VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant. September 2012

Transcriptie

1 VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant September e jaargang nr. 3 De Hart&Vaatgroep is ontstaan uit: stichting hart in beweging vereniging van vaatpatiënten stichting bloedlink hartezorg, vereniging van hartpatienten stichting hoofd hart en vaten

2

3 Uit de Statuten: Artikel 1: De vereniging draagt de naam De Hart&Vaatgroep, VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE. Regio: Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant. Artikel 2: De vereniging heeft ten doel het doen begeleiden en behartigen van de belangen van hartpatiënten in de ruimste zin van het woord. Zij oefent haar werkzaamheden uit voor een ieder, die daaraan behoefte heeft en zich bij de vereniging meldt, ongeacht geloofsovertuiging of levensbeschouwing. Juni e jaargang nr. 2 Uitgave van Regio : De Hart&Vaatgroep VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE. : Gelderland, Noord-Limburg en Oost Noord-Brabant Secretariaat : Postbus GA Nijmegen Tel.: Redactie : Mw. Will Peters Lay-out en druk : Nolin Uitgevers B.V. Hoogezand-Sappemeer 1

4 VAN DE REDACTIE De zomer is nu wel op haar hoogtepunt, deze temperaturen ruim 30 graden, maken nog veel goed van het wat natte en frisse begin. De Sportzomer begon niet zo heel goed met het E.K. Voetbal, maar de Olympische spelen waren een genot om naar te kijken en deze mee te beleven. Voor de meesten onder ons is de vakantieperiode ook weer bijna voorbij, hopelijk hebt u weer nieuwe energie opgedaan voor de komende maanden. Als september in zicht komt, wordt het weer tijd voor ons derde nummer van het Verenigingsnieuws van Dit keer staat ons verenigingsnieuws in het teken van Hartfalen. De Hart&Vaatgroep organiseert hierover in samenwerking met het Canisius-Wilhelminaziekenhuis op 8 november 2012 een bijeenkomst. HARTFALEN MEER DOEN MET MINDER de uitnodiging hiervoor vindt u in ons Verenigingsnieuws en op de website: Ook treft een artikel aan over hartfalen bij ouderen. Natuurlijk vindt u ook weer een verslag van de dagtocht naar Leiden, de foto s hiervan vindt u op onze website: gelderland ze zijn zeer de moeite waard om eens te bekijken. Ook is er iets te vieren door de zwemgroep MBVH Bergen, zij bestaan n.l. 25 jaar. Hulde voor de mensen die zich daar ook al 25 jaar vol voor inzetten, petje af, voor vrijwilligers. Verder nog diverse zeer lezenswaardige artikelen over voeding en andere interessante zaken, tot slot weer onze bewwegwijzer en de samenstelling van ons Regio bestuur. De redactie wenst u weer veel lees plezier. De redactie 2

5 NIEUWS VAN DE ACTIVITEITENCOMMISSIE In de vroege morgen van dinsdag 15 mei vertrokken we voor onze voorjaarsreis in een mooie bus van de BetuweExpress. Liefst 69 personen stapten in bij de gebruikelijke opstapplaatsen in Nijmegen en Bergen. Bestemming van deze dagtrip was dit maal: het groene hart van Nederland. Via een mooie route kwamen wij bij onze eerste stop in Haarzuilen, waar we ons de koffi e met gebak goed lieten smaken! Rond uur vervolgden we onze tocht en genoten van een prachtige route met veel natuurschoon en gezellige kleine plaatsjes. We zagen Harmelen, Woerden met zijn Verlaat en Alphen aan de Rijn om uiteindelijk in Warmond aan te komen, fraai gelegen aan de Kager Plassen. Daar scheepten we ons in voor een boottocht, waar de gids ons, ook tijdens een prima verzorgde schipperslunch, op alle moois wees. Helaas was de accommodatie niet voor iedereen even comfortabel en de tocht wellicht voor sommigen iets te lang: 2,5 uur! Na afl oop bracht de bus ons naar de mooie indrukwekkende oude stad Leiden, met zijn grachten en fraaie gebouwen. Hier was voldoende tijd om de stad te bekijken, even te gaan winkelen of te genieten op een van de vele terrassen. Het weer was immers prachtig de hele dag! Rond uur arriveerden we in Scherpenzeel, waar een prima verzorgd driegangen diner zorgde voor een passend slotstuk van deze geslaagde dag! Foto s van deze mooie reis zijn al te bekijken op onze website: Theo Bosmans, lid activiteitencommissie 3

6 VOOR UW AGENDA 07 November 2012 Woensdag: Themabijeenkomst Vrouwen en hartaandoeningen Ziekenhuis St. Jansdal Harderwijk 08 November 2012 Voorlichtingsmiddag Hartfalen HARTFALEN MEER DOEN MET MINDER Plaats: Canisius/Wilhelminaziekenhuis Nijmegen Tijd: Aula C 08 van Meer informatie vindt u hierna en op onze website: Najaar 2012 Max Tax Symposium Doetinchem 22 November 2012 Voorlichtingsbijeenkomst VAATZIEKTEN NU EN IN DE TOEKOMST Plaats: UMC St Radboud, Aletta Jacobs vergaderruimte. Tijd: Meer informatie vindt u hierna en op onze website: 15 December 2012 Zaterdag: Kerstbingo Nijmegen Hiervoor ontvangt u een tijdig persoonlijke uitnodiging. 4

7 ZWEMGROEP MBVH BERGEN(L) BESTAAT 25 JAAR Op 12 oktober 2012 is het 25 jaar geleden dat de zwemgroep Meer Bewegen Voor Hartpatiënten (M.B.V.H.) voor hartpatiënten is opgericht in het destijds geheten zwembad Den Asseldonck. Deze zwemgroep bestaat uitsluitend uit ex-hartpatiënten. Elke week bewegen deze mensen zich onder deskundige leiding in aangepast warm water. De zwemgroep M.B.V.H. in Bergen Limburg is aangesloten bij De Hart en Vaatgroep regio Gelderland, waar ook een aantal beweeggroepen in noordpuntje-limburg en Oostelijk Noord-Brabant onder vallen. De zwemgroep werd opgericht door de heren B. Wessels en C. Gramser op 8 oktober De heer Wessels was destijds voorzitter van de vereniging Voor- en Nazorg bij Hartoperatie Hartziekten Nijmegen, een voorloper van Hartezorg, vereniging van hartpatiënten. Mede oprichter van M.B.V.H. was ook de heer Cor Gramser uit Siebengewald die in 1986 hartpatiënt werd. M.B.V.H. startte met een beweeggroep van 30 personen in zwembad Den Asseldonck. Opmerkelijk is dat alle leden van deze beweegroep lid zijn van destijds Hartezorg en nu De Hart&Vaatgroep. Wekelijks komt de beweeggroep in actie in het huidige Sportfondsenbad Bergen. Deze groep telt na 25 jaar geschiedenis nog vier personen van het eerste uur. Cor Gramser is vanaf de oprichting contactpersoon voor de beweeggroep, en is in deze functie nog steeds actief in de gebruikersraad van het zwembad en contacten met de gemeente en De Hart&Vaatgroep in Nijmegen. Op vrijdag 12 oktober worden de dames Mia Poen en Joke van de Hoogen, en de heren Cor Gramser en Karel Onckels gehuldigd voor hun 25-jaar lange inzet voor de vereniging. Een extra waardering voor deze vier mensen is hier op zijn plaats! Wij hopen dat ze nog vele jaren, samen met de zwemgroep M.B.V.H. de wekelijkse zwemoefeningen blijven doen... Voor meer informatie kunt u terecht bij de contactpersoon voor de jubileumavond: mevrouw Lia van de Weijer, jan.vandeweijer1@gmail.com. 5

