Docent Mr W. Römelingh Datum Vrijdag 28 september 2018 Plaats Van der Valk Den Bosch - Vught Uren 2 Uren (= 2 Punten) PO Juridisch

Transcriptie

1 CASSATIE IN STRAFZAKEN Docent Mr W. Römelingh Datum Vrijdag 28 september 2018 Plaats Van der Valk Den Bosch - Vught Uren 2 Uren (= 2 Punten) PO Juridisch Cursus voor advocaten die af en toe een strafzaak hebben waarbij ze cassatie instellen. Aan de orde komen: verloop procedure, begrip belang, voorbereiding bij feitenrechter, opbouw cassatieschriftuur en vuistregels voor cassatiemiddelen.

2 CASSATIE IN STRAFZAKEN Tekenen bij aankomst Tekenen bij vertrek Evaluatie Graag telefoon stil

3 CASSATIE IN STRAFZAKEN College Cursus Aanmelden Annuleren Cursusaanbod Cursusmateriaal

4 CASSATIE IN STRAFZAKEN Aantallen en kansen Gronden cassatie Belang cassatie Procedure cassatie Opbouw schriftuur Techniek - Tips Römelingh Techniek - Tips Boksem en Röttering Veertien voorbeelden Cassatie varia

5 CASSATIE IN STRAFZAKEN

6 AANTALLEN EN KANSEN Circa ingestelde cassaties (in 2017) Zonder middelen (= 43%) Met middelen (= 57%) 80a % % Verwerping % Vernietiging 200 7% Afdoening 100 4%

7 AANTALLEN EN KANSEN Gewoonlijk is er bij de Hoge Raad niet veel te winnen, maar ook niets te verliezen De Hoge Raad kan een cassatieberoep afwijzen of toewijzen, maar legt geen straf op Uitstel executie respectabel belang?

8 AANTALLEN EN KANSEN Zeeffunctie voor advocaat? Immers, schriftuur door advocaat! Van Dorst De Hullu Boksem Röttering Spong Spronken

9 AANTALLEN EN KANSEN

10 AANTALLEN EN KANSEN Kans op Cassatie in Strafzaken Proefschrift J.C.M. Couzijn Trefwoordenlijst met klachten 72 Niet aanhalen wetsartikel strafoplegging 74 Niet opnemen tenlastelegging 76 Niet opnemen bewijsmiddelen

11 AANTALLEN EN KANSEN Schrifturen met één middel bleken kansrijker te zijn dan schrifturen met meer middelen Schrifturen met klacht over schending redelijke termijn waren meest kansrijk Schrifturen met klacht over delictsomschrijving waren minst kansrijk

12 AANTALLEN EN KANSEN Meest voorkomende klachten gaan over: Onderbouwing bewezenverklaring Klacht in 47% schrifturen Schending verdragen (anders dan redelijke termijn) Klacht in 16% schrifturen

13 GRONDEN CASSATIE Artikel 79 Wet RO 1 Schending recht 2 Verzuim vormen met nietigheid bedreigd Minder gronden denkbaar? Meer gronden denkbaar? Belang onderscheid?

14 GRONDEN CASSATIE Terminologie Er is sprake van een schending van het recht wegens een onbegrijpelijke motivering De motivering voldoet niet aan de eisen die de wet daaraan stelt

15 GRONDEN CASSATIE Schending recht Wetten Verdragen Regelingen Richtlijnen (Openbaar Ministerie) Recht in zin artikel 79 Wet RO Oriëntatiepunten (rechtelijke macht) Geen recht in zin artikel 79 Wet RO

16 GRONDEN CASSATIE Professionele Standaarden Strafrecht? Aan standaarden zouden geen rechten kunnen worden ontleend, maar wel argumenten Voorzitter voert regie en zorgt voor voortvarende afdoening (artikel 2.6.2)

17 GRONDEN CASSATIE Verzuim vormen met nietigheid bedreigd Nietigheid blijkt uitdrukkelijk uit wet Nietigheid komt door aard vorm Veel niet-fatale nietigheden Circa twaalf fatale nietigheden

18 GRONDEN CASSATIE Fouten bij betekening dagvaarding Voorbeeld 3 - Pagina 8 Fouten bij termijn dagvaarding ECLI:NL:HR:2008:BC8644 Fouten in tenlastelegging Voorbeeld 4 - Pagina 11

