Het zijn drukke tijden voor Fost Plus. Drie grote werven houden

Transcriptie

1 Fostpost 33 Informatieblad voor de gemeenten, de intercommunales, de afvaloperatoren en de recycleurs. Fostpost nr 33 - juli P + MD-proefproject gelanceerd 6 Altijd in duo 8 Kwaliteit garanderen bij elke stap In Vlaanderen ging de nieuwe zomercampagne van Indevuilbak van start. ZWERFVUIL Zwerfvuilplan op kruissnelheid De strijd tegen zwerfvuil komt stilaan op kruissnelheid. Fost Plus en haar partners werkten de afgelopen maanden de actieplannen voor uit en stelden de teams samen die de plannen zullen uitvoeren. De eerste concrete acties staan intussen in de steigers. Tijd voor een update. Begin dit jaar tekenden Fost Plus, Comeos en Fevia samenwerkingsovereenkomsten met de ministers van Leefmilieu Joke Schauvliege in Vlaanderen en Carlo Di Antonio in Wallonië. Ook met het Brusselse Gewest zou binnenkort een gelijkaardige overeenkomst bereikt moeten worden. Vervolgens werden operationele plannen voor 2016 en 2017 uitgewerkt en werden teams samengesteld die zullen instaan voor de uitvoering ervan. In Vlaanderen wordt daarvoor het bestaande netheidsnetwerk van Indevuilbak versterkt en uitgebreid, in Wallonië werd een volledig nieuwe cel opgericht onder de naam Be WaPP. In Vlaanderen bestaat het team uit tien mensen, in Wallonië uit zeven mensen. Intussen verschijnen ook de eerste concrete acties in het straatbeeld. Zo startte in Vlaanderen een nieuwe zomercampagne van Indevuilbak. Naast radiospots en affiches wordt sterk ingezet op sociale media en persaandacht. In augustus en september trekt Indevuilbak in het kader van de campagne de Heel veel aandacht gaat uit naar de ondersteuning van gemeenten straat op met opvallende acties in winkelstraten en op lokale evenementen. Vlaanderen zet ook in op het bloeiende verenigingsleven. Bedoeling is om zo veel mogelijk burgers, scholen, clubs, jeugdbewegingen en verenigingen te mobiliseren om samen de strijd tegen zwerfvuil aan te gaan. Daarvoor wordt een systeem uitgewerkt dat hen ondersteunt en bedankt voor hun engagement. In Wallonië bracht de Grand Nettoyage de Printemps in april meer dan mensen op de been. Gewapend met handschoenen, fluovestjes en vuilniszakken ruimden ze het zwerfvuil op terreinen, in straten en in parken. De actie werd een groot succes, mede dankzij de steun van heel wat gemeenten en intercommunales. In juli startte ook een grote sensibiliseringscampagne langs autosnelwegen in Wallonië, gericht naar automobilisten op weg naar hun vakantiebestemming. Tegelijk startte een pilootproject om de netheid van parkings en rustplaatsen langs autostrades te verbeteren, en er zelfs het sorteren te introduceren, met aparte vuilnisbakken voor PMD. In beide landsdelen gaat heel veel aandacht naar de ondersteuning van lokale besturen in hun strijd tegen zwerfvuil. Die kan verschillende vormen aannemen, van een financiële tussenkomst in de aankoop van vuilnisbakken en schoonmaakmachines tot concrete begeleiding bij het uitwerken van een zwerfvuilplan op maat. Daarnaast worden ook zoveel mogelijk best practices verzameld en verspreid. Minder zwerfvuil in uw gemeente? Indevuilbak wordt uw coach! Indevuilbak werkte een coachingtraject uit om gemeenten te helpen bij het uitwerken en uitvoeren van een efficiënt zwerfvuilbeleid. U kunt rekenen op een intensieve begeleiding, waarbij gedurende twee jaar de nodige middelen en mensen ingezet worden. INTERESSE? Contacteer Indevuilbak via netheidsnetwerk@indevuilbak.be. Meer informatie op

2 2 Fostpost nr 33 - juli 2016 EDITO Grote werven Het zijn drukke tijden voor Fost Plus. Drie grote werven houden ons op dit moment intensief bezig. Ook onze partners en de gemeenten en intercommunales in het bijzonder zijn vaak zeer nauw betrokken bij deze projecten. Het grootste project van de drie is ongetwijfeld de strijd tegen zwerfvuil. Die wordt de komende jaren gevoelig opgedreven dankzij een samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven, die de hoeveelheid zwerfvuil in ons land op termijn gevoelig zal doen dalen. We kiezen daarbij voor een geïntegreerde aanpak, gericht op een duurzame gedragsverandering. In Vlaanderen en Wallonië werden hiertoe overeenkomsten gesloten met de Ministers Joke Schauvliege en Carlo Di Antonio. Ook in Brussel zijn de gesprekken ver gevorderd en hopen we op korte termijn een overeenkomst te bereiken. De eerste concrete projecten staan inmiddels in de steigers. Specifieke aandacht zal in de komende maanden ook uitgaan naar de ondersteuning van lokale besturen in hun strijd tegen zwerfvuil. Het tweede project is de uitbreiding van de PMD-inzameling met andere plastic verpakkingen dan de flessen en flacons. Begin dit jaar zijn we in zes Belgische gemeenten proefprojecten gestart om de haalbaarheid van deze uitbreiding te onderzoeken. Want hoe meer verpakkingen we op een duurzame manier kunnen recycleren, hoe beter. Al moeten we de globale balans nauwlettend in het oog houden er moet een echt milieuvoordeel zijn dankzij duurzame recyclage en de meerkost moet in verhouding staan met het resultaat. De opstart van de projecten is alvast goed verlopen, zoals blijkt uit de getuigenis in deze