Aardwetenschappen BSc Vrije Universiteit Amsterdam - Fac. der Aard- en Levenswetenschappen - B Aardwetenschappen

Transcriptie

1 Aardwetenschappen BSc Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen I

2 Met de bacheloropleiding Aardwetenschappen wordt beoogd studenten zodanige theoretische en praktische basiskennis en vaardigheden bij te brengen op het gebied van de aardwetenschappen en aanverwante bètadisciplines, dat zij in staat zijn een masteropleiding in de Aardwetenschappen of aanverwante discipline te volgen, of eventueel toe te treden tot de arbeidsmarkt. De opleiding beoogt tevens studenten kennis te laten maken met het belang van de discipline in een brede wetenschappelijke, wijsgerige en maatschappelijke context. Meer informatie over de opleiding Naast de hele studiegids is op deze site ook het jaarschema te vinden, net als het rooster en een complete beschrijving van de Onderwijs- en Examenregeling van Aardwetenschappen! Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen II

3 Inhoudsopgave Honours programma Aardwetenschappen 1 Facultaire deel Honours programma 1 Stervariant Geoarcheologie 1 Stervariant Richting I 1 Stervariant Richting II 1 soverstijgend deel HP 1 Interdepartmental Honours Courses 1 Vervallen vakken BSc Aardwetenschappen 2 BSc Aardwetenschappen jaar 1 2 BSc Aardwetenschappen jaar 2, verplichte vakken beide richtingen 3 BSc Aardwetenschappen jaar 2 richting Aardoppervlak 4 BSc Aardwetenschappen jaar 2 richting Vaste Aarde 4 BSc Aardwetenschappen jaar 3 4 BSc Aardwetenschappen jaar 3 - richting Geoarcheologie 4 verplichte vakken 4 BSc Aardwetenschappen jaar 3 richting I 5 BSc Aardwetenschappen jaar 3 richting II 6 Vak: Algemene vaardigheden (Periode 1+2) 6 Vak: Archeometrie en materiaalpracticum II (Periode 2) 8 Vak: Bachelorthesis aardwetenschappen (Periode 5+6) 8 Vak: Bachelorthesis geoarcheologie (Semester 2) 10 Vak: Bodem en milieu (Ac. Jaar (september)) 10 Vak: Bodemkunde (Periode 4) 11 Vak: Computermodelleren (Periode 4) 12 Vak: Dateringsmethoden (Periode 4) 13 Vak: Digitale ruimtelijke data (Ac. Jaar (september)) 14 Vak: Eerstejaars veldproject Aardwetenschappen (Periode 5+6) 15 Vak: Eigenschappen van gesteenten (Periode 1) 16 Vak: Fysica voor aardwetenschappers (Periode 5) 17 Vak: Geoarcheologisch veldwerkverslag (Periode 1+2) 18 Vak: Geobotanie (Ac. Jaar (september)) 18 Vak: Geochemie voor aardwetenschappers (Periode 4) 20 Vak: Geomorfologie A (Periode 4) 21 Vak: Geomorfologie B en kwartairgeologie (Periode 5) 21 Vak: Geomorfologie, inclusief veldpracticum (Ac. Jaar (september)) 23 Vak: GIS en digitale geografische data (Periode 4) 24 Vak: Global Change (Periode 3) 25 Vak: Historische geologie incl. veldpracticum (Ac. Jaar (september)) 26 Vak: Honours bachelorthesis (Ac. Jaar (september)) 27 Vak: Hydrologie van Nederland (Periode 2) 27 Vak: Inleiding hydrologie (Ac. Jaar (september)) 28 Vak: Inleiding hydrologie en klimatologie (Periode 4) 29 Vak: Inleiding in de anorganische geochemie (Periode 3) 30 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen III

4 Vak: Inleiding in de biogeologie (Periode 4) 31 Vak: Inleiding mineralogie en structurele geologie A (Periode 1) 32 Vak: Isotopengeochemie (Periode 3) 32 Vak: Kaart- en profielconstructies (Periode 2) 33 Vak: Kwartairgeologie/Kwartairgeologische landschappen van Nederland + veldpract. (Ac. Jaar (september)) Vak: Mineralogie (Ac. Jaar (september)) 35 Vak: Mineralogie en petrologie (Periode 5) 36 Vak: Paleoklimatologie en meteorologie (Periode 4) 37 Vak: Petrologie van het systeem Aarde (Periode 4) 39 Vak: Petrologie, incl. veldpracticum (Ac. Jaar (september)) 40 Vak: Scriptie milieubeleid (Ac. Jaar (september)) 41 Vak: Sedimentaire systemen en geologie en landschap van Nederland en de Noordzee (Periode 2) Vak: Sedimentaire systemen in ruimte en tijd () 44 Vak: Sedimentologie en stratigrafie (Periode 4) 45 Vak: Sociale geografie I (Periode 2) 46 Vak: Statistiek en data-analyse (Periode 1) 47 Vak: Structurele geologie B (Periode 4) 48 Vak: Structurele geologie I, inclusief veldpracticum (Ac. Jaar (september)) 48 Vak: Structurele geologie II (Periode 2) 49 Vak: Studie en loopbaan (Periode 1+2) 50 Vak: Systeem Aarde (Periode 1) 51 Vak: Taaltoets voor studenten ALW (Periode 1) 52 Vak: Tektoniek (Periode 5) 52 Vak: Terrestrische milieus (Periode 2) 53 Vak: Toegepaste geofysica (Periode 1) 54 Vak: Uitbreiding bachelorthesis (Semester 2) 55 Vak: Veldpracticum Aardoppervlak (Periode 5) 55 Vak: Veldpracticum Brabant (Periode 5) 55 Vak: Veldpracticum Vaste Aarde (Periode 5) 56 Vak: Veldproject Aardoppervlak (Periode 5) 57 Vak: Veldproject Vaste Aarde (Periode 5+6) 58 Vak: Veldwerk geologie () 59 Vak: Veldwerk geomorfologie () 60 Vak: Veldwerkverslag geologie (Periode 1+2) 61 Vak: Veldwerkverslag geomorfologie (Periode 1+2) 61 Vak: Verslag veldproject Aardwetenschappen (Periode 6) 62 Vak: Verslag veldproject jaar 2 - Aardoppervlak (Periode 6) 63 Vak: Voorbereiding Bachelor thesis Aardwetenschappen (Periode 5) 64 Vak: Wetenschapscommunicatie voor Bèta-onderzoekers (Periode 5) 65 Vak: Wetenschapsgeschiedenis voor Aard-, levens- en milieuwetenschappers (Periode 2+3) 66 Vak: Wijsgerige vorming: aardwetenschappen, filosofie en ethiek (Periode 1) 67 Vak: Wis- en natuurkunde (Periode 2) 68 Vak: Wiskunde en computergebruik (Periode 2) Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen IV

