Mensenhandel en zwaardere vormen van mensensmokkel (MH)

Transcriptie

1 Mensenhandel en zwaardere vormen van mensensmokkel (MH) Jaarlijkse statistieken - Jaar

2 Woord vooraf Het doel van dit rapport is het bijeenbrengen, voorstellen en vormgeven van de gegevens gegenereerd door de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) inzake de afgifte van het verblijfsdocument in het kader van de artikelen 61/2 tot 61/5 van de wet van 15/12/1980, voor de potentiële slachtoffers van de mensenhandel of van een ergere vorm van mensensmokkel. Gemakshalve gebruiken wij in dit rapport het acroniem MH. Het verwijst zowel naar de mensenhandel als naar de ergere vormen van smokkel. Op het niveau van de afgifte van de verblijfsdocumenten is er geen procedureel verschil tussen handel en smokkel. 2

3 Inhoudsopgave 1 Nieuwe verblijfsaanvragen ingediend op basis van de procedure voor de afgifte van de verblijfsdocumenten op basis van de MH-procedure Nieuwe aanvragen per type uitbuiting Verdeling van de nieuwe aanvragen per nationaliteit Nieuwe aanvragen, per geslacht en sector Nieuwe aanvragen per leeftijdsgroep Nieuwe aanvragen per type uitbuitingssector en leeftijdsgroep Nieuwe aanvragen betreffende de minderjarigen 9 2 Afgifte van de verblijfsdocumenten op basis van de artikelen 61/2 tot 61/5 van de wet van 15/12/ Reflectieperiode in A-kaarten afgegeven op basis van artikel 61/ A-kaarten afgegeven op humanitaire basis B-kaarten afgegeven op basis van artikel 61/ B-kaarten afgegeven op humanitaire basis 17 3 Methodologie Betrokken bevolking Bronnen Rekeneenheid Woordenlijst 18 4 Contact 22 3

4 1 Nieuwe verblijfsaanvragen ingediend op basis van de procedure voor de afgifte van de verblijfsdocumenten op basis van de MHprocedure Nieuwe aanvragen per type uitbuiting Tabel 1. Nieuwe aanvragen per type uitbuiting, sinds Totaal Economisch Seksueel Bedelarij Organensmokkel Smokkel Varia Totaal Grafiek 1. Evolutie van het aanvragen per type van uitbuiting, sinds 2010 Economisch Seksueel Bedelarij Organensmokkel Smokkel Varia Gemakshalve verwijst het anagram MH zowel naar de mensenhandel als naar de zwaardere vormen van mensensmokkel. Op het niveau van de afgifte van de verblijfsdocumenten is er geen procedureel verschil tussen handel en smokkel. 2 Op het moment van de eerste aanvraag is de uitbuitingssector nog niet duidelijk bepaald. 4

5 1.2 Verdeling van de nieuwe aanvragen per nationaliteit Tabel 2. Nieuwe aanvragen volgens de meest voorkomende nationaliteiten (eerste 10) in 2018 evolutie van deze nationaliteiten sinds 2010 Nationaliteit Totaal Marokko Nigeria Egypte Roemenië Irak India Afghanistan Albanië Vietnam China Tunesië Andere Totaal Grafiek 2. Verdeling van de nieuwe aanvragen volgens de meest voorkomende nationaliteiten (eerste 5) in 2018 Marokko 15% Andere 44% Nigéria 14% Egypte 12% Irak 7% Romanië 8% 5

6 1.3 Nieuwe aanvragen, per geslacht en sector Tabel 3. Verdeling van de nieuwe aanvragen per geslacht en sector sinds 2010 Economisch Seksueel Organen smokkel Mannelijk Vrouwelijk Totaal Bedelarij Smokkel Varia Totaal Economisch Seksueel Bedelarij Smokkel Varia Totaal Totaal Grafiek 3. Verdeling van de nieuwe aanvragen per geslacht sinds 2010 Mannelijk Vrouwelijk 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

