Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar De situatie in het Midden-Oosten Nr. 131 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN, VAN DEFENSIE EN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage, 22 oktober 2003 Op 6 juni jl. hebben de Minister van Buitenlandse Zaken en de Minister van Defensie het parlement geïnformeerd over het besluit van de regering tot deelneming met een mariniersbataljon en de daarbij behorende ondersteunende eenheden aan de multinationale stabilisatiemacht voor Irak. Met deze brief willen wij U informeren over de stand van zaken met betrekking tot de ontwikkelingen in Irak en met betrekking tot de Nederlandse deelneming aan de Stabilisation Force Iraq (SFIR) in de provincie Al-Muthanna. Politieke ontwikkelingen Ontwikkelingen in de VN Veiligheidsraad Op 16 oktober jl. heeft de VN Veiligheidsraad unaniem een nieuwe resolutie inzake Irak aangenomen (tekst bijgevoegd) 1. De resolutie heeft een lange ontstaansgeschiedenis. Nadat de VS in september een eerste conceptversie heeft gecirculeerd zijn er uitgebreide onderhandelingen, Veiligheidsraadconsultaties en kritische opmerkingen van diverse Veiligheidsraadleden en Secretaris-Generaal Kofi Annan geweest. Naar aanleiding van de kritische geluiden heeft de VS de resolutietekst vier maal aangepast. In de resolutietekst zijn ondermeer elementen van amendementen van Rusland, Frankrijk en Duitsland meegenomen. Genoemde landen hebben daarin voldoende reden gezien om besloten voor te stemmen. 1 Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt Tweede Kamer. De resolutie bevat in grote lijnen de volgende elementen: 1. De taakverdeling tussen Coalition Provisional Authority (CPA), Iraakse autoriteiten en VN blijft onveranderd, maar de vitale rol van de Verenigde Naties wordt benadrukt en de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties wordt verzocht het in zijn eigen rapport (d.d. juli 2003) geïdentificeerde actieplan voor de VN te volgen voor zover de omstandigheden dit toestaan. KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2003 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

2 2. De tekst legt grotere nadruk op een spoedig herstel van volledige Iraakse soevereiniteit en roept de Iraqi Governing Council (IGC) op om in samenwerking met de CPA en zo mogelijk met de VN uiterlijk 15 december een tijdpad en programma voor het politieke wederopbouwproces te bepalen en voor te leggen aan de Veiligheidsraad. 3. De soevereiniteit en territoriale integriteit van Irak worden bevestigd en het tijdelijke karakter van de rol van CPA wordt benadrukt. Ook wordt vastgesteld dat de IGC in de transitieperiode de soevereiniteit van de Iraakse staat belichaamt. 4. Mandaat voor een multinationale macht onder verenigd commando met een oproep aan lidstaten om daaraan een bijdrage te leveren. Het mandaat loopt af bij voltooiing van het politieke proces waarna de Veiligheidsraad zich buigt over de noodzaak van verlenging. De VS dient namens de multinationale macht minstens een keer per zes maanden over deze macht aan de Veiligheidsraad te rapporteren. De regering onderschrijft de nieuwe resolutie en de unanieme acceptatie ervan. De resolutie kan de wederopbouwinspanningen in Irak een nieuwe impuls geven en is van belang voor de politieke inbedding van de Irak donorconferentie op 23 en 24 oktober te Madrid. De regering hecht in het bijzonder aan de vitale rol van de VN, het mandaat van de multinationale macht voor de handhaving van de benodigde veiligheid en stabiliteit, alsmede de nadere omlijning van het politieke proces waarbij de VN wordt verzocht zo mogelijk te assisteren. De VN beschikt immers over de nodige ervaring en kennis ten aanzien van het opstellen van een grondwet en het begeleiden van verkiezingen. De regering onderschrijft dat volledige overdracht van soevereiniteit en verantwoordelijkheden zo spoedig mogelijk dient plaats