5 Honours programma Aardwetenschappen De VU heeft een Bachelor Honours Programma voor excellente studenten, waarin ook de der Aard- en Levenswetenschappen deelneemt. Het Honours Programma heeft als doelstelling dat talentvolle studenten zich onder intensieve begeleiding kunnen verdiepen en verbreden. Het VU Honours traject beslaat 30 studiepunten (stp.) verdeeld over 2,5 jaar. Het heeft een faculteitsdeel van stp.en een faculteitsoverstijgend deel van stp. Het honourstraject komt bovenop het reguliere programma en is alleen toegankelijk voor studenten die meer willen en kunnen dan het reguliere programma biedt. Opleidingsdelen: - - Facultaire deel Honours programma soverstijgend deel HP Facultaire deel Honours programma Opleidingsdelen: Stervariant Geoarcheologie Stervariant Richting I Stervariant Richting II Vakken: Naam Periode Credits Code Honours bachelorthesis Ac. Jaar (september) 12.0 A_HP-I-2 Uitbreiding bachelorthesis Semester A_HP-I-3 Stervariant Geoarcheologie Stervariant Richting I Stervariant Richting II soverstijgend deel HP Opleidingsdelen: - Interdepartmental Honours Courses Interdepartmental Honours Courses Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 1 van 70

6 Vervallen vakken BSc Aardwetenschappen Vakken: Naam Periode Credits Code Bodem en milieu Ac. Jaar (september) 6.0 AB_ Bodemkunde Periode AB_ Digitale ruimtelijke data Ac. Jaar (september) 5.0 AB_ Geobotanie Ac. Jaar (september) 5.0 AB_ Geomorfologie, inclusief veldpracticum Historische geologie incl. veldpracticum BSc Aardwetenschappen jaar 1 Ac. Jaar (september) 6.0 AB_ Ac. Jaar (september) 5.0 AB_ Inleiding hydrologie Ac. Jaar (september) 5.0 AB_ Kwartairgeologie/Kwartairge ologische landschappen van Nederland + veldpract. Ac. Jaar (september) 6.0 AB_ Mineralogie Ac. Jaar (september) 3.0 AB_ Petrologie, incl. veldpracticum Sedimentaire systemen in ruimte en tijd Structurele geologie I, inclusief veldpracticum Ac. Jaar (september) 6.0 AB_ AB_ Ac. Jaar (september) 6.0 AB_ Veldwerk geologie 6.0 AB_ Veldwerk geomorfologie 6.0 AB_ Wetenschapscommunicatie voor Bèta-onderzoekers Periode AB_ Alle vakken van het eerste jaar Aardwetenschappen zijn verplicht. Het programma van het eerste studiejaar biedt een brede oriëntatie op het gehele terrein van de Aardwetenschappen, zodat de student aan het eind van het eerste jaar een weloverwogen keuze kan maken voor de vervolgopleiding, die hetzij meer op het aardoppervlak (fysische geografie en milieuwetenschappen), hetzij meer op de aardkorst (geologie) gericht is. Het programma van het eerste studiejaar van de bachelorvariant Geoarcheologie wordt verzorgd door de der Letteren. Vakken: Naam Periode Credits Code Algemene vaardigheden Periode AB_ Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 2 van 70

7 Eerstejaars veldproject Aardwetenschappen Eigenschappen van gesteenten Fysica voor aardwetenschappers Geochemie voor aardwetenschappers Periode AB_1064 Periode AB_ Periode AB_ Periode AB_ Geomorfologie A Periode AB_1063 Global Change Periode AB_1062 Kaart- en profielconstructies Periode AB_1061 Sedimentologie en stratigrafie Periode AB_ Systeem Aarde Periode AB_ Taaltoets voor studenten ALW Periode AB_TAALTOETS Tektoniek Periode AB_ Veldpracticum Brabant Periode AB_ Verslag veldproject Aardwetenschappen Wiskunde en computergebruik Periode AB_1065 Periode AB_ BSc Aardwetenschappen jaar 2, verplichte vakken beide richtingen Opleidingsdelen: - - BSc Aardwetenschappen jaar 2 richting Aardoppervlak BSc Aardwetenschappen jaar 2 richting Vaste Aarde Vakken: Naam Periode Credits Code GIS en digitale geografische data Inleiding hydrologie en klimatologie Inleiding in de anorganische geochemie Inleiding mineralogie en structurele geologie A Sedimentaire systemen en geologie en landschap van Nederland en de Noordzee Periode AB_1076 Periode AB_1074 Periode AB_ Periode AB_1072 Periode AB_1073 Statistiek en data-analyse Periode AB_ Verslag veldproject jaar 2 - Aardoppervlak Periode AB_1075 Wis- en natuurkunde Periode AB_ Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 3 van 70

8 BSc Aardwetenschappen jaar 2 richting Aardoppervlak Vakken: Naam Periode Credits Code Bodemkunde Periode AB_ Geomorfologie B en kwartairgeologie Veldpracticum Aardoppervlak Periode AB_1077 Periode AB_1078 Veldproject Aardoppervlak Periode AB_1079 BSc Aardwetenschappen jaar 2 richting Vaste Aarde Vakken: Naam Periode Credits Code Mineralogie en petrologie Periode AB_1081 Structurele geologie B Periode AB_1080 Veldpracticum Vaste Aarde Periode AB_1082 Veldproject Vaste Aarde Periode AB_1083 BSc Aardwetenschappen jaar 3 Opleidingsdelen: BSc Aardwetenschappen jaar 3 - richting Geoarcheologie BSc Aardwetenschappen jaar 3 richting I BSc Aardwetenschappen jaar 3 richting II BSc Aardwetenschappen jaar 3 - richting Geoarcheologie De keuzeruimte binnen de bachelorvariant Geoarcheologie omvat 12 studiepunten. Deze kunnen ingevuld worden met een keuze uit het aanbod van studieonderdelen uit de bacheloropleiding Aardwetenschappen, of de bacheloropleiding Archeologie en prehistorie. Onderstaande lijst bevat enkele van de mogelijkheden. De roostering van deze vakken sluit niet per definitie goed aan op het Geoarcheologieprogramma. Voor individuele afstemming en mogelijkheden kan contact worden opgenomen met prof. dr. Henk Kars. Opleidingsdelen: - verplichte vakken Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 4 van 70

