MAAK DE BALANS. Zijn kinderen en jongeren met een handicap welkom in onze chiro? een uitgave van Chirojeugd-Vlaanderen vzw

Transcriptie

1 MAAK DE BALANS Zijn kinderen en jongeren met een handicap welkom in onze chiro? een uitgave van Chirojeugd-Vlaanderen vzw

2 Zijn kinderen en jongeren met een handicap welkom in onze chiro? In de chiro vinden we het belangrijk dat alle kinderen en jongeren een plaats krijgen, dus ook kinderen en jongeren met een handicap. We willen kiezen voor inclusie (maar hierover las je ELDERS meer). Dat is niet altijd zo vanzelfsprekend en het lukt maar als je er met hele leidingsploeg achter staat. Daarom bieden we een spel aan om het opnemen van kinderen en jongeren met een handicap bespreekbaar te maken in je leidingsploeg. Bezint eer ge begint! We willen met de leidingsploeg stilstaan bij volgende vragen: x Staan wij open voor kinderen en jongeren met een handicap? x Willen wij werk maken van integratie/inclusie? x Kan onze ploeg dit dragen? x Hoe kunnen we onszelf versterken? We stellen voor om in twee stappen te werken. Om de leidingsploeg vooraf al wat te prikkelen, kan je starten met een inleefspel. De tijd die je hiervoor nodig hebt, hangt af van de invulling die je er zelf aan geeft. Voor de tweede en belangrijkste stap, het gesprek, voorzie je best een avond, minimum anderhalf uur.

3 1. Het inleefspel: De leidingsploeg kiest een ontspannende activiteit die ze samen dolgraag zouden doen. Je kan de keuzeactiviteit bijvoorbeeld programmeren tijdens een ontspanningsweekend met de ploeg. Naargelang de wensen van de ploeg organiseer je een avontuurlijke tocht, een muziekquis, actieve sport- of spelactiviteit, pictionary, Het speelt echt geen rol, de ploeg kiest zelf wat ze graag doet. Vlak voor de activiteit start, moet iedere deelnemer echter even passeren bij de chirodokter. Deze onderzoekt je en waarschuwt iedereen voor een aanslag op zijn gezondheid. Elke deelnemer komt dus buiten met een ander probleem, kwaal, handicap, X heeft last van zijn/haar been, de dokter spalkt dit been. Y moet zijn/haar ogen beschermen met een blinddoek. Z moet zijn/haar oren beschermen tegen elk geluid. Hij/zij krijgt oorstopjes en een hoofdtelefoon. A verstaat je alleen als je zinnen gebruikt die niet langer zijn dan vijf woorden, en hij/zij kan zelf ook enkel zinnen gebruiken die niet langer zijn dan vijf woorden. B moet zijn stem sparen, en mag NIETS zeggen. C mag niet stappen, hij/zij krijgt een rolstoel. D durft iets absoluut niet, en durft dit in het begin ook niet te zeggen. Bijvoorbeeld: Hij/zij durft geen opstapje van meer dan 20 cm nemen. Hij/zij durft niet over een beekje springen. E is allergisch voor gras, bomen, dieren, of iets anders. F heeft altijd bescherming nodig. Hij/zij wil altijd een hand geven, vlak voor of achter iemand lopen, G heeft absoluut geen geduld. Hij/zij vindt dat de rest de activiteit afremt. H is hyperkinetisch. Hij/zij kan niet langer dan 5 seconden op een plaats stilstaan of -zitten. Je kiest de handicaps die voor jouw activiteit of leidingsploeg het best tot zijn recht komen. Probeer het begrip handicap niet te eng te zien. In sommige gevallen is het nodig dat de dokter de handicap even verduidelijkt aan de rest van de mensen die al terug in de gang staan. Materiaal: Voorzie een doktersjas, het gewone spelmateriaal en materiaal voor alle handicaps (oorstoppen, spalk, blinddoek, voor rolstoelen kan je informeren op het regionaal secretariaat in Brussel). Veel succes en plezier met jullie activiteit!!

