Opleiding Duurzaam Gebouw: Binnenhuispolluenten: hoe ze te beperken?

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw: Binnenhuispolluenten: hoe ze te beperken? Leefmilieu Brussel WORKSHOP BINNENHUISPOLLUENTEN BEPERKEN: OPNAME VAN VOORSCHRIFTEN IN DE BESTEKKEN Liesbet TEMMERMAN & Laurent DINAER CERAA asbl

2 OPLOSSING VAN DE OEFENING 2

3 Workshop opname van clausules in de bestekken Voorbeelden van voorschriften (ter informatie): Binnenafwerkingen (te onderscheiden volgens type van producten): Een label voorschrijven, bijvoorbeeld natureplus, Der Blaue Engel Maximaal gehalte aan metalen en metalloïden [mg/kg] Inspiratie halen bij documenten van natureplus: voor verf, houten platen, Verschillen tussen waarden voor verven op plantaardige basis en verven op minerale basis (kobalt, kwik, tin) Maximaal gehalte aan organische stoffen [mg/kg] Inspiratie halen bij documenten van natureplus Maximaal gehalte aan pesticiden [mg/kg] Inspiratie halen bij documenten van natureplus specifiek voor verven op plantaardige basis, houten platen, Meting van de radioactiviteit: Inspiratie halen bij documenten van natureplus Specifiek voor minerale verven, op basis van leem, op gipspleister, op platen op basis van gips Geurindicator Inspiratie halen bij documenten van natureplus 3

4 Workshop opname van clausules in de bestekken Maximale emissies - normen EN ISO , -9 en -11 Minimum (volgens KB van 8 mei 2014: niet voor verf, maar richtwaarden): R-waarde 1 TVOS 1000 µg/m³ na 28 dagen opslag in de testkamer Halfvluchtige organische stoffen: TSVOS 100 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) Acetaldehyde 200 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen): normen EN Tolueen 300 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) Formaldehyde 100 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen): normen EN CMR-stoffen van categorie 1A en 1B 1µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) Aanbevolen: R-waarde 1 TVOS 300 µg/m³ na 28 dagen opslag in testkamer (volgens label natureplus) Halfvluchtige organische stoffen: TSVOS 50 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (volgens label natureplus) Acetaldehyde 50 µg/m³ (drempelniveau na 3 dagen) (labels GEV-EMICODE) Acetaldehyde 36 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (label natureplus) Tolueen 260 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (aanbeveling WGO) Benzeen 5 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (Europese aanbeveling) 4

5 Workshop opname van clausules in de bestekken Maximale emissies (vervolg) Formaldehyde 24 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen): normen EN en EN CMR-stoffen van categorie 1A, 1B en 2 1µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) Optimum: voor lokalen bestemd voor gevoelige personen (crèches, scholen, rust- en verzorgingstehuizen, ziekenhuizen, enz.) R-waarde 1 TVOS 200µg/m³ na 28 dagen opslag in testkamer (richtwaarde volgens besluit Vlaamse regering van 11 juni 2004 of wetgeving USA) 60 of 100µg/m³ (labels GEV-EMICODE EC1 plus en EC1)? Halfvluchtige organische stoffen: TSVOS 50 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (label natureplus) Acetaldehyde 24 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (volgens label natureplus) Benzeen 2 ou 3,8 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (CSHPF of RCIB) Tolueen 260 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (aanbeveling WGO) Formaldehyde 10 µg/m³ (drempelniveau na 28 dagen) (volgens Frans label A+): normen EN en EN Acetaldehyde en formaldehyde 50 µg/m³ (drempelniveau na 3 dagen) (volgens labels GEV-EMICODE) 5 CMR-stoffen van categorie 1A, 1B en 2: uit te sluiten

6 Workshop opname van bepalingen in bestekken Voorbeelden van voorschriften (ter indicatie): Inhoud van bepalingen van bestek (volgens KB 8 mei 2014) De verschillende drempels van het besluit van 8 mei 2014 opleggen voor elk type van afwerkingsproduct (verf voor binnenhuis, houtvezelplaten, gipsplaten, vloerbedekking voor binnen, pleistermateriaal voor binnen, verlaagde plafonds) met specificatie van de normen NBN EN ISO In dit stadium heeft het besluit alleen betrekking op de vloerbekleding, maar op termijn gaat het om alle afwerkingsmaterialen:» Evoluties (in dit stadium): opstelling in uitvoering van een voorlopige versie voor plafond- en muurafwerkingsmaterialen De criteria van het besluit zijn niet dermate streng dat er geen producten kunnen worden gevonden die eraan voldoen (zie voorbeelden verderop). In dit stadium van de evolutie van de reglementeringen kunnen alleen emissiedrempels per product worden opgelegd, en nog geen emissiedrempels per lokaal er is dus geen dekking van het risico door interacties» tussen verschillende materialen die aanwezig zijn in een lokaal» tussen afgegeven polluenten (cocktail van polluenten cumulatief effect tussen polluenten) 6» in het geval van lokalen met een hogere vochtigheidsgraad / enz.