9 verplichte vakken Genoemde vakken zijn verplicht in het derdejaars programma van Geoarcheologie. Vakken: Naam Periode Credits Code Archeometrie en materiaalpracticum II Bachelorthesis geoarcheologie BSc Aardwetenschappen jaar 3 richting I Periode AB_ Semester AB_ Dateringsmethoden Periode AB_ Geoarcheologisch veldwerkverslag Periode AB_ Geomorfologie A Periode AB_1063 Inleiding in de anorganische geochemie Periode AB_ Studie en loopbaan Periode AB_ Wijsgerige vorming: aardwetenschappen, filosofie en ethiek Periode AB_ Vakken: Naam Periode Credits Code Bachelorthesis aardwetenschappen Periode AB_ Computermodelleren Periode AB_ Hydrologie van Nederland Periode AB_ Inleiding in de biogeologie Periode AB_ Isotopengeochemie Periode AB_ Paleoklimatologie en meteorologie Petrologie van het systeem Aarde Periode AB_ Periode AB_ Sociale geografie I Periode AB_ Structurele geologie II Periode AB_ Studie en loopbaan Periode AB_ Toegepaste geofysica Periode AB_ Veldwerkverslag geologie Periode AB_ Voorbereiding Bachelor thesis Aardwetenschappen Periode AB_ Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 5 van 70

10 Wetenschapsgeschiedenis voor Aard-, levens- en milieuwetenschappers Wijsgerige vorming: aardwetenschappen, filosofie en ethiek Periode AB_ Periode AB_ BSc Aardwetenschappen jaar 3 richting II Vakken: Naam Periode Credits Code Bachelorthesis aardwetenschappen Algemene vaardigheden Periode AB_ Computermodelleren Periode AB_ Hydrologie van Nederland Periode AB_ Inleiding in de biogeologie Periode AB_ Isotopengeochemie Periode AB_ Paleoklimatologie en meteorologie Periode AB_ Scriptie milieubeleid Ac. Jaar (september) 4.0 AB_ Sociale geografie I Periode AB_ Studie en loopbaan Periode AB_ Terrestrische milieus Periode AB_ Toegepaste geofysica Periode AB_ Veldwerkverslag geomorfologie Voorbereiding Bachelor thesis Aardwetenschappen Wetenschapscommunicatie voor Bèta-onderzoekers Wetenschapsgeschiedenis voor Aard-, levens- en milieuwetenschappers Wijsgerige vorming: aardwetenschappen, filosofie en ethiek Periode AB_ Periode AB_ Periode AB_ Periode AB_ Periode AB_ Vakcode AB_ () Periode Periode 1+2 Credits 3.0 dr. A.C. Lankreijer dr. A.C. Lankreijer Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 6 van 70

11 Niveau 100 Hoorcollege, Lezing Introductie in de wetenschap en het aanleren van academische vaardigheden. We oefenen aan de hand van echt origineel wetenschappelijk onderzoek, n.l. je eigen resultaten en observaties uit het Ardennen veldpracticum. Onderzoek en rapportage vereisen een vakoverstijgende integratie van leerstof uit het eerste semester. Aan het eind van deze cursus heb je kennis van, en geoefend met de volgende praktische academische vaardigheden: wetenschappelijk schrijven, presenteren van onderzoekresultaten, informatievaardigheden en toegang tot de wetenschappelijke literatuur Daarnaast heb je theoretische kennis van: de wetenschappelijke cyclus, het opzetten en uitvoeren van een wetenschappelijk onderzoek ethische normen en waarden in wetenschappelijk onderzoek. De cursus bestaat uit vier delen: Algemeen introductie incl. Facultair computergebruik. Ontwerpen en uitvoeren van een wetenschappelijk onderzoek waaronder principes en toepassing van de wetenschappelijke cyclus en informatievaardigheden Het schrijven van een wetenschappelijk artikel over je observaties en resultaten in de Ardennen. Het presenteren van (een deel van) je onderzoeksresultaten. De cursus is bouwt voort op het Ardennen veldpracticum. Algemene Vaardigheden is opgezet als een zeer praktische cursus, de nadruk ligt op het oefenen met echt wetenschappelijk onderzoek, daarnaast komt er ook theorie aan de orde. De werkvorm bestaat uit werkcolleges (begeleide groepsopdrachten), discussiebijeenkomsten (onderzoeksresultaten), schriftelijk werkstuk, colloquium (groep), individuele feedback. We ontwerpen gezamenlijk het onderzoek naar de relatie tussen de topografie en de ondergrond van het veldwerkgebied. Je voert dit onderzoek vervolgens in een kleine groep uit en beschrijft het onderzoek en de conclusies in een wetenschappelijk artikel. Vervolgens presenteer je een deel van je onderzoeksresultaten mondeling aan een groep studenten. We discussiëren over de uitkomsten van je onderzoek. Je krijgt individuele feedback op je werkstuk en presentatie. Studenten wonen daarnaast tenminste 5 GeoVUsie Geoflex-lezingen bij. Deze lezingen dienen als oriëntatie op de wetenschap en beroepskeuze. De Geoflex-lezingen vinden plaats op de donderdagmiddag om uur. Presentatie (30%) en werkstuk (70%). Het vak kan alleen met een voldoende afgesloten worden als de verplichte taaltoets behaald is. Studenten die de taaltoets niet met een voldoende hebben afgesloten, dienen de remediërende cursus schrijfvaardigheid te volgen. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 7 van 70

12 Studiehandleiding excursiegids en practicumhandleiding Ardennen Archeometrie en materiaalpracticum II Vakcode AB_ () Periode Periode 2 Credits 6.0 prof. dr. H. Kars prof. dr. H. Kars Werkcollege Inzicht verwerven in de natuurwetenschappelijke archeologie, toegespitst op dat deel van de archeometrie dat zich richt op grondstoffen en oude technologie. Ontstaan van het vuur als energiebron voor technologische processen. Beschrijving van deze processen met aandacht voor grondstoffen, halffabrikaten en eindproducten. De aangereikte stof is toepassingsgericht: aan de hand van materiaalpractica wordt duidelijk gemaakt hoe natuurwetenschappelijke technieken en aardwetenschappelijke kennis bijdragen aan onze kennis van gebruikte technologieën van oude culturen, met name voor de productie van aardewerk, metaal en glas. Een overzicht van moderne analysemethoden en hoe deze te gebruiken in het onderzoek. Wordt tijdens eerste college opgegeven Overige informatie BSc. Honoursprogramma Stervariant Bij dit studieonderdeel is het voor studenten die het Bachelor Honoursprogramma; Geoarcheologie; volgen, mogelijk te kiezen voor de stervariant. Bij de stervariant wordt aan het bovenomschreven studieonderdeel een individueel literatuuronderzoek toegevoegd naar een onderwerp dat binnen de cursus aan de orde komt. Over dit literatuuronderzoek rapporteert de student in een verslag, dat de vorm heeft van een wetenschappelijk artikel. Het thema van dit literatuuronderzoek wordt in overleg tussen de docent en de student vastgesteld. Het literatuuronderzoek wordt individueel begeleid door de docent die voor de cursus verantwoordelijk is. Het verslag wordt apart beoordeeld met een cijfer. De stervariant wordt geregistreerd onder een aparte vakcode. De beoordeling van de stervariant telt niet mee in de eindbeoordeling van de cursus zelf. De studielast van de stervariant van de cursus bedraagt 3 EC. Bachelorthesis aardwetenschappen Vakcode AB_ () Periode Periode 5+6 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 8 van 70

