SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN BELGIË

Transcriptie

1 SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS VAN BELGIË CONTROLECOMMISSIE BETREFFENDE DE VERKIEZINGSUITGAVEN EN DE BOEKHOUDING VAN DE POLITIEKE PARTIJEN Commentaar en aanbevelingen van de Controlecommissie met betrekking tot de interpretatie van de wetgeving inzake de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven voor de verkiezing van de provincieraden, de gemeenteraden en de districtsraden en voor de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn op 8 oktober 2000

2 Layout & Drukwerk : Centrale drukkerij van de Kamer Wettelijk depot : D/2000/4686/3 2

3 Ten geleide Met deze brochure wenst de Controlecommissie betreffende de verkiezingsuitgaven en de boekhouding van de politieke partijen van het federale Parlement de toepassing van de wetgeving inzake de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven voor de lokale verkiezingen van 8 oktober 2000 te verduidelijken. De krachtens de wet opgerichte Controlecommissie is samengesteld uit tien volksvertegenwoordigers en tien senatoren en staat onder het voorzitterschap van de voorzitters van Kamer en Senaat. Bij de lokale verkiezingen waakt zij over de naleving door de politieke partijen van de wetgeving inzake verkiezingsuitgaven. Daarenboven doet zij als administratieve rechtbank in eerste aanleg uitspraak over de bezwaren tegen de verkiezing van een lijstaanvoerder of een kandidaat voor de provincieraad. Gelet op het belang van deze dubbele opdracht voor de kandidaten, leek het de commissie dan ook een goed idee om de wetgeving inzake verkiezingsuitgaven aan het brede publiek voor te stellen. Met het oog op een vlotte raadpleging van de brochure vindt u op de linkerbladzijden een officieus gecoördineerde versie van de wet van 7 juli 1994 betreffende de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven voor de verkiezing van de provincieraden en de gemeenteraden en de districtsraden en voor de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn. Op de rechterbladzijden staan de commentaar en de aanbevelingen van de Controlecommissie. Als bijlagen worden tevens zowel een aantal aanbevelingen, als de reglementering van De Post inzake verkiezingsdrukwerk opgenomen. Deze brochure heeft niet de pretentie een antwoord te verstrekken op alle mogelijke vragen die de wetgeving oproept. Zij wenst enkel een handleiding te zijn voor de politieke partijen, de lijsten en de kandidaten die op 8 oktober 2000 deelnemen aan de provincie-, de gemeente- en de districtsraadsverkiezingen en aan de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn. Bij de lezing van deze brochure dient u er zich rekenschap van te geven dat de commentaar en de aanbevelingen van de Controlecommissie geen kracht van wet hebben. Zij vormen slechts richtlijnen en mogen niet als rechtspraak met precedentwerking worden beschouwd. U mag immers niet uit het oog verliezen dat in geval van bezwaar van een kandidaat tegen de verkiezing van een andere kandidaat wegens schending van deze wetgeving, de Raad van State in hoger beroep eerst en vooral op grond van de wettekst zal oordelen of de verkozen kandidaat al dan niet van zijn mandaat vervallen moet worden verklaard. 3

4 Welke zijn de krachtlijnen van de wet van 7 juli 1994? 1. Tijdens een periode van drie maanden vóór de verkiezingen, d.i. de zogenaamde sperperiode, die op 8 juli 2000 begonnen is, mogen de verkiezingsuitgaven van de politieke partijen, de lijsten en de kandidaten de wettelijk bepaalde maximumbedragen niet overschrijden. 2. Tijdens de sperperiode dienen de betrokkenen bij het voeren van hun campagne een aantal verbodsbepalingen te respecteren. Zo mogen zij geen geschenken of gadgets hetzij verkopen, hetzij verspreiden, geen commerciële telefooncampagnes voeren, geen reclamespots op radio, televisie en in bioscopen uitzenden en geen gebruik maken van commerciële reclameborden of affiches. Bij niet-commerciële affichering mogen noch de borden, noch de affiches groter zijn dan 4 m². 3. Binnen dertig dagen na de verkiezingen moeten de partijen, de lijsten en de kandidaten hun verkiezingsuitgaven en de herkomst van de daarvoor aangewende geldmiddelen aangeven. 4. De sancties op de overtreding van deze bepalingen variëren naargelang de overtreding is begaan door een politieke partij, enerzijds, of een lijst of een individuele kandidaat, anderzijds : 4.1. politieke partijen : in geval van overschrijding van de voor de partijen geldende maximumbedragen, schending van het verbod op het gebruik van bepaalde campagnevormen en afwezigheid of laattijdigheid van de aangifte van de verkiezingsuitgaven en van de herkomst van de geldmiddelen is de sanctie de tijdelijke inhouding door de Controlecommissie van de parlementaire dotatie ; 4.2. lijsten : in geval van overschrijding van de voor de lijsten geldende maximumbedragen, schending van het verbod op het gebruik van bepaalde campagnevormen en afwezigheid of laattijdigheid van de aangifte van de verkiezingsuitgaven en van de herkomst van de geldmiddelen, kunnen de lijstaanvoerders op tweeërlei wijze worden gesanctioneerd : - strafsancties, te weten gevangenisstraf en/of geldboete; - de mogelijkheid dat zij, als verkozen provincie-, gemeente- en districtsraadslid of als rechtstreeks verkozen lid van de raad voor maatschappelijk welzijn, van hun mandaat vervallen worden verklaard. Deze sanctie wordt in eerste aanleg uitgesproken door de Controlecommissie, wat de provincieraadsverkiezingen betreft, en door de bestendige deputatie, wat de gemeente- en districtsraadsverkiezingen en de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn betreft. Tegen deze beslissingen staat hoger beroep open bij de Raad van State. 4