te vinden. Echter, de regering is van mening dat dit niet ten koste moet gaan van de stabiliteit in Irak. Een te spoedige benoeming van een interim regering zou kunnen leiden tot een regering met te weinig steun van, en gezag onder, de Iraakse bevolking. Ontwikkelingen in Irak De IGC die sinds oktober onder leiding staat van de nieuwe voorzitter Ayad Alawi van het Iraaks Nationaal Akkoord (INA) staat voor een aantal uitdagingen. Allereerst is het de vraag of de zetel van het op 25 september jl. vermoorde vrouwelijke lid van de IGC Akila Al-Hashimi opnieuw door een shi iet zal worden bezet. De uitkomst hiervan zal van invloed zijn op de etnisch-religieuze balans binnen de IGC. Voorts zal in oktober naar verwachting ook besluitvorming plaatsvinden over de uiteindelijke wijze van samenstelling van de constitutionele commissie. Binnenkort zal de voorbereidende constitutionele commissie de IGC hierover adviseren. Voor de stabiliteit en politieke vooruitgang in Irak is het van groot belang dat hierover spoedig duidelijkheid ontstaat en dat het samenstellen van de constitutionele commissie zonder veel interne strijd verloopt. Het houden van verkiezingen lijkt op dit moment niet haalbaar. Het Iraakse politieke systeem voor zo ver daarvan al sprake is lijkt daar nog niet aan toe. Echte politieke partijen zijn er niet, al werpen groeperingen van diverse pluimage (klein en groot) zich wel als zodanig op. Kleine groeperingen worden veelal aangestuurd door een klein aantal vaak onbekende personen. Grotere groeperingen hebben meestal structuren die verre van democratisch zijn. Al met al lijkt volledige overdracht van de bestuursverantwoordelijkheid op nationaal niveau op korte termijn geen realistisch scenario. Dit neemt niet weg dat zowel op lokaal als op nationaal niveau vooruitgang wordt geboekt met de bestuurlijke wederopbouw. In sommige provincies verloopt dit proces sneller dan in andere. De Nederlandse sector Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

3 Al-Muthanna is een positief voorbeeld (zie onderdeel «Het Nederlandse contingent in Al-Muthanna»). Massavernietigingswapens Op 2 oktober jl. presenteerde het hoofd van de Iraq Survey Group (ISG), David Kay, een Interim Progress Report aan diverse commissies van het Amerikaanse Congres. Dit rapport zelf is niet openbaar gemaakt, maar de begeleidende verklaring van Kay wel ( In die verklaring geeft Kay aan dat het rapport een momentopname is en nog geenszins een totaalopgave van het Irakese massavernietigingswapensprogramma. Kay geeft aan dat er nog geen voorraden massavernietigingswapens zijn gevonden, doch dat evenmin het moment gekomen is waarop met zekerheid kan worden geconcludeerd dat dergelijke wapenvoorraden ofwel niet bestonden, ofwel voor de oorlog bestonden en thans moet worden nagegaan waar ze gebleven zijn. Kay meldt dat de ISG activiteiten gerelateerd aan massavernietigingswapenprogramma s heeft ontdekt, alsmede materiaal dat Irak voor UNMOVIC verborgen heeft gehouden. Daarnaast zegt Kay dat bewijzen zijn gevonden van bewuste vernietiging van documenten en computergegevens in kantoren, laboratoria en bedrijven die verdacht werden van betrokkenheid bij massavernietigingswapenprogramma s. De verklaring van Kay bevat verder een overzicht van onderzoeksresultaten tot dusverre op een viertal onderzoeksgebieden van de ISG, te weten activiteiten op het gebied van biologische oorlogsvoering, chemische wapens, Iraks nucleaire programma en overbrengingsmiddelen. Kay concludeert dat Saddam Hussein, althans volgens wetenschappers en direct betrokkenen die werkten in zijn militair-industriële programma s, niet het streven had opgegeven door te gaan met verwerving van massavernietigingswapens. De verklaring wordt afgesloten met een pleidooi voor voortzetting van het werk van de ISG. In dat verband verdient vermelding dat de Amerikaanse regering het Amerikaanse Congres heeft voorgesteld