Detail van de kaart van Moseberg uit Welgelegen is getekend zonder plantagehuis, en was verlaten..

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Detail van de kaart van Moseberg uit Welgelegen is getekend zonder plantagehuis, en was verlaten.."

Elias Baert
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Houtgrond Welgelegen aan de Para-kreek Auteur: Philip Dikland, Volksnaam: onbekend Locatie : Parakreek, rechteroever in het afvaren Volgorde in het afvaren: De Vrede, Welgelegen, Beaulieu, Hanover Schielijk Bedagt Welgelegen Watjecall Detail van de kaart van Moseberg uit Welgelegen is getekend zonder plantagehuis, en was verlaten.. De buurplantages Watjekal (1000 a.), Welgelegen, en Schielijk bedagt werden al vrij vroeg samengevoegd. Deze samengevoegde plantage was 2500 akkers groot en werd Welgelegen genoemd. Maar dat gebeurde niet helemaal consequent ; soms werden ineens de oudere namen genoemd. Vanaf ongeveer 1800 hoorde de plantage bij Hanover. chronologie: 1708 Welgelegen & Schielijk bedagt Harmanus Barneveld (kaart 1708) Watjecall nog niet uitgegeven Een detailkaart uit 1708 van de Parakreek geeft de namen der eigenaars. Het eigendom van boven naar beneden was in die tijd als volgt : De Vrede Welgelegen & Schielijk Bedagt Watjecall Beaulieu Hanover 2 e uitgifte Hanover 1 e uitgifte wed. De Heis Harmanus Barneveld Savanne Savanne Dirick Vlack Couderc

2 Detail vam een kaart uit Over Harmanus van Barnevelt zijn er wat summiere gegevens in de archieven. Hij huwde in 1699 met Anthoinette Daun : 1699 den 4 julij ondertrouwt Hermanus van velt(barnevelt?) J:M: geboortig van Barnevelt in Gelderlant, met Anthonette Dauw(Daun?) J:D: geboortig in Zuriname, beijde woonende aen Paramaribo, den 19 sondag na middag getrouwt in de kerck door C: Nucella Uit dit huwelijk zijn twee kindjes bekend : Anna (1700-?) Albertus (1701-?) 1737 Welgelegen & Schielijk Bedagt - Vervalle grond (kaart Lavaux 1737) Watjecall - Adamsz & comp. De plantage Watjecall was 1000 akkers groot. Detail van de kaart van Lavaux van 1770.Watjecall is no. 29.

3 Het is niet bekend, wie Adamsz en comp. zijn. Bekend is ene Jan Adamse, maar deze was in 1734 overleden Welgelegen - H: Huijsinga van Vliet en Frans Philip Albrecht in comp. (inventarissen 1769 en 1770) Er bestaan twee inventarissen van de plantage (zie bronnen 3), waarin als eigenaar wordt vermeld : H: Huijsinga van Vliet en Frans Philip Albrecht in comp. De eigenaren bezaten geen andere plantages. De plantage was in die tijd 2500 akkers groot, met 76 slaven. Er werd koffie en katoen verbouwd. NB: De grootte van 2500 akkers betekent, dat het hier gaat om de drie plantages tezamen mei 28 Debet Boedel Fredrik Philip Albregt - Aan kerkegeregtigheid voor 't begraven van hem zelfs door de heer Christoffel Sagel (Nagel?) in de N: O: T: f 41, Welgeleegen A. Scharff (almanak 1793) Eigenaar Scharff bezat geen andere plantages. Mr. van Stuyvesant was de administrateur. Abusievelijk staat vermeld, dat de plantage is gelegen in de Coropina kreek Welgelegen - onbekend (meetkaart 1810) Watjecall - La Para en Abendanon In 1810 werd er achter plantage Watjecall 500 akkers achterland aangevraagd in een ongunstige lange en smalle vorm, waardoor de transportafstand van het gekapte hout naar de Parakreek erg groot zou zijn. Landmeter Bohm tekende de figuratieve kaart. Bij de plantage schreef hij een notitie : la Para en Abendanon, alsof dit de eigenaren waren. Maar in de tekst die bij de kaart hoort schreef hij, dat H.F. Matile de eigenaar was. Dit laatste lijkt correct. Deze Matille was tevens eigenaar van de plantage Hanover. Om de een of andere reden zijn op de kaart de drie plantages NIET samengevoegd, maar gesplitst gehouden : Watjecall en Welgelegen. Over Schielijk Bedagt wordt niet gepraat. Feitelijk is dit in tegenspraak met de kaart van Moseberg uit 1801 : deze toont de (verlaten?) plantage Welgelegen, maar laat ook zien dat die oorspronkelijk uit 3 aparte plantages bestond. Overigens heeft iemand met potlood op de kaart genoteerd : deze kaart deugt niet. Het zou informatiever zijn geweest als de onbekende schrijver had genoteerd wat er precies niet deugt.

