15 november 2005 Koningsdag in het Paleis der Natie. Toespraak van de heer Herman DE CROO, Voorzitter van de Kamer van volksvertegenwoordigers

Transcriptie

1 15 november 2005 Koningsdag in het Paleis der Natie Toespraak van de heer Herman DE CROO, Voorzitter van de Kamer van volksvertegenwoordigers De Belgen en de Ruimte Mevrouw, Koninklijke Hoogheden, Mijnheer de Kardinaal, Mijnheer de Nuntius, Mevrouw de Voorzitter van de Senaat, Mijnheer de Eerste Minister, Dames en heren in uw ambten en hoedanigheden, Waarde collega's, Dames en heren, Het is mijn collega, voorzitter van de Senaat, en mijzelf een ware eer de koninklijke familie in het Paleis der Natie te mogen ontvangen om hier voor de vijfde keer Koningsdag te vieren. Het Paleis der Natie is een historische en symbolische plek. Binnen deze muren wordt de wetgevende macht uitgeoefend, hier leggen onze vorsten de eed af. Dit jaar vieren we de 175 ste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid en de 25 ste verjaardag van het federalisme. In het licht van die dubbele verjaardag dient de belangrijke rol te worden onderstreept die onze vorsten, in de loop van de institutionele evolutie, voor het behoud van de vrede en de eenheid van het land hebben gespeeld. Anno 2005 wordt de continuïteit van de dynastie belichaamd door koning Albert II, kroonprins Filip en prinses Elisabeth. Der 15. November ist auch der Tag der Deutschsprachigen Gemeinschaft Zeichen unserer Vielseitigkeit. Der deutschsprachigen Gemeinschaft wird hier unsere tiefgreifende Sympathie ausgedrückt. Mevrouw, Koninklijke Hoogheden, 1

2 Mag ik U verzoeken namens alle aanwezigen Zijne Majesteit de Koning veel geluk en een goede gezondheid toe te wensen in de uitoefening van Zijn hoog ambt en in Zijn familieleven. Ik begroet ook de vertegenwoordigers van de gestelde staatslichamen en al diegenen die de Natie in haar diversiteit verpersoonlijken. Koningsdag staat dit jaar in het teken van: "De Belgen en de Ruimte". Bij deze gelegenheid, zoals naar gewoonte bij de vorige Koningsdagen, hebben de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat twee landgenoten willen huldigen, Claude Jamar en Paul Verhaert, die onze jeugd tot voorbeeld kunnen strekken, want beiden zijn een exponent van de moderniteit, het dynamisme en de knowhow van ons land in een sector die zo hightech is als de ruimtevaartindustrie. Dat België een belangrijke speler is in de ruimtevaart betwist niemand in Europa. Het federale Parlement volgt het Belgische ruimtevaartbeleid overigens met bijzondere aandacht via het Adviescomité voor wetenschappelijke en technologische vraagstukken van de Kamer en de werkgroep "Ruimtevaart" van de Senaat. België staat bekend als de kleinste der grote spelers of de grootste der kleine spelers in de Europese ruimtevaartindustrie. Net als mijn collega, voorzitter van de Senaat, en de eerste minister, zal ik hier straks op terugkomen. Onze toespraken zullen opgeluisterd worden door een muzikaal intermezzo met de ruimtevaart als thema. Het wordt voor ons gebracht op de harp door mevrouw Inge Frimout-Hei, schoondochter van burggraaf Dirk Frimout, die ik graag in ons midden begroet. Mevrouw Frimout-Hei studeerde harp aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag, met kamermuziek als specialisatie. Zij verdiepte zich ook in het repertoire voor Zuid- Amerikaanse harp en zang en Keltische harp en zang. Inmiddels gaf zij al vele liederenrecitals en trad ze op als soliste met diverse kamerorkesten. Ze componeerde een aantal werken voor harp, waaronder het stuk "Blue Planet". Foto's van de aarde die door burggraaf Dirk Frimout werden genomen, vormden de inspiratiebron voor deze compositie, die mevrouw Frimout-Hei hier straks zal uitvoeren. De ruimte is trouwens één van haar favoriete thema's, zoals ook moge blijken uit de titel van een andere CD van haar, "Travel with the Moon". 2