de ISG uit te breiden van 1200 naar 1400 personen. Humanitaire situatie Ten gevolge van de verslechterde veiligheidssituatie door de recente aanslagen op «zachte» doelen hebben de Verenigde Naties, het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) en enkele NGO s besloten om in Irak slechts met een kernbezetting te opereren; humanitaire werkers worden nu ook zelf doelwit. Naast de in de media genoemde aanslagen op het VN kantoor zijn twee medewerkers van de mede door Nederland gefinancierde niet-gouvernementele organisatie MAG (Mine Action Group) recent om het leven gekomen, evenals twee medewerkers van het ICRC. Ondanks de reductie in internationale stafleden geeft de VN aan voldoende internationale en nationale staf in het land te hebben om essentiële humanitaire taken te kunnen uitvoeren. De voor de eerste aanslag op het VN hoofdkwartier als Humanitaire Coördinator voor Irak aangestelde Ramiro Lopes da Silva, neemt nu de functie van de omgekomen Speciale Vertegenwoordiger van de SGVN, Sergio Vieira de Mello, waar. Uit een recent verschenen rapport van de Food and Agricultural Organisation (FAO) en het Wereldvoedselprogramma (WFP) blijkt dat de Iraakse graanproductie dit jaar met 22 procent groeit ten opzichte van Volgens de FAO is dit te danken aan de gunstige regenval in het noorden, een verbeterde irrigatie en een tijdige distributie van zaden en materieel in de belangrijkste productiegebieden van Irak. De distributie van voedsel door het Wereld Voedselprogramma (WFP) in het kader van het Olie-voor-Voedsel programma aan bijna zestig procent Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

4 van de bevolking is nog steeds in volle gang via het Public Distribution System (PDS), maar WFP geeft aan moeilijk op monitoring van de distributie te kunnen toezien. De noodoperatie van het WFP zal op 31 oktober eindigen. Dan zal het PDS in de overgangssituatie tot 21 november een ondersteunende rol blijven spelen, waarna het Iraakse Ministerie van Handel het systeem zal overnemen. Op dit moment is nog sprake van ondervoeding, met name waar het gaat om vluchtelingen, ontheemden en de kwetsbare groep van moeders en kinderen. Vluchtelingen Naar aanleiding van de aanslag op het VN-hoofdkantoor in Bagdad op 19 augustus jl. zijn de activiteiten van UNHCR inzake het faciliteren van de terugkeer van Irakezen opgeschort. Zodra de veiligheidssituatie het toelaat zal UNHCR haar werkzaamheden met betrekking tot het begeleiden van Iraakse vluchtelingen naar Irak hervatten. Wederopbouw De voorbereidingen voor de Irak-donorconferentie die op 23 en 24 oktober gehouden zal worden in Madrid zijn in volle gang. Op 2 oktober kwam in dit kader de kerngroep, die belast is met de organisatie van de donorconferentie, bijeen in Madrid. Op deze bijeenkomst zijn de «needs assessments» die de United Nations Development Group (UNDG) en de Wereldbank hebben uitgevoerd, alsmede het kader voor het tijdens de conferentie op te richten Multi-Donor Trust Fund (MDTF), besproken. Naast de inkomsten uit de oliesector liggen de reconstructienoden voor de periode in 14 prioriteitssectoren volgens Wereldbank en VN rond de 36 miljard USD. Daarnaast heeft de CPA de noden in de olie- en veiligheidsectoren op circa 19 miljard USD geraamd. De conferentie zal zich richten op de reconstructieprioriteiten voor het komend jaar en eventueel voor de middellange termijn. De «needs assessments» zullen tijdens de conferentie het kader vormen voor bijdragen van donoren. De kerngroep kwam overeen dat inzake het MDTF één overkoepelend fonds voor de diverse activiteiten, beheerd door de VN en de Wereldbank, de voorkeur heeft boven verschillende parallelle fondsen. Dit fonds zou apart komen te staan van het Development Fund for Iraq, maar zou wel gecoördineerd worden met dit door de CPA beheerde fonds. VN en Wereldbank werken aan de finalisering van de «needs assessments», waarna het