76 Het Facultatief Protocol bij het IVRK inzake kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie. Lucia Dreser

Transcriptie

1 76 Het Facultatief Protocol bij het IVRK inzake kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie Lucia Dreser Rechter bij de rechtbank van eerste aanleg te Brussel INLEIDING 1. Na lange onderhandelingen werd op 25 mei 2000 te New York door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het Facultatief Protocol bij het Verdrag inzake de rechten van het kind (hierna IVRK) inzake de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie goedgekeurd (hierna Protocol) 1. Net als het IVRK 2, vraagt het Protocol aan de landen die partij zijn om maatregelen te nemen tegen de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie. Op dezelfde datum werd eveneens ingestemd met het Facultatief Protocol bij het Verdrag inzake de Rechten van het Kind inzake de deelname van kinderen aan gewapende conflicten 3. Het Protocol is op internationaal vlak in werking getreden op 18 januari 2002, dit is drie maanden na de ontvangst van de tiende akte van bekrachtiging of toetreding ervan door een lidstaat van de Verenigde Naties. België heeft het Protocol ondertekend op 6 september Aangezien het Protocol bepalingen bevat die eveneens de bevoegdheden van de Gemeenschappen aanbelangen, diende het ook door deze instellingen te worden geratificeerd 4. Evenwel werd het door de federale overheid pas geratificeerd bij wet van 9 februari 2006 houdende instemming met het Facultatief Protocol bij het Verdrag inzake de rechten van het kind, inzake de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie, aangenomen te New York op 25 mei 2000, zoals het op 14 november 2000 door de Secretaris-generaal van de Organisatie van de Verenigde Naties is verbeterd. Het is vervolgens in werking getreden op 17 april I. DEFINITIES EN STRAFBAARSTELLINGEN 2. Artikel 3 lid 1 van het Protocol bepaalt dat iedere staat die partij is bij het Protocol in het nationale strafrecht minstens de in dit lid opgesomde gedragingen met betrekking tot de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie dient strafbaar te stellen, ongeacht of deze feiten werden gepleegd in eigen land, grensoverschrijdend, individueel of in georganiseerd verband. Onder de verkoop van kinderen wordt in het Protocol verstaan, elke handeling of transactie waarbij een kind wordt overgedragen door een persoon of een groep van personen aan een andere persoon of een groep personen tegen betaling of enige andere vergoeding 6. De volgende strafbare handelingen worden geviseerd: (i) het aanbieden, afleveren of aanvaarden van een kind met het oogmerk van (a) seksuele uitbuiting, (b) overdracht van organen uit winstbejag, (c) onderwerpen van een kind in dwangarbeid; (ii) het als tussenpersoon onrechtmatig verkrijgen van toestemming voor illegale adoptie 7. Het Protocol stelt eveneens kinderprostitutie strafbaar, dat omschreven wordt als het gebruik van een kind bij seksuele handelingen tegen betaling of een andere vorm van vergoeding 8. Het aanbieden, verkrijgen of beschikbaar stellen van een kind voor prostitutiedoeleinden dient bestraft te worden 9. Ten slotte definieert het Protocol kinderpornografie als elke afbeelding, op welke wijze dan ook, van een kind dat betrokken is bij, werkelijke of gesimuleerde, expliciete seksuele gedragingen of elke afbeelding van de geslachtsorganen van een kind voor primair seksuele doeleinden 10. Het vervaardigen, distribueren, verspreiden, importeren, exporteren, aanbieden, verkopen of bezitten voor bovengenoemde doeleinden van kinder- 1. Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the Sale of Children, Child Prostitution and Child Pornography, UN General Assembly Resolution A/RES/54/263, 25 May In het bijzonder dienen art. 1, 11, 21, 32, 33, 34, 35, 36, 39 en 42 IVRK in herinnering te worden gebracht. 3. Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the Involvement of Children in Armed Conflict, UN General Assembly Resolution A/RES/ 54/263, 25 May Zie hierover: Y. WILLEMOT, Een einde stellen aan het gebruik van kinderen als soldaten, TJK 2004/1, 4-10; M. BOSMANS, Seksuele en reproductieve rechten van kinderen en adolescenten in oorlogssituaties: een miskende prioriteit, TJK 2005/5, ; C. MELKEBEEK, Kindsoldaten. De kinderen met de doffe blik in de ogen, TJK 2005/5, Ord. Gem. Verg. Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie 12 januari 2006 (B.S. 31 januari 2006); Decr. Fr. Gem. 12 mei 2004 (B.S. 7 juni 2004); Decr. D. Gem. 27 oktober 2003 (B.S. 12 februari 2004) en Decr. Vl. Gem. 7 februari 2003 (B.S. 24 februari 2003). 5. B.S. 27 maart Art. 2, a Protocol. 7. Art. 3 lid 1, a Protocol. 8. Art. 2, b Protocol. 9. Art. 3 lid 1, b Protocol. 10. Art. 2, c Protocol. 76 TJK 2007/2 LARCIER

2 pornografie dient door de lidstaten bestraft te worden Uit de parlementaire voorbereiding 12 blijkt dat men met de ratificatie van het Protocol heeft gewacht op de totstandkoming van nieuwe Belgische wetgeving, in het bijzonder de wet van 10 augustus 2005 tot wijziging van diverse bepalingen met het oog op de versterking van de strijd tegen mensenhandel en mensensmokkel en tegen praktijken van huisjesmelkers 13. Deze wet heeft een groot aantal internationale en Europese verplichtingen 14 omgezet in het Belgische recht, en is op 12 september 2005 in werking getreden. Evenwel dient te worden opgemerkt dat België naar onze mening door de Zedenwetten van 13 april 1995 houdende bepalingen tot bestrijding van de mensenhandel en van de kinderpornografie en van 28 maart 2001 betreffende de strafrechtelijke bescherming van minderjarigen reeds grotendeels aan de VNverplichtingen tegemoetkwam 15. Ingevolge de wet van 10 augustus 2005 werd in het Strafwetboek (Sw.) een artikel 433quinquies ingevoegd dat in een eerste paragraaf mensenhandel als volgt definieert: de werving, het vervoer, de overbrenging, de huisvesting, de opvang van een persoon, de wisseling of de overdracht van de controle over hem teneinde: 1 ten aanzien van deze persoon de misdrijven te laten plegen die bedoeld worden in de artikelen 379, en 4 en 383bis 1; 2 ten aanzien van deze persoon het misdrijf te laten plegen dat bedoeld wordt in artikel 433ter; 3 deze persoon aan het werk te zetten of te laten aan het werk zetten in omstandigheden die in strijd zijn met de menselijke waardigheid; 4 bij deze persoon organen of weefsels weg te nemen of te laten wegnemen in strijd met de wet van 13 juni 1986 betreffende het wegnemen en transplanteren van organen; 5 of deze persoon tegen zijn wil een misdaad of een wanbedrijf te doen plegen. Aangezien kinderhandel een specifieke vorm van mensenhandel is, wordt de minderjarigheid van het slachtoffer 16 door de wetgever beschouwd als een verzwarende omstandigheid die automatisch leidt tot een zwaardere bestraffing. De strafmaat die door artikel 433septies, 1 Strafwetboek voor deze strafbare feiten wordt voorzien opsluiting van tien jaar tot vijftien jaar en een geldboete van 1000 euro tot euro maakt een passende straf uit in de zin van artikel 3 lid 3 van het Protocol. 4. Sinds deze nieuwe wetgeving wordt in het Belgisch strafrecht de verkoop van een kind met het oog op seksuele uitbuiting 17 (art. 433quinquies 1, 1 Sw.), gedwongen arbeid (art. 433quinquies 1, 3 Sw.) en/of de verwerving van zijn organen (art. 433quinquies 1, 4 Sw.) expliciet bestraft onder de noemer mensenhandel 18. Onder de seksuele uitbuiting van een kind worden de volgende misdrijven begrepen: het bederf van de jeugd (art. 379 Sw.), de exploitatie van ontucht of van prostitutie van een kind (art en 4 Sw.), alsook kinderpornografie (art. 383bis 1 Sw.) 19. Evenwel heeft België bij de ratificatie van het Protocol een verklaring afgelegd dat onder kinderpornografie moet worden verstaan: de visuele afbeelding van een kind dat betrokken is bij werkelijke of gesimuleerde seksuele gedragingen of de afbeelding van de geslachtsorganen van een kind wanneer het overheersende kenmerk een voorstel Art. 3 lid 1, c Protocol. 