8 UITNODIGING VOORLICHTINGSBIJEENKOMST VOOR PATIËNTEN MET HARTFALEN HARTFALEN. MEER DOEN, MET MINDER U bent erg moe en kortademig. Misschien heeft u last van opgezette benen. Of u heeft al jaren een hoge bloeddruk, wellicht heeft u een keer een hartinfarct gehad. U komt bij een cardioloog, die u vertelt dat uw klachten komen doordat u hartfalen heeft. Wat is hartfalen? Waardoor wordt het veroorzaakt? Wat kan er aan gedaan worden? Wat kan ik zelf doen? Wat betekent het voor mij en mijn omgeving? De Hart & Vaatgroep afdeling Gelderland organiseert in samenwerking met de Afdeling Cardiologie van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen een informatie bijeenkomst met als thema: Hartfalen.meer doen met minder op vrijdag 9 november 2012, aanvang uur, Aula C08 De achtergronden van dit ziektebeeld en de mogelijkheden om het te behandelen komen deze middag uitvoerig aan de orde. Specialisten van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis belichten dit ziekteproces en informeren ons over de laatste ontwikkelingen op behandelingsgebied. Programma: We beginnen deze middag met de ervaring van een hartfalen patiënt: Wat betekent de ziekte voor hem of haar? Wat verandert er in het leven en dat van zijn of haar familie? Hoe kun je hiermee omgaan? Onderwerpen die voor de meesten van ons wel herkenbaar zijn. Daarna zal cardioloog dr. B.Meursing ons vertellen wat hartfalen eigenlijk is en hoe de aanpak tegenwoordig is. Elementen van je hebt hartfalen, je houdt hartfalen en hoe ga je er mee om. Cardioloog, dr. E.Lamfers zet uiteen wat leefstijl betekent, Trainen, dieet, goede medicatie, eigen discipline. Hij zal uitgebreid ingaan op nieuwe ontwikkelingen en de toepassing hiervan. Bij voorbeeld: zijn deze behandelmethoden alleen weggelegd voor jongeren of komen ouderen daar ook voor in aanmerking? PAUZE Vervolgens zal psychiater dr. E.Hartong het gevaar van een depressie bespreken. Wat zijn de signalen? Waar moet je op letten? Wat kun je zelf 6

9 doen? Hoe er mee om te gaan? De rol van de hartfalenverpleegkundige zal toegelicht worden door Gini van Til. Wat is haar functie? Hoe is de werkwijze van de hartfalenpoli? Met welke vragen en problemen kunt u bij haar terecht? Tot slot zal een medewerker van de Hart&Vaatgroep informatie geven over het functioneren van deze patienten groep en de betekenis voor u als patiënt. Na iedere lezing is er volop gelegenheid vragen te stellen. Tijdens deze middag zijn er informatiestands van de Hart&Vaatgroep en enkele bewegingsverenigingen te bezoeken. Hier kunt u ook terecht met al uw vragen. De zaal is open vanaf uur. We starten om uur precies en de middag eindigt om uur Aanmelden voor deze themamiddag: 1. Door onderstaand formulier in te vullen en op te sturen naar CWZ, polikliniek Cardiologie, t.a.v. Gini van Til, Postbus 9015, 6500 GS Nijmegen. 2. Digitaal of via 3. Telefonisch via De Hart&Vaatgroep tel Aan deze informatiemiddag zijn geen kosten verbonden. In de zaal is plaats voor maximaal 100 deelnemers. Iedereen die klachten op dit gebied heeft, maar ook geïnteresseerden, zijn deze middag van harte welkom! Medewerkers van het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Medewerkers van Hart&Vaatgroep, afdeling Gelderland 7

10 Inschrijfformulier opsturen naar: CWZ, poli Cardiologie t.a.v. Gini van Til, Postbus 9015, 6500 GS Nijmegen. Naam. Adres. Woonplaats Telefoonnummer E mail adres (zo mogelijk) Met hoeveel mensen komt u?... Bent u lid van de Hart&Vaatgroep?... Heeft u speciale wensen?... Heeft u nu al vragen voor de sprekers?... 8

11 U I T N O D I G I N G organiseren een voorlichtingsbijeenkomst voor patiënten met een vaatziekte met als thema: VAATZIEKTEN NU EN IN DE TOEKOMST? Arteritis Temporalis, ziekte van Buerger, ziekte van Behçet en Polyarteritis Nodosa zijn ziektebeelden gerelateerd aan Vasculitis, een verzamelnaam voor diverse aandoeningen aan de bloedvaten. Vasculitis betekent: ontsteking van de bloedvaten, hierbij kunnen algemene ziekteverschijnselen optreden. Hoe een vasculitis tot uiting komt hangt af van welke bloedvaten zijn aangedaan. Vasculair internist dr. Bas Bredie en zijn team presenteren ons op deze middag de nieuwste ontwikkelingen en behandelingen: wanneer: donderdag 22 november 2012, waar: UMC St. Radboud, Aletta Jacobs vergaderruimte. Route 802. Deze ruimte bevindt zich op de 2 e verdieping van het gebouw Vrouw & Kind. De zaal is open vanaf uur. We starten om uur precies en de middag eindigt om uur. Aanmelden voor deze themamiddag per telefoon bij: De heer Jan van Dijk: telefoon De heer Rob Steenhuis: telefoon Aan deze informatiemiddag zijn geen kosten verbonden. In de zaal is plaats voor maximaal 25 deelnemers. We zien u graag op 22 november! medewerkers UMC St. Radboud en Hart&Vaatgroep, regio Gelderland 9

