Voorkeursmodel HERBESTEMMING RADIO KOOTWIJK

Transcriptie

1 Voorkeursmodel HERBESTEMMING RADIO KOOTWIJK Inspirerende ontmoeting tussen natuur en cultuur Pagina 1 van 31

2 INHOUDSOPGAVE: Pagina 2 van 31

3 Hoofdstuk 1 Introductie 1.1 Radio Kootwijk Het zendcomplex Radio Kootwijk is in 2003 op initiatief van de gezamenlijke overheden gekocht van de KPN. Het is een complex van meerdere gebouwen, wegen en 450 hectare natuurgebied, gelegen in het hart van de Veluwe. Het meest in het oogspringende gebouw is het monumentale zendstation van architect J. M. Luthmann, gebouw A. Verder zijn een voormalig hotel, een watertoren en een tiental andere gebouwen aanwezig. De gezamenlijke overheidspartijen en Staatsbosbeheer zijn in 2003 gestart met het herbestemmingsproces van het complex Radio Kootwijk. Ook de herbestemming van het 50 Kv complex is later bij dit proces betrokken. In de periode van 2004 tot 2006 is gezocht naar mogelijke herbestemmingen voor de gebouwen. Diverse ondernemersplannen zijn de revue gepasseerd. Toch is het in deze periode niet gelukt een passende koper te vinden. In 2006 is dan ook een pas op de plaats gemaakt. In 2007 heeft het project een herstart gekregen. Belangrijke stap in dit herbestemmingsproces is het formuleren van het voorkeursmodel, de publieke ambitie van de gezamenlijke overheden voor deze unieke locatie. Het voorkeursmodel wordt in dit document toegelicht. Bureau Beheer Landbouwgebieden van de Dienst Landelijk gebied is formeel eigenaar van de gebouwen De gemeente Apeldoorn is eigenaar van de openbare wegen voor gemotoriseerd verkeer en Staatsbosbeheer van het natuurgebied. Het is de bedoeling de blote eigendom van de grond waarop de gebouwen staan over te dragen aan Staatsbosbeheer. Aan de initiatiefnemer die zijn plan mag realiseren kunnen de te handhaven opstallen in eigendom worden overgedragen en de grond in erfpacht uitgegeven. Het 50 Kv station en daarbij behorende gebouwen en objecten worden binnenkort eigendom van Staatsbosbeheer. Aan de daartoe geselecteerde initiatiefnemer kunnen de te handhaven gebouwen en objecten in eigendom worden overgedragen Staatsbosbeheer blijft eigenaar van de grond. 1.2 Doel Doelstelling van het project herbestemming Radio Kootwijk is het vinden en organiseren van een herbestemming voor het complex Radio Kootwijk, inclusief het 50 Kv complex in optimaal evenwicht met de kritieke waarden: leefbaarheid, natuur, cultuur en financiën. Om dit doel te bereiken is in het voorkeursmodel de publieke ambitie van de gezamenlijke overheden vastgesteld. Het geeft op hoofdlijnen de gewenste ontwikkelingskoers voor de herbestemming van Radio Kootwijk aan. Zo wordt helderheid en transparantie geboden aan mogelijke initiatiefnemers aan het begin van het herbestemmingsproces. Door het formuleren van deze publieke ambitie willen de gezamenlijke overheden initiatiefnemers uitdagen het voor dit complex beste plan te ontwikkelen. De partij met het plan dat voldoet aan beleid en regelgeving én de beste invulling geeft aan de publieke ambitie zal hoog scoren bij de selectieprocedure. 1.3 Betrokken partijen De bestuurlijke begeleidingsgroep (BBC) van Radio Kootwijk bestaat uit: provincie Gelderland (vz), gemeente Apeldoorn, Staatsbosbeheer, OC&W/RACM, VROM, LNV en DLG. De BBC wordt ondersteund door een projectgroep bestaande uit vertegenwoordigers van bovengenoemde partijen. Gedurende het proces zijn deskundigen en belangengroeperingen zoals SWMA, SAM, en de dorpsraad diverse malen geconsulteerd. Ook zijn de bewoners van het dorp Radio Kootwijk over de stand van zaken geïnformeerd. Hoofdstuk 2 Het complex Radio Kootwijk Pagina 3 van 31

4 2.1 Geschiedenis 1 In 1923 werd Radio Kootwijk als lange golfzender voor morseseinen in gebruik genomen. Dat gebeurde vanuit gebouw A. Al snel daarna werd overgestapt op het zenden via de korte golf. Eerst vanuit het vlak bijstaande gebouw B en vanaf 1929 vanuit de gebouwen C, D en E. Op 7 januari 1929 stelde Koningin-moeder Emma de radiotelefoonverbinding met Nederlandsch Indië in gebruik. De voortschrijdende techniek maakte het mogelijk dat vanaf 1933 niet alleen werd uitgezonden naar Nederlandsch Indië, maar ook naar Suriname, Curaçao, Noord- en Zuid-Amerika, Japan en de belangrijkste Europese landen. En vanaf 1935 werden de radio-uitzendingen voor de omroepverenigingen vanuit Radio Kootwijk verzorgd. Gedurende de Tweede Wereldoorlog gebruikten de bezetters het station voor spionageactiviteiten. Na de oorlog behield Radio Kootwijk een belangrijke functie als transmissiestation van Scheveningen Radio, voor telefonie, voor het luchtvaartverkeer en voor de eerste jaren van de Nederlandse radio astronomie. Ook werd de bouw van zendapparatuur voortgezet ten behoeve van de overzeese gebieden. Dit ging door tot in de jaren zeventig, waarna technische ontwikkelingen de bouw van zenders overbodig maakte. Van 1974 tot 1998 werd Radio Kootwijk alleen nog gebruikt voor lucht- en scheepvaartverkeer. Op 31 december 1998 werd Radio Kootwijk definitief buiten gebruik gesteld en in de loop van 2000 werd alle apparatuur verwijderd uit het gebouw. Het werk van het zendstation werd overgenomen door satellieten. Radio Kootwijk behoort wereldwijd, samen met de stations in Nauen (Duitsland), in Varberg (Zweden) 2 en Rugby (Engeland) tot een kleine groep van slechts vier omvangrijke langegolfzendstations. 1 Zie de Cultuurhistorische effectrapportage van Radio Kootwijk, begin 2004; opgesteld door STOA in opdracht van provincie Gelderland, gemeente Apeldoorn en de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, maart En Tussen zand en zenders, de geschiedenis van Radio Kootwijk, Den Haag, eerste druk 1988, tweede druk Deze paragraaf is overgenomen uit de Radio Kootwijk Visie, van de Stuurgroep Radio Kootwijk april In juli 2004 is dit station Grimeton Radio toegevoegd aan de Unesco World Heritage List Pagina 4 van 31

5 2.2 Ligging Radio Kootwijk is gelegen midden op de Veluwe, ten zuid-westen van de bebouwde kom van Apeldoorn in de Provincie Gelderland. Het gebied valt binnen de gemeentegrens van de Gemeente Apeldoorn. Pagina 5 van 31