rapport openbaar gemaakt zal worden. Tevens zullen zij een voorstel opstellen voor de modaliteiten voor een MDTF. Nederland zal 13 miljoen beschikbaar stellen ten behoeve van Irak, waarvan 5 miljoen uit algemene middelen van het ministerie van Financiën voor wederopbouw, 5 miljoen uit ODA-middelen voor noodhulp en 3 miljoen uit middelen van het ministerie van Economische Zaken voor wederopbouw. Daarnaast draagt Nederland indirect bij via de Europese Unie. De Europese Commissie is voornemens ongeveer 200 miljoen uit te trekken voor reconstructie in Irak in de periode Na 2004 zouden aanvullende bijdragen kunnen volgen. De prioriteiten voor Irak verschuiven nu duidelijk van humanitaire hulp naar wederopbouw. De reconstructienoden zijn na 20 jaar verwaarlozing en achteruitgang van infrastructuur, milieu en sociale voorzieningen groot. Een goede coördinatie van het wederopbouwproces is van groot belang, waarbij Irakezen een leidende rol zullen moeten spelen. Wederopbouwactiviteiten worden echter vertraagd door de veiligheidssituatie. De huidige onveilige situatie heeft onder andere tot gevolg dat de VN haar aanwezigheid in Bagdad heeft geminimaliseerd. Door deze kleinere bezetting loopt de uitvoering van activiteiten vertraging op. De CPA zet haar wederopbouwactiviteiten voort. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

5 Ondanks de gebrekkige veiligheidssituatie zijn er ook resultaten geboekt. Zo is er steeds meer politie op straat, wordt in de eerste levensbehoeften voldoende voorzien, is de verkrijgbaarheid van goederen verbeterd en functioneren voorzieningen op het gebied van elektriciteit, water, telefoon en andere communicatiemiddelen beter dan enkele maanden geleden. De gezondheidszorg verbetert en ziekenhuizen en scholen worden gerenoveerd. Tevens zijn in de meeste Iraakse steden en dorpen stadsbesturen en gemeenteraden geïnstalleerd. De regering is van mening dat de Iraakse bevolking en haar vertegenwoordigers zelf het beste in staat zijn inzake wederopbouw de noodzakelijke prioriteiten te stellen en deze in te bedden in de Iraakse politieke en sociaal-economische context. Het is om die reden van belang de bevolking zoveel mogelijk te betrekken bij het wederopbouwproces, met name op het politieke en bestuurlijke terrein. In dit licht ziet de regering een belangrijke taak weggelegd voor de Iraqi Governing Council. Deze structuur dient ook een leidende rol te spelen in de politieke inrichting van het land. Opbouw Iraakse veiligheidsstructuren In dit kader acht de regering het van groot belang dat de CPA in samenwerking met een aantal Iraakse ministeries bezig is nieuwe Iraakse veiligheidsstructuren te creëren. Deze nieuw op te richten diensten moeten zo snel mogelijk het vertrouwen van de bevolking krijgen. Een goede inbedding van onder meer de krijgsmacht en de politie is essentieel voor de hervorming van de Iraakse veiligheidssector, de rechten van individuele burgers en een machtsmonopolie van de overheid. De Iraakse veiligheidsorganisatie zal uit vijf verschillende organisaties bestaan: politie (75 000), leger (40 000), grensbewaking (11 000), bewaking van essentiële infrastructuur (34 000) en een civiel verdedigingskorps (21 000). De CPA streeft naar een multi-etnische en multireligieuze samenstelling van de Iraakse veiligheidsorganisatie. Politie: De CPA streeft naar een omvang van de Iraakse politieorganisatie van agenten in Momenteel zijn reeds politieagenten in functie in Irak, van wie 9000 in het zuiden. Deze agenten hebben een aanvullende opleiding gehad. De opleidingscapaciteit voor de politie is vooralsnog beperkt. De CPA is echter bezig met het opzetten van politieacademies in Mosul, Basra en Bagdad. Om de opbouw van de Iraakse politieorganisatie te versnellen heeft de CPA besloten in Jordanië een opleidingsfaciliteit op te zetten. In twee jaar tijd zouden in Jordanië politieagenten moeten worden opgeleid door