5 Er rust bijgevolg een grote verantwoordelijkheid op de lijstaanvoerder voor alles wat de lijst betreft; 4.3. individuele kandidaten : In geval van overschrijding van de voor hen geldende maximumbedragen, schending van het verbod op het gebruik van bepaalde campagnevormen en afwezigheid of laattijdigheid van de aangifte van de verkiezingsuitgaven en van de herkomst van de geldmiddelen, kunnen de individuele kandidaten op tweeërlei wijze worden gesanctioneerd : - strafsancties, te weten gevangenisstraf en/of geldboete; - de mogelijkheid dat zij, als verkozen provincie-, gemeente- en districtsraadslid of als rechtstreeks verkozen lid van de raad voor maatschappelijk welzijn, van hun mandaat vervallen worden verklaard. Deze sanctie wordt in eerste aanleg uitgesproken door de Controlecommissie, wat de provincieraadsverkiezingen betreft, en door de bestendige deputatie, wat de gemeente- en districtsraadsverkiezingen en de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn betreft. Tegen deze beslissingen staat hoger beroep open bij de Raad van State. * * * Tot slot nog deze belangrijke opmerking. Bij de in deze brochure opgenomen coördinatie van de wet van 7 juli 1994 is rekening gehouden met twee wetsvoorstellen die respectievelijk op 22 juni en 20 juli 2000 door het federale Parlement zijn aangenomen, maar bij het sluiten van de redactie van deze brochure op 8 augustus 2000 nog niet door de Koning zijn bekrachtigd en in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt. Dat heeft tot gevolg dat de datum van inwerkingtreding van sommige bepalingen van deze wetsontwerpen nog niet gekend is, aangezien die is vastgesteld op de dag van de bekendmaking van beide wetten in het Belgisch Staatsblad. Dit geldt inzonderheid voor het verbod op de verkoop van gadgets. Daarom wordt, waar nodig, in de commentaar aangegeven van welke bepalingen de datum van inwerkingtreding nog niet gekend is. Het ligt evenwel in de lijn der verwachting dat de twee betrokken wetsontwerpen, uiteraard onder voorbehoud van hun bekrachtiging door de Koning, eerlang in het Belgisch Staatsblad zullen worden bekendgemaakt. De Voorzitters van de Controlecommissie 5

6 WET VAN 7 JULI 1994 BETREFFENDE DE BEPERKING EN DE CONTROLE VAN DE VERKIEZINGSUITGAVEN VOOR DE VERKIE- ZING VAN DE PROVINCIERADEN EN DE GEMEENTERADEN EN DE DISTRICTSRADEN EN VOOR DE RECHTSTREEKSE VERKIE- ZING VAN DE RADEN VOOR MAATSCHAPPELIJK WELZIJN ( 1 ) (Belgisch Staatsblad van 16 juli 1994) EN AANBEVELINGEN VAN DE CONTROLECOMMISSIE MET BETREKKING TOT DE INTERPRETATIE VAN DE WETGEVING INZAKE DE BEPERKING EN DE CONTROLE VAN DE VERKIEZINGS- UITGAVEN VOOR DE VERKIEZING VAN DE PROVINCIE- RADEN, DE GEMEENTERADEN EN DE DISTRICTSRADEN EN VOOR DE RECHTSTREEKSE VERKIEZING VAN DE RADEN VOOR MAATSCHAPPELIJK WELZIJN OP 8 OKTOBER 2000 (1) Gewijzigd door de wetten van 12 juli 1994 (Belgisch Staatsblad van 19 juli 1994), 17 november 1994 (Belgisch Staatsblad van 23 november 1994) en 19 maart 1999 (Belgisch Staatsblad van 31 maart 1999). Bij de coördinatie is tevens rekening gehouden met twee wetsvoorstellen die respectievelijk op 22 juni en 20 juli 2000 door het federale Parlement zijn aangenomen, maar, bij het sluiten van de redactie van deze brochure op 8 augustus 2000, nog niet door de Koning zijn bekrachtigd en in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt. 6 7

7 HOOFDSTUK I ALGEMENE BEPALING Artikel 1 Voor de toepassing van deze wet moet worden verstaan onder : 1 politieke partij : de vereniging van natuurlijke personen, al dan niet met rechtspersoonlijkheid, die aan de door de Grondwet of de wet bepaalde provincieraadsverkiezingen, gemeenteraadsverkiezingen, districtsraadsverkiezingen of rechtstreekse verkiezingen van de raden voor maatschappelijk welzijn deelneemt, die overeenkomstig de organieke wet van 19 oktober 1921 tot regeling van de provincieraadsverkiezingen, de op 4 augustus 1932 gecoördineerde gemeentekieswet en het koninklijk besluit van 26 augustus 1988 tot vaststelling van de nadere regels voor de verkiezing van de raad voor maatschappelijk welzijn in de gemeenten bedoeld bij artikel 7 van de wetten op het gebruik der talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966, en in de gemeenten Komen-Waasten en Voeren, kandidaten voor het mandaat van provincieraadslid, gemeenteraadslid, districtsraadslid of lid van de raad voor maatschappelijk welzijn voordraagt en die, binnen de grenzen van de Grondwet, de wet, het decreet of de ordonnantie, de totstandkoming van de volkswil beoogt te beïnvloeden op de wijze bepaald in haar statuten of haar programma. Worden beschouwd als componenten van een politieke partij, de instellingen, verenigingen, groeperingen en regionale entiteiten van een politieke partij, ongeacht hun rechtsvorm, die rechtstreeks verbonden zijn met die politieke partij, met name : - de studiediensten; - de wetenschappelijke instellingen; - de politieke vormingsinstellingen; - de politieke omroepverenigingen; - de instelling bedoeld in artikel 22 van de wet van 4 juli 1989 betreffende de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven voor de verkiezingen van de federale Kamers, de financiering en de open boekhouding van de politieke partijen; 8 9

8 - de entiteiten georganiseerd op het niveau van de arrondissementen en/of van de kieskringen voor de verkiezingen van de federale Kamers en de Gemeenschaps- en Gewestraden; - de politieke fracties van de federale Kamers en de Gemeenschaps- en Gewestraden; 2 provincielijst : de kandidatenlijst voor de verkiezing van de provincieraden, zoals bepaald bij de wet van 19 oktober 1921 tot regeling van de provincieraadsverkiezingen; 3 gemeentelijst : de kandidatenlijst voor de verkiezing voor de gemeenteraden, zoals bepaald bij de op 4 augustus 1932 gecoördineerde gemeentekieswet; 3 bis districtsraadslijst : de kandidatenlijst voor de verkiezingen voor de districtsraden, zoals bepaald bij de op 4 augustus 1932 gecoördineerde gemeentekieswet; 4 lijst voor de raad voor maatschappelijk welzijn : de kandidatenlijst voor de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn in de gemeenten bedoeld bij artikel 7 van de wetten op het gebruik der talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966, en in de gemeenten Komen-Waasten en Voeren; 5 wet van 4 juli 1989: de wet van 4 juli 1989 betreffende de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven voor de verkiezingen van de federale Kamers, de financiering en de open boekhouding van de politieke partijen; 6 Controlecommissie : de Controlecommissie opgericht bij dezelfde wet van 4 juli 1989; 7 provinciekieswet : de wet van 19 oktober 1921 tot regeling van de provincieraadsverkiezingen; 8 gemeentekieswet : de op 4 augustus 1932 gecoördineerde gemeentekieswet