19 GRONDEN CASSATIE Artikel 21 lid 4 Sv Rechter-commissaris en raadkamer Artikel 258 lid 2 Sv Rechter-commissaris en zitting Artikel 22b Sv Rechter en bedreigde getuige

20 GRONDEN CASSATIE Artikel 269 Sv Openbare behandeling Artikel 311 lid 4 Sv Laatste woord verdachte Artikel 258 lid 3 Sv Spreekrecht nabestaanden

21 GRONDEN CASSATIE Artikel 330 Sv Weigering om te beslissen op vordering of verzet van Openbaar Ministerie of verdachte Artikel 358 Sv Ziet met name op inhoud uitspraak Artikel 359 Sv Ziet met name op motivering uitspraak

22 GRONDEN CASSATIE Wie met macht is bekleed, behoort aan te geven waarom hij ondanks verzet zijn macht gebruikt Wetgever heeft aan die gedachte in artikel 358 lid 3 Sv juncto artikel 359 lid 2 Sv gestalte gegeven Borgers-Corstens pagina 744 (achtste druk)

23 GRONDEN CASSATIE Vormverzuimen in vooronderzoek geregeld in artikel 359a Sv Artikel 359a Sv dreigt niet met nietigheid, anders dan artikel 358 en 359 Sv Vormverzuim in vooronderzoek is dus niet zonder meer vormverzuim ex artikel 79 RO

24 GRONDEN CASSATIE Bij vormverzuim in vooronderzoek klagen bij feitenrechter In cassatie kan geklaagd worden over oordeel feitenrechter over vormverzuim in vooronderzoek Uitsluiting bewijs Vermindering straf Niet-ontvankelijk verklaring

25 GRONDEN CASSATIE Bij feitenrechter Verklaring verdachte moet worden uitgesloten van bewijs, omdat politie verzuimd heeft verdachte cautie te geven In cassatie Feitenrechter heeft verklaring verdachte gebruikt als dragend bewijs, terwijl verdediging heeft betoogd dat verklaring niet bruikbaar is voor bewijs

26 BELANG CASSATIE Belang cassatie (ofwel artikel 80a RO) Taken Hoge Raad Rechtseenheid Rechtsontwikkeling Rechtsbescherming Beschikbaar budget ( = 53)

27 BELANG CASSATIE Dino Bektesevic Kijken in de keuken van de Hoge Raad Toepassing artikel 80a RO in strafzaken NJB 2018/301 Selectieteam Advocaat-generaal Zetel van drie raadsheren

28 BELANG CASSATIE Selectieteam inventariseert zaken Selectieteam kan voorrang geven aan zaken Zaken met groot maatschappelijk belang Preventief gehechte verdachten Zaken met slachtoffers Jeugdzaken TBS-zaken

29 BELANG CASSATIE Selectieteam maakt twee stromen Wel artikel 80a RO Niet artikel 80a RO Advocaat-generaal mag afwijkend oordeel geven Stroom wel 80a RO gaat naar drie raadsheren

30 BELANG CASSATIE Inhoudelijke discussie tussen drie raadsheren sluit toepassing artikel 80a RO niet uit Slotsom drie raadsheren kan namelijk zijn dat zaak geen behandeling in cassatie verdient

31 BELANG CASSATIE Van meeste zaken in wel 80a RO stroom kan niet gezegd worden dat klacht onzinnig of kansloos is Middel dat voldoet aan cassatietechniek is niet zonder meer kansrijk middel Leden VCAS lopen minder vaak tegen artikel 80a RO aan dan niet leden VCAS

32 PROCEDURE CASSATIE Tegen vrijwel iedere einduitspraak gerechtshof Geldboete van minder dan EUR 250 Artikel 9a Sr bij overtreding, tenzij... Artikel 427 lid 2 Sv Instellen cassatie 14 dagen Stelbrief

33 PROCEDURE CASSATIE Ontvangstbevestiging Procesdossier Arrest gerechtshof (met bijlage) Vonnis rechtbank Requisitoir Pleitnota Wel procesverbaal zittingen Niet procesverbaal politie

34 PROCEDURE CASSATIE Aanzegging Cassatieschriftuur 60 dagen bij uitspraken (437 Sv) 30 dagen bij beschikkingen (447 Sv) Een of meer rechtsdagen Belangwekkend/Ontvankelijk (80a RO)