6 2.3 Omvang complex Radio kootwijk Het Complex Radio Kootwijk beslaat een gebied van zo n 450 ha dat voorheen als zendcomplex in bezit en gebruik was bij KPN. Het complex bestaat uit gebouwen, installaties en infrastructuur, temidden van hoogwaardige natuur. 2.4 Gebouwen De gebouwen op het complex zijn te onderscheiden in gebouwen, waarin primaire functies waren ondergebracht c.q. die primaire functies hadden. Gebouw A, het lange golf zendstation, is daarbij het meest bepalend voor het complex geweest. Daarnaast hebben de gebouwen C,D en E en de zendmasten primaire functies vervuld. Vervolgens zijn er de nutsgebouwen (onderstation 50kV, watertoren, transformatorhuisjes, pomphuisjes e.d.). Ondersteunende gebouwen waren nodig als hotel en werkplaatsen(bijv. gebouw B, G en J), voor opslag (bijv. gebouw T en P) en kantoorfuncties (zoals in gebouw F). Verder zijn er de woningen (personeelswoningen, ingenieurswoningen), de atoombunker, enkele monumenten en bijgebouwen (zoals dieselloodsen). De infrastructuur en gebouwen zijn verrezen tussen 1918 en Een complete lijst van de gebouwen is opgenomen in bijlage III. Pagina 6 van 31

7 Hoofdstuk 3. Het proces Marsroute Om de herbestemming van het complex Radio Kootwijk te realiseren is er een marsroute opgesteld. De marsroute beschrijft de verschillende stappen die genomen gaan worden. De marsroute start met het gezamenlijk opstellen van het proces en kader waarbinnen wordt gewerkt. Vervolgens komt de kadernotitie. De kadernotitie bevat harde beleidsuitgangspunten en wet- en regelgeving. De marsroute voorziet daarna in het opstellen van een aantal scenario s, waaraan een businesscase gekoppeld wordt, waardoor inzicht verkregen wordt in de ruimtelijke en financiële aspecten. Dit moet leiden tot een voorkeursmodel. Uiteindelijk zal een bestuursovereenkomst en een bidbook worden opgesteld. In de bestuursovereenkomst staan afspraken over de verantwoordelijkheden van publieke partijen in het vervolgproces. Het bidbook is het wenkend perspectief voor ondernemende partijen Kadernotitie Bij de herontwikkeling van Radio Kootwijk is het van belang dat vooraf helder is waaraan initiatieven worden getoetst. Helderheid vooraf geeft initiatiefnemers de mogelijkheid in te schatten of hun plan kans van slagen heeft. Daarnaast is deze transparantie ook voor andere belanghebbenden, zoals omwonenden, van belang. Daartoe is de Kadernotitie vastgesteld De Kadernotitie gaat op hoofdlijnen in op de kernwaarden van het gebied: de natuur, de cultuur en de leefbaarheid. Het kader bestaat uit drie delen: de wet- en regelgeving, het vastgestelde beleid en de globale ambities. Beleid en Wet en Regelgeving vormen het juridisch toetsingskader Workshops In dit voorkeursmodel worden de globale ambities uit de Kadernota verder uitgewerkt. Om de stap in de marsroute te maken van kadernotitie via scenario s naar voorkeursmodel is een aantal workshops georganiseerd met deskundigen. Omdat de eerste 2 workshops vooral tot doel hadden de koers van de ambities te bepalen zijn daarbij ook vertegenwoordigers van de dorpsraad Radio Kootwijk betrokken geweest.: - workshop samen groeien in ambitie - workshop van ambitie naar scenario s - workshop scenario s - workshop ruimtelijke kwaliteit - workshop mobiliteit De resultaten van de workshops zijn opgenomen in bijlage IV 3.4. Van kadernotitie, ambities en scenario s naar voorkeursmodel Een eerste stap richting de formulering van de ambities voor het voorkeursmodel is genomen in de Kadernotitie Herbestemming Radio kootwijk. Deze ambities van de (semi)overheden, belangengroeperingen, deskundigen en dorpsbewoners zijn in genoemde workshops aangescherpt en aangevuld. Het zijn ambities op het vlak van natuur, cultuur en leefbaarheid. Behoud en ontwikkeling Pagina 7 van 31

8 van de natuurlijke en landschappelijke waarden. Behoud van rust, stilte en duisternis. Het is de ambitie de cultuurhistorische monumenten te behouden en het wordt van groot belang gevonden de leefbaarheid van het dorp in stand te houden. Het is een breed scala van kernkwaliteiten dat behouden en ontwikkeld moet worden. Voorkeursmodel De ambities op het gebied van natuur, cultuur en leefbaarheid zijn soms tegenstrijdig zodat afwegingen zijn gemaakt (zie bijlage II). Deze afwegingen heeft geleid tot keuzes. Deze keuzes samen vormen het voorkeursmodel. Het voorkeursmodel is de toekomstvisie van de gezamenlijke overheden: de publieke ambitie voor Radio Kootwijk! In hoofdstuk 5 wordt het voorkeursmodel beschreven. Pagina 8 van 31

9 Hoofdstuk 4: Publieke ambitie: balans tussen natuur en cultuur 4.1 Balans Radio Kootwijk is uniek door de inspirerende ontmoeting tussen natuur en cultuur. Het complex van gebouwen van buitengewone architectuur en unieke historische betekenis ligt als een culturele enclave temidden van de hoogwaardige natuur en de fraaie landschappelijke setting van de Veluwe. Om de inspirerende ontmoeting tussen natuur en cultuur succesvol te laten zijn is het noodzakelijke de balans te vinden tussen beide zeer bijzondere kwaliteiten. De publieke ambitie,is dan ook gericht op het vinden van deze balans tussen natuur en cultuur. De overheid schept de kaders voor deze opgave. De toekomstig initiatiefnemer wordt uitgedaagd te komen met een excellent plan dat daadwerkelijk invulling geeft aan deze balans tussen natuur en cultuur. Het is een kans de natuur- & cultuurkwaliteiten te benutten als unique selling point op een zodanig maatschappelijk verantwoorde wijze dat er sprake blijft van een publieke toegankelijkheid van het complex Radio Kootwijk. 4.2 De Pijlers De pijlers van de publieke ambitie balans tussen natuur en cultuur zijn: Eindeloze Veluwe Radio Kootwijk ligt temidden van de aaneengesloten natuur van de Veluwe, is onderdeel van een groter samenhangend geheel van natuurwaarden. Cultuur maakt t verschil De uniciteit van Radio Kootwijk is het verhaal van de opkomst en ondergang van de radiotelegrafie, vastgelegd in het ensemble Radio Kootwijk, bestaande uit de gebouwen, relicten, structuren en de terreininrichting. Het leefbare dorp Het dorp is vanwege zijn ontstaansgeschiedenis een onlosmakelijk onderdeel van Radio Kootwijk. Houd het dorp leefbaar door een goede woonkwaliteit te garanderen rekening te houden met de sociale structuur en investeren in nieuwe woningen... Internationaal perspectief voor de Veluwe Radio Kootwijk biedt een waardevol aanvullend perspectief voor de sociaal-economische en culturele ontwikkeling van de Veluwe als geheel. 4.3 Pijler publieke ambitie: Eindeloze Veluwe a. Radio Kootwijk als onderdeel ecologisch netwerk Het is van groot belang het complex Radio Kootwijk te bezien in het groter geheel van het ecologisch netwerk. Radio Kootwijk ligt temidden van het Centraal Veluws Natuurgebied (CVN), is onderdeel van de eindeloze Veluwe! Het CVN is een belangrijke eenheid in de ecologische hoofdstructuur van Nederland en het Europees natuurnetwerk. Het natuurgebied van de Veluwe is Natura 2000 gebied. Dit betekent dat de ontwikkeling van Radio Kootwijk een bijdrage moet leveren aan het versterken van de ecologische verbindingen op de Veluwe. In de periode tussen 2003 en nu is hiermee al begonnen door barrières, zoals hekwerken, te verwijderen, zodat migratie van wild over het terrein mogelijk is geworden. Het eens afgesloten zendcomplex is weer toegankelijk voor de natuur geworden. Dit netwerk van ecologische verbindingen zal door Staatsbosbeheer verder worden versterkt door het kappen van delen van het bos rondom het zendterrein. Hierdoor ontstaan open verbindingen tussen de stuifzand- en heidelandschappen, die van groot belang zijn als doortrekroute voor zoogdieren voor de uitwisseling van flora en fauna. Deze open verbindingen creëren ook indrukwekkende zichtlijnen vanuit gebouw A op het prachtige landschap. b. Bescherming natuurwaarden Naast de opgave voor de ecologische verbindingen is het van het grootste belang de aanwezige kwetsbare natuurwaarden te behouden en te ontwikkelen. Hier ligt een belangrijke opgave het toekomstig publiek op de paden te houden en een zonering van rust en drukte te organiseren. Pagina 9 van 31