3 Mevrouw, Koninklijke Hoogheden, Mijnheer de Kardinaal, Mijnheer de Nuntius, Mevrouw de Voorzitter van de Senaat, Mijnheer de Eerste Minister, Dames en heren in uw ambten en hoedanigheden, Waarde collega's, Dames en heren, Een klein land werkt doorgaans maar in zeer bescheiden mate mee aan grootschalige wetenschappelijke of industriële programma's. Op het gebied van de ruimtevaart heeft België echter een reputatie opgebouwd en een knowhow vergaard die vele andere EUlidstaten ons benijden. Ons land speelde een sleutelrol in de oprichting van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA in Nadat duidelijk werd dat de Europaraket geen succes was, drukten de Belgische ministers van Wetenschapsbeleid - Théo Lefevre, Charles Hanin en Gaston Geens - onmiskenbaar hun stempel op de loop van de gebeurtenissen die uiteindelijk uitmondden in de totstandkoming van het Arianeprogramma en de oprichting van de ESA, waartoe op 31 juli 1973 in Brussel op een ministeriële conferentie over de ruimtevaart besloten werd. Met de ESA beoogde men in de eerste plaats de autonomie van Europa inzake ruimtevaart te garanderen. Die prioriteit blijft ook vandaag nog onverminderd gelden. De verkenning en exploitatie van de ruimte vormen een uitdaging in vier opzichten: wetenschappelijk, publiek, commercieel en industrieel. Het ruimteonderzoek reikt de industrie de instrumenten en inzichten aan om de meest geavanceerde technologie te verwerven op het vlak van de elektronica, artificiële intelligentie, processing, materialen en aërodynamische structuren, en vooral om zich de berekeningen die aan de complexe mechanische systemen ten grondslag liggen, en het beheer van grote projecten eigen te maken. België heeft dus van in het begin voor Europa en meer bepaald voor de ESA gekozen als raamwerk van zijn ruimtevaartbeleid, teneinde zijn investeringen in die sector te laten renderen. België heeft veel geld geïnvesteerd in de Arianeprogramma's, waardoor firma's als Alcatel Etca, Techspace Aero of Sabca konden tonen wat de Belgische ruimtevaartindustrie inzake knowhow in haar mars heeft. Alcatel Etca in Charleroi is de belangrijkste elektronicaleverancier voor de Ariane 5-raket.Het bij de ESA geldende principe van de "billijke return" heeft het voor de Belgische KMO s mogelijk gemaakt aan de grote ruimtevaartprogramma s deel te nemen. Aan dat principe, dat van vitaal belang is voor de Belgische ruimtevaartindustrie, mag niet worden getornd. Zo heeft België zijn 3

4 investering in het kader van het Ariane 4-programma vijf keer terugverdiend via de participatie van de Belgische industrie. België heeft ervoor gekozen zelf geen nationaal ruimtevaartagentschap op te richten, en steunt op de technische competentie van de ESA op alle gebieden waar ons land zich wil engageren: draagraketten, telecommunicatie, aardobservatie, microzwaartekracht, hightech, etc. Op industrieel niveau is een veertigtal Belgische bedrijven in min of meerdere mate actief in de ruimtevaartindustrie. Sommige ondernemingen halen een groot gedeelte van hun omzet uit die activiteiten. Voor andere bedrijven zijn ze een middel om geavanceerde technologie in huis te halen, hightech die trouwens ook in andere sectoren afzetmogelijkheden biedt. Er werken zo'n mensen in de ruimtevaartindustrie. Vele Belgische bedrijven, zowel in het noorden als in het zuiden van het land, hebben intussen een grote knowhow en expertise opgebouwd. Zo is er bijvoorbeeld Alcatel Etca in Charleroi, dat onder meer actief is op het gebied van de energieverdeling. Alcatel Bell Space in Antwerpen en Newtec in Sint-Niklaas zijn werkzaam in de telecommunicatie. Sabca in Brussel is gespecialiseerd in de structuur van draagraketten. Spacebel in Hoeilaart en Trasys in Zaventem werken in de softwaresector. Techspace Aero in Luik maakt kleppen, Verhaert in Antwerpen instrumenten voor microzwaartekrachtonderzoek en kleine satellieten. Rhea System in Louvain-la-Neuve ten slotte opereert onder meer op het gebied van de ontwikkeling en validatie van grondinfrastructuur. In het zog van die topspelers in de ruimtevaartindustrie zijn er ook tal van spinoffbedrijven actief. Wie België zegt, zegt kwaliteit en ervaring. Die reputatie hebben we voor een groot stuk te danken aan het Belgische nichebeleid, in het kader waarvan de afgelopen jaren een aantal "expertisecentra" opgericht werden. In de Europese context van industriële herstructurering spitst de Belgische industrie, die vertegenwoordigd wordt via organisaties zoals Belgospace, VRI (Vlaamse Ruimtevaart Industriëlen), Wallonie Espace en Bruspace, zich steeds meer toe op hightechactiviteiten. De lucht- en ruimtevaartindustrie is altijd al een belangrijke sector geweest in Wallonië en Brussel. Waalse en Brusselse industriëlen hebben een pioniersrol gespeeld in de Europese ruimtevaart, en de Waalse en Brusselse bedrijven leveren topkwaliteit op het gebied van producten en diensten voor draagraketten. Vijf jaar geleden werd de ruimtevaartincubator Wallonia Space Logistics opgericht. Dankzij ondersteuning door deze zogenaamde Space Incubator, een soort "broedplaats" voor ruimtevaarttechnologie, konden er nieuwe KMO's in de ruimtevaartsector starten én groeien. In Vlaanderen is de ruimtevaartindustrie een jongere bedrijfstak, al is ze zeker even dynamisch als in het zuidelijke landsgedeelte. De niches waarin de Vlaamse industrie zich genesteld heeft, zijn: telecommunicatie, apparatuur voor experimenten aan boord van satellieten evenals boordsoftware en software voor grondstations op aarde. De groep van bedrijven actief in het 4

