Inhoud. Generiek 3. Bekroningen 4. Regisseur 5. Inhoud 9. Beeld van de menselijke natuur en van een land waar corruptie

Transcriptie

1

2 Inhoud Generiek 3 Bekroningen 4 Regisseur 5 Inhoud 9 Beeld van de menselijke natuur en van een land waar corruptie een alledaags verschijnsel is 10 Bacalaureat gaat over ouderschap en opvoeden 11 Realistische stijl 11 Ironie sijpelt door 12 Persspiegel 12

3 Generiek Regie: Christian Mungiu Scenario: Christian Mungiu Fotografie: Tudor Vladimir Panduru Montage: Mircea Olteanu Vertolking: Adrian Titieni (Romeo), Maria-Victoria Dragus (Eliza), Rares Andrici (Marius), Lia Bugn (Magda), Malina Manovici (Sandra), Vlad Ivanov (hoofdinspecteur), e.a. Duur: 128 minuten Roemenië / Frankrijk/ België

4 Bekroningen Lees meer

5 Regisseur De Roemeense regisseur/scenarioschrijver/producer Cristian Mungiu behoort tot de Roemeense New Wave, een genre van Roemeense realistische en vaak minimalistische films die in 2004 ontstond. Over die Roemeense New Wave zei Mungiu: In de jaren na 2000 verscheen er een nieuwe generatie filmmakers die film gestudeerd had na de val van het communisme, en zij hadden een duidelijke hang naar realisme. (1) En ook nog: Er is niet één reden waarom de Roemeense film zo goed scoort, maar verschillende. Allereerst reageert mijn generatie op de films die we op school te zien kregen, onder het communisme dus. Toen waren regisseurs vergeten dat films moesten gaan over wat mensen meemaken; hun films speelden zich af in een parallelle werkelijkheid, deels omdat de censuur hen daartoe dwong. Deze generatie heeft begrepen dat we terug moeten naar de roots: de werkelijkheid gebruiken als inspiratie voor films. Dat uitgangspunt dicteert de vorm. In het echte leven heb je geen montage: alles loopt in elkaar over. En dus monteer ik ook niet: ik laat mijn shot zo lang duren als een hele scène. Om dezelfde reden gebruik ik geen muziek, tenzij er een radio aanstaat. In het leven heb je ook maar één standpunt: dat van jezelf en dus is er maar één hoofdpersonage, en alles wat je ziet, zie je vanuit zijn perspectief. Die coherente radicale stijl delen nagenoeg alle Roemeense filmmakers. (2) Tot nu toe schreef Mungiu ook zelf de scenario s van de films die hij regisseerde. Behalve voor zijn debuutfilm Occident trad hij ook op als producer voor zijn films. Dit heeft zeker te maken met het feit dat hij graag controle heeft over zijn werk, zoals hij zelf zei: Ik ontdekte dat ik het er erg moeilijk mee heb dat iemand anders in mijn films tussenkomt. Ik zou aan niets willen werken tenzij ik volledige controle heb. Hij noemt Robert Altman en (de vroege) Milos Forman als belangrijke cineasten die hem hebben beïnvloed. Hij apprecieert ook sterk de beroemde realistische films zoals Ladri di biciclette (Fietsendieven, Vittorio de Sica, 1948).

