INEDERLANDSCH ARCHIEVENBLAD ORGAAN VAN DE VEREENIGING VAN ARCHIVARISSEN IN NEDERLAND. zes-en-ueeriigsie jaargang

Transcriptie

1 L\jksarchief in Gelderland Rijksarchief in Gelderland.51 INEDERLANDSCH ARCHIEVENBLAD ORGAAN VAN DE VEREENIGING VAN ARCHIVARISSEN IN NEDERLAND. zes-en-ueeriigsie jaargang GRONINGEN. N.V. ERVEN B. VAN DER KAMP

2 NEDERLANDSCH ARCHIEVENBLAD.

3 NEDERLANDSCH ARCHIEVENBLAD ORGAAN VAN DE VEREENIGING VAN ARCHIVARISSEN IN NEDERLAND. zes-en-veertigste jaargang GRONINGEN. N.V. ERVEN B. VAN DER KAMP

4 INHOUD. OFFICIEEL GEDEELTE. Blz. Naamlijst der leden 1 Mededeelingen van het Bestuur 6, 87, 139 Verslag van de 47ste Algemeene Vergadering 7 Toespraak van den Voorzitter 8 Verslag van de buitengewone algemeene vergadering op Zaterdag 29 April 1939 om 2 uur n.m. te Utrecht in Hotel Terminus 139 Afdeeling van Rijksarchiefambtenaren. Verslag van de 21ste afdeelingsvergadering 15 Afdeeling van Gemeente- en Waterschapsarchiefambtenaren. Mededeeling van het Bestuur 16 Verslag van de 2CHe afdeelingsvergadering 17 NIET-OFFICIEEL GEDEELTE. Gedrukt bij N.V. Erven B. van der Kamp, Groningen. In memoriam Dr. P. M. E. DOPPLER, door J. M. VAN DE VENNE 18 In memoriam Dr. F. DE HAAN, door Dr. F. W. STAPEL In memoriam F. A. HOEFER, door Jhr. Mr. A. H, MARTENS VAN SEVENHOVEN 23 In memoriam ALBERT OLTMANS, door Jhr. Mr. A. H. MARTENS VAN SEVENHOVEN 24 In memoriam EVERT JAN VAN DE POL, door J. SMIT 25 In memoriam Mej. M. I. VAN SOEST, door PH. VAN HINSBERGEN 27 Zorg voor 19e eeuwsche archieven in het buitenland, door Dr. G. W. A. PANHUYSEN 30 Bescherming van archieven tegen oorlogsgevaar, door Jhr. Dr. D. P. M. GRASWINCKEL 51

5 Biz. Uitleening van doop-, trouw- en begraafboeken, door Mr. A. HAGA 62 Les Archives des Eglises Wallonnes, door Dr. Mr. J.W. VERBüRGT 65 Het archief der provincie Limburg tot 1861, door Dr. G. PANHUYSEN en M. H. A. I. SCHRAMMEN 88 Uitleening van doop-, trouw- en begraafboeken, door Jhr. Mr. A. H. MARTENS VAN SEVENHOVEN 104 Archiefsoldaten, door M. D. LAMMERTS 105 Staat van het Nederlandsche Archiefwezen 145 In memoriam P. VISSER 155 Uitleening van doop-, trouw en begraafboeken, door Mr. A. HAGA 156 Richtlijnen voor de instelling en inrichting van provinciale archievendiensten voor het ordenen, beschrijven en voortdurend onderhoud der Nederlandsche Gemeente-archieven, door E. J. Th. A. M. VAN EMSTEDE 158 De Richtlijnen" van den heer VAN EMSTEDE, door Mr. A. R. M. MOMMERS 168 BOEKBESPREKINGEN. The American Archivist, door Dr. S. ). FOCKEMA ANDREAE.. 73 JOSEPH CUVELIER, Inventaire des Archives de Ia Ville de Louvain, door DAVID DE KOK, O. F. M 76 M. W. JURRIAANSE, Report on the Dutch Archives (Aug. 1938), door W. A. H. CROL 79 Dr. J. KALF, Bescherming van Kunstwerken tegen oorlogsgevaren. Aangeboden aan Zijne Excellentie den Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen door de Rijkscommissie voor de Monumentenzorg, door Dr. W. MOLL 107 Dr. A. J. VAN DE VEN, Het oud-archief van de gemeente Culemborg, door Dr. A. C. KERSBERGEN 111 F. C. WALLER, Biographisch Woordenboek van Noord-Nederlandsche graveurs, door Dr. A. C. KERSBERGEN A Manuel of Archive Administration bij Hilary Jenkinson, sometime Scholar of Pembroke College and F. W. MAITLAND, Lecturer in the University of Cambridge... New and revised Edition. Londen, 1937, door Dr. A. C. KERSBERGEN 116 Biz. E. J. TH. A. M. VAN EMSTEDE, Richtlijnen voor de instelling en inrichting van provinciale archiefdiensten voor het ordenen, beschrijven en voortdurend onderhoud der Nederlandsche Gemeentearchieven, door Mr. A. R. M. MOMMERS 118 H. BONDER, De archieven van de Algemeene Staatssecretarie en van het Kabinet des Konings met de daarbij gedeponeerde archieven over , door CAREL BLOEMEN 124 H. VLUG, De archiefwet 1918, S. 378 en de registers van den Burgerlijken Stand, door Mr. A. R, M. MOMMERS Les Archives de l'état en Belgique de 1930 à Het Belgisch Staatsarchief van 1930 tot 1936, door Drs. A. VAN DER POEST CLEMENT 130 H. L. DRIESSEN, Inventaris van het oud-archief der gemeente Wageningen, door Dr. A. C. KERSBERGEN 168 F. C. VAN DER MEER VAN KUFFELER, Inventaris van het Archief van de Weeskamer van 's-gravenhage , door Mr. J. J. BEVERMAN 172 Jonkvrouwe A. E. R. VAN DEN BOSCH en Jhr. Mr. D. P. M. GRASWINCKEL, Het oud-archief van Het Arme Weeshuys der Kercken ende der Stadt van Breda", door D. C. J. MIINSSEN 173 BERICHTEN 80, 132, 174

6 NEDERLANDSCH N9. 1 ARCHIEVENBLAD ORGAAN VAN DE VEREENIGING VAN ARCHIVARISSEN IN NEDERLAND GOEDGEKEURD BI) KON. BESLUIT VAN 29 SEPT (LAATSTELIJK GEWI ZIGD BI) KON. BESLUIT VAN 16 APRIL 1920, No. 54) DE ABONNEMENTSPRIJS VAN HETNEDERLANDSCH ARCHIEVENBLAD BE- DRAAGT PER IAARGANG F 7.50; VOOR HET BUITEN LAND F 8.75 DEZE IAARGANG LOOPT VAN SEP TEMBER 1938 TOT SEPTEMBER 1939 BIJDRAGEN VOOR DIT TIJDSCHRIFT TE ZENDEN AAN Mr.H.C.HAZEWINKEL, ARCHIVARIS DER GE MEENTE ROTTERDAM, ESSCHENLAAN 79 OFFICIEEL GEDEELTE. NAAMLIJST DER LEDEN van de Vereeniging van Archivarissen in Nederland. 1 November N.B. (I) achter den naam beteekent : in liet bezit van het radicaal van wetenschappelijk archiefambtenaar der eerste klasse. (II) achter den naam beteekent: in het bezit van het radicaal van wetenschappelijk archiefambtenaar der tweede klasse. BESTUUR : N.B. Het jaartal achter de namen van de bestuursleden redacteur geeft aan het jaar hunner aftreding. an de Dr. H. P. Coster, Voorzitter (1942). Mr. A. Meerkamp van Embden, Onder-voorzitter (1939). Dr. W.. Formsma, Secretaris (1943). Mr. B. van 't Hoff, Penningmeester (1940). Ihr. H.. L. Th. van Rheineck Leyssius (1941). Mr. H. C. Hazewinkel, Redacteur van het tijdschrift, adviseerend lid (1939). Vertegenwoordiger uit het Bestuur van de Afdeeling van Rijksarchiefambtenaren: Dr. A. L. Heerma van Voss. Vertegenwoordiger uit het Bestuur van de Afdeeling van Gemeente- en Waterschapsarchiefambtenaren : Mr. A. Ie Cosguino de Bussy. Nederlandsck Archievenblad

