houtgrond de Vrede aan de Para-kreek Auteur: Philip Dikland, 2005.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "houtgrond de Vrede aan de Para-kreek Auteur: Philip Dikland, 2005."

Heidi van der Berg
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 houtgrond de Vrede aan de Para-kreek Auteur: Philip Dikland, Volksnaam onbekend Parakreek, rechteroever in het afvaren Volgorde in het afvaren : Munchenstein, aan De Eendragt, De Vrede, Welgelegen, Beaulieu, Hanover De Vrede(5 delen) op de kaart van Bakhuys en De Quant, De plantage vormde lange tijd 1 geheel met de gronden De Nieuwe Hoop, Welgelegen, Mawakabo, en Hanover. Van deze 5 gronden was Hanover de hoofdplantage. chronologie: 1708 Cliffton ; de Heis (kaart Paragebied Augustus 1708) Willem Cliffton bezat een plantage van 60 ketting breedte ; stroomafwaarts lag de grond van de weduwe de Heis. Deze twee plantages werden later samengevoegd tot De Vrede perceel 1 t/m 4.

kaart van het Paragebied uit 1708. De familie Clifton was in 1680 reeds in Suriname ; uit die tijd is bekend Nathaniel Clifton. Mogelijk is Willem Clifton zijn zoon.

2 kaart van het Paragebied uit De familie Clifton was in 1680 reeds in Suriname ; uit die tijd is bekend Nathaniel Clifton. Mogelijk is Willem Clifton zijn zoon. Over deze Willem Clifton zijn enige gegevens te vinden in de archieven. Hij woonde in Para en was gehuwd met Eva Lemmers, en in 1700 werd hun dochtertje Johanna geboren. Verder is bekend Pruna Clifton, die ook in Para woonde, waarschijnlijk een zus of nicht. Willem Clifton overleed omstreeks In 1709 hertrouwde Eva Lemmers met Hendrik van Eyk. Het is niet bekend of de plantage De Vrede toen nog in haar bezit was. In 1723 trouwde dochter Johanna Clifton met Laurens Door. Zij heeft lang geleefd en is meerdere malen getrouwd geweest. Zij overleed in M. S. Pallak (kaart Lavaux 1737) In 1737 was De Vrede de laatste plantage aan de Parakreek. De volgorde in het afvaren was toen als volgt: De Vrede, vervallen grond (later:welgelegen), Wattjecall (later:welgelegen), Beaulieu. De Vrede bestond uit 5 delen ; ze waren allemaal het eigendom van Matheus Sigimundus Pallak. Deze was eigenaar van 5 plantages aan de Para en Correpinakreek : Wangunst (Para ; later: Loefbeek) Onvergeeven (Para ; later een deel van Overtoom) de Vreede (Para, 5 delen) la Piquanterie (Correpine) l' Imprevu (Correpine) Matheus Pallak was in was hij raadsheer van het Hof van Politie en Criminele Justitie. In die functie adviseerde hij in 1749 als eerste om vrede te sluiten met de marrons, maar het zou nog tot 1760 duren eer deze vrede tot stand kwam. (Dragtenstein, 134) Hij was