12. Parl. St. Senaat , nr /2, B.S. 2 september Zie hierover: de interessante bijdrage van C. HUBERTS, Les innovations de la loi du 10 août 2005 modifiant diverses dispositions en vue de renforcer la lutte contre la traite et le trafic des êtres humains et contre les pratiques des marchands de sommeil, J. dr. jeun. 2006, afl. 251, Voor een overzicht, zie: C. HUBERTS, o.c., 6-7; L. DRESER, De strijd tegen de seksuele uitbuiting van kinderen binnen de Europese Unie, TJK 2002/1, 6-12, G. VERMEULEN en L. ARNOU, Nieuwe Belgische strafwetgeving tegen mensenhandel, mensensmokkel en huisjesmelkerij, Context en verkenning van de wet van 10 augustus 2005, in Strafrecht en Strafprocesrecht, , XXXII ste Postuniversitaire Cyclus Willy Delva, Gandaius, Kluwer, 55-58; T. GOMBEER, Het EUbeleid inzake seksuele exploitatie van kinderen. Schets van een repressief strijdplan, TJK 2006/3, Het gaat om de volgende instrumenten: Op het niveau van de Verenigde Naties: het Verdrag van de Verenigde Naties tegen transnationale georganiseerde misdaad, het Protocol inzake de preventie, bestrijding en bestraffing van mensenhandel, in het bijzonder vrouwenhandel en kinderhandel, en het Protocol tegen de smokkel van migranten over land, over de zee en in de lucht, alle drie ondertekend te Palermo op 15 december 2000; Op het niveau van de Raad van Europa: het Verdrag nr. 197 ter bestrijding van mensenhandel, goedgekeurd op 16 mei Op het niveau van de Europese Unie: het kaderbesluit van 19 juli 2002 van de Raad van de Europese Unie inzake de bestrijding van de mensenhandel, de richtlijn van 28 november 2002 van de Raad van de Europese Unie tot omschrijving van hulpverlening bij illegale binnenkomst, illegale doortocht en illegaal verblijf, het kaderbesluit van 28 november 2002 van de Raad van de Europese Unie tot versterking van het strafrechtelijk kader voor de bestrijding van hulpverlening bij illegale binnenkomst, illegale doortocht en illegaal verblijf, het kaderbesluit van 22 december 2003 van de Raad van de Europese Unie ter bestrijding van seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie en de richtlijn van de Raad van de Europese Unie van 29 april 2004 betreffende de verblijfstitel die in ruil voor samenwerking met de bevoegde autoriteiten wordt afgegeven aan onderdanen die het slachtoffer zijn van mensenhandel. 15. B.S. 25 april 1995 en B.S. 17 maart 2001 (2 de ed.). 16. Art. 100ter Sw. bepaalt dat onder minderjarige dient te worden verstaan, een persoon die de leeftijd van achttien jaar nog niet heeft bereikt. 17. Parl. St. Senaat , nr /2, G. VERMEULEN en L. ARNOU, o.c., De strafmaten die door art. 379 Sw. (bederf jeugd) en en 4 Sw. (prostitutie) worden voorzien, zijn gelijklopend met de strafmaat voorzien door art. 433septies Sw. Dit geldt niet wanneer minderjarigen misbruikt worden die jonger dan 14 jaar (379 Sw.) en 16 jaar (380 Sw.) zijn: in deze gevallen is de strafmaat zwaarder dan deze voorzien door art. 433septies Sw. Het is evident dat ten gevolge van de seksuele uitbuiting van een kind ook de strafrechtelijke kwalificatie van verkrachting of aanranding van de eerbaarheid kan worden weerhouden (art. 372 en 375 Sw.). LARCIER TJK 2007/2 77