7 1.4 Nieuwe aanvragen per leeftijdsgroep Nieuwe aanvragen per type uitbuitingssector en leeftijdsgroep Tabel 4. Nieuwe aanvragen per type uitbuitingssector in functie van de leeftijdsgroep van 2010 tot 2018 sector per leeftijdsgroep Totaal Economisch Seksueel Bedelarij Smokkel Varia Economisch Seksueel Bedelarij Smokkel Varia Economisch Seksueel Bedelarij Smokkel Varia en meer Economisch Seksueel Organensmokkel Bedelarij Smokkel Varia Totaal De leeftijd is de leeftijd op het moment waarop de procedure begint. 7

8 Grafiek 4. Evolutie van de nieuwe aanvragen per leeftijdsgroep sinds en meer 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Grafiek 5. Verdeling van de nieuwe aanvragen in 2018, per geslacht en leeftijd Mannelijk Vrouwelijk % 15% 10% 05% 00% 05% 10% 15% 20% 8

9 1.4.2 Nieuwe aanvragen betreffende de minderjarigen Tabel 5. Verdeling van de minderjarigen, in functie van de leeftijd 4 en het geslacht, Mannelijk Vrouwelijk Totaal Totaal Totaal Totaal Tabel 6. Verdeling tussen begeleide minderjarigen (BMV) en niet-begeleide minderjarige vreemdelingen 5 (NBMV), BMV NBMV Totaal Totaal Het gaat om de leeftijd op het moment van de eerste aanvraag. 5 Een NBMV die een mogelijk slachtoffer is, maakt het voorwerp uit van een melding bij de Dienst Voogdij, indien dat niet gedaan werd. Na de identificatie door de Dienst Voogdij zal een voogd aan hem worden toegewezen. 9

10 Grafiek 6. Verdeling van minderjarigen tussen BMV en NBMV BMV NBMV

11 2 Afgifte van de verblijfsdocumenten op basis van de artikelen 61/2 tot 61/5 van de wet van 15/12/1980 Opgelet: de beslissingen van een periode hebben niet noodzakelijk betrekking op de aanvragen die gedurende dezelfde periode ingediend werden. Tabel 7. Afgifte van de verblijfsdocumenten op basis van de artikelen 61/2 tot 61/5, Type document Totaal BGV 45 dagen Bijlage AI Verlenging AI A-kaart/MH A-kaart/HUM Verlenging A- kaart/mh Verlenging A- kaart/hum B-kaart/MH B-kaart/HUM Totaal Grafiek 7. Evolutie van het aantal eerste documenten die afgegeven werden per type, van 2010 tot 2018 BGV 45 dagen Bijlage 15 AI A-kaart/MH A-kaart/MH B kaart/mh B kaart/hum De bijlage 15 vervangt het bevel om het grondgebied te verlaten sinds 21/05/

12 Grafiek 8. Evolutie van het aantal verlengingen van documenten per type, Verlenging AI Verlenging A-kaart/MH Verlenging A-kaart/HUM

13 2.1 Reflectieperiode in Tabel 8. Reflectieperiode per nationaliteit, in functie van geslacht en leeftijdscategorie Land herkomst van Mannelijk en meer Totaal Vrouwelijk en meer Totaal Marokko Nigeria Egypte Roemenië India Totaal Andere Totaal Grafiek 9. Reflectieperiode per nationaliteit Marokko 18% Andere 45% Nigeria 16% Egypte 9% India 5% Roemenië 7% 7 Het gaat om de bijlagen 15 en de eerste AI die in 2018 afgegeven werden. Het is dus mogelijk dat een dossier dat eind 2017 geopend werd, vermeld wordt in dit deel van de analyse. De bedenktijd wordt in punt 3.4 gedefinieerd. 13

14 Tabel 9. Reflectieperiode, per uitbuitingssector in functie van het geslacht en de leeftijdsgroep. Sector Mannelijk en meer Totaal Vrouwelijk en meer Totaal Economisch Prostitutie Bedelarij Smokkel Varia Totaal Totaal Grafiek 10. Verdeling van de reflectieperiode per geslacht en leeftijd Mannelijk Vrouwelijk % 15% 10% 05% 00% 05% 10% 15% 20% 14