10 Vanuit Natura 2000 zijn doelen gesteld voor kwaliteitsverbetering en uitbreiding van habitats en soorten. Samenspel De behoud- en ontwikkelingsopgave van de natuur op en rondom Radio Kootwijk is een samenspel tussen Staatsbosbeheer en de initiatiefnemer voor het toekomstig gebruik in de gebouwen. Staatsbosbeheer heeft als eigenaar van zowel de natuurgebieden als de ondergrond van de gebouwen,de taak de natuur te beheren en verder te ontwikkelen. De initiatiefnemer is verantwoordelijk voor ontwikkeling en exploitatie binnen de wet- en regelgeving ter bescherming van de natuurwaarden. Anderzijds bieden deze zeer bijzondere natuurwaarden juist een kans voor unieke bestemming. De natuurwaarden vragen om een initiatiefnemer die op een verantwoorde wijze deze weet te benutten als unique selling point voor de toekomstige exploitatie. 4.4 Pijler publieke ambitie: Cultuur maakt t verschil Wat maakt het verschil? Radio Kootwijk kent vele kwaliteiten, maar wat maakt nu werkelijk het verschil? Wat maakt Radio Kootwijk tot een unieke locatie, zelfs uniek in de wereld? Dat is het verhaal van vroegste ontwikkelingen op het gebied van de radiotelegrafie zoals die tot uitdrukking komt in gebouwen, relicten, zendterrein en infrastructuur. Het landschap deed destijds de PTT besluiten om juist hier een zender te willen plaatsen. Het was er leeg en stil, zonder storingen van buitenaf. Het landschap was woest en leeg en kon ingericht worden zoals de PTT dat wilde. Bovendien kostte de grond bijna niets. Het ensemble in zijn totaliteit herinnert aan een belangrijk tijdvak in de geschiedenis van de radiotelegrafie, waarbij in de jaren 20 en 30 van de lange golf werd overgestapt naar de korte golf als stralingsmedium. Het historisch verhaal van de opeenvolgende fasen van communicatietechniek is gevat in het gehele ensemble van gebouwen. Ieder gebouw vertelt een verhaal, van de lange golf zendfunctie van gebouw A tot de periode van de korte golfzenders C, D en E en de ondersteunende gebouwen zoals de watertoren en vele woningen van de werknemers van Radio Kootwijk. De vele functies komen tot uitdrukking in de bijzondere architectuur van Luthmann, met gebouw A en de watertoren als belangrijkste iconen. In de Cultuurhistorische Effectrapportage (CHER) staat hierover het volgende: Het complex heeft internationale cultuurhistorische waarde als uitdrukking van de ontwikkeling van de radiotelegrafische communicatie. Radio Kootwijk is enig in zijn soort in Nederland als complex met een groot aantal objecten met zeer uiteenlopende, maar aan elkaar gerelateerde functies. Omdat er wereldwijd slechts drie andere vergelijkbare grootschalige monumentale langegolfcomplexen bekend zijn, is er ook sprake van grote zeldzaamheidswaarde op internationaal niveau. De samenstellende onderdelen van het complex zijn van belang vanwege de grote functionele samenhang en als uitdrukking van de ontwikkeling van de radiotelegrafische zendtechniek (o.a. de drie kortegolfzendgebouwen). Vanwege de historische en functionele samenhang tussen de gebouwen en vanwege de relatie tussen de locatie en de gebouwen is er dus ook sprake van een ensemblewaarde (citaat uit de waarderingsparagraaf in de CHER pag. 50 en 51). Verder vermeldt de genoemde paragraaf dat, omdat de gebouwen in uiteenlopende periodes verrezen zijn ze een goed overzicht geven van typologische en stilistische ontwikkelingen in de bouwkunst van de 20 ste eeuw. De CHER beoordeeelt het complex als geheel en de afzonderlijke delen op de aspecten: cultuurhistorische waarde (zeer hoog), ensemblewaarde (hoog), architectuurhistorische waarde (zeer hoog), gaafheid (hoog) en zeldzaamheid (zeer hoog). Cultuur maakt t verschil! De constatering dat het geheel van gebouwen, relicten, zendterrein en infrastructuur de identiteit van Radio Kootwijk bepaald, leidt dan ook tot een belangrijke pijler voor de herbestemming: Radio Kootwijk, cultuur maakt het verschil! Pagina 10 van 31

11 Dat neemt niet weg dat ook zonder de cultuur deze plek uniek is: een stuwwallencomplex met de omvang en oorspronkelijkheid van de Veluwe zoals die aanwezig is rond Radio Kootwijk komt nergens anders voor! Zonder de vestiging van de Radio was deze plek een mooi, waardevol, rustig, oorspronkelijk en donker natuurgebied geweest. Van een hoge landschappelijke en ecologische kwaliteit en door de schaal onderscheidend van de vele andere waardevolle natuurplekken op de Veluwe. Maar juist het industrieel erfgoed bepaalt samen met het stuwwallandschap de identiteit van Radio Kootwijk. Vooral dit inspirerende contrast en samenspel tussen hoogwaardige cultuur en hoogwaardige natuur zorgt voor de uitzonderlijk hoge kwaliteit van deze plek. Een plek die de kans biedt voor een Inspirerende ontmoeting tussen natuur en cultuur. Complex en Ensemble Cultuur maakt t verschil betekent dat grote waarde wordt gehecht aan het totale complex en aan het ensemble van gebouwen, infrastructuur, leefomgeving en landschap. Niet alleen de gebouwen met een monumentenstatus, maar ook de niet beschermde gebouwen, die een belangrijke rol hebben gespeeld in het functioneren van het radiostation. Het is van belang hierbij de diverse tijdsperiodes zichtbaar te houden. Het gaat niet om het conserveren van één bepaalde tijdsperiode, maar om de gehele ontwikkelingsgeschiedenis van dit zendterrein. (Bij het complex gaat het om het gehele oorspronkelijke omheinde zendterrein. In de CHER wordt dit complex op een vijftal waarden beoordeeld. Eén van de waarden is de ensemblewaarde, die staat voor de samenhang tussen gebouwen, functies, natuur en landschap). 4.5 Pijler publieke ambitie: Het leefbare dorp Het dorp Radio Kootwijk is integraal onderdeel van het complex Radio Kootwijk. De woningen maken geen onderdeel uit van het herbestemmingsproces, maar zijn wel onlosmakelijk verbonden met de cultuurhistorie, van arbeidersverblijf tot directeurswoning. In de dorpsvisie Vooruit naar de natuur geven de bewoners de gewenste koers voor de herbestemming aan. Deze visie heeft als missie: Zendcomplex Radio Kootwijk integraal en markant onderdeel van de Veluwe met een verrassende meerwaarde voor het beleven van natuur en cultuurhistorie van hoog niveau. Leefbaarheid Het voorkeursmodel vertoont veel overeenkomsten met de missie en de kernwaarden natuur, cultuurhistorie en leefbaarheid, zoals geformuleerd in de dorpsvisie. De leefbaarheid vraagt om nieuwe woningen (tenminste compensatie 3 gesloopte woningen), vergadermogelijkheid dorpsraad en een initiatiefnemer die rekening houdt met de sociale structuur van het dorp In paragraaf 5.5 wordt nader ingegaan op de nieuwbouwmogelijkheden binnen het plangebied Radio Kootwijk en de relatie tot de leefbaarheid van het dorp. Vervoer De initiatiefnemer moet voldoen aan de wet- en regelgeving (kadernotitie), waarin de leefbaarheid van het dorp beschermd wordt. Dit betekent met ook een voor de leefbaarheid van het dorp verantwoorde ontsluiting van het complex Radio Kootwijk. In paragraaf 5.7 wordt nader ingegaan op de opties voor toekomstige publieksontsluiting, waarbij leefbaarheid van het dorp een belangrijke opgave is. Pagina 11 van 31