12 EXTREME DUURSPORTEN NIET GEZOND Mensen die jarenlang extreme duursport uitoefenen, lopen daardoor kans op schade aan het hart, met ritmestoornissen tot gevolg. Dat zeggen James O Keefe e.a. in de Mayo Clinic Proceedings. Zij hebben op een rijtje gezet wat er bekend is over de lichamelijke gesteldheid van mensen die meedoen aan b.v. ultramarathons(langer dan 42 km) en ironman triathlons( 42 km lopen, 180 km fi etsen en 4 km zwemmen). Vooral de rechter harthelft vergroot door het langdurig leveren van grote inspanning. Dat kan herstellen, maar als de inspanning keer op keer plaats vindt,lijkt het erop dat deze verandering kan aanhouden en dat er schade aan de hartspier kan ontstaan Dat zijn doorgaands veranderingen waar de sporter zelf geen last van heeft, maar op termijn wel een risicofactor kunnen vormen voor ritmestoornissen. De kans op boezemfibrilleren is dan ook vijfmaal verhoogd voor duursporters. O Keefe en de zijnen benadrukken dat dit absoluut niet betekent dat sporten ongezond is. Integendeel: regelmatig bewegen blijft volgens hen een belangrijke manier om hart- en vaat ziekten te voorkomen en langer te leven! Maar je kunt het ook overdrijven. Wie meer dan een uur per dag sport, gaat kans lopen op schade! Bron: Medisch Contact 15 juni 2012 HARTFALEN BIJ OUDEREN VAAK NIET HERKEND Zowel artsen als patiënten herkennen hartfalen bij tachtigplussers niet. Ook is er vaak gebrek aan kennis over hoe ouderen reageren op medicijnen tegen hartfalen. Dat blijkt uit het proefschrift van klinisch geriater Irène Oudejans van het Julius Centrum Utrecht, onderdeel van het Universitair Medisch Centrum. Regelmatig krijgen de ouderen niet de juiste behandeling, omdat zowel zij als de artsen hartfalen niet als dusdanig herkennen. Vaak worden de symptomen aangezien voor ouderdomskwalen. Het komt veelvuldig voor dat de ouderen ook andere kwalen hebben, waardoor het hartfalen alleen maar meer schadelijke effecten heeft. De helft van de tachtigplussers met hartfalen overlijdt binnen 3 jaar. Vandaar dat Oudejans op basis van haar onderzoek een checklist heeft ontwikkeld, waardoor hartfalen makkelijker herkend wordt. De behandeling loopt echter ook spaak, doordat medicijnen soms averechts werken. Er is weinig bekend over de werking en bijwerking bij ouderen. De medicijnen worden getest op mensen die, buiten hun hartfalen, gezond zijn. Ouderen hebben vaak ook andere kwalen, waardoor de medicatie bijwerkingen kan hebben zoals bijvoorbeeld hartfalen, aldus Oudejans. Vandaar dat zij ervoor pleit om meer onderzoek te doen naar het effect van medicijnen op deze groep patiënten. (Uit UPC Nieuws, ) 10

13 HOGER STERFTERISICO DEPRESSIEVE DOTTERPATIËNT Depressie is zeven jaar na een dotterbehandeling nog steeds schadelijk voor de gezondheid van hartpatiënten. Wie gedotterd is en daarna last heeft van een depressie of al depressief is, heeft tot 60 procent meer kans op vroegtijdig overlijden dan niet-depressieve patiënten. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van Erasmus MC en de Universiteit van Tilburg. In de onderzochte patiëntengroep was één op de vier patiënten een maand na de dotterbehandeling depressief. Wanneer iemand een depressie krijgt, kan dat een slechte invloed hebben op zijn of haar hartaandoening. Er komen voortdurend stresshormonen vrij, waardoor bijvoorbeeld de hartslag omhoog gaat. Daarnaast houden depressieve patiënten er vaker een ongezonde leefstijl op na, wat ook weer kan leiden tot een verslechtering van de hartaandoening. Depressieve hartpatiënten hebben tot 60 procent meer kans op vroegtijdig overlijden dan niet-depressieve patiënten. Dat depressie ook na zeven jaar na de dotterbehandeling nog schadelijk is voor de gezondheid van hartpatiënten, ontdekte Nikki Damen, promovenda aan de Universiteit van Tilburg in samenwerking met de afdeling Cardiologie van Erasmus MC. Alle reden om dit negatieve effect serieus te nemen, stelt zij in magazine Monitor. Met meer aandacht voor depressie kan het risico op vroegtijdig overlijden omlaag worden gebracht. Nikki Damen: Artsen en verpleegkundigen letten goed op de traditionele medische risicofactoren bij gedotterde patiënten, zoals de bloeddruk, mate van cholesterol en of het in de familie zit. Maar deze medische factoren vormen niet het hele plaatje. Het effect van depressie is vergelijkbaar met de risico s van diabetes of roken. Met het naar buiten brengen van deze resultaten pleit zij ervoor dat artsen en verpleegkundigen ook de psychologische factoren goed in de gaten zullen houden bij hartpatiënten en hen eventueel doorverwijzen naar een psycholoog. De onderzoekers volgden voor deze studie 1234 hartpatiënten gedurende zeven jaar om zo de lange termijn effecten te ontdekken van depressie en publiceerden hun onderzoek onlangs in het wetenschappelijk tijdschrift International Journal of Cardiology. Bron: Erasmus MC Persbericht, 2 juli

14 BOEZEMFLUTTER Bij boezemfl utter trekken de boezems zich zeer snel samen. De kamers volgen onregelmatig en, hoewel veel langzamer, ook veel te snel. Boezemfl utter wordt in Nederland ookwel boezemfl adderen genoemd. Normaal gesproken slaat het hart 60 tot 100 keer per minuut. De boezems en hartkamers trekken tegelijkertijd samen. Bij boezemfl utter kunnen de boezems wel 250 tot 300 slagen per minuut maken. De AV-knoop kan dit snelle samentrekken van de boezems niet volgen en zal de elektrische prikkel vertraagd doorgeven aan de kamers. Deze trekken daardoor samen in een ritme dat eerder rond de 150 slagen per minuut ligt. Oorzaak boezemflutter Boezemfl utter kan optreden in aanvallen of van tijd tot tijd terugkomen, maar het kan ook chronisch zijn. Regelmatig komt boezemfl utter voor als complicatie na een hartinfarct. Andere mogelijk oorzaken zijn overmatig alcoholgebruik, een schildklieraandoening, septum (een defect in het tussenschot van de boezems) en een reumatische hartziekte. Ook kan het een complicatie zijn van een operatie aan het hart. Klachten en diagnose boezemflutter Op het moment van boezemfl utter kunnen er verschillende klachten optreden. Dit zijn vermoeidheid, kortademigheid, pijn op de borst, hartkloppingen en zelfs bewustzijnsverlies. Het stellen van de diagnose boezemfl utter kan alleen na lichamelijk onderzoek en aan de hand van de medische geschiedenis van de patiënt. Bloedonderzoek kan afwijkingen aantonen. Een ECG (elektrocardiografi sch onderzoek) tijdens een aanval laat een zaagpatroon zien. Tot slot wordt ook echocardiografi e gebruikt om boezemfl utter vast te stellen. Behandeling boezemflutter De behandeling van boezemflutter is vergelijkbaar met de behandeling van boezemfi brilleren, maar vooral ablatie wordt als behandeling vaak succesvol toegepast. Bron: patiënteninformatie boezemfl utter 12