15 2.2 A-kaarten afgegeven op basis van artikel 61/4 Tabel 10. A-kaarten afgegeven op basis van artikel 61/4 - volgens de meest voorkomende nationaliteiten (eerste 5) in 2018 evolutie van deze nationaliteiten sinds 2010 Land van herkomst Nigeria Marokko Egypte Hongarije Roemenië India Andere Totaal Grafiek 11. Verdeling van de A-kaarten afgegeven op basis van artikel 61/4 per nationaliteit in 2018 Andere 34% Nigeria 24% India 4% Marokko 19% Roemenië 4% Hongarije 6% Egypte 9% 15

16 2.3 A-kaarten afgegeven op humanitaire basis Gelet op het kleine aantal van op deze basis afgegeven kaarten, worden de gegevens niet nader geanalyseerd, om identificatie van de betrokken personen te voorkomen. 2.4 B-kaarten afgegeven op basis van artikel 61/5 Tabel 11. B-kaarten afgegeven op basis van artikel 61/5 - volgens de meest voorkomende nationaliteiten (eerste 5) in 2018 evolutie van deze nationaliteiten sinds 2010 Land van herkomst Nigeria India Pakistan Irak Marokko Andere Total Grafiek 12. Verdeling van de B-kaarten afgegeven op basis van artikel 61/5 per nationaliteit in 2018 Andere 32% Nigeria 33% Marokko 7% Irak 7% Pakistan 7% India 14% 16

17 2.5 B-kaarten afgegeven op humanitaire basis Tabel 12. B-kaarten afgegeven op humanitaire basis - volgens de meest voorkomende nationaliteiten (eerste 3) in 2018 evolutie van deze nationaliteiten sinds 2010 Land van herkomst Marokko Guinee-Bissau Brazilië Burkina Faso Andere Total

18 3 Methodologie 3.1 Betrokken bevolking Elke persoon die verklaard heeft dat hij een potentieel slachtoffer van MH is en voor wie een verblijfsaanvraag op basis van de artikelen 61/2 tot 61/5 van de wet van 15/12/1980 werd ingediend. 3.2 Bronnen Voor de nieuwe dossiers worden de statistieken geproduceerd op basis van een telling van de verblijfsaanvragen op basis van de artikelen 61/2 en volgende van de wet van 15/12/1980 die door de dienst MINTEH van de DVZ geregistreerd worden, in de databank van de DVZ (Evibel). Voor de afgifte van de verblijfsdocumenten worden de statistieken geproduceerd op basis van een telling van de documenten die op basis van de artikelen 61/2 en volgende van de wet van 15/12/1980 door de dienst MINTEH van de DVZ afgegeven worden, in de databank van de DVZ (Evibel) en het Rijksregister. Opgelet: de beslissingen van een periode hebben niet noodzakelijk betrekking op de aanvragen die gedurende dezelfde periode ingediend werden. 3.3 Rekeneenheid De statistieken die betrekking hebben op de eerste aanvraag verwijzen naar personen. Voor het deel met betrekking tot de documenten is de rekeneenheid de genomen beslissing. De leeftijd is de leeftijd van de persoon op het moment waarop de beslissing genomen wordt. 3.4 Woordenlijst Bijlage 15 (het vroegere bevel om het grondgebied te verlaten 45 dagen) - art. 61/2, 2 van de wet van 15/12/1980 Een bijlage 15 wordt voor een periode van maximum 45 dagen afgegeven en dekt de bedenktijdperiode. Dit document zal niet worden afgegeven indien het slachtoffer een rechtstreekse klacht indient of verklaringen tegen de daders aflegt. Tijdens de bedenktijd ontvangt de NBMV onmiddellijk een attest van immatriculatie. De bijlage 15 vervangt het BGV 45 dagen sinds 21/05/2017 en de inwerkingtreding van de wijziging van artikel 110bis van het KB van 08/10/1981. De wettelijke basis en de voorwaarden voor het bekomen van het document zijn niet veranderd. Enkel het type document is veranderd. Attest van immatriculatie (AI) Artikel 61/3 van de wet van 15/12/1980 Een attest van immatriculatie is een verblijfsdocument dat toegekend wordt terwijl de magistraat onderzoekt of het slachtofferstatuut wordt toegekend. Het is drie maanden geldig. Het kan een enkele keer, voor een nieuwe periode van drie maanden, verlengd worden. A-kaart/MH Artikel 61 van de wet van 15/12/1980 De A-kaart, die zes maanden geldig is, is een verblijfstitel met een duur van zes maanden die toegekend wordt wanneer de magistraat het voorlopig statuut van slachtoffer van mensenhandel en/of bepaalde vormen van mensensmokkel heeft toegekend. 18