12 4.6 Pijler publieke ambitie: Internationaal perspectief voor de Veluwe Op zoek naar een nieuwe functie Initiatiefnemers worden uitgedaagd een passende herbestemming te ontwikkelen voor het totale ensemble van gebouwen. Maar wat is een passende herbestemming voor Radio Kootwijk? Er wordt door de overheden geen concrete functie vastgelegd. De overheid schept kaders en zal ondernemingsplannen daaraan toetsen. Het is aan toekomstige initiatiefnemers ideeën te ontwikkelen en uit te werken die waar mogelijk passen binnen de publieke ambitie Perspectief voor de Veluwe De herbestemming van Radio Kootwijk is een grote kans voor de ontwikkeling van de Veluwe als geheel. Het industrieel erfgoed is uniek in de wereld. Deze grote historische betekenis biedt kansen voor een nationaal en mogelijk internationaal perspectief. Het is dan ook de publieke ambitie dat de nieuwe functie de Veluwe als totaal-concept verder ontwikkelt, met internationale bekendheid. De Veluwe kent een breed scala aan activiteiten, zoals het park De Hoge Veluwe, Kröller Müller, het Loo, het toekomstig nationaal museum, Burgers Dierenpark, Openluchtmuseum, Dolfinarium, Apenheul, Koningin Julianatoren,. Uitdaging: missing link Veluwe Wij dagen de initiatiefnemer uit te komen met de ontbrekende schakel in het netwerk van Veluweactiviteiten en de samenwerking aan te gaan met de Veluwe-partijen. Daarbij dient de inspirerende ontmoeting tussen natuur en cultuur centraal te staan en nadrukkelijk aansluiting te worden gezocht met de provinciale doelstellingen zoals verwoord in het beleidsplan Veluwe Door de publieke ambitie wordt enige sturing gegeven aan de gewenste ontwikkelingsrichting maar wordt anderzijds volop creatieve ruimte geboden voor een breed scala aan nieuwe functies. Pagina 12 van 31

13 Hoofdstuk 5 Het Voorkeursmodel 5.1. Het voorkeursmodel: Een uitdaging In hoofdstuk vier zijn de pijlers van de publieke ambitie voor de herbestemmingsopgave voor Radio Kootwijk geformuleerd. Het is de uitdaging aan de initiatiefnemer hieraan invulling te geven. Om bij te dragen aan een inspirerende toekomst voor Radio Kootwijk worden in dit hoofdstuk de publieke ambities aangereikt. Deze ambities te samen vormen het voorkeursmodel. Het complex Radio Kootwijk verdient een initiatiefnemer die deze ambities serieus weet waar te maken. 5.2 Ambitie: Profiel initiatiefnemer De kwetsbaarheid van het complex Radio Kootwijk maar ook de kansen hiervan vragen om een initiatiefnemer die heeft bewezen dat deze herbestemmingsopgave in verantwoorde handen komt. Daarom is er een profiel opgesteld van de initiatiefnemer die voor Radio Kootwijk wordt gezocht (zie bijlage I) 5.3 Ambitie: Behoud natuur- en landschap Gebruik deze unieke kwaliteit van natuur- en landschap als een kans binnen de kaders van Wet- en Regelgeving. Zoek naar een functie die een meerwaarde heeft voor de Veluwe. Ga een samenwerking aan met de eigenaar van de grond Staatsbosbeheer ter voorkoming van ongewenste effecten. Houdt qua functies rekening met de zonering Rust & Drukte zoals weergeven in paragraaf Ambitie: Behoud uniek industrieel erfgoed Uitgangspunt voor de ontwikkelopgave is dat ook deze cultuurhistorische waarden in samenhang met de natuurwaarden en leefbaarheid tenminste in stand gehouden worden (zoals met name beschreven in de planmer, de CHER en Natura 2000). Concreet betekent dit: 1: het ontwikkelen van Radio Kootwijk als cultuurhistorisch ensemble, waarbij het ensemble bestaat uit: karakteristieke cultuurhistorische terreininrichting en infrastructuur de waardevolle gebouwen: en cultuurhistorische details. Per ensemble-onderdeel wordt in de onderstaande tekst een nadere toelichting gegeven. In bijlage II worden de spelregels voor ontwikkelen van ruimtelijke kwaliteit gedetailleerd beschreven 2: de ambitie is het ensemble publiek toegankelijk te houden; het beleefbaar maken van het verhaal Radio Kootwijk. 3: restauratie van monumenten en ontwikkeling van een selectie van niet-monumenten; Terreininrichting De gebouwen van Radio Kootwijk zijn onlosmakelijk verbonden met de omgeving. Er zijn vier karakteristieke natuurlijke terreinkenmerken van belang voor de landschappelijke samenhang: het zendterrein, het terrein van het 50kVstation, de infrastructuur en zichtrelaties. Zendterrein Meest markant terrein is het zendterrein rondom gebouw A. Het terrein heeft de vorm van een zeshoek. Op vijf hoekpunten en in het midden, achter gebouw A, stonden de zes 212 meter hoge antennes van de lange golfzender. Het terrein is bij de aanleg geheel vlak gemaakt. In de ondergrond is een aardnet aangelegd. Dit ondergrondse netwerk, een weerspiegeling van het bovengrondse netwerk, compenseerde het gebrek aan grondwater dat nodig was voor het zenden. Pagina 13 van 31