9 HOOFDSTUK II BEPERKING EN CONTROLE VAN DE VERKIEZINGSUITGAVEN VOOR DE PROVINCIERAADS-, GEMEENTERAADS- EN DISTRICTSRAADSVERKIEZINGEN EN VOOR DE RECHTSTREEKSE VERKIEZING VAN DE LEDEN VAN DE RADEN VOOR MAATSCHAPPELIJK WELZIJN Dit hoofdstuk bevat : HOOFDSTUK II de regeling aangaande de maximumbedragen die de partijen, lijsten en kandidaten tijdens de sperperiode aan verkiezingspropaganda mogen besteden voor de verkiezing van de provincie-, de gemeente- en de districtsraden, alsook voor de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn (artikelen 2 tot 5); de definitie van het begrip verkiezingsuitgaven (artikel 6); het verbod op het gebruik van bepaalde campagnevormen (artikel 7); de procedure betreffende de aangifte van de verkiezingsuitgaven en van de herkomst van de geldmiddelen door de politieke partijen en de controle daarop (artikelen 8 tot 11); strafbepalingen (artikel 12); de regeling inzake giften (artikelen 13 en 13bis). Artikel 2 De uitgaven en de financiële verbintenissen voor verkiezingspropaganda op nationaal vlak van de politieke partijen die een nationaal lijstnummer en een beschermd letterwoord hebben verkregen met toepassing van artikel 10 van de provinciekieswet of de artikelen 22bis en 23 van de gemeentekieswet, mogen in totaal niet meer dan vijftien miljoen frank bedragen. Voor de politieke partijen die voldoen aan de bij het vorige lid bepaalde voorwaarden, doch die niet tenminste vijftig lijsten onder hun nationaal lijstnummer en beschermd letterwoord voordragen, wordt het in het vorige lid bepaalde bedrag verminderd tot drie miljoen frank. De politieke partijen kunnen campagne voeren met één of meer kandidaten. Artikel 2 Eerste en tweede lid 1. Maximumbedragen voor politieke partijen - Voor alle lokale verkiezingen op 8 oktober 2000 samen mogen de politieke partijen maximaal 15 miljoen of 3 miljoen frank uitgeven naar gelang zij al dan niet ten minste vijftig lijsten onder hun nationaal lijstnummer en beschermd letterwoord voordragen. - Hoewel artikel 4 de mogelijkheid biedt deze bedragen te indexeren, zal er voor de verkiezingen van 8 oktober 2000 geen koninklijk besluit tot vaststelling van de indexeringsformule worden uitgevaardigd

10 2. Kartellijsten - Indien twee of meer politieke partijen die een nationaal lijstnummer en een beschermd letterwoord hebben, voor een van de komende lokale verkiezingen in bepaalde kiesomschrijvingen een kartellijst indienen, dan kan die kartellijst niet als een afzonderlijke politieke partij worden beschouwd waarvan de verkiezingsuitgaven mogen oplopen tot de in artikel 2 bepaalde maximumbedragen. De onderscheiden politieke partijen behouden immers hun eigen identiteit; ze smeden enkel lokale allianties. Deze partijen mogen de kartellijst financieel steunen, maar samen hoogstens ten belope van het maximumbedrag dat die lijst overeenkomstig artikel 3, 1, mag uitgeven. Deze steun alsmede de hiermee gefinancierde uitgaven voor verkiezingspropaganda dienen door de lijstaanvoerder te worden aangegeven in de verklaring van de herkomst van de geldmiddelen, enerzijds, en van de verkiezingsuitgaven, anderzijds. Deze plaatselijke kartellijsten mogen onder geen enkel beding de voor de politieke partijen op nationaal vlak bepaalde bedragen uitgeven. Met betrekking tot de mogelijke sancties voor de lijstaanvoerder die de regeling inzake de maximumbedragen overtreedt, zie artikel 12, 1, 5. Een voorbeeld. De partijen A en B, elk met een nationaal lijstnummer en een beschermd letterwoord, vormen een kartellijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in een bepaalde stad, maar dienen in andere steden en gemeenten onder hun eigen lijstnummer en beschermd letterwoord afzonderlijke lijsten in. Deze kartellijst kan niet als een politieke partij worden beschouwd waarvan de verkiezingsuitgaven mogen oplopen tot de in artikel 2 bepaalde maximumbedragen. Zij is derhalve gebonden aan de in artikel 3, 1, bepaalde maxima voor de lijsten

11 - Kartellijsten worden niet in aanmerking genomen voor de vaststelling van het in artikel 2, tweede lid, bepaalde aantal van 50 lijsten, aangezien ze niet onder het nationaal lijstnummer en het beschermd letterwoord van de in artikel 1 bedoelde partijen opkomen. Derde lid 1. Nationale campagne met een of meer kandidaten (de zogenaamde nationale boegbeelden) - De politieke partijen mogen de toegestane bedragen, onder de door de wet opgelegde voorwaarden, vrijelijk aanwenden voor de financiering van de verkiezingscampagne van een of meer kandidaten in het kader van de strategische autonomie van die partijen, zelfs wanneer die kandidaten in hun eigen kiesomschrijving op een lijst voorkomen die niet het nationaal lijstnummer en het beschermd letterwoord draagt van die politieke partij. Een dergelijke nationale boegbeeldencampagne dient erop gericht te zijn het verkiezingsresultaat van de betrokken partij in haar geheel gunstig te beïnvloeden. Deze uitgaven zijn de betrokken kandidaten niet aanrekenbaar. - In tegenstelling tot wat voor andere verkiezingen geldt, stelt de wet geen enkele beperking in verband met de aanrekening die een partij ten gunste van een bepaalde kandidaat mag doen. In de ogen van de opstellers van de wet kan een partij beslissen om het maximumbedrag van 15 miljoen frank integraal aan te wenden voor de propaganda van één kandidaat in één gemeente, op voorwaarde dat de kandidaat rond wie die propaganda wordt gevoerd, opkomt op een lijst met het nationaal lijstnummer en het beschermd letterwoord van die partij. - De kandidaat die als boegbeeld naar voren wordt geschoven, dient dit pro memorie in zijn aangifte te vermelden zonder opgave evenwel van het bedrag dat de partij aan die campagne heeft besteed en op haar quotum aanrekent