15 DIABEET NIET MEER BLOEDINGEN NA ASPIRINE Dagelijks gebruik van laaggedoseerde aspirine verhoogt het risico op bloedingen, maar dit geldt niet voor patiënten met diabetes. Hun bloedingsrisico is ook zonder gebruik van aspirine zodanig verhoogd dat aspirine hier nauwelijks verder aan bijdraagt. Tot deze conclusie komen Giorgia De Berardis e.a. op basis van cohortonderzoek in Italië dat deze week in JAMA verschijnt. Aspirine als primaire preventie van cardiovasculaire aandoeningen en het daarmee verbonden verhoogde bloedingsrisico is al veelvuldig onderzocht, maar nog niet eerder werd specifi ek naar de invloed van diabetes op het optreden van bloedingen gekeken. Voor het onderzoek van De Berardis e.a. werden met behulp van ziekenhuisgegevens individuen geïdentifi ceerd die aspirine gebruikten in een dosering van maximaal 300 mg dagelijks en evenveel controles die geen aspirine slikten. Er werd gekeken naar ziekenhuisopnames naar aanleiding van gastro-intestinale of cerebrale bloedingen gedurende bijna zes jaar. Daarmee waren in totaal zo n 1,6 miljoen mensjaren aan observatie beschikbaar. In de controlegroep kwamen bloedingen 3,6 keer per 1000 mensjaren voor. Bij de mensen die aspirine gebruikten kwamen bloedingen 1,5 keer vaker voor, namelijk 5,6 per 1000 mensjaren. Als binnen de controlegroep werd gekeken naar patiënten met diabetes, bleek dat zij een 1,6 keer verhoogd risico op een bloeding hadden ten opzichte van individuen zonder diabetes. Bij de aspirinegebruikers verschilde het bloedingsrisico niet signifi cant tussen mensen met en zonder diabetes. De auteurs speculeren dat aspirine mogelijk minder werkzaam is bij patiënten met diabetes. Volgens het bijbehorende commentaar is de studie belangrijk omdat niet eerder op zulke grote schaal naar de effecten van aspirinegebruik is gekeken en het onderzoek gedaan werd bij patiënten in de echte wereld. Daarmee geeft het mogelijk een beter beeld van de werkelijkheid dan gerandomiseerde onderzoeken waarbij strenge patiëntenselectie plaatsvindt. Hierbij wordt doorgaans een lager bloedingsrisico gevonden. Bron: Medisch Contact. Nr juni Rubriek: MediSein. Pagina s Auteur Johanna Gröne 13

16 3D-BEELDEN MAKEN BETERE DIAGNOSE EN BEHANDELING VAN HARTPATIENTEN MOGELIJK Driedimensionale echografi e van het hart is een zeer betrouwbare en nauwkeurige techniek voor het verschaffen van informatie over de hartspierfunctie. Daarnaast kan driedimensionale echografi e met speciale metingen van het hart zeer goed voorspellen of een patiënt met chronisch hartfalen baat zal hebben bij een speciaal soort pacemaker. Hierdoor kan een patiënt niet alleen langer leven maar ook met een betere kwaliteit van leven. Op woensdag 4 juli promoveert cardioloog-in-opleiding Sebastiaan Kleijn bij VU medisch centrum met de eerste 3D-promotie in Nederland. De driedimensionale echografi e voor het hart is in de laatste decennia sterk ontwikkeld. Sebastiaan Kleijn onderzocht de nieuwste beeldvormende technieken en keek naar de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van deze beelden. De technieken dragen in belangrijke mate bij aan het bepalen van de grootte en functie van het hart. Onderzoek van Kleijn laat zien dat driedimensionale echografi e van het hart betrouwbaar en nauwkeurig is. Daarnaast geeft driedimensionale echografi sche bepaling van hartspierverkorting ons meer betrouwbare informatie over de globale én regionale hartspierfunctie. Kleijn toont ook aan dat driedimensionale echografi e met speciale metingen van het hart goed kan voorspellen of een patiënt met chronisch hartfalen baat zal hebben bij een speciaal soort pacemaker. Met deze pacemaker zou de patiënt niet alleen langer kunnen leven maar ook een betere kwaliteit van leven hebben. Het toevoegen van de derde dimensie binnen de echografi sche beeldvorming kan op deze wijze van meerwaarde zijn voor de diagnostiek en behandeling van hartpatiënten ten opzichte van de huidige tweedimensionale technieken. Kleijns onderzoek bevestigt hiermee de positie van echografi e als klinisch meest toepasbare beeldvormende techniek voor het hart. Tijdens de promotie op 4 juli zal Sebastiaan Kleijn afbeeldingen van het hart laten zien, die de aanwezigen door een 3D-bril kunnen aanschouwen. Zo krijgt het publiek de unieke gelegenheid om te zien hoe de techniek van driedimensionale echografi e nauwkeurige informatie verschaft. Bron: VU medisch centrum Persbericht, 2 juli

17 NIEUWSBRIEF HOGE BLOEDDRUK, JULI 2012 De Nieuwsbrief Hoge Bloeddruk is een uitgave van de Nederlandse Hartstichting en informeert u over nieuwtjes en achtergronden die met hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten te maken hebben. Van een hoge bloeddruk spreekt men als de bovendruk hoger of gelijk is aan 140 millimeters kwik (mmhg) en de onderdruk hoger of gelijk is aan 90 mmhg. Helpen abrikozen en rozijnen om de bloeddruk te verlagen? Of toch niet? In de volksmond wordt dit wel eens gezegd, maar anderen beweren dat dit onzin is. Waarom zijn er zoveel tegenstrijdigheden op het gebied van voeding? Wetenschappelijk onderzoek voedingsstoffen Het is heel moeilijk om wetenschappelijke bewijzen te vinden op voedingsgebied. Het hoogste niveau van bewijs in wetenschappelijk onderzoek heet gerandomiseerd onderzoek. Hierbij wordt de onderzoeksgroep in tweeën gesplitst. Bij onderzoek naar bijvoorbeeld de werking van medicijnen krijgt de ene groep het echte medicijn en de andere groep een nepmedicijn (placebo). De proefpersonen en de wetenschappers weten zelf niet wie wat krijgt. Na een tijd kunnen de wetenschappers zien welke groep het meeste baat had bij de behandeling met het onderzochte medicijn. Van zo n medicijn is de samenstelling exact bekend. Voedingsmiddelen zijn moeilijk op die manier te onderzoeken. Een voedingsmiddel bestaat uit ontzettend veel stoffen en soms weten we niet precies wat er allemaal in zit. Stel een onderzoeker doet onderzoek naar de invloed van abrikozen op de bloeddruk. Een proefpersoon krijgt elke dag 100 gram abrikozen te eten. Na een aantal weken is een daling in de bloeddruk te zien. De onderzoeker weet dan nog niet welke stof in de abrikoos deze daling veroorzaakt. Daarnaast maakt een voedingsmiddel deel uit van een eetpatroon. Misschien dat de proefpersoon tijdens dit onderzoekstraject bewuster is gaan eten, bijvoorbeeld minder zout. Dan is het logisch dat de bloeddruk is gedaald. Ook de leefstijl (roken, bewegen, enzovoort) heeft invloed op de bloeddruk. Doordat veel factoren de resultaten kunnen beïnvloeden, is het vinden van wetenschappelijk bewijs erg moeilijk. 15