14 Het zendterrein is essentieel onderdeel van de cultuurhistorie van Radio Kootwijk. Het is van groot belang de openheid te behouden en te versterken. Het ontbreken van de zendmasten is een gemis voor het historisch verhaal. Accentuering zendmastlocaties is dan ook een ontwikkelingsopgave. Terrein 50kV station Ten noordwesten van gebouw A, in de bossen, ligt het terrein van het 50kVstation, bestaande uit een hoofdgebouw, twee bijgebouwen en een aantal relicten en masten. Het is onderdeel van het complex van Radio Kootwijk, gekoppeld aan het historisch werkspoor. Infrastructuur Er zijn drie belangrijke verbindingen van belang voor de historie van Radio Kootwijk: de entree Hoog Buurloseweg /Radioweg (de as van Radio Kootwijk), het voormalige werkspoor (achterontsluiting) en de verbindingsweg met de korte golfzenders C, D en E. Het is van belang deze wegen te benutten in de toekomstige ontwikkeling van Radio Kootwijk. Zichtlijnen Er worden door Staatsbosbeheer een aantal zichtlijnen aangelegd door delen van het bos rondom het zendterrein te kappen. Het betreft zichtlijnen in alle windrichtingen, waaronder een zichtlijn van gebouw A naar C,D en E. Deze openingen in het bos realiseren een combinatie van meerdere doelen: visueel-ruimtelijke relatie gebouw A met de omgeving, historische verbeelding zendrichtingen en ecologische verbindingen tussen de stuifzand- en heidegebieden. Gebouwen Elk (nog aanwezig) gebouw vertelt een deel van het verhaal van de historische ontwikkeling van Radio Kootwijk. Dit geldt vanzelfsprekend voor de hoofdfuncties gehuisvest in de lange golfzender gebouw A (en de voorloper in gebouw B) en de korte golfzenders C,D en E, maar ook voor de bijbehorende voorzieningen zoals het hotel en de ingenieurswoning en ondersteunende functies zoals de dieselloodsen en de bunker. Monumenten: restauratie Alle rijks- en gemeentelijke monumenten moeten behouden blijven en het is de ambitie alle monumenten te restaureren. Restauratie van een pand houdt in: het op basis van een restauratieplan realiseren van een goede onderhoudsstaat en het terugbrengen van verloren gegane elementen. Het kader voor de restauratie is de Monumentenwet en de Monumentenverordening van de gemeente Apeldoorn. Voor (bouwkundige) wijzigingen is een bouwvergunning en een monumentenvergunning nodig. Niet-monumentale gebouwen: een integrale afweging Alle aanwezige gebouwen op Radio Kootwijk zijn onderdeel van het historisch verhaal. Vanzelfsprekend zijn dit de gebouwen met een monumentenstatus. Ook de gebouwen zonder monumentenstatus zijn onderdeel van de historie. Dit betekent echter niet dat ze allemaal even waardevol en bruikbaar voor de toekomst zijn. T.a.v. de te behouden en te slopen bestaande gebouwen is mede op advies van de Apeldoornse Cultuurhistorische Adviescommissie en de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit een uitspraak per gebouw gedaan en weergegeven in een matrix ( zie bijlage II). De voorkeur gaat uit naar initiatieven die geen of zo weinig mogelijk de gebouwen nodig hebben zoals weergegeven in genoemde matrix onder de kop keuzevrijheid zodat die gebouwen gesloopt kunnen worden. Zijn de m2 toch nodig dan wordt de voorkeur gegeven aan gebruik van deze al aanwezige gebouwen boven nieuwbouw. Pagina 14 van 31

15 Zichtbare tijdlagen Bij de integrale afweging speelt ook de historische gelaagdheid een belangrijke rol. Het is van belang onderdelen van alle aanwezige tijdlagen zichtbaar en beleefbaar te houden. De belangrijkste perioden zijn: voorbereidingen op de bouw bouw van het zendcomplex verplaatste houtbouw uitbreidingen van Radio kootwijk zendcomplex tijdens de oorlogsjaren zender wordt overbodig nieuwe functie Cultuurhistorische details De terreininrichting en de gebouwen zijn de meest sprekende kenmerken van de historie van Radio Kootwijk. Toch zijn het ook de details die het ensemble compleet maken. Dit zijn o.a. historische lichtmasten, relicten van het zendnetwerk en kenmerkende wegprofielen. Rijks Beschermd Gezicht Het complex is in 1995 geselecteerd als beschermd (rijks)gezicht door het Monumenten Selectie Project. De aanvraag zal parallel aan de bestemmingsplanprocedure door de Gemeente Apeldoorn worden ingediend. 5.5 Ambitie: Beeldkwaliteit Het complex Radio Kootwijk heeft een zeer hoogwaardige beeldkwaliteit die ondermeer zichtbaar is in de architectuur, cultuurhistorie, landschap, zendterrein en infrastructuur. Behoud en versterking van deze aanwezige beeldkwaliteit is een belangrijke publiekeambitie. Ook eventuele nieuwbouw moet zich voegen in deze hoogwaardige beeldkwaliteit. Om het gebied geschikt te maken voor een duurzame exploitatie wordt indien nodig ruimte voor nieuwbouw geboden. Er zijn ontwikkelgebieden aangewezen waar nieuwe gebouwen toegevoegd kunnen worden. In deze ontwikkelgebieden kan maximaal 50% van de oppervlakte van de gesloopte gebouwen (gesloopt sinds 2003) worden teruggebouwd. De voorkeur gaat echter uit naar initiatieven die geen of zo weinig mogelijk nieuwbouw nodig hebben voor het realiseren van hun plan. De geboden ruimte voor (bovengrondse en ondergronds) nieuwbouw is weergegeven op de kaart Inspirerende ontmoeting tussen Natuur en Cultuur (bijlage V) Indien nodig worden ondergrondse bouwwerken toegestaan binnen de zoekzones. De restructie is hieraan verbonden dat geen voorzieningen op maaiveld aanwezig mogen zijn. 5.6 Zonering toekomstig gebruik Zoneren van rust & drukte: vier deelgebieden Voor de bescherming van de natuurwaarden en de leefbaarheid van het dorp van groot belang op hoofdlijnen te sturen op de herbestemming. Er zijn vier deelgebieden te onderscheiden, met ieder een eigen gebruiksintensiteit en type functie. Er worden een centrum van activiteiten, een rustige woonwerkomgeving en twee stiltegebieden onderscheiden. Lange golf zendcentrum: centrum van activiteit Het lange golf zendcentrum bestaat uit gebouw A met de annexen, het loodsenterrein en het entreegebied met de gebouwen G, H garage K, bushokje, pompstations en de watertoren. Het lange golf zendcentrum is het kerngebied voor de herbestemming. Hier worden de publiekstrekkende functies geconcentreerd. Door de concentratie van activiteit in dit centrumgebied wordt verstoring en druk op de omringende bos- en heidegebieden en het dorp beperkt. Pagina 15 van 31

16 Dorp: rustige woon-werkomgeving Het dorp bestaat uit de woningen van de Turfbergweg en de Radioweg, inclusief het ingenieursgebouw F. Met name rond de ingenieurswoning (F) zijn gespreide woonfuncties denkbaar, die het monumentale karakter en het verhaal van het gebouw niet mogen aantasten. C, D en E: stilte op de heide De korte golfzenders C, D en E zijn de gebouwen waarin enkel functies gehuisvest kunnen worden die de natuurwaarden van de omringende heide verdragen. De doelgroep richt zich op de kernwaarden rust, stilte en duisternis. Het zijn kwaliteitszoekers gericht op kleinschaligheid en lage bezoekersaantallen. 50 kvstation: Op het terrein van het 50kVstation staat, evenals bij C, Den E, de rust, stilte, duisternis en natuur voorop. Met o.a. fysieke maatregelen moet uitwaaiering van publiek in de omgeving voorkomen worden. Wanneer het werkspoor ingezet wordt als publieksontsluiting biedt dit andere mogelijkheden voor ontwikkeling van het 50kV station dan ontwikkeling in de huidige geïsoleerde situatie. Kaart met zonering van activiteiten Radio Kootwijk Pagina 16 van 31