internationale politietrainers. New Iraqi Army (NIA): De opbouw van de New Iraqi Army (NIA) is reeds begonnen. Het eerste bataljon van de NIA bestaande uit 700 militairen heeft de training reeds afgesloten. Naar verwachting zal de training van de drie brigades ieder bestaande uit drie bataljons voor de eerste Iraakse divisie in september 2004 zijn voltooid. De opleiding en training van de tweede en derde divisie is gepland voor In het najaar van 2005 zou het Iraakse leger uit militairen moeten bestaan. Iraqi Civil Defense Corps: Op 11 juli jl. heeft de CPA ingestemd met een plan van het Amerikaanse Central Command (CENTCOM) om een Iraaks civiel verdedigingskorps het Iraqi Civil Defence Corps (ICDC) op te richten. Het ICDC is te vergelijken met de Nederlandse nationale reserve en zal door de provinciale gouverneurs worden ingezet in allerlei noodsituaties. De aansturing geschiedt door de coalitietroepen. De zorg voor de veiligheid in Irak krijgt met de oprichting van het ICDC een meer Iraaks gezicht. Het ICDC zal uit eenentwintig licht bewapende infanterie bataljons gaan bestaan; in alle achttien Iraakse provincies wordt een bataljon van 1000 man ontplooid en additioneel drie bataljons in de provincie Bagdad. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

6 Gezamenlijk met de coalitietroepen en eenheden van de stabilisatiemacht zullen de bataljons van het ICDC onder meer patrouilles uitvoeren. Het Nederlandse bataljon is reeds begonnen met de training van het bataljon van het ICDC in Al-Muthanna. Grensbewaking: Op 24 augustus jl. is door de CPA opdracht gegeven tot de vorming van een nationale grensbewakingsorganisatie die de volledige grens van Irak moet gaan bewaken. Met het oprichten van deze organisatie is reeds een begin gemaakt; de huidige nationale organisatie bestaat uit ongeveer man. Facilities Protection Service (FPS): Voor de bescherming van vitale infrastructuur, zoals energievoorziening en oliepijpleidingen, wordt de zogenaamde FPS opgericht. Medio 2004 zou deze organisatie moeten bestaan uit ongeveer personen die zullen worden ondergebracht bij de verschillende ministeries waaronder de nutsvoorzieningen vallen (olie, elektriciteit, water). In de provincies Al-Muthanna en Dhi Qar functioneert de Facilities Protection Service reeds (500 man). Deze is destijds opgezet door Amerikaanse troepen. In Basra bestaat de FPS uit 650 man en in Maysan zijn Britse troepen bezig met de oprichting van een FPS. Local Security Forces (LSF): Binnen het Britse defensievak is onlangs een plan opgesteld om de aan de verschillende politieke groeperingen verbonden milities te betrekken bij de handhaving van de orde en veiligheid in Zuid-Irak. Het plan voorziet in de instelling van een commissie op provinciaal niveau, de «Provincial Security Committee» (PSC), die vervolgens de LSF zal oprichten. De LSF gaat functioneren als een buurtwacht. Veiligheidssituatie Algemeen Er zijn voortdurend gewelddadige incidenten in Irak. Het aantal aanslagen blijft ongeveer gelijk. Het overgrote deel van de aanslagen is te typeren als guerrilla-oorlogvoering. De aanslagen op het VN-hoofdkwartier, de aanslag op het hotel in Bagdad, de moordaanslag op het lid van de IGC en de aanslag op de Turkse ambassade illustreren een trend waarin «soft targets» in toenemende mate doelwit zijn van gewelddadigheden. Om deze reden is de bezetting van de Nederlandse ambassade gereduceerd. De staf zet zich met onverminderde energie in voor de behartiging van de Nederlandse belangen. «Individueel terrorisme» in de vorm van kleinschalige aanslagen gericht tegen burgers die hoofdzakelijk een politieke en sociale betekenis hebben, komt in mindere mate voor. Hoewel de dreiging van geweldgebruik tegen civiele doelen hoog is, blijft het aantal aanslagen op deze doelen gering. De coalitietroepen zijn echter nog steeds het voornaamste doelwit van de aanslagen. Slechts gedeeltelijk gaat