6 Als een van de beste Roemeense cineasten van deze tijd kreeg Mungiu al de kans om buiten Roemenië films te gaan maken. Over zijn keuze dit niet te doen, zei hij: Ik wil films maken die diep en waarheidsgetrouw zijn, films over wat ik ken. Je kan mensen uit een ander land niet begrijpen zoals je de mensen van je eigen land begrijpt. Een immigrant kan nooit zo in een cultuur integreren of die cultuur zo goed kennen als iemand van het land zelf, of dan enkel na veel jaren. Dus moet ik hier mijn films blijven maken. (1) Cristian Mungiu werd op 27 april 1968 geboren in Iaşi. Zijn vader was hoogleraar Farmacologie en zijn moeder doceerde Roemeens. Hij studeerde eerst Engelse taal en literatuur aan de Alexander Jan Cuza universiteit van Iaşi. Hij werkte een tijdje als leraar en journalist in de mediasector, om zich vervolgens in te schrijven aan de Film en Theater Academie in Boekarest waar hij in 1998 afstudeerde in de richting filmregie. Over deze periode zei hij: Toen ik achttien was moest ik iets doen om te vermijden dat ik naar het leger moest. Ik ging dus filosofie studeren en werd journalist en leraar in mijn thuisstad. Na de val van het communisme bleef ik nog een tijd doorwerken, maar tenslotte had ik geen excuses meer Mungiu op de set van Bacalaureat. en zei ik bij mezelf: als het dat is wat ik wil doen, moet ik het nu doen. Ik verhuisde dus naar Boekarest en studeerde film. (1) Tijdens zijn studietijd maakte hij de korte documentaire Horia Viorel Brief (1996) en de kortfilms Mariana (1997) en Mina lui Paulista (1998). In 1996 werkte hij ook mee aan Capitaine Conan toen Bertrand Tavernier deze film in Roemenië kwam draaien. Over zijn filmstudie zegt hij: Ik kreeg nooit een degelijk filmopvoeding. Je moet dat plaatsen in de context waarin ik leefde. Ik leefde in de jaren 70 en 80 in Roemenië. Ik ben niet van Boekarest, ik ben niet van de hoofdstad. Ik ben van een kleine stad met een half miljoen inwoners en met verschillende universiteiten. Er waren zeven bioscopen, hoewel er geen enkele is overgebleven, maar we hadden geen cinematheek. Later, in de jaren 80, toen ik een tiener was, had ik een meer bevoorrechte relatie met de film dankzij de video. Video s waren een goudmijn op het

7 einde van de communistische tijd. Ik begon heel veel films te bekijken en toonde die dan in privévertoningen en ik vertaalde ze ook, maar het was nogal chaotisch. ( ) In de vier jaar dat ik in de jaren 1990 aan de filmschool in Boekarest studeerde gingen we nooit verder dan de jaren Ze beschikten ook niet over kopieën van de films die we bestudeerden, het was theoretisch. De leraars beschikten over een grote energie en passie, maar wanneer je de films niet kan bekijken is het onmogelijk om te begrijpen waarover ze het hadden. Ik verliet de filmschool dan ook met een heel beperkte kennis van de filmgeschiedenis. (3) Meteen na zijn afstuderen kon hij in 1998 aan het werk als tweede assistent-regisseur van zijn landgenoot Radu Mihaileanu bij de verfilming van diens film Train de vie. Terwijl hij in 2000 drie kortfilms maakte (Corul pomierilor, Nici o întâmplare en Zapping) kwam hij aan de kost door het maken van reclamefilmpjes. In 2002 debuteerde hij met zijn eerste speelfilm Occident. Dit werd een bitterzoete komedie over Oost-Europese jongeren die naar West-Europa willen migreren. Zijn film ging in première in de sectie Quinzaine des Realisateurs van het Filmfestival van Cannes en werd een groot succes bij het Roemeense publiek. In 2003 stichtte Mungiu samen met regisseur/schrijver/acteur/ musicus Hanno Höfer en cameraman Oleg Mutu het productiehuis Mobra Films. In 2005 werkte hij met de episode Turkey girl mee aan de sketchfilm Lost and found. Cristian Mungiu met actrice Tania Popa op de set van Occident (2002) Met zijn tweede langspeler 4 luni, 3 săptămâni si 2 zile (4 maanden, 3 weken en 2 dagen), een dramatische film over een clandestiene abortus onder het regime van Ceaucescu, behaalde hij in 2007 de Gouden Palm op het festival van Cannes. Er volgden nog veel andere prijzen voor deze film, o.a. de prijs voor beste film en beste regisseur van de Europese Film Academie.