12 - Met het oog op een vlotte controle achteraf, dienen de politieke partijen uiterlijk op 6 oktober 2000 aan de Controlecommissie de namen mee te delen van de kandidaten die zij in het kader van deze bepaling als boegbeelden hebben aangewezen. 2. Aanrekening van de kostprijs van een verkiezingscampagne Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen de door de wet verplichte aangifte van verkiezingsuitgaven en de financiering daarvan. Zo kan een politieke partij met een gift de verkiezingscampagne van een lijst of een individuele kandidaat financieren, zonder dat dit bedrag op het quotum van die partij (15 miljoen of 3 miljoen frank) moet worden aangerekend. In dat geval dient men het bedoelde bedrag terug te vinden in de door de begunstigde lijst of kandidaat in te dienen aangifte zowel van hun verkiezingsuitgaven, als van de herkomst van de geldmiddelen. Artikel 3 1. Het totaal van de uitgaven en de financiële verbintenissen voor de verkiezingspropaganda van de lijsten mag voor de provincieraadsverkiezingen, de gemeenteraadsverkiezingen, de districtsraadsverkiezingen en de rechtstreekse verkiezingen van de raden voor maatschappelijk welzijn per lijst niet meer bedragen dan per schijf : - tot op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 100 frank per ingeschreven kiezer; - van tot op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 40 frank per ingeschreven kiezer; - van tot op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 30 frank per ingeschreven kiezer; - van tot op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 35 frank per ingeschreven kiezer; - van tot op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 40 frank per ingeschreven kiezer; Artikel 3 Paragrafen 1 en 2 1. Maximumbedragen voor lijsten en individuele kandidaten - Artikel 3, 1 en 2, bevat de rekenformules voor de vaststelling van de maximumbedragen die de lijsten en de individuele kandidaten aan verkiezingspropaganda mogen besteden. Bijvoorbeeld, de heer Y is lijsttrekker in een gemeente met ingeschreven kiezers. Hoe moet hij de maximumbedragen voor zijn lijst en de kandidaten berekenen? De twee bedragen worden vastgesteld per schijf van op de kiezerslijst ingeschreven kiezers

13 - van tot op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 45 frank per ingeschreven kiezer; - vanaf op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 5 frank per ingeschreven kiezer. 2. Het totaal van de uitgaven en de financiële verbintenissen voor de verkiezingspropaganda van individuele kandidaten mag voor de provincieraadsverkiezingen, de gemeenteraadsverkiezingen, de districtsraadsverkiezingen en de rechtstreekse verkiezingen van de raden voor maatschappelijk welzijn per kandidaat niet meer bedragen dan per schijf : - tot op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 3 frank per ingeschreven kiezer, met een minimum van frank per kandidaat; - van tot op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 1 frank per ingeschreven kiezer; - vanaf op de kiezerslijst ingeschreven kiezers : 0,50 frank per ingeschreven kiezer. a. Voor de lijst geeft dat volgend resultaat : Voor de schijf van 1 tot ingeschreven kiezers: 100 frank per ingeschreven kiezer: x 100 = frank; Voor de schijf van tot ingeschreven kiezers: 40 frank per ingeschreven kiezer : x 40 = frank; Voor de schijf van tot ingeschreven kiezers: 30 frank per ingeschreven kiezer : x 30 = frank; De lijst mag dus = frank uitgeven. b. Voor de individuele kandidaten geeft dat volgend resultaat : Voor de schijf tot ingeschreven kiezers : 3 frank per ingeschreven kiezer : x 3 = frank. Dit bedrag wordt automatisch opgetrokken tot frank, zijnde het minimumbedrag dat bij de wet is bepaald. - Aan te stippen valt dat deze bedragen niet worden geïndexeerd (zie de commentaar bij artikel 2, eerste en tweede lid, en artikel 4). De in de wet opgenomen bedragen mogen derhalve als zodanig in aanmerking worden genomen voor de berekening van de bedragen die zij mogen uitgeven. De exacte bedragen die zij mogen uitgeven voor de verkiezingen van de provincie-, de gemeente- en de districtsraden en voor de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn, zullen in de maand augustus 2000 in het Belgisch Staatsblad worden bekendgemaakt. 2. Aanwending van de bedragen door de lijsten en de individuele kandidaten - De lijsten mogen de toegestane bedragen, onder de door de wet opgelegde voorwaarden, vrijelijk aanwenden voor de financiering van de verkiezingscampagne van bepaalde kandidaten op deze lijsten in het kader van hun strategische autonomie. M.a.w. zij kunnen zowel een lokale boegbeeldencampagne voeren, als gemeenschappelijke campagnes voor verschillende 20 21

14 kandidaten. De hiervoor gedane uitgaven worden de lijst aangerekend, ongeacht de wijze waarop deze campagnes zijn gefinancierd, bijvoorbeeld door giften, toelagen of bijdragen van een of meer kandidaten. De onderscheiden financieringswijzen moeten tot uiting komen in de verklaring van de herkomst van de geldmiddelen van de lijst. Voorbeelden. 1. Een lijst beslist een boegbeeldencampagne te voeren met de lijstaanvoerder. Daartoe kan deze laatste de nodige financiële middelen geheel of gedeeltelijk ter beschikking van de lijst stellen, zonder dat ze op zijn persoonlijk quotum worden aangerekend. 2. Met het oog op een gemeenschappelijke verkiezingscampagne dragen verschillende kandidaten, met toestemming van de lijstaanvoerder, een bepaald bedrag af aan de lijst. De hiermee verrichte verkiezingsuitgaven worden de lijst aangerekend en niet de kandidaten (zie ook infra, punt 4. Gemeenschappelijke verkiezingscampagnes, derde en vierde lid). - De uitgaven voor de lijst zijn degene waarvoor de lijstaanvoerder als uitgever verantwoordelijk is. Aangezien hij verantwoordelijk is voor het respecteren van het toegestane bedrag voor de lijst, is het normaal dat hij terzake beslissingsbevoegdheid heeft. Wanneer een kandidaat het zich veroorlooft het toegestane bedrag van de lijst te gebruiken zonder voorafgaande toestemming van de lijstaanvoerder, kan hij niet eisen dat de uitgave wordt aangerekend op het toegestane bedrag van de lijst. Hij zal de uitgave voor de door hem gedane bestelling op zijn eigen toegestane bedrag moeten aanrekenen