7 AFDEELINO VAN Rl KSARCH!EFAMBTENAREN. BESTUUR : N.B. Het jaartal achter de namen der bestuursleden geeft aan het jaar, waarin zij niet herkiesbaar zijn. Dr. A. L. Heerma van Voss, Voorzitter (193 ). Mej. Dr. D. A. Felix, Secretaresse (1940). H. Bonder, Penningmeester (1940). Plaatsvervangende leden: Mr. A. Haga; Dr. G. W. A. Panhuysen. Vertegenwoordiger uit het Hoofdbestuur: hr. Mr. H.. L. Th. van Rheineck Leyssius. Afgevaardigde in De Centrale" : Drs. R. D. Baart de la Faille. AFDEELING VAN GEMEENTE- EN WATERSCHAPSARCHIEFAMBTENAREN. BESTUUR : N.B. Het jaartal achter de namen der Bestuursleden geeft aan het jaar waarin zij niet herkiesbaar zijn. Dr. E. Wiersum, Voorzitter (1942). Mej. D. C.. Mijnssen, Secretaresse (1940). Mr. A. Ie Cosquino de Bussy, Penningmeester (1941). Plaatsvervangend lid : Mej. L.. Ruys. Vertegenwoordiger uit het Hoofdbestuur: Mr. B. van 't Hoff. Afgevaardigde in De Centrale": Mr. Drs... Beyerman. GEWONE LEDEN : Arntzenius W. N. (II), administrateur aan het gemeente-archief van 's-gravenhage, te Wassenaar, Wittenburgerweg 86. Avis, Dr.. G. (I), te Voorburg, Overburgkade 37. Beyerman, Mr. Drs... (I), archivaris der gemeente, te Dubbeldam, A 621a. Bloemen, C. G. H. (11), commies met den persoonlijken titel van secretaris aan het Algemeen Rijksarchief, te Rijswijk (Z.-H.) julialaantje 13. Bolduan,.. G. (11), te Madioen (Java), Benfeng Noord 4. Bondam, Mr. A. C. (I), oud-rijksarchivaris in Gelderland, te Velp, Arn/iemschestraat 19. Bonder, H. (II), hoofdcommies aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, Breitner/aan 37. Breesnee, Mej. Mr. G. H. C. (I), oud-chartermeester (hoofdcommies) aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, Neuhuyskade 5. Brouwer, H (II), hoofdcommies aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, Rijklof van Goenstraat 47. Brouwer, Drs.. A. (I), chartermeester (hoofdcommies) aan de Rijksarchieven in Groningen en Drenthe en inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in die provinciën, te Haren (Gr.). Buch, Dr. W.. M. (I), te Amsterdam, /an Luykenstraat 24 boven. Burgh, W. F. van der (II), waarn. archivaris van het Hoogheemraadschap van Rijnland, te Leiden, Roodenburgerstraat 12. Bussy, Mr. A. Ie Cosquino de (I), archivaris der gemeente, te Amsterdam-Z, Oranje- Nassaulaan 23. Bijleveld, W.. J. C. (II), oud-adjunct-archivaris der gemeente, te Leiden, Boerhavelaan 4. Bijlsma, Mr. R. (I), Algemeen Rijksarchivaris, te 's-gravenhage, Prinsevinkenpark 14. Campen, Mr.. W. C. van (I), chartermeester aan het gemeente-archief, te Utrecht, Frederik Hendrikstraat 72. Clement, Drs. A. van der Poest (I), archivaris der gemeente, te Schiedam, Burg. Knappertlaan 134. Coster, Dr. H. P. (I), archivaris der gemeente, te Groningen, St. Lucasstraat 8a. Crol, Mej. W. A. H. (I), te Rotterdam, Eendrachtsweg 57. Cunen,. M. (II), archivaris der gemeente, te Oss, Walp/ein 19. Dobbelaar, Dr. P.. (II), archivaris der gemeente, te Brielle, Voorstraat 8. Dommisse, C. P. ]., oud-archivaris der gemeente Vlissingen, te Katwijk a/zee, Meerburghstraat 4. Dommisse, H, (II), Katwijk aan Zee, Wethouder Meerburghstraat 4. Weth. Driessen, H. L. (II), hoofdcommies aan het Rijksarchief in Gelderland, te Arnhem, Apolstraat 6. Drossaers, Mej. Dr. S. W. A. (I). chartermeester (hoofdcommies) aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, Groothertoginnelaan 91. Dumoulin, Mr. V. M. L. (I), chartermeester (hoofdcommies) aan het Rijksarchief in Noordbrabant, te Vught, Eksterpad 1. Ebeling, H.. M. (II), archivaris der gemeente, te 's-hertogenbosch, Choorstraat 14. Ebell, Dr. C. C. D. (I), oud-rijksarchivaris aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, van Aerssenstraat 81. Es, Mej. Mr.. C. van (I), te 's-gravenhage, Frankenslag 19. Faille,. Baart de la (II), te Utrecht, Nassaustraat 4. Faille, Drs. R. D. Baart de la (I), Rijksarchivaris in Noordholland en inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in die provincie, te Haarlem, Marnixstraat 10. Felix. Mej. Dr. D. A. (I), chartermeester (hoofdcommies) aan het Rijksarchief in Zeeland, te Middelburg, Hotel De Abdij". Fockema Andreae, Mej.. H. (II), te Arnhem, Hu/kesteinsche weg 4. Fockema Andreae, Mr. S.. (I), ambtenaar aan de Prov. Griffie, te Zwolle, Blijmarkt 12. Formsma, Dr. W.. (I), inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in de provincie Overijssel, te Zwolle, Parkweg 8. Frank, Drs. A. (I), archivaris der Ned. Isr. Hoofdsynagoge, te Amsterdam, Sarphatistraat90. Geesink, J. (II), archivaris de gemeente, te Zwolle, van Nagel/straat 10. Goede, G.. de, archivaris van het waterschap De Puimer", 128 Midden Beemster. Graadt van Roggen, Mej. Mr.. M. (I), verbonden aan de redactie van De Telegraaf", te Amsterdam-Z., Roe/of Hartplein Graswinckel, Jhr. Mr. D. P. M. (I), Rijksarchivaris aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, Waalsdorperweg 221. Grol, H. G. van (II), archivaris der gemeente, te Vlissingen, Boulevard de Ruyter 78. Haer, Mej. L.. van der (II), wetenschappelijk assistente aan het gemeente-archief, te 's-gravenhage, Adriaan Pauwstraat 40. Haga, Mr. A. (I), chartermeester (hoofdcommies) aan het Rijksarchief in Overijssel, te Zwolle, Badhuiswal 7. Hardenberg, Mr. H. (I), chartermeester (adjunct-commies) aan het Rijksarchief, te Maastricht, Wilhelminasinge/ 32. Hart, S. (II), wetenschappelijk ambtenaar aan het gemeentearchief van Amsterdam, te Zaandam, Stationstraat 58. Hartmans, K. D. (II), wetenschappelijk ambtenaar aan het gemeentearchief, te Amsterdam-Z., Olympiaplein 27.

8 Hattum, Mei. Dr- M. A. C. M. van (I), archivaris der gemeenten Gouda en Oudewater, te 's-gravenhage, Delistraat 34. Hazewinkel, Mr. H. C. (I), archivaris der gemeente, te Rotterdam-O, Esschenlaan 79. Heerma van Voss, Dr. A. L. (I), Rijksarchivaris in Friesland, en inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in die provincie, te Leeuwarden, Harlingerstraatweg 52. Hoff, Mr. B. van 't (I), archivaris der gemeente, te Deventer, Alexander Hegiusstraat 13. Hommes, Mr. H. L. (Ij, tijdel. adj.-commies aan het Rijksarchief in Overijssel, te Zwolle, Wilhelminastraat 18a. Hoogenraad, Mej. Dra M. M. (I), te Deventer, Kromme Kerkstraat 18. Hullu, Dr. ]. de (I), oud-rijksarchivaris aan het Algemeen Rijksarchief, te Cadzand. japikse, Dr. N., directeur van het Koninklijk Huisarchief, te's-gravenhage, Viviënstraaf 70. jonge van Ellemeet, hr. Mr. B. M. de (I), Rijksarchivaris in Utrecht en inspecteur der gemeente- en waterschapsarchieven in die provincie, te Utrecht, Maliebaan 84. loosting, Mr.. G. C. (I), oud-rijksarchivaris in Groningen en oud-inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in die provincie, te Velp (Gld.). lurriaanse. Me). M. W. (II), te Colombo, Ceylon, Government Archives. Kapteyn, P.. (11), oud-hoofdcommies aan het gemeente-archief van Amsterdam, te Hilversum, Graaf Florislaan 30. Kersbergen, Mej. Dr. A. C. (I), commies aan het gemeente-archief, te Rotterdam, Prinses julianalaan 62. Kessen, Dr. A. H. M. C. (I), archivaris der gemeente, te Maastricht, ff. Goovaertsweg 15B. Korvezee, Mej. Dra E. H. (I), chartermeester (commies) aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, Sonderdanckstraat 34. Kruyff, L. (II), commies aan het Rijksarchief in Zeeland, te Middelburg. Kuffeler, F. C. van der Meer van (II), conservator aan het gemeente-archief, te 's-gravenhage, Laan van Meerdervoort 133. Kurtz, Mej. Dr. G. H. (I), archivaris der gemeente, te Haarlem, Lorentzplein 7. Lammerts, M. D. (II), commies aan het Algemeen Rijksarchief te 's-gravenhage, Weissenbruchstraat 374. Lasonder, Dr. L. W. A. M. (1), oud-rijksarchivaris aan het Algemeen Rijksarchief, archivaris van de Nederlandsche Hervormde Kerk, te 's-gravenhage, Laan van Meerdervoort 93. Le Mair, Mr. W. (Ij, archivaris der gemeente, te Sluis, Hoogstraat 29. Leyssius, hr. Mr. H.. L. Th. van Rheineck (I), chartermeester (hoofdcommies) aan het Algemeen Rijksarchief en inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in de provincie Zuidholland, te Voorburg, Roodelaan 18. Lindeman, C, O. S. A., archivaris van de Nederlandsche provincie der Augustijnen, te Utrecht, Rozenstraat 1. Lonsain, B. (11), oud-hoofdcommies aan het Rijksarchief te Groningen, te Zeist, Roemer Visscherlaan 69. Lugard r., G.. (11), archivaris der gemeente Schoonhoven, te Eefde, bij Zutphen, Huize Daventria". Maris, Mej. Dra. A.. (I), adj.-commies aan het Rijksarchief in Utrecht, te Utrecht, Achter St. Pieter 4. Martens van Sevenhoven, hr. Mr. A. H. (I), Rijksarchivaris in Gelderland en inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in die provincie, te Arnhem, Eusebws Buitensingel 26. Meerkamp van Embden, Mr. A. (1), Rijksarchivaris in Zeeland en inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in die provincie, te Middelburg, Rouaansche Kaai G 118. Meilink, Dr. P. A. (I), Rijksarchivaris aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, Viviënstraat 74. Minne, Mr. A. van der (I), archivaris der gemeente, te Leeuwarden, Groore Kerkstraat 9. Moll, Dr. W. (I), archivaris der gemeente, te 's-gravenhage, Van Blankenburgstraat 68. Mommers, Mr. A. R. M. (I), ambtenaar bij de Prov. griffie in Noordbrabant, werkzaam voor de gemeente- en waterschapsarchieven in die provincie, te 's-hertogenbosch, Vughterweg 72. Moojen,. K. (11), oud-commies aan het gemeente-archief te Amsterdam, Stadhouderskade 97 bovcn. Moguette, Mej. Dr. H. C. H. (1), oud-adjunct-archivaris der gemeente Rotterdam, te 's-gravenhage, Van Bleiswijkstraat 185. Mijnssen, Mej. D. C. J. (II), archivaris der gemeente, te Breda, Burg. de Man/aan 6. Oldewelt, Mr. W. F. H. (I), adjunct-archivaris der gemeente, te Amsterdam-Z., Zuider- Amstellaan 24. Panhuysen, Dr. G. W. A. (I), chartermeester (hoofdcommies) aan het Rijksarchief in Limburg en inspecteur van de gemeente- en waterschapsarchieven in die provincie, te Limmel Maastricht, Meersemerweg 116. Poole, Mej. F. A. Ie (11), archivaris van de Ned. Hervormde Kerk in de classis Leiden, te Leiden, van S/ingelandtweg 5. Prins, Mej. Mr. E. C. M. (I), chartermeester (commies) aan het Algemeen Rijksarchief en archivaris van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht en Wapenkunde, te 's-gravenhage, Bachmanstraat 28. Riemsdijk,. van (II), archivaris der gemeente Etten (N.-BrJ, te Breda, Resedastraat 14. Roelofsz., Mej. M. A. P. (II), adj.-commies a/h. Algemeen Rijksarchief te's-gravenhage, Schoutenstraat 51. Rooy, H. J. M. van, ambtenaar bij het Bestuur der Godshuizen en archivaris van het oud-archief dier Godshuizen te 's-hertogenbosch, Den Bosch, Bethaniestraat 37. Royen, Mr. R. van (I), archivaris der gemeente, te Leiden, Lammenschansweg I. Ruys, Mej. L.. (II), tijdelijk assistente a/h. gemeentearchief van Leiden, te 's-gravenhage, fuliana van Stolberglaan 8" ms. Schilfgaarde, Mr. A. P. van (I), chartermeester (hoofdcommies) aan het Rijksarchief in Gelderland en^archivaris van het huis Bergh, te Arnhem, Kastanjelaan 20a. Schrammen, M. H. A. S. (II), hoofd van het bureau der Provinciale Griffie van Limburg, te Maastricht, Markt 19. Schuylenburg, Mr. W. C. (I), archivaris der gemeente, te Utrecht, F. C. Donderstraat 7c. Sigal r., M. C. (II), archivaris der gemeente Vlaardingen, te 's-gravenhage, Roelofsstraat 36- Slootmans, C. ]. F. (II), archivaris der gemeente, te Bergen-op-Zoom, Bolwerk-Noord 69. Sloots, O O. F. M., archivaris van de Nederlandsche provincie der Minderbroeders, te Weert (LA Smelt, Mej. Dra W. E. (I), archivaris der gemeente Zutphen. Smit,. (II), hoofdcommies aan het Algemeen Rijksarchief, te 's-gravenhage, Daendelsstraat 35a. Smit, Mr. ]. P. W. A. (I), Rijksarchivaris in Noordbrabant en inspecteur van de gemeenteen waterschapsarchieven in die provincie, te 's-hertogenbosch, Peperstraat 35. leiders, Mej. G. C. (II), conservatrix aan het gemeente-archief, te 's-gravenhage, Van Imhoflstraat 22. Unger, Dr. W. S. (I), archivaris der gemeente Middelburg. Ven, Dr. A. J. van de (I), chartermeester (hoofdcommies) bij de inspectie der ge-

9 meente- en waterschapsarchieven in de provincie Gelderland, te Arnhem, de Wetstraat 12. Venne,. M. van de (II), hoofdcommies aan het Rijksarchief in Limburg, te Houthem (L). Vermaas, Dr. C. R. (II), oud-archivaris der gemeente, te Schiedam, Lange Kerkstraat 66. Versprille, Mei. A,. (II), adjunct-commies aan het gemeente-archief, te Leiden, Fruinstraat 8. Visscher, Mej. R. (II), oud-archivaris der gemeente Leeuwarden, te Leeuwarden, Harlingersingel 13a. Waerden, M. van der (II), oud-archivaris der gemeente Eindhoven, te Eindhoven, Stratumseind 66. Weele, ). P. van der (II), wetensch. ambtenaar aan het gemeente-archief, te Rotterdam, Henegouwerplein 6b. Welcker, Mej. C.. (II), archivaris der gemeente, te Kampen, l/sselkade 22. Werkman, Drs. E. ], (I), chartermeester (adjunct-commies) aan het Rijksarchief in Groningen, Friesche straatweg 59. Wiersum, Dr. E. (I), oud-archivaris der gemeente Rotterdam, archivaris van het Hoogheemraadschap van Schieland, te Rotterdam, 's-gravendi/'kwal 143c. Wortel, Th. P. H. (II), archivaris der gemeente, te Alkmaar, Bergerweg 78. Zande,. van der (II), te Amsterdam-W., Stadhouderskade 9. CORRESPONDEERENDE LEDEN: Cuvelier, Dr.., oud-rijksarchivaris-generaal in België, te Brussel, Kruisdagenlaan 45. Graham Botha, C., Hoofd van het archiefwezen in de Unie van Zuid-Afrika, te Kaapstad. Keusen, Prof. Dr. H., oud-archivaris der stad Keulen. Laer, A.. F. van, archivaris van de Staat New-York, te Albany. Opoçensky, Dr. an, archivaris aan het Ministerie van Buitenlandsche Zaken, te Praag. Sildnik, Dr. A., archivaris aan het Staatsarchief van Estland, te Dorpat. Stein, Henri, oud-conservator aan de Archives nationales en professeur aan de Ecole des Chartes, te Parijs. Striedinger, Prof. Dr. vo, oud-archivdirektor aan het Beiersche Staatsarchief, te München. Vittani, Prof. Giovanni, directeur van het Staatsarchief, te Milaan, Nieuwe MEDEDEELINGEN VAN HET BESTUUR. leden. Het Bestuur heeft als nieuwe leden aangenomen Mej. L). VAN DERHAERte 'sgravenhage en den heer TH. P. H. WORTEL te Alkmaar. Bericht van den penningmeester. De penningmeester van de Vereeniging van Archivarissen noodigt de leden uit hun contributie over , ten bedrage van ƒ 7.50, te storten of over te doen schrijven op postrekening ten name van den penningmeester van de Vereeniging van Archivarissen". Verslag van de zeven en veerstigste Algemeene Vergadering. De vergadering vond plaats op Zaterdag 17 September 1938, te 2 uur n.m., te Amsterdam, in de raadzaal van het stadhuis. De voorzitter, Dr. H. P. COSTER, opent te ruim twee uur de vergadering. De presentielijst wordt geteekend door 52 leden. De voorzitter brengt verslag uit over het afgeloopen vereenigingsjaar, welke rede hierachter is afgedrukt. Mr. W. F. H. OLDEWELT brengt namens de commissie tot het nazien van de rekening en verantwoording van den penningmeester over verslag uit en deelt mede, dat de rekening sluit met een batig saldo van ƒ68.74 na overboeking van ƒ 150 op het fonds voor de archiefgidsen. Op voorstel van den voorzitter wordt de penningmeester van zijn beheer ontheven. Deze deelt nog mede, dat de kapitaalrekeningen de volgende cijfers te zien geven : Algemeene kas ƒ457.83, fonds voor den index op het Archievenblad f , fonds voor de archiefgidsen ƒ , tezamen ƒ In plaats van den heer F. C. VAN DER MEER VAN KUFFELEN, die aan de beurt van aftreden en niet herkiesbaar is, wordt tot bestuurslid gekozen Dr. W. J. FORMSMA. Besloten wordt in April of Mei 1939 te Utrecht een vergadering te houden, welke gewijd zal zijn aan de bespreking van de behandeling der nieuwere archieven. Als plaats, waar de volgende Algemeene vergadering zal worden gehouden, wordt 's-gravenhage aangewezen. Eenige Belgische ambtgenooten zullen worden uitgenoodigd deze vergadering als gast bij te wonen. Bij de rondvraag vestigt Mr. A. P, VAN SCHILKGAARDE de aandacht op den Deutschen Tag für Landesgeschichte und Archivwesen, welke te Innsbruck zal worden gehouden. Mr. A. HAGA wijst op de ongelijke behandeling van het publiek door de archiefambtenaren. Naar aanleiding van een opmerking van Dr. E. WIERSUM laat de voorzitter het licht vallen op vroegere misstanden van het Landsarchief te Batavia, waar zegels werden afgeknipt voor een verzameling voor familieonderzoek. Vervolgens houdt Dr. G. W. A. PANHUYSEN een voordracht over: Zorg voor 19e eeuwsche archieven in het buitenland, welke rede hierachter is afgedrukt. De nabetrachting wordt uitgesteld tot de aanstaande voorjaarsvergadering.

10 Om 4.30 sluit de voorzitter de vergadering. Na afloop van de vergadering werd een boottocht gemaakt door de Amsterdamsche havens. Een gemeenschappelijke maaltijd in het Amstelhotel vormde het slot van dezen dag. Toespraak, van den Voorzitter. Dames en Heeren, Dit verslag moge beginnen met de herdenking van hen, die uit onzen kring zijn heengegaan, de leden mejuffrouw Dra. M. J. VAN SOEST, oud-chartermeester aan het Rijksarchief te Utrecht en de heeren E. ). VAN DE POL, hoofdcommies aan het Algemeen Rijksarchief, N. ). M. Dresch, archivaris der gemeente Alkmaar en W. M. C. REGT, archivaris der gemeente Alfen aan den Rijn; voorts het oud-lid Rector }. BLONDEN, oud-archivaris der gemeente Maastricht. Zij hebben het beste dat in hen was gegeven voor het werk, dat ons allen dierbaar is, Niet tot onzen kring heeft, naar ik meen, behoord Dr. F. DE HAAN, oud-landsarchivaris te Batavia, van wiens heengaan de bladen kort geleden melding hebben gemaakt. Wie eenmaal iets van hem gelezen heeft, besefte aanstonds tegenover een bijzonderen geest te staan. Hij was meer geschiedschrijver dan archivaris; zijn geschiedwerken worden echter van blijvende waarde geacht. Ook hij moge op deze plaats herdacht worden. Wij begonnen het vereenigingsjaar met 119 leden; vier ontvielen ons door den dood; drie bedankten, n.l. mejuffrouw S. VAN ZANTEN üt en de heeren Prof. Dr. E. O GODéE MOLSBERGEN en Dr. Mr. J. W. VERBüRGT; één lid moest wegens wanbetaling afgevoerd worden; in totaal dus een verlies van 8 leden. Toegetreden zijn vier leden, mejuffrouw L. J. VAN DER HAER te 's-gravenhage en de heeren j. VAN DER ZANDE te Amsterdam, ). J. G. BOLDUAN te Madioen en TH. P. H. WORTEL te Alkmaar. Hun allen zij een hartelijk welkom toegeroepen! De lotgevallen onzer leden, van sommige althans, geven ditmaal aanleiding tot iets blijder klanken. Aan den onbevredigenden toestand, dat vijf, en telt men Drente mee: zes, onzer rijksarchiefdepôts door chartermeesters beheerd worden, die het werk van rijksarchivarissen moeten doen zonder dienovereenkomstig daarvoor bezoldigd te worden, begint een einde te komen. Twee waarnemenden, onze ambtgenooten in Noord-Holland en Friesland zijn met ingang van resp. 1 Januari en 1 April 1938 tot rijksarchivaris bevorderd en de beheerders der andere depots zullen in de komende jaren volgen. Helaas heeft de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen geen gevolg willen geven aan den gewaardeerden aandrang, zoowel van de Tweede als van de Eerste Kamer, om laatstgenoemde bevorderingen eveneens in 1938 te doen plaats hebben. Onze hartelijke gelukwenschen voor de reeds bevorderden en bij voorbaat voor hen die straks bevorderd zullen worden! Onder de commiezen bij de rijksarchieven hadden eenige mutaties plaats, die wellicht niet door alle betrokkenen gewenscht werden. De commies bij het Rijksarchief in Zeeland, de heer M. D. LAMMERTS werd in gelijken rang overgeplaatst naar het Algemeen Rijksarchief te 's-gravenhage, de commies bij het Rijksarchief in Overijssel, de heer L. KRUYFF naar het Rijksarchief in Zeeland. Gelukkig werd de vacature, hierdoor bij het Rijksarchief in Overijssel ontstaan, vervuld door de benoeming tot tijdelijk adj.-commies van Mr. H. L. HOMMES te Groningen. Ook in de vacature van chartermeester aan het Rijksarchief in Utrecht, door het vertrek van Mr. R, van ROVEN ontstaan, werd voorzien, en wel door de benoeming tot adj.-commies van mejuffrouw Dra. A. J. MARIS. ZOO hebben dus twee van onzen jongere leden een plaats in het archiefwezen kunnen vinden. Moge de nieuwe werkkring, waarop zij zoolang hebben gewacht, hun de gewenschte voldoening geven! De meeste rijksarchieven zullen dus straks weer de wettelijke minimum-bezetting bereikt hebben, alleen dat in Friesland niet, waar onze ambtgenoot thans nog slechts door een klerk ter zijde wordt gestaan. Hem, dien men in 1938 reeds éénmaal verblijd heeft, verblijde men spoedig andermaal door de hulp van een bekwamen chartermeester! Aan het Algemeen Rijksarchief werd de heer C. G. H. BLOEMEN, adj.-commies met den persoonlijken titel van secretaris van genoemde instelling, tot commies bevorderd; voorts hadden daar nog enkele bevorderingen tot adj.-commies en schrijver Ie klasse plaats. Ook aan deze bevorderden onze welgemeende gelukwenschen! Op 18 Maart j.l. herdacht Mr. C. C. D. EBELL, oud-rijksarchivaris aan het Algemeen Rijksarchief en - vóórdien - in Noord-Brabant, zijn zeventigsten geboortedag. Onze oud-ambtgenoot aanvaarde alsnog onzen laten gelukwensen! Daarbij wil ik nog eens herinneren aan de bijzondere verdiensten, die hij voor de archieven en de historie van Noord-Brabant gehad heeft; verdiensten, die ik in de jaren waarin ik zelf in Noord-Brabant gewerkt heb, heb leeren verstaan en waardeeren. Er is m.i. te meer aanleiding daaraan te herinneren, omdat de Noord-Brabantsche jaren voor onzen oud-ambtgenoot niet zonder schaduwen zijn geweest. Ook in de bezetting van verschillende gemeentearchieven kwam wijziging. De overleden ambtgenooten herdacht ik reeds. Twee andere

11 10 legden hun functie neer, Dr. Mr. ). W. VERBüRGT, archivaris der gemeente Leiden en Dr. C. R. VERMAAS, archivaris der gemeente Schiedam. Eerstgenoemden zal het een voldoening geweest zijn, dat hij den inventaris van het oudste deel van het Leidsche stadsarchief nog in druk heeft kunnen uitgeven; de verdiensten van den tweede vonden rechtmatige waardeering bij het vriendelijk afscheid, dat het dagelijksch bestuur zijner gemeente hem bereid heeft. De vacatures te Alkmaar, Leiden en Schiedam werden vervuld door de benoemingen van de heeren TH. P. H. WORTEL, tevoren reeds aan het Alkmaarsche gemeentearchief werkzaam, Mr. R. VAN ROVEN, chartermeester aan het Rijksarchief te Utrecht en Drs. A. VAN DER POEST CLEMENT. Hun allen wederom onze hartelijke gelukwenschen! Moge de zelfstandige werkkring, hun thans ten deel gevallen, tot volle ontplooiing hunner gaven leiden! Gelukkig werd in de vacature, ontstaan door de bevordering van den heer WORTEL, weder voorzien; in tijden als deze leert men elk lichtpunt waardeeren! Vermelden wij verder met voldoening nog enkele bevorderingen bij de gemeentearchieven van Dordrecht en Rotterdam, zoo die van mejuffrouw Dr. A. C. KERSBERGEN van adj.-commies tot commies. Drie gemeentearchivarissen, die van Nijmegen, Utrecht en Eindhoven, werden gedecoreerd, de beide eersten met een Nederlandsche, de laatste met een Belgische onderscheiding. De decoraties werden verleend in verband met verdiensten buiten het archiefwezen gelegen. Het is een verschijnsel, dat men ook bij andere ambtgenooten, die tijdens hun ambtsbediening onderscheiden werden, heeft kunnen opmerken. Ik zal hierover niet verder uitweiden en volsta met onzen ambtgenoot te Utrecht, wiens naam ook in de archiefwereld met eere genoemd wordt, onze welgemeende gelukwenschen aan te bieden! Inzake waterschapsarchieven valt te vermelden, dat het hoogst belangrijke archief van het Hoogheemraadschap Rijnland, dat ons medelid Mr. S. J. FOCKEMA ANDREAE beschreven heeft, wederom onder beheer van een archivaris gesteld is, een waarnemenden weliswaar, doch, naar het bericht in het Archievenblad mededeelde, met een daaraan verbonden toelage". Van personeel" thans tot materieel" overgaande, wil ik met voldoening memoreeren het besluit van den Raad der gemeente Amsterdam, waarbij voor uitbreiding van het archiefgebouw aan den Amsteldijk een aanvullend crediet van ƒ beschikbaar werd gesteld. Twaalf jaar geleden, in 1926, was voor hetzelfde doel reeds ƒ toegestaan. Voor die uitbreiding zal thans, in afwijking van vroegere plannen, gebruik worden gemaakt van een vrij gekomen dubbel schoolgebouw naast het archief; aan archief- 11 bergruimte hoopt men daarbij het drievoudige te verkrijgen van wat volgens het plan van 1926 mogelijk was. Voorwaar een schoon resultaat, waarmede wij onzen ambtgenoot hartelijk gelukwenschen! Te betreuren valt alleen, dat twaalf jaar noodig zijn geweest, om het zoover te krijgen. Vergis ik mij niet, dan hadden wij verleden jaar gehoopt, op deze vergadering reeds iets van de Amsterdamsche bouwplannen verwezenlijkt te zien; wij zijn evenwel te voorbarig geweest. In hetzelfde jaar 1926, toen het eerste uitbreidingsplan werd aangenomen, vergaderde onze vereeniging eveneens in deze stad; als na wederom twaalf jaar de keuze wellicht opnieuw op Amsterdam gevallen zal zijn, verheugt onze ambtgenoot zich natuurlijk al lang in het volle genot van zijn vergroot archiefgebouw 1 ), ja, peinst hij wellicht reeds over een volgende uitbreiding! Een ander bericht vermeldde dat in het gerestaureerde stadhuis van Nijmegen het gemeentearchief op de eerste verdieping zal worden ondergebracht. Mijn voorganger op deze plaats heeft verleden jaar met zeer getemperd optimisme gesproken over de voordeden, die op den duur voor de archieven uit den arbeid van het Bureau voor Historische Demografie zouden kunnen voortspruiten. Hoeveel meer is daartoe thans aanleiding nu het Bureau zijn energieken directeur en stuwkracht verloren heeft en de groote uitbreiding, die deze aan het Bureau hoopte te kunnen geven, waarschijnlijk achterwege zal blijven. Onder de berichten, die de ijverige redacteur van het Archievenblad voor ons pleegt te verzamelen, zal ook U datgene getroffen hebben, dat gewag maakt van het tot stand komen van een Archieflaarboek voor de Unie van Zuid-Afrika. Dit jaarboek aldus het bericht - zal uitsluitend bestemd worden voor de publicatie van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek op het gebied van Zuid- Afrikaansche geschiedenis en archiefwezen, in de vier hoofdsteden der Unie. Studenten zullen gelegenheid krijgen hun onderzoekingswerk in dit jaarboek te p u b I i ce er en." De laatste woorden brachten mij als vanzelf in herinnering het interview dat Professor HUIZINGA indertijd aan het Handelsblad heeft toegestaan en waarin hij o. m. de klacht, men zou zelfs kunnen zeggen: de aanklacht uit dat men de functie der archieven als instelling van historisch onderzoek, opzettelijk op den achtergrond heeft geschoven, in plaats van haar aan te kweeken, tot groote schade van den voortgang der Nederlandsche geschiedvorsching". Ik zelf heb den tijd nog meegemaakt, dat voor de candidaten in de geschiedenis op het Utrechtsche Rijksarchief colleges werden gegeven, waarbij ook archivalia het ) Naar ik ondertusschen verneem, hebben Gedeputeerde Staten van Noord- Holland nog geen vrijmoedigheid gevonden deze uitgaaf goed te keuren.

12 12 college-materiaal uitmaakten. Ik bewaar aan deze kennismaking met de archieven de aangenaamste herinneringen en heb er veel bi] geleerd. Zonder de woorden van den Hoogleeraar tot de m. ne te maken zou ik het betreuren indien de toestand inderdaad is, zooals hij hem weergeeft. Ik wil slechts opmerken dat, wat het academisch onderwijs aangaat, de hoogleeraar die te Groningen geschiedenis doceert, bij herhaling voor a.s. doctorandi college op het gemeentearchief gegeven heeft, waarbij het lezen, verklaren en bewerken van archivalia den hoofdschotel vormde. Toen de betrokken hoogleeraar met zijn plannen bij mij kwam, heb ik die zeer toegejuicht en gaarne localiteit en andere hulpmiddelen beschikbaar gesteld. Ik weet niet hoe het elders is, doch zou mijn ambtgenooten in academiesteden willen aanraden banden met de universiteit, als daarop mogeli)khe.d bestaat, aan te knoopen. Waardeering van de archieven door aankomende historici acht ik van meer propagandistische beteeken.s dan de bekendheid, die verschillende archieven door genealogisch geor.enteerde bezoekers verkregen hebben. Na deze omzwervingen kom ik dan eindelijk tot de verschillende onderwerpen, die Uw bestuur in het afgeloopen vereen.gings aar hebben beziggehouden. Op het adres, dat in 1937 inzake de Ned. Indische arch.even tot den Gouverneur-Generaal gericht werd, is nog geen antwoord binnengekomen. Ik geloof niet dat wij hierover al te zeer behoeven te treuren, immers uit het verslag van den Landsarch.var.s over 1937 zal ook U zijn gebleken, dat er met de Indische arch.even iets gaande" is. Ik heb het oog op wat hij mededeelt over het Regeeringsantwoord op een in den Volksraad gestelde vraag, hetwelk luidf Voorstellen met betrekking tot de reorganisat.e van het Landsarchief alsmede tot de personeelsbezetting bij die instelling ajn in behandeling; zij hebben ten doel om - met inachtneming van den eisch van soberheid - 'slandsarchief als wetenschappel. ke instelling en centraal archief-depot voor Nederlandsch-lndië tot zijn recht te doen komen." Hoofddoel van ons adres is geweest den Landvoogd op het belang van een deskundig beheer der waardevolle Indische archieven te wijzen. Dat ook in Indië zelf, bij Regeering en Volksraad, voor deze archieven belangstelling blijkt te bestaan kan ons slechts verheugen. Met oprechte belangstelling zullen wij het verder beloop dezer aangelegenheid blijven volgen en alles wat tot verheff.ng en versterking van het Indische archiefwezen kan leiden, met ingenomenheid begroeten. In de laatste jaren heeft de Index op het Nederlandsen Archievenblad, waartoe indertijd besloten was en waarvoor de 13 Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen subsidie had verleend, meermalen een punt van bespreking in de vergaderingen van het bestuur uitgemaakt. Het bleek niet mogelijk den oorspronkelijken opzet volledig tot uitvoering te brengen; deze diende vereenvoudigd te worden. De Index zal nu uit twee deelen bestaan, nl. een overzicht van de titels der in het Archievenblad verschenen bijdragen, systematisch gerangschikt, en een alfabetische klapper op de namen der schrijvers benevens alle in de boekbesprekingen en de Berichten" opgenomen- eigennamen. Het oponthoud, dat deze verandering met zich bracht, heeft ook een goede zijde gehad; in plaats van 40 zal de Index thans 45 jaargangen van het Archievenblad bestrijken. Het eerste deel van den Index is thans geheel, het tweede grootendeels afgedrukt Ik mag dus vertrouwen dat hij spoedig in het bezit onzer leden zal zijn. Aan allen die aan zijn totstandkoming hebben meegewerkt, 't zij als bewerker, 't zij als raadgever, brengt het bestuur een woord van hartelijken dank! Aangaande den Gemeentelijken Archiefgids valt het volgende mede te deelen. De commissie uit onze vereeniging, die zich met de voorbereiding dezer uitgave bezighoudt, heeft na het binnenkomen van de antwoorden op de door haar verzonden circulaires, niet stil gezeten. Zij heeft van één provincie, Overijssel, een proeve opgesteld. Die proeve zal in een bestuursvergadering nader met haar bekeken worden en ik hoop dat dan een grondslag gevonden zal zijn, waarnaar ook de overige provincies bewerkt kunnen worden. Waarschijnlijk zal dan blijken, dat het niet aangaat, voor den verderen arbeid uitsluitend een beroep op de leden der commissie te doen. Het bestuur zal moeten omzien naar iemand, die over vrijen tijd beschikt en het werk, onder toezicht, tegen eenige vergoeding wil en kan verrichten. Het beste zal daarom zijn, het crediet dat reeds aan de commissie voor den Gemeentelijken Archiefgids is toegestaan, daarvoor te reserveeren. Persoonlijk hecht ik er zéér aan, dat onze vereeniging dezen archiefgids tot stand brengt. Te lang toch heeft zij, naar mijn bescheiden meening, te weinig van zich doen hooren en zien. Wanneer men, zooals op het oogenblik in verband met het regeeringsjubileum'onzer geliefde Landsvrouwe veelvuldig geschiedt, een terugblik op de 40 achter ons liggende vereenigingsjaren zou werpen, dan zou een vergelijking met 1898, het jaar waarin de Handleiding verscheen, niet in ons* voordeel uitvallen. Tenslotte iets over de nieuwe archieven, die blijkens de laatste jaargangen van het Archievenblad een steeds grootere plaats in onze belangstelling hebben ingenomen. In een der aan dit onderwerp gewijde bijdragen uit de schrijver den wensch, dat het bestuur

13 14 bereid zal zijn op een onzer volgende vergaderingen de belangen der nieuwe archieven tot voorwerp van bespreking te maken. Het antwoord van het bestuur luidt: gaarne, en als men er prijs op stelt, zelfs op meer dan één volgende vergadering. Ook het bestuur is van het belang dezer zaak ten volle overtuigd. Misschien doet zich bovendien hier weer een gelegenheid voor, dat de vereeniging naar buiten van zich kan doen hooren. Speciaal uwen voorzitter heeft het buitengewoon veel genoegen gedaan, dat in onzen kring belangstelling voor de nieuwe archieven ontwaakt is. Eenige persoonlijke herinneringen, die U hem ten goede zult houden, mogen dit duidelijk maken. Doordat te Groningen een groot deel van het nieuw-archief der gemeente onder zijn beheer gesteld werd, is hij aanstonds voor deze archieven geïnteresseerd geraakt. Reeds vroeg ontstond bij hem het besef, dat er voor deze archieven iets gedaan moest worden. Daar in onzen kring de belangstelling hiervoor destijds gering was, - het was kort na 1920, toen de Archiefwet en haar uitvoering alle aandacht in beslag nam - heeft hij zich tot de Vereeniging van Nederlandsche Gemeenten gewend, die toen juist de zorg voor de allerjongste archieven, de registratuur", had overgenomen. Daar vond hij een open oor en in de door haar ingestelde Archiefcommissie zijn vervolgens een aantal vraagstukken, de nieuwe gemeentearchieven rakende, met ambtgenooten en met mannen uit de praktijk der gemeenteadministratie behandeld. Zoodoende is er op het gebied der nieuwe gemeentearchieven reeds allerlei gedaan. Dit behoeft echter volstrekt niet remmend te werken op de belangstelling, die nu in onzen kring ontstaan is. Integendeel, ik acht het van groot belang dat onzerzijds nader kennis gemaakt wordt met den arbeid dier Archiefcommissie. En dan zijn er nog de nieuwe rijksarchieven, waarmede de Archiefcommissie zich uitteraard niet heeft beziggehouden. Voor de laatsten, waarvoor eveneens meer belangstelling begint te komen, getuige bv. de U bekende rede van Dr. MOLLER in de Tweede Kamer, is stellig nog heel wat te doen. Niet alleen moet worden vastgesteld wat van deze archieven vernietigd kan worden, ook voor de beschrijving daarvan dienen aanwijzingen gegeven te worden. Zóó is althans de gang van zaken bij de behandeling der nieuwe gemeentearchieven in de Archiefcommissie geweest. Onze vereeniging zou aan beide - de nieuwe gemeente- en rijksarchieven - achtereenvolgens besprekingen kunnen wijden, die tot een nader onderzoek en tot het formuleeren van een aantal wenschen, resp. stellingen zouden kunnen leiden. Indertijd heeft de Nederlandsche Oudheidkundige Bond prachtig werk verricht door de uitgave van een geschrift Over hervorming en beheer onzer musea". Wellicht is het onze vereeniging gegeven iets dergelijks 15 over de nieuwe archieven te publiceeren, dat dan tevens de vraag zou kunnen beantwoorden, hoe wij de 19e eeuwsche geschiedbronnen, voorzoover zij in de archieven van openbare lichamen zijn neergelegd, voor het nageslacht kunnen behouden en bewaren. Misschien vindt deze of gene dit een weinig verheven of weinig belangrijke doelstelling, vergeleken bij het ongetwijfeld grootscher werk, dat het vorige geslacht in onze vereeniging voor de oudere archieven gedaan heeft. Het probleem der nieuwe archieven heeft zich echter op onzen weg geplaatst en ik geloof dat wij zeker bevoegd en dus ook geroepen zijn tot zijn oplossing bij te dragen. Laat dus het uitgestippelde muziek voor de naaste toekomst zijn! Thans nog een kort woord naar aanleiding van de voordracht, die Dr. PANHUVSEN straks voor ons houden zal. Die voordracht zal LJ aantoonen dat ook in het buitenland belangstelling voor de nieuwe archieven bestaat. Dit moge voor ons een spoorslag te meer zijn, ook zelf deze zaak ter hand te nemen en te beproeven aan haar oplossing mede te werken. De voordracht zij dus de inleiding tot de toekomstmuziek, die straks moge weerklinken. Ik wil eindigen met dezelfde woorden waarmede mijn voorganger op deze plaats verleden jaar zijn rede besloten heeft: Het wil mij voorkomen, dat onze vereeniging, die in het verleden een groot aandeel heeft genomen in het organiseeren van het Nederlandsche archiefwezen zooals wij dat kennen, nog steeds geroepen is met dat werk voort te gaan telkens wanneer de gelegenheid zich daartoe voordoet, maar dat wij goed doen door bij dat werk te bedenken, dat de bakens verzet moeten worden, wanneer het getij verloopt." Afdeeling van Rijksarchiefambtenaren. Verslag van de eenentwintigste afdeelingsvergadering gehouden 17 September 1938 in het Stedelijk Museum te Amsterdam. De voorzitter opent te ruim half twaalf de vergadering. Aanwezig zijn 14 leden en de vertegenwoordiger uit het hoofdbestuur. Tijdens de vergadering voegt zich nog 1 lid hierbij. De voorzitter brengt verslag uit over het afgeloopen Vereenigingsjaar. De afdeeling voerde geenerlei actie. Desalniettemin ontwikkelde zich in het Rijksarchiefwezen de evolutie ten goede, door spreker reeds in zijn vorig verslag aangeduid, n.i. de wederbezetting der vacante

14 16 Rijksarchivarisplaatsen. Daar deze eerste stap op den weg der restitutio in integrum zeker niet in de laatste plaats te danken was aan den aandrang ter zake van den Algemeenen Rijksarchivaris, werd dezen daarvoor hulde en dank gebracht. Voorts deelde spr. mede, dat zeer waarschijnlijk in 1939 het instituut der waarnemende Rijksarchivarissen zou verdwijnen, terwijl aan het Rijksarchief in Friesland een tweede wetenschappelijke ambtenaar zou worden toegevoegd. Ook het a.s. vervullen der vacature Zwolle door benoeming van een ambtenaar der 1ste klasse en het behoud der chartermeestersplaats in Utrecht gaven reden tot voldoening. Hiermede waren echter geenszins alle wenschen vervuld. Derhalve bleef voor de afdeeling paraatheid geboden. Uit het verslag, namens den penningmeester (die door afwezig was) uitgebracht, bleek o.a. dat het batig kassaldo vermeerderd was tot f De bestuursleden, de plaatsvervangende ziekte bestuursleden en de vertegenwoordigers in Hoofdbestuur en Centrale worden allen herkozen. Bij de rondvraag verklaart laatstgenoemde, dat aan zijn in 1932 gedane mededeelingen niets van belang toe te voegen is. Georganiseerd overleg" blijft noodig; men werke echter met, niet tegen de regeering. Hierna sluit de voorzitter de vergadering. Afdeeling van Gemeente- en Waterschapsarchief ambtenaren. MEDEDEELING VAN HET BESTUUR. Bericht van den Penningmeester. - De leden die hun jaarlijksche bijdrage over à f 2.50 nog niet hebben betaald, zullen den penningmeester aan zich verplichten, indien zij hem vóór / Maart 1939 het bedrag willen toezenden door storting op of overboeking naar postrekening ten name van Mr. A. LE COSQUINO DE BUSSY (onder vermelding van: ten behoeve van afd. gemeente- en waterschapsarchiefambtenaren) en het bewijs van storting of overschrijving als kwitantie willen beschouwen. Na / Maart 1939 zal over de nog niet betaalde bedragen, alsdan verhoogd met de kosten van invordering ad f 0.15, worden beschikt. 17 Verslag van de twintigste Afdeelingsvergadering op Zaterdag 17 September 1938 in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Aanwezig 23 leden. De voorzitter, Dr. H. P. COSTER, opent de vergadering te v.rn., heet de aanwezigen welkom en deelt mede, dat de notulen der vorige bijeenkomst niet ter vergadering aanwezig zijn, zoodat zij niet voorgelezen kunnen worden. Waar zij overigens, zooals gebruikelijk is, reeds in het Archievenblad in druk verschenen zijn, heeft ieder der aanwezigen van den inhoud kunnen kennis kunnen nemen. Het jaarverslag dat de voorzitter uitbrengt, zal zeer kort zijn. Het eenige punt, waarover hij meer uitvoerig wil spreken, betreft de besprekingen met het Bureau voor Historische Demografie. Spreker heeft zich het vorige jaar met den Directeur van dit bureau in verbinding gesteld en was met hem reeds vrijwel tot een redelijke oplossing gekomen ten aanzien van de bezwaren verbonden aan het gedurende geruimen tijd uitleenen van archivalia aan het Bureau ten behoeve van de vervaardiging van klappers en nopens de kosten van afschriften van door het Bureau vervaardigde fiches, toen plotseling de Directeur, de heer VAN FENEMA, in Dec overleed. Daar het onzeker is of het Bureau in de gegeven omstandigheden op denzelfden voet voortgezet kan worden, zijn verdere besprekingen voorloopig uitgesteld. Vervolgens deelt de voorzitter mede het voornemen te hebben als zoodanig af te treden, zoodat er in twee vacatures in het Bestuur der Afdeeling voorzien moet worden, zijnde die van voorzitter en die van penningmeester. Voorgesteld wordt de heeren WIERSUM en LE COSQUINO DE BUSSY respectievelijk tot voorzitter en penningmeester te benoemen. Op voorstel van den heer KESSEN worden beide heeren bij acclamatie gekozen. Mej. Ruys wordt op dezelfde wijze als plaatsvervangend bestuurslid herkozen. Dr. W. S. UNGER brengt vervolgens als penningmeester verslag uit van de geldmiddelen die niet ongunstig zijn; de kas sluit zelfs met een klein batig saldo. Mej. KURTZ en de heer ARNTZENIUS, daartoe door den voorzitter uitgenoodigd, fungeeren als kasnazieners en bevinden deze in orde, waarna de penningmeester onder dank gedechargeerd wordt. Aan de orde is de aanwijzing van een afgevaardigde in de Centrale, waarvoor de heer BEYERMAN zich beschikbaar stelt. De heer DE BUSSY wordt aangewezen als vertegenwoordiger der Afdeeling in het Bestuur onzer Vereeniging. Bij de rondvraag doet de heer Ncderlandsch Archievenblad BEYERMAN mededeeling van een

15 lï onderzoek, dat hij naar de salarieering hier te lande van gemeentearchivarissen en hunne ambtenaren heeft ingesteld; het resultaat blijkt niet opwekkend, in enkele plaatsen is deze zelfs ontstellend laag. Besloten wordt het door hem hierover gevormde dossier aan de Centrale voor te leggen. De heer ARNTZENIUS vraagt, hoe het met de luchtbescherming ten opzichte van de archieven gesteld is. De Voorzitter heeft hierover reeds met enkele deskundigen op dit gebied gesproken o.a. ook met jhr. GRASWINCKEL, die hiervoor bijzondere belangstelling heeft. Over het algemeen zijn de meeste archieven ten opzichte van gevaren, die hen van uit de lucht bedreigen, helaas zeer onveilig gelegen; ook is het de vraag, of men bij acuut oorlogsgevaar onmiddellijk op medewerking en hulp van het Departement van Defensie zal mogen rekenen. Na eenige gedachtenwisseling over dit onderwerp komt men tot de slotsom, dat het 't beste is de kwestie van de maatregelen ter beveiliging van de archieven voor elk archief afzonderlijk op te lossen. Hierna sluit de voorzitter, na dankzegging aan den heer DE Bussy voor de goede regeling, de vergadering. NJETOFFICfËEL GEDEELTE. In memoriam Dr. P. M. H. Doppler. Oud Rijksarchivaris in Limburg. PIERRE MARIA HUBERTUS DOPPLER werd geboren te Maastricht op 22 Juli Na het volbrengen van zijn gymnasiale studie ging hij naar de Universiteit van Leuven, waar hij in 1886 de graad van Doctor in de Philosophie en Letteren heeft behaald. In dat jaar reeds werd hij als volontair aan het Rijksarchief in Limburg verbonden en bleef daar drie jaar werkzaam. Daarna ging hij over naar de Gemeentebibliotheek van Maastricht, welke toen nog in het Rijksarchiefgebouw gevestigd was. Lang bleef hij daaraan niet verbonden. In 1893 overleed de eerste Rijksarchivaris in Limburg Jos HABETS, en werd in zijn functie opgevolgd door A. J. A. FLAMENT, die commies-chartermeester aan ons archief was. In diens plaats en in denzelfden rang werd toen de heer DOPPLER aangesteld. Tengevolge van het K. B. van 22 Januari 1904 veranderde zijn titel van commies-chartermeester in dien van commies tout court. Enkele jaren later, op 1 April 1907 werd hij bevorderd tot 19 hoofd-commies. Als FLAMENT dan in 19I9 ziekte-verlof krijgt, wordt Dr. DOPPLER met de waarneming van diens functie belast, om hem op 16 Januari 1922 definitief als Rijksarchivaris in Limburg op te volgen. Van 1886 tot 31 December 1928, toen hij ontslag nam als Rijksarchivaris, werkte hij in het gebouw, waarin ons archief gehuisvest is. Twee en veertig jaren van zijn leven bracht hij door in de oude Franciscanenkerk aan de St. Pieterstraat - het Rijksarchiefgebouw - niet als monnik, echter wel werkend als een monnik, zonder ophouden en met geduld. Toen Dr. DOPPLER in 1928 van zijn geliefd archief afscheid nam, heeft het personeel hem een oorkonde aangeboden en heb ik een artikeltje gewijd aan zijn werk als archivaris (Archievenblad, , blz. 70). Ik heb daarin over den toestand van de archieven in ons' depot in het algemeen en over die, welke van de Arrondissementsrechtbank Maastricht waren overgenomen, in het bizonder, het een en ander medegedeeld. Wij zullen daarover hier niet in herhaling treden en alleen om een beeld van den toestand te geven vermelden wat FLAMENT daarvan zeide nl. : Ik twijfel of het wel ooit mogelijk zal zijn al deze verspreide fragmenten tot geordende archiefverzamelingen te verenigen". Om in deze wanordelijke massa (25000 pakketten) zoveel mogelijk orde te scheppen, was een man als Dr. DOPPLER nodig. Een werker met geduld, vasthoudendheid en een beetje zelfverlochening. Hij heeft dit werk op de hem eigen manier aangepakt en tot een einde gebracht. En het zal dan ook altijd de grootste verdienste van DOPPLER blijven, dat hij door de voorlopige schifting van al deze stukken - ze maken het grootste gedeelte uit der archieven van vóór 1797 in ons depot - de verdere ordening en beschrijving zeer vergemakkelijkt heeft. Het spreekt van zelf, dat het hier een voorlopige arbeid betrof, en dat tal van stukken naderhand op een andere plaats terecht zullen komen, dan die welke Dr. DOPPLER ze meende te moeten geven. Een groot aandeel heeft Dr. DOPPLER verder gehad in de verzorging onzer charterverzameling, waarvan hij het grootste gedeelte van omslagen voorzag en daarop de korte inhoud van ieder charter vermeldde. Ook werkte hij mede aan de voorlopige ordening van de in 1891 van Venlo overgenomen bescheiden en aan de inventarisatie van de notariële minuten van het Arrondissement Maastricht, in 1908 als een volslagen chaos overgenomen. Toen dit werk zover gereed was, kon hij beginnen met de definitieve beschrijving der rechterlijke archieven van Maastricht. Hiermede