13 Credits 15.0 dr. B.P. Zoetemeijer dr. B.P. Zoetemeijer Bijeenkomst Het leren voorbereiden en verrichten van een klein onderzoek, zelfstandig dan wel in klein groepsverband en het leren schrijven van een bachelorthesis. In de uitvoering van het praktisch werk en de verslaglegging daarvan wordt geleerd: de in de bacheloropleiding verworven kennis van het aardwetenschappelijk vakgebied en de laatste ontwikkelingen daarin toe te passen; relevante gegevens te verzamelen uit zowel vakliteratuur als praktisch werk en deze te interpreteren; informatie, ideeën en oplossingen te verwoorden in een verslag dat leesbaar is voor specialisten en niet-specialisten. Eigen onderzoek afgesloten met een scriptie. Dit kan een kort veldonderzoek zijn of een laboratoriumonderzoek, een modelleeronderzoek of een literatuuronderzoek. Studenten moeten een keuze maken uit onderwerpen die door de verschillende afdelingen worden aangeboden. Nadere informatie over projecten is te verkrijgen bij de afdelingscoördinatoren voor dit studieonderdeel. Zie voor uitgebreide informatie de Blackboardsite, en > opleidingen > Bacheloropleidingen > Aardwetenschappen > Stagemogelijkheden Begeleid eigen onderzoek. Het voorbereiden, vergaren van onderzoeksgegevens (in het veld) en de analyse van de gegevens maken 65% deel uit van de tijdsinspanning van de student, de overige 35% is gereserveerd voor uitwerking en de verslaglegging van de resultaten. Een thematische veldwerkopdracht kan maximaal 3 weken duren. Schriftelijk verslag van het hele onderzoeksproces Overige informatie Deelname aan de bachelorthesis kan alleen plaats vinden indien de verslaglegging van het tweede jaars veldwerk Richting I of Richting II voor 1 maart is geregistreerd bij het studiesecretariaat. Aanmelding uiterlijk 1 maart 2011, en per bij de coördinator met opgave van het project waaraan wordt deelgenomen. De Examencommissie controleert in maart of de betreffende student aan de toelatingseisen heeft voldaan. Veldwerksubsidie (verblijfkosten) conform de facultaire norm is maximaal 3 weken. Subsidie voor reiskosten bedraagt 70% tot een maximum van 350 euro. Alle kosten na aftrek van de subsidie zijn voor rekening van de student. Dit studieonderdeel valt onder de stage- en scriptieregeling. Deze regeling bevat een overeenkomst waarin gegevens en afspraken tussen begeleiders en student worden vastgelegd m. b. t. specifieke omstandigheden, momenten van overleg en voorwaarden voor het Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 9 van 70

14 studieonderdeel. Deze overeenkomst moet worden overhandigd aan de studieadviseur (drs. J. Verdonk) voorafgaand aan de start van het studieonderdeel. De bachelorthesis dient in Europa plaats te vinden. Bachelorthesis geoarcheologie Vakcode AB_ () Periode Semester 2 Credits 12.0 prof. dr. H. Kars Bodem en milieu Vakcode AB_ () Periode Ac. Jaar (september) Credits 6.0 dr. B.M. van Breukelen prof. dr. L.A. Bruijnzeel Hoorcollege, Practicum, Excursie Begrijpen van fysische en chemische processen in de bodem en hun relatie met biosfeer en atmosfeer, en de invloed van menselijke ingrepen (erosie, verontreiniging) op deze processen. Het leren werken met bodemkundige meet- en analysetechnieken. De theoretische kennis die in deze cursus aan de orde komt bestaat uit basisbegrippen en concepten op het gebied van: - Bodemfysica: water- en warmtetransport, verdamping, drainage, uitwisseling van gassen - Bodemchemie: verwering, nutrienten, adsorptie, afbraak en omzetting organische stof - Bodemerosie: processen en meettechnieken - Biota en organische stof: opname van nutrienten door planten, ontstaan van en opname van (broeikas)gassen in de bodem - Bodemverontreiniging: soorten verontreinigingen, bronnen, gedrag in de bodem, aanpak/sanering - Practische vaardigheden die in de cursus aangeleerd worden bestaan uit een aantal veld- en laboratoriumtechnieken en een kennismaking met simpele rekenmodellen in de bodemkunde. - Veld: monstername, infiltratie, tensiometrie, bodemvochtmeting met behulp van Time Domain Reflectometry (demonstratie), meting gasfluxen op het terrein van de VU of een lokatie dichtbij Amsterdam - Laboratorium: bepaling korrelgrootte, organische stof, ph, porositeit, doorlatendheid - Modellen: demonstratie PEATLAND model, werken met enkele eenvoudige Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 10 van 70

15 modellen voor warmtetransport en organische stofomzetting. 12 x 2 uur college, 2 dagen laboratoriumpracticum, 2 dagen veldpracticum, 1 dag computerpracticum Written exam on treated material (100% of final mark), reporting on processed field and laboratory measurements plus answers to assignments (pass/no pass). Hoofdstukken uit W.P. Locher en H. de Bakker. Bodemkunde van Nederland, Deel 1, Algemene Bodemkunde (al in gebruik bij cursus Bodemkunde) R.P.C. Morgan (2005). Soil Erosion and Conservation, Blackwell Publishing. Eventueel wordt dit vervangen door een nog nader te bepalen boek; mededelingen hierover volgen voor aanvang van de cursus. Geselecteerde aanvullende literatuur (uit te reiken tijdens colleges) Aanbevolen voorkennis Inleiding hydrologie (AB_450024), Bodemkunde (AB_450091). Overige informatie Let op: dit vak kan (onder voorwaarden) wel binnen MSc Earth Sciences worden gevolgd, maar telt formeel als bachelorvak mee. BSc. Honoursprogramma Stervariant Bij dit studieonderdeel is het voor studenten die het Bachelor Honoursprogramma Aardwetenschappen Richting II of het Bachelor Honoursprogramma Aarde en economie volgen, mogelijk te kiezen voor de stervariant. Bij de stervariant wordt aan het bovenomschreven studieonderdeel een individueel literatuuronderzoek toegevoegd naar een onderwerp dat binnen de cursus aan de orde komt. Over dit literatuuronderzoek rapporteert de student in een verslag, dat de vorm heeft van een wetenschappelijk artikel. Het thema van dit literatuuronderzoek wordt in overleg tussen de docent en de student vastgesteld. Het literatuuronderzoek wordt individueel begeleid door de docent die voor het betreffende onderdeel binnen de cursus verantwoordelijk is. Het verslag wordt apart beoordeeld met een cijfer. De stervariant wordt geregistreerd onder een aparte vakcode. De beoordeling van de stervariant telt niet mee in de eindbeoordeling van de cursus zelf. De studielast van de stervariant van de cursus bedraagt 3 EC. Bodemkunde Vakcode AB_ () Periode Periode 4 Credits 3.0 dr. C. Kasse dr. C. Kasse Hoorcollege, Werkcollege, Excursie Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 11 van 70