35 PROCEDURE CASSATIE Een of meer rechtsdagen Conclusie Openbaar Ministerie Reactie op conclusie Openbaar Ministerie 14 dagen Een of meer rechtsdagen Uitspraak Hoge Raad (81 RO)

36 OPBOUW SCHRIFTUUR Kop Cassatieschriftuur Verzoeker, verder te noemen: "de verdachte" De advocaat is bepaaldelijk gevolmachtigd Artikel 452 lid 2 Sv

37 OPBOUW SCHRIFTUUR Kop Belang Verdachte moet nog gaat zitten Voorbeeld 10 - Pagina 34 Verklaring omtrent gedrag Voorbeeld 5 - Pagina 15

38 OPBOUW SCHRIFTUUR Boksem en Röttering pagina 91 Als grond beslissing wegvalt en andere gronden beslissing niet meer kunnen dragen, dan is het verstandig daarop te wijzen Voorbeeld 7 - Pagina 21

39 OPBOUW SCHRIFTUUR Boksem en Röttering pagina 92 Advocaat die meent dat geen sprake is van eerlijk proces of onterechte verdeling, moet dat melden ("ook al is dat zo feitelijk als wat")

40 OPBOUW SCHRIFTUUR Kop Middelen Tussenkopjes Recht geschonden en/of zijn vormen verzuimd Met name artikel [0] Sr in verbinding met [0] Sv Soms duidelijke vermelding artikel [0] EVRM

41 OPBOUW SCHRIFTUUR Middel 1 - Benaming schending Verdediging heeft standpunt ingenomen... Op dit standpunt heeft hof gereageerd... Oordeel hof in strijd met recht Ten eerste... Ten tweede... Ten derde... Voorbeeld 7 - Pagina 21

42 OPBOUW SCHRIFTUUR Althans oordeel gerechtshof onbegrijpelijk Ten eerste... Ten tweede... Ten derde... Middel 2 - Benaming schending Eerste middel sterkst Laatste middel zwakst

43 OPBOUW SCHRIFTUUR Boksem en Röttering pagina 88 Middel met klacht en dan toelichting Noemen wetsartikelen geen vereiste Middel Recht gezonden en/of vormen verzuimd... met name... doordat... aangezien... Toelichting

44 OPBOUW SCHRIFTUUR Mijn bezwaren Moeilijk leesbaar middel Meer met taal bezig dan met recht Middel kan uit meer dan een klacht bestaan

45 OPBOUW SCHRIFTUUR Kop Verzocht Wordt Arrest gerechtshof te vernietigen met zodanige uitspraak als Hoge Raad juist acht Verwijzing ander hof Zelf afdoen Voorbeeld 12 - Pagina 42 Soms gebruik voetnoten

46 TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Neem arrest tot uitgangspunt Schrijf concept/schriftuur aan hand arrest en bijlage bewijsmiddelen arrest Kijk daarna naar andere stukken Procesverbaal zitting Pleitnota Arrest hof bekrachtigt vonnis rechtbank

47 TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Rechtsbescherming door Hoge Raad Taak is niet zaak opnieuw beoordelen, maar controleren van feitenrechter Controle richt zich niet op verdachte, maar op feitenrechter

48 TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Vertel niet wat gebeurt zou zijn Zeg wat hof heeft "miskend" Zeg waarom oordeel hof "tekortschiet" Middel richt zich tegen "beslissing rechter"

49 TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Bij feitenrechter De verdachte kan het niet hebben gedaan, want de verdachte heeft een witte jas, terwijl de dader een zwarte jas heeft

50 TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH In cassatie Het oordeel van het hof is onbegrijpelijk, want de verdachte heeft een witte jas, terwijl de dader een zwarte jas heeft

51 TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Zorg voor pleitnota in hoger beroep Raadsman voert woord ter verdediging Verdediging stelt zich op standpunt dat... Middel mist (anders) feitelijke grondslag

52 TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Kijk wel in Borgers-Corstens en niet te veel in Tekst & Commentaar Kennis van strafrecht vereist Echter, te veel kennis kan in weg staan

53 TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Recht is in ontwikkeling Afwijkend/nieuw standpunt Salduz ECLI:NL:HR:2009:BH3079 Smartphone ECLI:NL:HR:2017:584