3 78 ling met seksuele doeleinden is 20. Volgens de memorie van toelichting is de draagwijdte van artikel 2, c van het Protocol ruimer dan artikel 383bis Sw. en dient vermeden te worden dat ook schriftelijke stukken zouden worden geviseerd 21. Deze verklaring is gegrond op de verklaring van de Verenigde Staten van Amerika en ook Zweden heeft een verklaring in deze zin afgelegd. Inzake gedwongen arbeid wordt in de preambule van het Protocol verwezen naar het Verdrag nr. 182 van de Internationale Arbeidsorganisatie betreffende het verbod van de ergste vormen van kinderarbeid en de onmiddellijke actie met het oog op de afschaffing ervan 22. Het IAO-Verdrag nr. 182 beschouwt als ergste vormen van kinderarbeid alle vormen van slavernij, kinderprostitutie en de vervaardiging van kinderpornografie, het gebruik van kinderen voor ongeoorloofde praktijken (in het bijzonder de productie en het verhandelen van verdovende middelen), en alle werken die omwille van hun aard of de omstandigheden waarin zij worden uitgeoefend, de gezondheid, de veiligheid of de moraliteit van het kind kunnen aantasten 23. De Belgische wetgever heeft ervoor geopteerd om in voormeld artikel 433quinquies 1, 3 Sw. de uitbuiting van andermans arbeid ruimer te definiëren ( mensonwaardige arbeidsomstandigheden ) dan hetgeen bepaald is door de desbetreffende internationale en Europese instrumenten 24 en dus ook door het Protocol dat enkel beoogt de dwangarbeid van kinderen expliciet strafbaar te stellen. Het wegnemen en transplanteren van organen werd reeds strafbaar gesteld door de wet van 13 juni De verkoop of de huisvesting van een kind met als doel het wegnemen van een orgaan of van weefsels, zal altijd een wezenlijk onderdeel van mensenhandel vormen waardoor de strafmaat van artikel 433septies, 1 Sw. van toepassing is en niet de strafbepalingen voorzien door de wet van 13 juni Sinds de verschillende staatshervormingen is adoptie zowel een federale als een gemeenschapsbevoegdheid. De federale overheid staat in voor het uitwerken van de regels inzake het burgerlijk recht en het strafrecht terwijl de gemeenschappen bevoegd zijn voor de organisatie van hulp en bijstand, alsmede voor de begeleiding van de personen en de betrokken families. Illegale adoptie van kinderen werd niet opgenomen in het desbetreffende artikel 433quinquies Sw. inzake de mensenhandel. Dit was een bewuste keuze van de wetgever 26. Bij wet van 24 april 2003 tot hervorming van de adoptie werd immers in het Strafwetboek een tiende hoofdstuk ( Misdrijven en wanbedrijven inzake adoptie ) ingevoegd, dat een artikel 391quinquies bevat 27. Dit artikel bepaalt het volgende: Met een gevangenisstraf van een jaar tot vijf jaar en met geldboete van vijfhonderd euro tot vijfentwintigduizend euro of met een van die straffen alleen wordt gestraft hij die bij een adoptie als tussenpersoon is opgetreden en voor een derde een adoptie heeft verkregen of proberen te verkrijgen zonder lid te zijn van een daartoe vooraf door de bevoegde gemeenschap erkende adoptiedienst of die als lid van een erkende adoptiedienst voor een derde een adoptie heeft verkregen of proberen te verkrijgen die strijdig is met de bepalingen van de wet. 28 Volgens de Raad van State bestaat het enige strafbaar gestelde feit erin niet erkend te zijn en is het niet mogelijk om een niet-erkende tussenpersoon te vervolgen wegens het voor een derde verkrijgen van toestemming voor een adoptie die in strijd is met de internationale reglementering terzake 29. Volgens de memorie van toelichting zou een ontwerp van wet worden ingediend om het Belgisch recht terzake in overeenstemming te brengen met het Protocol. In elk geval heeft de wetgever een kans laten liggen door illegale adoptie, die toch een actuele vorm van kinderhandel is, niet op te nemen in de bepalingen van het artikel 433quinquies 1 Sw. betreffende de mensenhandel. Dit impliceert dat het optreden als tussenpersoon in het kader van een illegale adoptie (art. 3 lid 1, ii Protocol) minder zwaar bestraft wordt in het Belgisch strafrecht dan andere vormen van kinderhandel die worden voorzien door artikel 3 lid 1, i van het Protocol. 