17 5.7 Vervoersmanagement Om een goede afstemming te bereiken tussen het vervoer van grotere publieksstromen en de kernwaarden natuur en leefbaarheid zijn op hoofdlijnen twee vervoerslijnen beschikbaar: de huidige entree via de Hoog Buurloseweg en de achterontsluiting via het werkspoor. De Hoogbuurloseweg biedt op basis van de uitgangspunten uit de PlanMER ruimte aan circa bezoekers. Wanneer initiatiefnemers meer bezoekers naar het complex willen trekken dan is dat alleen mogelijk wanneer collectief vervoer wordt ingezet en er ook geen nadeel voor natuur- en landschap is te verwachten. Bij collectief vervoer wordt aan de hoofdsontsluitingswegen rond het complex overstapmogelijkheden aangelegd. De initiatiefnemer is verplicht een vervoers- en/of bezoekersmanagementplan op te stellen waarin wordt onderbouwd welke bezoekersaantallen zijn te verwachten en op welke wijze die het complex zullen bereiken en hoe de effecten op natuur- en landschap beheersbaar blijven. Daarbij speelt ook een rol uit welke doelgroep de bezoekers komen. Hoe groter de rol van collectief vervoer in het managementplan (ook voor bezoekersaantallen onder de ) hoe beter dit initiatief op dit onderdeel zal worden beoordeeld. Mogelijkheden voor collectief vervoer zijn er zowel ten westen (oude werkspoor) als ten oosten (het Leesten) van het plangebied. Nader onderzoek naar de haalbaarheid van deze mogelijkheden moet duidelijkheid geven of deze varianten aan initiatiefnemers kunnen worden aangeboden. De mogelijke inzet van mitigerende maatregelen is daarbij een essentieel onderdeel. 5.8 Planologische ruimte Ten behoeve van de herontwikkeling zal het bestemmingsplan worden herzien en indien nodig een gebiedsgericht welstandkader worden vastgesteld Bij de herziening van het bestemmingsplan zal naast het gemeentelijke beleid ook rekening worden gehouden met het planologisch beleid van het Rijk en Provincie Gelderland (streekplan). 5.8 Financiële Ruimte De overheid is niet in de positie om in de exploitatie van Radio Kootwijk bij te dragen. Reguliere financiële middelen zoals subsidies kunnen mogelijk wel beschikbaar komen Pagina 17 van 31

18 BIJLAGE I Profiel Initiatiefnemer Wij zijn op zoek naar de initiatiefnemer die voldoet aan de randvoorwaarden van wet- en regelgeving én die het beste invulling geeft aan het voorkeursmodel. Het is de uitdaging aan de initiatiefnemers te komen met het ultieme plan dat deze, schijnbaar tegenstrijdige, eisen en wensen verenigd! Wij zoeken een initiatiefnemer die: optimaal invulling geeft aan de balans tussen natuur en cultuur De samenkomst van hoogwaardige natuur en cultuur is de unieke kwaliteit van Radio Kootwijk en moet met de grootst mogelijke zorgvuldigheid worden benut als het unique selling point van zijn plan. het ensemble Radio Kootwijk als één geheel ontwikkelt Het is van belang te werken met één exploitant wat de publieke functies. Het zorgt ervoor dat de publieksaantrekkende functies onderling afgewogen en afgestemd kunnen worden en het vergemakkelijkt de handhaving van de gestelde normen. Er is één gesprekspartner en vergunninghouder voor de overheid en belanghebbenden. Het is wel mogelijk dat de exploitant meerdere gebruikers (onderaannemers) aanstelt waarvoor hij wel verantwoordelijk blijft. Het is mogelijk voor niet publiek aantrekkende functies buiten het centrum van activiteit andere exploitanten te zoeken. marktwerking combineert met een maatschappelijke doelstelling Ondernemen op Radio Kootwijk is maatschappelijk verantwoord ondernemen. De initiatiefnemer weet de voordelen van marktwerking te combineren met de zorgvuldigheid van maatschappelijk ondernemen. Hierdoor wordt de creativiteit van de markt gecombineerd met het behoud en de versterking van de kwetsbare cultuur-, natuur en leefbaarheidswaarden zoals geformuleerd in de kadernotitie. het ensemble publiek toegankelijk en beleefbaar maakt Initiatiefnemer houdt Radio Kootwijk publiek toegankelijk. Er zijn diverse gradaties van publieke toegankelijkheid denkbaar, afhankelijk van de toekomstige functies. In de kadernotitie is toegankelijkheid van gebouw A tijdens de monumentendag als de minimumeis omschreven. De ambitie reikt echter verder. Om het verhaal van Radio Kootwijk voor een groot publiek levend te houden, heeft het de voorkeur voor een publieksfunctie in meerdere gebouwen of deze vaker per jaar toegankelijk te maken. Het is hierbij van belang de juiste balans tussen bezoekersaantallen en belasting van natuur en leefbaarheid te vinden. een perspectief biedt voor de Veluwe als geheel Initiatiefnemer wil de uitdaging aangaan de nieuwe functie een aanvulling te laten zijn op de bestaande Veluwe-activiteiten. Onderdeel van het ondernemingsplan is het opstellen van een plan voor het vervoersbezoekersmanagement. een goede buurman is De initiatiefnemer is in staat goed samen te werken. Een goede samenwerking tussen de toekomstig initiatiefnemer en de (semi)overheden en belanghebbenden is essentieel voor het slagen van de herbestemming. Een open, transparant herbestemmingsproces moet leiden tot het benodigde draagvlak en wederzijds vertrouwen. De belangrijkste partners zijn: Staatsbosbeheer de overheden de dorpsbewoners de diverse partijen op de Veluwe. Pagina 18 van 31

19 de hoogste ruimtelijke kwaliteit levert De buitengewone architectuur, hoge natuurwaarden, fraaie landschappelijke setting en unieke historische betekenis vragen om een initiatiefnemer die de hoogste ruimtelijke kwaliteit levert. Dit vraagt om een excellent plan voor de restauratie, verbouw en nieuwbouw opgesteld door gerenommeerde ontwerpers. bewezen kwaliteiten heeft de initiatiefnemer moet in het verleden concreet bewezen hebben bovenstaande kwaliteiten waar te kunnen maken. kredietwaardig is de initiatiefnemer moet aantoonbaar kredietwaardig zijn t.b.v. een duurzame toekomst voor Radio Kootwijk. Bovengenoemde criteria worden geconcretiseerd en vertaald naar selectiecriteria tbv het bidbook en de selectieprocedure. Pagina 19 van 31