editie. We willen de deelnemende gemeenten, intercommunales, inzamel-, sorteer- en recyclagebedrijven hierbij ook hartelijk danken voor hun inspanningen en de constructieve samenwerking. Het derde project draait rond het buitenshuis sorteren. Burgers zouden overal waar ze zich bevinden even gemakkelijk moeten kunnen sorteren als thuis. Fost Plus biedt vandaag actieve ondersteuning aan iedereen die de selectieve inzameling wil invoeren, van bedrijven en scholen tot sportcentra en recreatiedomeinen. Met deze projecten leggen we een stevige basis voor een nog duurzamer verpakkingsbeheer in ons land, met meer recyclage, minder restafval en meer openbare netheid. En we hopen dat we hiervoor op uw medewerking en engagement kunnen blijven rekenen. Mik Van Gaever Director Operations Europa wil de transitie naar een echte kringloopeconomie stimuleren, maar de spelregels moeten duidelijker en eerlijker. EUROPA Naar een level playing field voor verpakkingen in Europa De consultatierondes over het nieuwe Circular Economy Package zijn opgestart. Fost Plus wil de gelegenheid aangrijpen om de spelregels rond het beheer van verpakkingsafval in Europa te harmoniseren. De Europese Commissie legde eind 2015 een nieuw voorstel op tafel van haar Circular Economy Package. Het ambitieuze pakket aan maatregelen moet bedrijven en consumenten helpen om de transitie te maken naar een echte kringloopeconomie, waarin resources op een meer duurzame manier worden ingezet. De doelstellingen voor verpakkingen liggen hoog. Eind 2025 moet 65% van de verpakkingen die op de markt komen worden hergebruikt of gerecycleerd. Eind 2030 loopt dat cijfer op tot 75%. Er zijn ook specifieke doelstellingen voor de verschillende materialen. Dat lijkt op het eerste zicht een haalbare kaart voor ons land, waar de percentages voor hergebruik en recyclage al vrij hoog liggen. Toch blijven nog heel wat inspanningen nodig voor een aantal specifieke materialen. Bovendien hangt veel af van de berekeningsmethodes en het meetpunt voor de recyclage. Voor Fost Plus en EXPRA (Extended Producer Responsibility Alliance) zijn de consultatierondes een ideale gelegenheid om een level playing field te creëren voor het beheer van verpakkingsafval in Europa. Europa legt de lat hoog, eind 2025 moet 65% van de verpakkingen worden hergebruikt of gerecycleerd Zo willen we duidelijkheid scheppen rond de rol en de verantwoordelijkheden van de organisaties die, net als Fost Plus, de terugnameplicht voor de producenten overnemen. Waar nodig willen we hun rol versterken. We pleiten er ook voor dat deze organisaties geen winstoogmerk nastreven en bij voorkeur in handen zijn van de verpakkingsproducenten zelf. Ze moeten bovendien worden geaccrediteerd en gecontroleerd door de overheid. Daarnaast willen we duidelijk omschreven regels rond de dekking van de kosten voor de verwerking van de verpakkingen. Tot slot streven we ook naar een harmonisering van de manier waarop de recyclagecijfers gemeten en berekend worden over heel Europa. Zo kunnen alle landen met gelijke middelen strijden. De consultatierondes zullen zeker nog tot eind dit jaar duren. Finale beslissingen worden niet voor 2017 verwacht.

3 Fostpost nr 33 - juli ACADEMISCHE ZITTING Hoe klimaatverandering een opportuniteit kan worden Gastspreker Serge de Gheldere bracht op de jongste Academische Zitting van Fost Plus een opvallend positieve boodschap. We moeten weg van het idee dat klimaatverandering een onoplosbaar probleem is. Bedrijven moeten inzien dat een fossielarme economie een opportuniteit is voor toekomstig succes. ACADEMISCHE ZITTING Door de toenemende schaarste van natuurlijke grondstoffen wordt hergebruik en recyclage van materialen gelukkig ook economisch steeds interessanter. Serge de Gheldere werd in 2006 bekend als de Vlaamse Klimaatambassadeur van Al Gore. Tien jaar later inspireert hij bedrijven om de klimaatverandering aan te pakken door middel van nieuwe, slimme businessmodellen. In het licht van de menselijke geschiedenis zal het olietijdperk niet meer blijken te zijn dan een heel kortstondige periode, waarin onze economie gebaseerd was op de ontginning van goedkope, fossiele grondstoffen. Bedrijven kunnen zich beter vandaag al beginnen voor te bereiden op de volgende fase die er onvermijdelijk aankomt. Maar hoe beginnen bedrijven hier aan? Met idealisme alleen, hoe goed bedoeld ook, komen we er niet. Van zodra het wat slechter gaat, zien we bedrijven afhaken en belanden MVO-projecten als eerste in de koelkast. Wat we nodig hebben zijn slimme en goed gefundeerde business cases, betoogt de Gheldere. Hij ziet wereldwijd al heel wat succesvolle voorbeelden van hoe het moet. Opvallend is dat bedrijven die het goed aanpakken, meteen op verschillende fronten kunnen scoren: ze besparen kosten, anticiperen op toekomstige Serge de Gheldere Vlaamse klimaatambassadeur Met idealisme alleen, hoe goed bedoeld ook, komen we er niet risico s, verbeteren hun imago en nemen dankzij hun innovaties een aanzienlijke voorsprong op de concurrentie. Zo lanceerde een Nederlands bedrijf een innovatief systeem waarbij oudere gezinswoningen geüpgraded worden met een isolerende schil, een warmtepomp en