5. De poging tot en de strafbare deelneming aan bovenstaande misdrijven wordt door het Belgisch strafrecht bestraft zoals door het Protocol wordt voorgeschreven 30. Tevens kunnen rechtspersonen strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld 31. Het Belgisch strafrecht voorziet in de inbeslagname en de bijzondere 20. Het Belgische voorbehoud is te raadplegen op: Parl. St. Senaat , nr /1, Ondertekend te Genève op 17 juni 1999 en goedgekeurd bij wet van 12 september 2001 (B.S. 1 oktober 2002 en in werking getreden op 8 oktober 2002). 23. Art. 3 IAO-Verdrag. 24. C. HUBERTS, o.c., 9 en G. VERMEULEN en L. ARNOU, o.c., Wet betreffende het wegnemen en transplanteren van organen (B.S. 14 februari 1987, err. B.S. 26 februari 1987). Op grond van deze wet wordt het wegnemen van organen zonder de toestemming van de betrokkene ongeacht of hij minderjarig of meerderjarig is gestraft met gevangenisstraf van drie maanden tot één jaar en met een geldboete van 1000 euro tot euro of met één van deze straffen alleen. 26. C. HUBERTS, o.c., B.S. 16 mei 2003, inwerkingtreding op 1 september Daarnaast bepaalt art. 391quater Sw. het volgende: Met een gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met geldboete van zesentwintig euro tot vijfhonderd euro of met een van die straffen alleen wordt gestraft hij die voor zichzelf, met bedrieglijk inzicht, een adoptie heeft verkregen of proberen te verkrijgen die strijdig is met de bepalingen van de wet. 29. Zie adv. R.v.St., Parl. St. Senaat , nr /1, Zie art. 3 lid 2 Protocol. 31. Zie art. 3 lid 4 Protocol. Het Protocol laat toe dat de aansprakelijkheid van rechtspersonen ook privaatrechtelijk of bestuurlijk van aard kan zijn. In het Belgisch strafrecht voorziet art. 5 Sw., ingevoegd bij de wet van 4 mei 1999 tot invoering van de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen (B.S. 22 juni 1999), in de strafrechtelijke aansprakelijkheid van rechtspersonen, ongeacht de aard van het strafbaar feit dat zij hebben gepleegd. 78 TJK 2007/2 LARCIER

4 verbeurdverklaring van de opbrengsten, documenten, vermogensbestanddelen en andere hulpmiddelen die zijn gebruikt voor het plegen of het bevorderen van deze misdrijven 32. Ook het tijdelijk of definitief sluiten van panden die zijn gebruikt voor het plegen van dergelijke strafbare feiten is overeenkomstig het Belgisch strafrecht mogelijk 33. II. RECHTSMACHT VAN DE BELGISCHE RECHTBANKEN EN INTERNATIONALE SAMENWERKING 6. Overeenkomstig artikel 3 lid 1 van het Protocol dient België ervoor te zorgen dat zijn strafrecht kan worden toegepast op de strafbare feiten zoals opgenomen in het Protocol, ongeacht of deze feiten in eigen land of in een ander land werden gepleegd. Artikel 4 lid 1 van het Protocol voorziet in de vestiging van een verplichte rechtsmacht van de Belgische strafrechtbanken voor feiten die op het eigen grondgebied of aan boord van een eigen schip of luchtvaartuig gepleegd worden 34. Het derde lid van dit artikel verplicht de staten eveneens om rechtsmacht te vestigen voor het geval dat de dader zich op zijn grondgebied bevindt en de uitlevering wordt geweigerd om reden dat de staat in kwestie zijn eigen onderdanen niet uitlevert 35. Daarnaast kunnen de staten rechtsmacht vestigen voor feiten die door een eigen onderdaan of ingezetene zijn gepleegd of waarvan een eigen onderdaan het slachtoffer is geweest (art. 4 lid 2 Protocol). België kent bovendien een specifieke vorm van rechtsmacht waardoor het mogelijk is om een persoon zelfs wanneer hij niet de Belgische nationaliteit heeft of de feiten in het land van herkomst niet strafbaar zijn, in België te vervolgen wanneer hij zich buiten het Belgisch grondgebied schuldig heeft gemaakt aan bepaalde misdrijven die door het Protocol worden geviseerd 36. De enige voorwaarde is dat de te vervolgen persoon in België wordt gevonden Artikel 5 van het Protocol bevat de klassieke bepalingen inzake uitlevering. Het is belangrijk om in dit verband naar artikel 5 lid 2 van het Protocol te verwijzen. Wanneer een staat de uitlevering afhankelijk