4 Het gesprek: Het gesprek hoeft niet (dadelijk) te volgen op de inleefactiviteit. Als je de activiteit gespeeld hebt, kan je de volgende week (of nog later) overgaan tot het gesprek. Maar het kan ook zonder het inleefmoment gevoerd worden. Het gesprek bestaat uit drie delen: A. Vinden we het belangrijk dat de chiro openstaat voor iedereen, ook voor kinderen en jongeren met een handicap? B. Waar staan wij als leidingsploeg: welke ideeën leven er en wat kunnen we aan? C. De balans opmaken: hoe gaan we er in de toekomst mee om? A. Vinden we de toegankelijkheid van de chiro belangrijk? (inleiding tot het gesprek, ongeveer 15 minuten) We vertrekken vanuit een roos, verdeeld in 10 ringen. De roos zelf telt voor 10 punten. Aftellend komen we tot 1 punt in de buitenste ring. Centraal is er de zone: Iedereen is welkom in de chiro. Aan de buitenkant stellen we dat Alleen normale kinderen in de chiro mogen komen. Iedere deelnemer kiest een pion en zet die op een plaats in de cirkel die aanleunt bij zijn/haar idee van de toegankelijkheid van hun chiro. Als alle pionnen een plaats hebben, verduidelijkt iedereen waarom hij/zij zijn/haar pion daar geplaatst heeft. Daarna gaan we over tot de zelftest: Elke pion krijgt het aantal punten van de ring waarin hij geplaatst is. We tellen alle punten op en delen de som door het aantal deelnemers. We hebben nu het gemiddeld aantal punten. Dit gemiddelde vergelijken we met de bijbehorende schaal. MAAK DE BALANS

5 B. Doorlichting van de leidingsploeg (minimum 45 min.): 10 > 8 punten: Fijn dat jullie ook dromen van een chiro voor alle kinderen en jongeren. Maar, wees ook realistisch! Luister ook eens naar het verhaal van de leidingsmensen die hun pion verder van het middelpunt plaatsten. 8 > 4 punten: Jullie willen openstaan voor alle kinderen en jongeren, maar zijn realistisch over wat je als leidingsploeg aankan. Daarom kunnen jullie een gesprek aangaan over hoe sterk jullie als leidingsploeg staan. Zie B. 4 > 0 punten: Jullie vinden de chiro-droom er zijn voor alle kinderen en jongeren niet erg belangrijk. Misschien is jullie ploeg nog niet klaar om kinderen en jongeren met een handicap een plaats te geven. Voer eens een gesprek over wat chiro volgens jullie is, en wat de chiro-droom voor jullie betekent. Het engagementswoord kan hierbij een leidraad zijn. Tijdens deze spelronde proberen we een zicht te krijgen op de visie van de leidingsploeg over kinderen en jongeren met een handicap in de chiro. Dit dient als voorbereiding van de eigenlijke discussie; deel C. Zorg dus dat er zeker nog voldoende tijd overblijft voor het derde deel. De gespreksleid(st)er leest best vooraf de stellingen- en opdrachtenkaartjes door, en selecteert / vult aan naargelang de leidingsploeg en de situatie in de groep (je kreeg bijvoorbeeld een concrete vraag). De spiraal binnen de balans dient als spelbord. Op de verschillende vakjes staat telkens een tekening: draagkracht, opdracht, stelling, reactie. Op het spelbord liggen ook vier stapeltjes kaartjes. De bedoeling is om aan de hand van de stellingen, opdrachten, vragen over de draagkracht van de ploeg, een boeiend gesprek op gang te brengen. Om iedereen een gelijke inbreng te laten hebben, zijn er de reactie-kaartjes. Iedereen krijgt bij het begin van het draagkracht opdracht reactie stelling

6 spel drie reactie-kaartjes, en heeft dus drie maal het recht te reageren, wanneer iemand zijn mening heeft gezegd rond een stelling of vraag. Extra reactiekaartjes kan je bekomen wanneer je op zulk een vakje terecht komt. Je krijgt maar drie kaartjes, omdat je goed zou nadenken voor je op een standpunt reageert. Zo kan iedereen rustiger een eigen mening formuleren. In deel C is er voldoende ruimte voor meer discussie. Om het geheel wat speelser te maken, is er af en toe een opdracht. Deze moet dan door die ene persoon of door de ganse groep uitgevoerd worden. Er kunnen ook geheime opdrachten tussen zitten. Deze worden alleen gelezen door de persoon die het kaartje trekt, en hij moet die uitvoeren, zonder dat de rest van de groep de opdracht kent. De opdrachten zijn enkel bedoeld om het geheel een beetje aangenamer te maken. Het is niet de bedoeling om het gesprek te storen. Het doel van de activiteit is namelijk een boeiend gesprek te voeren, en niet om er een dolkomische avond van te maken. Als er niet veel tijd is, zorg je best voor zeer korte opdrachten. Bij het begin van het spel zet elke deelnemer zijn pion in het het startvakje (middenin). Door het gooien met een dobbelsteen mag je vakjes vooruit gaan. Wanneer een deelnemer het laatste vakje met de boodschap: maak de balans op bereikt, eindigt dit deel van het spel, en ga je over naar deel C. De antwoorden op vragen rond de draagkracht van de leidingsploeg worden gevisualiseerd aan de hand van de balans die deel uitmaakt van het spelbord. Aan de ene kant komt de sterkte van de ploeg, aan de andere kant leggen we de stellingen rond wat we al dragen.