zonnepanelen. Vanzelfsprekend neemt het energieverbruik hierdoor drastisch af. Maar wat het echt bijzonder maakt, is dat de bewoners niets extra hoeven te betalen. Ze gebruiken het bedrag dat ze besparen op hun energiefactuur om de upgrade af te betalen. Een ander succesverhaal is Pay per Lux van Philips, waarbij Philips eigenaar blijft van de verlichtingsinstallatie en ook de energierekening betaalt. De klant betaalt enkel voor de geleverde lichtprestaties. De fabrikant heeft er zelf alle baat bij dat zijn producten een zo lang mogelijke levensduur hebben en zo weinig mogelijk verbruiken. Het hele systeem is dus een win-win voor iedereen voor Philips, voor haar klanten en voor het milieu. Een duurzame omgang met grondstoffen speelt eveneens een belangrijke rol in dit verhaal. Door de toenemende schaarste van natuurlijke grondstoffen wordt hergebruik en recyclage van materialen gelukkig ook economisch steeds interessanter. We zien zelfs dat bedrijven bepaalde onderdelen van gebruikte producten gaan inzamelen en hergebruiken in nieuwe producten. Dit procedé wordt ook weleens refurbishing of remanufacturing genoemd. Ook in dit domein liggen dus nog heel wat opportuniteiten voor creatieve bedrijven. RESULTATEN 2015, een terugblik De leden van Fost Plus gaven in 2015 meer dan ton verpakkingen aan, waarvan Fost Plus er meer dan ton recycleerde. De opbrengsten uit de verkoop van de ingezamelde materialen daalden met 4% tot 60,4 miljoen euro door sterk verminderende grondstofprijzen. De ledenbijdrage steeg met 5% tot 64,2 miljoen euro. In de loop van 2015 werkten we een ambitieus actieplan uit om samen met de overheid de strijd aan te binden tegen zwerfvuil. Het plan vormt vandaag mee de basis voor het publiek-private partnerschap dat begin 2016 werd gesloten. Het bedrijfsleven trekt daarvoor jaarlijks 17 miljoen euro uit. Verschillende studies gaven in 2015 aan dat statiegeld geen afdoende oplossing biedt voor het zwerfvuilprobleem. Een statiegeldsysteem brengt aanzienlijke kosten met zich mee, terwijl de verbetering op het vlak van zwerfvuil onzeker blijft. De politiek besliste om momenteel geen statiegeld in te voeren in ons land. In de tweede helft van het jaar bereidden we het P + MD-project voor. Begin 2016 gingen in zes Belgische gemeenten proefprojecten van start om alternatieve inzamelscenario s voor PMD uit te testen. In totaal zijn bijna inwoners bij de proefprojecten betrokken. Op 26 november 2015 reikten we voor de derde maal de Greener Packaging Awards uit. Meer dan 50 bedrijven dienden een dossier in over hun innovatieve en duurzame verpakkingsconcepten. De winnaars werden twee kmo s: Bevil en Unipro. Eind 2015 legde de Europese Commissie een nieuw voorstel op tafel van haar Circular Economy In 2015 zagen we een daling van de materiaalopbrengsten en een stijging van de ledenbijdragen. Package, dat de kringloopeconomie moet stimuleren. Fost Plus grijpt de gelegenheid aan om te pleiten voor een level playing field voor het verpakkingsbeheer in Europa. MEER INFO? Meer cijfers en recentere resultaten? Download ons jaarverslag op

4 4 Fostpost nr 33 - juli 2016 PROEFPROJECT P + MD-proefprojecten gelanceerd Begin dit jaar gingen in zes Belgische gemeenten proefprojecten van start om nieuwe scenario s voor een uitgebreide inzameling van PMD-verpakkingen te testen. De eerste resultaten zijn opmerkelijk. In zes gemeenten Aalter, Frameries, Hannut, Marchin, Waregem en Wervik werd de blauwe PMD-zak vervangen door een paarse P + MD-zak. Inwoners mogen er naast de gebruikelijke PMD nu ook andere harde plastic verpakkigen zoals vlootjes, schaaltjes en potjes sorteren. Afhankelijk van het scenario komen daar nog zachte plastics zoals folies en zakken bij. Bedoeling is om de technische en economische haalbaarheid en de milieu-impact van een eventuele uitbreiding van de PMD-zak met andere plastic verpakkingen te onderzoeken. De eerste resultaten blijken zeker interessant. Over het totaal van de zes proefprojecten, zamelden we per maand meer dan twintig ton extra plastic verpakkingen in. Bepaalde sorteerfouten zagen we vaak terugkomen, waaronder bakjes in piepschuim en plastic folie met een laagje aluminium zoals chipszakjes. We merkten ook de aanwezigheid van in elkaar gestopte verpakkingen, waardoor het risico bestaat dat ze op de sorteerlijn niet kunnen worden gescheiden en dus ook niet mee worden gerecycleerd. Een eerste evaluatie van de proefprojecten volgt eind dit jaar. De cruciale vraag wordt uiteraard of we voor de extra verpakkingen die we inzamelen ook effectief recyclagetoepassingen zullen vinden. Een olympisch bad vol restafval Voor de burger is P + MD een behoorlijke stap vooruit, omdat die profiteert van de goedkopere afvalophaling en van de vereenvoudigde sorteerregels, stelt Joris Vandecasteele, Directeur van MIROM Menen (Milieuzorg Roeselare en Menen). Bovendien helpt het ons om meer te recycleren. Ik heb thuis zelf de proef op de som genomen en kom op een hoeveelheid van 10 kilogram afval per inwoner per jaar. Dat afval moet voortaan niet meer bij het restafval, maar mag in de P + MD-zak worden meegegeven. Daarom hopen we dat het testscenario dat bij ons wordt toegepast een