15 3. Overdraagbaarheid van verkiezingsfondsen Met betrekking tot de overdraagbaarheid van verkiezingsfondsen tussen kandidaten onderling, geldt het principe dat de individuele kandidaten een persoonlijk en onoverdraagbaar recht hebben om hun verkiezingsfondsen ten belope van het door de wet vastgestelde maximumbedrag te besteden aan de verspreiding van een persoonlijke boodschap of een idee. 4. Gemeenschappelijke verkiezingscampagnes - Hoewel de wet niet uitdrukkelijk in de mogelijkheid voorziet, mogen kandidaten van een lijst beslissen financieel bij te dragen om een fonds of een rekening te stijven voor zover die gebruikt worden om een gemeenschappelijke verkiezingscampagne te financieren. Het kan hierbij gaan om een campagne waarvan de kostprijs wordt aangegeven : 1. door de lijst (zie supra, punt 2); 2. door de betrokken individuele kandidaten. Het gaat in beide gevallen niet om een gift voor zover elk van de betrokken kandidaten er voordeel uithaalt. In tegenstelling tot wat voor andere verkiezingen is bepaald, is geen voorafgaande schriftelijke toestemming van de kandidaten nodig om vooraf het aandeel in de gemeenschappelijke uitgaven dat aan elk van de kandidaten zal worden aangerekend, vast te stellen. Natuurlijk kan een bepaalde kandidaat zijn bedrag van toegestane uitgaven niet zonder meer aan een andere kandidaat overdragen. Hij kan een andere kandidaat slechts mee gebruik laten maken van het geheel of van een gedeelte van het bedrag van zijn toegestane uitgaven in het kader van een gemeenschappelijke campagne, d.w.z. een campagne waar hij, al is het slechts zijdelings, ook bij betrokken is. Een en ander leidt ertoe dat een kandidaat niet kan worden verplicht tot de gehele of gedeeltelijke overdracht, zonder meer, van zijn bedrag van toegestane uitgaven aan zijn lijst of aan een andere kandidaat

16 Dat betekent evenwel niet dat het aandeel in de uitgaven voor gemeenschappelijke propaganda dat wordt aangerekend op het toegestane bedrag van elke kandidaat, evenredig moet zijn met het aandeel in de propaganda voor elke kandidaat. De kandidaten die een gemeenschappelijke campagne willen voeren, moeten gewoon onderling uitmaken hoe de aanrekening bij de aangifte van hun respectieve uitgaven zal geschieden. - De uitgaven van de kandidaten mogen worden gecoördineerd door één verantwoordelijke die in hun opdracht de uitgaven doet en voor ieder afzonderlijk de boekhouding voert. Iedere partij of lijst beslist immers vrij over haar interne organisatie en kan dus de hiervoor geschetste werkwijze aannemen, op voorwaarde dat de verrichte verkiezingsuitgaven klaar en duidelijk aan de onderscheiden kandidaten kunnen worden aangerekend. 5. Financiering van de verkiezingscampagne De toegestane uitgaven mogen niet worden verward met de financiering van die uitgaven. Kandidaten mogen financiële steun ontvangen voor hun verkiezingscampagne op voorwaarde dat de bepalingen van artikel 13 inzake giften worden nageleefd. 3. Wanneer een kandidaat op verscheidene lijsten tegelijk kandideert, mogen de in 2 vastgestelde maximumbedragen niet samengeteld worden. Alleen het hoogste maximumbedrag wordt in aanmerking genomen. Onverminderd de bepalingen van het voorgaande lid, mag een kandidaat die tegelijk op een provincielijst en op een of twee andere lijsten kandideert, twee van de in 2 vastgestelde maximumbedragen, waaronder dat voor de provincieraadsverkiezingen, samentellen, in zoverre hij zich voor deze laatste verkiezingen kandidaat stelt in een district waartoe de gemeente waar hij in het bevolkingsregister is ingeschreven, niet behoort. Paragraaf 3 1. Verbod op de cumulatie van maximumbedragen - De kandidaat die, in geval van gelijktijdige verkiezingen op verschillende lijsten kandideert, mag het hoogste van de onderscheiden toegestane maximumbedragen uitgeven. Hij mag de onderscheiden bedragen evenwel niet samenvoegen. Hij organiseert zijn campagne zoals hij het wenst. Zo kan hij, krachtens zijn strategische autonomie, zijn campagne geheel of gedeeltelijk concentreren op zijn kandidaatstelling voor bijvoorbeeld de provincieraad of de gemeenteraad

17 - In gemeenten waar rechtstreekse verkiezingen worden gehouden voor de O.C.M.W. s, geldt krachtens artikel 3, 1, een maximum voor de uitgaven gedaan voor de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen en een tweede maximum voor de lijst voor de O.C.M.W. s. Op grond van artikel 3, 3, eerste lid, mag een persoon die zowel voor de verkiezing van de gemeenteraad als voor de verkiezing van de raad voor maatschappelijk welzijn kandidaat is, de in 2 bedoelde maxima niet samenvoegen. 2. Uitzondering op het cumulatieverbod Op de bovenvermelde algemene regel bestaat evenwel een uitzondering. Indien een kandidaat tegelijk op een provincielijst en op een of twee andere lijsten kandideert, mag hij twee van de daarvoor geldende maximumbedragen, waaronder dat voor de provincieraadsverkiezingen, samentellen, in zoverre hij zich voor deze laatste verkiezingen kandidaat stelt in een district waartoe de gemeente waar hij in het bevolkingsregister is ingeschreven, niet behoort. Een voorbeeld. Mevrouw X, woonachtig te Leuven, is kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen in Leuven en ambieert tevens een zitje in de provincieraad door zich kandidaat te stellen in het district Tienen. Zij mag de twee maximumbedragen die gelden voor de provincie- en de gemeenteraadsverkiezingen dus samentellen. Zij mag haar campagne evenwel niet ten belope van de som van de twee maximumbedragen toespitsen op een van de twee verkiezingen, maar dient voor elke verkiezing het toepasselijke maximumbedrag te respecteren. Mevrouw X mag de som van de twee maximumbedragen derhalve niet volledig aanwenden voor haar campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen in Leuven of de provincieraadsverkiezingen in het district Tienen

18 3. Aangifte van de verkiezingsuitgaven en van de herkomst van de geldmiddelen door een kandidaat die op verscheidene lijsten tegelijk kandideert Teneinde bij gelijktijdige kandidaatstelling voor enerzijds de provincieraad en anderzijds de gemeenteraad, de districtsraad of de raad voor maatschappelijk welzijn het recht van de kiesgerechtigden te waarborgen om inzage te nemen van de aangiften van de kandidaten, verdient het volgens de Controlecommissie aanbeveling de aangiften als volgt op te stellen en in te dienen : a. in geval van verbod op de cumulatie van maximumbedragen (artikel 3, 3, eerste lid) : een enkele aangifte in twee exemplaren die worden ingediend bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg binnen wiens rechtsgebied het district en de gemeente gelegen zijn; b. in geval van toegelaten cumulatie van maximumbedragen (artikel 3, 3, tweede lid) : een aangifte per verkiezing, met vermelding van de kandidaatstelling op de andere lijst, bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg binnen wiens rechtsgebied het district, respektievelijk de gemeente gelegen zijn. Dit betekent dat, indien district en gemeente tot verschillende rechtsgebieden behoren, de twee aangiften op twee verschillende griffies moeten worden ingediend. 4.Het aantal op de kiezerslijst ingeschreven kiezers waarvan sprake in de 1 en 2, wordt vastgesteld overeenkomstig de bepalingen van artikel 1, 1,3, van artikel 3, 1, en van artikel 88 van de gemeentekieswet en de overeenkomstige bepalingen van artikel 1, 1,3 en 5, en van artikel 1ter, 3, van de provinciekieswet

