De Geschiedenis van het monument

Transcriptie

1 Lede, het oorlogsmonument

2 Deze brochure verhaalt u de geschiedenis van het monument opgericht ter nagedachtenis van Wereldoorlog I ( ) en bevat een overzicht van de slachtoffers van WO I en WO II, zoals vermeld op de gedenkplaten. De lijsten WO I en WO II werden aangevuld met de gegevens van de Burgerlijke Stand te Lede en het Dodenregister van het Belgische Leger. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, opnamen, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 2

3 De Geschiedenis van het monument Begin 1920 werd op vraag van een comité - gesticht met als doel het laten oprichten van een oorlogsmonument - aan het toenmalige gemeentebestuur, hiervoor een bedrag toegekend van frank. Op de eerste vergadering, deze van 25 september 1919, waren aanwezig: burgemeester Jozef Moens, schepenen Louis Moens en Petrus De Noose, pastoor Achiel De Muynck, onderpastoors Lefebvre en Clément Van Haelst, gemeenteraadsleden Paul Coppens, Leonard De Prez, Victor Roelandt, Camiel Spittaels, provincieraadslid Alfons Jooris, dokter Emiel Rubbens, bouwmeester Théofiel Présiaux, fabrikant Dominiek Triest, ondernemer Oscar De Jonge, Fernand Daelman en Louis Schelfhout. Die dag werd in grote lijnen gesproken over de kostprijs, de plaats en de aard van het kunstwerk, de datum en inhoud van de feestelijkheden rond de inhuldiging. Een comité werd samengesteld: burgemeester Jozef Moens, pastoor Achiel De Muynck, onderpastoor Clément Van Haelst (oud-aalmoezenier), dokter Emiel Rubbens, Jozef Cool, Ferdinand Daelman, Adolf De Munter, H. D Haeseleer, Frans Rottiers, Constant Schelfhout, Louis Schelfhout, Camiel Spittaels, Dominiek Triest en Albert Van Zandijcke. Drie beeldhouwers werden aangeschreven om een maquette plus prijs te presenteren voor een beeld in brons. De prijs viel enigszins tegen - schommelde tussen en frank - en men opteerde aldus voor een beeld in gewapend beton. Dit zou slechts 8 à frank kosten. Op 20 juli 1920 kreeg de Gentse beeldhouwer Aloïs De Beule ( ) de opdracht. Het voetstuk, ontworpen door Théophiel Présiaux, werd gemaakt van klein graniet (d.i. Belgische arduin) en geplaatst door aannemer Alfons Cobbaut. De namen werden gebeiteld in gepolijste arduinen platen. Het monument werd geplaatst op het Dorp (nu Markt) rechts van de St.-Martinuskerk. Op 8 mei 1921 werd het gedenkteken onthuld, dit ter nagedachtenis van de 36 soldaten die sneuvelden of in krijgsgevangenschap stierven tijdens de Wereldoorlog van , van de 16 slacht- 3

4 4

5 offers van de opeising en van de 4 gedode burgers uit Lede. Hun namen staan te lezen op de west- en zuidzijde (36) en op de oosten noordzijde (16+4) van het monument. Het gemeentebestuur van Lede had een militair uitgenodigd om de feestrede te houden, dit tegen de zin van het comité dat toch de initiatiefnemer was geweest. De plechtigheid werd opgeluisterd door een muziekkapel van het leger die de cantate Heil België, getoonzet door de Leedse componist Edward Van Zandycke, uitvoerde. Het gelegenheidssermoen werd gehouden door August Nobels, oud-legeraalmoezenier. De vlag van de Leedse opgeëisten van de Eerste Wereldoorlog werd die dag ook ingehuldigd. De Eerste Wereldoorlog : begin en einde De Eerste Wereldoorlog was een militair conflict tussen een groot aantal landen. Deze oorlog werd gevoerd op bijna alle werelddelen en oceanen van 28 juli 1914 tot 11 november De oorlog begon met de moord op Aartshertog Franz Ferdinand in Sarajevo en het daaropvolgende ultimatum aan Servië, gegeven door Oostenrijk- Hongarije. Toen Servië het ultimatum niet aanvaardde, mobiliseerde Oostenrijk-Hongarije haar legers en verklaarde de Serven de oorlog. De Duitsers hadden te kennen gegeven Franz Josef, de keizer van Oostenrijk - Hongarije, te steunen in zijn ultimatum. De Serven hadden door een verdrag steun van het Tsaristische Rusland. Toen ook deze landen zich mobiliseerden en daarna de oorlog verklaarden, volgde een kettingreactie waardoor verschillende landen in Europa elkaar de oorlog verklaarden. De oorlog woedde tussen enerzijds de Centrale Mogendheden, onder leiding van het Duitse Keizerrijk, en tussen de Triple Entente die bestond uit Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en het Russische Rijk. De Italianen, die ook geallieerd waren aan Duitsland, verklaarden zich neutraal omdat zij het niet eens waren met de Duitse politiek ten aanzien van de Balkan. 15 à 17 miljoen militairen en burgers vonden de dood... 5