definitief karakter zal krijgen. Voor ons mag het in ieder geval blijven zoals het nu is. Ook Philippe Deleu schepen van Leefmilieu in Wervik toont zich enthousiast. Door de uitbreiding naar P + MD kunnen we op jaarbasis een hoeveelheid restafval vermijden waar een volledig olympisch zwembad mee kan worden gevuld. Best wel significant, dus. In de praktijk merken onze inwoners dat ze minder restafvalzakken vullen dan voorheen. Ofwel kiezen ze ervoor om de frequentie waarmee ze de zakken aanbieden te verminderen ofwel schakelen ze over op kleinere zakken. houders die de mensen gebruikten voor de blauwe zakken. Gelukkig heeft Fost Plus snel ingegrepen en zijn de zakken vandaag veel sterker en zijn ze iets groter geworden. Ook stelden we vast dat de ophalers bijzonder streng waren bij de P + MD-ophaling. En dat werkte soms demotiverend en veroorzaakte wel wat klachten. Want zelfs als de inhoud voor 99% in orde was, werd de zak toch nog afgekeurd. Daarom werd in overleg met Fost Plus besloten om dit bij te sturen. Want het is natuurlijk wel vreemd om gestraft te worden als je 99% op je rapport hebt In een bepaalde wijk werden er bij de eerste P + MD-ophaalronde meer dan 100 zakken geweigerd. We zijn toen ter plaatse gaan kijken wat precies het probleem was. Vervolgens hebben we op elk adres waar een zak geweigerd was een flyer afgegeven, waarop telkens precies genoteerd stond waarom de zak niet was meegenomen, verklaart Joris Vandecasteele. Heel arbeidsintensief allemaal, maar het probleem is quasi opgelost. Tegenwoordig blijven er nog hooguit 15 zakken staan. Philippe Deleu Schepen van Leefmilieu, Wervik Ik wilde zelf zien welke sorteerfouten er gemaakt werden Het project loopt nu al vier maanden met veel succes, al hebben we hier en daar wel enkele bumps in the road moeten overwinnen, vertelt Joris Vandecasteele. Zo wilden de mensen niet zomaar afscheid nemen van de blauwe zakken die ze nog in hun bezit hadden. Daarbij bleek de kwaliteit van de paarse zakken aanvankelijk niet te voldoen, waardoor ze gemakkelijk scheurden. Ook waren de zakken kleiner dan de traditionele blauwe zakken, zodat ze niet pasten in de Joris Vandecasteele Directeur, MIROM Per inwoner 10 kilo minder restafval, dat is niet niks We hebben het inderdaad met z n allen grondig aangepakt, vult Philippe Deleu aan. Zelf heb ik meerdere rondgangen gemaakt in Wervik en daarbij telkens zo n honderd P + MD-zakken gecontroleerd. Zo kon ik zelf zien welke sorteerfouten er werden gemaakt. Nadien hebben we die informatie gebruikt om een speciale sticker te maken waarmee we op een zo visueel mogelijke manier mensen informeren over wat wel in de paarse zak mag en wat niet. KORT Maakt u mee het verschil? Fost Plus lanceerde eerder dit jaar een nieuw offensief op sociale media, met als rode draad Ik maak het verschil. De bedoeling is om mensen de kans te geven om hun ervaringen met sorteren, verpakkingsafval en zwerfvuil te delen. We nodigen hen uit om met filmpjes, foto s en getuigenissen te vertellen over hoe zij in hun dagelijkse leven bijdragen aan een beter afvalbeheer. Daarnaast namen we nog andere initiatieven om burgers te inspireren, met onder meer een Pinterest-account en een YouTube-kanaal. Volgt u ons al? Best practices voor inzameling van plastic verpakkingen Fost Plus wil de bijkomende inzamelingen van plastic verpakkingen door intercommunales en gemeenten stimuleren en ondersteunen. Het gaat om plastic verpakkingen die niet via de blauwe PMD-zak worden ingezameld, zoals piepschuim, bloempotjes of plastic folie. Ze worden vandaag al in heel wat intercommunales ingezameld, vaak op het containerpark, en kunnen aangegeven worden bij Fost Plus via het zogenaamde artikel 8 uit haar erkenning. Fost Plus voerde een uitgebreid onderzoek uit naar deze inzamelingen en formuleerde een reeks aanbevelingen die de intercommunales kunnen gebruiken om de inzamelingen verder te optimaliseren: welke plastic verpakkingen kunnen op een duurzame manier worden gerecycleerd? Hoe kunnen ze best worden ingezameld? Deze best practices werden begin juli ter beschikking gesteld van de intercommunales. Bovendien kunnen zij voor de vermarkting van de materialen een beroep doen op de expertise van Fost Plus. In dit kader wordt ook een website ontwikkeld die de zoektocht naar het geschikte recyclagebedrijf zal vereenvoudigen. De intercommunales worden op de hoogte gebracht van zodra deze website live gaat. Lage olieprijs drukt marktwaarde PET Sinds midden 2015 is de olieprijs gestaag gedaald om de laagste prijzen sinds 10 jaar te bereiken in januari Deze evolutie heeft een directe invloed op de marktwaarde van de meeste kunstoffen. De belangrijkste grondstof voor de productie van kunststofpolymeren zijn immers aardoliederivaten. Een lage olieprijs leidt dus in principe ook tot lagere prijzen voor de primaire kunststoffen, wat op zijn beurt de waarde van gerecycleerde kunststoffen onder druk zet. We zagen dan ook een duidelijke daling in de waarde van PET-balen op de internationale markt. In het voorjaar is de olieprijs opnieuw gestegen. Tijdens de zomermaanden stijgt bovendien ook de vraag naar PET, waardoor we de marktprijzen opnieuw zien stijgen.