8 Mungiu bleef een vaste klant op het festival van Cannes waar hij in 2009 aanwezig was als producer, schrijver en regisseur (van een van de vijf delen) van de collectieve film Amintiri din epoca de aur (Tales from the Golden Age) waarin de bekendste Roemeense stadslegenden uit de communistische periode werden verteld. Ook zijn volgende film După dealuri (Beyond the hill, 2012) was succesvol in Cannes en behaalde er de prijzen voor het beste scenario en beste actrices. In deze film had hij het over twee jonge vrouwen die in een weeshuis opgroeiden en waar een ervan, die religieuze werd, op bezoek gaat bij haar vriendin die naar Duitsland verhuisde. Het festival van Cannes blijft een belangrijk evenement voor Mungiu, want in 2013 stelde hij er wel geen nieuwe film voor, maar maakte hij er deel uit van de jury. In een gesprek maakte Mungiu duidelijk waarom een filmfestival zoals dat van Cannes belangrijk is: Indien we deze festivals niet kunnen behouden, zou het mogelijk zijn dat in de tijdspanne van enkele jaren kleinere films gaan verdwijnen. Het is echt belangrijk de diversiteit in de cinema te bewaren. Commerciële cinema is prachtig, maar de cinema ontstond niet om enkel commerciële cinema voort te brengen. Het is goed verschillende stemmen en standpunten te hebben we moeten een inspanning doen om het publiek op te voeden. (1) In dat jaar kreeg hij in Frankrijk L Ordre des Arts et des Lettres voor zijn bijdragen tot de cinema. Met zijn jongste film, Bacalaureat, behaalde hij in 2016 op het festival van Cannes de prijs voor de beste regie. (1): Bron: IMDb (2): Uit een interview van Jeroen Struys met Cristian Mungiu in De Standaard van 17-18/12/2016) (3): Uit Screendaily, 2015

9 Inhoud Romeo Aldea is een chirurg van middelbare leeftijd. Zijn dochter Eliza staat op het punt haar eindexamen aan de middelbare school af te leggen. Zijn de resultaten goed, dan zit er een beurs voor Oxford in. Maar wanneer Eliza op de dag voor haar eerste examen aangerand wordt, komt die droom op de helling te staan. Omdat het al te erg zou zijn dat deze aanval de toekomst van zijn dochter in het gedrang zou brengen, neemt Romeo een beslissing die hij al zijn hele leven lang geweigerd heeft: compromissen sluiten om zijn dochter te helpen. De man die zijn leven lang corruptie afwees, raakt nu zelf in een net van corruptie verstrikt.

10 Beeld van de menselijke natuur en van een land waar corruptie een alledaags verschijnsel is - Liever dan zijn films sociaal bewogen te noemen (wat ze toch wel degelijk zijn), wil Mungiu dat ze in de eerste plaats over de menselijke natuur gaan. Ik praat over jou zodat je je eigen leven en je eigen keuzes opnieuw kunt bekijken, zegt hij tegen The Guardian. En dat combineert hij met die kritische blik op Roemenië. (Evelien Van Vessem in Filmmagie van december 2016) - Het ingetogen familiedrama Bacalaureat is tegelijk een subtiele karakterstudie en een meedogenloze diagnose van het hedendaagse Roemenië, een land dat maar niet uit het slop lijkt te raken. ( ) Bacalaureat is een sterk verteld, pijnlijk drama over een man die zichzelf om allemaal goeie redenen flink in de penarie werkt. Ik vroeg me af of er een verband is tussen compromissen, corruptie, opleiding en armoede, aldus Mungiu. Kunnen we onze kinderen op een andere manier opvoeden dan we zelf zijn opgevoed? Zonder al te expliciet over Romeo s daden te oordelen, serveert Mungiu in boeiend detail een portret van een verontwaardigde man die dreigt te knakken in een cruciale fase van zijn leven. (Uit de catalogus van Filmfest Gent 2016) - Mungiu onderwerpt met zijn film zijn vaderland Roemenië en eigenlijk de hele wereld aan een gewetensonderzoek. ( ) In een nieuwe democratie als Roemenië blijken compromissen en corruptie vaak dicht bij mekaar te liggen. Bacalaureat is een film waar niet alleen Roemenië maar de hele wereld van kan leren. Wat is de waarde nog van menselijke waarden? (Kurt Vandemaele in De Morgen van 20/12/2016)