18 Dash-dieet Het is wél mogelijk om onderzoek te doen naar eetpatronen of diëten. Een Amerikaans onderzoek, de DASH-studie (Dietary Approaches to Stop Hypertension), heeft aangetoond dat een voeding die rijk is aan groenten en fruit en met 2 tot 3 porties magere melk en melkproducten de bloeddruk verlaagt. Daarnaast wordt aangeraden: om volkoren graanproducten, gevogelte, vis en noten te eten matig te zijn met verzadigde vetten, rood vlees en alcohol zo min mogelijk zoetigheden, frisdranken, snacks en sauzen te gebruiken minder zout te gebruiken. Dit DASH-dieet komt grotendeels overeen met de aanbevelingen voor een gezonde voeding van de Gezondheidsraad, het Voedingscentrum en de Hartstichting. Meer informatie over voeding vindt u op onze website. Koolhydraatarme en eiwitrijke diëten Van koolhydraten word je dik. Dit heeft u misschien wel eens gelezen of gehoord. Er is een aantal diëten in omloop waarbij geadviseerd wordt weinig koolhydraten te eten en veel eiwitten. Voorbeelden hiervan zijn het dr. Frankdieet, Paleodieet en Atkinsdieet. Door het eten van veel koolhydraten maakt de alvleesklier meer insuline aan. Deze insuline zorgt ervoor dat het suiker in uw bloed wordt omgezet in vet. Ook zorgt het ervoor dat de vetverbranding wordt stilgezet. Dit betekent dus dat u aankomt. Dit probleem doet zich voor bij verteerbare koolhydraten die snel worden opgenomen in het bloed, de zogenaamde snelle koolhydraten of suikers. Deze koolhydraten zorgen voor een snelle stijging van insuline in het bloed. Voorbeelden hiervan zijn suikers (uit de suikerpot, stroop, honing), gezoete producten (zoals snoep, ijs, koek) en geraffi neerde zetmeelrijke producten zoals witte rijst, gewone macaroni en wittebrood. Er zijn ook koolhydraten die nietverteerbaar zijn. Onverteerbare koolhydraten worden in de dikke darm afgebroken door de darmbacteriën. Ze worden gerekend tot de voedingsvezels. Voedingsvezels zitten in volkoren producten, zilvervliesrijst, noten, zaden en groenten. Deze onverteerbare koolhydraten passen prima in een gezonde voeding. Voedingsvezels verlagen de bloeddruk. 16

19 Van het eten van veel eiwitten krijg je een verzadigd gevoel. Mensen die eiwitrijke diëten volgen, eten vaak minder en vallen dus af. De meeste eiwitrijke en koolhydraatarme diëten zijn effectief. Mensen vallen meestal wel enkele kilo s af. Helaas zijn veel diëten eenzijdig. Op de lange termijn kunnen tekorten ontstaan aan bepaalde voedingsstoffen. Het Atkinsdieet is af te raden vanwege de grote hoeveelheden verzadigd vet. Om af te vallen is een gezonde gevarieerde voeding en voldoende beweging essentieel. En dagelijks veel abrikozen en rozijnen eten om de bloeddruk te verlagen? Nee, doe dat maar niet. U kunt beter minder zout gebruiken. Leefstijltest Wilt u weten hoe gezond u leeft? Doe de Leefstijltest. U krijgt persoonlijke tips om gezonder te leven. Het invullen van de vragenlijst kost ongeveer 30 minuten. Veel succes! Vragenrubriek Bij de Informatielijn van de Nederlandse Hartstichting komen veel vragen binnen. In deze rubriek leest u elke keer het antwoord op één vraag. Ik dacht dat thee gezond was. Ik drink regelmatig zoethoutthee en sterrenmixthee. Nu las ik dat deze producten de bloeddruk verhogen. Klopt dit? Ja, dat klopt. In zoethout zit de stof glycyrrhizinezuur. Deze stof verhoogt de bloeddruk. In sterrenmixthee zit ook zoethout verwerkt. Drink dus niet te veel thee met zoethout. Glycyrrhizinezuur komt ook voor in alle soorten drop, ook in zoete en Engelse drop. Fabel of Feit? Fijnstof verhoogt de bloeddruk. Feit! Fijnstof is een verzamelnaam voor allerlei stofdeeltjes van verschillende grootte die in de lucht rondzweven. Sommige stofdeeltjes horen daar van nature, andere zijn ontstaan door menselijk handelen. Industrie en verkeer zijn belangrijke veroorzakers. Fijnstof verhoogt de bloeddruk. De minuscule fi jnstofdeeltjes blijken ook de vorming van stolsels in het bloed in de hand te werken. Een hart- of herseninfarct kan optreden. Ter bescherming van de volksgezondheid heeft de overheid normen opgesteld over de maximale hoeveelheid fi jnstof in de lucht. Wilt u meer weten over fi jnstof, dan kunt u terecht op de website van het RIVM. 17

20 Infolijn Hart en Vaten Met vragen over hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten of een gezonde leefstijl kunt u terecht bij de Informatielijn van de Hartstichting: (maandag t/m vrijdag van tot uur, lokaal tarief) of informatielijn@hartstichting.nl Yoghurtpuding met citroen. Benodigdheden: 5 blaadjes gelatine 1 citroen 2 zakjes vanillesuiker 4 eetlepels witte basterdsuiker citroenaroma 500 gram Griekse yoghurt 0% vet 14 lange vingers citroenlikeur (Limoncello) Bereidingswijze: Week de blaadjes gelatine in een ruime hoeveelheid koud water. Pers de citroen uit. Doe de yoghurt in een kom samen met de vanillesuiker, de basterd suiker en een druppeltjes citroenaroma. Klop het geheel door elkaar. Meng het citroensap met 1 eetlepel water en verwarm dit 30 seconden in de magnetron. Roer er meteen de uitgelekte blaadjes gelatine door. Voeg het citroen-gelatinemengsel al roerend bij de yoghurt. Leg 7 lange vingers in een glazen schaal en besprenkel ze met een beetje citroenlikeur. Verdeel hierover de helft van de citroenyoghurt. Leg hierop de rest van de lange vingers en besprenkel deze ook met een beetje citroenlikeur. Dek af met de rest van de citroenyoghurt. Laat de pudding 2 uur opstijven in de koelkast. Tip! Garneer de rand van de schaal met dunne plakjes citroen. Eet smakelijk! 18