5 Fostpost nr 33 - juli SORTEREN Moeder, waarom sorteren we (nog)? Belgen vinden sorteren nog steeds nuttig en relevant, maar de routine is erin geslopen. Ook de link met de positieve effecten lijkt verloren gegaan. Dat blijkt uit een kwalitatief onderzoek dat Fost Plus liet uitvoeren. LOKALE COMMUNICATIEACTIES Fost Plus wilde met het onderzoek inzicht krijgen in de sorteermotivatie van hedendaagse consumenten. Het onderzoek vond plaats in de tweede helft van 2015 en gebeurde op basis van discussiegroepen in Antwerpen, Brussel, Gent, Luik en Namen, met telkens een representatief staal van de bevolking. Algemeen blijkt uit het onderzoek een eerder pessimistische visie op de samenleving. Deelnemers zien de maatschappij steeds meer rigide en normatief worden. De inflatie aan regels en verplichtingen tast hun engagement en burgerzin aan. Daarnaast voedde de economische crisis hun onzekerheid. Die evoluties hebben ook hun weerslag op het milieudenken. Ecologische afwegingen spelen nog altijd heel sterk bij oudere leeftijdsgroepen, maar bij gezinnen krijgt het pragmatische al snel de overhand. Jongeren beschouwen het milieuthema dan weer als te groot of te complex. Burgers zijn de voeling verloren met de positieve effecten van sorteren De sorteerregels voor PMD in de kijker De sorteerregels voor PMD zijn na twintig jaar uitstekend ingeburgerd, dat blijkt ook uit de uitstekende kwaliteit van de materialen die worden ingezameld. Toch twijfelt iedereen wel eens of een bepaalde verpakking nu bij PMD hoort of niet. Daarom lanceerde Fost Plus enkele weken geleden in samenwerking met een groot aantal Vlaamse intercommunales een nieuwe campagne onder het motto PMD sorteren is kinderspel. Bedoeling is om de sorteerregels op een speelse manier terug onder de aandacht te brengen. De campagne focust daarvoor op de essentie: PMD staat voor Plastic flessen en flacons, Metalen verpakkingen en Drankkartons. De intercommunales kunnen hun eigen communicatiemix samenstellen uit een uitgebreid gamma aan campagnemateriaal. Een eenvoudig, maar sterk campagnebeeld is ondertussen al in het straatbeeld verschenen en zal ook de komende maanden nog aanwezig blijven: op vrachtwagenpanelen, grote reclameborden en op de bussen van De Lijn. Er zijn ook online wedstrijden, gadgets en educatieve spelletjes voorzien om de sorteerregels op lokale evenementen in de kijker te zetten. Want sorteren is eenvoudiger dan we denken. Maar hoe zit het nu met de sorteermotivatie? Elke leeftijdsgroep beschouwt het sorteren nog steeds als een relevante en nuttige handeling die in het belang is van het milieu. Het draagvlak blijft dus zeer groot. Tegelijk ervaart een deel van de bevolking het sorteren als complex en treft de negatieve dynamiek van de eerder pessimistische burgers ook het sorteren. Ze hebben het gevoel dat sorteren verworden is tot een verplichting en missen voeling met de positieve impact die sorteren kan hebben. Het onderzoek geeft duidelijk aan dat we het huidige uitstekende sorteergedrag niet als verworven mogen beschouwen. Een permanente sensibilisering die de positieve effecten van het sorteren onderstreept en de inspanningen van mensen erkent, is meer dan ooit nodig. Een belangrijke boodschap voor Fost Plus, maar zeker ook voor alle andere betrokken partijen. Correctie In de vorige editie van de Fostpost - januari 2016 werd in het artikel over de Greener Packaging Awards de werking van de deodorant van Unilever foutief omschreven. Graag geven we hierbij de correcte toelichting. De awardwinnende verpakking van Unilever is uitgerust met een innovatief spuitsysteem dat evenveel deodorant verdeelt als voorheen, maar daarbij minder gas verbruikt. Daardoor kan eenzelfde hoeveelheid deodorant voortaan in een kleinere en 20% lichtere aluminium spuitbus worden verpakt. Deze belangrijke technologische innovatie is patentvrij en dus beschikbaar voor de hele sector. Êtes-vous un pro du tri des PMC? 1 Visez 2 Jouez 3 Gagnez 26 vélos à gagner dans vos parcs à conteneurs! 4 au 8 juillet 2016 * Wallonië blijft goed mikken In Wallonië werd vorig jaar een grootscheeps communicatie-initiatief gelanceerd met als slogan: Parce que vous visez juste, nous recyclons mieux Omdat u juist mikt, recycleren wij beter. Bedoeling is niet om sorteerfouten met de vinger te wijzen, maar om mensen aan te moedigen om de juiste keuze te maken, en dat liefst op een simpele, ludieke en originele manier. In 2016 wordt het concept nog wat verder aangescherpt en wordt er gemikt op een aantal specieke problemen rond het sorteren. Visez juste blijft behouden als centraal concept, wat de herkenbaarheid bij de burger versterkt. Wat weet u over sorteren? Wie in de maand juli een bezoekje brengt aan een van de containerparken van intercommunale IPALLE (regio Henegouwen), doet er goed aan om de PMD-sorteerregels nog even in te oefenen. Door drie vragen correct te beantwoorden, maken ze namelijk kans om een gloednieuwe fiets te winnen. Uiteraard is er ook een schiftingsvraag, want er kan per containerpark maar één fiets uitgedeeld worden. Elke deelnemer ontvangt wel een spelletjesboekje om de regels verder te