4 Watjecall in Archief Dienst der Domeinen map 356. Detail van de vorige afbeelding.

5 1821 Welgelegen - verlaten (almanak 1821) De grond was 2500 akkers groot ; dat betekent dat de voormalige plantages Watjecall en Schielijk Bedagt in Welgelegen waren opgenomen. De eigenaar wordt niet genoemd. Vanaf ongeveer 1800 was Welgelegen aangekocht door de eigenaren van Hanover, en verdwijnt als zelfstandige plantage uit beeld. Sindsdien zijn de plantages : Hanover, Welgelegen, de Vrede, en Mawacabo altijd onder 1 eigenaar geweest. Voor verdere gegevens, zie de monografie van plantage Hanover.

6 Bronnen : 1 - boeken en artikelen Frank Dragtenstein De ondraaglijke stoutheid der weglopers - uitg. Univ. Utrecht, databases op het internet Philip Dikland - oud archief der burgerlijke stand in Suriname 3 - inventarisaties in het notarieel archief van het NA, den Haag ARA NOT inv. no. 697 (dubbele telling) f. 380 Plantages : Watjekal ; Welgelegen ; Schielijk bedagt Locatie : Parakreek aan de linkerhand tussen de plantages van Abm: Maure en van Dan: Schooneman Datum : ; Gegevens : 2500 akkers, 41 slaven, tayer, bananen, cassave, cacao, koffie, katoen, negerkost, weidegrond, moestuin, pluimvee, varkens, hoornbeesten, schapen, taxatie: Fl ,- Verzoeker : Frans Philip Albrecht, prive en qq Eigenaar : H: Huijsinga van Vliet en Frans Philip Albrecht in comp: ARA NOT inv. no. 700 f. 90 Plantage : Welgeleegen Locatie : Parakreek aan de linkerhand tussen de plantages van Abm: Maure en van Dan: Schoneman Datum : ; Gegevens : 2500 akkers, 76 slaven, katoen, cacao, koffie, bananen, tayer, weidegrond, hout, hoornbeesten, pluimvee, varkens, werkossen, taxatie: Fl ,- Verzoeker : Frans Philip Albrecht, prive en qq Eigenaar : H: Huijsing van Vliet en Frans Philip Albrecht in comp. opgever: Frans Philip Albrecht 4 - Couranten Geen advertenties Alleen een advertentie van een buurplantage : De Surinaamsche Courant no. 50, 15 december 1790 (k ranti!) J.C. GEYER praesenteerd uit de hand te koop, den Houtgrond DE VREEDE, met derzelver Gebouwen, gelegen in Para tusschen de plantagie WELGELEEGEN en de EENDRAGT, aan de linkerhand in het opvaaren. 5 kaarten en acten in het archief van de Dienst der Domeinen, Paramaribo meetkaart achterland Ingevolge permissie verleent. Bentick Gouverneur en Commandeur. Surinaame en onderhoorige van dien. Heeft den ondergeschreeven geswoor. Deeze Colonie ten versoeke van den WelEd... H: F: Matile eijgenaar van de strat...