19 Artikel 4 De in de artikelen 2 en 3 vastgestelde bedragen worden aangepast aan de schommelingen van de productiekosten van de bij de verkiezingen gebruikte reclametechnieken. De formule daartoe wordt vastgesteld bij een in Ministerraad overlegd koninklijk besluit, op grond van de spilindex die op 1 januari 1994 van kracht is. Artikel 5 Uiterlijk veertig dagen vóór de verkiezingen, of in geval van buitengewone verkiezingen, uiterlijk de dag van de oproeping van de kiezers, deelt de Minister van Binnenlandse Zaken de overeenkomstig de bepalingen van artikel 3 berekende maximumbedragen mee die mogen worden uitgegeven door de lijsten en de kandidaten voor de verkiezingen van de provincieraden, de gemeenteraden en de districtsraden en voor de rechtstreekse verkiezingen van de raden voor maatschappelijk welzijn. Artikel 6 1. Voor de toepassing van deze wet worden als uitgaven voor verkiezingspropaganda beschouwd, alle uitgaven en financiële verbintenissen voor mondelinge, schriftelijke, auditieve en visuele boodschappen die erop gericht zijn het resultaat van een politieke partij, een lijst en hun kandidaten gunstig te beïnvloeden en die verricht worden tijdens een periode van drie maanden vóór de verkiezingen van de provincieraden, de gemeenteraden en de districtsraden en de rechtstreekse verkiezingen van de raden voor maatschappelijk welzijn, of in geval van buitengewone verkiezingen, vanaf de dag van de oproeping van de kiezers. 1bis. Als uitgaven voor de verkiezingspropaganda bedoeld in 1 worden eveneens beschouwd, die welke verricht zijn door derden voor politieke partijen, lijsten of kandidaten tenzij deze laatsten : onmiddellijk na de kennisneming van de door de betrokken derden gevoerde campagne, hen bij een ter post aangetekend schrijven aanmanen deze campagne te staken; 32 Artikel 4 Zoals reeds vermeld in punt 1 van de commentaar op artikel 2, eerste en tweede lid, zal er geen koninklijk besluit tot vaststelling van de indexeringsformule worden uitgevaardigd. Dit betekent dat de in de artikelen 2 en 3 vastgestelde bedragen niet worden geïndexeerd en als zodanig dienen te worden gerespecteerd. Artikel 5 Dit bericht zal in de loop van de maand augustus 2000 in het Belgisch Staatsblad worden bekendgemaakt. Paragraaf Sperperiode Artikel 6 Definitie van de aan te geven uitgaven voor verkiezingspropaganda - Toepassingen De kostprijs van verkiezingspropaganda moet slechts als verkiezingsuitgave worden aangegeven voor zover die propaganda tijdens de zogenaamde sperperiode is gevoerd. Voor de verkiezingen van 8 oktober 2000 heeft deze periode van 3 maanden voorafgaand aan de verkiezingen, een aanvang genomen op 8 juli Toepassingen en aanrekening A. Basisregels De uitgaven en financiële verbintenissen moeten worden aangerekend wanneer ze betrekking hebben op boodschappen met een electoraal karakter, verspreid tijdens de periode van verkiezingspropaganda, d.i. de sperperiode, zelfs wanneer de uitgaven werden 33

20 een afschrift van deze brief, al dan niet met het akkoord van de derden tot staking, overzenden aan de voorzitter van het verkiezingshoofdbureau die dit stuk of deze stukken voegt bij de door de betrokken partijen, lijsten of kandidaten ingediende aangiften van hun verkiezingsuitgaven en van de herkomst van de geldmiddelen. 2. Als uitgaven voor verkiezingspropaganda worden niet beschouwd : 1 het verlenen van persoonlijke, niet daartoe bezoldigde diensten evenals het gebruik van een persoonlijk voertuig; 2 de publicatie in een dagblad of tijdschrift van redactionele artikelen, op voorwaarde dat die publicatie op dezelfde wijze en volgens dezelfde regels geschiedt als buiten de verkiezingsperiode, zonder betaling, vergoeding of belofte van betaling of vergoeding en dat het niet gaat om een dagblad of tijdschrift dat speciaal wordt uitgegeven ten behoeve van of met het oog op de verkiezingen en dat de verspreiding en de frequentie van de publicatie dezelfde zijn als buiten de verkiezingsperiode; 3 de uitzending over radio of televisie van programma s met berichten of commentaren, op voorwaarde dat die uitzendingen op dezelfde wijze en volgens dezelfde regels geschieden als buiten de verkiezingsperiode, zonder betaling, vergoeding of belofte van betaling of vergoeding; 4 de uitzending of een reeks van uitzendingen over radio en televisie van verkiezingsprogramma s, op voorwaarde dat vertegenwoordigers van de politieke partijen aan die uitzendingen kunnen deelnemen; 5 de uitzending over radio of televisie van verkiezingsprogramma s, op voorwaarde dat het aantal en de duur ervan worden bepaald op grond van het aantal vertegenwoordigers van de politieke partijen in de wetgevende vergaderingen; 6 de kostprijs van periodieke manifestaties, op voorwaarde dat: ze niet uitsluitend voor verkiezingsdoeleinden worden georganiseerd; het geregelde en telkens weerkerende manifestaties betreft die steeds op dezelfde wijze worden georganiseerd ; de periodiciteit wordt beoordeeld hetzij aan de hand van een referentieperiode van twee jaar voorafgaand aan de in verricht of de financiële verbintenissen werden aangegaan vóór deze periode. Voor de uitzonderingen op dit principe dient paragraaf 2 van dit artikel te worden geraadpleegd. B.Voorbeelden van aan te geven of niet aan te geven uitgaven 1. Met betrekking tot de vraag of politieke partijen, lijsten of kandidaten de uitgaven moeten aangeven voor de organisatie van manifestaties tijdens de sperperiode, moet een onderscheid worden gemaakt tussen geregeld weerkerende of periodieke manifestaties die niet uitsluitend verkiezingsdoeleinden hebben (1.1), niet-periodieke manifestaties met electorale doeleinden (1.2) en congressen en partijbijeenkomsten in het kader van een normale partijwerking (1.3) : 1.1. Periodieke manifestaties (zie artikel 6, 2, 6 ) Festiviteiten die sinds verscheidene jaren rond hetzelfde tijdstip en om dezelfde redenen worden georganiseerd, worden als periodieke evenementen beschouwd : het jaarlijks feest van een politiek mandataris, de steuntombola voor de gemeente, het jaarlijks bal van de plaatselijke afdeling, sport- of culturele manifestaties,... Deze evenementen mogen niet uitsluitend met het oog op verkiezingspropaganda worden georganiseerd. Het is louter toeval dat zij in een verkiezingsperiode plaatsvinden. Daarom moet in beginsel geen enkele uitgave hiervoor als verkiezingsuitgave worden aangerekend. Zo moeten de uitgaven die periodiek worden verricht in het kader van de normale partijwerking op nationaal of lokaal niveau en op het niveau van de kandidaten (bijvoorbeeld voor de organisatie van een tombola of een bal, voor de uitgave van tijdschriften, ) en die in de periode van verkiezingspropaganda vallen, niet als verkiezingsuitgaven worden beschouwd wanneer ze aan twee voorwaarden voldoen : a) de ermee gefinancierde manifestaties mogen geen uitsluitend electorale bedoeling hebben; b) ze moeten een geregeld en wederkerend karakter hebben. De periodiciteit van een jaarlijkse of tweejaarlijkse manifestatie wordt beoordeeld aan de hand van de in artikel 6, 2, 6, bepaalde referentieperiode van respectievelijk twee of vier jaar voorafgaand aan de sperperiode.