oefenen tijdens de vakantie. Guide de tri Parce que vous Visez juste nous recyclons mieux. Ensemble, adoptons les gestes qui gagnent. Infos : environnement@bep.be / Knutselen met de Vuilnisbakmakkers De Vuilnisbakmakkers zijn al lang geen onbekenden meer. De figuurtjes een stel vrolijke verpakkingen werden enkele jaren geleden in het leven geroepen om kinderen op een speelse manier te leren sorteren. Sindsdien speelden ze al de hoofdrol in een voorleesboek, een luisterverhaal en een kwartetspel. Aan dat rijtje wordt nu ook een knutsel- en spelletjesboekje toegevoegd. Het boekje is gericht op kinderen tussen 7 en 10 jaar en leert hen aan de hand van leuke spelletjes wat meer over de sorteerregels. Het beste bewijs dat sorteren ook leuk kan zijn! E.R.: J. Goossens Fost Plus asbl Avenue des Olympiades Bruxelles Imprimé sur papier recyclé 05/2016

6 6 Fostpost nr 33 - juli 2016 De PMD-afvalbakken worden steeds in duo met de restafvalbakken opgesteld en voorzien van duidelijke opschriften. OUT OF HOME Altijd in duo Eens ze het dierenpark Pairi Daiza betreden, worden bezoekers al snel overweldigd door de exotische dieren, de prachtige natuur en de adembenemende decors. Niet evident om in die omstandigheden het hoofd bij hun verpakkingsafval te houden O prichter van het park, Eric Domb, is een bekend figuur in de zakenwereld. Hij draagt duurzame ontwikkeling hoog in het vaandel en wil dat dit ook in Pairi Daiza duidelijk tot uiting komt, zegt Michaël Ooms, Directeur Duurzame Ontwikkeling van het park. Zo werden op de hangar van de olifanten fotovoltaïsche zonnepanelen geïnstalleerd (150 panelen op een oppervlakte van een goede 250 m²), sorteren we organisch afval in alle keukens voor compostering en biomethanisatie en worden energie- en waterverbruik nauwlettend in het oog gehouden. Ik beschouw mezelf dan ook als de beheerder van de verschillende stromen waarmee het park geconfronteerd wordt: water, energie en afval. Als verantwoordelijke voor duurzame ontwikkeling pakte Michaël Ooms het afvalhoofdstuk pas als laatste aan. Niet omdat hij de afvalproblematiek minder belangrijk vindt, maar omdat het thema heel veel aandacht vraagt. Vorig jaar installeerden we overal in het park aparte afvalbakken voor PMD. Een jaar later blijkt de selectieve inzameling alvast geen probleem te vormen voor de bezoekers van het park. We zamelden bijna 15 ton PMD in tijdens de 7 maanden dat het park open is. Michaël Ooms, Directeur Duurzame Ontwikkeling, Pairi Daiza We zamelden vorig jaar 15 ton PMD in op 7 maanden tijd Vanheede, het bedrijf dat instaat voor de inzameling van afval in het park, heeft de kwaliteit van het ingezamelde PMD geanalyseerd en verzekerde ons dat de kwaliteit met slechts 15% sorteerfouten bijzonder goed was. Die hoge kwaliteit hebben we onder meer te danken aan het feit dat we de PMD-afvalbakken altijd in duo opstellen met de restafvalbakken, onthult Michaël Ooms. Het goede resultaat is ook opmerkelijk wanneer we rekening houden met de vele buitenlandse bezoekers van het park, die niet noodzakelijk dezelfde sorteergewoonten delen. Bovendien mogen de afvalbakken niet te veel aandacht opeisen en worden ze vrij discreet in het landschap opgesteld. Enig minpunt zijn de plastic bekers die nog al te vaak in de afvalbakken voor PMD terechtkomen. Het gebruik van pictogrammen kan hier een belangrijke rol spelen, maar we moeten ze nog verder verbeteren. We denken er bijvoorbeeld Vijf tips van Pairi Daiza 1. Besteed voldoende aandacht aan de plaatsing van de afvalbakken. aan om pictogrammen toe te voegen met een doorkruiste afbeelding van een plastic beker om duidelijk te maken dat ze niet in de PMDafvalbakken mogen, zegt Michaël Ooms. Pairi Daiza introduceert dit jaar overigens misschien nog een nieuwigheidje, dat bezoekers zeker op prijs zullen stellen: een heuse recycleermachine. Studenten aan de hogeschool van Mons hebben een machine ontworpen aangedreven met een trapsysteem waarmee plastic flessen vermalen worden. Het plastic wordt daarna gesmolten en gebruikt voor souvenirs met afbeeldingen van dieren in het park, legt Michaël Ooms uit. Het park zou binnenkort twee van deze machines willen installeren vlakbij de recreatieve zones in het park. Plezier voor jong en oud gegarandeerd en ook nog eens goed voor het milieu. 2. Plaats de afvalbakken voor PMD steeds in duo met die voor restafval. 3. Pictogrammen op de afvalbakken zelf werken beter dan grote panelen aan de ingang van het park. 4. Zorg voor voldoende afvalbakken in zones waar veel gegeten en gedronken wordt. 5. Maak het sorteren plezierig voor bezoekers. Studenten aan het sorteren Studenten in Brussel en Wallonië hebben vanaf volgend academiejaar geen excuus meer om niet correct te sorteren. Fost Plus startte dit voorjaar een project om Brusselse en Waalse universiteiten en hogescholen te ondersteunen bij het sorteren van hun afval. Het project komt er op initiatief van Fost Plus. Een aantal hogescholen en universiteit, waaronder HELHa, ICHEC, Unamur en VUB, sprongen meteen op de kar. Het benodigde materiaal wordt in de zomer geleverd, klaar voor de start van het nieuwe academiejaar.