7 1. Stellingen: Iemand met een mentale handicap in de leidingsploeg kan absoluut niet, die kan toch geen verantwoordelijkheid nemen. An is mentaal gehandicapt. Na haar aspi-tijd wil ze leidster worden. Hoe pakken we dit aan, hoe vangen we haar op? Een mongooltje in de chiro hoeft echt niet. Er zijn toch jeugdbewegingen speciaal voor mentaal gehandicapte kinderen. Onze leidingsploeg is te klein om een leider met een handicap op te nemen, want je mag hem zeker niet alleen zetten bij een afdeling. Ik vind dat Ilse (rolstoel) niet bij de rakwi s kan komen. Welke spelen kunnen we dan nog doen? Eén jongere met een handicap bij de keti s, o.k., maar wat als er nog meer volgen? Andy is doofstom. Hij zal pijnlijk geconfronteerd worden met zijn handicap als de tito s hem uitlachen. Hij kan dus beter niet naar de chiro komen. Bij de komst van Dries, een mentaal gehandicapte jongen bij de speelclub, lichten we de andere ouders in. Wim zal als mentaal zwakkere te veel aandacht krijgen in vergelijking met de andere speelklubbers. We beslissen dat Jan (blind) naar de chiro mag komen. Elk jaar voeren we op de leidingskring een gesprek om te zien of het nog haalbaar is met Jan erbij.

8

9 Met de ouders van Marieke (hyperkinetisch) plannen we elke drie maanden een gesprek, om onze werkwijze met die van hun te vergelijken. Een rolstoeler bij de speelclub kan toch niet, wat zullen de andere ouders zeggen? Als Lindsey (mentaal gehandicapt) naar de chiro komt, vertellen we dit best niet tegen de andere speelclubbers. Ze zullen zelf wel ontdekken wat Lindsey aankan en wat niet. Als Vera (doof) naar de chiro komt, nodigen we op de LK en in de afdeling een tolk uit om ons de basisbegrippen in gebarentaal bij te brengen. Marc (rolstoel) mag maar elke twee weken naar de chiro komen, dan kunnen we de andere week nog voetballen en andere actieve spelen doen. We nemen Martine (mentaal gehandicapt) mee op in de leidingsploeg. Zij hoeft de LK niet mee te volgen, en kan niet mee op weekend. Als Danny met zijn rolstoel mee op bivak wil, zullen we een aangepaste bivakplaats zoeken. De keti s gaan niet met de fiets op bivak, want dan kan Roel niet mee. Ze gaan met de speelklubbers mee met de bus. We kunnen Jef (hyperkinetisch) niet toelaten in de chiro. We kunnen dan niet meer dezelfde normen gebruiken voor alle kinderen, en we moeten bij de rakwi s consequent zijn. Joris is blind. Hij draaide een hele carrière mee in de chiro. Nu worden Joris vrienden leider. Hij mag ook leider worden.

10

11 Joke met een lichte mentale handicap wil mee op IK en SB. De tito s willen het verjaardagsfeestje van Marc, met een lichte mentale achterstand, boycotten. We verbouwen ons chirolokaal om het toegankelijk te maken voor kinderen en jongeren met een handicap. Koen had een verkeersongeval. Hij moet lang revalideren, en zit een half jaar in een rolwagen. Hij komt nog naar de chiro. Koen, een hyperkinetische jongen, is bij de speelclub. De ouders van twee andere leden vertelden dat hun kinderen niet meer naar de chiro zullen komen omdat Koen in dezelfde afdeling zit. Dit is hun keuze. Wij bemoeien er ons niet mee. De leidingsverdeling gebeurt in functie van de afdelingen, en niet in functie van de combinatie met de medeleiding? De speelclub organiseert een vriendjesdag. Tanja gaat naar het buitengewoon onderwijs. Zij bracht vier klasgenootjes mee. Dat was een hele belasting voor de leiding. De vriendjes van Tanja willen ook naar de chiro (blijven) komen. Jeroen deed zondag een aanval van epilepsie. Niemand wist eigenlijk wat er moest gebeuren. Wij kunnen toch niet van alle (medische) problemen op de hoogte zijn!?

