegen, actieve woordenschat; verdiep u vooraf in de grammatica en maak grammaticaoefeningen; oefen hardop op een goede uitspraak; voer bijvoorbeeld gesprekken in de vreemde taal met andere mensen en oefen veel; voorkom hakkelen, denkpauzes, het mengen van de vreemde taal met Nederlands; besteed zorg aan de poster voor de presentatie: kies sprekende afbeeldingen en pakkende steekwoorden (maximaal tien); vergeet niet uw eigen woordenboeken mee te brengen. Literatuur lees vooraf goed de vakinformatie en de eisen die gesteld worden ten aanzien van periodes, genres, stromingen, vertalingen enz.; alleen het boek lezen is niet genoeg; zorg ervoor dat u ook iets over de literaire periodes weet en welke plaats het boek in deze periode inneemt; vorm zorgvuldig uw eigen ideeën en mening over een werk; leg verbanden tussen de boeken; zorg ervoor dat boeken op uw lijst van niveau zijn; zorg ervoor dat u ook kennis hebt over de schrijver van het boek; raadpleeg naslagwerken en recensies over het boek en de schrijver, waardoor u meer verdieping aan kunt brengen in het examen. pagina 19 van 19

20 pagina 20 van 19