7 Fostpost nr 33 - juli OUT OF HOME Communicatie kan wonderen doen Na Brussels Airport, werkt Fost Plus nu ook met de Internationale Luchthaven Oostende-Brugge samen om het sorteren in goede banen te leiden. Kathy Verstraete Safety & Environment Manager, Internationale Luchthaven Oostende-Brugge Afvaleilanden plaatsen is één zaak, maar het moet ook duidelijk zijn wat waar hoort De luchthaven biedt bezoekers en medewerkers al sinds 2012 de mogelijkheid om hun afval te sorteren. Toen deden afvaleilandjes hun intrede, zowel in het publieke gedeelte als in de ruimtes voor het personeel. De luchthaven kocht in totaal 82 nieuwe afvalbakken, met gescheiden inzameling voor PMD, papier-karton, glas en restafval. We waren echter nog niet tevreden over de signalisatie, zegt Kathy Verstraete, Safety & Environment Manager. Want het is één zaak om afvaleilanden te plaatsen, maar mensen moeten ze ook opmerken en het moet duidelijk zijn wat ze in welke afvalbak moeten gooien. Het toeval wil dat Fost Plus een tijdje geleden contact met ons opnam. Nadat ze de situatie hier komen bekijken zijn, hebben ze ons communicatiemateriaal geleverd om de inzameling te optimaliseren en te uniformiseren. We voorzagen de vuilnisbakken van duidelijke stickers en hingen instructieve en sensibiliserende affiches op. Dit alles uiteraard in meerdere talen, essentieel in een internationale omgeving als een luchthaven. Duidelijke communicatie: grote stickers op de vuilnisbakken laten niets aan de verbeelding over. SORTEREN OP HET WERK PMD sorteren, een logische en spontane keuze Het bedrijf Tilman hechtte altijd al een groot belang aan duurzaamheid en respect voor het milieu. Het sorteren van PMD op de werkplaats was dan ook een logische keuze. Tilman plaatste verschillende types afvalbakken op strategische plaatsen, zoals eetzalen en vergaderruimtes. Leïla-Nastasia Zghikh Milieuverantwoordelijke, Tilman De stickers en affiches van Fost Plus hebben ons geholpen om eenvoudiger te sorteren Tilman is een Waalse kmo, gespecialiseerd in farmaceutische producten op basis van geneeskundige planten. Respect voor het milieu staat er hoog op de agenda. Het sorteren van afval en verpakkingen zoals blikjes en plastic flessen in het bijzonder, maakt daar een belangrijk deel van uit. Om tot een maximale recyclage te komen, installeerde het bedrijf verschillende types afvalbakken op strategische plaatsen. Zo plaatsten we in de eetzaal bakken voor papier-karton, glas, restafval en PMD. De vergaderzalen en de vestiaires werden uitgerust met PMD-bakken, telkens zo dicht mogelijk bij de drankautomaten, zegt Leïla-Nastasia Zghikh, milieuverantwoordelijke bij Tilman. Om de drie maanden voer ik een Quick Check uit in het bedrijf. Ik ga dan onder meer na of de lichten en de verwarming niet nutteloos aan blijven in onze gebouwen. Tijdens die rondgang kijk ik ook of de afvalbakken op de juiste plaatsen staan en of onze medewerkers de sorteerregels respecteren. Over het algemeen heb ik alleen maar redenen om gelukkig te zijn. In de PMD-zakken tref ik bijna nooit restafval aan. Het enige minpuntje zijn de paar zeldzame PMD-verpakkingen die toch nog in de restafvalzakken terechtkomen. Het feit dat er bij Tilman al bijna tien jaar gesorteerd wordt op de werkvloer, heeft daar natuurlijk veel mee te maken. Maar Leïla-Nastasia Zghikh benadrukt ook het belang van de stickers en de affiches die Fost Plus aan het bedrijf ter beschikking stelde om het sorteren te vereenvoudigen. Aparte afvalbakken voorzien voor PMD is op zich natuurlijk een goede zaak. Dat ook nog laten weten aan de medewerkers, is minstens even belangrijk. Tilman hanteert voor die interne communicatie een individuele aanpak, die best wel wat aandacht verdient. Ik ontmoet elke nieuwe medewerker in ons bedrijf en neem de tijd om hen ons milieubeleid uit te leggen, waaronder ook de praktische aspecten rond het sorteren van afval. En voor de medewerkers die er al langer werken? Daar merk ik dat het bijna niet meer nodig is om dit nog te benadrukken. Ze doen het al zo lang dat ze er zelfs niet meer bij hoeven na te denken: ze gooien het PMD automatisch in de juiste afvalbakken. Toch blijft Tilman niet op zijn lauweren rusten. Integendeel, het bedrijf heeft zichzelf al een nieuwe uitdaging gesteld: het wil de plastic bekertjes aan de waterfonteinen apart inzamelen om ze te laten recycleren door de leverancier. Beter sorteren met De Sorteerwinkel Ontdek hoe sorteren in uw organisatie gemakkelijker, praktischer en sneller kan. Begin dit jaar lanceerde Fost Plus De Sorteerwinkel, een nieuwe webshop voor bedrijven en organisaties. U vindt er een ruim aanbod aan ondersteunend communicatiemateriaal om het sorteren van PMD te vergemakkelijken, zoals stickers voor de afvalbakken, affiches en sorteergidsen. Het materiaal is beschikbaar in verschillende formaten en talen. Daarnaast biedt De Sorteerwinkel een schat aan informatie om PMD sorteren op de werkvloer te introduceren en te optimaliseren. Zo vindt u er praktische tips om sorteerfouten te voorkomen en oplossingen voor de meest voorkomende problemen. Bovendien geeft De Sorteerwinkel een antwoord op veel voorkomende vragen. U leest er waar u afvalbakken kunt kopen, wie het afval komt ophalen en hoe u best uw onderhoudspersoneel informeert. MEER INFO? Neem gerust een kijkje op