54 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Boksem en Röttering Tips voorbereiding feitenrechter (9 stuks) Tips cassatieschriftuur (8 stuks) Remix

55 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 1 - Pagina 23 Geef uitdrukkelijk aan wat standpunt/verzoek is Ik sluit mij aan bij het pleidooi van mijn collega Ik verwijs naar mijn pleitnota in eerste aanleg

56 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 2 - Pagina 25 Geef aan wat standpunt/verzoek inhoud Het is duidelijk dat iets niet klopt en dat het Openbaar Ministerie dus niet ontvankelijk moet worden verklaard Vergelijk: ECLI:NL:HR:1999:ZD1895

57 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Verzoeken ex artikel 330 Sv - Verzoek dient concreet te zijn - Met name genoemde getuige of deskundige - Welomschreven vraagstelling voor deskundige

58 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Verweren ex artikel 358 lid 3 Sv Dagvaarding is nietig Rechter is onbevoegd Openbaar Ministerie is niet-ontvankelijk Vervolging moet worden geschorst Er is sprake van strafuitsluitingsgrond Er is sprake van strafverminderingsgrond

59 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Standpunten ex artikel 359 lid 2 Sv Verdediging stelt zich op standpunt dat... - Duidelijk - Met argumenten - Met conclusie/rechtsgevolg

60 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Vormverzuimen artikel 359a Sv - Welk rechtsgevolg - Welk belang geschaad Bij feitenrechter aan orde stellen

61 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 5 - Pagina 30 Veranker verweer in feiten uit dossier Het kan zinvol zijn in feitelijke aanleg opsomming te geven van feiten en verweer zoveel mogelijk op die feiten te laten steunen Vastelling feiten aan feitenrechter In cassatie geen plaats voor nieuwe feiten In cassatie kan wel begrijpelijkheid worden getoetst

62 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Voorbeeld 13 - Pagina 46 - Van tijdstip melding burger blijkt uit bewijsmiddel 6 - Van vernemen melding door verbalisant blijkt uit bewijsmiddel 8 - Van tijdstip staandehouding/aanhouding blijkt uit bewijsmiddel 10

63 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 6 - Pagina 30 Ga op zoek naar literatuur Mijn commentaar Enkelvoudige kamer = 6 punten Meervoudige kamer = 10 punten Extra uren worden nauwelijks toegekend

64 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Mijn commentaar Wat is waarde artikel student in Ars Aequi? Wat is waarde artikel promovendus in NJB? Corstens-Borgers Het Nederlands Strafprocesrecht De Hullu Materieel Strafrecht

65 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 7 - Pagina 31 Ga op zoek naar rechtspraak Soms komt het voor dat advocaten zwijgen over rechtspraak die betoog zou kunnen ondermijnen

66 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 8 - Pagina 31 Zorg ervoor dat verweren tijdig worden gevoerd Voor veel verweren geldt dat die niet voor het eerst in cassatie kunnen worden gevoerd Ontbreken last tot toevoeging Beroep op rechtsdwaling Beroep op overmacht Twintig minuten termijn

67 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 1 - Pagina 77 Richt middel tegen beslissing rechter Geen klachten over handeling - politie - officier van justitie - rechter-commissaris Klacht in ECLI:NL:HR:2009:BH3079 faalde, omdat die niet gericht was tegen beslissing rechter

68 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 2 - Pagina 77 Spits middel toe en formuleer waar mogelijk zowel een rechts- als motiveringsklacht Onderscheid rechtsschending en vormverzuim niet altijd duidelijk en daarom over beide klagen

69 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 3 - Pagina 77 Formuleer klacht bonding, stellig en duidelijk Middel moet te begrijpen zijn zonder dat daarvoor andere stukken geraadpleegd moeten worden Selectieteam en zetel van drie raadsheren lijken eigenlijk alleen naar schriftuur te kijken

70 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 6 - Pagina 81 Klaag alleen over schending van reëel belang Uitspraak zo gezond als vis? Ja, dan afwijzen Nee, dan casseren

71 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 7 - Pagina 82 Let op verandering van wetgeving na uitspraak

72 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Tip 8 - Pagina 82 Formuleer geen klachten in die volgens Hoge Raad zelf tot toepassing 80a RO leiden ECLI:NL:HR:2012:BX0146 Overzichtsarrest toepassing 80a RO Mr V.C. van der Velde Almere

