AVM: MODEL TO MAP. Totstandkoming en opbouw van de Archeologische Verwachtingskaart van het Maasdal. Reinier Ellenkamp

Transcriptie

1 AVM: MODEL TO MAP Totstandkoming en opbouw van de Archeologische Verwachtingskaart van het Maasdal Reinier Ellenkamp

2 PRESENTATIE Aanleiding Bronnen Modellen Methode GIS Validatie Resultaat Opbouw AVM Vormgeving AVM Toepassing AVM

3 AANLEIDING Veel onderzoek in 20 jaar Versnippering Kennis Gemeentes Synthese Samenbrengen kennis en inzichten Nieuwe bron

4 BRONNEN Geomorfogenetische kaart Maasdal (GKM) Verkenning PLUS Zandmaas (Zuidhoff & Huizer 2015) Grotere onderzoeken Maasdal AHN Historische en geo(morfo)logische kaarten Expert knowledge (ateliersessies) Archeologische informatie Grotere onderzoeken (key sites) ARCHIS Bestaande verwachtingsmodellen Expert knowledge (ateliersessies) Vijf niveaus 1. Terras 2. Fluviatiele eenheid 3. Datering 4. Afdekkende eenheid 5. Overstromingsdek

5 BRONNEN - BEPERKINGEN GKM Dateringsissue Twijfelgevallen Gaten in de kaart Archeologische informatie Verschil in inzicht Gemiddelde of uitzondering op de regel? Niet altijd Maasdal specifiek Niet landschappelijk ingestoken ARCHIS Tijd en geld

6 MODELLEN - BASIS Bewoningsbeelden Hoofdperiode: JV, LBV, LBL, SSL Hoofdactiviteit: bewoning, begraving, economie+infra, rituelen Basis verwachtingsmodel Geomorfogenese-activiteit-matrix (ja/nee) Vertaald in codes per GKM-eenheid Periode-GKM-activiteit-matrix * Ja, mits / nee, tenzij

7 MODELLEN - AANVULLEND Ondervangen mitsen en maren Aanscherpen verwachting (kans) Scoren op aanvullende locatiekeuzefactoren

8 METHODE - BASIS GIS-bewerking Resulteert in vlakke ja/nee-kaart per periode. M.a.w.: geeft aan of op een GKM-eenheid in een bepaalde periode een activiteit wel of niet te verwachten is. Uitsnede:

9 METHODE - AANVULLEND GIS-bewerking Resulteert in differentiatie van het ja/nee-beeld. Geeft aan waar op een GKM-eenheid bepaalde activiteiten uit een bepaalde periode meer of minder te verwachten zijn Uitsnede:

10 METHODE - AANVULLEND GIS-bewerking voorbeeld Jagers verzamelaars 1.Selecteer actieve Maas 2.Buffer (190 m) 3.Sluit irrelevante zones uit (aanvullende verwachting alleen van toepassing op de zones waar wonen en begraven voor kunnen komen)

11 METHODE - AANVULLEND GIS-bewerking voorbeeld Jagers verzamelaars Alle aanvullende criteria vertalen in verwachtingszones

12 METHODE - AANVULLEND GIS-bewerking voorbeeld Jagers verzamelaars Toekennen scores aan gecombineerde buffers

13 METHODE Validatie Eerste kaartbeeld (AVM v.1.1) Visuele controle Logische beelden Toets aan key-sites Statistische controle Ligging bekende vindplaatsen ten opzichte van verwachtingszones Wens: meeste vindplaatsen in zones met aanvullende verwachting Ruwe archeologisch dataset (individu = vondstregel) Opgeschoonde archeologische dataset (individu = werkelijke site) Bijgesteld kaartbeeld (AVM v.1.2) Na bijstelling aanvullende criteria En vervollediging GKM GIS controle kaartbeeld (AVM v.1.3)

14 RESULTAAT AVM opbouw Vier periodekaarten (JV, LBV, LBL, SSL) Basisverwachting, per periode Overlay met aanvullende verwachting (score), per periode Gecombineerde alle-perioden-kaart Gecombineerde basisverwachting over alle perioden Overlay aanvullende verwachting, opgetelde scores over alle perioden Overlay huidig oppervlaktewater Overlay AMK-terreinen en provinciale aandachtsgebieden Overlay alle ARCHIS-waarnemingen Archeologische stand van zaken Maasdal op basis van 20 jaar onderzoek

15 RESULTAAT AVM vormgeving Basis: (logische) pastel kleuren Economie (groen) Ritueel (paars/blauw) Wonen en begraven (oranje/geel) Aanvullend: (intuïtieve) kleur intensivering Van toepassing op wonen/begraven Hogere score is intensere kleur (licht naar donker)

16 RESULTAAT AVM toepassing Overzicht waar, welke archeologie uit welke periode verwacht wordt en waar de kans daarop het grootst is Basis voor toekomstig onderzoek (afstemmen methoden) Nieuwe bron voor bureauonderzoek (risico inschatting) Platte PDF (publieksvriendelijk) Gelaagde PDF (gebruikers met achtergrondkennis) GIS: shape, mapinfo (beleidsmakers, onderzoekers)

17 BEPERKINGEN - Niet meer dan we weten - Daterings-issue - Modelmatige schoonheidfoutjes - Zo nauwkeurig als de GKM (1:25.000) - Bewerkelijk - Per definitie gedateerd (voortschrijdend inzicht) - Periodisering

18 DANK VOOR UW AANDACHT VRAGEN?