6 Het Oorlogsmonument Op de bovenste rand van de sokkel staat op elke zijde een deel van volgende tekst gebeiteld: AAN ONZE HELDEN DIE DOOR EIGEN KRACHT VAN LUIK TOT DEN YZER BRAKEN S VIJANDS MACHT Op 19 mei 1940, bij het begin van Wereldoorlog II, werd het gedeelte op de rechterzijde van het beeld - voorstellende de leeuw (België) die de adelaar (Duitsland) verpletterd - weggekapt op bevel van de Duitse bezetter. Tot op heden werd hier niets aan gereconstrueerd. 6

7 Aan de voorzijde en de zuidzijde staan de 15 en 21 namen van de OP T VELD VAN EER GESNEUVELDEN tijdens de periode 1914 tot Eveneens op de voorzijde staan 3 kleinere platen: - Ter nagedachtenis van de oorlogsslachtoffers Hulde aan de pionier van het Afrikaans, Beschavingswerk Coppens Leon Victor, landbouwkundige, geboren te Lede 5/9/1875, overleden te Lovo 17/12/1898 Kongolese Herdenkingsbond voor de Weggevoerden en de Werkweigeraars 7

8 Langs de oostzijde staan de 12 namen van de Alhier gestorven Opgeeischten uit de periode Op een afzonderlijke plaat staan 3 Ledenaars vermeld: Gestorven in Krijgsgevangenschap De Noose Edgard, Isenbuttel 22/1/41 Burg. Slachtoffer Eechout Gustaaf, Mulheim a. Ruhr 13/10/43 Gesn. Korea Rottiers Frans, Seoul 24/3/51 Aan de zuidzijde, op een afzonderlijke plaat, staan de negen namen van de Gesneuvelden Alle 9 zijn overleden in mei Op de bovenste plaat aan de noordzijde van het monument staan gebeiteld, de 4 namen van de in 1917 en 1918 Opgeëischten in hechtenis gestorven en de 4 namen van de in 1914 Gedoode Burgers. De plaat daaronder toont ons de 10 namen van Burgers gestorven wegens Oorlogsfeiten uit de periode 1940 tot

9 Telkenjare op 11 november wordt de kerkelijke plechtigheid, ter herdenking van de Wapenstilstand WO I, bijgewoond door onze gemeentelijke overheid, een afvaardiging van de politie en brandweer en nog enkele oorlogsveteranen. Nadien volgt dan de bloemlegging en de groet aan het monument. 9

10 Namen, plaatsen en data volgens oorlogsmonument (zwarte tekst) Namen, plaatsen en data volgens Burgerlijke Stand - Lede (blauwe tekst) Namen, plaatsen en data volgens Dodenregister Belg. Leger (rode tekst) Gesneuvelden WO I Brondeel Leon Dixmude 1918 Brondeel Aloïs Leon Beveren a/d Ijzer (1 ste begraafplaats) Commerman Jozef Machelen Commerman Joseph Prosper Mechelen De Bock Jozef De Bock Josephus Diksmuide De Cooman Jozef Langemarck Cooman Josephus Elverdinge De Neubourg Leop. Grimbergen Deneubourg Leopold Jacobus De Gendt René Lede De Jonge Frans Duinkerke De Jonge François Duinkerken/Rosendaël De Kerpel Charles Louis De Panne (1 ste begraafplaats) De Mot Leon Nieuwpoort De Motte Leon Jean Baptist De Saedeleer Jozef Kales De Saedeleer Pierre Joseph Calais De Spiegeleer Aug. Schoorbakke Pervijse De Spiegeleer Auguste Pervijze De Sutter Jues West-Vleteren De Sutter Joannes Merkem De Wolf Gustaaf S.Genis Laval Eeckhoudt August Kesseloo 1914 Kessel-Lo (1 ste begraafplaats) Eeckhoudt Polydoor West Roosebeke Eeckhoudt Polydore Westrozebeke Govaert I B Bixschoote Govaert Jan Baptist Beveren a/d Ijzer (1 ste begraafplaats) Govaert Constant Depot Port Bail Frankrijk Govaert Constantijn Keppens Frans Boncelles Luik Keppens Franciscus Boncelles 10