11 Bacalaureat gaat over ouderschap en opvoeden Realistische stijl - Welke waarden wil je als ouder je kind bijbrengen? En kunnen die waarden wel standhouden in de wereld waarin we leven? (Kurt Vandemaele in De Morgen van 20/12/2016) - Cristian Mungiu hierover: We geloven graag dat de jongere generatie de wereld zal veranderen. Maar dat is onzin. Hoe kunnen we verwachten dat zij moreler zullen handelen dan wijzelf wanneer wij het zijn die hen opvoeden? Je moet het zelf anders doen, in plaats van je hoop te stellen in de volgende generatie. ( ) Ik ben zelf vader: mijn zonen zijn elf en zes. Het is daarom dat ik deze film wou maken. Ik begon me af te vragen of ik hen moest opvoeden tot rechtschapen mensen, of hen net moest voorbereiden op een wereld die helemaal niet rechtschapen is. Kun je perfect eerlijk leven in een samenleving vol leugens? Kun je een kind blijven afschermen. (Uit een interview van Jeroen Struys met Cristian Mungiu in De Standaard van 17-18/12/2016) - Mungiu dwingt zijn personages, en bij uitbreiding de kijker, tot morele keuzes door hen te confronteren met een gewelddadig incident. En dat op een dwingende manier en in een uitgekiende realistische stijl, met takes die net lang genoeg aangehouden worden om de onderhuidse spanning te doen stollen. (D.M. in Knack Focus van 21/12/2016) - Naar goeie gewoonte tracht Mungiu zijn verhaal in een zo realistisch mogelijke stijl te vatten, met lange takes, weinig of geen montage en geen soundtrack. Hij laat dode momenten toe en in de gesprekken durven mensen al eens over hun woorden te struikelen. (Kurt Vandemaele in De Morgen van 20/12/2016)

12 Ironie sijpelt door - Mungiu laat de ironie soms lekker langzaam doordringen. Af en toe neigt het drama naar satire, met zijn oog voor couleur locale en geestig detail. (Jeroen Struys in De Standaard van 20/12/2016) Persspiegel - De verdienste van Mungiu is dat je als kijker sympathie houdt voor Romeo. Daardoor geeft Mungiu s spiegel een des te scherper beeld. (Evelien Van Vessem in Filmmagie van december 2016) - We zagen dit jaar zelden een zo relevante film en een zo vakkundig, perfect verteld drama. (Jeroen Struys in De Standaard van 20/12/2016) - Resultaat: een grondige dissectie van een land dat worstelt met zijn identiteit en de spoken uit het verleden én een wrang maar empathisch en trefzeker geobserveerd suspensedrama over een vader, zijn dochter en de breuklijnen die onverwachts tussen hen opdoemen. Een meeslepende meditatie over kleine corruptie met grote gevolgen. (D.M. in Knack Focus van 21/12/2016)

13 - Doordat je naar mensen zit te kijken met echte emoties, snijdt het verhaal nog dieper in het vlees. (Kurt Vandemaele in De Morgen van 20/12/2016) - De film overtuigt des te meer zolang de maatschappijkritiek vloeiend overloopt in het wrange portret van een gedesillusioneerde, op instorten staande bijna-vijftiger, die zijn laatste hoop op de toekomst van zijn dochter heeft gevestigd. Adrian Titieni is perfect in die precies gedoseerde rol: bedrieglijk weinig emoties aan het oppervlak van een man die zichzelf dieper en dieper het morele drijfzand in jaagt. En dat met de beste bedoelingen van de wereld. (Kevin Toma in De Volkskrant van 22/09/2016) - Ook al lijkt het begrijpelijk en goed bedoeld, deze man is ook duidelijk gevormd door jarenlange teleurstellingen. Bacalaureat toont hoe cynisme en corruptie aan de oudere generatie Roemenen blijft kleven. Overtuigend realistisch neergezet met een sterke cast en de sobere filmstijl van Cristian Mungiu die ditmaal kijkers zowaar met een opgewekt gevoel de bioscoop uit stuurt. Want ook al schetst hij weer een rauw en schrijnend beeld van zijn land, hij toont ook hoop in de generatie van Eliza, die met onderling vertrouwen en compassie een nieuwe weg in kan slaan. (Fabian Melchers in De Telegraaf van 22/09/2016)