16 Niveau 200 Het begrijpen van de bodemvormende processen in gematigde gebieden zoals die tot uiting komen in de gevormde bodemhorizonten van de bodems in Nederland. Bodemvormende processen: veenvorming, humusaanrijking, ontkalking, verbruining, podzolisatie, kleiverplaatsing, gley, kattenkleivorming. Het systeem voor bodemclassificatie voor Nederland: geschiedenis, algemene concepten, opbouw van het systeem, differentiërende kenmerken, diagnostische horizonten. De bodems van Nederland: voorkomen, genese, onderlinge relaties binnen en tussen de bodemordes, relatie tot geologie, geomorfologie en hydrologie. Inleiding op het FAO-bodemclassificatiesysteem, als voorbereiding op het Veldwerk geomorfologie (450092). Classificatie van reeds beschreven bodems, benoeming van bodemhorizonten, beschrijving en classificatie van bodems met behulp van lakprofielen. 8 x 2 uur college, 5 x 3 uur practicum, 1 dag excursie naar het International Soil Reference and Information Centre te Wageningen. W.P. Locher & H. de Bakker, 1990, Bodemkunde van Nederland. Deel 1 en 2. Overige informatie Voorkennisadvies: Systeem Aarde (AB_450067) en Eigenschappen van gesteenten (AB_450010) Computermodelleren Vakcode AB_ () Periode Periode 4 Credits 6.0 dr. J. van Huissteden dr. J. van Huissteden Hoorcollege, Computerpracticum Het verwerven van basiskennis van constructie en toepassing van computermodellen, en de toepassing van modellen kunnen beoordelen. Computermodellen en -simulaties worden steeds vaker toegepast in onderzoek en voor het voorbereiden van beleid. Dit vak geeft je een inleiding in de ontwikkeling van computermodellen, hun toetsing aan meetresultaten en de toepassing er van in het wetenschappelijk onderzoek en in de praktijk. Voorbeelden van toepassingen in de Aardwetenschappen worden besproken, met de nadruk op processen aan het aardoppervlak en in milieu-onderzoek. Bijvoorbeeld een inleiding over klimaatmodellen, Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 12 van 70

17 modellen van erosie- en sedimentatieprocessen, en processen in de bodem. Tijdens het practicum doe je ervaring op met het construeren van computermodellen, inclusief programmeren en mathematische achtergrond van modellen. Het vak geeft daarmee een goede basis voor op modellerengerichte studieonderdelen in de masters fase. Daarnaast leer je de conclusies die uit modelstudies getrokken worden op hun waarde te beoordelen. 18 uur college, 60 uur practicum. Tijdens de cursus uit te reiken syllabus en ander materiaal. Aanbevolen voorkennis Bij dit vak wordt uitgegaan van wiskundige voorkennis op het niveau van het wiskundeonderwijs in het eerste jaar van de studie. Dateringsmethoden Vakcode AB_ () Periode Periode 4 Credits 3.0 prof. dr. H. Kars Werkcollege Inzicht geven in dateringsmethoden die in de archeologie worden toegepast. In aansluiting op het studieonderdeel Archeometrie I wordt een grondig inzicht geboden in de koolstofdateringsmethode en de dendrochronologie. Dit wordt gevolgd door een overzicht van alle andere dateringsmethoden die in de archeologie en prehistorie gebruikt worden. Hoorcolleges, en enkele practicummiddagen op het Centrum voor Dendrochronologie (Lelystad) en een eendaagse excursie naar het C14 laboratorium in Groningen. Wordt tijdens het eerste college bekendgemaakt. Overige informatie BSc. Honoursprogramma Stervariant Bij dit studieonderdeel is het voor studenten die het Bachelor Honoursprogramma; Geoarcheologie; volgen, mogelijk te kiezen voor de stervariant. Bij de stervariant wordt aan het bovenomschreven studieonderdeel een individueel literatuuronderzoek toegevoegd naar een onderwerp dat binnen de cursus aan de orde komt. Over dit literatuuronderzoek rapporteert de student in een verslag, dat de vorm heeft van een wetenschappelijk artikel. Het thema van dit literatuuronderzoek wordt in overleg tussen de docent en de student Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 13 van 70

18 vastgesteld. Het literatuuronderzoek wordt individueel begeleid door de docent die voor de cursus verantwoordelijk is. Het verslag wordt apart beoordeeld met een cijfer. De stervariant wordt geregistreerd onder een aparte vakcode. De beoordeling van de stervariant telt niet mee in de eindbeoordeling van de cursus zelf. De studielast van de stervariant van de cursus bedraagt 3 EC. Digitale ruimtelijke data Vakcode AB_ () Periode Ac. Jaar (september) Credits 5.0 drs. A.J. Wagtendonk dr. R.A.M. de Jeu, drs. A.J. Wagtendonk Hoorcollege, Computerpracticum Leren omgaan met digitale ruimtelijke data voor wetenschappelijke doeleinden: inwinning, integratie, analyse en visualisatie van ruimtelijke gegevens met behulp van Geografische Informatie Systemen (GIS) en gerelateerde geografische informatie technologie. - Data-inwinning en verwerking van primaire databronnen (bijv. luchtfoto s en GPS) en secondaire databronnen (bijv. bestaande analoge of digitale kaarten) - Geografische aspecten van het werken met Geografische Informatie Systemen: kaartprojecties, cartografie, meetschalen, foutenbronnen, etc. - GIS vaardigheidstraining (met ESRI-ArcGIS software): dataconversies, vektor en raster datamodellen, georefereren, data-editing, GIS databases en projectmanagement, cartografische productie van achtergrond- en thematische kaarten, gebruik van eenvoudige modeleertechnieken in GIS - Toepassing ruimtelijke analyse technieken en methoden in GIS: afstands- en nabijheidsanalyses, ruimtelijke selecties en classificaties, overlay technieken, raster map algebra, etc. - Toepassing ruimtelijke statistiek (geostatistiek - monsternamestrategie, ruimtelijke correlatie, interpolatietechnieken) - Voorbeelden GIS toepassingen: bijv. landgebruiksmodelering, spatial decision support, online kaartdiensten - Global Positioning System (GPS): route en plaatsbepaling, tracking Digitaal tentamen waarbij zowel de theoretische kennis als de praktische vaardigheden worden getoetst Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 14 van 70