het daarbij om voorbereide aanslagen. Een aanzienlijk deel van dit geweld is een reactie op operaties van de coalitietroepen die gericht zijn op het opsporen van leden van het oude regime van Saddam Hoessein door middel van huiszoekingen en invallen. Nog steeds vindt een groot deel van het totaal aantal incidenten plaats in de zogenaamde «Soenni-driehoek». Deze regio omvat onder andere de steden Bagdad, Ramadi, Fallujah, Samarra, Baquba en Tikrit. De regio wordt beschouwd als de voormalige machtsbasis van het regime van Saddam Hoessein. Zuid-Irak Het zuiden van Irak blijft, in vergelijking met het aantal incidenten dat zich dagelijks voordoet in Centraal-Irak, relatief rustig. Sinds augustus is het aantal aanslagen in het zuiden van Irak gestegen, vooral in en nabij de stad Basra. Deze bestaan voornamelijk uit het leggen van hinderlagen tegen patrouilles en kleinschalige beschietingen, alsmede aanslagen met Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

7 behulp van «Improvised Explosive Devices» (IED). Ruim 75 procent van het totaal aantal incidenten in Zuid-Irak concentreert zich in de provincie Basra, de overige 25 procent vindt voornamelijk plaats in de provincie Maysan nabij de Iraanse grens. De manier waarop de aanslagen worden uitgevoerd lijkt niet gecoördineerd maar duidt wel op een meer professionele aanpak. Tevens lijkt er een verschuiving van militaire doelen naar «soft-targets» plaats te vinden zoals de reeds genoemde aanslagen op doelen met een hoge publicitaire waarde. Al-Muthanna Hoewel alertheid geboden is en de dreigingsanalyse van laag naar laagmiddelhoog is bijgesteld, blijft Al-Muthanna een relatief rustige provincie. Sinds mei 2003 zijn geen aanslagen gepleegd op de coalitietroepen en hebben zich slechts enkele kleine incidenten voorgedaan. De eerste tekenen van herstel en uitbreiding van een lokale structuur van ordehandhaving zijn positief. Een werkelijk effectief functionerend apparaat in de hele provincie kan nog enige tijd op zich laten wachten. Deze situatie levert een klimaat op dat gunstig is voor het voorbereiden en uitvoeren van terroristische aanslagen alsmede voor kleinschalig crimineel geweld. De ligging van de provincie Al-Muthanna, zijn lange grens met Saoedi- Arabië en de goede verbindingswegen met andere delen van Irak, maken de provincie een aantrekkelijke uitvalsbasis voor extremistische en terroristische elementen. De oude smokkelroutes en de uitgestrekte grens maken het moeilijk controle op uit te oefenen op het grensverkeer. Daarnaast is de provincie een aantrekkelijke uitvalsbasis voor radicale groeperingen die in andere provincies opereren. De Verenigde Staten zullen in de maand oktober tijdelijk een eenheid van de Amerikaanse mariniers in het Britse tijdvak inzetten, onder andere ter ondersteuning van het optreden in de grensgebieden. Het Nederlandse contingent in Al-Muthanna Het Nederlandse contingent van bijna 1100 militairen is sinds 1 augustus jl. operationeel. De inrichting van de kampementen van de Nederlandse militairen in de provincie Al-Muthanna is vrijwel afgerond. De opbouw van de kampementen in As-Samawah (het hoofdkwartier van het mariniersbataljon), Ar-Rumaythah en Al-Khidr (marinierscompagnieën) en Tallil (helikopterdetachement), en de lokatie van het contingentscommando op de Britse lokatie te Shaiba nabij Basra geschiedde onder zeer moeilijke omstandigheden. De aan het mariniersbataljon toegevoegde genie-eenheid van de Koninklijke landmacht heeft hieraan een belangrijke bijdrage geleverd. Het geniepersoneel dat heeft meegewerkt aan de opbouw is op 16 september jl. naar Nederland teruggekeerd. Het bataljon kan zich thans volledig wijden aan zijn hoofdtaak, het scheppen van veilige omstandigheden; de patrouilles van de Nederlandse militairen leveren daaraan een belangrijke bijdrage. Er worden zowel overdag als s nachts patrouilles uitgevoerd. Bij patrouilles in de afgelegen delen van het verantwoordelijkheidsgebied worden wielvoertuigen en waar nodig helikopters ingezet. De contacten die met de plaatselijke bevolking en autoriteiten worden gelegd, zijn zeer waardevol voor het verkrijgen van informatie. In een aantal gevallen heeft deze informatie geleid tot arrestaties die in samenwerking met de lokale politie werden uitgevoerd. Personen die verdacht worden van het beramen van activiteiten gericht tegen de coalitietroepen worden overgedragen aan de Britse divisie. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