19 Humanitaire A-kaart (A-kaart/HUM) Deze A-kaart is een verblijfstitel met een duur van zes maanden die om humanitaire redenen, op basis van de artikelen 9 (bis) en 13 van de wet van 15/12/1980, wordt toegekend. B-kaart/MH artikel 61/5 van de wet van 15/12/1980 Het gaat om een machtiging tot verblijf van onbepaalde duur die aan het slachtoffer wordt afgegeven indien zijn verklaring of klacht tot een veroordeling geleid heeft, of indien de magistraat in zijn vorderingen de tenlastelegging van mensenhandel of mensensmokkel onder de verzwarende omstandigheden voorzien in artikel 77quater weerhouden heeft. Humanitaire B-kaart (B-kaart/HUM) Het gaat om een machtiging tot verblijf van onbepaalde duur die om humanitaire redenen, op basis van artikel 9 (bis) van de wet van 15/12/1980, wordt afgegeven. Niet-begeleide minderjarige vreemdeling Het begrip "NBMV" wordt gedefinieerd in de artikelen 5 en 5.1 van de programmawet van 24 december Titel XIII - Hoofdstuk VI: Voogdij over niet-begeleide minderjarige vreemdelingen. Art. 5. Elke persoon : van minder dan achttien oud niet begeleid door een persoon die het ouderlijk gezag of de voogdij over hem uitoefent die onderdaan is van een land dat geen lid is van de Europese Economische ruimte, en verkeert in één van de volgende situaties: ofwel de erkenning van de hoedanigheid van vluchteling hebben gevraagd; ofwel niet voldoen aan de voorwaarden inzake toegang tot en verblijf op het grondgebied vastgesteld in de wetten betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen. Art. 5/1. Elke persoon : van minder dan achttien oud die onderdaan is van een land dat lid is van de Europese Economische ruimte of van Zwitserland niet begeleid door een persoon die het ouderlijk gezag of de voogdij over hem uitoefent op grond van de wet die van toepassing is overeenkomstig artikel 35 van de wet van 16 juli 2004 houdende het Wetboek van internationaal privaatrecht die niet in het bezit is van een gelegaliseerd document waaruit blijkt dat de persoon die het ouderlijk gezag of de voogdij uitoefent de toestemming heeft gegeven om te reizen en te verblijven in België die niet ingeschreven is in een bevolkingsregister ofwel een aanvraag voor een tijdelijke verblijfstitel hebben ingediend op grond van artikel 61/2, 2, tweede lid, van de wet van 15 december betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen; ofwel zich in een kwetsbare toestand bevinden. Bedenktijd Deze bedenktijd van maximum 45 dagen wordt toegekend om het slachtoffer de kans te geven om te herstellen en te beslissen of hij al dan niet verklaringen wenst af te leggen of klacht wenst in te dienen. Melding niet-begeleide minderjarige vreemdeling Wat de melding van een NBMV betreft, moet de procedure die vermeld wordt in de omzendbrief van 8 mei 2015 betreffende de signalementfiche van de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen en hun tenlasteneming gevolgd worden. 8 Afgifte van een verblijfstitel op basis van mensenhandel en mensensmokkel (MH) 19