3 waarschijnlijk afkomstig uit Rotterdam, althans, de naam "Maasstroom" die hij aan zijn nieuwe plantage aan de Commewijne gaf is een duidelijke referentie aan Rotterdam. Hij was gehuwd met Margaretha Neeven, weduwe van Jan van Weidon. Het echtpaar woonde in een groot huis op de hoek van de Waterkant en de Kromme Elleboogstraat. Zij waren lid van de Lutherse kerkgemeente. Over kinderen is niets bekend. Margaretha overleed in Pallak heeft haar lang overleefd, maar is niet meer hertrouwd. Op een gegeven moment - wanneer is niet bekend - is hij naar Europa geremigreerd. Hij overleed aldaar in Zijn dood werd in de kerk van Paramaribo bekendgemaakt: " november 13 Debet J: B: S: Ranitz - A 't bekent maaken der overleijden van Matts: Sigisms: Pallak f 9,-..." Mr. Sr. Pallak, Quackoe vrije neger & comp. (kaart Lavaux, 1770) Pallak staat op de kaart van Lavaux geregistreerd als eigenaar van 5 plantages, waaronder de nieuw aangelegde plantage Maasstroom aan de Commewijnerivier. Maar de gegevens op de 5e editie van de kaart van Lavaux waren achterhaald. Matheus Sigismund Pallak was in 1667 overleden erven Daniel Scheuneman (inventaris) Daniel Scheuneman was in 1782 overleden. Hij bezat toen: 6 huizen in Paramaribo plantage De Goede Hoop (Surinamerivier, koffie, 42 slaven) plantage De Vrede (Parakreek, kostgrond met 54 slaven) 1793 J. C. Geyer (almanak 1793) Johan Christiaan Geyer ( ) uit Groszenrudestadt te Saxen heeft ruim 55 jaar van zijn leven in Suriname doorgebracht. Hij werd de eigenaar van de plantages De Vrede en Nieuwe Hoop aan de Parakreek, en stichtte de plantage Geyersvlijt nabij Paramaribo. Geyer was raadsheer van het Hof van Civiele Justitie. Hij huwde in 1775 met Anna Ester Binsbergen (?- 1806). Uit dit huwelijk zijn 5 kinderen bekend: Johan Christiaan (?-1778) Anna Catharina (?-1780) Ester Petronella ( ) Johan Hendrik ( ) Anna Catharina (1794-?) geh Carel Ludwig Weissenbruch 1821 verlaten ; J. L. Matile (almanak 1821) De houtgronden De Vreede, Welgelegen en De Eendragt waren geannexeerd aan de plantage Hanover, die het eigendom was van J.L. Matile. Voor meer bijzonderheden zie aldaar boedel mr. G.A. van der Mee en F.W. Hostmann (almanak 1843) De plantages De Vrede, Welgelegen, Mawakkabo, en de Nieuwe Hoop behoorden aan Hanover. Voor meer bijzonderheden zie aldaar emancipatie Hugh Wright was eigenaar van plantage Hanover (met bijbehorende gronden, waaronder De Vrede). Hij ontving een tegemoetkoming van f66.000,-. Maar Wright was ook nog eigenaar

4 van drie grotere plantages (Alliance, Badenstein en Hooyland), en ontving in totaal meer dan een half miljoen aan compensatiegeld. Op 1 juli 1863 bezat de plantage 246 slaven. De families Ambel, Clydesdale, Fer, Klas, Krak, Mijnals, Renfurm en Vreds stammen van de plantage. Het staat niet vermeld in de emancipatieregisters, maar De Vrede, Welgelegen, Mawakkabo, en de Nieuwe Hoop waren nog steeds geannexeerd aan Hannover verkoop aan bewoners. In 1882 (encyclopedie Suriname 177, 269) de precieze datum moet nog worden nagezocht werd de plantage Hannover gekocht door de ex-slavenbevolking. De zeven founding fathers zijn : Ambel, Clydesdale, Fer, Frets, Klas, Mijnals, en Renfrum. Tot de verkoop behoorden ook de geannexeerde gronden De Vrede, Welgelegen, en Mawacabo. De hoofdplantage Hanover is nog lange tijd bewoond geweest, maar het is niet duidelijk of er op De Vrede ook bewoning was De plantage is leeg en verlaten.

5 bronnen: 1 - boeken en artikelen Frank Dragtenstein De ondraaglijke stoutheid der weglopers - uitg. Univ. Utrecht, databases op het internet Philip Dikland - oud archief der burgerlijke stand in Suriname Heinrich Helstone, Okko ten Hove e.a. - database emancipatieregisters inventarisaties in het notarieel archief van het NA, den Haag ARA NOT inv. no. 256 f. 40 Locatie : Parakreek aan de linkerhand tussen de houtgronden Welgelegen en het land van de houtgrond de Eendragt Datum : Gegevens : 2500 akkers, circa 40 akkers weiland, 54 slaven, weidegrond, cassave, rijst, koren, paard, hoornbeesten Verzoeker: G: A: Kerman, executeur Eigenaar : wijlen D: Scheuneman Directeur : David Friederich Bluher Gebeurtenis : erflater: Daniel Scheuneman, overleden te Paramaribo 9 januari 1782 ; nalatenschap: houtgrond De Vreede 5 Archief dienst der domeinen te Paramaribo. Tijdvak : Geen gegevens

Vergelijkbare documenten

Tempoca op de kaart van Bakhuijs en de Quant uit Noord = boven. De eerste naam was l Imprevu, daarna kwam de moderne naam la Diligence.

Tempoca op de kaart van Bakhuijs en de Quant uit Noord = boven. De eerste naam was l Imprevu, daarna kwam de moderne naam la Diligence. De houtgrond la Diligence aan de Correpine-kreek Auteur: Philip Dikland, 2012. Neger-Engelse naam : Correpine-kreek, rechteroever in 't afvaren volgorde in 't afvaren: La Liberté, Tampoca, La Diligence,