21 NIEUWSBRIEF HOOG CHOLESTEROL, JULI 2012 De Nieuwsbrief Hoog Cholesterol informeert u over nieuwtjes en achtergronden die met cholesterol en hart- en vaatziekten te maken hebben. Cholesterol is een nuttige bouwsteen Cholesterol is een belangrijke bouwstof in ons lichaam. Zonder cholesterol zouden we bijvoorbeeld geen hormonen en gal kunnen aanmaken. En dat zijn essentiële stoffen om ons lichaam te laten werken. Lever en darmen Ons lichaam maakt zelf cholesterol aan en voert het ook zelf weer af. De lever en de darmen zijn de twee belangrijkste schakels in dit kringloopproces van cholesterol. Als de aan- en afvoer met elkaar in evenwicht zijn, is er niets aan de hand. Maar raakt dit evenwicht verstoord, dan wordt ook het kringloopproces ontregeld. En dat blijft niet zonder gevolgen. Cholesterolbolletjes In de darmwand worden allerlei stoffen uit ons voedsel opgenomen. Bijvoorbeeld cholesterol en triglyceriden (vetten). Eenmaal in de darmwand worden cholesterol en triglyceriden verpakt in transportdeeltjes: chylomicronen. Dit zijn kleine bolletjes die bestaan uit lipiden (vetten) en eiwitten (proteïnen). Via het bloed worden de chylomicronen, met daarin het cholesterol en de triglyceriden, naar de lever vervoerd. Evenwicht in de lever De lever neemt de bolletjes met triglyceriden en cholesterol op, haalt triglyceriden en cholesterol eruit en verpakt ze weer in een ander transportdeeltje, een lipoproteïne: het VLDL. Deze VLDL-deeltjes worden via het bloed vervoerd naar plaatsen waar vetten nodig zijn, bijvoorbeeld in de spieren. Na allerlei ingewikkelde processen bevat ons bloed uiteindelijk verschillende lipoproteïnen (bolletjes met vetten en eiwitten waarin cholesterol en triglyceriden verpakt zitten). De samenstelling van vetten en eiwitten in deze deeltjes is wisselend. Hoe meer vet een deeltje bevat, hoe lichter het is. Dit wordt in het Engels uitgedrukt in Density. Drie belangrijke lipoproteïnen zijn: VLDL (Very Low Density Lipoproteïne) LDL (Low Density Lipoproteïne) HDL (High Density Lipoproteïne) 19

22 Deze drie soorten bolletjes bevatten allemaal cholesterol. Van al het cholesterol in het bloed zit 75% in de LDLdeeltjes, 20% in de HDL-deeltjes en 5% in de VLDL-deeltjes. In de ideale situatie moet er een evenwicht zijn tussen de aanvoer en afvoer van triglyceriden en cholesterol. De lever regelt dit evenwicht door bijvoorbeeld zelf de aanmaak van cholesterol tijdelijk stop te zetten. Vet eten zorgt voor veel cholesterol Als u veel vetten (triglyceriden) binnenkrijgt, neemt de darmwand veel vetten op. De lever moet al deze triglyceriden verpakken in de bolletjes met eiwitten en cholesterol. Omdat de samenstelling van deze bolletjes of lipoproteïnen gelijk blijft, betekent dit dat de lever voor de grotere hoeveelheid triglyceriden dus ook meer cholesterol moet aanmaken. Zo zorgt vette voeding ervoor dat het cholesterolgehalte stijgt. Niet alleen vette voeding, ook een aandoening als diabetes zorgt ervoor dat het evenwicht in de lever verstoord raakt. Het gevolg is een hoog cholesterolgehalte. En een hoog cholesterolgehalte kan leiden tot slagaderverkalking. Wetenschap en cholesterol Wereldwijd wordt er heel veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het precieze cholesterolproces in ons lichaam, de relatie tussen voeding en cholesterol, de invloed van erfelijke factoren en de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Welk dieet is het beste? Het antwoord op de vraag Welk dieet is het beste om hart- en vaatziekten te voorkomen? kan nog niet gegeven worden. Sommige diëten zijn op papier heel logisch en soms zijn de resultaten van een dieet bij één persoon erg veelbelovend. De media springen daar graag op in en het gevolg is dat er een ware hype ontstaat. Vooralsnog is het advies van de Hartstichting om zo min mogelijk verzadigde vetten binnen te krijgen. Dat bereikt u door dagelijks twee ons groenten en twee stuks fruit te eten, te kiezen voor magere vleeswaren en vleessoorten, magere of halfvolle zuivelproducten en elke week twee keer een portie vis te eten (waarvan tenminste één keer vette vis). 20

23 Niet roken en veel bewegen Naast gezonde voeding is het ook belangrijk dat u gezond leeft. Dat houdt in: elke dag minstens een half uur matig intensief bewegen (stevig doorwandelen, fi etsen) niet roken Een gezonde leefstijl is uw beste kans om hart- en vaatziekten zo lang mogelijk te voorkomen. Fabel of Feit? Filterkoffi e en koffi e van coffeepads hebben geen invloed op het cholesterolgehalte. Feit! Koffi ebonen bevatten enig (plantaardig) vet. Deze koffi e-olie bevat de stoffen cafestol en kahweol, die het cholesterolgehalte in het bloed verhogen. Bij fi lterkoffi e of koffi e in pads blijven cafestol en kahweol in het fi lter of de pad achter. Ook als u een verhoogd cholesterolgehalte heeft, kunt u gewoon fi lterkoffi e of koffi e van coffeepads drinken. Verhoging van het cholesterolgehalte ontstaat wel door: Turkse koffi e cafetière koffi e gekookte koffi e kookkoffi e van cafeïnevrije koffi ebonen. espresso Bij de bereidingswijze van deze koffi esoorten wordt geen fi lter gebruikt. Vragenrubriek Bij de Informatielijn van de Nederlandse Hartstichting komen veel vragen binnen. In deze rubriek leest u elke keer het antwoord op één vraag. Is kokosolie goed voor hart- en bloedvaten? Kokosolie is weliswaar een plantaardige olie, maar bevat veel verzadigde vetten. Verzadigde vetten verhogen het LDL-cholesterolgehalte in het bloed. Dit vergroot het risico op harten vaatziekten. Het is belangrijk om zo weinig mogelijk verzadigde vetten te gebruiken. De Hartstichting raadt het gebruik van kokosolie dus af. U kunt bij het koken beter kiezen voor een vloeibaar bak- en braadproduct, vloeibare margarine of andere soorten olie (zoals zonnebloemolie, maïsolie of olijfolie). 21

24 Bent u op zoek naar meer informatie over vetten, kijk dan eens op de website van het Voorlichtingsbureau. Margarine Vetten en Oliën: Infolijn Hart en Vaten Met vragen over beroerte, hoge bloeddruk of een gezonde leefstijl kunt u terecht bij de Infolijn Hart en Vaten: (maandag t/m vrijdag van 9.00 tot uur, lokaal tarief). informatielijn@hartstichting.nl PANNENKOEKJE MET FRUIT (4 PANNENKOEKJES) Benodigdheden: 40 gram bloem 1 ei 1,5 dl halfvolle melk 1,5 eetlepel vloeibare margarine 1 appel 2 kiwi s 1 blikje mandarijnenpartjes poedersuiker Bereidingswijze: Doe de bloem en het ei in een kom. Roer er beetje bij beetje de melk door, zodat een glad beslag ontstaat. Verhit de margarine en bak 4 pannenkoekjes van het beslag. Houd de pannenkoekjes warm (in de oven op 100 graden of op een bord dat op een pan met heet water staat. Schil de appel en kiwi s en snijd ze in gelijke blokjes of stukjes. Laat de mandarijnenpartjes uitlekken. Meng appel, kiwi en mandarijn door elkaar. Vouw elk pannenkoekje in vieren, leg de salade in het envelopje en bestrooi tot slot met poedersuiker. Dit recept komt uit het receptenboek Lekker en gezond, een uitgave van de Hartstichting. U kunt het voor 16,95 excl. 4,70 verzendkosten bestellen via Eet smakelijk! 22