7 Workshop opname van bepalingen in bestekken Voorbeelden van voorschriften (ter indicatie): Inhoud van bepalingen van bestek (volgens KB 8 mei 2014) Opleggen van emissiedrempels per lokaal norm EN ISO : In dit stadium is het moeilijk een dwingende doelstelling op te leggen voor een project of een lokaal in zijn geheel (normatief kader, reglementair kader, bedrijven die metingen in situ kunnen uitvoeren) Het WTCB beschikt over de uitrustingen die nodig zijn om de emissies van bouwproducten te meten, zowel in situ als in een laboratorium. Voorbeelden van metingen 'in situ' van de emissie van polluaenten: wand met houtskelet, verf, lokaal bron: s_activities&niv02=field_study De emissiedrempels per lokaal kunnen dezelfde zijn als degene die zijn voorgeschreven per categorie van materiaal. Aangezien interacties mogelijk zijn, is dit voorschrift dwingender. 7

8 Workshop opname van bepalingen in bestekken Voorbeelden van voorschriften (ter indicatie): Inhoud van bepalingen van bestek (volgens KB 8 mei 2014) Het opleggen van emissiedrempels per lokaal moet worden overwogen: Maar de relevantie van dergelijke maatregelen moet worden nagegaan:» Wie is verantwoordelijk bij overschrijding van de doelwaarden? Wat met de correctieve maatregelen? De tests kunnen op de werf worden uitgevoerd bij de voorlopige oplevering.» De termijn tussen de uitvoering van de afwerking en de test moet minimum 28 dagen bedragen (emissieniveaus op 28 dagen).» Indien de termijn korter is gemeten emissiegehalte is groter. Op 3 dagen kunnen drempels worden gemeten die tot 10 keer hoger zijn. Men kan nagaan of deze voorschriften nageleefd zijn :» Ofwel tijdens de fase van goedkeuring van de verschillende technische fiches.» Of de verschillende producten een label dragen.» Ofwel op basis van metingen in situ lokaal per lokaal indien bepaalde waarden zijn voorgeschreven voor bepaalde lokalen, bijvoorbeeld voor gevoeligere personen: gezondheidszorg, rusthuizen, scholen, crèches, enz.. 8

9 Workshop opname van clausules in de bestekken Voorbeelden van voorschriften (ter informatie): Specifiek voor van hout afgeleide platen: Minimum moet formaldehyde-emissieklasse E1 worden voorgeschreven volgens EN13986 NBN EN 717 (initiële controle) of NBN EN 120 (controle in de fabriek). Bron: NBN EN 13986:

10 Workshop opname van clausules in de bestekken Voorbeelden van producten met label: Binnenverven: 10

11 Workshop opname van clausules in de bestekken Voorbeelden van producten met label: Platen op basis van hout: MDF- en OSB- platen van SPANO met labels Der Blaue Engel, FSC OSB-platen van Kronospan met label E1 en nul-emissielabel Houtvezelplaten en leembouwplaten van Pavatex met label natureplus Enz. 11

12 Workshop opname van clausules in de bestekken Voorbeelden van producten met label: Soepele vloerbekledingen: Linoleum FORBO: Artoleum, Linoflex, Marmoleum, Walton Houten vloerbekledingen: Houten vloer/parket Berg&Berg: FSC-label, natureplus-label Parketverglazer BONA met label EC1 Parketlijm STAUF met label EC1 Lijm voor houten vloeren THOMSIT Keramische vloerbekleding: weber.sys flex roll onderlaag voor tegels met EC1- label Enz. 12

13 Wat moet worden onthouden... Rationaliseer het gebruik van afwerkingsmaterialen: Gebruik bij voorkeur ruwe afwerkingsmaterialen: houd rekening met verschillende vormen van belasting (verf aangepast aan een school of een kinderdagverblijf, risico s van schokken), vervangingsfrequentie (wanden), doorgangsfrequentie (vloer), enz. Kies voor droge plaatsingstechnieken zonder lijm en voor mechanische bevestigingen Kies afwerkingen die weinig of geen onderhoud vragen Plaats een efficiënte hygiënische ventilatie Kies bij voorkeur materialen en producten met label die een lage emissie van chemische polluenten garanderen volgens de productcategorie. 13

14 Wat moet worden onthouden... Neem de maximale emissiedrempelwaarden (en de referentienormen of -reglementeringen) op in de clausules van bestekken, maar houd er rekening mee dat dit geen omgeving zonder polluenten kan garanderen (cocktail van polluenten en cumulatief effect tussen polluenten). Minimum, het Koninklijk Besluit van 8 mei 2014 en de drempelwaarden voorgeschreven door de WGO. Schrijf strengere emissiedrempels voor in projecten die bestemd zijn voor gevoelige personen: ziekenhuizen, gezondheidszorg, residenties voor oudere personen, scholen, kinderdagverblijven, enz. Pas de doelstellingen (drempelwaarden en types van polluenten) aan naargelang van de materialen (verven, houtvezelplaten, enz.) 14