19 De Jeu and Wagtendonk (2011) Digital Spatial Data an introduction in GIS and GPS Overige informatie Voorkennisadvies: Statistiek en data-analyse (AB_450071). Gedetailleerde cursusinformatie is te vinden op Blackboard. is of Engels in het geval van inschrijving van niet talige studenten voor het vak. Eerstejaars veldproject Aardwetenschappen Vakcode AB_1064 () Periode Periode 5+6 Credits 6.0 dr. B. Andeweg dr. H.B. Vonhof, dr. R.J.G. Kaandorp, dr. B. Andeweg Werkcollege, Veldwerk Niveau 200 De voornaamste doelen van het eerstejaars veldproject zijn: - toepassen en combineren van de aardwetenschappelijke kennis die je in het eerste jaar hebt verkregen. - training in het verrichten van aardwetenschappelijk veldonderzoek. Je doet dit door een veldonderzoek uit te voeren naar de relatie tussen morfologische eenheden & processen aan het oppervlak en de lithologische eenheden & geologische structuur in de ondergrond. Tijdens het veldwerk ontwikkel je vaardigheden, zoals waarnemen, beschrijven, verzamelen van geologische en geomorfologische gegevens, het systematisch opslaan van deze gegevens (dagboek, gegevenskaart), het met elkaar in verband brengen van deze gegevens (stratigrafische kolom, profielen, geologische en geomorfologische kaart) en het interpreteren van de geologische en geomorfologische geschiedenis van het gebied. Tijdens het veldwerk maak je een geologische gegevenskaart, een geologische interpretatiekaart met bijbehorende lithostratigrafische kolom, profielen en een geomorfologische kaart. Je definieert en karteert lithostratigrafische en morfologische eenheden en je houdt alle gegevens bij in een dagboek. Op basis van de gegevens maak je een interpretatie van het gebied in termen van afzettinggeschiedenis en structurele en morfologische ontwikkeling. Veldwerk van 20 dagen in Zuidoost-Spanje (omgeving Jumilla en/of Fuente- Alamo) in mei/juni. Introductie in Amsterdam (zie rooster). Je wordt ter plaatse een aantal dagen voor het eind van het veldwerk beoordeeld op inzicht, betrokkenheid en vaardigheden in het veld en op de inhoudelijke aspecten van de volgende gegevensbestanden: het dagboek Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 15 van 70

20 (inclusief de beschrijving van de lithologische eenheden en de geomorfologische processen), de gegevenskaart, de geologische afgedekte kaart, de geomorfologische kaart, de profielen en de stratigrafische kolom. Je hebt dan nog enkele (veld)dagen om het veldwerk voldoende af te ronden, waarna op de laatste dag de becijfering plaatsvindt. Zie voor de uiteindelijke verslaglegging het studieonderdeel Verslag veldproject (AB_1065). n.v.t. Vereiste voorkennis Deelname aan het eerstejaars veldwerk is alleen mogelijk als je vóór 1 maart 2013 van inschrijving 15 EC hebt gehaald uit de tot dan geprogrammeerde studieonderdelen. Deze toelatingseis wordt getoetst door de Examencommissie. Aanbevolen voorkennis Tijdens het vak Geomorfologie A wordt aan de hand van luchtfoto s en kaarten van je veldwerkgebied een opzet gemaakt voor de geomorfologische kaart. Doelgroep Eerstejaars studenten Aardwetenschappen Eigenschappen van gesteenten Vakcode AB_ () Periode Periode 1 Credits 6.0 Niveau 100 prof. dr. W. van Westrenen dr. H.B. Vonhof, prof. dr. W. van Westrenen, dr. F.M. Brouwer, dr. A.C. Lankreijer Practicum, Veldwerk Het leren determineren van mineralen, en sedimentaire en kristallijne gesteenten, alsmede het ontwikkelen van vaardigheden in geologisch en geomorfologisch karteren. De cursus bestaat uit vier onderdelen: Mineralen: Macroscopische identificatie van de belangrijkste gesteentevormende mineralen. Benodigdheden: loep (8-10x). Magmatische en metamorfe gesteenten: macroscopische identificatie en klassificatie. Sedimentaire gesteenten: macroscopische identificatie en klassificatie van siliciklastica, kalkstenen en evaporieten; principes van diagenese; petrofysische eigenschappen; Driedaagse excursie Limburg/Ardennen, gevolgd door vijfdaags veldpracticum Ardennen. Leren waarnemen aan de ontsluiting en schriftelijke vastlegging van de waarnemingen. Herkennen van geologische Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 16 van 70

21 en geomorfologische structuren in het veld. Omgaan met kaarten en geologisch kompas; bestuderen van gesteentetypen en opeenvolgingen in de ontsluiting. Verwerken van ontsluitingsgegevens op topografische kaarten. Leggen van verbanden tussen de verzamelde gegevens door het maken van een geologische en geomorfologische kaart, een geologisch profiel en een stratigrafische kolom. De driedaagse veldexcursie gaat hieraan vooraf en dient als eerste introductie in de aardwetenschappelijke werkelijkheid, met zijn verschillende ruimte- en tijdsschalen en, specifiek, als inleiding tot het veldpracticum. Benodigdheden: geologisch kompas, geologenhamer. Hoorcolleges, practicum, en gecombineerde 3-daagse excursie en 5-daags veldpracticum in de Ardennen. Studiehandleidingen en syllabi zijn deels te koop bij GeoVUsie en deels beschikbaar via Blackboard. Deelname aan alle cursusonderdelen is verplicht. Tentamen over praktische en theoretische kennis (75%, helft theorie, helft praktijk). Schriftelijke verslaglegging veldpracticum (25%). Skinner, B.J., S.C. Porter & J. Park, The Dynamic Earth: An Introduction to Physical Geology; 5th Ed.J. Wiley & Sons (N.B. Indien in de zomer een nieuwe editie uitkomt dan zal die worden gebruikt). Syllabi en handouts zijn deels in het Engels en dekken de behandelde stof. Overige informatie Het cursusmateriaal wordt gedeeltelijk in het Engels aangeboden. Fysica voor aardwetenschappers Vakcode AB_ () Periode Periode 5 Credits 3.0 dr. B.P. Zoetemeijer dr. B.P. Zoetemeijer Werkcollege Niveau 100 Het verkrijgen van een solide basis voor een aantal natuurkundige principes die belangrijk zijn voor het begrijpen van kwantitatieve analyse en modellering in de aardwetenschappen. Aangepaste voorbeelden van de principes worden getoond en geven tevens een introductie voor diverse kwantitatieve methoden die in gebruik zijn in de aardwetenschappen. Kinematica: verplaatsing en rotatie, dilatatie en deformatie; dynamica: wetten van Newton, wrijving, zwaartekracht, arbeid en energie; Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 17 van 70