8 De grensprovincie Al-Muthanna is van oudsher een doorvoergebied van smokkelwaar. Het gevaar bestaat dat criminelen of terroristen gebruik maken van de oude smokkelroutes. Om die reden worden geregeld voertuigcontroleposten opgezet. Tot dusverre heeft dit niet tot grootschalige vondsten geleid. De situatie in de provincie Al-Muthanna is, anders dan in de omgeving van steden als Bagdad en Najaf, relatief stabiel. De bevolking reageert in het algemeen positief op de aanwezigheid van de Nederlandse militairen. Ook Brits opinieonderzoek in het zuiden van Irak heeft aangetoond dat slechts een kleine minderheid het vertrek van de buitenlandse strijdkrachten wenst. De steun onder de bevolking is echter sterk afhankelijk van snelle verbeteringen in de basisvoorzieningen en van de mate waarin de Irakezen worden betrokken bij het bestuur. De activiteiten van de Nederlandse militairen zijn nauw verweven met de normalisering van de bestuurlijke en economische verhoudingen in Al-Muthanna. De in As-Samawah gevestigde vertegenwoordiging van de Amerikaans-Britse Coalition Provisional Authority (CPA) speelt hierbij een belangrijke rol, die de komende maanden verder zal toenemen. Er is al flinke voortgang geboekt met de overdracht van het bestuur aan de Iraakse bevolking, zowel op provinciaal niveau, als in het lokale bestuur. Daarbij zijn zowel politieke vertegenwoordigers in de steden als vertegenwoordigers van de in de provincie woonachtige stammen en religieuze groeperingen betrokken. In bestuurlijk opzicht heeft de provincie Al-Muthanna een duidelijke voorsprong op andere delen van Irak. In dit kader is, mede met het oog op de bestrijding van de regelmatig voorkomende criminaliteit, een begin gemaakt met de opleiding van politiefunctionarissen in de provincie; daarbij zijn zowel mariniers als marechaussees betrokken. De opleiding van de eerste Iraakse politiemensen is beëindigd. Tot nu toe hebben 148 mensen de politie opleiding afgerond en een nieuwe groep is thans in opleiding. Daarnaast is het Nederlandse bataljon begonnen met het trainen van een bataljon van het Iraakse civiele verdedigingskorps. De opleiding duurt drie weken en de opleiding van het tweede peloton is reeds halverwege. Het ministerie van Buitenlandse Zaken financiert daarnaast uit het Vredesfonds een project ter waarde van om de politie van Al-Muthanna onder meer te voorzien van uniformen, voertuigen en infrastructuur voor de politiebureaus. In nauwe samenwerking met de CPA en met de lokale besturen voert het Nederlandse contingent met succes een aantal CIMIC-projecten uit, onder meer voor het herstel van schoolgebouwen. De CIMIC-projecten zijn van groot belang voor het opbouwen van de vertrouwensrelatie met de plaatselijke bevolking. Daarnaast is het bataljon ook betrokken bij projecten van de CPA voor de wederopbouw van elementaire voorzieningen zoals elektriciteit, brandstof en water, en projecten die zijn gericht op het weer op gang brengen van de economische bedrijvigheid. Een gebrek aan publieke voorzieningen, zoals de toevoer van water, elektriciteit en olie, werkt onrust in de hand. Door het escorteren van de brandstofkonvooien is nu sprake van een meer constante bevoorrading van de tankstations. Vooral de brandstofvoorziening voor de vitale infrastructuur, zoals elektriciteitcentrales en waterdistributie-installaties, is verbeterd. Dit heeft een positief effect op de houding van de bevolking. Naar verwachting zal op 15 november SFIR I het commando overdragen aan SFIR II. Het eerste detachement heeft dan zijn periode van vier maanden voltooid. Afhankelijk van de besluitvorming aangaande verlenging van de Nederlandse bijdrage aan de stabilisatiemacht zal het tweede detachement voor twee of vier maanden worden uitgezonden. Mede in antwoord op het verzoek van de Vaste Kamercommissie voor Buiten- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