21 bedoelde periode, tijdens welke de bedoelde manifestatie jaarlijks eenmaal moet hebben plaatsgehad, hetzij aan de hand van een referentieperiode van vier jaar voorafgaand aan de in 1 bedoelde periode, tijdens welke de bedoelde manifestatie tweejaarlijks tenminste éénmaal moet hebben plaatsgehad. Zo de uitgaven voor reclame en uitnodigingen in vergelijking met het gewone verloop van dergelijke manifestatie evenwel kennelijk uitzonderlijk zijn, dienen zij bij wijze van uitzondering wel als verkiezingsuitgave aangerekend te worden; 7 de kostprijs van voor verkiezingsdoeleinden georganiseerde, nietperiodieke manifestaties waarvoor een deelnameprijs wordt aangerekend, voor zover de uitgaven door de inkomsten, met uitzondering van deze uit sponsoring, worden gedekt en het geen uitgaven voor reclame en uitnodigingen betreft. Zo de inkomsten de uitgaven niet dekken, moet het verschil als een verkiezingsuitgave worden aangerekend; 8 de uitgaven die tijdens de verkiezingsperiode worden verricht in het kader van een normale partijwerking op nationaal of lokaal niveau, met name de organisatie van congressen en partijbijeenkomsten. Zo de uitgaven voor reclame en uitnodigingen in vergelijking met het gewone verloop van dergelijke manifestatie evenwel kennelijk uitzonderlijk zijn, dienen zij bij wijze van uitzondering wel als verkiezingsuitgave te worden aangerekend; 9 de uitgaven voor de aanmaak van internettoepassingen, op voorwaarde dat die aanmaak op dezelfde wijze en volgens dezelfde regels geschiedt als buiten de verkiezingsperiode. Een voorbeeld. De kostprijs van het tijdschrift dat door de plaatselijke afdeling van een politieke partij wordt verspreid om de inwoners van een gemeente geregeld op de hoogte te brengen van de werkzaamheden van de gemeenteraad, dient niet te worden aangegeven voor zover : - deze publicatie tijdens de twee jaar voorafgaand aan de verkiezingen een periodiek karakter had; - de verspreiding, noch de frequentie ervan tijdens de verkiezingsperiode zijn opgevoerd. Als een periodiek tijdschrift of een tijdschrift uitgegeven in het kader van een periodiek evenement tevens verkiezingspropaganda bevat, dan geldt de volgende regel : bevat het tijdschrift bijvoorbeeld 30 pct. verkiezingspropaganda, dan moet 30 pct. van de uitgaven, zowel inzake aanmaak als inzake verzending en distributie van dit tijdschrift, als een verkiezingsuitgave worden aangerekend. * * * Deze beginselen zijn eveneens van toepassing op de uitgaven die in het kader van hun jaarlijkse programmatie worden verricht door componenten en nevenorganisaties van de partij, waarin de kandidaten een leidende rol spelen. De uitgaven voor reclame en uitnodigingen die in vergelijking met het gewone verloop van het evenement kennelijk uitzonderlijk zijn, worden - ten belope van de meerkost - bij wijze van uitzondering wel als verkiezingsuitgave aangerekend (zie artikel 6, 2, 6, laatste zin). Een voorbeeld. Voor een periodieke manifestatie tijdens de sperperiode, waarop in de referentieperiode normaal alleen de eigen partijleden schriftelijk worden uitgenodigd en waarvoor in een lokaal reclameblad een halve pagina advertentieruimte wordt afgehuurd, worden nu alle inwoners van de gemeente per brief uitgenodigd en wordt in alle lokale reclamebladen een volledige pagina advertentieruimte afgehuurd; in dit geval dient men de meeruitgaven als verkiezingsuitgave aan te rekenen

22 * * * Voor congressen en partijbijeenkomsten geldt een afzonderlijke regeling (zie punt 1.3). Er zij nog opgemerkt dat het verbod op het verspreiden van geschenken en gadgets en op de verkoop van deze laatste, ook in het kader van die periodieke evenementen moet worden geëerbiedigd (cf. artikel 7) Niet-periodieke manifestaties met verkiezingsdoeleinden (zie artikel 6, 2, 7 ) De wet verbiedt de plaatselijke afdelingen, de kandidaten of andere personen niet om bijzondere evenementen te organiseren, zelfs al passen die duidelijk in een electorale campagne of strekken ze ertoe de actie van een partij of een lijst te steunen. Er mogen altijd bals of soupers worden georganiseerd. Bij die gelegenheid kan een lijst trouwens bij de militanten financiële steun inzamelen door dranken of maaltijden te verkopen. Deze niet-periodieke evenementen worden echter geacht te zijn georganiseerd om verkiezingspropaganda te voeren. Daarom moeten in een dergelijk geval bepaalde uitgaven als verkiezingsuitgaven worden aangerekend. Als verkiezingsuitgaven dienen alleszins te worden aangegeven : de uitgaven voor reclame, bijvoorbeeld voor affiches, krantenadvertenties, ; uitnodigingen. Als verkiezingsuitgaven dienen eveneens te worden aangegeven, alle andere uitgaven die de inkomsten, deze uit sponsoring buiten beschouwing gelaten, overschrijden welke tijdens de desbetreffende manifestatie werden verworven (met andere woorden, als er een tekort is). Indien de inkomsten de uitgaven overschrijden, waarbij de uitgaven voor reclame en uitnodigingen buiten beschouwing worden gelaten, dan wordt het overschot als een verkiezingsinkomst beschouwd die, voor zover er verkiezingspropaganda mee is gevoerd, in de aangifte van de herkomst van de geldmiddelen dient te worden opgenomen