stelt van het bestaan van een verdrag en er geen uitleveringsverdrag bestaat met betrekking tot de in het Protocol voorziene strafbare feiten, kan de verzoekende staat het Protocol beschouwen als juridische grondslag voor uitlevering. Tevens voorziet artikel 6 van het Protocol dat partijen elkaar de ruimst mogelijk rechtshulp dienen te verlenen. Artikel 7, b van het Protocol verplicht staten om mee te werken aan het verzoek van een andere staat tot beslagneming van of beslaglegging op de in artikel 7, a, bedoelde zaken of opbrengsten. Artikel 10 van het Protocol voorziet op zijn beurt dat de staten alle nodige stappen moeten nemen om de internationale samenwerking te optimaliseren met het oog op voorkoming, opsporing, onderzoek, vervolging en bestraffing van de personen die verantwoordelijk zijn voor de verkoop van kinderen, kinderprostitutie, kinderpornografie en kindersekstoerisme. Hierbij moeten ook de nationale en internationale niet-gouvernementele organisaties worden betrokken. Dit artikel verwijst ten slotte eveneens naar de socio-economische hoofdoorzaken die aan de basis liggen van de kwetsbaarheid van kinderen zoals armoede en onderontwikkeling. III. OVERIGE BEPALINGEN 8. Artikel 8 van het Protocol verplicht de staten de passende maatregelen te nemen om de rechten en de belangen van kinderen die slachtoffer zijn van de door het Protocol geviseerde gedragingen tijdens het strafproces te beschermen. In België kunnen kinderen zich laten bijstaan door een vertrouwenspersoon en voorziet het Strafwetboek in het audiovisueel verhoor van minderjarigen die het slachtoffer zijn van deze feiten Zie art. 7, a Protocol. Art. 42 Sw. voorziet in de bijzondere verbeurdverklaring van (1) de zaken die het voorwerp van het misdrijf uitmaken, en op die welke gediend hebben of bestemd waren tot het plegen van het misdrijf, wanneer zij eigendom van de veroordeelde zijn; (2) de zaken die uit het misdrijf voortkomen en (3) de vermogensvoordelen die rechtstreeks uit het misdrijf zijn verkregen, op de goederen en waarden die in de plaats ervan zijn gesteld en op de inkomsten uit de belegde voordelen. Tevens bepaalt art. 433novies Sw. dat de goederen die in het kader van mensenhandel dienstig waren, verbeurdverklaard worden zelfs als ze geen eigendom zijn van de veroordeelde, onverminderd de rechten van derden. 33. Zie art. 7, c Protocol. Art van het Strafwetboek voorziet dat de rechter de sluiting van de inrichting kan bevelen waar bepaalde zedenmisdrijven werden gepleegd, voor een termijn van 1 maand tot 3 jaar. Wat mensenhandel betreft, wordt in art. 433novies tevens bepaald dat de rechter de sluiting kan bevelen van een onderneming waar een dergelijk feit is gepleegd. 34. In de Belgische wetgeving is het beginsel van de territoriale bevoegdheid voorzien in art. 3 van het Strafwetboek, in art. 36 van de wet van 27 juni 1937 houdende herziening van de wet van 16 november 1919, betreffende de regeling der Luchtvaart en in art. 73 van de wet van 5 juni 1928 houdende herziening van het Tucht- en Strafwetboek voor de koopvaardij en de zeevisserij. 35. België levert zijn eigen onderdanen niet uit behalve in het kader van het Europees aanhoudingsmandaat dat de uitlevering regelt tussen de lidstaten van de Europese Unie. 36. Het gaat om kinderhandel in de zin van art. 433quinquies 1 Sw., kinderprostitutie, kinderpornografie en andere zedenmisdrijven die minderjarigen betreffen (zie art. 10ter, 1 en 3 V.T.Sv.). Zie G. VERMEULEN en L. ARNOU, o.c., Art. 12 V.T.Sv. Zie evenwel adv. R.v.St.: Parl. St. Senaat , nr /1, De Raad van State is van oordeel dat de Belgische rechtbanken op grond van art. 12 lid 1 en 12bis van de Voorafgaande Titel van het Wetboek van Strafvordering met betrekking tot de feiten die overeenkomstig het Protocol strafbaar worden gesteld, over een universele rechtsmacht in absentia beschikken en dus bevoegd zijn ook