5 marktsegment van de infrastructuur voor boordexperimenten, is in de loop der tijd uitgegroeid tot een heus kenniscentrum dat zijn eigen microsatellieten kan ontwikkelen, zoals de PROBA-satelliet, waar ik het zo meteen over zal hebben. Met het aanbieden van diensten waarbij gebruik gemaakt wordt van de infrastructuur en gegevens van de lucht- en ruimtevaartsector, zoals aardobservatie en telecommunicatie, werd een nieuwe niche aangeboord. Ook de Europese Unie speelt een steeds grotere rol als initiatiefneemster van projecten zoals het satellietnavigatiesysteem GALILEO, dat zowel een concurrent van als een aanvulling op het Amerikaanse GPS-positiebepalingssysteem is, of zoals het GMESprogramma voor een globale milieubewaking. De Belgische industrie mag die boot in geen geval missen. Het oprichten en stimuleren van expertisepools in groeiniches, en het garanderen van de continuïteit op gebieden waar de vakkennis van de Belgische wetenschappers en industriëlen algemeen erkend wordt, vormen de krachtlijnen van het beleid gevoerd door België. Die expertise kwam goed uit de verf en kreeg algemeen erkenning tijdens de ruimtevlucht van Dirk Frimout in 1992 en van Frank De Winne in 2002 in het kader van de Odisseamissie, waarbij België zijn industriële en wetenschappelijke knowhow inzake microzwaartekracht wist te valoriseren, zowel op Europees niveau als ten aanzien van de Russische en Amerikaanse partners. België doet resoluut mee aan de verkenning en het onderzoek van de ruimte. Ons land moet een actieve rol spelen in de Europese organisaties en het dynamisme van de Belgische industriëlen en wetenschappelijke teams volop uitspelen. Dames en heren, Ik zou nu hulde willen brengen aan de heer Paul Verhaert, stichter en Managing Director van de firma Verhaert. Zijn bedrijf is een Europese specialist in de ontwikkeling van innoverende ruimtenavigatiesystemen en kleine, autonome aardobservatiesatellieten, zoals de hoger vermelde PROBA-satelliet. Geachte mijnheer Verhaert, PROBA 1 (PROBA is de afkorting van Project for On-Board Autonomy) is een kleine, compacte en intelligente satelliet van bijna 100 kg. Bij de voorstelling van dit eerste ruimtetuig "made in Belgium" noemde u PROBA "de grootste onder de microsatellieten en tegelijk de kleinste onder de minisatellieten". De satelliet werd ontwikkeld onder leiding van uw bedrijf in Kruibeke bij Antwerpen. Deze microsatelliet werd ontwikkeld in het kader van het General Support Technology Programme (GSTP) van de ESA. Voor de boordsoftware, waarmee de satelliet na de lancering autonoom kan opereren, tekende het Luikse bedrijf Spacebel. De satelliet werd op 22 oktober 2001 gelanceerd met de Indiase draagraket PSLV, en wordt nu geëxploiteerd vanuit het grondstation van de ESA in Redu, in de provincie Luxemburg. PROBA werd oorspronkelijk gebouwd voor een demonstratiemissie van één jaar, maar de levensduur van de satelliet werd intussen verlengd met het oog op een aardobservatiemissie. 5

6 Dankzij uw vernuft en vindingrijkheid is deze Belgische microsatelliet zijn concurrenten jaren vooruit. Dat succes straalt af op de hele Belgische ruimtevaartindustrie. U wil ook de jongeren warm maken voor het ruimteavontuur. U houdt ze als het ware een spiegel voor, waarin ze hun eigen ambitie en dromen kunnen aanschouwen. Vanuit uw overtuiging dat het ruimteonderzoek en de ruimtetechnologie de jeugd vele toekomstperspectieven bieden op het gebied van werk en activiteiten, zet u zich in voor een groot aantal educatieve programma's. De ruimte blijft ons fascineren. Waarvoor onze dank! Geachte mijnheer Verhaert, Het heeft Zijne Majesteit de Koning behaagd u te benoemen tot Commandeur in de Leopoldsorde. 6