73 TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTERING Middel klaagt dat hof niet heeft onderzocht of dagvaarding eerste aanleg en dagvaarding hoger beroep op juiste wijze zijn betekend Advocaat geeft geen toelichting welk belang verdachte bij cassatie zou hebben Dit behoeft geen nadere motivering nu middel niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen belang rechtseenheid of rechtsontwikkeling

74 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 1 - Pagina 2 ECLI:NL:HR:2014:3639 Samenscholing Artikel 9a Sr bij overtreding, tenzij... Stelling verdediging en reactie kantonrechter

75 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 2 - Pagina 4 Aanhangig Poging fietsendiefstal bij IKEA te Delft Artikel 126nd Gemengde klacht

76 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 3 - Pagina 8 Niet gepubliceerd Dagvaarding betekening Geen appelmemorie en geen verdachte Raadsman acht zich niet gemachtigd EHRM 12/02/ /80 Colozza v Italië

77 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 4 - Pagina 11 Niet gepubliceerd Dagvaarding inhoud Handel in verdovende middelen Iedere handel in Nederland over lange periode zou aan verdachte toegerekend kunnen worden

78 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 5 - Pagina 15 ECLI:NL:HR:2017:2960 Belaging Niet-ontvankelijkheid OM

79 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 6 - Pagina 18 ECLI:NL:HR:2016:958 Raadsman doet afstand hoger beroep Niet-ontvankelijkheid verdachte Volgens artikel 381 Sv kan verdachte ter terechtzitting afstand doen van hoger beroep

80 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 7 - Pagina 21 Aanhangig Heling kleding Niet uit misdrijf afkomstig Niet redelijkerwijs moeten vermoeden Wanneer een van twee middelen slaagt (of beide), kan uitspraak hof niet in stand blijven

81

82 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 8 - Pagina 25 Niet gepubliceerd Aanranding Strafuitsluitingsgrond Weglaten zinnen uit verklaring Aanhalen De Hullu

83 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 9 - Pagina 31 ECLI:NL:HR:2018:197 Blokmeting In hoger beroep slechts in algemene zin verweer gevoerd dat... In cassatie wordt verweer geplaatst in sleutel van vorderen gegevens (artikel 126nd)...

84 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 10 - Pagina 34 Niet gepubliceerd Vingerafdruk Ad 1) Aanwezigheid ter plaatse Ad 2) Aanwezigheid ten tijde Ad 3) Betekenis aanwezigheid Meer en Vaart-verweer

85 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 11 - Pagina 39 Niet gepubliceerd Bewijsvoering Telkens één bron Redelijke termijn

86 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 12 - Pagina 42 ECLI:NL:HR:2018:71 Smartphone Rechtsontwikkeling Wijze van afdoening Hof heeft miskend dat anno 2015 doorzoeking van een smartphone indringender is dan doorzoeking van een woning

87 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 13 - Pagina 46 Aanhangig Fietsendiefstal school Barendrecht Vermoeden van schuld en heterdaad Opsomming feiten Rechtsontwikkeling

88 VEERTIEN VOORBEELDEN Voorbeeld 14 - Pagina 50 Niet gepubliceerd Oud-en-nieuw Brommobiel Cameratoezicht Pleitnota toegevoegd

89 CASSATIE VARIA

90 CASSATIE VARIA Marc Rooijen (1985) Aben & Slag Advocaten Handelsrecht & procederen Ondernemingsrecht Eis 240 uur Straf 240 uur ECLI:NL:GHSHE:2018:2879 Nemo-teneturbeginsel

91 CASSATIE VARIA Cassatieberoep door verdachte Termijn: 14 dagen na uitspraak Incidenteel cassatieberoep door verdachte Termijn: 14 dagen na instellen cassatieberoep door Openbaar Ministerie Tegenspreken cassatieberoep Openbaar Ministerie Termijn: tot dag die door de raadsheer voor de behandeling van de zaak is bepaald

92 CASSATIE VARIA Pleiten bij Hoge Raad Digitaal procederen bij Hoge Raad Cassatie verplichte specialisatie? Anekdote mr Davids

93 CASSATIE IN STRAFZAKEN Opmerkingen en vragen Bewijs van deelname per mail Factuur per mail *)