Behandeltijd De tijd tussen de datum van het arrest of vonnis dat men in een cassatieberoep bestrijdt en de datum van het arrest van de Hoge Raad.

Transcriptie

1 Begrippen Aandeel cassatieberoepen Zie fractie Aanwijzing Zie slot van toelichting bij significant. Afgehandeld cassatieberoep Cassatieberoep waarin de Hoge Raad arrest heeft gewezen. Behandeltijd De tijd tussen de datum van het arrest of vonnis dat men in een cassatieberoep bestrijdt en de datum van het arrest van de Hoge Raad. Bepaalde bewijsverweren bij de feitenrechter Verweren over onrechtmatige verkrijging van bewijsmateriaal, betrouwbaarheidsverweren, verweren strekkend tot uitsluiten van bewijsmateriaal. Verder hoort hier een klein aandeel cassatieberoepen bij met middelen onder de restcategorie andere aspecten van de motivering van de bewezen verklaring c.q. vrijspraak 1. Bewijsvoering Bewijsconstructie in het vonnis van de feitenrechter, in de zin van bewijsconstructie/bewijsmotivering. Hierin is het ontbreken van een bewijsmotivering tevens begrepen 2. Cassatie Vernietiging (geheel of deels) van een in een cassatieberoep bestreden vonnis of arrest van de feitenrechter (mede) op grond van een of meer succesvolle middelen. Dit begrip cassatie wordt gebruikt, tenzij uitdrukkelijk anders vermeld (zoals in verband met zuiver ambtshalve cassatie). Cassatieberoep Beroep in cassatie bij de Hoge Raad. Cassatiemiddel Argument voorgelegd aan de Hoge Raad waarin een verzoeker tot cassatie aangeeft dat en waarom een bestreden beslissing/handeling van de (feiten)rechter niet in stand kan blijven. Cassatieschriftuur Op schrift gesteld(e) cassatiemiddel(en). 1 D.w.z. typen middelen bedoeld bij code 77 tot en met 79 en code 82 bij variabele 17, tabel Typen Cassatiemiddelen, bijlage p. XI t/m XVIII bij Hoofdstuk 4. 2 Zie Cleiren & Nijboer 2005, p Nijboer licht onder punt 2d bij inleidende opmerkingen over bewijs, voorafgaand aan 338 Sv. toe dat men de term bewijsvoering in de literatuur hetzij gebruikt voor de presentatie en bespreking van het bewijsmateriaal ter terechtzitting, hetzij voor de bewijsconstructie in het vonnis, in de zin van bewijsconstructie/bewijsmotivering. Kans op cassatie in strafzaken 513

2 Conclusie (van de Procureur-Generaal of advocaat-generaal bij de Hoge Raad; afgekort CPG resp. CAG) Advies aan de Hoge Raad, met redenen omkleed, hoe de Hoge Raad zou moeten beslissen naar aanleiding van een cassatieberoep. Conversie De Hoge Raad houdt het ervoor dat een verdachte die het verkeerde rechtsmiddel instelt tegen een voor hem belastende uitspraak, geacht moet worden het juiste rechtsmiddel te hebben willen instellen. Dagvaardingszaken Strafzaken ook wel gewone strafzaken genoemd ingeleid door een dagvaarding van de verdachte om op de openbare terechtzitting van de Nederlandse strafrechter te verschijnen. Dakdekkerverweren 3 Verkapt kwalificatieverweer bij de feitenrechter: een als bewijsverweer gepresenteerd kwalificatieverweer, dat de feitenrechter uitdrukkelijk moet weerleggen 4 ; zie arrest van de Hoge Raad d.d. 16 februari 1982, NJ 1982, 411. Ook wel pseudo bewijsverweer genoemd. Deelpopulatie Zie populatie Formatie De samenstelling waarin de strafkamer van de Hoge Raad cassatieberoepen beoordeelt en vervolgens arrest wijst, resp. in 3-formatie (met drie raadsheren) of 5-formatie (met vijf raadsheren). Fractie Het relatieve aantal gevallen binnen een populatie, dat aan bepaalde kenmerken voldoet. Vgl. relatieve frequentie, namelijk de frequentie gedeeld door het totale aantal waarnemingen 5. Geweldsdelicten Namelijk geweldsdelicten inclusief seksuele delicten. 101a RO-beslissing (thans 81 RO-beslissing) Verwerping van cassatieberoep op grond van art. 101a (thans 81) Wet RO (toepasbaar in straf-, civiele- en belastingzaken), via een standaardoverweging, omdat een aangevoerde klacht (...) niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling. (...). 3 In de rechtsgeleerde literatuur heten de bedoelde verweren ook wel: Dakbe bedekkerverweren. Zo ziet men in 1980 (Knigge 1980b, p. 210) de schrijfwijze: Dakbedekker-verweer. Rekening houdend met een zekere evolutie is in Hoofdstuk 7 en elders in dit manuscript F.A.J. Koopmans (2002) gevolgd, die steeds spreekt over Dakdekkerverweren. Die term gebruiken hij en Nijboer ook in Cleiren & Nijboer (2005) in hun aantekeningen bij art. 359 Sv. Zie ook Van Dale. 4 Vgl. Buruma in noot bij arrest HR d.d. 11 april 2006, NJ 2006, 393: een bewijsverweer dat gemengd is met een 358 lid 3-achtig kwalificatie-element. 5 Moors 1993, p