23 Er zij echter aan herinnerd dat alleen giften van particulieren zijn toegestaan en dit onder de volgende voorwaarden. Politieke partijen en hun componenten, lijsten, kandidaten en politieke mandatarissen mogen vanwege een zelfde natuurlijke persoon jaarlijks elk maximaal frank, of de tegenwaarde daarvan, als gift ontvangen. De schenker mag jaarlijks in het totaal maximaal frank, of de tegenwaarde daarvan, besteden aan giften ten voordele van politieke partijen en hun componenten, lijsten, kandidaten en politieke mandatarissen (cf. artikel 13). De schenkers genieten hiervoor geen belastingvrijstelling meer. Tot slot zijn reclamefolders, die naar aanleiding van een evenement worden gedrukt en waarvan de ingelaste bladzijden tegen marktprijzen worden gekocht (bij wijze van sponsoring), niet verboden. De inkomsten hiervan dient men evenwel buiten beschouwing te laten bij de berekening van de aan te geven uitgaven voor de manifestatie Voorbeelden Een kandidaat organiseert een verkiezingsshow waarop artiesten worden uitgenodigd. De inkomsten en uitgaven kunnen als volgt worden uitgesplitst : inkomsten : - sponsoring : frank - entreegelden : frank - drankverkoop : frank - tombola : frank - totaal : frank waarvan slechts de drie laatste posten ten belope van frank in mindering van de uitgaven kunnen worden gebracht. uitgaven : - reclame (drukken en ronddelen van het programma) : frank - uitnodigingen (druk- en verzendingskosten): frank - vergoeding van de artiesten : frank - organisatie : frank - totaal : frank waarvan de eerste twee posten ten belope van frank sowieso als verkiezingsuitgaven dienen te worden aangegeven en de twee laatste posten ten belope van frank kunnen worden verrekend met de inkomsten, sponsoring buiten beschouwing gelaten

24 Er zal bijgevolg een bedrag van frank als verkiezingsuitgave moeten worden aangegeven, te weten frank voor de reclame en frank voor de uitnodigingen, alsmede frank resulterend uit de verrekening van frank uitgaven en frank inkomsten Een kandidaat die nooit sociaal dienstbetoon heeft gedaan en tijdens de sperperiode voor de verkiezingen via de pers aankondigt dat hij zitdagen zal houden, moet de kostprijs van die aankondiging als verkiezingsuitgave aanrekenen. De zitdagen werden vroeger immers niet gehouden en zijn bijgevolg niet recurrent Congressen en partijbijeenkomsten in het kader van een normale partijwerking (zie artikel 6, 2, 8 ) De kostprijs voor de organisatie van deze manifestaties hoeft niet te worden aangegeven, behoudens wanneer de uitgaven voor reclame en uitnodigingen in vergelijking met het gewone verloop van deze manifestaties kennelijk uitzonderlijk zijn. In dat geval dient de meerkost te worden aangegeven. * * * 2. De kosten voor zelfklevers met een politieke boodschap dienen volledig te worden aangegeven, voor zover ze tijdens de sperperiode zichtbaar zijn. Het feit dat deze kosten reeds voor de aanvang van de kiesperiode zijn betaald, speelt geen rol. 3. De uitgaven voor enveloppen, postzegels, papier met briefhoofd, enzovoort die voor de aanvang van de sperperiode zijn aangekocht en opgeslagen, moeten worden aangegeven. 4. Idem dito voor affiches, pamfletten, mailings,... die voor de aanvang van de sperperiode zijn gedrukt, maar tijdens deze periode als propagandamateriaal worden gebruikt, tenzij er kan worden bewezen dat die affiches en pamfletten de resten zijn van een voorraad die bij de vorige verkiezingen is gebruikt, gefactureerd en aangegeven. 5. Met betrekking tot de aanrekening van de uitgaven verricht door een politieke partij, een lijst of een kandidaat voor het gebruik van duurzame goederen (bijvoorbeeld reclameborden, wagens, aanhang

25 wagens...) om verkiezingscampagne mee te voeren, moet het volgende onderscheid worden gemaakt : in geval van aankoop : a) eigen goederen of goederen die aangekocht zijn voor activiteiten die niets te maken hebben met de verkiezingscampagne, hoeven niet te worden aangerekend, ongeacht of ze vóór dan wel tijdens de sperperiode zijn aangekocht; b) alle andere goederen die worden of werden aangekocht voor verkiezingen, kunnen over drie verkiezingen, ongeacht welke, worden aangerekend, met een minimum van een derde van de uitgaven per verkiezing. In geval van een hoger afschrijvingspercentage dan 33 pct per verkiezing, mag de laatste afschrijving lager zijn dan 33 pct. in geval van huur : de huurprijs van duurzame goederen die met het oog op het voeren van een verkiezingscampagne zijn gehuurd, dient onmiddellijk in zijn totaliteit voor de betrokken verkiezing te worden aangegeven. 6. Met betrekking tot de telefooncampagnes dient erop te worden gewezen dat commerciële campagnes absoluut verboden zijn (cf. artikel 7, 1, 2 ). Wat de niet-commerciële campagnes betreft, dienen de kosten aan de hand van facturen te worden bewezen. Indien er daartoe speciaal afgehuurde telefoonlijnen worden gebruikt, volstaat het de factuur daarvan voor te leggen. Worden de bestaande lijnen gebruikt, dan zal het bewijs van de kosten die specifiek voor de verkiezingscampagne werden gemaakt, moeten blijken uit het verschil tussen de facturen die betrekking hebben op gesprekken respectievelijk tijdens de verkiezingscampagne en tijdens een zelfde non-electorale referentieperiode. De kosten van de gesprekken moeten dus als verkiezingsuitgaven worden aangerekend. Het is volstrekt verboden voor ondernemingen en openbare instellingen om op hun kosten telefooncampagnes ten behoeve van partijen, lijsten of kandidaten te voeren. Een telefooncampagne gevoerd door een ploeg vrijwilligers of door de kandidaat zelf, is echter niet in strijd met de wet