25 STERKE BETROKKENHEID BIJ ACTIE GERICHT OP ACTIEF EN GEZOND OUDER WORDEN Inspanningen gericht op een verbetering van de levensverwachting van EU burgers met 2 jaar kunnen rekenen op een goede stap voorwaarts aangezien er 261 projecten werden ingediend bij het Europese Innovatie Partnerprogramma voor actief en gezond ouder worden. Het partnerprogramma brengt in totaal meer dan 50 regio s, technologie bedrijven en zorg verleners bij elkaar om oplossingen te bieden op terreinen als: Een betere naleving van de medische behandeling Val preventie Preventie van functionele achteruitgang en kwetsbaarheid Geïntegreerde zorg modellen Zelfstandig wonen en actief ouder worden Levensloop-vriendelijke gebouwen, steden en leefomgevingen De 261 projecten werden ingediend door groepen belanghebbenden uit zowel de publieke en de private sector. Daarbij hebben zich 54 regios en gemeenten zich aangeboden als referentie site, om daarmee goede oplossingen uit te kunnen wisselen en de opgedane kennis en ervaringen te delen vanuit voorgaande successen in dit werkgebied. De grote belangstelling vanuit de geïnteresseerde partijen duidt op een duidelijke inzet in Europa om een betere leefstijl mogelijk te maken, hogere kwaliteit van zorg en erkenning van het zakelijk potentieel van een verouderende samenleving. Commissaris voor gezondheid en consumenten, John Dalli, gaf blijk van zijn tevredenheid bij deze duidelijke respons middels: Het aantal en de kwaliteit van de bijdragen heeft onze verwachtingen ver overtroffen. In het bijzonder de grote belangstelling vanuit EU lidstaten en regios bewijst het belang en de noodzaak om een actief en gezond ouder worden mogelijk te maken. Commissie onder-voorzitter Neelie Kroes, gaf ook blijk van haar tevredenheid met de resultaten: Technologie kan ons helpen bij een lang en zo onafhankelijk mogelijk leven. Het doet mij genoegen dat regionale overheden dit belang onderkennen. Middels bundeling van bedrijven en zorg verleners hebben we nu een politieke beweging in gang gezet die 23

26 de huidige situatie doet veranderen waardoor onze zorgsystemen op een duurzaam pad van verandering terecht komen. Wat is de volgende stap? Er zullen zes bijeenkomsten in Brussel georganiseerd worden, waarbij belanghebbenden de implementatie details van de specifi eke akties nader zullen afstemmen. Zij zullen actie groepen vormen per specifi ek aandachtspunt, welke belast zullen worden met de overeengekomen plannen en waarover gerapporteerd zal worden in een conferentie op 6 november. Eerste uitkomsten van het proces zullen in de loop van dit jaar beschikbaar komen. De verdere uitkomsten van dit werk zullen in een eerste rapport in 2013 gepubliceerd worden. Achtergrond De verouderende of vergrijzende samenleving neemt de komende jaren in omvang toe. Deze situatie kan een grote invloed hebben op de samenleving als geheel, het openbaar bestuur en de onderhoudbaarheid van gezondheid en zorg systemen. Om aan deze uitdagende demografi sche verschuiving een antwoord te bieden, heeft het Europese Innovatie Partnerprogramma zich tot doel gesteld de levensverwachting van EU burgers gemiddeld met 2 jaar te verlengen tegen Belanghebbenden werd gevraagd hun interesse aan te geven voor het werken op zes specifi eke activiteiten in de periode Enkele voorbeelden van voorgestelde activiteiten op specifi eke actie terreinen: Voorschrijven en naleving activiteit op regionaal niveau: het gebruik van ICT oplossingen om de medicijn inname te monitoren. Persoonlijk zorg management, te beginnen met een val preventie initiatief: een nieuwe patiënt gedreven strategie tegen vallen, gebaseerd op technologieën als telemonitoring. Activiteiten gericht op preventie en vroeg diagnostiek bij functionele achteruitgang en kwetsbaarheid: het beschikbaar maken van hulpmiddelen in de thuis situatie, zoals interactieve IT systemen die het zo lang mogelijk zelfstandig wonen van oudere mensen stimuleren. Beschikbaar maken en begeleiden van geïntegreerde zorg oplossingen bij chronische ziekten: implementatie van geïntegreerde systemen voor het begeleiden van en stimulering van oudere mensen om de regie zelf ter hand te nemen voor hun problemen. 24

27 Ontwikkeling van samenwerkende onafhankelijke leef vormen, inclusief richtlijnen voor bedrijfsmodellen: diensten zoals applicaties, NetTV en smart phones, die het oudere mensen moeten mogelijk maken om zo onafhankelijk mogelijk te blijven leven. Leeftijds-vriendelijke omgevingen: het uitwisselen van goede ervaringen tussen regios en steden met betrekking tot stedenbouwkundige strategische planvormingen, innovaties in leeftijds-vriendelijke architectuur en ontwerp. De deelnames werden ingediend door een breed veld van belanghebbenden, met vooral grote deelnames vanuit universiteiten en research groepen (37%), publieke autoriteiten (17%) en gezondheidszorg verleners (8%) (Uit ehealthnews.eu, ) GOEDKOPE GRIOENTEN EN FRUIT STIMULEERT GEZONDE VOEDINGSKEUZE Gezonde voeding is relatief duur en hoge voedselprijzen kunnen vooral voor consumenten met een laag inkomen een drempel zijn gezonde voeding te kopen. Wilma Waterlander laat in haar promotieonderzoek zien dat het goedkoper maken van gezonde voeding hoogstwaarschijnlijk bijdraagt om gezondere voedingskeuzes te stimuleren. Uit Waterlanders experimenten bleek dat de kortingen effectief waren om de aankoop van gezonde producten te stimuleren. Maar wanneer korting werd gegeven op alle gezonde producten leidde dit ook tot de aankoop van meer calorieen. Gemiddeld genomen was het geven van korting exclusief op groente en fruit de meest effectieve maatregel; dit leidde niet tot extra calorieaankopen en leidde tot substantieel hogere groente en fruit aankopen. Maatregelen die de keuze voor gezonde voeding stimuleren zijn dringend nodig vanwege de steeds groter wordende problemen van voedingsgerelateerde ziektes zoals obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. 25