3 Kans Het getal dat aangeeft: het aantal gunstige gevallen, gedeeld door het aantal mogelijke gevallen. Dit begrip kans is ontleend aan het kansmodel van Laplace 6. Meer- en Vaartverweren Een niet met de inhoud van gebruikte bewijsmiddelen strijdig bewijsverweer, waarvan de feitenrechter de juistheid niet in het midden kan laten omdat anders een met de bewezenverklaring onverenigbare mogelijkheid open blijft. Bij in het midden laten van de juistheid van een Meer- en Vaartverweer is de bewezenverklaring niet naar de eis der wet met redenen omkleed. Megazaak Een strafzaak die in de onderzoeksperiode tenminste twee dagen zittingscapaciteit kostte; zie jaarverslag OM Multivariate berekeningen Berekeningen waar gegevens over meer dan twee variabelen bij betrokken zijn. Onderzoeksperiode De periode 1997 tot en met Alle data waarop de Hoge Raad arrest wees in de onderzochte cassatieberoepen in dagvaardingszaken, liggen in deze periode. Onzuivere vrijspraak Een door de feitenrechter zo genoemde vrijspraak, die in wezen een andere beslissing inhoudt 7. Peek Confectiebeslissing van de Hoge Raad volgens een van de verklaringen uit de overlevering 8 in een strafzaak waarin een verzoeker tot cassatie geen middelen heeft aangevoerd. Indien de confectiebeslissing niet-ontvankelijk verklaring in cassatie inhoudt, spreekt men wel van een n.o.-peek. Populatie Verzameling van individuen of objecten, waarvan men bepaalde aspecten wil onderzoeken. (Sub)deelpopulaties zijn onderdeel van een grotere verzameling. Rolzaken Het geheel van de door de strafkamer van de Hoge Raad te behandelen en behandelde gewone strafzaken, uitleveringszaken, WOTS-zaken 9 en ontnemingszaken. RT-middel Cassatiemiddel over schending van de redelijke termijn van berechting, zoals bedoeld in art. 6 EVRM en art. 14 IVBPR. Significant Duidelijk, opvallend. Bij cassatieberoepen van individuele verzoekers worden de data afgezet tegen een (gewogen) gemiddelde uit de steekproef 10 met 95 6 Cramer & J. Hemelrijk 1998, hoofdstuk 3. 7 Vgl. Van Dorst 2004, p Sarolea Wet Overdracht Tenuitvoerlegging Strafvonnissen. Kans op cassatie in strafzaken 515

4 procentbetrouwbaarheidsinterval. Indien (kans)percentages bij vergelijking met gemiddelde percentages buiten dit interval liggen van die gemiddelde percentages, wordt van significantie gesproken. Bij een minder duidelijk beeld is de term aanwijzing of de uitdrukking mogelijk beeld van toepassing. Snelle en trage cassatieberoepen 11 Cassatieberoepen met een (beneden)gemiddelde resp. bovengemiddelde behandeltijd. Subdeelpopulatie Zie populatie. Succesvol middel Cassatiemiddel dat (deels) gegrond is 12 of (mede) aanleiding vormt voor ambtshalve cassatie. Succeszaak Cassatieberoep in dagvaardingszaak met tenminste één succesvol middel. Veelvoorkomende strafzaken In dit onderzoek zijn (relatief) veelvoorkomende soorten strafzaken: geweldsdelicten (inclusief seksuele delicten), vermogensdelicten, Opiumwetdelicten en zogenoemde Overige Wettenzaken 13. Verlofstelsel Een verlofstelsel (vgl. cassatieverlof) houdt in dat de wetgever de cassatierechter toestaat om zelf uit de hem voorgelegde zaken een selectie te maken van zaken die interessant zijn vanuit een oogpunt van rechtsontwikkeling. 14 Verzoeker tot cassatie Degene die cassatieberoep instelt of laat instellen via een advocaat. Verstekvonnis Vonnis in een strafzaak, gewezen buiten aanwezigheid van de verdachte Verstekzaak Strafzaak waarin de verdachte niet bij de behandeling door de (feiten)rechter aanwezig is. 10 Bij cassatieberoepen van het Openbaar Ministerie is geen sprake van steekproefresultaten; hier doen zich meer of minder duidelijke bevindingen voor bij vergelijking met gemiddelde percentages. 11 Deze tijdsbegrippen wijzen niet op het wel of niet tijdig instellen van het rechtsmiddel van cassatieberoep. 12 Beslissend in ons rechtssysteem is dat de Hoge Raad resp. de Procureur-Generaal of advocaatgeneraal bij de Hoge Raad, een middel al dan niet gegrond bevindt. 13 Zie overzicht van de onder code 11 bij variabele 1 vermelde overige wetten in het Trefwoordenoverzicht dat als bijlage XXXI bij hoofdstuk 5 is gevoegd. 14 Zie Corstens 1995, p De Commissie Werkbelasting Strafkamer Hoge Raad hanteert in zijn rapport (1996) de omschrijving: ( ) Een verlofstelsel houdt in dat een zaak alleen in cassatie wordt onderzocht als zij daarvoor in aanmerking komt blijkens een voorafgaande toets door bijvoorbeeld de lagere rechter of een kamer van het hoogste rechtscollege zelf aan bepaalde criteria, doorgaans verband houdende met het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling. ( ). 516

5 95 procentbetrouwbaarheidsinterval De marge die de betrouwbaarheid van 95 procent aangeeft waarmee kansuitspraken te geven zijn. Voorbeeld: De weergave 13,5 procent [12,2%-14,9%] betekent dat met een betrouwbaarheid van 95 procent, tussen 12,2 en 14,9 procent van alle cassatieberoepen van individuele verzoekers in dagvaardingszaken mét middelen, tenminste één succesvol middel bevatten in de onderzochte periode. Zuiver ambtshalve cassatie Cassatie, uitsluitend op gronden die de Hoge Raad zelf heeft aangetroffen. Kans op cassatie in strafzaken 517