12

13 2. Opdrachten: Je wordt naar buiten gebracht, daar word je geblinddoekt. Van buiten het lokaal probeer je geblinddoekt weer op je plaats te geraken. Je houdt daarna je blinddoek aan tot een volgend opdrachtkaartje getrokken wordt. Je beste hand is tijdelijk onbruikbaar. Oh jee, net nu is het jou beurt om een drankje te halen voor de ploeg. Als je de volgende keer een reactie-kaartje gebruikt, mag je je alleen uitdrukken met gebaren en gezichtsuitdrukkingen. Je kan dan niet praten. Geheim: Als je de volgende keer wil reageren, of je moet een vraag / stelling beantwoorden / motiveren, dan mag je slechts zinnen van maximum vijf woorden gebruiken. Geheim: Je kan niet langer dan 2 minuten stilzitten in dezelfde houding. Tot wanneer je één weer aan de beurt bent, mag je terug gewoon deelnemen aan het gesprek. Geheim: Alle deelnemers moeten zich blinddoeken. Je stop enkele belletje of lichte kralen in een ballon. Iedereen zet zich in een (+ lege) ruimte op de grond. Geblinddoekt wordt de ballon willekeurig rond gegooid. Let op! jij legt dit spel uit zonder woorden, dus in gebarentaal. Je volgt het gesprek als dove (oordopjes en een hoofdtelefoon) gedurende drie stellingen. Geheim: Tot het weer je beurt is, neem je niet deel aan het gesprek. Je houdt je in stilte zelf een beetje bezig met het tekenen van bloemetjes, een beetje buiten kijken, je bent met je gedachten totaal ergens anders. Je volgt het gesprek als blinde, gedurende drie stellingen. Je hebt een spraakgebrek. Je struikelt over elk woord langer dan twee lettergrepen.

14

15 3. draagkracht: Hoeveel kinderen die speciale aandacht vragen, hebben we al in de verschillende afdelingen? We volgen de jeugdraad, en doen verschillende activiteiten voor / met de parochie (broederlijk delen, , helpen tijdens parochiefeesten, ). Hoeveel jaar zitten de mensen rond de tafel / in de ploeg gemiddeld in de leiding. Gaan zij er nog enkele jaren mee door? 75 % van de leidingsploeg zit op kot. Denk even drie of vier jaar verder. Kan de leidingsploeg in de toekomst de aanwezigheid van iemand met een handicap goed opvangen? Doen we mee aan de vorming, georganiseerd door gewest, verbond en/of nationaal? Hebben we een goed contact met de ouders van onze leden? Halen we het kamp- en lidgeld aan de deur op, gaan we binnen voor een gesprek of werken we met overschrijvingen, zonder huisbezoek? Wordt de ploeg ondersteund door volwassenen? (VB, proost, oudercomité, ) We staan bij elke afdeling met voldoende leiding. Vormen we een hechte ploeg? Zien we elkaar alleen op de LK en op zondag, of komen we elkaar ook op andere momenten tegen?

16

17 Wordt er af en toe een inhoudelijke discussie gevoerd op de LK, of bespreken we alleen praktische punten? De gemiddelde aanwezigheid op de LK is meer dan 75% Evalueren we de afdelingswerking op onze LK, of dopt elk ploegje zijn eigen boontjes? Alle leid(st)ers zijn wekelijks aanwezig op de chirozondag. Enkel in de examenperiode voorzien we en speciale regeling. Houden we rekening met de mening, opmerkingen van ouders van onze leden? We voorzien elke week een uitgewerkt programma. Worden afspraken, gemaakt door een vorige ploeg in de leidingsploeg nog eens doorgesproken, of blijven die gewoon gelden? In onze ploeg zit iemand die al ervaring heeft met het omgaan met mensen met een handicap. Regelmatig doen we met de leidingsploeg een groepsbevorderende activiteit in plaats van een vergaderlk.

18

19 C. Besluit (minimum 30 minuten): Het is tijd om de balans op te maken. Bekijk de sterkte en zwaktes die tijdens deel B werden aangebracht en denk na hoe je ploeg hier in de toekomst mee verder wil. Enkele richtvragen bij dit gesprek: Wat dragen we al met de leidingploeg? Hoe sterk zijn we als leidingsploeg? Wat vragen kinderen of jongeren met een handicap extra van ons? Wat kunnen we doen om ons als ploeg sterker te maken? Hoe gaan we hier in de toekomst verder mee om? Durven we de uitdaging aan? Materiaal: A. roos pionnen B. spelbord dobbelsteen pionnen kaartjes blinddoeken oordopjes + hoofdtelefoon ballon + belletje