11 Pauwels Alfons Sec. Pilckem Pauwels Alphonse Henri Langemark Pieters Henri Duinkerke Pieters Henri Gaston Jean Marie Roelandt Hubert Kales Roelandt Hubert Victor Calais Roelandt Leon Beveren Ijzer Beveren a/d Ijzer (1 ste begraafplaats) Rubbens Jozef Schoorbakke Rubbens Joseph Camille Marie Pervijze Schelfhout Petrus Ougree Smekens Richard Dixmude Smekens Richardus Dominicus Diksmuide Smekens Philemond Bischofferode Duitschland Smekens Philemon Jozef / Temmerman Achiel Schoorbakke Pervijse Temmerman Achillis Pervijze Triest René Stuijkenskerke Oostkerke Troch Henri West-Vleteren Boezinge Van Den Brande Prosper Calais (1 ste begraafplaats) Van Der Heyden Alf. St. Nikolaas Van Der Heyden Alphonsus Josephus St. Niklaas Van Der Schueren R. Lede Van Der Schueren René Van Der Snickt Emiel Dixmude Van Der Snickt Emilius Alveringem Van Leuven Victor Aulgem Adegem Van Overwalle G. Alveringhem Van Overwalle Georges Clément Alveringem Van Steerteghem Ernest Oeren (1 ste begraafplaats) Van Wesemael Adolf Jpeben Van Wesemael Rodolphe Langemark Willoque Frans Steenstraetl Willoqué François Auguste Marie Noordschote Willoque Hubert Schoorbakke Pervijse Willoqué Hubert Antoine Marie Pervijze

12 Opgeëisten in gevangenis gestorven WO I Mertens Louis Hopital Marlé Muylaert Oscar S.Quentin Triest Leon Pilon Frankrijk Troch Firmin Hamel Frankrijk Alhier gestorven opgeëisten WO I Bourgeois Aimé Lede Callaert Alfons Lede Coppens Jean Lede De Paepe Jozef Lede De Middeleer Gustaaf Gent De Vuist Jozef Lede Huylebroeck Louis Lede Kennof Michel Brussel Nuel Frans Lede Rasschaert Edmond Lede Temmerman Benoit Lede Van Boven Richard Lede Gedode burgers WO I De Pauw Victor Aalst Galle Remi Lede Grysouille Domien Serskamp Smekens Leon Lede

13 Gesneuvelden WO II Brondeel Philemon Koekelare Coppens Polydoor Maurice Gellik De Bruycker Gustavus Emilius Boulogne-sur-Mer D Haese Victor Boulogne-sur-Mer D Hondt Louis Aloysius Kuurne Neirinckx Florimond Veldwezelt Van Haudenhove M. Oostrozebeke Van Leuven Petrus Joannes Boulogne-sur-Mer Wauters Petrus Edgard Zwijnaarde De Backer Remi Leopold Diges (Yonne-F) Clauwaert Livinus Lede Seliaerts Ludovicus Antonius Lede Walgraef Hippolyte Calais (F) De Munter Norbert Bobrowa (Rusland) Smekens Josephus Kleve (D) Bracke Aviel Rossosch (Rusland) Eeckhout Gustaaf Gerard Mulheim a/d Ruhr (D) De Noose Edgard Gustaaf Jozef Isenbüttel (D) De Lannoy Franciscus Josephus Duinkerken (F) Huylebroeck Emilienne Anne Marie Le Mesnil-Rainfray (F) Fonteyn Carolus Jacobus Louis Graz (A) Willockx Irma Hortence Marie Pullach (D) Burgers gestorven wegens oorlogsfeiten Bollaert August / Boelaert Koekelare Coppens Frans Lede De Backer Julien Victor Aalst De Gendt Oscar Emiel Jena (D) / De Neve Gustaaf Hortensius Mousterin Fouesnant (F) Lievens August Henri Oostende Mertens Frans Aalst Roelandt Jozef / Joseph Arthur Lede Van Der Haegen O / Oscar Jozef Lede Verhaegen Georges Cesar Aalst

14 BIBLIOGRAFIE : FOTOARCHIEF : TEKST en SAMENSTELLING : UITGAVE : Jozef De Brouwer - De Geschiedenis van Lede Bart Van Langenhoven - Lede en zijn Symbolen Hubert Topke Hubert Topke, voorzitter Culturele Raad Culturele Raad - Gemeente Lede D / 2010 / 8592 / 1 14