wanneer de vervolgde persoon zich niet in België bevindt. Evenwel wordt een uitbreiding van de territoriale bevoegdheid van een staat die de vereisten bedoeld in art. 4 lid 3 en art. 5 lid 5 van het Protocol te boven gaat, niet verboden door het Protocol. Zie ook, C. DE ROY, De strafprocedure en pedoseksuele misdrijven, NjW 2003, , nr Art. 91bis t.e.m. 101 Sv., ingevoegd bij wet van 28 november 2000 betreffende de strafrechtelijke bescherming van minderjarigen (B.S. 17 maart 2001, 2 de ed.) en uitgebreid door wet van 10 augustus 2005 tot wijziging van diverse bepalingen met het oog op de versterking van de strijd tegen mensenhandel en mensensmokkel en tegen praktijken van huisjesmelkers die op 12 september 2005 in werking is getreden. LARCIER TJK 2007/2 79

5 80 Dit artikel legt verder verplichtingen op omtrent de scholing van personen die werken met kindslachtoffers (art. 8 lid 4) en inzake de bescherming van de veiligheid en de integriteit van de personen of organisaties die werken met deze slachtoffers (art. 8 lid 5). 9. Artikel 9 van het Protocol bevat in hoofdzaak bepalingen die betrekking hebben op de bevoegdheden van de gemeenschappen in het kader van de bijstand aan personen. Ingevolge het vijfde lid van dit artikel dienen de staten passende maatregelen te nemen om de vervaardiging en de verspreiding van het materiaal dat de in dit Protocol omschreven strafbare feiten propageert, te verbieden. Artikel 380ter van het Strafwetboek verbiedt reclame met betrekking tot het aanbieden van diensten van seksuele aard van minderjarigen 39. De Raad van State 40 heeft terecht opgemerkt dat de Belgische wetgeving dient aangepast te worden om ook reclame voor organenhandel, dwangarbeid en illegale adoptie van minderjarigen te bestraffen Ten slotte voorziet artikel 12 van het Protocol in een periodieke verslaggeving aan het Comité voor de Rechten van het Kind over de implementatie en toepassing van de bepalingen van het Protocol. BESLUIT 11. De Verenigde Naties hebben in 2000 met de goedkeuring van het Facultatief Protocol inzake de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie bij het Verdrag inzake de rechten van het kind een belangrijke aanzet gegeven om de problematiek van kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie op internationaal niveau te behandelen 42. Dit wordt aangetoond door de totstandkoming van latere internationale en Europese instrumenten die dezelfde problematiek behandelen. Deze instrumenten hebben zoals het Protocol hun weg gevonden in het Belgisch (straf)recht. Er kan in het bijzonder verwezen worden naar de wet van 10 augustus 2005 tot wijziging van diverse bepalingen met het oog op de versterking van de strijd tegen mensenhandel en mensensmokkel en tegen praktijken van huisjesmelkers. Anderzijds is het onvermijdelijk dat internationale instrumenten raakvlakken met elkaar hebben aangezien de internationale gemeenschap vanuit een andere invalshoek (bv. de Internationale Arbeidsorganisatie) werkt op verwante domeinen. Dit kan leiden tot overlappingen en moeilijkheden bij een coherente omzetting ervan naar het nationale recht. Toch was het zinvol om het Facultatief Protocol inzake de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie te ratificeren gelet op de belangrijke signaalfunctie die ervan uitgaat. België bevestigt daarmee dat kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie niet getolereerd worden en strafrechtelijk dienen bestraft te worden waardoor het draagvlak van het Protocol op nationaal, Europees en internationaal niveau wordt vergroot. 39. Zie art. 3 lid 1, a, i, (a) Protocol. 40. Zie adv. R.v.St., Parl. St. Senaat , nr /1, Zie art. 3 lid 1, a, i, (b) en (c) en art. 3 lid 1, a, ii Protocol. 42. Zie hierover ook het artikel van Steven VANDROMME: Het tweede luik van de strafrechtelijke bescherming van minderjarigen, TJK 2006/4, p TJK 2007/2 LARCIER