22 statisch evenwicht: evenwichtsvergelijking, elasticiteit en breuk; oscillaties: harmonische beweging, golven, interferentie, refractie, reflectie, diffractie; warmte: thermisch evenwicht, warmtetransport (geleiding en convectie), straling en diffusie. Hoorcollege en werkcollege Schriftelijk tentamen Physics, Principles with applications (6th edition) Douglas C. Giancoli Uitg.: Prentice Hall International, Inc. ISBN x 946 bladzijden Geoarcheologisch veldwerkverslag Vakcode AB_ () Periode Periode 1+2 Credits 3.0 dr. A.M.J. de Kraker Werkcollege Het leren uitwerken en in verslag brengen van veldgegevens Het zelfstandig interpreteren en uitwerken van de gegevens, die tijdens het veldwerk (450035) zijn verzameld. Het maken van een verslag. In dit verslag wordt de probleemstelling van het onderzoek gedefinieerd. Vervolgens worden de geologische en cultuurlandschappelijke hoofdkenmerken van het onderzoeksgebied kort weergegeven. Daarna volgt het weergeven van de gegevens van het veldonderzoek met de interpretatie ervan en de conclusies. Het zelfstandig, of in groepjes van twee, maken van een verslag in een met de docent overeengekomen tijdsplanning. Beoordeling van het verslag. (Studenten wordt erop gewezen dat een voldoende beoordeling van het verslag uiterlijk 1 april een voorwaarde is voor deelname aan de Bachelorthesis (450282). Om zeker te zijn van een tijdige beoordeling dient het definitieve verslag uiterlijk 1 maart te zijn ingeleverd). Geobotanie Vakcode AB_ () Periode Ac. Jaar (september) Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 18 van 70

23 Credits 5.0 dr. S.J.P. Bohncke dr. S.J.P. Bohncke Hoorcollege, Practicum, Excursie Vertrouwd raken met de ecologie van een groot aantal soorten. Het zelfstandig kunnen determineren van planten in het veld. Het kritisch lezen van literatuur waarin gebruik gemaakt wordt van fossiele planten (palynologische literatuur). A. Colleges: evolutie en indeling van het plantenrijk; morfologie van bloemplanten; inleiding in de plantenecologie met speciale aandacht voor vocht, voedingsstoffen, verzuring, successie en natuurbeheer. Verder gaan we in op verschillende aspecten van de geobotanie, zoals de relaties tussen klimaat, bodem, plantengroei en vegetatietypen; plantengeografie van Europa en Nederland; beginselen van vegetatieanalyse. B. Practica: Tijdens; drie practicummiddagen wordt de morfologie van een aantal geselecteerde plantenfamilies bestudeerd. Hierbij wordt eveneens het determineren van planten met behulp van een flora geoefend. Een derde practicummiddag wordt gebruikt voor de voorbereiding van excursies en veldwerk aan de hand van topografische en bodemkundige kaarten. C. Excursies en veldwerk zijn erop gericht om planten en vegetatietypen in samenhang met milieu en landschap te bestuderen. De excursies bieden een overzicht van natuur- en cultuurlandschappen zoals vochtige beekdalen tot hoogveen en droge heides. Gedurende 1 dag wordt veldwerk uitgevoerd waarin vegetatieanalyse wordt gecombineerd met de bestudering van omgevingsfactoren zoals vocht en nutrientenbeschikbaarheid. Excursies en veldwerk vinden plaats in Twente en Zuid-Drente. 14 uur hoorcollege, 3 halve dagen practicum, 4 dagen excursies en veldwerk. Tentamen en een verslag over excursies en veldwerk R. van der Meijden - Heukels' Flora van Nederland, 22e druk 1996 of eerste bijdruk. Overige informatie Aanmelden via VUnet. BSc. Honoursprogramma Stervariant Bij dit studieonderdeel is het voor studenten die het Bachelor Honoursprogramma Aardwetenschappen Richting II volgen, mogelijk te kiezen voor de stervariant. Bij de stervariant wordt aan het bovenomschreven studieonderdeel een individueel literatuuronderzoek toegevoegd naar een onderwerp dat binnen de cursus aan de orde komt. Over dit literatuuronderzoek rapporteert de student in een verslag, dat Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 19 van 70

24 de vorm heeft van een wetenschappelijk artikel. Het thema van dit literatuuronderzoek wordt in overleg tussen de docent en de student vastgesteld. Het literatuuronderzoek wordt individueel begeleid door de docent die voor de cursus verantwoordelijk is. Het verslag wordt apart beoordeeld met een cijfer, dat voor 30% meetelt in de eindbeoordeling van het studieonderdeel. De extra studielast van de stervariant van de cursus bedraagt 3 EC boven de normale belasting van de cursus. Geochemie voor aardwetenschappers Vakcode AB_ () Periode Periode 4 Credits 3.0 prof. dr. P.A.M. Andriessen prof. dr. P.A.M. Andriessen Hoorcollege Niveau 100 Het verkrijgen van basiskennis van anorganische (geo)chemie, die aansluit bij aardwetenschappelijke vakken in de bachelorfase. Tevens wordt de basis gelegd voor het tweedejaarsonderswijs in de geochemie. Geochemie is de toepassing van grondbeginselen van de scheikunde op natuurlijke, aardse processen. De stof is een selectieve herhaling en een verdieping en uitbreiding van scheikundestof van het vwo, aangevuld met algemene geochemische onderwerpen. - Atoommodellen van Bohr en Schrödinger; quantumgetallen, aufbauprincipe, elektronenconfiguratie; periodiek systeem; mol en atoomgewicht eerste ionisatiepotentiaal, elektronaffiniteit en elektronegativiteit; atoom- en ionstralen; coördinatiegetallen; regels van Pauling; chemische binding. - Kristalchemie: kristalstructuren en hun eigenschappen; vaste oplossingen en ionsubstitutie; geochemisch gedrag en eigenschappen van de elementen; regels van Goldschmidt en geochemische classificatie van elementen -Reacties in waterige oplossingen; reacties tussen mineralen en oplossingen; chemisch evenwicht, evenwichtsconstante en, wet van massawerking; zuren, basen en zouten; dissociatie en hydrolyse; concentratie en activiteit; ph; oplosbaarheid en oplosbaarheidsproduct; reacties tussen mineralen en oplossingen; carbonaatchemie; chemische verwering. Colleges, maken van oefenvraagstukken tijdens werkcolleges en zelfstudie. Informatievoorziening o.a. via Blackboard. Het boek dat je moet aanschaffen voor de cursus is Principles and Applications of Geochemistry by G. Faure. Tijdens de cursus worden de hoofdstukken 5 t/m 10 behandeld. Het boek is verkrijgbaar bij GeoVusie en wordt ook in het 2e en 3e jaar gebruikt. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 20 van 70