20 Indien de persoon in kwestie een (potentieel) slachtoffer van mensenhandel of bepaalde zwaardere vormen van mensensmokkel is, beantwoordt de dienst die belast is met de melding de vragen die op de signalementfiche in de rubriek «kwetsbaarheid» gesteld worden. Voorlopig statuut van slachtoffer van mensenhandel en/of bepaalde zwaardere vormen van mensensmokkel De magistraat is de enige persoon die bevoegd is om dit voorlopig statuut toe te kennen. Hij houdt rekening met de adviezen van de andere betrokken partners (erkende gespecialiseerde opvangcentra, DVZ, politie- en/of inspectiediensten), om de pluridisciplinaire aanpak te garanderen. Op basis van hun kennis en hun praktijkervaringen sturen de politie- en inspectiediensten en het bureau MINTEH alle elementen waarover ze beschikken naar hem. Binnen de grenzen van het beroepsgeheim en de deontologie stuurt het erkend gespecialiseerd opvangcentrum de relevante informatie waarover het beschikt naar de magistraat. Om zijn beslissing te nemen beantwoordt de magistraat van het openbaar ministerie de volgende vijf vragen, op verzoek van het Bureau MINTEH van de DVZ: 1. Loopt het onderzoek of de gerechtelijke procedure nog steeds? 2. Kan de betrokkene in deze fase beschouwd worden als slachtoffer van het misdrijf bedoeld in artikel 433quinquies van het Strafwetboek of, in de omstandigheden bedoeld in artikel 77quater, van het misdrijf bedoeld in artikel 77bis? 3. Geeft de betrokkene duidelijk blijk van bereidheid tot medewerking? 4. Heeft de betrokkene alle banden met de vermoedelijke daders van het misdrijf verbroken? 5. Wordt de betrokkene geacht de openbare orde of de nationale veiligheid te kunnen schaden? Mensenhandel In artikel 433 quinquies van het Strafwetboek wordt mensenhandel als volgt gedefinieerd : «de werving, het vervoer, de overbrenging, de huisvesting, de opvang van een persoon, het nemen of de overdracht van de controle over hem met als doel hem uit te buiten». De uitbuiting omvat: Economische uitbuiting Seksuele uitbuiting Bedelarij Smokkelen van organen of menselijk lichaamsmateriaal Verplichten om wanbedrijven te plegen Mensensmokkel Dit begrip wordt in artikel 77bis van de wet van 15/12/1980 gedefinieerd. Dit artikel bepaalt het volgende: «Levert het misdrijf mensensmokkel op het ertoe bijdragen, op welke manier ook, rechtstreeks of via een tussenpersoon, dat een persoon die geen onderdaan is van een lidstaat van de Europese Unie het grondgebied van een lidstaat van de Europese Unie of van een Staat die partij is bij een internationale overeenkomst betreffende de overschrijding van de buitengrenzen, die België bindt, binnenkomt, erdoor reist of aldaar verblijft, zulks in strijd met de wetgeving van deze Staat, met het oog op het direct of indirect verkrijgen van een vermogensvoordeel». Zwaardere vormen van mensensmokkel De verzwarende omstandigheden worden vermeld in artikel 77 quater van de wet van 15/12/1980: 1 ingeval het misdrijf is gepleegd ten opzichte van een minderjarige; 2 ingeval het is gepleegd door misbruik te maken van de bijzonder kwetsbare positie waarin een persoon verkeert ten gevolge van zijn onwettige of precaire administratieve toestand, zijn precaire sociale toestand of ten gevolge van zwangerschap, ziekte dan wel een lichamelijk of geestelijk gebrek of onvolwaardigheid, zodanig dat de betrokken persoon in feite geen andere echte en aanvaardbare keuze heeft dan zich te laten misbruiken; 3 ingeval het is gepleegd door direct of indirect gebruik te maken van listige kunstgrepen, geweld, bedreigingen of enige vorm van dwang; 4 ingeval het leven van het slachtoffer opzettelijk of door grove nalatigheid in gevaar is gebracht; 20

21 5 wanneer de handeling een ongeneeslijk lijkende ziekte, hetzij een blijvende fysieke of psychische ongeschiktheid, hetzij het volledig verlies van een orgaan of van het gebruik van een orgaan, hetzij een zware verminking heeft veroorzaakt. 6 in geval van de betrokken activiteit een gewoonte wordt gemaakt; 7 ingeval het een daad van deelneming aan de hoofd- of bijkomende bedrijvigheid van een vereniging betreft, ongeacht of de schuldige de hoedanigheid van leidend persoon heeft of niet. Elke persoon die geen onderdaan is van een lidstaat van de Europese Unie of van een Staat die partij is bij een internationale overeenkomst betreffende de overschrijding van de buitengrenzen, die België bindt, kan het slachtoffer van mensenhandel zijn. 21

22 4 Contact U vindt andere statistische rapporten op de site : Voor elke vraag met betrekking tot de statistieken kunt u een mail met uw vraag naar stat.dvzoe@ibz.fgov.be sturen. 22