20 BIJLAGE II Notitie afwegingen voorkeursmodel herontwikkeling Radio Kootwijk In deze notitie wordt via de volgende onderwerpen de afwegingen die in de projectgroep zijn gemaakt inzichtelijk. Afwegingen op weg naar het voorkeursmodel voor de herontwikkeling van Radio Kootwijk. 1. Profiel initiatiefnemer 2. Openbare toegankelijkheid 3. Cultuurhistorisch ensemble 4. Nieuwbouw (Ja? Hoeveel? Waar?) 5. Mobiliteit/ontsluiting 6. Veluwe concept 7. Financiën 1. Profiel initiatiefnemer Vanwege de kwetsbaarheid van de natuur en cultuur is het van essentieel belang om de juiste initiatiefnemer te vinden. Een initiatiefnemer waarbij zowel de natuur als cultuur in goede handen is zonder daarbij de leefbaarheid van het dorp uit het oog te verliezen. De projectgroep heeft er voor gekozen om een initiatiefnemersprofiel op te stellen waarbij de volgende zaken zijn overwogen: 1.1. Het is de ambitie om de voordelen van markt(werking) te combineren met de zorgvuldigheid van maatschappelijk ondernemen. Door marktwerking wordt de creativiteit bevorderd en de afhankelijkheid van de overheid beperkt. De financiële rol van de overheid wordt beperkt. Daartegenover staat het risico dat het gaan voor winst belangrijker is dan behoud van natuur en cultuur. Ook de wens/noodzaak om te groeien en het risico van faillissement kunnen de kernkwaliteiten (op termijn) onder druk zetten. Door marktwerking te combineren met de ambitie ook maatschappelijk verantwoord te ondernemen wordt hierin een balans gezocht Het is de ambitie een ontwikkeling op basis van vertrouwen op te zetten. Initiatiefnemers die werken aan dit vertrouwen en dat ook kunnen onderbouwen vanuit hun plan van aanpak verdienen de voorkeur Het is de ambitie te komen tot een goede afstemming van beheer en gebruik tussen de toekomstige eigenaar van de gebouwen en staatsbosbeheer als eigenaar van de grond. Het gebruik van het complex heeft een effect op de omgeving waar SBB de eigenaar van is. Een goede afstemming tussen de exploitant van de gebouwen en de beheerder van de grond eromheen is essentieel voor een succesvolle herontwikkeling maar bovenal voor een succesvolle beheersing van de effecten op de omgeving Het is de ambities om de ontwikkelrisico s te beperken door aan (markt)partijen de suggestie mee te geven een partnerschap te creëren met (een) organisatie(s) die haar sporen heeft verdiend wat betreft maatschappelijk verantwoord ondernemerschap dan wel zelf die kwalificatie waardig is. Het risico in het planproces en de exploitatie wordt verkleind wanneer initiatiefnemers samenwerkingsverbanden aangaan met partijen die een reputatie hebben op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Organisaties die het wiel niet uit hoeven te vinden en het vereiste netwerk hebben. Dit vergroot de kans op een succesvolle herontwikkeling. Pagina 20 van 31

21 1.5. Het is de ambitie te werken met één exploitant van het complex die de publieksaantrekkende functies onderling afweegt. Niet publieksaantrekkende functies kunnen los hiervan worden geëxploiteerd. (1 exploitant is niet gelijk aan 1 gebruiker) Vanuit beheer en vergunningverlening is het de ambities om met 1 exploitant te werken omdat dat de beheersbaarheid en handhaafbaarheid van de gestelde normen vergemakkelijkt en het complex als 1 geheel beleefbaar blijft. De afweging hoe de beschikbare (milieu) ruimte wordt verdeeld ligt hierdoor bij de exploitant en niet bij de overheid. Splitsen van het complex is dus alleen mogelijk voor zover het niet publieksaantrekkende functies betreft. Conclusie. Op basis van al deze overwegingen wordt een initiatiefnemersprofiel opgesteld dat onderdeel uitmaakt van het voorkeursmodel. 2. Openbare toegankelijkheid 2.1. Het is de ambitie bij de ontwikkeling van Radio Kootwijk het bezoekersaantal te beperken. Partijen die op basis van een beperkt aantal bezoekers het complex kunnen exploiteren verdienen de voorkeur boven initiatiefnemers met een omvangrijker bezoekersaantal. Hoe minder bezoekers hoe minder belasting op natuur,dorp, en infrastructuur. Maar wellicht ook minder mogelijkheden het complex financieel ten minste neutraal te exploiteren. Gevolgen: - Overheid springt financieel bij - Exploitatie is elitair (weinig bezoekers brengen veel geld mee) Exclusiviteit en elitair staan op gespannen voet met de ambitie beschikbaarheid voor het publiek Het is de ambitie het complex toegankelijk te maken en te houden voor het publiek. Het cultuurhistorisch beleid is er onder het motto cultuur is er voor iedereen op gericht een breed publiek te laten genieten van dit unieke erfgoed. Een op publiek gerichte functie heeft vanuit dit perspectief de voorkeur boven functies als wonen of kantoren. Publieke functies die een optimale toegankelijkheid voor een breed publiek garanderen. De beleving van natuur en cultuur voor een breed publiek is de ambitie. Voor het ensemble als geheel maar ten minste voor gebouw A en in ieder geval op de open monumentendag. Conclusie Een verantwoorde ontmoeting tussen natuur en cultuur kan verantwoord bereikt worden door middel van zoneren van rust & drukte waardoor het erfgoed voor een breed publiek bereikbaar blijft en de negatieve effecten daarvan beperkt. 3. Cultuurhistorisch ensemble 3.1. Het is de ambitie alle gebouwen die bij de herontwikkeling worden betrokken (in ieder geval de monumenten) op Radio Kootwijk technisch goed te hebben met behoud van cultuurhistorische waarde. Het cultuurhistorisch erfgoed is een belangrijke kernwaarde van Radio Kootwijk. Het in goede technische staat brengen van ten minste de monumenten is dan ook een belangrijke ambitie. Pagina 21 van 31

22 Conclusie Het opknappen van de te behouden gebouwen is een belangrijke ambitie waarnaar expliciet gestreefd moet worden 4. Nieuwbouw (Ja? Hoeveel? Waar?) 4.1. Het is de ambitie om binnen de mogelijkheden die de provinciale regeling, ruimte voor ruimte, iets nieuws, eigentijdse monumenten, toe te voegen aan de monumentale gebouwen op Radio Kootwijk. Het moderne monument Radio Kootwijk verdraagt de toevoeging van een moderner monument. Het complex kan worden versterkt met nieuwbouw mits op cultuurhistorisch verantwoorde wijze ingepast en op basis van een goede visie op beeldkwaliteit. Toevoeging van nieuwe meters vergroot ook de mogelijkheden van een rendabele exploitatie wat de financiële betrokkenheid van de overheid overbodig maakt Het is de ambitie om het complex te strippen naar een minimale omvang van alleen de monumenten. De initiatiefnemer die het doet met deze beschikbare volumes verdient de voorkeur boven een exploitant die voor de exploitatie afhankelijk is van nieuwbouw. De Veluwe is primair een natuurgebied. Het terugdringen van bebouwing is het uitgangspunt. Alleen monumenten worden uitgezonderd van sloop. Nieuwbouw is niet gewenst. Minimaliseren vierkante meters betekent ook minder bezoekers en exploitatiemogelijkheden. Conclusie Behoud in ieder geval de gebouwen die van belang zijn voor het cultuurhistorisch verhaal. Vanwege de gewenste economische rendabiliteit kan nieuwbouw noodzakelijk zijn tot een maximum van 50% van de footprint van de gesloopte gebouwen. Nieuwbouw beperken tot niet meer dan economisch strikt nodig. Een deel van de nieuw te realiseren oppervlakte kan worden gebruikt t.b.v de functie wonen in de directe omgeving van het dorp. In ieder geval is een goede visie beeldkwaliteit een vereiste. 5. Mobiliteit/ontsluiting 5.1. Het is de ambitie bij de ontwikkeling van Radio Kootwijk op basis van een goed vervoersmanagement te werken. - Natuur en leefbaarheid ontzien - Samen met andere partijen op de Veluwe (Hoge Veluwe, Berg en Bos, Julianatoren, het Loo, Apenheul) Een sluitende exploitatie is gebaat bij voldoende bezoekers die een toegangprijs betalen voor de activiteit die wordt georganiseerd. Problemen worden voorkomen door te kiezen voor een goed vervoersmanagementsysteem. - het dorp wordt ontzien - parkeren zo dicht mogelijk bij bestaande hoofd infrastructuur (transferia) - goede bereikbaarheid van deze transferia met het openbaar vervoer - aangeboden vervoersconcepten zijn duurzaam en milieuvriendelijk - het vervoer moet een feest zijn (zelfregulering) De voorkeur zal uitgaan naar het initiatief dat aantoonbaar de minste negatieve effecten heeft op natuur en leefbaarheid. Indien dat gewenst is via de zogenoemde achterontsluiting via het voormalige werkspoortracé dan is dat bespreekbaar. Publieke partijen zijn ook bereid de voorwaarden te scheppen Conclusie projectgroep: Pagina 22 van 31