9 landse Zaken, d.d. 14 oktober 2003 kenmerk 03-BuZa-63, kan worden medegedeeld dat besluitvorming over de verlenging van de Nederlandse bijdrage voor medio november zal plaatsvinden. De explosievenopruimingsdienst van SFIR heeft in september verschillende granaten aangetroffen waarvan de lading niet was vast te stellen. De Britse divisie is op de hoogte gesteld en om steun gevraagd. Tot die tijd zijn de granaten, conform procedures, verpakt en begraven. Bezoek van de minister van Defensie aan Irak en Koeweit Van 24 tot 26 september jl. bracht de minister van Defensie een bezoek aan de Nederlandse eenheden in Irak. Hij bezocht de verschillende Nederlandse eenheden in Al-Muthanna. Bij het Britse divisiehoofdkwartier werd een beeld van de situatie in Zuid Irak geschetst. De Britse generaal Lamb meldde dat de inspanningen in het gebied in de periode tot de Ramadan worden verhoogd teneinde concrete resultaten te bereiken. In Bagdad sprak de minister met de vertegenwoordiger van het Verenigd Koninkrijk in de CPA, Sir Jeremy Greenstock, en met de commandant van de coalitiestrijdkrachten in Irak, de Amerikaanse generaal Sanchez. Ook ontmoette hij de Nederlandse militairen die ten behoeve van het Nederlandse contingent in het hoofdkwartier van de coalitiestrijdkrachten in Bagdad zijn geplaatst. Sir Jeremy Greenstock en generaal Sanchez lieten zich zeer positief uit over de Nederlandse militaire inzet in Irak. Zij toonden zich bezorgd over de situatie in de Soennitische driehoek die, in tegenstelling tot de toestand in Al-Muthanna, onrustig en riskant is. De gesprekspartners meenden dat de overdracht van bevoegdheden aan de Iraki s niet moet worden overhaast. Bij de Soennieten zou de vrees bestaan dat verkiezingen op korte termijn in een shi ietische dominantie zullen resulteren, die destabiliserend zou kunnen werken. Een punt van zorg is dat de Verenigde Naties haar aanwezigheid in Irak aanzienlijk heeft beperkt. De gesprekpartners spraken de hoop uit dat de VN spoedig in staat zal zijn haar werkzaamheden in Irak volledig te hervatten. De heren Greenstock en Sanchez gaven een uiteenzetting over de opbouw van nieuwe Iraakse strijdkrachten en de nieuwe politiemacht. De gesprekspartners maakten zich zorgen over de grenzen met sommige buurlanden van Irak. Met Saoedi-Arabië wordt echter intensief overlegd over de bijdragen die dit land zou kunnen leveren aan de bewaking van de Saoedisch-Iraakse grens. Dit zou ook het werk van het Nederlandse bataljon in de provincie Al-Muthanna vergemakkelijken. De regionale leiders in deze provincie zijn volgens generaal Sanchez zeer coöperatief; zij stellen de normalisering van het bestuur en de economische ontwikkeling voorop. De minister van Defensie sprak tegenover zijn Koeweitse ambtgenoot Sjeik Jaber Mubarak al Sabah zijn erkentelijkheid uit voor de ondersteuning die Koeweit heeft verleend bij de ontplooiing van het Nederlandse contigent in Irak. De Nederlandse militairen konden in Koeweit enige tijd acclimatiseren alvorens door te reizen naar Al-Muthanna. Sjeik Jaber toonde waardering voor de Nederlandse bijdrage aan de wederopbouw van Irak. De Minister van Buitenlandse Zaken, J. G. de Hoop Scheffer De Minister van Defensie, H. G. J. Kamp De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking, A. M. A. van Ardenne-van der Hoeven Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr