Titel 3.B.2. Energie management programma Eigenaar Betonindustrie De Hamer B.V. Afdeling Controlling en Secretariaat en communicatie Versie Versie 5

Transcriptie

1 Titel 3.B.2. Energie management programma Eigenaar Betonindustrie De Hamer B.V. Afdeling Controlling en Secretariaat en communicatie Versie Versie 5 Datum

2 Inleiding Betonindustrie Hamer B.V. (De Hamer) is gespecialiseerd in de productie en leverantie van betonproducten. Haar motto luidt: "De Hamer heeft hart voor beton". De Hamer produceert en levert betonproducten voor de grond-, weg- en waterbouw, voor zowel de ondergrondse als de bovengrondse infrastructuur. De Hamer is continu bezig om haar bedrijfsprocessen zowel intern als extern te optimaliseren. De Hamer draagt bij aan de verduurzaming van de samenleving door het ontwikkelen en leveren van vernieuwende betonoplossingen. Daarnaast maakt De Hamer haar CO 2 -uitstoot al jaren inzichtelijk. In 2013 heeft De Hamer besloten om door middel van de CO 2 Prestatieladder structureel haar CO 2 -uitstoot te gaan verminderen. Dit door een programma op te stellen met beleid en doelen. Vanuit deze doelen kunnen maatregelen geformuleerd worden en deze moeten worden uitgevoerd. Het document dat voor u ligt is dit programma, ook wel Energie management programma genoemd. Voor het Energie management programma is er een energie audit verslag uitgevoerd. Dit maakt de belangrijkste energieverbruikers inzichtelijk, waardoor er gericht beleid opgesteld kan worden. Dit document beschrijft: 1. De activiteiten van De Hamer en haar organisatiegrenzen; 2. De energie audit rapportage met de resultaten van de energiescan; 3. De beleidsdoelstellingen met het energiebeleid en de reductiedoelstellingen; 4. De lijst met maatregelen die De Hamer gaat uitvoeren; en 5. De verantwoordelijkheden binnen De Hamer m.b.t. het Energie management programma. Dit document is opgesteld in samenwerking met duurzaam adviesbureau Will2Sustain. Het EMP is binnen de directie van De Hamer besproken en goedgekeurd. Eric de Groot, Directeur Datum: Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 2 van 14

3 Inhoud 1. Het bedrijf Activiteiten Organisatiegrenzen Bedrijfsonderdelen Factoren die het energieverbruik beïnvloeden Energie audit verslag Resultaten energiescan Beleidsdoelstellingen... 9 Doelstellingen Reductiedoelstellingen per scope en project Plan van Aanpak Maatregelen Verantwoordelijkheden Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 3 van 14

4 1. Het bedrijf 1.1. Activiteiten "De Hamer heeft hart voor beton. De Hamer produceert en levert betonproducten voor de grond-, weg- en waterbouw, voor zowel de ondergrondse als de bovengrondse infrastructuur. De Hamer levert ook diensten van ontwerp t/m verwerking. Hieronder staan de verschillende productgroepen van De Hamer: Bovengrondse producten (betonnen bestratingsproducten): Tegels Banden Straatmeubilair Straatstenen Ondergrondse producten (betonnen rioleringsproducten): Buizen Duikers Inspectieschachten Randvoorzieningen Naast dit scala aan producten produceert De Hamer ook de zogenoemde Specials voor zowel de ondergrondse- als de bovengrondse infra. Dit zijn prefab betonproducten die op maat gemaakt worden, zoals prefab betonnen containerbakken Organisatiegrenzen Bij het bepalen van de organisatiegrenzen is uitgegaan van een afbakening op basis van operationele controle (operational control). Binnen de organisatiegrenzen vallen: Betonindustrie De Hamer B.V. (kvknr ); en Betonindustrie Monshouwer B.V., die handelt onder de naam Betonindustrie De Hamer (kvknr ). Beide bedrijven zijn onderdeel van de overkoepelende BTE groep (BTE Nederland B.V.). Naast deze twee bedrijven zijn er nog negen andere bedrijven onderdeel van de BTE groep. Deze bedrijven vallen buiten de organisatiegrenzen voor de certificering van de CO 2 Prestatieladder. De BTE groep valt onder Adriaan van Erk. B.V. De Betonindustrie De Hamer B.V. bestaat uit meerdere vestigingen. Binnen de organisatiegrenzen behoren de vestigingen Nijmegen en Heumen en: Binnen de organisatiegrenzen behoort ook de locatie Alpen aan de Rijn. Halverwege 2013 is deze locatie gesloten en vanaf 2014 zal deze locatie niet meer terugkomen in de CO 2 -footprint. Binnen de organisatiegrenzen behoort ook de locatie Malden. Halverwege 2014 zal deze locatie gesloten worden en vanaf 2015 zal deze locatie niet meer meegenomen worden in de CO 2 -footprint. Betonindustrie Monshouwer B.V., die handelt onder de naam Betonindustrie De Hamer, bestaat uit één vestiging en deze is gevestigd in Waspik. Beide bedrijven berekenen hun eigen CO 2 -footprint. De Hamer berekent de CO 2 -footprint per vestiging. De optelsom van alle vestigingen vormt de CO 2 footprint van Betonindustrie De Hamer B.V. De afbakening van de CO 2 -footprint is vastgesteld aan de hand van de laterale methode, deze is onderbouwd door documenten: Organisatiegrens Laterale methode van 25 maart Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 4 van 14

5 Emmissiebronnen Conform het GHG Protocol wordt onderscheid gemaakt tussen drie emissiebronnen, ook wel scopes genoemd. Scope 1 betreft de directe emissies en scope 2 en 3 betreffen de indirecte emissies. Voor Niveau 3 van de CO 2 Prestatieladder is de normeis om de scope 1 en 2 emissies te berekenen. Scope 1: behorende bij de directe uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt door het gebruik van fossiele brandstoffen door het bedrijf, zoals aardgas, benzine, diesel etc. Scope 2: behorende bij de indirecte emissies veroorzaakt door ingekochte energie. Dit is dus het aantal kwh wat er ingekocht en gebruikt wordt. Direct komt er bij het gebruik van elektriciteit geen CO 2 emissie vrij, maar wel bij de productie van elektriciteit in de elektriciteitscentrale. De scope 1, 2 en 3 emissies worden weergegeven in onderstaande afbeelding. Scope 3 emissies hoeven niet berekend te worden voor de CO 2 -prestatieladder op niveau 3. Figuur 1. Scopes Bron: Scopediagram gebaseerd op de scopediagram van SKAO (Bron van SKAO: GHG-Protocol Corporate Value Chain (scope 3) Accounting and Reporting Standard). Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 5 van 14

6 1.3. Bedrijfsonderdelen In de onderstaande tabel staan de bedrijfsonderdelen van De Hamer vermeld. Onderdeel Bedrijfsoppervlak in m 2 Aantal medewerkers in FTE s Hoofdkantoor De Hamer Nijmegen 400 m 2 27,0 (Weezenhof) Bouw- en productielocatielocatie Nijmegen m 2 60,7 (Weezenhof) Bouw- en productielocatielocatie Heumen m 2 20,7 (Oosterkanaaldijk) Bouw- en productielocatielocatie Malden m 2 5,9 (Eendenpoelseweg) Bouw- en productielocatielocatie Waspik (Monshouwer, Industrieweg) m 2 18,1 De verdeling van de totale CO 2 -uitstoot van 2012 voor de locaties is weergegeven in het cirkeldiagram in figuur 2. Zichtbaar is dat de uitstoot van de vestiging Nijmegen het grootste is met 39%.Vervolgens Alphen aan de Rijn. Daarna de vestigingen Heumen en Waspik (Monshouwer) met 17%. Malden is de kleinste vestiging met 9% CO 2 -uitstoot. Voor de vestigingen Nijmegen en Heumen heeft De Hamer een energiescan laten uitvoeren. Figuur 2. Totale CO 2-uitstoot verdeling over locaties van 2012 Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 6 van 14

7 1.4. Factoren die het energieverbruik beïnvloeden Indicatoren Eenheid Totale productie Ton beton/jaar Aantal medewerkers totaal FTE 172,5 168,8 133,6 Gewogen graaddagen gemiddeld Graaddagen Aantal gereden kilometers Kilometers onbekend Energiestroom Elektriciteitsverbruik kantoor Elektriciteitsverbruik productie Aardgasverbruik productie Gasolie productie Wagenpark Indicator Aantal medewerkers Totale productie Gewogen graaddagen gemiddeld Totale productie Gereden kilometers 2. Energie audit verslag De CO 2 -footprint is te zien in figuur 3. 93% van de totale CO 2 - uitstoot is afkomstig uit de bouw- en productielocaties. De CO 2 -footprint van De Hamer Waspik is vergelijkbaar met 92% afkomstig uit de bouw- en productielocatie. De uitstoot van de bouw- en productielocaties bedraagt voor De Hamer (totaal) ton CO 2. Ongeveer de helft van deze uitstoot is afkomstig van de ingekochte elektriciteit en de andere helft is afkomstig van brandstoffen (aardgas en gasolie/diesel). De uitstoot van de bouw- en productielocaties bedraagt voor De Hamer Waspik 462,7 ton CO 2. Hier is de verdeling anders dan bij De Hamer. De uitstoot afkomstig van de ingekochte elektriciteit is ongeveer 5 keer groter dan de uitstoot afkomstig van brandstoffen. Figuur 3. CO 2-footprint van De Hamer Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 7 van 14

8 2.1. Resultaten energiescan De energiescan is uitgevoerd voor de vestigingen Nijmegen en Heumen en voor de meest significante energiestromen; de ingekochte elektriciteit, aardgas en stookolie voor productie en verwarming van de productielocaties. De onderstaande tabellen geven de verdeling van de energievormen weer (bron: Energy savings study - van Encon): Energievorm Verbruik per jaar Kostprijs per jaar % v.h. totaal Elektriciteit kwh % Aardgas kwh % Stookolie kwh % Totaal kwh % Tabel: Overzicht energievormen (Nijmegen) Energievorm Verbruik per jaar Kostprijs per jaar % v.h. totaal Elektriciteit kwh % Aardgas kwh % Totaal kwh % Tabel: Overzicht energievormen (Heumen) Voor de vestigingen Waspik is er een vooronderzoek geweest om een energiescan uit te latenvoeren, omdat deze vestigingen nagenoeg even veel CO 2 -uitstoot heeft als de vestiging Heumen. Hieruit is gebleken dat een onderzoek niet rendabel is in verband met de reductiemaatregelen die nog mogelijk zijn in Waspik. In andere woorden: Waspik gaat al heel bewust om met het energiegebruik. Voor de energiescan zijn er groepen energieverbruikers gedefinieerd. Deze staan in de onderstaande tabel weergegeven. Met daarachter het percentage van de grootte van deze groep op de totale energieverbruikers. Energieverbruikers Percentage Nijmegen Percentage Heumen 1. Verlichting ± 28,0% ± 13,0% 2. Perslucht ± 4,0% ± 4,0% 3. Koeling ± 6,0% ± 0,3% 4. Motoren en overige elektrische installaties (incl. verwarming en stoom) ± 63,0% ± 82,0% Totaal 100,0% 100,0% Totaal verbruik per jaar in kwh Totaal kostprijs per jaar in euro's De motoren en overige machines (mengers) zijn de grootste elektrische verbruikers. Deze motoren zijn grotendeels al frequentie-gestuurd en zijn in de energiescan niet verder onderzocht. De energiebesparingsmaatregelen uit deze studie komen terug in hoofdstuk 4: Plan van Aanpak. Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 8 van 14

9 3. Beleidsdoelstellingen Wij willen de belasting op het milieu zoveel mogelijk beperken. Hiervoor worden verschillende maatregelen op het gebied van duurzaamheid in onze bedrijfsvoering genomen. Wij willen hiermee evenwicht bereiken tussen ecologische, economische en sociale belangen. Om dit waar te maken werken wij onder andere met strategische doelstellingen op het gebied van milieu. De Hamer draagt bij aan de verduurzaming van de samenleving door het ontwikkelen en leveren van vernieuwde betonoplossingen. De Hamer registreert vanaf 2010 haar energiegebruik. Deze gegevens worden verzameld per productielocatie en op het kantoor. Ons doel is om het energieverbruik te verminderen. Productiemanagers en andere verantwoordelijken werken jaarlijks aan plannen om dit doel te realiseren. In 2013 is De Hamer gestart om dit conform de CO 2 Prestatieladder te structureren. Bij De Hamer zijn wij ons continu bewust van ons effect op de mens, maatschappij en het milieu en handelen daar ook naar, wij nemen onze verantwoordelijkheid. Wij proberen ons continu te verbeteren en hanteren hierbij de lean filosofie. Deze filosofie helpt verspillingen tegen te gaan en bedrijfsprocessen op elkaar af te stemmen met als doel optimaal te voldoen aan de behoeften van de markt. De lean filosofie streeft naar foutloze producten en diensten. Bij De Hamer lopen er verschillende projecten die betrekking hebben op de lean filosofie. Hierbij worden er verschillende bedrijfsprocessen in kaart gebracht en verbeterd. Vaak zijn deze verbeteringen ook energie reductie verbeteringen. Bovenstaand beleid en onderstaande doelstellingen gelden ook voor Betonindustrie Monshouwer B.V., omdat zij handelt onder de naam (Betonindustrie) De Hamer, wordt Monshouwer niet benoemd in juridische naam. Doelstellingen De grootste stroom van CO 2 -uitstoot is afkomstig uit de bouw- en productielocatie. Deze stroom bestaat uit drie emissiestromen: Ingekochte elektriciteit; Gasolie; en Aardgas. Het energiebeleid legt de focus op de reductie van het verbruik in de bouw- en productielocatie. Daarnaast vindt De Hamer het belangrijk dat er draagvlak en bewustwording gecreëerd wordt. Door maatregelen uit te voeren die het bewustzijn stimuleren zal dit beleid ook zijn uitwerking hebben op de medewerkers van kantoor en productie. Dit in het kader van de Lean filosofie. De Hamer wil 16% CO 2 besparen in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan de omzet in ton beton. Figuur 4. CO 2 uitstoot in 2012 bij Betonindustrie De Hamer Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 9 van 14

10 3.1. Reductiedoelstellingen per scope en project Scope 1 Doelstelling gasolie bouw- en productielocatie De Hamer wil 5% CO 2 besparen op gasolie in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan de productie in ton beton per jaar. Doelstelling aardgas bouw- en productielocatie De Hamer wil 5% CO 2 besparen op aardgas in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan het aantal graaddagen per jaar. Doelstelling wagenpark De Hamer wil 3% CO 2 besparen op het wagenpark in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan gereden kilometers per jaar. Scope 2 Doelstelling ingekochte elektriciteit De Hamer wil 30% CO 2 besparen op elektriciteit van de productie- en bouwlocaties in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan de productie in ton beton per jaar. De Hamer wil 20% CO 2 besparen op elektriciteit van het kantoor in 2016 t.o.v. het jaar 2012 gerelateerd aan het aantal medewerkers in FTE's per jaar. Alternatieve energiebronnen Doelstelling alternatieve energiebronnen De Hamer wil voor 2015 nauwkeurig onderzoek doen naar de haalbaarheid van het zelf energie opwekken en het inkopen van groene stroom. In 2016 wil De Hamer hier acties op ondernemen zodat zij geheel of een gedeeltelijk gebruik maken van duurzame/hernieuwbare energiebronnen. Onderbouwing doelstelling In de tabel op pagina 11 staat de onderbouwing van de 16% reductiedoelstelling weergegeven. Deze tabel geeft de grote van de verschillende energiestromen aan in ton CO 2 en in percentage. Daarachter staat de doelstelling die De Hamer wil halen in 2016 per energiestroom. De totale doelstelling is de berekening van de percentage doelstelling die De Hamer wil halen maal de grootte van de energiestroom. Deze berekening geeft weer dat de totale doelstelling op de gehele footprint 16% zal zijn. Scope Energiestroom CO 2-uitstoot in ton Percentage Doelstelling Totale doelstelling 1 Gasolie bouw- en % 5% 1,30% productielocaties Aardgas bouw- en % 5% 1,10% productielocaties Wagenpark 166 6% 3% 0,18% 2 Elektriciteit bouw- en % 30% 13,20% productielocaties Elektriciteit kantoor 59 1% 20% 0,20% Totaal % 15,98% Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 10 van 14

11 Doelstelling per jaar Scope Energiestroom Doelstelling Gasolie bouw- en 5% 1% 2,5% 4% 5% productielocaties Aardgas bouw- en 5% 1% 2,5% 4% 5% productielocaties Wagenpark 3% 1% 1,5 % 2% 3% 2 Elektriciteit bouw- en 30% 5% 12% 21% 30% productielocaties Elektriciteit kantoor 20% 5% 10% 15% 20% Totaal na grote energiestroom 2,8% 6,7% 11,4% 16,0% In het volgende hoofdstuk (4) wordt omschreven hoe De Hamer deze doelstellingen wil gaan realiseren. 4. Plan van Aanpak 4.1. Maatregelen Algemene maatregelen: Locatie Alpen aan de Rijn sluiten. De verwachting is dat deze maatregel De Hamer circa 550 ton CO 2 bespaart t.o.v. van het jaar Deze maatregel staat gepland voor 2013-H1. Locatie Malden sluiten. De verwachting is dat deze maatregel De Hamer circa 263 ton CO 2 bespaart t.o.v. van het jaar Deze maatregel staat gepland voor 2014-H2. Het streven naar minimale uitval (foute producten) door middel van de Lean filosofie. Dagelijks worden er werkoverleggen gehouden per productieafdeling om de oorzaak van de uitvallen te bespreken en deze te elimineren. Fijnere mengsels maken en door blijven produceren in de pauze, dit zorgt voor minder uitvallen en reparaties en ook voor minder C O2 -uitstoot. Gasolie (diesel) - scope 1: Leidingen warm water isoleren van de stookinstallatie. Leidingen stoomleidingen isoleren van de stookinstallatie. Oude ketel vervangen door nieuwe gasgestookte stoomketel met een economizer en een rookgascondensor. Intern transport elimineren door Lean filosofie: heftruckbewegingen zijn verspillingen. Aardgas - scope 1: Cv-ketels periodiek schoonmaken. Verwarmingsketels (atmosferische gasketels) vervangen door condenserende ketel. Bij vervanging roldeur vlechterij, deur uitvoeren met sneldeur. Duwventilatoren aan het plafond hangen (12 stuks). Gasmeterstand controleren in de weekenden op verliezen. Wagenpark - scope 1: Auto rijden in milieuklasse A-B-C Rijgedrag monitoren. Elektriciteit - scope 2: Algemeen Nullast verliezen minimaliseren: door meetinstallatie buiten de werkuren te installeren. Elektriciteitmeterstand controleren in de weekenden op verliezen. Onderzoeken of er buffers op het spanningsnet geplaatst kunnen worden die de piekstromen opvangen, bijvoorbeeld een soft-starter. Nieuwe machine Rimamax, nieuwe besturing en hydrauliek motoren. Extra frequentie regelaars. Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 11 van 14

12 Instellingen van de airco's wijzigen, zodat de airco's nachts uitstaan (4 airco's). Groene stroom inkopen. In de cloud werken in plaats van op de server. Verlichting Bewegingssensoren toepassen in toiletruimtes, omkleedruimte, magazijnen, kantine- en wasruimte. Compressoren Verlies en lekkages van compressoren minimaliseren door een beter communicatie met de schoonmaakploeg en ronde lopen na productie-uren. Onderzoek doen naar het toepassen van energiezuinige blaasmondjes/ blaaspistolen voor de compressoren. Betonindustrie De Hamer B.V. tel: +31 (0) Pagina 12 van 14

13 Nr. Maatregel Locatie Tijdsbestek / status 1. Gasolie 1.1 Leidingen warm water isoleren van de stookinstallatie. Nijmegen (buizen en schachten) 1.2 Leidingen stoomleidingen isoleren van de stookinstallatie. Nijmegen (buizen en schachten) 1.3 Oude ketel vervangen door nieuwe gasgestookte stoomketel met een economizer en een rookgascondensor. 1.4 Intern transport elimineren door Lean filosofie: heftruckbewegingen zijn verspillingen. Nijmegen Lange termijn - investeringsvoorstel Geschatte CO 2 reductie % 2014-H1 ± 1% (0,05 ton CO 2 per meter per jaar) 2014-H1 ± 1% (0,08 ton CO 2 per meter per jaar) ± 5% - 10% (± 33,5 ton CO 2 per jaar) Geschatte kosten Laag tot gemiddeld ( 25 per meter) Laag tot gemiddeld ( 32 Geschatte besparing 18 /jaar per meter 41 /jaar per meter per meter) per jaar Alle locaties Doorlopend ± 1% Minimaal ± 0,8 per liter 2 Aardgas 2.1 Cv-ketels periodiek schoonmaken. Alle locaties Jaarlijks ± 1% Laag Verwarmingsketels (atmosferische gasketels) vervangen door condenserende ketel. Nijmegen kantoor? ± 1% (± 6 ton CO 2) ± per jaar 2.3 Bij vervanging roldeur vlechterij, deur uitvoeren met sneldeur Nijmegen schachten Onbekend ± 1% - 2 % Onderzoek ± 0,65 per m 3 - vlechterij 2.4 Duwventilatoren aan het plafond hangen (12 stuks). Heumen - Hal 2 en ± 1% Minimaal Gasmeterstand controleren in de weekenden op verliezen. Nijmegen buizen en 2013-H schachten 3 Wagenpark 3.1 Klasse moet uit A, B of C zijn. Alle Doorlopend/ bij - - vervanging 3.2 Rijgedrag monitoren Alle H2 ± 1% - 5% Minimaal Enkele euro's per tank Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 13 van 14

14 Nr. Maatregel Locatie Tijdsbestek / status Geschatte CO 2 reductie in % Geschatte kosten Geschatte besparing 4 Elektriciteit algemeen 4.1 Nullast verliezen minimaliseren: door meetinstallatie buiten de werkuren te installeren. Heumen 2013-H2 ± 1% (± 5 ton CO 2) ± ± per jaar 4.2 Nullast verliezen minimaliseren: door meetinstallatie buiten de werkuren te installeren. Nijmegen 2014-H1 ± 1% (± 5,5 ton CO 2) ± ± per jaar 4.3 Elektriciteitmeterstand controleren in de weekenden op Nijmegen buizen en 2013-H verliezen. schachten 4.4 Onderzoeken of er buffers op het spanningsnet geplaatst Heumen 2013-H2 Onderzoeken Onderzoeken Onderzoeken kunnen worden die de piekstromen opvangen, bijvoorbeeld een soft-starter. 4.5 Nieuwe machine Rimamax, nieuwe besturing en hydrauliek Nijmegen buizen 2014-H1 ± 1% - 5% - - motoren. Extra frequentie regelaars. 4.6 Instellingen van de airco's wijzigen, zodat de airco's nachts uitstaan (4 airco's). Nijmegen 2013-H2 ± 1% Minimaal Enkele euro's per week 4.7 Groene stroom inkopen. Waspik In de cloud werken in plaats van op de server. Alle locaties 2014 ± 1% - 5% Minimaal per jaar Verlichting 4.8 Bewegingssensoren toepassen in toiletruimtes, Heumen - Hal H1 ± 1% Laag Minimaal omkleedruimte, magazijnen, kantine- en wasruimte. Compressoren 4.9 Verlies en lekkages van compressoren minimaliseren door een beter communicatie met de schoonmaakploeg en ronde lopen na productie-uren. Alle locaties Doorlopend ± 1% Minimaal Onderzoek doen naar het toepassen van energiezuinige blaasmondjes/ blaaspistolen voor de compressoren. Alle locaties 2014-H2 Onderzoeken ± 25 per pistool Onderzoeken Bron: Energy savings study - van Encon. Gesprekken met medewerkers (Geert van de Logt, Wouter de Vries, Erwin Hendriks en Cor Derksen). Milieudoelstellingen Verantwoordelijkheden De directie is eindverantwoordelijk voor het Energie management programma. De controller / administratie is mede verantwoordelijk voor het laten uitvoeren van het Energie management programma. Betonindustrie De Hamer B.V. info@dehamer.nl tel: +31 (0) Pagina 14 van 14