25 Geomorfologie A Vakcode AB_1063 () Periode Periode 4 Credits 3.0 prof. dr. R.T. van Balen prof. dr. R.T. van Balen Hoorcollege Niveau 100 Het verwerven van kennis en inzicht met betrekking tot verwering, erosie en andere landschapsvormende processen, met de nadruk op semi-aride gebieden. Het vak bereidt voor op het eerstejaarsveldwerk in Spanje. Dit gebied wordt gekenmerkt door een geplooide en verbreken ondergrond, bestaande uit vooral carbonaatgesteenten. Strukturele en lithologische invloeden op morfologie komen dan ook aan bod. Landschappen zijn een resultaat van de interactie tussen opbouw en samenstelling van de ondergrond, tektoniek, exogene processen gerelateerd aan klimaat (inc. bodemvorming), en recentelijk ook de mens. In dit vak wordt ingegaan op een aantal belangrijke landschapstypen en landschapsvormende processen, gericht op het eerstejaars veldwerk in Spanje. Aan bod komen: verweringsprocessen, karst, hellingprocessen, massabeweging (rock fall, mud flows), fluviatiele processen (pedimentatie, fluviatiele puinwaaiers), het verband tussen structuur en relief, en de effecten van veranderend landgebruik. De cursus bestaat uit hoorcolleges en practika. Tijdens de praktika wordt geoefend met het maken van morfologische kaarten en interpretaties. Hoorcolleges, Practica Schriftelijk tentamen (50%) en opdrachten (50%) Huggett, R.J., 2nd ed. Fundamentals of Geomorphology Geomorfologie B en kwartairgeologie Vakcode AB_1077 () Periode Periode 5 Credits 6.0 prof. dr. R.T. van Balen Hoorcollege, Werkcollege, Deeltoets extra zaalcapaciteit Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 21 van 70

26 Niveau 300 Geomorfologie B: Het verwerven van kennis en inzicht met betrekking tot verwering, erosie en andere landschapsvormende processen. In Geomorfologie B ligt de nadruk op Fluviatiele-, Glaciale- en Periglaciale Milieu s. Het vak bereidt voor op het tweedejaarsveldwerk Jura voor Aardwetenschappers. Kwartairgeologie: Het verwerven van kennis en inzicht met betrekking tot de opbouw van de bodem van Nederland, en het ontstaan van het landschap als functie van geologisch/geomorfologische processen, biologische processen, klimaatveranderingen en ingrepen van de mens. Aan het eind van de cursus heeft de student: -een globaal overzicht van de benaderingen en technieken die gebruikt worden in het Kwartairgeologisch onderzoek; -een overzicht van de geologische opbouw van de e ondiepe ondergrond en de processen die daarvoor verantwoordelijk zijn geweest -een overzicht van de verschillende landschapstypen en hun relatie tot de ondergrond, bodembewegingen, klimaatverandering, zeespiegel variatie en menselijk ingrijpen. Geomorfologie B: Landschappen zijn een resultaat van de interactie tussen opbouw en samenstelling van de ondergrond, tektoniek, exogene processen gerelateerd aan klimaat (inc. bodemvorming), en recentelijk ook de mens. In dit vak wordt ingegaan op een aantal belangrijke landschapstypen en landschapsvormende processen, te weten de rivier landschappen, en glaciale- en periglaciale milieus, De cursus bestaat uit hoorcolleges en practika. Tijdens de praktika wordt geoefend met het maken van morfologische kaarten en interpretaties. Kwartairgeologie: Het jongste deel van de aardgeschiedenis is sterk bepalend geweest voor de genese van het huidige landschap. De wisseling van klimaatomstandigheden, die het unieke karakter van het Kwartair bepaalt, wordt in steeds meer detail onderzocht. Oorzaken en gevolgen worden steeds duidelijker, waarbij voor de interactie tussen land, oceaan en atmosfeer een belangrijke rol is weggelegd. Vertikale bodembewegingen (veroorzaakt door bijv. neotektoniek, compactie), de klimaatfluctuaties van het Kwartair en het meer recente ingrijpen van de mens zijn vastgelegd in afzettingen en landvormen. In deze cursus wordt deze relatie aan de hand van de Kwartairgeologische en geomorfologische opbouw en ontwikkeling van Nederland toegelicht. Geologie, geomorfologie en bodemontwikkeling vormen in ecosystemen tevens een belangrijk deel van de abiotische component. Andere abiotische componenten zoals hydrologische processen en daarmee samenhangende stofstromen kunnen niet begrepen worden zonder kennis van ontstaan en opbouw van de ondergrond. Tenslotte vormen de abiotische landschapscomponenten ook de natuurlijke ondergrond van de biotische componenten. De cursus bestaat uit twee onderdelen: hoorcolleges en 4 excursiedagen. Hoorcolleges, Practica, Excursie Geomorfologie B: Schriftelijk tentamen (50%) en opdrachten (50%) Kwartairgeologie: Schriftelijk tentamen met open vragen over alle stof, inclusief de excursies. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 22 van 70

27 Geomorfologie B: Huggett, R.J., 2nd ed. Fundamentals of Geomorphology Kwartairgeologie: Berendsen, H.J.A. (2004, 4-e druk) De vorming van het land Inleiding in de geologie en geomorfologie; uitgedeelde teksten en dictaten. Overige informatie Beschrijving volgt Geomorfologie, inclusief veldpracticum Vakcode AB_ () Periode Ac. Jaar (september) Credits 6.0 prof. dr. J.F. Vandenberghe prof. dr. J.F. Vandenberghe Werkgroep, Veldwerk Het leren begrijpen van erosie-en sedimentatieprocessen en de daaruit voortkomende landvormen. Verklaring van het ontstaan en ontwikkelen van landvormen in verschillende milieus met nadruk op de geomorfologische processen, maar ook met aandacht voor de rol van lithologie en geologische structuur en van paleomilieus. Het ontwikkelen van praktische bedrevenheid in het observeren van geomorfologische fenomenen op kaarten en luchtfoto's, ook via Blackboard, en de weergave ervan op geomorfologische kaarten. Excursie in Frankrijk (1 week) ter praktische toetsing van de leerstof, met nadruk op fluviatiele, vulkanische en structurele morfologie en de aanpassing van rivieren aan geologische structuren. 18 uur college, 40 uur practicum (geïntegreerd). De collegestof wordt getoetst d.m.v. een tentamen (2/3 van het cijfer) en de practische kennis via de gemaakte opdrachten (1/3). Van de excursie moet een verslag gemaakt worden van voldoende kwaliteit. Delen uit: Huggett, R.J. (2007) Fundamentals of Geomorphology (2nd ed. ) Aanbevolen voorkennis Voorkennisadvies: Systeem Aarde (AB_450067), Global change (AB_450234) Overige informatie Aanmelding via VUnet. BSc. Honoursprogramma Stervariant Bij dit studieonderdeel is het voor studenten die het Bachelor Honoursprogramma Aardwetenschappen Richting Vrije Universiteit Amsterdam - - B Aardwetenschappen Pagina 23 van 70