7 & Watjecal geleegen aan de Parakreek linker... tuschen de houtplantagien Beaulieu en de Vree... het agterland beginnende aan de boovenleijn van houtplantagie... de beneedenleijn van de houtplantage Watjecal en geleegen... deesen plantagie ter groote van 500 ackers met eene breete... en diepte van 250 kettingen. Zoo en in diervoegen... kaart door de figuur geletterd ABCD word aangeweezen. Actum Paramaribo den 28 meij 1810 J: G: R: Bohm 6 de familie Adamse 1693 dito 21 Jan Adamsz J: M: van Amsterdam met Anthonette Vacheron J: D: van Zuriname februari 1 gedoopt Anna waar van van de vader was Jan Adamse en de moeder Anthonette Vacheron. D: L: Klay 1700 maart 30 ter presentie van den ouderlinge Meuselaer op belijdenis aengenomen Jan Adamsen. (divisie boven-commewijne) 1701 oktober 2 gedoopt een dochter genaemt Hester, vader Jan Adamsen en moeder Anthonette Vacheron echteluijden. Getuijgen Hester Marbeeck geboren den 12 september Do: C: Wachtendorp 1706 januari 23 ondertrouwt Steven Adamsen geb: J:M: van Bemmel in Gelderland, en Maria Ruijs wed: van Michiel Gravatel geb: uijt Schravenhagen, beijde wonagtig hier ter stede, den 14 februari in den kerk bevestigt - Corn: Voltelen 1709 juni ondertrouwt Jan Adamse wedr: van Anthoinetta Vacheron geb: van Amsterdam en wonagtig in de boven divisie van Commewijne, en Catharina Maria van Vollenhoven J:D: geb: van Naaldwijk en wonagtig alhier, den juli in de kerk publicq bevestigt - J: Fauvarque 1712 october 23 gedoopt door Do: D: J: Engel het soontje van Jan Adamse en Catharina Maria van Vollenhoven genaamt Joannes Aegidius geb: den 20 d:. Balthasar Theodorus Moreus 1715 januari 13 gedoopt het kind van Jan Adamse en Catharina Maria Vollenhove, genaamt Catharina Joanna geboren den 8 xber Abm: Agid: Engel (kerkgerechtigdheid) Jan Adams den 12 ditto f 50, de Wed: Jan Adamse 1718 juni 23 ondertrouwt Joannes Ditmar J: M: geb: van Hamburg, met Ester Adamse J: D: geb: in de boven divisie van Commawijne, den 10 julij voor de gemeente bevestigt - Abm: Aegid: Engel 1719 junij 1 gedoopt het dogtertie van Joannes Ditmar en Hester Adamse echtelieden genaamt Anthonetta geb: den 28 maij. Peter en meter John Adamse en Anna Lopikker. Abm: Agid: Engel 1722 januari 22 gedoopt het dogtertje van Joannes Ditmar en Hester Adamse egtelieden, genaamt Helena Agnieta geb: den 19 d:. Peter en meter Anthony Verberk en Agnieta de Haan sijn huijsv:. Abm: Agid: Engel 1723 december 16 gedoopt het dogtertje van Joannes Ditmar en Hester Adamse egtelieden, genaamt Antonetta Geertruy geb: den 6 d:. Peter en meter Nathanael Strauch en Geertruy Tobiasse desselfs huijsvrouw. Abm: Agid: Engel 1726 februari 1 ondertrouwt Johannes Moll jongm: geboren te Orssij int land van Cleef, met Hester Adamse geboren in de boven divisie van Commewijne weduwe

8 van Johannes Ditmar & 17 februari in de kerk van Paramaribo door mij bevestigt - A: A: Engel pastor 1711 november 20 ondertrouwt Jacob Cornelis Roest J:M: geb: van Amsterdm:, met Anna Adamse J:D: geb: in de boven divisie Comewijne, den 6 december bevestigt - D: J: Engel 1721 november 27 gedoopt het soontie van Jacob Cornelis Roest en Anne Adamse egtelieden, genaamt Fredrick Jan geb: den 19 d:. Peter en meter Jan Adamse en Elizabeth Swart. Abm: Agid: Engel

Vergelijkbare documenten

houtgrond de Vrede aan de Para-kreek Auteur: Philip Dikland, 2005.

houtgrond de Vrede aan de Para-kreek Auteur: Philip Dikland, 2005. Volksnaam onbekend Parakreek, rechteroever in het afvaren Volgorde in het afvaren : Munchenstein, aan De Eendragt, De Vrede, Welgelegen,