23 Een verantwoorde ontsluiting is noodzakelijk voor een succesvolle herbestemming. Mogelijkheden voor transferia zijn er zowel aan de oostzijde (omgeving Eurpaweg) als aan de westzijde via de achterontsluiting (het oude werkspoor). Deze mogelijkheden worden door publieke partijen indien gewenst door initiatiefnemers gefaciliteerd, bijvoorbeeld ten aanzien van mitigerende maatregelen. 6. Veluwe concept 6.1. Het is de ambitie Radio Kootwijk te ontwikkelen tot een uniek product dat zich onderscheidt van wat er al is. Meer van hetzelfde is een term die op Radio Kootwijk niet van toepassing is. Dat moet ook in de functionele invulling tot uitdrukking komen. Uniek, enig in zijn soort. Naar initiatiefnemers die deze kwalificaties, ook wat betreft de invulling, waar maken is Radio Kootwijk op zoek Het is de ambitie van Radio Kootwijk het centrum van de Veluwe te maken waar bij de invulling gebruik wordt gemaakt van de kernkwaliteiten van de plek (rust, stilte en duisternis). Een exploitant die de kwetsbaarheid van natuur en cultuur onderkent en dat weet om te zetten in kansen verdient de voorkeur. Het profiel van exploitant en bij de beoogde activiteiten behorende bezoeker is belangrijk. Radio Kootwijk is het centrale punt van de Veluwe. De spil waar de Veluwe om draait. De kernkwaliteiten worden benut om deze ambitie waar te maken en de bezoekers zullen deze respecteren. Het Veluwe imago wordt versterkt Het is de ambitie Radio Kootwijk na herontwikkeling bij te laten dragen aan de (inter)nationale versterking van het product Veluwe. De Veluwe heeft (inter)nationale betekenis als natuurgebied, recreatiegebied maar ook op het gebied van bijvoorbeeld musea. Dit product moet verder worden versterkt en de herontwikkeling van Radio Kootwijk draagt daaraan bij. Draagt bij aan het verder versterken van de al aanwezige functies door voor het eigen complex een invulling na te streven van hoog internationaal niveau. Conclusie projectgroep Zoek naar de missing link op Veluwe die de internationale allure van de Veluwe verder versterkt 7. Financiën 7.1. Het is de ambitie Radio Kootwijk te herontwikkelen en te exploiteren zonder dat de overheid daarbij in financiële zin structureel betrokken is. De overheid is niet in de positie om in de exploitatie van Radio Kootwijk bij te dragen. Reguliere financiële middelen zoals subsidies kunnen mogelijk wel beschikbaar komen In de bovenstaande ambities, afwegingen en conclusies wordt duidelijk op welke punten keuzes moeten worden gemaakt. Weinig bezoekers of voor iedereen bereikbaar. Afzien van nieuwbouw of mogelijkheden bieden voor een rendabele exploitatie. Keuzes die hierin worden gemaakt geven de richting aan maar zijn niet 100% definitief. Het zijn ambities die aan initiatiefnemers worden meegegeven. Hoe meer van deze ambities worden verwezenlijkt in de plannen voor de herontwikkeling hoe meer kans deze initiatiefnemer zal maken. ambities worden verwezenlijkt in de plannen voor de herontwikkeling hoe meer kans deze initiatiefnemer zal maken. Pagina 23 van 31

24 Bijlage III: Ruimtelijk Kwaliteitskader (Opmerking: het ruimtelijke kwaliteitskader is nog niet getoetst door de ecologen.) In deze notitie wordt het Ruimtelijk Kwaliteitskader van Radio Kootwijk nader uitgewerkt mede op basis van het advies van de Apeldoornse Cultuurhistorische Adviescommissie en de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Het advies van commissies Over de beeldkwaliteit is een advies gevraagd aan de Cultuurhistorische Advies Commissie én de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente Apeldoorn. Deze onafhankelijke adviescommissies hebben op 14 februari 2008 in een gezamenlijke vergadering hierover gesproken. De adviezen zijn bijgevoegd in bijlage VI. Evenals in de projectgroep hebben de PlanMER en de Cultuurhistorische Effectrapportage ook bij de advisering van beide commissie een belangrijke rol gespeeld. De adviezen zijn verwerkt in deze notitie en relevante bijlagen. Beknopte uitwerking beeldkwaliteit Radio Kootwijk Zoneren eventuele nieuwbouw op basis rood voor rood (max 50% m² gesloopt). o Alleen nieuwbouw in daartoe aangewezen gebied binnen zone lange golf zendcentrum o Alleen nieuwbouw in dorp t.b.v. de functie wonen binnen daartoe aangewezen locaties o Geen nieuwbouw aan en bij C, D, E en 50. Kv station en buiten daartoe aangewezen gebied (m.u.v. opties ondergronds bouwen) Het voorkeursmodel in beeld Pagina 24 van 31

25 Terreininrichting a. Zendcirkel en zichtlijnen o Absolute leegte, grens natuur-cultuur o Accentuering mastlocaties (bijv. met kunst) o Behoud aardnet en relicten zendmasten o Géén nieuwe opbouw bunker, bunkerpad ontwerpopgave publiek op pad o Zichtlijnen realiseren o.a. richting C,D en E b. Infrastructuur o Behoud historische infrastructuur (Radioweg, Turfbergweg, voormalig werkspoor, perron spoor) o Behoud historische lantaarnpalen o Sobere, functionele uitstraling o Beperk nieuwe toevoegingen en verwijder storende toevoegingen o Continue, eenduidige wegprofielen (geen asfalt) o Publiek op paden o Zoekgebied parkeren achter hotel, parkeren landschappelijk inpassen Gebouwen a. algemeen. o Beschermde monumenten restauratie o Te behouden gebouwen behoud historische uitstraling o Nieuwbouw eigentijdse architectuur, herkenbaar als één nieuwe tijdlaag, ondergeschikt aan historische gebouwen. b. Gebouw A en omgeving Pagina 25 van 31