28 Waterlander beschrijft de haalbaarheid en effecitviteit van een specifi eke maatregel: prijsstrategieen. Verschillende landen hebben kort geleden prijsmaatregelen ingevoerd, zoals de vettaks in Denemarken maar het is onduidelijk of deze maatregelen wel werken. Virtuele supermarkt Waterlander onderzocht daarom de effecten van prijsmaatregelen op voedingskeuzes van consumenten. Hiervoor voerde zij drie verschillende experimenten uit met een uniek driedimensionaal computerprogramma: de Virtuele Supermarkt. Dit is een 3-D software programma in het evenbeeld van een echte supermarkt. Zij ontwikkelde dit programma met SARA Reken- en Netwerkdiensten. Het ziet eruit als een echte supermarkt en deelnemers kunnen met een wagentje door de virtuele supermarkt navigeren en boodschappen doen zoals ze in het echt ook zouden doen. De producten staan in schappen en door er met de muis op te klikken, kunnen deelnemers iets `kopen. De onderzoekers kunnen de prijzen manipuleren (dus de ene groep die inlogt in het programma ziet normale prijzen en de andere groep krijgt 25% korting op groente en fruit). Ook kunnen ze andere dingen manipuleren, zoals het plaatsen van reclamebordjes of gezondheidslabels. Daarnaast voerde Waterlander een groot experiment uit in vier Nederlandse supermarkten van PLUS en C1000. In dit experiment kregen 200 geworven deelnemers zes maanden lang 50% korting op groente en fruit, voorlichting, 50% korting en voorlichting, of niks. Waterlander ontving 11 april voor haar proefschrift de Volksgezondheidsprijs. Bron: Vrije Universiteit Amsterdam - via Nieuwsbank. 22 juni /6/

29 NIEUWE WEBSITE: SAVELIVES.NET Iedere anderhalve minuut in de VS, en iedere 45 seconden in Europa, overlijdt er iemand aan de gevolgen van een plotselinge hartstilstand als u geconfronteerd wordt met een hartstilstand in uw directe omgeving, weet u dan wat u moet doen? Koninklijke Philips Electronica heeft hiervoor de Save Lives website gelanceerd, een on-line campagne om mensen waar ook ter wereld te informeren over plotselinge hartstilstand om hen in de gelegenheid te stellen hier bij handelend op te kunnen treden. Middels vooraanstaande oplossingen om op gebruikersvriendelijke wijze informatie over te dragen betreffende de probleemsituatie, beoogt www. SaveLives.net mensen voor te lichten over het belang van een snelle reactie wanneer iemand getroffen wordt door een plotselinge hartstilstand. Het gaat hierbij onder andere om advies in het gebruik van automatische externe defi brillatoren (AED), welke eenvoudig in gebruik zijn, op meer en meer openbare plaatsen aanwezig zijn en wanneer ze correct gebruik worden met reanimatie (CPR), de kansen op het redden van een leven signifi cant verhogen. Globale schattingen gaan er van uit dat jaarlijks ca. 7 miljoen mensen overlijden aan een plotselinge hartstilstand, hierbij zijn ca doden in de VS en in Europa. Middels SavesLives.net probeert Philips de algemene bevolking te inspireren en in staat te stellen om in aktie te komen in gevallen van plotselinge hartstilstand in hun directe omgeving. Bij veruit de meeste mensen die getroffen worden door een plotselinge hartstilstand, zal er iemand uit het publiek als eerste ter plaatse zijn die in staat is om hulp te bieden. SavesLives.net heeft als doel om te zorgen dat de geboden hulp de juiste aktie inhoudt, zodat zij uiteindelijke bijdragen aan het redden van het leven. Bij een plotselingen hartstilstand is het hart niet in staat regelmatige te kloppen en met iedere minuut voordat het slachtoffer middels defi brillatie geholpen wordt, neemt de kans op overleven met zeven tot tien procent af. Alleen door het hart ritme te herstellen middels een elektrische stroom, geboden door een defi brillator, kan het hart ritme weer in haar normale patroon teruggebracht worden. (Uit ehealthnews.eu, ) 27

30 BEWEEGAANBOD VAN DE SPORT- SPEL- EN ZWEMLOCATIES DE HART&VAATGROEP REGIO GELDERLAND (APRIL 2012) Plaats Organisatie Contact Beweeg aanbod Apeldoorn Sportvereniging Hart Nodig Dhr. W.A. B. Verwoerd Badminton, SSG, Tennis, Volleybal Apeldoorn * Aqua Centrum Mevr. H. Korteling Zwemmen Arnhem Malkander Trimclub Hartelust Dhr. P.M.K. Willemsen Arnhem De Grote Koppel Dhr. E. Kemperman Arnhem Fysiotherapie Dhr. R. Speek Physique Bergen (L) Sportfondsenbad Bergen Dhr. C. Gramser Boven- SV Het Hart van Dhr. W.A.J. Huisman Leeuwen Maas en Waal Boxmeer Fit Hart Dhr. H. Roders Culemborg HIBhoppers Mevr. E. Briene Cuijk Hartgym Cuijk Dhr. E. Van Raay Deventer e.o. Recreatie SV Dhr C. Taal Hartpatiënten Deventer Dieren / Rheden Doesburg / Ellecom Doetinchem Doetinchem Sport- en Spelgroep De Rikketikkers Fysiotherapie Ruesink Bewegings centrum Exquisite Sport Zwembad Rozengaarde Dhr. A. Harmsen Dhr. H. Reusink Dhr. M.E. den Hollander Mevr. J. Groot- Obbink SSG, Volleybal Zwemmen BoM, Fitness, Sport/Spel Gymzaal Zwemmen BoM, SSG, SWan, Vol SSG, Vol SSG, Vol en Fietsen SSG, BoM, Vol, fietsen Sport/Spel Gymzaal Badminton, SSG, Volleybal Fitness Fitness Zwemmen 28

31 Plaats Organisatie Contact Beweeg aanbod Ede Hartentrimclub Dhr. F. Kuipers Volleybal Ede Ede Zwembad De Mevr. J. Schlosser Zwemmen Peppel Eerbeek HarVo Dhr. B.W. te Kamp Fietsen, SSG, Volleybal Eibergen / Berkelland Vereniging Hart in Beweging Mevr. G. Kruidenier SSG, Volleybal Berkelland Eibergen * Gymvereniging Mevr. I. Te Vaanholt Sport/Spel Elst Odival Sportcentrum De Helster Mevr. D. Keukens- Rutjes Epe/Heerde SV Hart en Spel Dhr H. Wildschut Ermelo Sportvereniging Dhr. P. Tool Hartentroef Gendt Over Betuwse Hartrecr. Vereniging OBHR Dhr. R. Walgreen Gennep MBVH Gennep Dhr. P. Tiebosch Gorinchem SV Hartrecreatief Dhr. J.L.M. Reurings Harderwijk Zwembad De Dhr. M. v. Vendeloo Sypel Kerkdriel Sportcentrum De Dhr. T. De Leeuw Kreek Langenboom Hart in Actie Mevr. M. van de Kolk / Mill Malden Zwembad LACO Dhr. J.C.M. Grupping De Veldschuur Nunspeet HIB Nunspeet Dhr. J. Hoogendoorn Nunspeet Sportfondsen Mevr. A. Marissen- De Brake B.V. Siegersma Nijmegen Zwembad Dukenburg Mevr. P.M. Gerrits v.d. Graaf Gymzaal Zwemmen SSG, Volleybal Sport/Spel Gymzaal, Volleybal Sport/Spel Gymzaal, Volleybal SSG, Vol, Z zwemmen SS-gymzaal, Volleybal Zwemmen Zwemmen SSG, Volleybal Zwemmen Sport/Spel Gymzaal Zwemmen Zwemmen 29