8 8 Fostpost nr 33 - juli 2016 QUALITY CONTROL Kwaliteit garanderen bij elke stap Kwaliteit is cruciaal voor een duurzame recyclage. Maar hoe stimuleert Fost Plus die kwaliteit doorheen de volledige keten? Ons kwaliteitsteam stelt zich graag aan u voor. De kwaliteit van onze diensten is cruciaal voor alle partijen die erbij betrokken zijn. Burgers en gemeenten rekenen op een kwaliteitsvolle inzameling van hun verpakkingsafval. Recyclagebedrijven hebben dan weer kwalitatieve materialen nodig om er grondstoffen van te maken voor nieuwe producten. Ons kwaliteitsteam volgt elke stap in het proces nauw op, Dit omvat onder meer de netheid van de glasbolsites, de activiteiten in de sorteercentra, de behandeling van de materialen of de effectieve verwerking bij de recycleur. Het team bestaat uit vijf mensen. Die kunnen uiteraard niet alle kwaliteitscontroles zelf uitvoeren. Vandaar dat we ook een beroep doen op een aantal gespecialiseerde organisaties die controles uitvoeren volgens onze specificaties. Het volstaat niet om te zeggen wat er niet goed is, we willen onze partners ook helpen om beter te doen We delen de resultaten van onze kwaliteitsmetingen met alle betrokken partijen en de intercommunales in het bijzonder. Via geautomatiseerde tools kunnen ze een aantal van de metingen onder meer voor glasbolsites zelfs online opvolgen. We rapporteren niet alleen de resultaten, maar ook de eventuele acties die ondernomen worden. Daarnaast hebben we ook regelmatig overleg met een aantal partners, zoals de sorteercentra. Controleren alleen is uiteraard niet voldoende. Het volstaat niet om te zeggen wat er niet goed is, we willen onze partners ook helpen om beter te doen. Wanneer we problemen vaststellen, zoeken we samen vaak in werkgroepen naar oplossingen. Uitwisseling van kennis en expertise speelt daarin een belangrijke rol. Aandacht voor kwaliteit begint vaak bij goed geïnformeerde medewerkers. Vandaar dat we ook opleidingen ontwikkelen en organiseren voor medewerkers van ophaalbedrijven, intercommunales en sorteercentra. Het opleidingsaanbod omvat naast classicaal ook online modules. En recent werd een online module voor schoonmaakploegen ter beschikking gesteld, een belangrijke schakel in de kwaliteit van het PMD bedrijven. Tot slot is het kwaliteitsteam ook nauw betrokken bij andere projecten binnen Fost Plus. Zo helpen we onze collega s bij de kwaliteitscontrole van de PMD-inzamelingen in bedrijven, de P+MD-proefprojecten in gemeenten en de zwerfvuilprojecten. Het kwaliteitsteam in cijfers: Het Quality Control-team, met van links naar rechts: Boas Artois, Bram Van Kerckhoven, Anne Duwez, Philippe Alen en Ivan Vaesen. 180 bezoekdagen voor de glasbollen (bijna sites) vrachtwagens gecontroleerd op hun inhoud 50 bezoekdagen voor de overslagstations (50 stations) 300 bezoekdagen voor de sorteercentra (10 sorteercentra) 99,97% leveringen conform specificaties ( leveringen) 25 bezoekdagen van auditeurs (32 recyclagebedrijven) LEAN AND GREEN Inzamelingen worden groener Fost Plus heeft een Lean and Green Award ontvangen voor het vijfjarenplan waarmee de organisatie de CO 2 -uitstoot van haar logistieke activiteiten met 20% wil verminderen tegen ONDERGRONDSE AFVALINZAMELING Waar moet u opletten bij ondergrondse afvalcontainers? D e Lean and Green Award wordt uitgereikt aan bedrijven die zich ertoe verbinden om concrete maatregelen te nemen om de ecologische voetafdruk van hun transport- en logistieke activiteiten te verkleinen. Het initiatief wordt ondersteund door het Vlaamse Instituut voor Logistiek en Logistics in Wallonia. De recyclage van verpakkingsafval is op zich natuurlijk goed voor het milieu. Maar het brengt tegelijk ook heel wat logistieke activiteiten met zich mee: de verpakkingen worden huis-aan-huis ingezameld met vrachtwagens en vervolgens getransporteerd naar sorteercentra en recyclagebedrijven. Fost Plus engageert zich via het Lean and Green-programma om de CO 2 -uitstoot van die activiteiten tegen 2020 met minstens 20% te reduceren. We zullen daarvoor nauw samenwerken met de intercommunales en de milieubedrijven die de activiteiten op het terrein uitvoeren. Concrete actiepunten zijn onder meer de optimalisering van inzamelroutes om het aantal afgelegde kilometers te reduceren, investeringen in groenere vrachtwagens en ecodriving-opleidingen voor de chauffeurs. Fost Plus bekijkt ook alternatieve vervoersmethodes, zoals transport via het water of het spoor. Fost Plus organiseert begin 2017 ook een seminarie over alle best practices in dit domein. Steeds meer gemeenten overwegen om ondergrondse containers te laten installeren voor selectieve afvalinzameling. Dat heeft zijn voordelen, maar houdt zeker ook risico s in. M obiliteit en comfort zijn belangrijke beweegredenen om in specifieke situaties (bvb. hoogbouw of toeristische centra) over te stappen naar een ondergronds inzamelsysteem. In vergelijking met de traditionele huis-aan-huisinzameling hebben burgers het voordeel dat ze hun afval kunnen aanbieden wanneer ze willen en het niet langer hoeven te stockeren. Uit ervaring blijkt echter dat de stromen papier-karton en PMD die via (ondergrondse) recipiënten worden ingezameld op dit ogenblik vaak van mindere kwaliteit zijn dan wanneer dit via een een huis-aan-huisinzameling verloopt. De kwaliteit kan immers minder gemakkelijk gecontroleerd worden. Dit probleem kan gedeeltelijk verholpen worden door aangepaste inwerpopeningen te voorzien. Daarnaast spelen ook sensibilisering en sociale controle een belangrijke rol. De eventuele omschakeling van een huis-aan-huisinzameling naar brengsystemen moet dan ook doordacht en gecontroleerd gebeuren, bijvoorbeeld via een pilootproject, alvorens grootschalig te implementeren. MEER INFO? Als u overweegt om ondergrondse afvalcontainers te laten plaatsen, dan adviseren we u graag. Contacteer Anneleen Fastenaekels via anneleen.fastenaekels@fostplus.be. Uw mening interesseert ons! Uw mening is belangrijk om Fostpost verder te verbeteren. Gelieve ons te laten weten welke artikels u bijzonder interesseren of waarover u in een volgend nummer graag meer wenst te lezen. Wilt u reageren op een artikel, of hebt u vragen of suggesties, neem dan contact op met de redactie (zie gegevens hieronder). Dank voor uw medewerking! Fostpost is het informatieblad voor de gemeenten, de intercommunales, de afvaloperatoren en de recycleurs, uitgegeven door Fost Plus, erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval. Overname van artikels of gedeelten daaruit is toegestaan mits vermelding van de bron. Redactie: Fost Plus vzw Olympiadenlaan Brussel T F fostplus@fostplus.be Vormgeving: Head Office Verantwoordelijke uitgever: Johan Goossens Fostpost wordt gedrukt op gerecycleerd papier.